2013-11-18 09:00:12
Του Κώστα Μαρίνου
Σε επανεξέταση των τρεχουσών ιδεών για το Άγιον Όρος, τους μοναχούς και το βίο τους στη διάρκεια των αιώνων θα οδηγήσει σίγουρα ένα συνέδριο, μια έκθεση και μια σειρά εκδόσεων, που ανήγγειλε στο πλαίσιο του φετινού προγράμματος της η Αγιορείτικη Εστία.
Δεν είναι λίγοι αυτοί, που θεωρούν τη μοναστική πολιτεία του Αγίου Όρους ως ένα τόπο όπου επικρατεί ακινησία πνευματική, με την παράδοση και τις επιταγές της να αποτρέπουν την είσοδο νέων ιδεών.
Πολλοί παράγοντες δημιούργησαν αυτήν την εντύπωση και δεν είναι του παρόντος η εξέτασή τους.
Όμως, η απόφαση -θα μπορούσε να χαρακτηριστεί και ως τολμηρή- της Αγιορείτικης Εστίας να φωτίσει μια άλλη πλευρά της πνευματικής περιπέτειας, που εκτυλίσσεται από τα πρώτα χρόνια της ίδρυσης της πρώτης μονής στη χερσόνησο του Άθωνα ως τις μέρες μας, θα αναδείξει την συμβολή όσων έζησαν και ζουν εκεί στην εξέλιξη των ιδεών, όχι μόνο στο στενό χώρο του Αγίου Όρους, αλλά και πολύ ευρύτερα.
«Άγιον Όρος και Λογιοσύνη» είναι ο τίτλος του συνεδρίου το οποίο θα πραγματοποιηθεί το τριήμερο 22-24 Νοεμβρίου στην αίθουσα της Κεντρικής Δημοτικής Βιβλιοθήκης και ο Συμεών Πασχαλίδης, αναπλ. καθηγητής της Θεολογικής Σχολής του ΑΠΘ και πρόεδρος της επιστημονικής επιτροπής του συνεδρίου αρνείται το χαρακτηρισμό ‘τολμηρή’ και προσθέτει «η επιστήμη παρουσιάζει πάντα τα ιστορικά γεγονότα, την πνευματική ιστορία στην προκειμένη περίπτωση και δεν σχετίζεται με τις αντιλήψεις και τα στερεότυπα που έχουν παγιωθεί στη σκέψη μας. Το Άγιον Όρος υπήρξε πάντα στην ιστορία του ένας χώρος πρωτοποριακός και όχι μόνο στα θέματα της καθαυτό άσκησης και πνευματικότητας της χριστιανικής πίστης, αλλά και σε άλλα θέματα».
Τα παραδείγματα που αναφέρει είναι πολλά και αναφέρονται ακόμα και στα χρόνια της ίδρυσης του πρώτου μοναστηριού από τον Άγιο Αθανάσιο τον Αθωνίτη, ο οποίος παρά τις αντιδράσεις των πρώτων ερημιτών επεδίωξε και πέτυχε να εισάγει στοιχεία της «αστικής ζωής» σύμφωνα με τον κ. Πασχαλίδη.
Αρκεί η αναφορά στο καθαυτό θέμα του συνεδρίου, για να γίνει ακόμα πιο σαφής η εικόνα ενός Αγίου Όρους ανοικτού στις νέες πνευματικές ιδέες. Πολλοί θα γνωρίζουν το έργο του Ευγένιου Βούλγαρι, του διευθυντή της Αθωνιάδας Σχολής και σημαντική μορφή του νεοελληνικού διαφωτισμού.
«Μνημονεύεται σε ιστορίες της λογοτεχνίας και της εκπαίδευσης ο Βενιαμίν ο Λέσβιος, που είχε γράψει βιβλία μαθηματικών και φυσικής και είχε ασχοληθεί και με τις ιδέες του Διαφωτισμού, αλλά κανείς δεν ξέρει ότι ήταν μοναχός στη μονή Παντοκράτορος». Ίσως λίγοι, ή μάλλον ελάχιστοι θα γνωρίζουν στοιχεία που εντοπίσθηκαν κατά τις έρευνες στα αρχεία και αποκαλύπτουν ένα Όρος απροκατάληπτο.
«Για παράδειγμα, στην Αθωνιάδα, πριν πάει ο Βούλγαρις, οι αγιορείτες κάνουν ενέργειες για να φέρουν ξένους καθηγητές στο Όρος, που δεν είναι μάλιστα ορθόδοξοι. Χαρακτηριστικό είναι και το στοιχείο της ανεκτικότητας, αφού στις αρχές του 17ου αιώνα, γίνονται συζητήσεις με Ιησουίτες για να ιδρύσουν σχολείο στις Καρυές».
