2014-02-08 16:55:24
Συνοδινός Χάρης
Επικίνδυνη τροχιά φαίνεται να διαγράφει το πολιτικό άστρο του Ταπίγ Ερντογάν,που κινδυνεύει να χάσει τη λάμψη του.Παράλληλα η Τουρκία ταλανίζεται από την τρικυμία της αστάθειας μετά από μια δεκαετία πολιτικής νηνεμίας,ενώ η κυβέρνηση της χώρας κινδυνεύει να βουλιάξει από τη θύελλα των σκανδάλων, που φθείρουν τη συνοχή της.
Ο διχασμός και οι συγκρούσεις,οι οποίες μοιάζουν να είναι εγγεγραμμένες στο DNA της γείτονος,επιστρέφουν και η χώρα καθίσταται πεδίο μάχης ανάμεσα σε δυνάμεις που διαγκωνίζονται για να διαπλάσουν τη φυσιογνωμία του σύγχρονου τουρκικού κράτους.
Ο πιο ισχυρός ηγέτης της Τουρκίας μετά τον Κεμάλ Ατατούρκ,ανοξείδωτος παλαιότερα από τα δύο ισχυρότερα διαβρωτικά,την εξουσία και το χρόνο,φανερά λαβωμένος τώρα,συγκρούεται με τον αλλοτινό σύμμαχο και πολιτικό του μέντορα Φετουλλάχ Γκιουλέν.
Σημαντικός παράγοντας σ'αυτό το ενδοϊσλαμικό bras de fer αποτελεί το κεμαλικό βαθύ κράτος και ο στρατιωτικός βραχίονας του
. Αυτοί είναι οι πόλοι εξουσίας που κινούν τα νήματα των εξελίξεων στην Τουρκική Δημοκρατία.Η τελευταία,παρά τις οικονομικές και γεωπολιτικές τις επιδόσεις κατά το παρελθόν,επιβεβαιώνει πως παραμένει ο ''μεγάλος ασθενής'' και πως οι λογαριασμοί που άνοιξαν από την ίδρυση της,εδώ και σχεδόν εκατό χρόνια, μένουν ανοιχτοί.
Στις 17 Δεκεμβρίου 2013 η αποκάλυψη του σκανδάλου των 87 δις δολαρίων, που ξέπλυνε μέσα από δαιδαλώδεις διαδρομές ο φιλόδοξος 29χρονος επιχειρηματίας ιρανοαζερικής καταγωγής Ρεζά Ζαράμπ ,δωροδοκώντας και εκμαυλίζοντας τους μισούς υπουργούς αλλά και μέλη του πρωθυπουργικού περιβάλλοντος,χάλασε όχι μόνο τις διακοπές του ''σουλτάνου'' Ερντογάν άλλα αμαύρωσε την καθαρή σημαία του κόμματος του που πρεσβεύει την εντιμότητα και τη χρηστή διακυβέρνση. Εν μια νυκτί ξυλώθηκε το μισό Υπουργικό Συμβούλιο της κυβέρνησης.Ανάμεσα στους εμπλεκόμενους και υπόπτους για χρηματισμό είναι οι υπουργοί Εσωτερικών Μ.Γκιουλέρ,Περιβάλλοντος Ε.Μπαϊρακτάρ,Oικονομικών Ζ.Τσαγλαγιάν και Ευρωπαϊκών Υποθέσεων Ε.Μπαγίς.
Κατηγορίες έχουν,επίσης,απαγγελθεί σε γιους των ανωτέρω υπουργών,ενώ ο προσκείμενος στην Αδελφότητα του Γκιουλέν αποπεμφθείς αρχιεισαγγελέας της Κωνσταντινούπολης Μ.Άκας δε δίστασε να κλητεύσει ακόμα και τον υιό του Ερντογάν,Μπιλάλ.Παραβιάζοντας το εμπάργκο των Η.Π.Α., ο Ζαράμπ διακινούσε πετρέλαιο και φυσικό αέριο από το Ιράν στην Τουρκία πληρώνοντας το δεύτερο με ράβδους χρυσού με διευκολύνσεις που παρείχε η Halkbank.Tούρκος υπήκοος χάρη στον υπουργό Μπαγίς,ο Ζαράμπ είχε κάνει δωρεές ακόμη και στον Μπιλάλ Ερντογάν,ο οποίος μαζί με τον αδελφό του εξελίχθηκε μέσα σε έξι χρόνια σε επιτυχημένο επιχειρηματία.
