2013-12-06 09:40:21
ΝΕΛΣΟΝ ΜΑΝΤΕΛΑ 1918 - 2013 Η ζωή ενός θρύλου Θρήνο στην πατρίδα του, τη Ν. Αφρική, στην αφρικανική ήπειρο αλλά και στην παγκόσμια κοινότητα προκαλεί ο θάνατος του Νέλσον Μαντέλα, της πιο εμβληματικής μορφής της Αφρικής
αλλά και ενός από τα παγκόσμια σύμβολα της ειρήνης, της ισότητας και της εξάλειψης των ρατσιστικών και φυλετικών διακρίσεων.
Ο θάνατος του Νέλσον Μαντέλα, του ανθρώπου που έζησε το 1/3 της ζωής του στη φυλακή και συνέβαλε όσο λίγοι στην εξάλειψη του ρατσισμού και στη δημιουργία μιας λίγο πιο δίκαιης κοινωνίας σκορπά θλίψη σε όποιον ονειρεύτηκε κάποια στιγμή στη ζωή του έναν πιο δίκαιο κόσμο.
Η γεμάτη εμπειρίες ζωή του, η διεθνής του αναγνώριση και το πλήρες των ημερών μόνο λίγο μπορούν να μετριάσουν τη θλίψη για το θάνατο ενός από τους ελάχιστους οραματιστές που έζησαν αρκετά ώστε να δουν το όραμά τους να γίνεται σε μεγάλο βαθμό πραγματικότητα.
Ο Ταραχοποιός της ειρήνης
Ο Νέλσον Ρολιλάλα Μαντέλα γεννήθηκε στις 18 Ιουλίου 1918 στο μικρό χωριό Μβέζο της Νοτίου Αφρικής, στην περιφέρεια της Ουμτάτας, πρωτεύουσας του Τρανσκέι, 900 χιλιόμετρα νότια του Γιοχάνεσμπουργκ.
Πατέρας του ήταν ένας πρώην φύλαρχος και μέλος του συμβουλίου του βασιλιά της φυλής Τέμπου και μητέρα του η «τρίτη» από τις τέσσερις γυναίκες του. «Το μόνο πράγμα που μου χάρισε ο πατέρας μου όταν γεννήθηκα ήταν ένα όνομα: Ρολιλάλα. Ρολιλάλα στην κυριολεξία σημαίνει αυτός που τραβά το κλαδί ενός δέντρου. Στην καθομιλουμένη όμως σημαίνει ταραχοποιός. Δεν πιστεύω ότι το όνομα κάθε ανθρώπου αποτελεί μέρος του πεπρωμένου του ή ότι ο πατέρας μου προέβλεψε κατά κάποιον τρόπο το μέλλον μου, στα χρόνια όμως που ακολούθησαν φίλοι και συγγενείς απέδιδαν στο όνομά μου τις πολλές θύελλες που έσπειρα και θέρισα», θα γράψει ο ίδιος στην αυτοβιογραφία του «Ο Δρόμος για την Ελευθερία» που κυκλοφόρησε το 1994.
Μια από τις λίγες φωτογραφίες του Μαντέλα από την εποχή της φυλάκισής του ενώ εκτελούσε εργασίες στον κήπο των φυλακών του νησιού Ρόντεν. Το καθεστώς του απαρτχάιντ είχε απαγορεύσει τη δημοσιοποίηση φωτογραφιών του από τη φυλακή ώστε να μην συμβολοποιηθεί από τους μαύρους.
Η ανατροφή του ήταν σχεδιασμένη έτσι ώστε ο μικρός Ρολιλάλα να διαδεχθεί τον πατέρα του στην ηγεσία της φυλής. Γι' αυτό και σε ηλικία 7 ετών είναι το πρώτο μέλος της οικογένειάς του που πήγαινε σχολείο. Είναι στο σχολείο αυτό όπου ένας μεθοδιστής δάσκαλος που δεν μπορούσε να προσφέρει το όνομά του του δίνει το αγγλικό όνομα «Νέλσον», εμπνευσμένο από τον φημισμένο ναύαρχο του Βασιλικού Βρετανικού Ναυτικού, Οράτιο Νέλσον.
Μετά το θάνατο του πατέρα του, όταν ο Μαντέλα ήταν 9 ετών, υιοθετείται ανεπίσημα από τον βασιλιά Jongintaba Dalindyebo ως ένδειξη εκτίμησης για τις υπηρεσίες που είχε προσφέρει ο πατέρας του.
Με τη δεύτερη σύζυγό του, Ουίνι, το Φεβρουάριο του 1991, ένα χρόνο μετά την αποφυλάκισή του.
Στα 19 του γράφεται στο μεθοδιστικό κολέγιο Χέλνταουν στο Φορτ Μποφόρ. Ακολουθούν τα φοιτητικά χρόνια στο πανεπιστήμιο Φορτ Χέαρ, το μοναδικό τότε ίδρυμα ανώτερης εκπαίδευσης για μαύρους στη Ν. Αφρική. «Το πρώτο έτος παρακολούθησα αγγλική φιλολογία, ανθρωπολογία, πολιτική ιστορία, διοίκηση ιθαγενών και ρωμαϊκό δίκαιο. Στο Φορτ Χέαρ ήμουν πιο δραστήριος αθλητής από ό,τι στο Χέλνταουν. Σε αυτό συντέλεσαν δύο παράγοντες: ήμουν πια πιο ψηλός και πιο δυνατός αλλά κατά κύριο λόγο το Φορτ Χέαρ ήταν πολύ μικρότερο και είχα λιγότερο συναγωνισμό. Συμμετείχα ακόμη και στη θεατρική ομάδα. Στο Φορτ Χέαρ δεν έμαθα μόνο γυμναστική αλλά και ευρωπαϊκούς χορούς. Με έναν παλιό σαραβαλιασμένο φωνογράφο στην τραπεζαρία κάναμε προπόνηση ώρες ολόκληρες στο φοξ τροτ και στο βαλς».
Η ανέμελη φοιτητική ζωή στο Φορτ Χέαρ δεν θα κρατήσει πολύ. Πολύ γρήγορα του ζητείται να φύγει με την αιτιολογία ότι με τις ρηξικέλευθες ιδέες του μποϊκοτάρει την πολιτική του πανεπιστημίου. Ο Ταραχοποιός ή «αιώνιος αντάρτης», όπως τον αποκαλούν κάποιοι βιογράφοι του, είναι πλέον άνδρας.
