2014-01-28 15:43:08
Γράφει ο Γιώργος Τσιάπος, Δικηγόρος Σερρών
Μείζον θέμα κατά το τελευταίο χρονικό διάστημα αποτελούσε η διαφαινόμενη άρση των πλειστηριασμών, και ειδικότερα αναφορικά με την πρώτη κατοικία.
Υπενθυμίζεται ότι με το άρθρο 19 παρ. 1 του Ν. 3869/2010 (ρύθμιση οφειλών υπερχρεωμένων φυσικών προσώπων – Νόμος Κατσέλη) απαγορευόταν ρητά ο πλειστηριασμός της πρώτης κατοικίας. Η άνω δε ρύθμιση ίσχυε για την πρώτη κατοικία εφόσον η αξία αυτής δεν υπερέβαινε το προβλεπόμενο από τις ισχύουσες διατάξεις όριο αφορολόγητης απόκτησης πρώτης κατοικίας, προσαυξημένο κατά πενήντα τοις εκατό, ενώ η ισχύς της ρύθμισης ήταν έως την 31-12-2013.
Τελικά, με το Νόμο 4224/2013 «Κυβερνητικό Συμβούλιο Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους Ελληνικό Επενδυτικό Ταμείο Αξιοποίησης Περιουσίας του Δημοσίου και άλλες επείγουσες διατάξεις» που δημοσιεύθηκε στο ΦΕΚ Α” 288/31-12-2013, ορίστηκαν τα κριτήρια και οι προϋποθέσεις με τα οποία δύναται να προστατευθεί η πρώτη κατοικία των πολιτών για το χρονικό διάστημα από 01-01-2014 έως 31-12-2014. Πάντως, δεν λείπουν οι ασάφειες στο άνω νομοθέτημα, οι οποίες έχουν μείνει προς το παρόν αδιευκρίνιστες, προκαλώντας εξ’ αυτού του λόγου σύγχυση.
i) Καταρχάς, σύμφωνα με το άρθρο 2 του άνω νόμου, «κύρια κατοικία» ορίζεται αυτή που δηλώθηκε ως τέτοια στην τελευταία δήλωση φόρου εισοδήματος. Βέβαια, εδώ πρέπει να σημειωθεί ότι με αυτόν τον ορισμό μπορεί να υπάρξουν αντικειμενικές δυσκολίες υπαγωγής για αρκετούς, καθώς κάποιες κατηγορίες δεν δηλώνουν την κύρια κατοικία τους ως τέτοια (κύρια) στη δήλωση φορολογίας εισοδήματος (βλέπε π.χ. στρατιωτικούς).
ii) Εν συνεχεία, η αντικειμενική αξία της κύριας κατοικίας δεν πρέπει να υπερβαίνει τις 200.000€, οπότε και σε διαφορετική περίπτωση δεν τίθεται θέμα απαγόρευσης του πλειστηριασμού.
iii) Οι δε οφειλές που προέκυψαν από αδικοπραξία που διαπράχθηκε με δόλο, από διοικητικά πρόστιμα, χρηματικές ποινές, φόρους και τέλη προς το Δημόσιο και τους Ο.Τ.Α., τέλη προς Ν.Π.Δ.Δ. και εισφορές προς οργανισμούς κοινωνικής ασφάλισης, καθώς και αυτές που προέκυψαν από δάνεια που χορηγήθηκαν από Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης, δεν καταλαμβάνονται από τον άνω νόμο. Δηλαδή, για τις περιπτώσεις ατόμων που έχουν χρέη λόγω των άνω περιπτώσεων (όπως π.χ. για οφειλές προς το Δημόσιο, ή οφειλές από αδικοπραξία όπως είναι η απαίτηση από αδικοπραξία εξαιτίας εκδόσεως ακάλυπτης επιταγής) δεν υπάρχει η προστασία του άνω νόμου, ακόμα και αν πληρούν της λοιπές προϋποθέσεις.
iv) Εν συνεχεία, το ετήσιο δηλωθέν οικογενειακό εισόδημα πρέπει να είναι μικρότερο ή ίσο των 35.000€, το σύνολο της κινητής και ακίνητης περιουσίας μικρότερη ή ίση των 270.000€, και εξ’ αυτής το σύνολο των καταθέσεων στην Ελλάδα και εξωτερικό την 20-11-2013 να μην υπερέβαινε το ποσό των 15.000€. Για κάποιες δε κατηγορίες, όπως π.χ. για άτομα με αναπηρία 67% και άνω, τα άνω όρια προσαυξάνονται κατά 10%.