Η πάταξη της διαφθοράς,την οποία υποσχόταν προεκλογικά ο Τούρκος Πρωθυπουργός,φαντάζει κούφιο ψηφοθηρικό σύνθημα και ρητορικό αστραποβόλημα που στόχο είχε να απαξιώσει ηθικά το κεμαλικό καθεστώς στην κοινή γνώμη.
Κατά πολλούς,λοιπόν,ο εκδημοκρατισμός που ευαγγελιζόταν το ΑΚΡ αποδείχθηκε σημαία ευκαιρίας και μέσο για να εκδιώξει ο Ερντογάν τους αντιπάλους του και να γίνει ο ίδιος ''χαλίφης στη θέση του χαλίφη''.
Ας τονιστεί ακόμη πως τα μεγαλόπνοα οικιστικά προγράμματα του Ερντογάν(π.χ. νέο αεροδρόμιο) αποκτούν νέα διάσταση.Φαίνεται πως δε σχεδιάστηκαν μόνο για να δοξάσουν το ''μεγαλείο''του εμπνευστή τους αλλά πρωτίστως για τη διασπάθιση δημόσιου χρήματος από μια φιλική προς τον Ερντογάν επιχειρηματική ελίτ που ανταπέδιδε τη ''γενναιοδωρία'' με μεγάλα ''φιλοδωρήματα'' προς κυβερνητικούς αξιωματούχους και αγόραζε μιντιακούς ομίλους,συνεισφέροντας στην προσπάθεια χειραγώγησης της κοινής γνώμης προς όφελος της κυβέρνησης.
Αν λάβουμε,μάλιστα υπ'όψιν πως η οικοδομική δραστηριότητα συνιστά βασικό πυλώνα της οικονομικής ανάπτυξης στη χώρα και πως οι κρατικές χρηματοδοτήσεις στον τομέα αυτό(ύψους 200 δις δολαρίων) αποτελούν το 80% των συνολικών δημοσίων επενδύσεων,αντιλαμβανόμαστε πόσο μεγάλα ποσά καρπώνεται μια μικρή μερίδα Τούρκων ιδιωτών.
Αυτή είναι η κατάληξη του ''αγνού'' δημάρχου της Πόλης που εν έτει 1995 κατήγγειλε το χτίσιμο τρίτης γέφυρας στο Βόσπορο ως ''δολοφονία'' της Κωνσταντινούπολης''.H δικαιοσύνη,βασικό συστατικό της πολιτικής του κυβερνώντος κόμματος,όπως φανερώνει η ονομασία του(ΑΚΡ),μεταλλάσσεται εννοιολογικά για να ταιριάζει με τις επιδιώξεις του εκάστοτε κρατούντος και με τη συγκεκριμένη περίπτωση για να στηρίζει το συνωμοσιολογικό λόγο του Τούρκου ηγέτη.
Ενστερνιζόμενος τη ρήση l'etat c'est moi χαρακτηρίζει ''εχθρό''της πατρίδας όποιον έχει εμπλακεί με οιονδήποτε τρόπο στην αποκάλυψη των σκανδάλων.Σε καθεστώς απόγνωσης μάλλον,εκλαμβάνει κάθε αποκάλυψη ως καλοσχεδιασμένη σκευωρίας δυνάμεων του εξωτερικού και κάθε βολή εναντίον ως επίθεση που πλήττει την ενότητα της πατρίδας.
Παγιδευμένος στην πλασματική εικόνα που δημιουργεί το πρίσμα της αλαζονείας εκείνων που μολύνονται από το μικρόβιο της εξουσίας,ο Ερντογάν πιστεύει ότι μπορεί να ξεγελά ες αεί τους πολίτες,εξαπολύοντας μύδρους κατά του ''του βρώμικου σχεδίου και κατά της διεθνούς συνωμοσίας που έχει παρακλάδια στο εσωτερικό''.