Αλλά και η επιστροφή του στο σπίτι θα είναι σύντομη. Ο θετός του πατέρα θέλει να τον παντρέψει με το ζόρι κι έτσι ο Μαντέλα δραπετεύει στο Γιοχάνεσμπουργκ για να γλιτώσει.
Με τον διάδοχό του στην προεδρία της Ν. Αφρικής Τάμπο Μπέκι.
Στο Γιοχάνεσμπουργκ εργάζεται και παράλληλα σπουδάζει νομική δια αλληλογραφίας στο φημισμένο Πανεπιστήμιο Νοτίου Αφρικής. Η πρώτη του δουλειά είναι φύλακας σε ανθρακωρυχείο ενώ αργότερα εργάζεται ως ασκούμενος δικηγόρος σε δικηγορικό γραφείο. Εκεί, εκτός από την εκδίκαση συνηθισμένων νομικών υποθέσεων, αναλάμβανε αμισθί ή με ελάχιστο κόστος υποθέσεις φτωχών μαύρων πολιτών που, χωρίς τη βοήθειά του, δεν θα είχαν καμία πιθανότητα να δουν το φως της δημοσιότητας.
Το μικρόβιο της πολιτικής και ο αγώνας κατά του Απαρτχάιντ
Στα χρόνια της δικηγορίας ο νεαρός Μαντέλα θα εμπλακεί με την πολιτική. Μετά το τέλος του ωραρίου του, με τον συνάδελφό του, Γκαούρ, πηγαίνουν μαζί στις συνελεύσεις της Συμβουλευτικής Επιτροπής Συνοικισμού και του Εθνικού Αφρικανικού Κογκρέσου (ANC). «Ήμουν απλός παρατηρητής, δεν θυμάμαι να πήρα ποτέ τον λόγο. Ήθελα να κατανοήσω αυτά που συζητούσαν, να αξιολογήσω τα διάφορα επιχειρήματα. Οι συνελεύσεις της ΣΕΣ ήταν ανοργάνωτες και γραφειοκρατικές, οι συνελεύσεις όμως του ANC ήταν ζωντανές με συζητήσεις για το Κοινοβούλιο, τους νόμους για την 'ταυτότητα ιθαγενών', τα ενοίκια, τα εισιτήρια των λεωφορείων, όλα αυτά που αφορούσαν τους Αφρικανούς», θα γράψει στην αυτοβιογραφία του.
Το 1944 γίνεται μέλος του ANC και το 1947 εκλέγεται στην Εκτελεστική Επιτροπή, αλλά μετά τη νίκη τού κυριαρχούμενου από λευκούς Εθνικού Κόμματος στις εκλογές του 1948, ο Μαντέλα θα αρχίσει να ασχολείται πολύ πιο έντονα με την πολιτική, εγκαινιάζοντας έναν αγώνα κατά της πολιτικής του Απαρτχάιντ, του φυλετικού διαχωρισμού μεταξύ λευκών και μαύρων, τον οποίο δεν θα εγκαταλείψει ποτέ.
Το 1944 γνωρίζει και την πρώτη σύζυγό του, τη νοσοκόμα Έβελιν Μέιζ. Παντρεύονται την ίδια χρονιά – εκείνος ήταν 26 και εκείνη 23. Το πρώτο τους παιδί, ο Τεµπεκίλε, γεννιέται το 1946 και έναν χρόνο αργότερα µετακομίζουν στην περιοχή που σήµερα λέγεται Σοβέτο. «Ήταν φτωχικά», γράφει, «αλλά ήταν το πρώτο σπίτι µου και ήµουν περήφανος». Αρκετά χρόνια αργότερα, το 1958, το ζευγάρι παίρνει διαζύγιο. Βασική αιτία του χωρισμού τους θεωρείται η σχέση του Μαντέλα με τον Ρου Μομπάτι με την οποία, πολλοί υποστηρίζουν ότι απέκτησε ένα νόθο παιδί. Οι φήμες που θέλουν τον Αφρικανό ηγέτη να διατηρεί παράνομους δεσμούς δεν θα σταματήσουν ποτέ.
Με τον Πάπα Ιωάννη Παύλο τον Β' κατά την επίσκεψή του στο Βατικανό τον Ιούνιο του 1998. Εκεί ο Μαντέλα ευχαρίστησε τον ηγέτη της Καθολικής Εκκλησίας για την βοήθειά της στην εκπαίδευση και την περίθαλψη των μαύρων στη Ν. Αφρική όταν οι λευκοί τους αντιμετώπιζαν ως πολίτες δεύτερης κατηγορίας.
Το 1956 μαζί με 150 άτομα κατηγορείται για προδοσία. Μετά από άπειρες καθυστερήσεις, η δίκη γίνεται το 1961 κατά την οποία αθωώνονται όλοι οι κατηγορούμενοι. Εντωμεταξύ, το 1958 παντρεύεται τη δεύτερη σύζυγό του, Nkosikazi Nomzamo Madikizela, η οποία αργότερα θα μείνει γνωστή ως Ουίνι Μαντέλα.
Το 1960, μετά την Σφαγή του Σάρπβιλ, κατά την οποία 67 μαύροι πολίτες εκτελούνται από την αστυνομία, το Εθνικό Αφρικανικό Κογκρέσο κρίνεται παράνομο και ο Μαντέλα γίνεται φυγάς. Εκείνη την εποχή ο Μαντέλα ταξιδεύει σε όλη την ήπειρο και στην Αλγερία λαμβάνει εκπαίδευση αντάρτη ενώ πηγαίνει και στο Λονδίνο όπου συναντάται με εξόριστους συμπατριώτες του. Τον Αύγουστο του 1962, λίγο μετά την επιστροφή του στην πατρίδα, συλλαμβάνεται μαζί με άλλα ηγετικά μέλη του ANC. Ανάμεσα σε άλλα κατηγορούνται ως σαμποτέρ και εθνικοί προδότες. Στη δίκη που γίνεται τον Απρίλιο του 1964 ο Μαντέλα υπερασπίζεται τον εαυτό του και τους συντρόφους του με έναν τετράωρης διάρκειας λόγο που θα μείνει στην ιστορία ως μια από τις ομιλίες που άλλαξαν τον κόσμο. Ανάμεσα σε άλλα θα πει: «Σε όλη τη διάρκεια της ζωής μου αφιερώθηκα στον αγώνα των ανθρώπων της Αφρικής. Αγωνίστηκα ενάντια στην ηγεμονία των λευκών και αγωνίστηκα ενάντια στην ηγεμονία των μαύρων. Υπηρέτησα τα ιδανικά μιας δημοκρατικής και ελεύθερης κοινωνίας όπου όλοι ζουν μαζί αρμονικά με ίσες ευκαιρίες. Είναι ένα ιδανικό που ελπίζω να ζήσω και να το δω να πραγματοποιείται. Αλλά, Θεέ μου, αν χρειαστεί, είναι ένα ιδανικό για το οποίο είμαι προετοιμασμένος να πεθάνω».
