2013-12-08 11:01:30
Συνέντευξη της Ελένης Ζιώγα στην Ευαγγελία Ανδρέου από το http://andreouevagelia.blogspot.gr
"Οι φωνές των οραματιστών ήταν, είναι και θα είναι φωνές στην έρημο", μου απάντησε μεταξύ άλλων η Ελένη Ζιώγα σε πέντε μικρά ερωτηματικά που μου γεννήθηκαν παρακολουθώντας την πορεία του έργου της.
Πέντε απλές μα τόσο άμεσες απαντήσεις έλαβα, που πλούσια αποκαλύπτουν τον άνθρωπο με το έντονο αίσθημα της ευθύνης, την γυναίκα που διψά να ακουμπήσει τα όνειρά της, την καλλιτέχνη που ανασύρει διαμάντια ανθρώπινης ύπαρξης ψάχνοντας ανάμεσα στους θησαυρούς του πολιτισμού, την Ελένη Ζιώγα που μόνο το έργο της μπορεί να μιλήσει δυνατότερα από αυτήν.
Και την ευχαριστώ θερμά για την τιμή που μου έκανε:
1. Ελένη Ζιώγα: Άνθρωπος, Γυναίκα, Καλλιτέχνης. Ιδιότητες που συνυπάρχουν, διαχωρίζουν, αλληλοσυμπληρώνονται, διαιρούν. Θα θέλατε να μας πείτε κάτι εσείς για εσάς?
- Αν ζητάτε τη γνώμη μου, οι πιο πάνω ιδιότητες συμπυκνώνονται για όλους μας, άντρες και γυναίκες, καλλιτέχνες και μη, στην πρώτη.
Αν πάρει ο καθένας μας στα σοβαρά την ανθρωπιά του και την ευθύνη του απέναντί της αυτομάτως καθορίζει και το ρόλο του, της θέση του, στον κρίκο της αλυσίδας που λέγεται ανθρωπότητα.
Τα τελευταία χρόνια , όλο και περισσότερο καταλήγω να πιστεύω με βεβαιότητα στο «δικαίωμα της ευθύνης».
Γιατί ξέρουμε το δικαίωμα της ελευθερίας, της ισότητας, της μόρφωσης, της υγείας. Αλλά για το «δικαίωμα της ευθύνης» δεν έχουν ακουστεί και πολλά.
Δεν ξέρω γιατί ιδιαίτερα στον τόπο μας , εξαιρέθηκε «το δικαίωμα της ευθύνης» από την παλέτα των προνομίων μας. Για ποιόν λόγο μετατραπήκαμε σ΄έναν λαό ανεύθυνων , που θεωρήσαμε τους τίμιους και υπεύθυνους ανθρώπους περίπου ηλίθιους.
Για σκεφτείτε, για παράδειγμα, πόσο διαφορετικά θα ήταν τα πράγματα αν η πολιτική σκηνή διαπνεόταν από το αίσθημα ευθύνης. Ποτέ δεν θα είχαμε φτάσει ως εδώ.
Αναλογικά, ως πολίτης, αν πρέπει να πω κάτι για μένα αυτοκριτικό , αυτό είναι ότι συνειδητοποίησα τελευταία το μέγεθος της ευθύνης μου απέναντι στους υπόλοιπους ανθρώπους. Ότι δηλαδή κάθε μου πράξη, όχι μόνο δημόσια , αλλά ακόμα και ιδιωτική, μετακυλίεται αναγκαστικά στα υπόλοιπα μέλη της κοινωνίας.
Και γι αυτό μετανιώνω για όσες φορές με τις πράξεις μου δεν βοήθησα στην εξέλιξη τη δική μου, επομένως και των διπλανών μου.
Και φέρω άρτια την ευθύνη.
2.Καλλιτεχνικές ανησυχίες, ίδιον καλλιτεχνών και σκεπτόμενων όπως κι εσείς. Ποιες είναι οι δικές σας, ειδικά μέσα από τη σημερινή ισοπέδωση όλων των αξιών, όπως τουλάχιστον τις ξέραμε? Και τι θα θέλατε να αφήσετε σαν "παρακαταθήκη" για το μέλλον?