Αν και το παρελθόν έχει δείξει πως η κυβερνώσα παράταξη έχει ισχυρά ''αντισώματα'' ενάντια στη φθορά και παρά τη ρητορική δεινότητα του πρώην δημάρχου της Πόλης,είναι πολύ πιθανό να επίκειται η πολιτική συνταξιοδότηση του Ρετσέπ,αν δε συσπειρωθεί γύρω του η λαϊκή βάση που σαγηνεύτηκε από τις μεγαλοστομίες του δημαγωγού πολιτικού.
Αξίζει να σημειωθεί,ωστόσο,πως δεν είναι λίγοι όσοι θεωρούν πως η τέχνη του μπαλκονιού δε μπορεί πλέον να διασώσει την καρέκλα του.Ακόμη και μετά την εξέγερση της κοσμικής και μορφωμένης μεσαίας τάξης των αστών το περασμένο καλοκαίρι με αφορμή την ανέγερση εμπορικού κέντρου στο πάρκο Γκεζί και την αμφισβήτηση της ισλαμικής ατζέντας του Πρωθυπουργoύ,οι διαδηλώσεις υπέρ του ηγέτη που κέρδισε τρεις διαδοχικές εκλογικές αναμετρήσεις(την τελευταία με ποσοστό 50%)ήταν πολλαπλάσιες των αντιφρονούντων.
Με άλλα λόγια ο Ερντογάν εξακολουθούσε να υπερισχύει με άνεση των αντιπάλων του στις δημοσκοπήσεις,έχοντας διασφαλίσει ερείσματα στις μεγάλες σουνιτικές μάζες της Ανατολίας και στα κατώτερα κοινωνικά στρώματα.Βέβαια,τα σκάνδαλα θέτουν εν αμφιβόλω την παντοδυναμία του Τούρκου ηγέτη.
Το μεγάλο ερώτημα που ανακύπτει είναι αν θα καταφέρει ο αρχηγός της όμορης χώρας να επικρατήσει μέσα στο ετερόκλητο,ως ένα βαθμό,ισλαμικό κίνημα και να πείσει πως έχει το ηθικό και πολιτικό εκτόπισμα να πατάξει τη διαφθορά,ακόμη και αν αυτή προέρχεται από τη μήτρα του ΑΚΡ ή από την ίδια την οικογένεια του.Αδιάψευστος κριτής θα είναι οι επερχόμενες δημοτικές εκλογές του Μαρτίου,που θα δώσουν τροφή στους αναλυτές για να εκτιμήσουν την έκβαση στις προεδρικές εκλογές του Αυγούστου.
Αν το ΑΚΡ χάσει την πρωτοκαθεδρία στις πρώτες ,πράγμα διόλου απίθανο και σφόδρα πιθανό για το συμβολικό δήμο της Κωνσταντινούπολης,τη μεγαλύτερη πόλη της χώρας και το οικονομικό κέντρο της Τουρκίας απ'όπου ξεκίνησε την πολιτική του σταδιοδρομία του ως επιτυχημένος δήμαρχος ο Ερντογάν,ο Πρωθυπουργός θα αναθεωρήσει τις φιλόδοξες αποφάσεις του για ανάληψη της προεδρίας στις δεύτερες αλλά και τις σκέψεις του για αλλαγή του καταστατικού του κόμματος που επιτρέπει την εκλογή του μέχρι τρεις φορές.Εξαιτίας διατάξεων του εν λόγω καταστατικού στερείται τη δυνατότητα να διεκδικήσει τον πρωθυπουργικό θώκο στις βουλευτικές εκλογές του 2015 ως υποψήφιος του κόμματος που ίδρυσε.
Δεν αποκλείεται μάλιστα οι ''άσπονδοι'' αντίπαλοι του να προτείνουν για τις πρώτες με άμεση και καθολική ψηφοφορία προεδρικές εκλογές(συνταγματική θεσμοθέτηση του 2007) την ''ενωτική'' υποψηφιότητα του μετριοπαθούς Γκιουλ.Ο συνιδρυτής του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης και νυν Πρόεδρος της Τουρκικής Δημοκρατίας με εθιμοτυπικές εξουσίες,Αμπντουλάχ Γκιουλ διατηρεί τυπικές αν όχι ψυχρές σχέσεις με τον Ερντογάν με αφορμή τη διαφωνία των δύο ανδρών για την αστυνομική καταστολή των αντικυβερνητικών διαδηλώσεων του περασμένου καλοκαιριού.Παράλληλα,έχει ''παγώσει'' η προσπάθεια κατάρτισης νέου Συντάγματος εξαιτίας της διαφωνίας μεταξύ των μεγαλύτερων κομμάτων της χώρας,ειδικά σε ό,τι αφορά το ζήτημα της διεύρυνσης των προεδρικών αρμοδιοτήτων.