v) Εξαιρετικά σημαντικό είναι το γεγονός ότι για την προστασία της κατοικίας θα πρέπει επιπλέον ο οφειλέτης να υποβάλει στον δανειστή (τράπεζα, κτλ) υπεύθυνη δήλωση του ν. 1599/1986 (Α” 75), όπως αντικαταστάθηκε με την παρ. 13 του ν. 2479/1997 (Α” 67), στην οποία θα αναγράφονται τα πλήρη στοιχεία του οφειλέτη, λεπτομερή και επικαιροποιημένα στοιχεία επικοινωνίας, περιγραφή της πλήρωσης των παραπάνω προϋποθέσεων και λεπτομερής αναγραφή των κινήσεων λογαριασμού που ξεπερνούν το ποσό 1.000€ τους τελευταίους 24 μήνες πριν την υποβολή της υπεύθυνης δήλωσης.
Η υπεύθυνη αυτή δήλωση πρέπει να υποβληθεί το αργότερο έως την 31-01-2014 ή εντός 2 μηνών από την επίδοση προς αυτόν της επιταγής προς εκτέλεση, δίχως να διευκρινίζεται εάν στη δεύτερη περίπτωση συνεχίζει να υπάρχει το άνω χρονικό όριο ή αντίθετα μετατίθεται χρονικά. Διαφορετικά, σε περίπτωση μη υποβολής της δήλωσης, δεν υπάρχει καμία προστασία της κύριας κατοικίας για την συγκεκριμένη οφειλή. Πάντως, ήδη οι τράπεζες παρέτειναν την άνω προθεσμία έως την 28-02-2014, όπως απεφάνθη πρόσφατα η Ένωση Ελληνικών Τραπεζών.
vi) Από τις πλέον σημαντικές υποχρεώσεις του οφειλέτη, εφόσον υπαχθεί στην άνω προστασία, είναι αυτή που του επιβάλει να καταβάλει προς τους δανειστές του (τράπεζες, κτλ) μηνιαίως ποσοστό 10% επί του καθαρού μηνιαίου εισοδήματός του, εφόσον το ετήσιο (καθαρό) οικογενειακό του εισόδημα δεν ξεπερνά τις 15.000€. Εάν αυτό είναι μεγαλύτερο από 15.000€, για το υπερβάλλον εισόδημα θα καταβάλει μηνιαίως ποσοστό 20%. Για κάποιες δε κατηγορίες, όπως π.χ. για άτομα με αναπηρία 67% και άνω, το όριο ανέρχεται σε 20.000€.
Στο σημείο αυτό όμως δεν έχει διευκρινιστεί εάν ο υπολογισμός θα γίνει με βάση το έτος 12 μηνών ή με βάση τους μήνες που απομένουν από το χρονικό σημείο της υποβολής της αίτησης έως το τέλος του έτους.
Πλην όμως, για τους οφειλέτες που δεν εμπίπτουν στις διατάξεις του άρθρου 2 παρ. Β1 του ν. 4161/2013, (δηλαδή α) δεν είναι άνεργοι, β) δεν έχουν σχέση εξαρτημένης εργασίας ιδιωτικού ή δημοσίου δικαίου, γ) δεν είναι συνταξιούχοι, δ) δεν θεωρείται ότι έχουν εισόδημα από μισθωτές υπηρεσίες κατά τις διατάξεις του άρθρου 1 παρ. 2 του ν. 4110/2013), το κατά τα ανωτέρω υπολογιζόμενο ποσό δεν μπορεί να είναι μικρότερο του είκοσι τοις εκατό (20%) της τελευταίας ενήμερης δόσης. Όπως γίνεται ευκόλως αντιληπτό από την ως άνω «φωτογραφική» διάταξη, ένα μεγάλο μέρος των πολιτών, οι οποίοι είναι ανεξάρτητοι ελεύθεροι επαγγελματίες και έμποροι, θα πρέπει να καταβάλουν το αυξημένο ποσοστό του 20%.
Το άνω δε ποσό της μηνιαίας καταβολής, σε περίπτωση περισσοτέρων δανειστών-πιστωτών, κατανέμεται σύμμετρα σύμφωνα με το ανεξόφλητο υπόλοιπο κάθε οφειλής. Πλην όμως, σε τέτοια περίπτωση, υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να υπάρξει αβεβαιότητα στους υπολογισμούς από τον οφειλέτη, ενδεχομένως και λάθη (ειδικά σε περίπτωση ηλικιωμένων ατόμων), καθώς σε λανθασμένο υπολογισμό της μηνιαίας δόσης σε κάποιον ή κάποιους πιστωτές, τότε η προστασία της κατοικίας θα αρθεί.