Με τον αρχηγό της εθνικής ομάδας ράγκμπι της Ν. Αφρικής Neil Tovey το 1996 σηκώνουν μαζί το Παγκόσμιο Κύπελλο που κέρδισε η χώρα. Ο Μαντέλα είχε στηρίξει την προετοιμασία της ομάδας θεωρώντας ότι ο αθλητισμός θα ένωνε τον διχασμένο λαό του.
Περίπου 2.000 άνθρωποι συγκεντρώνονται κρατώντας πανό και πινακίδες με συνθήματα συμπαράστασης. Μάταια. Όλοι οι κατηγορούμενοι πλην ενός καταδικάζονται στις 12 Ιουνίου 1964 σε ισόβια κάθειρξη.
Τα χρόνια στη φυλακή
Ο Νέλσον Μαντέλα μπαίνει στη φυλακή σε ηλικία 46 ετών. Θα βγει όταν θα έχει συμπληρώσει τα 71 χρόνια ζωής. Ο ίδιος περιγράφει την πρώτη εμπειρία του στη φυλακή του νησιού Ρόμπεν ως εξής: «Ήταν μια σκοτεινή, συννεφιασμένη ημέρα και όταν βγήκαμε από το αεροπλάνο ο κρύος χειμωνιάτικος αέρας διαπερνούσε τις λεπτές φόρμες φυλακής που φορούσαμε». Η ενδυμασία των φυλακισμένων υπηρετούσε απόλυτα τους κανονισμούς του απαρτχάιντ. «Στον Κάθι, τον μόνο Ινδό ανάμεσά μας, δόθηκε μακρύ παντελόνι. Τα κοντά παντελονάκια για τους Αφρικανούς σκοπό είχαν να μας υπενθυμίσουν ότι ήμασταν 'παιδιά'». Εξίσου χαρακτηριστικός είναι και ο τρόπος που περιγράφει το κελί του: «Μου είχαν δώσει ένα κελί στο τέλος του διαδρόμου. Έβλεπε στο προαύλιο και είχε ένα μικρό παράθυρο στο ύψος των ματιών. Μπορούσα να διασχίσω το κελί μου με τρεις δρασκελιές. Όταν ξάπλωνα, άγγιζα με τα πόδια μου τον απέναντι τοίχο ενώ το κεφάλι μου ακουμπούσε στο τσιμέντο της άλλης πλευράς. Το πλάτος του ήταν γύρω στο 1,80 και οι τοίχοι είχαν πάχος τουλάχιστον 60 εκατοστά. Κάθε κελί είχε μια λευκή κάρτα κρεμασμένη απέξω με το όνομα και τον αριθμό που μας είχαν δώσει στη φυλακή. Η δική μου έγραφε 'Ν. Μαντέλα 466/64', που σήμαινε ότι ήμουν ο 466ος κρατούμενος που είχε φθάσει στο νησί το 1964».
Από το κελί αυτό ο Μαντέλα γίνεται σύμβολο της αντίστασης των μαύρων ενάντια στο απαρτχάιντ, ενώ η φήμη του ενισχύεται από την πεισματική άρνησή του να προβεί σε οποιουδήποτε είδους διαπραγμάτευση με τις αρχές και να αλλάζει τα πολιτικά του «πιστεύω» ώστε να απελευθερωθεί νωρίτερα.
Το 2012, σε ένδειξη εκτίμησης για τον αγώνα του πρώην Προέδρου της Ν. Αφρικής κατά του Απαρτχάιντ, το εθνικό τυπογραφείο της χώρας τύπωσε χαρτονομίσματα με τη μορφή του Νέλσον Μαντέλα.
Στη διάρκεια του εγκλεισμού του στις φυλακές Ρομπέν θα έχει την ευκαιρία να γνωρίσει τα όρια της ανθρώπινης αγριότητας. «Λέγεται πως κανένας δεν γνωρίζει πραγματικά ένα έθνος μέχρι να βρεθεί μέσα στις φυλακές του. Ένα έθνος δεν θα πρέπει να κρίνεται από το πώς αντιμετωπίζει τους ανώτερους πολίτες του, αλλά τους κατώτερους», θα πει αργότερα. «Δεν έχετε ιδέα για τη σκληρότητα με την οποία μπορεί να φερθεί άνθρωπος σε άνθρωπο. Μόνο αν βρεθείτε σε νοτιοαφρικανική φυλακή με λευκούς φύλακες και μαύρους φυλακισμένους θα καταλάβετε. Τίποτε καλό δεν έχει η φυλακή, με μία ίσως εξαίρεση: σου αφήνει τον χρόνο να σκεφτείς». Τις σκέψεις του τις μεταφέρει πολύ συχνά στο χαρτί και σε αυτό τον βοηθούν και οι συγκρατούμενοί του που του προσφέρουν γραφική ύλη. Μαθημένος μέχρι τότε τις χαρές της ζωής, στα γράμματά του από τη φυλακή ο Μαντέλα αναφέρεται συχνά στον παλιό τρόπο ζωής του. Αρνείται να λησμονήσει τις απολαύσεις που προσφέρουν η μουσική, η φύση, οι γυναίκες Κατά τις δεκαετίες του '70 και του '80, ο Μαντίμπα, όπως τον αποκαλούν με το όνομα της φυλής του οι νοτιοαφρικανοί, δεν είναι πια μόνο σύμβολο των μαύρων. Διάσημος στα πέρατα της γης, γίνεται διεθνές σύμβολο κατά της ρατσιστικής προκατάληψης και μια συνεχώς ενισχυόμενη διεθνής καμπάνια υπέρ της απελευθέρωσής του βρίσκει διάσημους και λιγότερο διάσημους συμπαραστάτες. Στην καμπάνια καθοριστικό ρόλο παίζει η γυναίκα του, Ουίνι.
Με τη βασίλισσα Ελισάβετ κατά τη διάρκεια επίσκεψής του στην Αγγλία το 1996.
Το 1988, η συμπλήρωση των 70 χρόνων ζωής του γίνονται η ιδανική ευκαιρία για να ενισχυθούν ακόμη περισσότερο οι φωνές που ζητούσαν την απελευθέρωσή του και οι διεθνείς αναφορές για την επιβάρυνση της υγείας του είχαν ως αποτέλεσμα το να οδηγηθεί σε ένα πιο άνετο περιβάλλον.