Την ανάγκη φιλοτιμίαν ποιούμενος,ο Ερντογάν καταδίκασε ως θέμα αρχής τη διαφθορά και έσπευσε να διαβεβαιώσει πως το νυστέρι της έρευνας για τα καταγγελλόμενα σκάνδαλα θα φθάσει ως το κόκκαλο.Ωστόσο,το μόνο έργο στο οποίο αποδεικνύεται συνεπής ο αρχηγός της τούρκικης κυβέρνησης είναι η δυναμική εκκαθάριση που επιχειρεί σε κάθε τομέα του κρατικού μηχανισμού προκειμένου να ξεριζώσει κάθε παρακλάδι των γκιουλενιστών από τους κρίσιμους τομείς της Δικαιοσύνης και της Αστυνομίας.
Ο ισλαμοεθνικισμός του υπό το βάρος των σκανδάλων ρέπει προς τη μόνη διέξοδο διατήρησης στην εξουσία,προς την αυταρχικότητα, εκκαθαρίζοντας το εποπτικό όργανο των τραπεζών και την κρατική ραδιοτηλεόραση.Είναι γνωστή η ισχυρότατη επιρροή της Ισλαμικής Αδελφότητας και στο οικονομικό σύστημα,κυρίως μέσα από τους νέους επιχειρηματίες της Ανατολίας. Έχοντας στη διάθεση του τεράστια κεφάλαια(ετήσιος προϋπολογισμός 25 δις δολάρια) το θρησκευτικό τάγμα του μετριοπαθούς ιμάμη υποστηρίζει ένα μεγάλο δίκτυο σχολείων και think tanks σε πληθώρα μουσουλμανικών αλλά και χριστιανικών χωρών, μετεξελισσόμενο σε πανίσχυρο πολιτικό και κοινωνικό δίκτυο με εκατομμύρια οπαδούς.
Η προτροπή του αυτοεξόριστου στις Η.Π.Α. Γκιουλέν προς τους οπαδούς του να κινηθούν μέσα στις αρτηρίες του συστήματος , χωρίς να αντιληφθεί κανείς την ύπαρξή τους, μέχρι να φθάσουν σε όλα τα κέντρα εξουσίας εξηγεί την ανάγκη του Πρωθυπουργού να εξαλείξει τους ''ανθεκτικούς'' πυρήνες του Γκιουλέν από το σώμα της κρατικής διοίκησης.Είναι απολύτως σαφές πως ο ''σουλτάνος'' που κυβερνά επί μια δεκαετία την Τουρκία θα προσπαθήσει ν'αποτρέψει απόπειρα χειραγώγησης από το τάγμα που κάποτε στήριξε το νεοϊδρυθέν ΑΚΡ που δεινοπαθούσε υπό τις απειλές των κεμαλιστών.
Χωρίς την αρωγή των γκιουλενιστών δικαστικών λειτουργών,πιθανότατα ο Ερντογάν δε θα είχε κερδίσει τον πόλεμο εναντίον της κεμαλικής στρατογραφειοκρατίας ούτε θα είχε κατορθώσει να περιορίσει τους πασάδες του στρατού στους στρατώνες τους και να στείλει μερικούς εξ αυτών στη φυλακή.Οι ίδιοι δικαστές ( η Εισαγγελία της Κωνσταντινούπολης συγκεκριμένα) που αποκάλυψαν τα σχέδια του στρατού για την ανατροπή της ισλαμικής κυβέρνησης με τις ονομασίες ''Εργκένεκον'' και Βαριοπούλα'' εγκαινίασαν την έρευνα για τις δοσοληψίες κυβερνητικών στελεχών με επιχειρηματίες,ερήμην της τούρκικης μυστικής υπηρεσίας και εν αγνοία του Πρωθυπουργού.Αυτή η επιχείρηση τύπου ''Καθαρά Χέρια'' της Δικαιοσύνης και η ανάγκη να κλείσουν τα στόματα των διαρκώς απειλητικότερων δικαστών, ώθησαν τον Ερντογάν να συνάψει μια ''συμφωνία με το διάβολο'',με το στρατιωτικό κατεστημένο των κεμαλιστών.