Υπάρχει δε και αναφορά σε οφειλέτες με μηδενικά εισοδήματα ή με εισοδήματα που δεν υπερβαίνουν το ποσό του επιδόματος ανεργίας. Για αυτούς παρέχεται η δυνατότητα μηδενικών καταβολών.
Σε περίπτωση δε της μη τήρησης της υποχρέωσης μηνιαίας καταβολής για 3 μήνες συνολικά, αίρεται για τον οφειλέτη και τη συγκεκριμένη οφειλή η απαγόρευση πλειστηριασμού.
vii) Υπάρχει τέλος, και η υποχρέωση του οφειλέτη να προσκομίζει στον δανειστή (εφόσον ζητηθεί) κάποια έγγραφα που ρητά αναφέρονται στο νόμο, καθώς σε περίπτωση μη προσκόμισής τους εντός ενός μηνός, αίρεται και πάλι για τον οφειλέτη και τη συγκεκριμένη οφειλή η απαγόρευση πλειστηριασμού.
Όπως λοιπόν προκύπτει από την σύντομη ανάλυση του νομοθετήματος, αναφορικά με την προστασία της πρώτης κατοικίας, δεν λείπουν οι δυσκολίες και τα προβλήματα για τους πολίτες-οφειλέτες, οι οποίοι πρέπει να δράσουν άμεσα και ενεργά, προκειμένου να προβούν σε όλες εκείνες τις απαραίτητες ενέργειες, για να μην βρεθούν από την μία μέρα στην άλλη απέναντι σε έναν πιθανό πλειστηριασμό της πρώτης κατοικίας τους. Για αυτόν ακριβώς τον λόγο, και δίχως να αφήσουν τις μέρες να περνάνε, οφείλουν στον εαυτό τους να επισκεφθούν κάποιον δικηγόρο, ώστε με τις ορθές ενέργειες να σώσουν το πολύτιμο περιουσιακό τους στοιχείο, τουλάχιστον έως το τέλος του 2014.
parathiro.net
Μείζον θέμα κατά το τελευταίο χρονικό διάστημα αποτελούσε η διαφαινόμενη άρση των πλειστηριασμών, και ειδικότερα αναφορικά με την πρώτη κατοικία.
Υπενθυμίζεται ότι με το άρθρο 19 παρ. 1 του Ν. 3869/2010 (ρύθμιση οφειλών υπερχρεωμένων φυσικών προσώπων – Νόμος Κατσέλη) απαγορευόταν ρητά ο πλειστηριασμός της πρώτης κατοικίας. Η άνω δε ρύθμιση ίσχυε για την πρώτη κατοικία εφόσον η αξία αυτής δεν υπερέβαινε το προβλεπόμενο από τις ισχύουσες διατάξεις όριο αφορολόγητης απόκτησης πρώτης κατοικίας, προσαυξημένο κατά πενήντα τοις εκατό, ενώ η ισχύς της ρύθμισης ήταν έως την 31-12-2013.
Τελικά, με το Νόμο 4224/2013 «Κυβερνητικό Συμβούλιο Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους Ελληνικό Επενδυτικό Ταμείο Αξιοποίησης Περιουσίας του Δημοσίου και άλλες επείγουσες διατάξεις» που δημοσιεύθηκε στο ΦΕΚ Α” 288/31-12-2013, ορίστηκαν τα κριτήρια και οι προϋποθέσεις με τα οποία δύναται να προστατευθεί η πρώτη κατοικία των πολιτών για το χρονικό διάστημα από 01-01-2014 έως 31-12-2014. Πάντως, δεν λείπουν οι ασάφειες στο άνω νομοθέτημα, οι οποίες έχουν μείνει προς το παρόν αδιευκρίνιστες, προκαλώντας εξ’ αυτού του λόγου σύγχυση.
i) Καταρχάς, σύμφωνα με το άρθρο 2 του άνω νόμου, «κύρια κατοικία» ορίζεται αυτή που δηλώθηκε ως τέτοια στην τελευταία δήλωση φόρου εισοδήματος. Βέβαια, εδώ πρέπει να σημειωθεί ότι με αυτόν τον ορισμό μπορεί να υπάρξουν αντικειμενικές δυσκολίες υπαγωγής για αρκετούς, καθώς κάποιες κατηγορίες δεν δηλώνουν την κύρια κατοικία τους ως τέτοια (κύρια) στη δήλωση φορολογίας εισοδήματος (βλέπε π.χ. στρατιωτικούς).
