2013-12-08 18:43:10
Φωτογραφία για Η καμπουριασμένη - συγκύπτουσα κοινωνία και κάποιοι πνευματικοί όροι επ-ανάστασης
Το ευα-γγέλιο της σημερινής Κυριακής, «της συγκύπτουσας γυναίκας»*, κατά Λουκάν κεφ. ΙΓ´, στίχ. 10-17, αναδεικνύει δεκάδες πανανθρώπινα, κοινωνικά και υπαρξιακά ζητήματα.

Δεν ανήκω σε θεολογική σχολή ερμηνείας που απομονώνει μια από αυτές τις τρεις διαστάσεις ερμηνείας των ευ-αγγελίων. Το αντίθετο. Όμως για λόγους συνεννόησης μεταξύ μας, αλλά και μη έκτασης του σημερινού σημειώματος, θα επικεντρωθώ και μάλιστα συνοπτικά, σε μερικές πτυχές του μηνύματος και γύρω από την κοινωνικο-πολιτική διάσταση, παρότι η υπαρξιακή είναι η πρωτεύουσα.

Οι χώρες που τις τελευταίες δεκαετίες είχαν την «ατυχία» να βρεθούν σε «επιτήρηση» από το ΔΝΤ ή την Παγκόσμια Τράπεζα στη λατινική Αμερική και αλλού, γονάτισαν πολιτικά στον «ξένο παράγοντα», στράγγιζαν οικονομικά από τα προγράμματα απομύζησης του όποιου λίπους της μικρομεσαίας και μεσαίας τάξης.

Ταυτόχρονα η παλίρροια της φτώχειας, της πείνας και της εξαθλίωσης καμπούριασαν κάθε εγχώρια κοινωνία
. Οι χιλιάδες αυτοκτονίες, οι πρόωροι θάνατοι λόγω πλημμελούς ή παντελούς υγειονομικής περίθαλψης και οι δολοφονικές επιθέσεις συμμοριών επιβίωσης, τις ανέδειξαν οιωνί ως απολύτως εξαθλιωμένες. Και η κοινωνία τους, «συγκύπτουσα καὶ μὴ δυναμένη ἀνακύψαι εἰς τὸ παντελές», δηλ. «καμπουριασμένη και όντας αδύναμη και ικανή να σηκωθεί όρθια και στα πόδια της πλήρως». Τέτοιες κοινωνίες στην ιστορία της ανθρωπότητας υπήρξαν πάρα πολλές, όπως φαίνεται να είναι και πολλές ευρωπαϊκές στην εποχή μας, με πρώτη την ελληνική.

α) Η παρέμβαση του Ιησού: Ο Ιησούς είδε τη γυναίκα και επενέβη χωρίς καν να το ζητήσει η καμπουριασμένη. Πως άλλωστε να το κάνει, αφού πια δεν μπορούσε να δει εδώ και 18 χρόνια τι συμβαίνει γύρω της. Άρα της είχε δοθει αρκετός χρόνος** να το παλέψει μόνη της ή με τους διπλανούς, αλλά δεν το κατόρθωσε. Οπότε είχε παγιωθεί η κατάσταση.

Για μας, που πέφτουμε στην μνημονική άβυσσο, βλέπω κάποια βασικά μηνύματα. 1) Ότι οφείλουμε να το παλέψουμε για μεγάλο χρονικό διάστημα και να μην αρχίσουμε να ζητάμε από τον Ιησού να επέμβει, έχοντας εμείς εγκαταλείψει τον αντίστοιχο τρόπο ζωής. 2) Εάν παρόλα αποτύχουμε και έχουμε φτάσει στο απόλυτο μηδέν, θα επέμβει ανεξάρτητα αν το ζητήσουμε. 3) Η γυναίκα ανορθώθηκε μετά τα λόγια του Ιησού, αλλά όχι πριν ακουμπήσει τα χέρια του. Και ποια είναι τα χέρια; Οι δυο ομάδες ανθρώπων του και βρέθηκαν δίπλα του στο Θαβώρ. Οι δυο μάρτυρες. Αυτοί που συμβολίζονται από τον μοναχό Ηλία της νήψης και τον πολιτικό Μωυσή του αγώνα της εξόδου. Βεβαίως σε επίπεδο κοσμικό είναι αδύνατο να συμβούν σε μεγάλο βαθμό, όπως αντίθετα συμβαίνουν στο επίπεδο το προσωπικό, μπορούν όμως να σηματοδοτηθούν τόσο από ζωντανά μέλη της εκκλησίας, αλλά και από τα δυνάμει μέλη.

β) Η αντίδραση του αρχισυνάγωγου: Εχθροί πρωτίστως σε αυτή την πορεία ανόρθωσης βρίσκονται πολλοί από τους επικεφαλής της θρησκείας, της διανόησης, της δημοσιογραφίας, της επιστήμης, της τέχνης, δηλ. οι «θεσμικοί πνευματικοί άνθρωποι».