- Δεν νομίζω ότι εκ των πραγμάτων, μου επιτρέπεται να έχω καμία φιλοδοξία υστεροφημίας παίζοντας τάχα, κατά οποιονδήποτε τρόπο , το ρόλο του πνευματικού ταγού, που έρχεται μάλιστα για να αφήσει και κάποια παρακαταθήκη για τους επόμενους... Ουδέποτε μέτρησα την περίπτωσή μου ως τέτοια.
Είμαι κι εγώ, όπως όλοι μας , ένας διψασμένος άνθρωπος, που ψάχνει τα φωτεινά πνεύματα για να ακουμπήσει εκεί τα όνειρά του.
Νομίζω , αφού ρωτάτε τη γνώμη μου, ότι η δική μας ευθύνη, των καλλιτεχνών, είναι , να ψάχνουμε όσο πιο καλά μπορούμε μέσα στους θησαυρούς του πολιτισμού , να ανασύρουμε από κει τα διαμάντια του για την ουσία της ανθρώπινης ύπαρξης, να τα ανασυνθέτουμε με τον κατάλληλο τρόπο και να τα αρθρώνουμε με τη σύγχρονη διάλεκτο, καθώς εκείνη έχει διαμορφωθεί από τις ανακαλύψεις τις επιστήμης και της τεχνολογίας .
Ο λόγος που δεν αλλάζουμε και δεν προχωράμε ουσιαστικά σαν κοινωνίες έχω την πεποίθηση πως οφείλεται στο γεγονός ότι σε κάθε γενιά νομίζουμε πως, σε επίπεδο υπαρξιακό, θα χτίσουμε το μέλλον γκρεμίζοντας το παρελθόν. Κι αυτό επειδή είμαστε αμετανόητα αλαζόνες, επομένως και απόλυτα τυφλοί σ΄αυτά που μας έδειξαν οι προηγούμενοι.
Για να ανοίξουμε τα μάτια μας στο μέλλον, όμως, πρέπει πρώτα να αγαπήσουμε το παρελθόν.
Και για να γίνει αυτό είναι αναγκαίο να χτυπήσουμε την αλαζονεία μας. Την συνολική και του καθενός μας ξεχωριστά.- Και από εδώ φυσικά δεν εξαιρώ τον εαυτό μου. –
3. Αβεβαιότητα και απογοήτευση, καθημερινότητες που παίζουν πρωταρχικό ρόλο στη ζωή όλων μας. Κατά πόσο η τέχνη θα μπορούσε να συμβάλει θετικά στην κοινωνία και, ειδικότερα, στους νεότερους? Ποιος, κατά τη γνώμη σας, θα ήταν ο τρόπος?
- Κατά ένα μέρος έχω απαντήσει ήδη στην ερώτησή σας. Αν πρέπει να προσθέσω κάτι περισσότερο, αυτό θα ήταν ίσως ότι , έτσι όπως έχουν καταντήσει τα πράγματα , το θέμα δεν είναι κατά πόσον η τέχνη μπορεί να βοηθήσει. Αλλά κατά πόσον οι άνθρωποι είναι έτοιμοι να υποδεχτούν προτάσεις από την τέχνη . Συμβαίνει το εξής επικίνδυνο. Όπως ακριβώς στην προηγούμενη φάση της αλλόκοτης ευμάρειας τα αυτιά δεν ήταν ανοικτά προς τις αφυπνιστικές κραυγές της τέχνης , άλλο τόσο, για τους αντίθετους, αλλά κατά βάσιν ταυτόσημους λόγους, τα αυτιά δεν είναι ανοικτά τώρα , στις προτάσεις για σύνεση και ενότητα.