ii) Εν συνεχεία, η αντικειμενική αξία της κύριας κατοικίας δεν πρέπει να υπερβαίνει τις 200.000€, οπότε και σε διαφορετική περίπτωση δεν τίθεται θέμα απαγόρευσης του πλειστηριασμού.
iii) Οι δε οφειλές που προέκυψαν από αδικοπραξία που διαπράχθηκε με δόλο, από διοικητικά πρόστιμα, χρηματικές ποινές, φόρους και τέλη προς το Δημόσιο και τους Ο.Τ.Α., τέλη προς Ν.Π.Δ.Δ. και εισφορές προς οργανισμούς κοινωνικής ασφάλισης, καθώς και αυτές που προέκυψαν από δάνεια που χορηγήθηκαν από Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης, δεν καταλαμβάνονται από τον άνω νόμο. Δηλαδή, για τις περιπτώσεις ατόμων που έχουν χρέη λόγω των άνω περιπτώσεων (όπως π.χ. για οφειλές προς το Δημόσιο, ή οφειλές από αδικοπραξία όπως είναι η απαίτηση από αδικοπραξία εξαιτίας εκδόσεως ακάλυπτης επιταγής) δεν υπάρχει η προστασία του άνω νόμου, ακόμα και αν πληρούν της λοιπές προϋποθέσεις.
iv) Εν συνεχεία, το ετήσιο δηλωθέν οικογενειακό εισόδημα πρέπει να είναι μικρότερο ή ίσο των 35.000€, το σύνολο της κινητής και ακίνητης περιουσίας μικρότερη ή ίση των 270.000€, και εξ’ αυτής το σύνολο των καταθέσεων στην Ελλάδα και εξωτερικό την 20-11-2013 να μην υπερέβαινε το ποσό των 15.000€. Για κάποιες δε κατηγορίες, όπως π.χ. για άτομα με αναπηρία 67% και άνω, τα άνω όρια προσαυξάνονται κατά 10%.
v) Εξαιρετικά σημαντικό είναι το γεγονός ότι για την προστασία της κατοικίας θα πρέπει επιπλέον ο οφειλέτης να υποβάλει στον δανειστή (τράπεζα, κτλ) υπεύθυνη δήλωση του ν. 1599/1986 (Α” 75), όπως αντικαταστάθηκε με την παρ. 13 του ν. 2479/1997 (Α” 67), στην οποία θα αναγράφονται τα πλήρη στοιχεία του οφειλέτη, λεπτομερή και επικαιροποιημένα στοιχεία επικοινωνίας, περιγραφή της πλήρωσης των παραπάνω προϋποθέσεων και λεπτομερής αναγραφή των κινήσεων λογαριασμού που ξεπερνούν το ποσό 1.000€ τους τελευταίους 24 μήνες πριν την υποβολή της υπεύθυνης δήλωσης.
Η υπεύθυνη αυτή δήλωση πρέπει να υποβληθεί το αργότερο έως την 31-01-2014 ή εντός 2 μηνών από την επίδοση προς αυτόν της επιταγής προς εκτέλεση, δίχως να διευκρινίζεται εάν στη δεύτερη περίπτωση συνεχίζει να υπάρχει το άνω χρονικό όριο ή αντίθετα μετατίθεται χρονικά. Διαφορετικά, σε περίπτωση μη υποβολής της δήλωσης, δεν υπάρχει καμία προστασία της κύριας κατοικίας για την συγκεκριμένη οφειλή. Πάντως, ήδη οι τράπεζες παρέτειναν την άνω προθεσμία έως την 28-02-2014, όπως απεφάνθη πρόσφατα η Ένωση Ελληνικών Τραπεζών.
vi) Από τις πλέον σημαντικές υποχρεώσεις του οφειλέτη, εφόσον υπαχθεί στην άνω προστασία, είναι αυτή που του επιβάλει να καταβάλει προς τους δανειστές του (τράπεζες, κτλ) μηνιαίως ποσοστό 10% επί του καθαρού μηνιαίου εισοδήματός του, εφόσον το ετήσιο (καθαρό) οικογενειακό του εισόδημα δεν ξεπερνά τις 15.000€. Εάν αυτό είναι μεγαλύτερο από 15.000€, για το υπερβάλλον εισόδημα θα καταβάλει μηνιαίως ποσοστό 20%. Για κάποιες δε κατηγορίες, όπως π.χ. για άτομα με αναπηρία 67% και άνω, το όριο ανέρχεται σε 20.000€.
