2013-11-18 08:30:11
Tου Λευτέρη Κουγιουμουτζή
Το άδοξο τέλος της Μικρασιατικής Εκστρατείας, ενενήντα ένα χρόνια πριν, σηματοδότησε την έναρξη μιας ιδιάζουσας περιόδου για τον ελληνισμό: ταυτίστηκε πρώτη φορά με ένα ομοιογενές εθνικά κράτος. Ποτέ άλλοτε δεν βρέθηκε εγκλωβισμένος μέσα σε στενά εθνικά σύνορα, να κατοικεί και να προσπαθεί να αναπτυχθεί χωρίς άμεση επαφή και πρόσμειξη στον ίδιο χώρο με άλλα έθνη, πολιτισμούς και κουλτούρες.
Από τις απαρχές της ιστορίας, ο ελληνισμός ήρθε σε επικοινωνία με το σύνολο του τότε γνωστού κόσμου, κυρίως μέσω των εμπορικών δρόμων. Με τους εποικισμούς μετέπειτα, διασπάρθηκε μεταξύ όλων των γνωστών φυλών της μεσογειακής λεκάνης και του Εύξεινου Πόντου, αποκτώντας σχέσεις, επαφές και σύζευξη με όλο το φάσμα των πολιτισμών της εποχής. Μια κατάσταση που εμπεδώθηκε κατά την ελληνιστική εποχή και που τον χαρακτήρισε έκτοτε, σε διακυμάνσεις και στάδια, μέχρι τον επιθανάτιο ρόγχο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Οι ελληνικές κοινότητες, με την οικονομική τους ισχύ και την ευρύτητα του πνεύματός τους, ήταν πόλος έλξης για εμπόρους και ανθρώπους των γραμμάτων και των τεχνών από όλα τα σημεία του ορίζοντα.
Αυτές οι διαχρονικές αλληλεπιδράσεις του ελληνικού κόσμου με διαφορετικές κουλτούρες, η ώσμωση με άλλους πολιτισμούς, τα δάνεια στοιχεία, η συναλλαγή και η συνδιαλλαγή τον προίκισαν και τον διέπλασαν. Κυρίως, ανέδειξαν τη διαφορετικότητα και τη μοναδικότητά του και τον κατέστησαν οικουμενικό. Η έντονη εξωστρέφεια υπήρξε ανέκαθεν ο εγγυητής της επιβίωσης και της εξέλιξής του. Οι Ελληνες μεγαλούργησαν οικονομικά και πολιτιστικά, ως πολίτες του κόσμου και όχι ως κλειστή, απομονωμένη κάστα με στεγανά.
Με την εγκαθίδρυση των εθνικών κρατών πανευρωπαϊκά, τα συγκριτικά πλεονεκτήματα του ελληνισμού αρχίζουν να ατονούν και να αδρανοποιούνται. Οσο το ελληνικό εθνικό κράτος διεύρυνε τα γεωγραφικά του όρια, τόσο ο ελληνισμός περιόριζε τους ορίζοντές του και έφθινε η οικουμενική του διάσταση. Μετά και το 1922, οπότε ελληνισμός και ελληνικό κράτος ουσιαστικά έγιναν ένα και το αυτό, και ειδικά τις τελευταίες δεκαετίες, δείχνει να περνάει μια έντονη κρίση ταυτότητας, χαρακτηρίζεται πια από έντονη εσωστρέφεια, μιμητισμό, φοβίες, επαρχιωτισμό, σύμπλεγμα κατωτερότητας και ηττοπάθεια.
Κλεισμένος στον εαυτό του, αναζητά τη θέση του στον παγκόσμιο χάρτη προσκολλημένος σε έναν κατασκευασμένο εθνικό μύθο γεμάτο στερεότυπα και αγκυλώσεις όπως στείρα αρχαιολατρία και παρελθοντολαγνεία, αφελή μεγαλοϊδεατισμό, ανέξοδο κομπασμό και υπερτροφικό εθνικό εγωισμό. Χωρίς γνώση και εμπέδωση της πραγματικής του πολιτιστικής παρακαταθήκης, αναλώνει τη δημιουργικότητα και την ευρηματικότητά του σε αντιπαραγωγικά πεδία και εκδηλώνει αυτοκαταστροφικές τάσεις.
Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι οι ελληνικές πρωτιές και διακρίσεις σήμερα έρχονται κυρίως από ανθρώπους που ζουν εκτός Ελλάδος, μακριά από το ελληνικό κρατικό μόρφωμα. Ανθρωποι των επιστημών και των γραμμάτων βρίσκουν οξυγόνο και μεγαλουργούν μέσα από την επαφή τους με την Οικουμένη, ως πολίτες του κόσμου. Εξωστρεφείς, με ανοικτούς ορίζοντες και δίψα για γνώση, επαφή και συνεύρεση, αναζητώντας κοινούς τόπους με την ανθρωπότητα και νέα πεδία δράσης. Φορείς των χαρακτηριστικών στοιχείων του διαχρονικού ελληνικού πνεύματος.
Εδώ και χρόνια, ο ελληνισμός ασφυκτιά μέσα σε ένα εθνικό κρατητήριο που ο ίδιος κατασκεύασε για τον εαυτό του και που του απομυζά όλους τους χυμούς του. Μοιάζει σαν να βρίσκεται σε κώμα και να συντηρείται με τεχνητά μέσα, με κάποιες σποραδικές εκλάμψεις ως μοναδικά σημάδια αισιοδοξίας. Το ελληνικό κράτος, που δημιουργήθηκε για να στεγάσει τη δίψα του ελληνισμού για ελευθερία, κινδυνεύει να γίνει η λαιμητόμος του. Οφείλουμε να αλλάξουμε ριζικά τις νοοτροπίες, τις δομές, τις πρακτικές και τον προσανατολισμό του, προς όφελος της εξωστρέφειας, της δημιουργικότητας, του ορθολογισμού και του πνεύματος. Χωρίς φοβικά σύνδρομα και συμπλέγματα, ώστε να αποκατασταθεί ο θεμέλιος λίθος του ελληνισμού: η οικουμενικότητα. Διαφορετικά, θα συνεχίζουμε να ζούμε μέσα σε μια μαύρη τρύπα που θα στραγγαλίζει κάθε ίχνος φωτός και προόδου.
http://www.efsyn.gr/?p=150383
Το άδοξο τέλος της Μικρασιατικής Εκστρατείας, ενενήντα ένα χρόνια πριν, σηματοδότησε την έναρξη μιας ιδιάζουσας περιόδου για τον ελληνισμό: ταυτίστηκε πρώτη φορά με ένα ομοιογενές εθνικά κράτος. Ποτέ άλλοτε δεν βρέθηκε εγκλωβισμένος μέσα σε στενά εθνικά σύνορα, να κατοικεί και να προσπαθεί να αναπτυχθεί χωρίς άμεση επαφή και πρόσμειξη στον ίδιο χώρο με άλλα έθνη, πολιτισμούς και κουλτούρες.
Από τις απαρχές της ιστορίας, ο ελληνισμός ήρθε σε επικοινωνία με το σύνολο του τότε γνωστού κόσμου, κυρίως μέσω των εμπορικών δρόμων. Με τους εποικισμούς μετέπειτα, διασπάρθηκε μεταξύ όλων των γνωστών φυλών της μεσογειακής λεκάνης και του Εύξεινου Πόντου, αποκτώντας σχέσεις, επαφές και σύζευξη με όλο το φάσμα των πολιτισμών της εποχής. Μια κατάσταση που εμπεδώθηκε κατά την ελληνιστική εποχή και που τον χαρακτήρισε έκτοτε, σε διακυμάνσεις και στάδια, μέχρι τον επιθανάτιο ρόγχο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Οι ελληνικές κοινότητες, με την οικονομική τους ισχύ και την ευρύτητα του πνεύματός τους, ήταν πόλος έλξης για εμπόρους και ανθρώπους των γραμμάτων και των τεχνών από όλα τα σημεία του ορίζοντα.