Μόνο σ΄εκείνους από μας που πάντα, και στην προηγούμενη και στην τωρινή κατάσταση, κυριαρχούσε η ψυχραιμία και το μέτρο, μόνο εκείνοι από μας που είχαν και έχουν διάθεση αυτοκριτικής, μπορούν να συνδιαλλαγούν με τον πολιτισμό και να αντλήσουν από κει δύναμη και ελπίδα. Για τους υπόλοιπους από μας οι φωνές των οραματιστών ήταν, είναι και θα είναι φωνές στην έρημο...
4. Έχετε ανεβάσει για δεύτερη συνεχόμενη σεζόν στο Μικρό Παλλάς το έργο . Θα θέλατε να μας πείτε λίγα λόγια για το συγκεκριμένο έργο σας αλλά και για τις μελλοντικές σας επιδιώξεις?
- Τα περισσότερα για την παράσταση είναι επί το πλείστον γνωστά. Ωστόσο να σας πω ότι το έργο γεννήθηκε από την ανάγκη μου να αποτίσω φόρο τιμής στον πατέρα μου, τον Βασίλη Ζιώγα, αυτόν τον τόσο σημαντικό Νεοέλληνα θεατρικό συγγραφέα, που έφυγε άκαιρα απ΄τη ζωή και αυτό επειδή , όπως μπορώ να επιβεβαιώσω σαν κόρη του, κυριολεκτικά θυσιάστηκε για την τέχνη και τον άνθρωπο. Πρόθεσή μου είναι να σκιαγραφήσω το κοινωνικό και οικογενειακό τοπίο μέσα στο οποίο ανατράφηκε, που στην πραγματικότητα είναι το τοπίο ολόκληρης της μεταπολεμικής Ελλάδας. Έτσι αποφάσισα ,αντλώντας βιογραφικά στοιχεία από το βιβλίο που ο ίδιος είχε γράψει μετά τον θάνατο της γιαγιάς μου, το « Όπως τα κούρντισες Θε μου», να γράψω ένα κείμενο – μονόλογο , το «Μυστικό της κυρίας Έλεν». Για να γίνει ακόμα πιο συμβολική η πράξη , αποφασίσαμε με την Μαριάννα Κάλμπαρη , την σκηνοθέτιδα της παράστασης, να υποδυθώ η ίδια τον ρόλο της Κυρίας Έλεν, δηλαδή της συνονόματης γιαγιάς μου...
5. Όταν λέτε ότι ο πατέρας σας θυσιάστηκε για την τέχνη και τον άνθρωπο, τι εννοείτε;
- Εννοώ ότι σ΄όλη του τη ζωή , όπως τον θυμάμαι, κατατρύχονταν απ΄το υπαρξιακό ερωτηματικό . Έχοντας βιώσει τον πόλεμο σαν παιδάκι, στοιχειώθηκε μέσα του απ΄την απορία του τέλους. Δεν μπόρεσε ποτέ να συμφιλιωθεί με τον θάνατο. Και αυτό ήταν εμφανές στην καθημερινότητά του. Αλλά κυρίως στα έργα του. Επιπλέον, για να καταφέρνει να γράφει , αθέτησε τις απαγορεύσεις των γιατρών, αγνόησε το πρόβλημα της καρδιάς του, που του είχε εμφανιστεί γύρω στα 40 του, και συνέχισε να καπνίζει αρειμάνια. Αλλιώς , όπως μου έλεγε, δεν μπορούσε να γράψει ούτε λέξη.... Πώς μπορώ λοιπόν να μην τον συγκαταλέγω στους « ιδανικούς αυτόχειρες» , σ΄εκείνους που θυσίασαν τη ζωή τους για ένα ιδανικό;
Σας ευχαριστώ μια ακόμα φόρα Ελένη Ζιώγα.
Ευαγγελία Ανδρέου.
Την Ελένη Ζιώγα μπορείτε να την απολαύσετε στη θεατρική παράσταση : " Το Μυστικό της Κυρίας Έλεν" στο Μικρό Παλλάς - Αμερικής 2 , κάθε Δευτέρα και Τρίτη: Ώρα έναρξης 9μ.μ.. Διάρκεια παράστασης 55' .
pestanea
"Οι φωνές των οραματιστών ήταν, είναι και θα είναι φωνές στην έρημο", μου απάντησε μεταξύ άλλων η Ελένη Ζιώγα σε πέντε μικρά ερωτηματικά που μου γεννήθηκαν παρακολουθώντας την πορεία του έργου της.