Η εκλογή του Φρεντερίκ Ντε Κλερκ στην προεδρία της Ν. Αφρικής ανοίγει το δρόμο για την αποφυλάκισή του. Ο Ντε Κλερκ επισκέπτεται τον Μαντέλα στη φυλακή και τον Φεβρουάριο του 1990 διατάσσει την αποφυλάκισή του, αφού πρώτα επαναφέρει στην νομιμότητα το κόμμα του, άρει τους περιορισμούς κατά των μαύρων και βάζει φρένο στις εκτελέσεις.
Ο Νέλσον Μαντέλα αποφυλακίζεται στις 11 Φεβρουαρίου 1990. Η αποφυλάκισή του μεταδίδεται σε απευθείας σύνδεση σε όλον τον κόσμο.
Ο Ανίκητος Πρόεδρος
Μπορεί ο Μαντέλα, ελεύθερος πλέον, να απολαμβάνει την παγκόσμια αναγνώριση, ο αγώνας ωστόσο κατά των φυλετικών διακρίσεων δεν έχει σταματήσει. Το 1991 εκλέγεται πρόεδρος του ΑΕΚ και ξεκινά μια σειρά συνομιλιών με τον πρόεδρο Ντε Κλερκ για το μέλλον της χώρας.
Προκειμένου να κερδίσει διεθνή στήριξη για την ολοκληρωτική κατάργηση του απαρτχάιντ γυρίζει τον κόσμο μεταφέροντας το μήνυμα των ίσων δικαιωμάτων και ίσων ευκαιριών για λευκούς και μαύρους. Το 1993 κερδίζει μαζί με τον Ντε Κλερκ το Νόμπελ ειρήνης για τον καθοριστικό τους ρόλο του στην θεμελίωση των βάσεων της δημοκρατίας και της φυλετικής ισότητας στη Ν. Αφρική.
Εκτός από το Νόμπελ, κερδίζει τιμητικές διακρίσεις από περισσότερα από πενήντα πανεπιστήμια σε όλον τον κόσμο. Στις 10 Μαΐου 1994, εκλέγεται πρόεδρος της Νοτίου Αφρικής και γίνεται έτσι ο πρώτος μαύρος Πρόεδρος της Νότιας Αφρικής. Λίγο πριν αναλάβει τα καθήκοντά του θα γράψει: «Πορεύτηκα σε αυτό τον μακρό δρόμο για την ελευθερία. Προσπάθησα να αποφύγω τα παραπατήματα, έκανα μερικά λανθασμένα βήματα στην πορεία. Έμαθα όμως ότι, όταν κάποιος σκαρφαλώσει στην κορυφή ενός ψηλού λόφου, το μόνο που διαπιστώνει είναι πως πρέπει να σκαρφαλώσει σε πολλούς λόφους ακόμη. Σταμάτησα για μια στιγμή να ξαποστάσω, δεν μπορώ όμως παρά να ξεκουραστώ για ένα μόνο λεπτό διότι η ελευθερία συνεπάγεται ευθύνες και δεν πρέπει να χασομερήσω αφού έχω πολύ δρόμο να κάνω ακόμη». Παραμένει στον προεδρικό θώκο ως τον Ιούνιο του 1999, οπότε αποχωρεί δίνοντας τη σκυτάλη στον Τάμπο Μπέκι.
Αν και στο διάστημα της προεδρίας του καταφέρνει να βελτιώσει σημαντικά τις εμπορικές σχέσεις της Ν. Αφρικής με την Ευρώπη και την Αμερική, μια από τις σημαντικότερες «επιτυχίες» του ήταν όταν το 1995 η οικοδέσποινα Ν. Αφρική κέρδισε το Παγκόσμιο Κύπελλο Ράγκμπι το 1995. Αναγνωρίζοντας την σημασία του αθλήματος για την ενίσχυση της εθνικής ενότητας αλλά και για την σύσφιξη των σχέσεων με τις άλλες χώρες, ο ίδιος ο Μαντέλα πριν τον τελικό μπήκε στο γήπεδο φορώντας τη φανέλα της εθνικής ομάδας της χώρας του. Η συμβολή του σε εκείνη τη μεγαλειώδη νίκη αποτυπώθηκε εύστοχα από τον Κλιντ Ίστγουντ στην ταινία «Invictus» («Ανίκητος») όπου τον Μαντέλα υποδυόταν ο Μόργκαν Φρίμαν.
Την εποχή της προεδρίας του διαλύεται και ο γάμος του με την Ουίνι μετά τις κατηγορίες ότι τη δεκαετία του '80 συμμετείχε σε απαγωγές και δολοφονίες. Το ζευγάρι, μετά από αρκετά χρόνια σε διάσταση, παίρνει διαζύγιο το 1996. Λίγους μήνες μετά, τον Σεπτέμβριο του 1996, ο Μαντέλα παραδέχεται τη σχέση του με την Γκράτσα Μαχέλ, χήρα του πρώην προέδρου της Μοζαμβίκης. Παντρεύονται στις 18 Ιουλίου 1998, ανήμερα των 80ών γενεθλίων του και θα παραμείνουν μαζί ως το τέλος της ζωής του.
Απέκτησε συνολικά έξι παιδιά, τέσσερα από τον πρώτο γάμο του και δύο από τον δεύτερο. Έχασε τον ένα γιο του από AIDS και τον άλλο σε τροχαίο ατύχημα, το 1969 (σε τροχαίο έχασε και τη δισέγγονή του, το 2010). Από τότε ο Νέλσον Μαντέλα έγινε εξαιρετικά δραστήριος κατά του AIDS.
Το 2008, κατά την 90ή επέτειο των γενεθλίων του, ένας παγκόσμιος εορτασμός που οργανώθηκε προς τιμήν του αναζωπύρωσε τους στόχους της ελευθερίας και της ισότητας. Το 2009 η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ καθιέρωσε τη Διεθνή Ημέρα Νέλσον Μαντέλα για να τιμηθεί η «προώθηση και η ποιότητα της ειρήνης» που ασπάστηκε στη ζωή του και για τις οποίες αγωνίστηκε ο πρώην πρόεδρος της Νότιας Αφρικής. Εορτάζεται κάθε χρόνο στις 18 Ιουλίου, ημέρα γενεθλίων του.