Αυτές οι διαχρονικές αλληλεπιδράσεις του ελληνικού κόσμου με διαφορετικές κουλτούρες, η ώσμωση με άλλους πολιτισμούς, τα δάνεια στοιχεία, η συναλλαγή και η συνδιαλλαγή τον προίκισαν και τον διέπλασαν. Κυρίως, ανέδειξαν τη διαφορετικότητα και τη μοναδικότητά του και τον κατέστησαν οικουμενικό. Η έντονη εξωστρέφεια υπήρξε ανέκαθεν ο εγγυητής της επιβίωσης και της εξέλιξής του. Οι Ελληνες μεγαλούργησαν οικονομικά και πολιτιστικά, ως πολίτες του κόσμου και όχι ως κλειστή, απομονωμένη κάστα με στεγανά.
Με την εγκαθίδρυση των εθνικών κρατών πανευρωπαϊκά, τα συγκριτικά πλεονεκτήματα του ελληνισμού αρχίζουν να ατονούν και να αδρανοποιούνται. Οσο το ελληνικό εθνικό κράτος διεύρυνε τα γεωγραφικά του όρια, τόσο ο ελληνισμός περιόριζε τους ορίζοντές του και έφθινε η οικουμενική του διάσταση. Μετά και το 1922, οπότε ελληνισμός και ελληνικό κράτος ουσιαστικά έγιναν ένα και το αυτό, και ειδικά τις τελευταίες δεκαετίες, δείχνει να περνάει μια έντονη κρίση ταυτότητας, χαρακτηρίζεται πια από έντονη εσωστρέφεια, μιμητισμό, φοβίες, επαρχιωτισμό, σύμπλεγμα κατωτερότητας και ηττοπάθεια.
Κλεισμένος στον εαυτό του, αναζητά τη θέση του στον παγκόσμιο χάρτη προσκολλημένος σε έναν κατασκευασμένο εθνικό μύθο γεμάτο στερεότυπα και αγκυλώσεις όπως στείρα αρχαιολατρία και παρελθοντολαγνεία, αφελή μεγαλοϊδεατισμό, ανέξοδο κομπασμό και υπερτροφικό εθνικό εγωισμό. Χωρίς γνώση και εμπέδωση της πραγματικής του πολιτιστικής παρακαταθήκης, αναλώνει τη δημιουργικότητα και την ευρηματικότητά του σε αντιπαραγωγικά πεδία και εκδηλώνει αυτοκαταστροφικές τάσεις.
Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι οι ελληνικές πρωτιές και διακρίσεις σήμερα έρχονται κυρίως από ανθρώπους που ζουν εκτός Ελλάδος, μακριά από το ελληνικό κρατικό μόρφωμα. Ανθρωποι των επιστημών και των γραμμάτων βρίσκουν οξυγόνο και μεγαλουργούν μέσα από την επαφή τους με την Οικουμένη, ως πολίτες του κόσμου. Εξωστρεφείς, με ανοικτούς ορίζοντες και δίψα για γνώση, επαφή και συνεύρεση, αναζητώντας κοινούς τόπους με την ανθρωπότητα και νέα πεδία δράσης. Φορείς των χαρακτηριστικών στοιχείων του διαχρονικού ελληνικού πνεύματος.
Εδώ και χρόνια, ο ελληνισμός ασφυκτιά μέσα σε ένα εθνικό κρατητήριο που ο ίδιος κατασκεύασε για τον εαυτό του και που του απομυζά όλους τους χυμούς του. Μοιάζει σαν να βρίσκεται σε κώμα και να συντηρείται με τεχνητά μέσα, με κάποιες σποραδικές εκλάμψεις ως μοναδικά σημάδια αισιοδοξίας. Το ελληνικό κράτος, που δημιουργήθηκε για να στεγάσει τη δίψα του ελληνισμού για ελευθερία, κινδυνεύει να γίνει η λαιμητόμος του. Οφείλουμε να αλλάξουμε ριζικά τις νοοτροπίες, τις δομές, τις πρακτικές και τον προσανατολισμό του, προς όφελος της εξωστρέφειας, της δημιουργικότητας, του ορθολογισμού και του πνεύματος. Χωρίς φοβικά σύνδρομα και συμπλέγματα, ώστε να αποκατασταθεί ο θεμέλιος λίθος του ελληνισμού: η οικουμενικότητα. Διαφορετικά, θα συνεχίζουμε να ζούμε μέσα σε μια μαύρη τρύπα που θα στραγγαλίζει κάθε ίχνος φωτός και προόδου.
http://www.efsyn.gr/?p=150383
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Η Ευρώπη των...Εβραίων
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