Έτοιμος να απελευθερώσει τους στρατιωτικούς που κάποτε βυσσοδομούσαν εναντίον του,ο αρχηγός του ΑΚΡ επιχειρεί να εξουδετερώσει το μοναδικό θεσμό που απειλεί το πολιτικό του μέλλον,τη θρησκευτική οργάνωση του Γκιουλέν,ρισκάροντας και δίνοντας ανάσα ζωής σε ένα στρατηγικό του αντίπαλο.
Τη στιγμή που αφαιρεί το φάκελο του σκανδάλου από τους αρμόδιους εισαγγελείς και αναθέτει τα κρίσιμα χαρτοφυλάκια της Δικαιοσύνης και των Εσωτερικών σε εξωκοινοβουλευτικά στελέχη της απολύτου εμπιστοσύνης το κράτος δικαίου και η ανεξαρτησία του συστήματος απονομής δικαιοσύνης καταλύονται και κάθε έννοια δημοκρατικής νομιμότητας χάνεται.
Με τέτοιο πολιτικό προσανατολισμό πώς αναμένει ο Ερντογάν (θιασώτης και ενός νεοθωμανικού μεγαλοϊδεατισμού) να αποκτήσουν νέα πνοή οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις της Τουρκίας.Φερόμενος ως εκπρόσωπος ενός ανεκτικού και σύγχρονου Ισλάμ(είχε καταδικάσει τα τρομοκρατικά χτυπήματα της 11ης Σεπτεμβρίου),ο Γκιουλέν κατηγορεί τον Πρωθυπουργό πως προσπαθεί να δημιουργήσει ένα προσωποπαγές κόμμα και ένα συγκεντρωτικό πολιτικό σύστημα,φυτώριο της διαφθοράς και της ιδεολογικής σήψης.
Η διαμάχη των δύο ανδρών έχει ως ορόσημο την απόφαση του Ερντογάν να θέσει περιορισμούς στη λειτουργία των φροντιστηρίων του Γκιουλέν,επιδιώκοντας την αποδυνάμωση της αδελφότητας, ενώ η αποστασιοποίηση του θρησκευτικού ταγού από τον τρόπο χειρισμού των διαδηλώσεων εκ μέρους του Πρωθυπουργού είναι ενδεικτική της ψύχρανσης των σχέσεων τους.
Όταν το Φεβρουάριο του 2012 ένας εισαγγελέας ειδικών αρμοδιοτήτων με προνομιακή σχέση με την αδελφότητα τόλμησε να καλέσει σε ανάκριση τον επικεφαλής της ΜΙΤ και έμπιστο συνεργάτη του Ερντογάν,Φιντάν η ατμόσφαιρα άρχισε να μυρίζει μπαρούτι. Η διαπάλη ανάμεσα στους δύο πόλους του πολιτικού Ισλάμ οξύνθηκε,όταν ο εκλεκτός του Γκιουλέν επικράτησε του εκλεκτού του ΑΚΡ στην εκλογική αναμέτρηση για το προεδρικό αξίωμα του Συμβουλίου Επικρατείας.
Επίδειξη ισχύος και απάντηση των γκιουλενιστών στην προσπάθεια αυτονόμησης του Ερντογάν,η αποκάλυψη των σκανδάλων διαπλοκής οδήγησε στην ανακοπή του οικονομικού ''θαύματος'' των προηγούμενων ετών που στηριζόταν σε πήλινα πόδια.Μέσα σε τέσσερις μέρες πολιτικού αναβρασμού τα CDS των τουρκικών ομολόγων εκτοξεύθηκαν στα ύψη,οι τιμές του Χρηματιστηρίου της Κωνσταντινούπολης έπεσαν και η λίρα έναντι του δολαρίου και του ευρώ καταβαραθρώθηκε.