Πολλά επιπλέον στοιχεία για το θέμα της πνευματικής ζωής τα οποία θα φωτίσουν το Άγιον Όρος και ως χώρο διακίνησης ιδεών, παλαιότερα αλλά τώρα, θα παρουσιαστούν στο συνέδριο που θα αρχίσει στη μια το μεσημέρι της Παρασκευής 22 Νοεμβρίου. Στη διάρκειά του θα γίνουν 37 ανακοινώσεις και μια στρογγυλή τράπεζα.
MIA ΕΚΘΕΣΗ ΚΑΙ ΜΙΑ ΣΕΙΡΑ ΠΟΛΥΤΙΜΩΝ ΕΚΔΟΣΕΩΝ
«Σε πολλά θέματα το Όρος λειτούργησε με τρόπο πρωτοποριακό» θυμίζει ο Συμεών Πασχαλίδης και αυτό θα αποδειχθεί και στην έκθεση με τίτλο «Λόγιοι και Λογιοσύνη στο Άγιον Όρος» η οποία θα φιλοξενηθεί στην Αγιορείτικη Εστία το διάστημα 15 Νοεμβρίου έως και 15 Ιανουαρίου 2014.
«Ιδρύοντας τη Λαύρα, ο Άγιος Αθανάσιος ο Αθωνίτης, που ήταν και γνωστός καλλιγράφος και λόγιος, μεταφέρει εκεί και τη βιβλιοθήκη του και πιστεύω πως αυτό ήταν το έναυσμα για να δημιουργήσουν στη συνέχεια και τα άλλα μοναστήρια βιβλιοθήκες» λεει ο αρχιτέκτων και αναστηλωτής Φαίδων Χατζηαντωνίου, που επιμελήθηκε την έκθεση. Βιβλιοθήκες που προσφέρουν άφθονο υλικό για προβληματισμό και αναθεώρηση παγιωμένων ιδεών για ένα συντηρητικό Άγιον Όρος. Έτσι λέει ο κ. Χατζηαντωνίου «μια πολύ ενδιαφέρουσα περίπτωση είναι ο Παχώμιος Ρουσάνος. Ήταν γνωστός καλλιγράφος, και θεωρείται από τους κορυφαίους θεολόγους του 16ου αιώνα. Όμως, στους κώδικες που αντέγραψε ο ίδιος βρίσκουμε και πολλά έργα αρχαίου δράματος. Έτσι, εντυπωσιάστηκα όταν είδα τον Πλούτο του Αριστοφάνη και μάλιστα να έχει χρησιμοποιήσει κόκκινο μελάνι για το αρχαίο κείμενο, μαύρη για τη δική του μετάφραση και ανάμεσα στους στίχους και στα περιθώρια τα σχόλιά του».
Αυτούς τους λόγιους που έζησαν και δημιούργησαν σε όλες τις περιόδους της ιστορίας του Όρους θα γνωρίσουν οι επισκέπτες της έκθεσης. Στην επόμενη αίθουσα παρουσιάζονται οι βιβλιοθήκες των μονών με φωτογραφικό υλικό από εξαιρετικά σπάνιες εκδόσεις, που αποτελούν κομμάτι της παγκόσμιας πνευματικής κληρονομιάς. Μια άλλη αίθουσα είναι αφιερωμένη στην ιστορία της Αθωνιάδας Σχολής από την ίδρυσή της ως τις μέρες μας, και στην παρουσίαση δειγμάτων έργων των μαθητών της σχολής ενώ η έκθεση ολοκληρώνεται με μια αναφορά στο θέμα της τυπογραφίας και της βιβλιοδεσίας.
Στο πλαίσιο του προγράμματος θα κυκλοφορήσει το επιστημονικό συλλογικό έργο «Των εν Άθω αγίων ο χορός. Αγιορειτικόν Πανάγιον», η φωτοαναστατική έκδοση «Ευγενίου Βουλγάρεως Έργα», κατάλογος της έκθεσης και όπως πάντα και τα πρακτικά του συνεδρίου.
http://www.makthes.gr
Σχετικά:
3849 - Σήμερα, στην Αγιορειτική Εστία, τα εγκαίνια της Έκθεσης «Λόγιοι και Λογιοσύνη στο Άγιον Όρος»
3842 - Εγκαίνια Έκθεσης «Λόγιοι και Λογιοσύνη στο Άγιον Όρος»
3834 – Το 8ο Διεθνές Επιστημονικό Συνέδριο της Αγιορειτικής Εστίας: «Άγιον Όρος και Λογιοσύνη»
3840 - Οι 37 επιστημονικές εργασίες οι οποίες θα ανακοινωθούν στο 8ο Διεθνές Συνέδριο της Αγιορειτικής Εστίας (22-24/11/2013)
agioritikesmnimes
Σε επανεξέταση των τρεχουσών ιδεών για το Άγιον Όρος, τους μοναχούς και το βίο τους στη διάρκεια των αιώνων θα οδηγήσει σίγουρα ένα συνέδριο, μια έκθεση και μια σειρά εκδόσεων, που ανήγγειλε στο πλαίσιο του φετινού προγράμματος της η Αγιορείτικη Εστία.