Πέντε απλές μα τόσο άμεσες απαντήσεις έλαβα, που πλούσια αποκαλύπτουν τον άνθρωπο με το έντονο αίσθημα της ευθύνης, την γυναίκα που διψά να ακουμπήσει τα όνειρά της, την καλλιτέχνη που ανασύρει διαμάντια ανθρώπινης ύπαρξης ψάχνοντας ανάμεσα στους θησαυρούς του πολιτισμού, την Ελένη Ζιώγα που μόνο το έργο της μπορεί να μιλήσει δυνατότερα από αυτήν.
Και την ευχαριστώ θερμά για την τιμή που μου έκανε:
1. Ελένη Ζιώγα: Άνθρωπος, Γυναίκα, Καλλιτέχνης. Ιδιότητες που συνυπάρχουν, διαχωρίζουν, αλληλοσυμπληρώνονται, διαιρούν. Θα θέλατε να μας πείτε κάτι εσείς για εσάς?
- Αν ζητάτε τη γνώμη μου, οι πιο πάνω ιδιότητες συμπυκνώνονται για όλους μας, άντρες και γυναίκες, καλλιτέχνες και μη, στην πρώτη.
Αν πάρει ο καθένας μας στα σοβαρά την ανθρωπιά του και την ευθύνη του απέναντί της αυτομάτως καθορίζει και το ρόλο του, της θέση του, στον κρίκο της αλυσίδας που λέγεται ανθρωπότητα.
Τα τελευταία χρόνια , όλο και περισσότερο καταλήγω να πιστεύω με βεβαιότητα στο «δικαίωμα της ευθύνης».
Γιατί ξέρουμε το δικαίωμα της ελευθερίας, της ισότητας, της μόρφωσης, της υγείας. Αλλά για το «δικαίωμα της ευθύνης» δεν έχουν ακουστεί και πολλά.
Δεν ξέρω γιατί ιδιαίτερα στον τόπο μας , εξαιρέθηκε «το δικαίωμα της ευθύνης» από την παλέτα των προνομίων μας. Για ποιόν λόγο μετατραπήκαμε σ΄έναν λαό ανεύθυνων , που θεωρήσαμε τους τίμιους και υπεύθυνους ανθρώπους περίπου ηλίθιους.
Για σκεφτείτε, για παράδειγμα, πόσο διαφορετικά θα ήταν τα πράγματα αν η πολιτική σκηνή διαπνεόταν από το αίσθημα ευθύνης. Ποτέ δεν θα είχαμε φτάσει ως εδώ.
Αναλογικά, ως πολίτης, αν πρέπει να πω κάτι για μένα αυτοκριτικό , αυτό είναι ότι συνειδητοποίησα τελευταία το μέγεθος της ευθύνης μου απέναντι στους υπόλοιπους ανθρώπους. Ότι δηλαδή κάθε μου πράξη, όχι μόνο δημόσια , αλλά ακόμα και ιδιωτική, μετακυλίεται αναγκαστικά στα υπόλοιπα μέλη της κοινωνίας.
Και γι αυτό μετανιώνω για όσες φορές με τις πράξεις μου δεν βοήθησα στην εξέλιξη τη δική μου, επομένως και των διπλανών μου.
Και φέρω άρτια την ευθύνη.
2.Καλλιτεχνικές ανησυχίες, ίδιον καλλιτεχνών και σκεπτόμενων όπως κι εσείς. Ποιες είναι οι δικές σας, ειδικά μέσα από τη σημερινή ισοπέδωση όλων των αξιών, όπως τουλάχιστον τις ξέραμε? Και τι θα θέλατε να αφήσετε σαν "παρακαταθήκη" για το μέλλον?