Οι αλκυονίδες μέρες του Tούρκου ηγέτη έχουν παρέλθει ανεπιστρεπτί,όπως φανερώνει και η αποτυχία της τούρκικης εξωτερικής πολιτικής που υπαγορεύεται από τη νεοθωμανική μεγαλομανία του Υπουργού Εξωτερικών,του κ. Νταβούτογλου. Οι άλλοτε προνομιακές σχέσεις της Τουρκίας με τις Η.Π.Α.έχουν διαρραγεί ανεπανόρθωτα.Ο Ερντογάν προσάπτει στο μέντορα του πως λειτουργεί ως δούρειος ίππος δυνάμεων του εξωτερικού που επιβουλεύονται την ενότητα του έθνους, φωτογραφίζοντας τα αμερικανικά και ισραηλινά συμφέροντα.
Ας επισημανθεί πως υπάρχουν υπόνοιες πως ο Γκιουλέν συνεργάζεται με τη CIA και αιτιάσεις πως πράκτορες της υπηρεσίας δρούσαν σε πρώην σοβιετικές Δημοκρατίες της Ασίας με κάλυμμα τα σχολεία της αδελφότητας,ενώ ερωτήματα δημιουργεί η οικονομική ευρωστία του τάγματος και οι πηγές χρηματοδότησης του.Ωστόσο,η δυσαρέσκεια των Αμερικάνων εντοπίζεται πρωτίστως στον αυτοκρατορισμό του Ερντογάν και στην τάση αυτονόμησης μιας χώρας που επιθυμεί να παίξει το ρόλο μιας περιφερειακής δύναμης.
Η Τουρκία λογίζεται ως αναπόσπαστο τμήμα του ευρωατλαντικού οικονομικού και στρατιωτικού οικοδομήματος που λειτουργεί αντισταθμιστικά στη γεωπολιτική και οικονομική εξάπλωση του στρατηγικού ανταγωνιστή των Η.Π.Α.,της Ρωσίας.Συνεπώς δε είναι αρεστές ρωσοτουρκικές συμφωνίες μεταφοράς ενέργειας,όπως η μεταφορά ρωσικού φυσικού αερίου μέσα από τουρκικό έδαφος μέσω του αγωγού South Stream.
Η συμμετοχή στο ΝΑΤΟ και η αντιπυραυλική ασπίδα επί τουρκικού εδάφους αποδεικνύουν τον παραπάνω σχεδιασμό.Σ'αυτό το πνεύμα,άλλωστε, οι Η.Π.Α. αντιπαρέρχονται το μουσουλμανικό χαρακτήρα της χώρας και στηρίζουν αναφανδόν την ένταξη της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή ΄Ενωση.Η αξία χρήσης της γείτονος ανέβηκε με την ''αραβική άνοιξη'' που γκρέμισε τα φιλοαμερικανικά απολυταρχικά καθεστώτα του αραβικού κόσμου,με σημαντικότερη ανατροπή εκείνη του Μουμπάρακ από τους Αδελφούς Μουσουλμάνους.
Κάποτε ο Ομπάμα επένδυε στο πολιτικό Ισλάμ για να περιορίσει το χάος που του κληροδότησε στη Μέση Ανατολή ο προκάτοχος του,αντιπαραβάλλοντας το τούρκικο μοντέλο με το σουνιτικό εξτρεμισμό της Αλ Κάιντα και το σιιτικό ριζοσπαστισμό του Ιράν. Η παραβίαση του ενεργειακού εμπάργκο που είχε επιβληθεί στο Ιράν εκ μέρους της Τουρκίας με τη σύμπραξη του Ζαράμπ αλλά και η πρωτοβουλία της Άγκυρας να διευκολύνει - με το αζημίωτο, βεβαίως -τους Κούρδους του Βορείου Ιράκ να εξάγουν το πετρέλαιο τους χωρίς την έγκριση της κεντρικής κυβέρνησης της Βαγδάτης ενόχλησαν το Λευκό Οίκο που βλέπουν να αυξάνονται οι αποσχιστικές τάσεις στο ερειπωμένο(από τον δεκαετή πόλεμο και τη διαμάχη σιιτών σουνιτών) Ιράκ.
Αναμφίβολα,η εν λόγω ενέργεια ενέχει μεγάλο κίνδυνο και για την Τουρκία που ,παρέχοντας διέξοδο στο κουρδικό πετρέλαιο του Ιράκ,αναβαθμίζει οικονομικά την μειονότητα και διευκολύνει μια de facto αυτονόμηση Κούρδων που τρέφουν αλυτρωτικά όνειρα για τα αδέλφια τους στη Νοτιοανατολική Τουρκία.