Στο σημείο αυτό όμως δεν έχει διευκρινιστεί εάν ο υπολογισμός θα γίνει με βάση το έτος 12 μηνών ή με βάση τους μήνες που απομένουν από το χρονικό σημείο της υποβολής της αίτησης έως το τέλος του έτους.
Πλην όμως, για τους οφειλέτες που δεν εμπίπτουν στις διατάξεις του άρθρου 2 παρ. Β1 του ν. 4161/2013, (δηλαδή α) δεν είναι άνεργοι, β) δεν έχουν σχέση εξαρτημένης εργασίας ιδιωτικού ή δημοσίου δικαίου, γ) δεν είναι συνταξιούχοι, δ) δεν θεωρείται ότι έχουν εισόδημα από μισθωτές υπηρεσίες κατά τις διατάξεις του άρθρου 1 παρ. 2 του ν. 4110/2013), το κατά τα ανωτέρω υπολογιζόμενο ποσό δεν μπορεί να είναι μικρότερο του είκοσι τοις εκατό (20%) της τελευταίας ενήμερης δόσης. Όπως γίνεται ευκόλως αντιληπτό από την ως άνω «φωτογραφική» διάταξη, ένα μεγάλο μέρος των πολιτών, οι οποίοι είναι ανεξάρτητοι ελεύθεροι επαγγελματίες και έμποροι, θα πρέπει να καταβάλουν το αυξημένο ποσοστό του 20%.
Το άνω δε ποσό της μηνιαίας καταβολής, σε περίπτωση περισσοτέρων δανειστών-πιστωτών, κατανέμεται σύμμετρα σύμφωνα με το ανεξόφλητο υπόλοιπο κάθε οφειλής. Πλην όμως, σε τέτοια περίπτωση, υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να υπάρξει αβεβαιότητα στους υπολογισμούς από τον οφειλέτη, ενδεχομένως και λάθη (ειδικά σε περίπτωση ηλικιωμένων ατόμων), καθώς σε λανθασμένο υπολογισμό της μηνιαίας δόσης σε κάποιον ή κάποιους πιστωτές, τότε η προστασία της κατοικίας θα αρθεί.
Υπάρχει δε και αναφορά σε οφειλέτες με μηδενικά εισοδήματα ή με εισοδήματα που δεν υπερβαίνουν το ποσό του επιδόματος ανεργίας. Για αυτούς παρέχεται η δυνατότητα μηδενικών καταβολών.
Σε περίπτωση δε της μη τήρησης της υποχρέωσης μηνιαίας καταβολής για 3 μήνες συνολικά, αίρεται για τον οφειλέτη και τη συγκεκριμένη οφειλή η απαγόρευση πλειστηριασμού.
vii) Υπάρχει τέλος, και η υποχρέωση του οφειλέτη να προσκομίζει στον δανειστή (εφόσον ζητηθεί) κάποια έγγραφα που ρητά αναφέρονται στο νόμο, καθώς σε περίπτωση μη προσκόμισής τους εντός ενός μηνός, αίρεται και πάλι για τον οφειλέτη και τη συγκεκριμένη οφειλή η απαγόρευση πλειστηριασμού.
Όπως λοιπόν προκύπτει από την σύντομη ανάλυση του νομοθετήματος, αναφορικά με την προστασία της πρώτης κατοικίας, δεν λείπουν οι δυσκολίες και τα προβλήματα για τους πολίτες-οφειλέτες, οι οποίοι πρέπει να δράσουν άμεσα και ενεργά, προκειμένου να προβούν σε όλες εκείνες τις απαραίτητες ενέργειες, για να μην βρεθούν από την μία μέρα στην άλλη απέναντι σε έναν πιθανό πλειστηριασμό της πρώτης κατοικίας τους. Για αυτόν ακριβώς τον λόγο, και δίχως να αφήσουν τις μέρες να περνάνε, οφείλουν στον εαυτό τους να επισκεφθούν κάποιον δικηγόρο, ώστε με τις ορθές ενέργειες να σώσουν το πολύτιμο περιουσιακό τους στοιχείο, τουλάχιστον έως το τέλος του 2014.
parathiro.net
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Ο Ερντογάν «έκλεισε» την Τζούλιαν Μουρ για να διαφημίσει την Τουρκία
ΕΠΟΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Πάνω από το 1 δισ. ευρώ ανεβάζουν το πλεόνασμα του 2013
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