Και ποια ζητήματα θέτουν;

1) Θέτουν «πνευματικές» δικαιολογίες, που συνήθως έχουν συμβολική και όχι πραγματική αξία. Όπως είναι η μέρα του Σαββάτου, μέρα αφοσίωσης στο δημιουργό. Μόνο που οι ίδιοι αντί να λογοδοτούν σ’ αυτόν τον θεό, λογοδοτούν στο θεό του κεφαλαίου, το Μαμωνά. Γιατί αν όντως το δημιουργό υπηρετούσαν θα υπηρετούσαν και τα δημιουργήματα με πρώτους και καλύτερους τους βασανισμένους ανθρώπους. Και δεν θα 'βγαίναν σε άμβωνες να γλύφουν τους εξουσιαστές που απομυζούν το λαό. 2) Βάζουν το ζήτημα της νομιμότητας στους θεσμούς, τη στιγμή που έχουν εκπορνεύσει αυτούς που υποτίθεται υπηρετούν. Γι’ αυτό όσοι πράττουν τα αυτονόητα γίνονται μισητοί, στοχοποιούνται και περιμένουν την κατάλληλη στιγμή να τους εκδικηθούν (σταυρώσουν).

γ) Η στάση του λαού: Ο Ιησούς κατατρόπωσε τα επιχειρήματα του «αρχισυναγώγου», αποκάλυψε τον υποκριτικό του χαρακτήρα και έδωσε το μήνυμα της ελπίδας στο λαό. Ο λαός χαίρεται τότε. Οφείλει όμως να μείνει σταθερός σ’ αυτή τη χαρά και να παίξει το δικό του ρόλο. Εάν το κάνει θα σωθεί και αυτός από το δικό του «καμπούριασμα».

* Κατά Λουκάν, Κεφ. ΙΓ´, στίχ. 10–17: «10 Ἦν δὲ διδάσκων ἐν μιᾷ τῶν συναγωγῶν ἐν τοῖς σάββασι. 11 καὶ ἰδοὺ γυνὴ ἦν πνεῦμα ἔχουσα ἀσθενείας ἔτη δέκα καὶ ὀκτώ, καὶ ἦν συγκύπτουσα καὶ μὴ δυναμένη ἀνακύψαι εἰς τὸ παντελές. 12 ἰδὼν δὲ αὐτὴν ὁ Ἰησοῦς προσεφώνησε καὶ εἶπεν αὐτῇ· Γύναι,ἀπολέλυσαι τῆς ἀσθενείας σου· 13 καὶ ἐπέθηκεν αὐτῇ τὰς χεῖρας· καὶ παραχρῆμα ἀνωρθώθη καὶ ἐδόξαζε τὸν Θεόν. 14 ἀποκριθεὶς δὲ ὁ ἀρχισυνάγωγος, ἀγανακτῶν ὅτι τῷ σαββάτῳ ἐθεράπευσεν ὁ Ἰησοῦς, ἔλεγε τῷ ὄχλῳ· Ἓξ ἡμέραι εἰσὶν ἐν αἷς δεῖ ἐργάζεσθαι· ἐν ταύταις οὖν ἐρχόμενοι θεραπεύεσθε, καὶ μὴ τῇ ἡμέρᾳ τοῦ σαββάτου. 15 ἀπεκρίθη οὖν αὐτῷ ὁ Κύριος καὶ εἶπεν· Ὑποκριτά· ἕκαστος ὑμῶν τῷ σαββάτῳ οὐ λύει τὸν βοῦν αὐτοῦ ἢ τὸν ὄνον ἀπὸ τῆς φάτνης καὶ ἀπαγαγὼν ποτίζει; 16 ταύτην δὲ, θυγατέρα Ἀβραὰμ οὖσαν, ἣν ἔδησεν ὁ σατανᾶς ἰδοὺ δέκα καὶ ὀκτὼ ἔτη, οὐκ ἔδει λυθῆναι ἀπὸ τοῦ δεσμοῦ τούτου τῇ ἡμέρᾳ τοῦ σαββάτου; 17 καὶ ταῦτα λέγοντος αὐτοῦ κατῃσχύνοντο πάντες οἱ ἀντικείμενοι αὐτῷ, καὶ πᾶς ὁ ὄχλος ἔχαιρεν ἐπὶ πᾶσι τοῖς ἐνδόξοις τοῖς γινομένοις ὑπ’ αὐτοῦ».

** Οι αριθμοί που τίθενται σε ομιλίες ή κείμενα στην εποχή που παρέμβη ο Ιησούς είχαν ακόμα και μια συμβολική σημασία. Αποτελούσαν μια ειδική γλώσσα. Αυτό συνέβαινε βεβαίως σε όλους τους πολιτισμούς της ανατολικής Μεσογείου. Έτσι εμπεριέχονται στην παλαιά Διαθήκη, αλλά συνεχίζουν και στην Καινή. Η αλεξανδρινή πατερική σχολή ερμηνείας συχνά παίζει με αυτή την γλώσσα (αριθμολογία).