Η κίνηση του Ερντογάν να προσεταιριστεί τον ηγέτη των Κούρδων του Ιράκ, Μπαρζάνι (δεξιάς ιδεολογίας), υποδαυλίζοντας τη διαμάχη ανάμεσα σ΄αυτόν και στον αρχηγό του PKK, Oτσαλάν(αριστερής ιδεολογίας), για την πρωτοκαθεδρία στον κουρδικό αγώνα μπορεί να θέσει τις βάσεις για την υλοποίηση του οράματος της κουρδικής ολοκλήρωσης. Πονοκέφαλο στον Ερντογάν προκαλεί και η απροθυμία των Κούρδων ανταρτών να αποχωρήσουν από την Τουρκία καθώς οι κυβερνητικές μεταρρυθμίσεις που υποσχέθηκε η κυβέρνηση για να επιτευχθεί εκεχειρία( δυνατότητα διδασκαλίας της κουρδικής γλώσσας σε δημόσια σχολεία,μείωση του ορίου για την εξασφάλιση κοινοβουλευτικής εκπροσώπησης των κομμάτων, δυνατότητα πολιτικής προπαγάνδας σε διάφορες διαλέκτους κ.α.) δεν ικανοποιούν τις απαιτήσεις του PKK.
Το πακέτο μεταρρυθμίσεων λειτουργεί και ως ένδειξη καλής θελήσεως από μια χώρα που βλέπει τις ενταξιακές διαδικασίες στην Ε.Ε. να βρίσκονται σε τέλμα.Βεβαίως,η ανάγκη διατήρησης με ''χαλαρό λουρί ' της Τουρκιάς στην ακτίνα της ''ευρωπαϊκής οικογένειας είναι σημαντική,δεδομένης της προσδοκίας ευρωπαϊκών εταιρειών να αποκτήσουν ή να διατηρήσουν πρόσβαση σε μια αναδυόμενη αγορά εβδομήντα εκατομμυρίων καταναλωτών.
Έτσι,οι ''ευαίσθητοι'' ηγέτες της Ευρώπης είναι διατεθειμένοι να κάνουν εκπτώσεις αναφορικά με τα ανθρώπινα δικαιώματα.Να σημειωθεί πως η τροποποίηση της πολιτικής αναφορικά με το Κουρδικό υπήρξε η κύρια αιτία για την απόσυρση της αμερικανικής στήριξης από το αδιάλλακτο στρατιωτικό καθεστώς μετά την ''Καταιγίδα της Ερήμου'' ,οπότε φάνηκε η πρόθεση των Η.Π.Α. να προσδώσουν ένα καθεστώς αυτονομίας στις κουρδικές μειονότητες,και για την πολιτική ανάδειξη του νεοεκλεγέντος δημάρχου της Πόλης.
O Τούρκος ηγέτης προσβλέπει,ακόμη,στη στήριξη των Κούρδων στις καθολικές και άμεσες προεδρικές εκλογές και θέλει με αυτή την ειρηνευτική υπόσχεση να αποσπάσει σε ένα μελλοντικό δημοψήφισμα μια σημαντική ενίσχυση των εξουσιών του θεσμού του προέδρου.Το φιλοκουρδικό κοινοβουλευτικό κόμμα BDP έχει ταχθεί κατά το παρελθόν υπέρ μιας προεδρικής δημοκρατίας.
Παράλληλα με τις επιπλοκές στις ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις φωνές διαμαρτυρίας για τη ''συνδιαλλαγή με τρομοκράτες'' ακούγονται από ισλαμοεθνικιστές του ΑΚΡ.Η ανακήρυξη της αυτονομίας της περιοχής οπού κατοικεί η κουρδική μειονότητα της Συρίας με τη συναίνεση του Άσαντ (πρόκειται για μια περιοχή που εκτείνεται σε μήκος 700χλμ μέχρι τον κόλπο της Αλεξανδρέττας κοντά στα τουρκικά σύνορα) προκαλεί επιπλοκές στο κουρδικό και συνιστά διπλωματική αποτυχία της Άγκυρας ,που συνεργάστηκε με τους ακραίους Ισλαμιστές της Al Nusra που μάχονταν τους Κούρδους της Συρίας.