- Δεν νομίζω ότι εκ των πραγμάτων, μου επιτρέπεται να έχω καμία φιλοδοξία υστεροφημίας παίζοντας τάχα, κατά οποιονδήποτε τρόπο , το ρόλο του πνευματικού ταγού, που έρχεται μάλιστα για να αφήσει και κάποια παρακαταθήκη για τους επόμενους... Ουδέποτε μέτρησα την περίπτωσή μου ως τέτοια.
Είμαι κι εγώ, όπως όλοι μας , ένας διψασμένος άνθρωπος, που ψάχνει τα φωτεινά πνεύματα για να ακουμπήσει εκεί τα όνειρά του.
Νομίζω , αφού ρωτάτε τη γνώμη μου, ότι η δική μας ευθύνη, των καλλιτεχνών, είναι , να ψάχνουμε όσο πιο καλά μπορούμε μέσα στους θησαυρούς του πολιτισμού , να ανασύρουμε από κει τα διαμάντια του για την ουσία της ανθρώπινης ύπαρξης, να τα ανασυνθέτουμε με τον κατάλληλο τρόπο και να τα αρθρώνουμε με τη σύγχρονη διάλεκτο, καθώς εκείνη έχει διαμορφωθεί από τις ανακαλύψεις τις επιστήμης και της τεχνολογίας .
Ο λόγος που δεν αλλάζουμε και δεν προχωράμε ουσιαστικά σαν κοινωνίες έχω την πεποίθηση πως οφείλεται στο γεγονός ότι σε κάθε γενιά νομίζουμε πως, σε επίπεδο υπαρξιακό, θα χτίσουμε το μέλλον γκρεμίζοντας το παρελθόν. Κι αυτό επειδή είμαστε αμετανόητα αλαζόνες, επομένως και απόλυτα τυφλοί σ΄αυτά που μας έδειξαν οι προηγούμενοι.
Για να ανοίξουμε τα μάτια μας στο μέλλον, όμως, πρέπει πρώτα να αγαπήσουμε το παρελθόν.
Και για να γίνει αυτό είναι αναγκαίο να χτυπήσουμε την αλαζονεία μας. Την συνολική και του καθενός μας ξεχωριστά.- Και από εδώ φυσικά δεν εξαιρώ τον εαυτό μου. –
3. Αβεβαιότητα και απογοήτευση, καθημερινότητες που παίζουν πρωταρχικό ρόλο στη ζωή όλων μας. Κατά πόσο η τέχνη θα μπορούσε να συμβάλει θετικά στην κοινωνία και, ειδικότερα, στους νεότερους? Ποιος, κατά τη γνώμη σας, θα ήταν ο τρόπος?
- Κατά ένα μέρος έχω απαντήσει ήδη στην ερώτησή σας. Αν πρέπει να προσθέσω κάτι περισσότερο, αυτό θα ήταν ίσως ότι , έτσι όπως έχουν καταντήσει τα πράγματα , το θέμα δεν είναι κατά πόσον η τέχνη μπορεί να βοηθήσει. Αλλά κατά πόσον οι άνθρωποι είναι έτοιμοι να υποδεχτούν προτάσεις από την τέχνη . Συμβαίνει το εξής επικίνδυνο. Όπως ακριβώς στην προηγούμενη φάση της αλλόκοτης ευμάρειας τα αυτιά δεν ήταν ανοικτά προς τις αφυπνιστικές κραυγές της τέχνης , άλλο τόσο, για τους αντίθετους, αλλά κατά βάσιν ταυτόσημους λόγους, τα αυτιά δεν είναι ανοικτά τώρα , στις προτάσεις για σύνεση και ενότητα.
Μόνο σ΄εκείνους από μας που πάντα, και στην προηγούμενη και στην τωρινή κατάσταση, κυριαρχούσε η ψυχραιμία και το μέτρο, μόνο εκείνοι από μας που είχαν και έχουν διάθεση αυτοκριτικής, μπορούν να συνδιαλλαγούν με τον πολιτισμό και να αντλήσουν από κει δύναμη και ελπίδα. Για τους υπόλοιπους από μας οι φωνές των οραματιστών ήταν, είναι και θα είναι φωνές στην έρημο...