Δεν είναι λίγοι αυτοί, που θεωρούν τη μοναστική πολιτεία του Αγίου Όρους ως ένα τόπο όπου επικρατεί ακινησία πνευματική, με την παράδοση και τις επιταγές της να αποτρέπουν την είσοδο νέων ιδεών.
Πολλοί παράγοντες δημιούργησαν αυτήν την εντύπωση και δεν είναι του παρόντος η εξέτασή τους.
Όμως, η απόφαση -θα μπορούσε να χαρακτηριστεί και ως τολμηρή- της Αγιορείτικης Εστίας να φωτίσει μια άλλη πλευρά της πνευματικής περιπέτειας, που εκτυλίσσεται από τα πρώτα χρόνια της ίδρυσης της πρώτης μονής στη χερσόνησο του Άθωνα ως τις μέρες μας, θα αναδείξει την συμβολή όσων έζησαν και ζουν εκεί στην εξέλιξη των ιδεών, όχι μόνο στο στενό χώρο του Αγίου Όρους, αλλά και πολύ ευρύτερα.
«Άγιον Όρος και Λογιοσύνη» είναι ο τίτλος του συνεδρίου το οποίο θα πραγματοποιηθεί το τριήμερο 22-24 Νοεμβρίου στην αίθουσα της Κεντρικής Δημοτικής Βιβλιοθήκης και ο Συμεών Πασχαλίδης, αναπλ. καθηγητής της Θεολογικής Σχολής του ΑΠΘ και πρόεδρος της επιστημονικής επιτροπής του συνεδρίου αρνείται το χαρακτηρισμό ‘τολμηρή’ και προσθέτει «η επιστήμη παρουσιάζει πάντα τα ιστορικά γεγονότα, την πνευματική ιστορία στην προκειμένη περίπτωση και δεν σχετίζεται με τις αντιλήψεις και τα στερεότυπα που έχουν παγιωθεί στη σκέψη μας. Το Άγιον Όρος υπήρξε πάντα στην ιστορία του ένας χώρος πρωτοποριακός και όχι μόνο στα θέματα της καθαυτό άσκησης και πνευματικότητας της χριστιανικής πίστης, αλλά και σε άλλα θέματα».
Τα παραδείγματα που αναφέρει είναι πολλά και αναφέρονται ακόμα και στα χρόνια της ίδρυσης του πρώτου μοναστηριού από τον Άγιο Αθανάσιο τον Αθωνίτη, ο οποίος παρά τις αντιδράσεις των πρώτων ερημιτών επεδίωξε και πέτυχε να εισάγει στοιχεία της «αστικής ζωής» σύμφωνα με τον κ. Πασχαλίδη.
Αρκεί η αναφορά στο καθαυτό θέμα του συνεδρίου, για να γίνει ακόμα πιο σαφής η εικόνα ενός Αγίου Όρους ανοικτού στις νέες πνευματικές ιδέες. Πολλοί θα γνωρίζουν το έργο του Ευγένιου Βούλγαρι, του διευθυντή της Αθωνιάδας Σχολής και σημαντική μορφή του νεοελληνικού διαφωτισμού.
«Μνημονεύεται σε ιστορίες της λογοτεχνίας και της εκπαίδευσης ο Βενιαμίν ο Λέσβιος, που είχε γράψει βιβλία μαθηματικών και φυσικής και είχε ασχοληθεί και με τις ιδέες του Διαφωτισμού, αλλά κανείς δεν ξέρει ότι ήταν μοναχός στη μονή Παντοκράτορος». Ίσως λίγοι, ή μάλλον ελάχιστοι θα γνωρίζουν στοιχεία που εντοπίσθηκαν κατά τις έρευνες στα αρχεία και αποκαλύπτουν ένα Όρος απροκατάληπτο.
«Για παράδειγμα, στην Αθωνιάδα, πριν πάει ο Βούλγαρις, οι αγιορείτες κάνουν ενέργειες για να φέρουν ξένους καθηγητές στο Όρος, που δεν είναι μάλιστα ορθόδοξοι. Χαρακτηριστικό είναι και το στοιχείο της ανεκτικότητας, αφού στις αρχές του 17ου αιώνα, γίνονται συζητήσεις με Ιησουίτες για να ιδρύσουν σχολείο στις Καρυές».