Γράφει π.χ. ο Άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής: «…Γιατί συχνά η Γραφή συνηθίζει και με τους τύπους που δηλώνονται στα γράμματα να φανερώνει το σκοπό της σ’ εκείνους που καθαίρονται γι’ αυτόν. Αν όμως θέλει κάποιος να εξετάσει το νόημα της αγίας Γραφής και από τον αριθμό, θα βρει ότι και έτσι μ’ αυτό μηνύεται η πρόνοια…», (Φιλοκαλία 14 Γ’, σελ. 69).

Δυο κουβέντες και μια μικρή απόπειρα για τον αριθμό 18,που αποτελούν τα έτη που η συγκύπτουσα γυναίκα έφτασε στο απόλυτο απροχώρητο. Ο αριθμός αυτός είναι ο δεύτερος από τους 6 μαγικούς αριθμούς (15, 18, 23, 26, 30 και 32) κατά τους κοσμικούς αριθμολόγους. Αυτοί δίνουν την εξής σημασία: «Ο αριθμός 18, δίνει δραστηριότητα και ζωηρή φαντασία. Συμβολίζει τον άνθρωπο που χρησιμοποιεί την υλική εξουσία για να εξυπηρετήσει τους άλλους. Δίνει την δόνηση ενός καλού θεραπευτή και ενός ιδανικού συμβούλου. Η γαλήνη και η διαίσθηση αυτού του αριθμού γιατρεύει και τη σκέψη και το σώμα των άλλων. Προσφέρει την τάση για πίστη και ελπίδα στη ζωή, πιστεύει στην εντιμότητα και την δικαιοσύνη. Είναι η δύναμη της ανακούφισης του πόνου.».

Βλέπουμε όμως στην περικοπή του Ευαγγελίου αυτή τη «δόνηση» να την δίνει ο Ιησούς σε μια γυναίκα «ασθενή» και «καμπουριασμένη» πλήρως για 18 χρόνια. Επομένως απαντά σ’ αυτή τη διαχρονική σημασία του αριθμού ο ίδιος. Εάν χρησιμοποιήσουμε την μέθοδο της αλεξανδρινής σχολής θα ανιχνεύσουμε τον αριθμό. 18=10+8. Η αναφορά επομένως στον «10» που είναι ο αριθμός της τελειότητας και στον «8» που είναι ο αριθμός της ιστορικής πληρότητας δεν είναι τυχαία. Σηματοδοτούν ουσιαστικά ότι η παρέμβαση του Ιησού γίνεται στο τέλος της προσωπικής, κοινωνικής ή ανθρώπινης ιστορίας και επομένως αναδεικνύεται μια εσχατολογία, όχι μετά, αλλά στην καρδιά της τωρινής ζωής.

Σημειώνω δυο ερμηνείες των αριθμών για όσους από σας δεν έχουν κάποια σχέση με την αλεξανδρινή σχολή ερμηνείας:

Για το «10»: «….Ο αριθμός εκατό σημαίνει την τέλεια αρετή, επειδή έχει δεκαπλασιασμένη τη θεία δεκάδα των εντολών…», Ἁγ. Μαξίμου Ομολογητού, Φιλοκαλία 14 Γ’, σελ. 71.

Για τον 8»: Συμβολίζει τον μελλοντικό αιώνα, την αιώνια ζωή που θα γίνει την όγδοη ημέρα η τον όγδοο αιώνα. «…Οκτώ δε• και γαρ αιώνος φέρει τύπον του μέλλοντος. Επτά γαρ αιώσιν ο παρών συμπεραίνεται βίος. Ογδόη δε, η μέλλουσα βιοτή ανηγόρευται, ως ο μέγας εν θεολογία Γρηγόριος έφησε, το Σολομώντειον ρητόν εξηγούμενος, δούναι μερίδα τοις επτά, τω παρόντι βίω φάσκων, και γε τοις οκτώ, τω μέλλοντι. Έδει δε εν τη ογδόη τα της ογδόης τοις τελείοις αποκαλύπτεσθαι. Ως γαρ ο θείος όντως και θεηγόρος Διονύσιος έλεξεν, ούτως ο Δεσπότης οφθήσεται τοις τελείοις θεράπουσιν αυτού, ον τρόπον εν τω όρει Θαβώρ τοις αποστόλοις τεθέαται. Έχεις των ημερών την αρίθμησιν». (Αγίου Ιωάννου Δαμασκηνού P.G. 96, 520)

sophia-siglitiki.blogspot.gr
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΤΕ ΤΟ NEWSNOWGR.COM
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΑ ΑΡΘΡΑ