4. Έχετε ανεβάσει για δεύτερη συνεχόμενη σεζόν στο Μικρό Παλλάς το έργο . Θα θέλατε να μας πείτε λίγα λόγια για το συγκεκριμένο έργο σας αλλά και για τις μελλοντικές σας επιδιώξεις?
- Τα περισσότερα για την παράσταση είναι επί το πλείστον γνωστά. Ωστόσο να σας πω ότι το έργο γεννήθηκε από την ανάγκη μου να αποτίσω φόρο τιμής στον πατέρα μου, τον Βασίλη Ζιώγα, αυτόν τον τόσο σημαντικό Νεοέλληνα θεατρικό συγγραφέα, που έφυγε άκαιρα απ΄τη ζωή και αυτό επειδή , όπως μπορώ να επιβεβαιώσω σαν κόρη του, κυριολεκτικά θυσιάστηκε για την τέχνη και τον άνθρωπο. Πρόθεσή μου είναι να σκιαγραφήσω το κοινωνικό και οικογενειακό τοπίο μέσα στο οποίο ανατράφηκε, που στην πραγματικότητα είναι το τοπίο ολόκληρης της μεταπολεμικής Ελλάδας. Έτσι αποφάσισα ,αντλώντας βιογραφικά στοιχεία από το βιβλίο που ο ίδιος είχε γράψει μετά τον θάνατο της γιαγιάς μου, το « Όπως τα κούρντισες Θε μου», να γράψω ένα κείμενο – μονόλογο , το «Μυστικό της κυρίας Έλεν». Για να γίνει ακόμα πιο συμβολική η πράξη , αποφασίσαμε με την Μαριάννα Κάλμπαρη , την σκηνοθέτιδα της παράστασης, να υποδυθώ η ίδια τον ρόλο της Κυρίας Έλεν, δηλαδή της συνονόματης γιαγιάς μου...
5. Όταν λέτε ότι ο πατέρας σας θυσιάστηκε για την τέχνη και τον άνθρωπο, τι εννοείτε;
- Εννοώ ότι σ΄όλη του τη ζωή , όπως τον θυμάμαι, κατατρύχονταν απ΄το υπαρξιακό ερωτηματικό . Έχοντας βιώσει τον πόλεμο σαν παιδάκι, στοιχειώθηκε μέσα του απ΄την απορία του τέλους. Δεν μπόρεσε ποτέ να συμφιλιωθεί με τον θάνατο. Και αυτό ήταν εμφανές στην καθημερινότητά του. Αλλά κυρίως στα έργα του. Επιπλέον, για να καταφέρνει να γράφει , αθέτησε τις απαγορεύσεις των γιατρών, αγνόησε το πρόβλημα της καρδιάς του, που του είχε εμφανιστεί γύρω στα 40 του, και συνέχισε να καπνίζει αρειμάνια. Αλλιώς , όπως μου έλεγε, δεν μπορούσε να γράψει ούτε λέξη.... Πώς μπορώ λοιπόν να μην τον συγκαταλέγω στους « ιδανικούς αυτόχειρες» , σ΄εκείνους που θυσίασαν τη ζωή τους για ένα ιδανικό;
Σας ευχαριστώ μια ακόμα φόρα Ελένη Ζιώγα.
Ευαγγελία Ανδρέου.
Την Ελένη Ζιώγα μπορείτε να την απολαύσετε στη θεατρική παράσταση : " Το Μυστικό της Κυρίας Έλεν" στο Μικρό Παλλάς - Αμερικής 2 , κάθε Δευτέρα και Τρίτη: Ώρα έναρξης 9μ.μ.. Διάρκεια παράστασης 55' .
pestanea
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Κολομβία και Ιαπωνία, δύο μακρινοί μας γνώριμοι
ΕΠΟΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Ολυμπιακός: Από τον Αστέρα… στα αστέρια
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