Το 2012 ακαδημαϊκοί του πανεπιστημίου ΜΙΤ τον συμπεριέλαβαν στη λίστα με τα 20 πιο επιδραστικά πρόσωπα στην ιστορία, δίπλα στον Ιησού και τον Κομφούκιο.
ethnos.gr/Επιμέλεια: Εύα Σεϊντή
αλλά και ενός από τα παγκόσμια σύμβολα της ειρήνης, της ισότητας και της εξάλειψης των ρατσιστικών και φυλετικών διακρίσεων.
Ο θάνατος του Νέλσον Μαντέλα, του ανθρώπου που έζησε το 1/3 της ζωής του στη φυλακή και συνέβαλε όσο λίγοι στην εξάλειψη του ρατσισμού και στη δημιουργία μιας λίγο πιο δίκαιης κοινωνίας σκορπά θλίψη σε όποιον ονειρεύτηκε κάποια στιγμή στη ζωή του έναν πιο δίκαιο κόσμο.
Η γεμάτη εμπειρίες ζωή του, η διεθνής του αναγνώριση και το πλήρες των ημερών μόνο λίγο μπορούν να μετριάσουν τη θλίψη για το θάνατο ενός από τους ελάχιστους οραματιστές που έζησαν αρκετά ώστε να δουν το όραμά τους να γίνεται σε μεγάλο βαθμό πραγματικότητα.
Ο Ταραχοποιός της ειρήνης
Ο Νέλσον Ρολιλάλα Μαντέλα γεννήθηκε στις 18 Ιουλίου 1918 στο μικρό χωριό Μβέζο της Νοτίου Αφρικής, στην περιφέρεια της Ουμτάτας, πρωτεύουσας του Τρανσκέι, 900 χιλιόμετρα νότια του Γιοχάνεσμπουργκ.
Πατέρας του ήταν ένας πρώην φύλαρχος και μέλος του συμβουλίου του βασιλιά της φυλής Τέμπου και μητέρα του η «τρίτη» από τις τέσσερις γυναίκες του. «Το μόνο πράγμα που μου χάρισε ο πατέρας μου όταν γεννήθηκα ήταν ένα όνομα: Ρολιλάλα. Ρολιλάλα στην κυριολεξία σημαίνει αυτός που τραβά το κλαδί ενός δέντρου. Στην καθομιλουμένη όμως σημαίνει ταραχοποιός. Δεν πιστεύω ότι το όνομα κάθε ανθρώπου αποτελεί μέρος του πεπρωμένου του ή ότι ο πατέρας μου προέβλεψε κατά κάποιον τρόπο το μέλλον μου, στα χρόνια όμως που ακολούθησαν φίλοι και συγγενείς απέδιδαν στο όνομά μου τις πολλές θύελλες που έσπειρα και θέρισα», θα γράψει ο ίδιος στην αυτοβιογραφία του «Ο Δρόμος για την Ελευθερία» που κυκλοφόρησε το 1994.
Μια από τις λίγες φωτογραφίες του Μαντέλα από την εποχή της φυλάκισής του ενώ εκτελούσε εργασίες στον κήπο των φυλακών του νησιού Ρόντεν. Το καθεστώς του απαρτχάιντ είχε απαγορεύσει τη δημοσιοποίηση φωτογραφιών του από τη φυλακή ώστε να μην συμβολοποιηθεί από τους μαύρους.
Η ανατροφή του ήταν σχεδιασμένη έτσι ώστε ο μικρός Ρολιλάλα να διαδεχθεί τον πατέρα του στην ηγεσία της φυλής. Γι' αυτό και σε ηλικία 7 ετών είναι το πρώτο μέλος της οικογένειάς του που πήγαινε σχολείο. Είναι στο σχολείο αυτό όπου ένας μεθοδιστής δάσκαλος που δεν μπορούσε να προσφέρει το όνομά του του δίνει το αγγλικό όνομα «Νέλσον», εμπνευσμένο από τον φημισμένο ναύαρχο του Βασιλικού Βρετανικού Ναυτικού, Οράτιο Νέλσον.
Μετά το θάνατο του πατέρα του, όταν ο Μαντέλα ήταν 9 ετών, υιοθετείται ανεπίσημα από τον βασιλιά Jongintaba Dalindyebo ως ένδειξη εκτίμησης για τις υπηρεσίες που είχε προσφέρει ο πατέρας του.
Με τη δεύτερη σύζυγό του, Ουίνι, το Φεβρουάριο του 1991, ένα χρόνο μετά την αποφυλάκισή του.
Στα 19 του γράφεται στο μεθοδιστικό κολέγιο Χέλνταουν στο Φορτ Μποφόρ. Ακολουθούν τα φοιτητικά χρόνια στο πανεπιστήμιο Φορτ Χέαρ, το μοναδικό τότε ίδρυμα ανώτερης εκπαίδευσης για μαύρους στη Ν. Αφρική. «Το πρώτο έτος παρακολούθησα αγγλική φιλολογία, ανθρωπολογία, πολιτική ιστορία, διοίκηση ιθαγενών και ρωμαϊκό δίκαιο. Στο Φορτ Χέαρ ήμουν πιο δραστήριος αθλητής από ό,τι στο Χέλνταουν. Σε αυτό συντέλεσαν δύο παράγοντες: ήμουν πια πιο ψηλός και πιο δυνατός αλλά κατά κύριο λόγο το Φορτ Χέαρ ήταν πολύ μικρότερο και είχα λιγότερο συναγωνισμό. Συμμετείχα ακόμη και στη θεατρική ομάδα. Στο Φορτ Χέαρ δεν έμαθα μόνο γυμναστική αλλά και ευρωπαϊκούς χορούς. Με έναν παλιό σαραβαλιασμένο φωνογράφο στην τραπεζαρία κάναμε προπόνηση ώρες ολόκληρες στο φοξ τροτ και στο βαλς».
Η ανέμελη φοιτητική ζωή στο Φορτ Χέαρ δεν θα κρατήσει πολύ. Πολύ γρήγορα του ζητείται να φύγει με την αιτιολογία ότι με τις ρηξικέλευθες ιδέες του μποϊκοτάρει την πολιτική του πανεπιστημίου. Ο Ταραχοποιός ή «αιώνιος αντάρτης», όπως τον αποκαλούν κάποιοι βιογράφοι του, είναι πλέον άνδρας.
Αλλά και η επιστροφή του στο σπίτι θα είναι σύντομη. Ο θετός του πατέρα θέλει να τον παντρέψει με το ζόρι κι έτσι ο Μαντέλα δραπετεύει στο Γιοχάνεσμπουργκ για να γλιτώσει.
Με τον διάδοχό του στην προεδρία της Ν. Αφρικής Τάμπο Μπέκι.