Πολλά επιπλέον στοιχεία για το θέμα της πνευματικής ζωής τα οποία θα φωτίσουν το Άγιον Όρος και ως χώρο διακίνησης ιδεών, παλαιότερα αλλά τώρα, θα παρουσιαστούν στο συνέδριο που θα αρχίσει στη μια το μεσημέρι της Παρασκευής 22 Νοεμβρίου. Στη διάρκειά του θα γίνουν 37 ανακοινώσεις και μια στρογγυλή τράπεζα.
MIA ΕΚΘΕΣΗ ΚΑΙ ΜΙΑ ΣΕΙΡΑ ΠΟΛΥΤΙΜΩΝ ΕΚΔΟΣΕΩΝ
«Σε πολλά θέματα το Όρος λειτούργησε με τρόπο πρωτοποριακό» θυμίζει ο Συμεών Πασχαλίδης και αυτό θα αποδειχθεί και στην έκθεση με τίτλο «Λόγιοι και Λογιοσύνη στο Άγιον Όρος» η οποία θα φιλοξενηθεί στην Αγιορείτικη Εστία το διάστημα 15 Νοεμβρίου έως και 15 Ιανουαρίου 2014.
«Ιδρύοντας τη Λαύρα, ο Άγιος Αθανάσιος ο Αθωνίτης, που ήταν και γνωστός καλλιγράφος και λόγιος, μεταφέρει εκεί και τη βιβλιοθήκη του και πιστεύω πως αυτό ήταν το έναυσμα για να δημιουργήσουν στη συνέχεια και τα άλλα μοναστήρια βιβλιοθήκες» λεει ο αρχιτέκτων και αναστηλωτής Φαίδων Χατζηαντωνίου, που επιμελήθηκε την έκθεση. Βιβλιοθήκες που προσφέρουν άφθονο υλικό για προβληματισμό και αναθεώρηση παγιωμένων ιδεών για ένα συντηρητικό Άγιον Όρος. Έτσι λέει ο κ. Χατζηαντωνίου «μια πολύ ενδιαφέρουσα περίπτωση είναι ο Παχώμιος Ρουσάνος. Ήταν γνωστός καλλιγράφος, και θεωρείται από τους κορυφαίους θεολόγους του 16ου αιώνα. Όμως, στους κώδικες που αντέγραψε ο ίδιος βρίσκουμε και πολλά έργα αρχαίου δράματος. Έτσι, εντυπωσιάστηκα όταν είδα τον Πλούτο του Αριστοφάνη και μάλιστα να έχει χρησιμοποιήσει κόκκινο μελάνι για το αρχαίο κείμενο, μαύρη για τη δική του μετάφραση και ανάμεσα στους στίχους και στα περιθώρια τα σχόλιά του».
Αυτούς τους λόγιους που έζησαν και δημιούργησαν σε όλες τις περιόδους της ιστορίας του Όρους θα γνωρίσουν οι επισκέπτες της έκθεσης. Στην επόμενη αίθουσα παρουσιάζονται οι βιβλιοθήκες των μονών με φωτογραφικό υλικό από εξαιρετικά σπάνιες εκδόσεις, που αποτελούν κομμάτι της παγκόσμιας πνευματικής κληρονομιάς. Μια άλλη αίθουσα είναι αφιερωμένη στην ιστορία της Αθωνιάδας Σχολής από την ίδρυσή της ως τις μέρες μας, και στην παρουσίαση δειγμάτων έργων των μαθητών της σχολής ενώ η έκθεση ολοκληρώνεται με μια αναφορά στο θέμα της τυπογραφίας και της βιβλιοδεσίας.
Στο πλαίσιο του προγράμματος θα κυκλοφορήσει το επιστημονικό συλλογικό έργο «Των εν Άθω αγίων ο χορός. Αγιορειτικόν Πανάγιον», η φωτοαναστατική έκδοση «Ευγενίου Βουλγάρεως Έργα», κατάλογος της έκθεσης και όπως πάντα και τα πρακτικά του συνεδρίου.
http://www.makthes.gr
Σχετικά:
3849 - Σήμερα, στην Αγιορειτική Εστία, τα εγκαίνια της Έκθεσης «Λόγιοι και Λογιοσύνη στο Άγιον Όρος»
3842 - Εγκαίνια Έκθεσης «Λόγιοι και Λογιοσύνη στο Άγιον Όρος»
3834 – Το 8ο Διεθνές Επιστημονικό Συνέδριο της Αγιορειτικής Εστίας: «Άγιον Όρος και Λογιοσύνη»
3840 - Οι 37 επιστημονικές εργασίες οι οποίες θα ανακοινωθούν στο 8ο Διεθνές Συνέδριο της Αγιορειτικής Εστίας (22-24/11/2013)
agioritikesmnimes
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Το Eurogroup τέλειωσε, η τρόικα επιστρέφει
ΕΠΟΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Η άλλη μάχη των πρωινών: Striptease Vs Brazilian
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