Στο Γιοχάνεσμπουργκ εργάζεται και παράλληλα σπουδάζει νομική δια αλληλογραφίας στο φημισμένο Πανεπιστήμιο Νοτίου Αφρικής. Η πρώτη του δουλειά είναι φύλακας σε ανθρακωρυχείο ενώ αργότερα εργάζεται ως ασκούμενος δικηγόρος σε δικηγορικό γραφείο. Εκεί, εκτός από την εκδίκαση συνηθισμένων νομικών υποθέσεων, αναλάμβανε αμισθί ή με ελάχιστο κόστος υποθέσεις φτωχών μαύρων πολιτών που, χωρίς τη βοήθειά του, δεν θα είχαν καμία πιθανότητα να δουν το φως της δημοσιότητας.
Το μικρόβιο της πολιτικής και ο αγώνας κατά του Απαρτχάιντ
Στα χρόνια της δικηγορίας ο νεαρός Μαντέλα θα εμπλακεί με την πολιτική. Μετά το τέλος του ωραρίου του, με τον συνάδελφό του, Γκαούρ, πηγαίνουν μαζί στις συνελεύσεις της Συμβουλευτικής Επιτροπής Συνοικισμού και του Εθνικού Αφρικανικού Κογκρέσου (ANC). «Ήμουν απλός παρατηρητής, δεν θυμάμαι να πήρα ποτέ τον λόγο. Ήθελα να κατανοήσω αυτά που συζητούσαν, να αξιολογήσω τα διάφορα επιχειρήματα. Οι συνελεύσεις της ΣΕΣ ήταν ανοργάνωτες και γραφειοκρατικές, οι συνελεύσεις όμως του ANC ήταν ζωντανές με συζητήσεις για το Κοινοβούλιο, τους νόμους για την 'ταυτότητα ιθαγενών', τα ενοίκια, τα εισιτήρια των λεωφορείων, όλα αυτά που αφορούσαν τους Αφρικανούς», θα γράψει στην αυτοβιογραφία του.
Το 1944 γίνεται μέλος του ANC και το 1947 εκλέγεται στην Εκτελεστική Επιτροπή, αλλά μετά τη νίκη τού κυριαρχούμενου από λευκούς Εθνικού Κόμματος στις εκλογές του 1948, ο Μαντέλα θα αρχίσει να ασχολείται πολύ πιο έντονα με την πολιτική, εγκαινιάζοντας έναν αγώνα κατά της πολιτικής του Απαρτχάιντ, του φυλετικού διαχωρισμού μεταξύ λευκών και μαύρων, τον οποίο δεν θα εγκαταλείψει ποτέ.
Το 1944 γνωρίζει και την πρώτη σύζυγό του, τη νοσοκόμα Έβελιν Μέιζ. Παντρεύονται την ίδια χρονιά – εκείνος ήταν 26 και εκείνη 23. Το πρώτο τους παιδί, ο Τεµπεκίλε, γεννιέται το 1946 και έναν χρόνο αργότερα µετακομίζουν στην περιοχή που σήµερα λέγεται Σοβέτο. «Ήταν φτωχικά», γράφει, «αλλά ήταν το πρώτο σπίτι µου και ήµουν περήφανος». Αρκετά χρόνια αργότερα, το 1958, το ζευγάρι παίρνει διαζύγιο. Βασική αιτία του χωρισμού τους θεωρείται η σχέση του Μαντέλα με τον Ρου Μομπάτι με την οποία, πολλοί υποστηρίζουν ότι απέκτησε ένα νόθο παιδί. Οι φήμες που θέλουν τον Αφρικανό ηγέτη να διατηρεί παράνομους δεσμούς δεν θα σταματήσουν ποτέ.
Με τον Πάπα Ιωάννη Παύλο τον Β' κατά την επίσκεψή του στο Βατικανό τον Ιούνιο του 1998. Εκεί ο Μαντέλα ευχαρίστησε τον ηγέτη της Καθολικής Εκκλησίας για την βοήθειά της στην εκπαίδευση και την περίθαλψη των μαύρων στη Ν. Αφρική όταν οι λευκοί τους αντιμετώπιζαν ως πολίτες δεύτερης κατηγορίας.
Το 1956 μαζί με 150 άτομα κατηγορείται για προδοσία. Μετά από άπειρες καθυστερήσεις, η δίκη γίνεται το 1961 κατά την οποία αθωώνονται όλοι οι κατηγορούμενοι. Εντωμεταξύ, το 1958 παντρεύεται τη δεύτερη σύζυγό του, Nkosikazi Nomzamo Madikizela, η οποία αργότερα θα μείνει γνωστή ως Ουίνι Μαντέλα.
Το 1960, μετά την Σφαγή του Σάρπβιλ, κατά την οποία 67 μαύροι πολίτες εκτελούνται από την αστυνομία, το Εθνικό Αφρικανικό Κογκρέσο κρίνεται παράνομο και ο Μαντέλα γίνεται φυγάς. Εκείνη την εποχή ο Μαντέλα ταξιδεύει σε όλη την ήπειρο και στην Αλγερία λαμβάνει εκπαίδευση αντάρτη ενώ πηγαίνει και στο Λονδίνο όπου συναντάται με εξόριστους συμπατριώτες του. Τον Αύγουστο του 1962, λίγο μετά την επιστροφή του στην πατρίδα, συλλαμβάνεται μαζί με άλλα ηγετικά μέλη του ANC. Ανάμεσα σε άλλα κατηγορούνται ως σαμποτέρ και εθνικοί προδότες. Στη δίκη που γίνεται τον Απρίλιο του 1964 ο Μαντέλα υπερασπίζεται τον εαυτό του και τους συντρόφους του με έναν τετράωρης διάρκειας λόγο που θα μείνει στην ιστορία ως μια από τις ομιλίες που άλλαξαν τον κόσμο. Ανάμεσα σε άλλα θα πει: «Σε όλη τη διάρκεια της ζωής μου αφιερώθηκα στον αγώνα των ανθρώπων της Αφρικής. Αγωνίστηκα ενάντια στην ηγεμονία των λευκών και αγωνίστηκα ενάντια στην ηγεμονία των μαύρων. Υπηρέτησα τα ιδανικά μιας δημοκρατικής και ελεύθερης κοινωνίας όπου όλοι ζουν μαζί αρμονικά με ίσες ευκαιρίες. Είναι ένα ιδανικό που ελπίζω να ζήσω και να το δω να πραγματοποιείται. Αλλά, Θεέ μου, αν χρειαστεί, είναι ένα ιδανικό για το οποίο είμαι προετοιμασμένος να πεθάνω».
Με τον αρχηγό της εθνικής ομάδας ράγκμπι της Ν. Αφρικής Neil Tovey το 1996 σηκώνουν μαζί το Παγκόσμιο Κύπελλο που κέρδισε η χώρα. Ο Μαντέλα είχε στηρίξει την προετοιμασία της ομάδας θεωρώντας ότι ο αθλητισμός θα ένωνε τον διχασμένο λαό του.
Περίπου 2.000 άνθρωποι συγκεντρώνονται κρατώντας πανό και πινακίδες με συνθήματα συμπαράστασης. Μάταια. Όλοι οι κατηγορούμενοι πλην ενός καταδικάζονται στις 12 Ιουνίου 1964 σε ισόβια κάθειρξη.
Τα χρόνια στη φυλακή
Ο Νέλσον Μαντέλα μπαίνει στη φυλακή σε ηλικία 46 ετών. Θα βγει όταν θα έχει συμπληρώσει τα 71 χρόνια ζωής. Ο ίδιος περιγράφει την πρώτη εμπειρία του στη φυλακή του νησιού Ρόμπεν ως εξής: «Ήταν μια σκοτεινή, συννεφιασμένη ημέρα και όταν βγήκαμε από το αεροπλάνο ο κρύος χειμωνιάτικος αέρας διαπερνούσε τις λεπτές φόρμες φυλακής που φορούσαμε». Η ενδυμασία των φυλακισμένων υπηρετούσε απόλυτα τους κανονισμούς του απαρτχάιντ. «Στον Κάθι, τον μόνο Ινδό ανάμεσά μας, δόθηκε μακρύ παντελόνι. Τα κοντά παντελονάκια για τους Αφρικανούς σκοπό είχαν να μας υπενθυμίσουν ότι ήμασταν 'παιδιά'». Εξίσου χαρακτηριστικός είναι και ο τρόπος που περιγράφει το κελί του: «Μου είχαν δώσει ένα κελί στο τέλος του διαδρόμου. Έβλεπε στο προαύλιο και είχε ένα μικρό παράθυρο στο ύψος των ματιών. Μπορούσα να διασχίσω το κελί μου με τρεις δρασκελιές. Όταν ξάπλωνα, άγγιζα με τα πόδια μου τον απέναντι τοίχο ενώ το κεφάλι μου ακουμπούσε στο τσιμέντο της άλλης πλευράς. Το πλάτος του ήταν γύρω στο 1,80 και οι τοίχοι είχαν πάχος τουλάχιστον 60 εκατοστά. Κάθε κελί είχε μια λευκή κάρτα κρεμασμένη απέξω με το όνομα και τον αριθμό που μας είχαν δώσει στη φυλακή. Η δική μου έγραφε 'Ν. Μαντέλα 466/64', που σήμαινε ότι ήμουν ο 466ος κρατούμενος που είχε φθάσει στο νησί το 1964».
Από το κελί αυτό ο Μαντέλα γίνεται σύμβολο της αντίστασης των μαύρων ενάντια στο απαρτχάιντ, ενώ η φήμη του ενισχύεται από την πεισματική άρνησή του να προβεί σε οποιουδήποτε είδους διαπραγμάτευση με τις αρχές και να αλλάζει τα πολιτικά του «πιστεύω» ώστε να απελευθερωθεί νωρίτερα.
Το 2012, σε ένδειξη εκτίμησης για τον αγώνα του πρώην Προέδρου της Ν. Αφρικής κατά του Απαρτχάιντ, το εθνικό τυπογραφείο της χώρας τύπωσε χαρτονομίσματα με τη μορφή του Νέλσον Μαντέλα.
Στη διάρκεια του εγκλεισμού του στις φυλακές Ρομπέν θα έχει την ευκαιρία να γνωρίσει τα όρια της ανθρώπινης αγριότητας. «Λέγεται πως κανένας δεν γνωρίζει πραγματικά ένα έθνος μέχρι να βρεθεί μέσα στις φυλακές του. Ένα έθνος δεν θα πρέπει να κρίνεται από το πώς αντιμετωπίζει τους ανώτερους πολίτες του, αλλά τους κατώτερους», θα πει αργότερα. «Δεν έχετε ιδέα για τη σκληρότητα με την οποία μπορεί να φερθεί άνθρωπος σε άνθρωπο. Μόνο αν βρεθείτε σε νοτιοαφρικανική φυλακή με λευκούς φύλακες και μαύρους φυλακισμένους θα καταλάβετε. Τίποτε καλό δεν έχει η φυλακή, με μία ίσως εξαίρεση: σου αφήνει τον χρόνο να σκεφτείς». Τις σκέψεις του τις μεταφέρει πολύ συχνά στο χαρτί και σε αυτό τον βοηθούν και οι συγκρατούμενοί του που του προσφέρουν γραφική ύλη. Μαθημένος μέχρι τότε τις χαρές της ζωής, στα γράμματά του από τη φυλακή ο Μαντέλα αναφέρεται συχνά στον παλιό τρόπο ζωής του. Αρνείται να λησμονήσει τις απολαύσεις που προσφέρουν η μουσική, η φύση, οι γυναίκες Κατά τις δεκαετίες του '70 και του '80, ο Μαντίμπα, όπως τον αποκαλούν με το όνομα της φυλής του οι νοτιοαφρικανοί, δεν είναι πια μόνο σύμβολο των μαύρων. Διάσημος στα πέρατα της γης, γίνεται διεθνές σύμβολο κατά της ρατσιστικής προκατάληψης και μια συνεχώς ενισχυόμενη διεθνής καμπάνια υπέρ της απελευθέρωσής του βρίσκει διάσημους και λιγότερο διάσημους συμπαραστάτες. Στην καμπάνια καθοριστικό ρόλο παίζει η γυναίκα του, Ουίνι.
Με τη βασίλισσα Ελισάβετ κατά τη διάρκεια επίσκεψής του στην Αγγλία το 1996.
Το 1988, η συμπλήρωση των 70 χρόνων ζωής του γίνονται η ιδανική ευκαιρία για να ενισχυθούν ακόμη περισσότερο οι φωνές που ζητούσαν την απελευθέρωσή του και οι διεθνείς αναφορές για την επιβάρυνση της υγείας του είχαν ως αποτέλεσμα το να οδηγηθεί σε ένα πιο άνετο περιβάλλον.
Η εκλογή του Φρεντερίκ Ντε Κλερκ στην προεδρία της Ν. Αφρικής ανοίγει το δρόμο για την αποφυλάκισή του. Ο Ντε Κλερκ επισκέπτεται τον Μαντέλα στη φυλακή και τον Φεβρουάριο του 1990 διατάσσει την αποφυλάκισή του, αφού πρώτα επαναφέρει στην νομιμότητα το κόμμα του, άρει τους περιορισμούς κατά των μαύρων και βάζει φρένο στις εκτελέσεις.
Ο Νέλσον Μαντέλα αποφυλακίζεται στις 11 Φεβρουαρίου 1990. Η αποφυλάκισή του μεταδίδεται σε απευθείας σύνδεση σε όλον τον κόσμο.
Ο Ανίκητος Πρόεδρος
Μπορεί ο Μαντέλα, ελεύθερος πλέον, να απολαμβάνει την παγκόσμια αναγνώριση, ο αγώνας ωστόσο κατά των φυλετικών διακρίσεων δεν έχει σταματήσει. Το 1991 εκλέγεται πρόεδρος του ΑΕΚ και ξεκινά μια σειρά συνομιλιών με τον πρόεδρο Ντε Κλερκ για το μέλλον της χώρας.
Προκειμένου να κερδίσει διεθνή στήριξη για την ολοκληρωτική κατάργηση του απαρτχάιντ γυρίζει τον κόσμο μεταφέροντας το μήνυμα των ίσων δικαιωμάτων και ίσων ευκαιριών για λευκούς και μαύρους. Το 1993 κερδίζει μαζί με τον Ντε Κλερκ το Νόμπελ ειρήνης για τον καθοριστικό τους ρόλο του στην θεμελίωση των βάσεων της δημοκρατίας και της φυλετικής ισότητας στη Ν. Αφρική.
Εκτός από το Νόμπελ, κερδίζει τιμητικές διακρίσεις από περισσότερα από πενήντα πανεπιστήμια σε όλον τον κόσμο. Στις 10 Μαΐου 1994, εκλέγεται πρόεδρος της Νοτίου Αφρικής και γίνεται έτσι ο πρώτος μαύρος Πρόεδρος της Νότιας Αφρικής. Λίγο πριν αναλάβει τα καθήκοντά του θα γράψει: «Πορεύτηκα σε αυτό τον μακρό δρόμο για την ελευθερία. Προσπάθησα να αποφύγω τα παραπατήματα, έκανα μερικά λανθασμένα βήματα στην πορεία. Έμαθα όμως ότι, όταν κάποιος σκαρφαλώσει στην κορυφή ενός ψηλού λόφου, το μόνο που διαπιστώνει είναι πως πρέπει να σκαρφαλώσει σε πολλούς λόφους ακόμη. Σταμάτησα για μια στιγμή να ξαποστάσω, δεν μπορώ όμως παρά να ξεκουραστώ για ένα μόνο λεπτό διότι η ελευθερία συνεπάγεται ευθύνες και δεν πρέπει να χασομερήσω αφού έχω πολύ δρόμο να κάνω ακόμη». Παραμένει στον προεδρικό θώκο ως τον Ιούνιο του 1999, οπότε αποχωρεί δίνοντας τη σκυτάλη στον Τάμπο Μπέκι.
Αν και στο διάστημα της προεδρίας του καταφέρνει να βελτιώσει σημαντικά τις εμπορικές σχέσεις της Ν. Αφρικής με την Ευρώπη και την Αμερική, μια από τις σημαντικότερες «επιτυχίες» του ήταν όταν το 1995 η οικοδέσποινα Ν. Αφρική κέρδισε το Παγκόσμιο Κύπελλο Ράγκμπι το 1995. Αναγνωρίζοντας την σημασία του αθλήματος για την ενίσχυση της εθνικής ενότητας αλλά και για την σύσφιξη των σχέσεων με τις άλλες χώρες, ο ίδιος ο Μαντέλα πριν τον τελικό μπήκε στο γήπεδο φορώντας τη φανέλα της εθνικής ομάδας της χώρας του. Η συμβολή του σε εκείνη τη μεγαλειώδη νίκη αποτυπώθηκε εύστοχα από τον Κλιντ Ίστγουντ στην ταινία «Invictus» («Ανίκητος») όπου τον Μαντέλα υποδυόταν ο Μόργκαν Φρίμαν.
Την εποχή της προεδρίας του διαλύεται και ο γάμος του με την Ουίνι μετά τις κατηγορίες ότι τη δεκαετία του '80 συμμετείχε σε απαγωγές και δολοφονίες. Το ζευγάρι, μετά από αρκετά χρόνια σε διάσταση, παίρνει διαζύγιο το 1996. Λίγους μήνες μετά, τον Σεπτέμβριο του 1996, ο Μαντέλα παραδέχεται τη σχέση του με την Γκράτσα Μαχέλ, χήρα του πρώην προέδρου της Μοζαμβίκης. Παντρεύονται στις 18 Ιουλίου 1998, ανήμερα των 80ών γενεθλίων του και θα παραμείνουν μαζί ως το τέλος της ζωής του.
Απέκτησε συνολικά έξι παιδιά, τέσσερα από τον πρώτο γάμο του και δύο από τον δεύτερο. Έχασε τον ένα γιο του από AIDS και τον άλλο σε τροχαίο ατύχημα, το 1969 (σε τροχαίο έχασε και τη δισέγγονή του, το 2010). Από τότε ο Νέλσον Μαντέλα έγινε εξαιρετικά δραστήριος κατά του AIDS.
Το 2008, κατά την 90ή επέτειο των γενεθλίων του, ένας παγκόσμιος εορτασμός που οργανώθηκε προς τιμήν του αναζωπύρωσε τους στόχους της ελευθερίας και της ισότητας. Το 2009 η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ καθιέρωσε τη Διεθνή Ημέρα Νέλσον Μαντέλα για να τιμηθεί η «προώθηση και η ποιότητα της ειρήνης» που ασπάστηκε στη ζωή του και για τις οποίες αγωνίστηκε ο πρώην πρόεδρος της Νότιας Αφρικής. Εορτάζεται κάθε χρόνο στις 18 Ιουλίου, ημέρα γενεθλίων του.
Το 2012 ακαδημαϊκοί του πανεπιστημίου ΜΙΤ τον συμπεριέλαβαν στη λίστα με τα 20 πιο επιδραστικά πρόσωπα στην ιστορία, δίπλα στον Ιησού και τον Κομφούκιο.
ethnos.gr/Επιμέλεια: Εύα Σεϊντή
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Πάτρα: Ορίστηκαν οι νέοι διευθυντές στις εφορίες - Δείτε τα ονόματα
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