Η Ουάσινγκτον δεν ξεχνά και δε συγχωρεί τη συνεργασία του ''συμμάχου'' Ερντογάν με τις ακραίες ισλαμικές οργανώσεις,παρακλάδια της Αλ Κάιντα(π.χ. ακραίοι σαλαφιστές).Προσφάτως ανακαλύφθηκαν φορτία όπλων που προορίζονταν για τις συριακές ένοπλες δυνάμεις σταλθέντα κατά τα φαινόμενα από την τούρκικη υπηρεσία πληροφοριών και αποκαλύφθηκε η σύνδεση ''ακτιβιστών'' της ΜΚΟ ''ΙΗΗ'' με μαχητές της Αλ Κάιντα,φέρνοντας σε δύσκολη θέση τη κυβέρνηση του ΑΚΡ.
Ο προαναφερθείς οργανισμός ,που τελεί υπό την αιγίδα της κυβέρνησης, είχε αναλάβει την υλοποίηση της ανθρωπιστικής αποστολής στη Λωρίδα της Γάζας, που έληξε με την κατάληψη από τις ισραηλινές δυνάμεις του πλοίου ''Μαβί Μαρμαρά'' και τη διακοπή των διπλωματικών σχέσεων με το Τελ Αβίβ.Ο Ερντογάν, που επευχόταν την πτώση του Σύριου δικτάτορα, χρεώνεται από τις Η.Π.Α. την ουσιαστική υπονόμευση της, καθώς η επικράτηση των ακραίων Ισλαμιστών άφησε τους δυτικούς δίχως συμφέρουσα εναλλακτική λύση.
Η αναδίπλωση της υπερδύναμης στο Συριακό με τη ματαίωση των σχεδίων πολεμικής επέμβασης στη Συρία υποχρεώνει σε πλήρη αναστροφή την τούρκικη διπλωματία που αναγνωρίζει θέλοντας και μη το καθεστώς του Μπασάρ ως μέρος της ειρηνευτικής λύσης.Η απομόνωση της Τουρκίας στο εξωτερικό εμπεδώνεται μετά την ανάκληση των Τούρκων πρεσβευτών από το Ισραήλ,τη Συρία και την Αίγυπτο.
Η ανατροπή από την εξουσία του δημοκρατικά εκλεγμένου Αιγύπτιου Προέδρου Μόρσι (πρόσκειται ευμενώς στους Αδελφούς Μουσουλμάνους ) από τους στρατιωτικούς και οι κατηγορίες για ισραηλινή ανάμειξη στο πραξικόπημα από το ''σουλτάνο'' της Άγκυρας έπληξαν καίρια τις άσχημες σχέσεις της Τουρκίας με το Ισραήλ και την Αίγυπτο.Ο αναβαθμισμένος ρόλος της Σαουδικής Αραβίας που στήριξε το πραξικόπημα στην Αίγυπτο και η επιρροή της στους σουνιτικούς πληθυσμούς ανησυχεί τους Τούρκους.
Εν κατακλείδι,οι Η.Π.Α. χρησιμοποιούν τις εσωτερικές έριδες στο πολιτικό Ισλάμ για να περιορίσουν τον αυτοκρατορισμό του Ερντογάν,ενώ δε βλέπουν με κακό μάτι την ήπια έκφανση του Ισλάμ,την οποία πρεσβεύει ο Γκιουλέν,τη στιγμή που το ΑΚΡ ξεφεύγει προς τον ισλαμικό συντηρητισμό.Ο Ερντογάν ,που κάποτε στηριζόταν αφενός στο Γκιουλέν για να καρατομήσει τους στρατιωτικούς και αφετέρου στην Αμερική για να εξυπηρετήσει τον προκλητικό μεγαλοϊδεατισμό του στην εξωτερική πολιτική,βλέπει τώρα αυτό το παιχνίδι υψηλού ρίσκου να μην του βγαίνει.
Είναι σημαντικό τόσο η ελληνική όσο και η κυπριακή διπλωματία να μην τρέφουν αυταπάτες για τις προθέσεις Νταβούτογλου που είναι επιθετικές και εχθρικές για τον ελληνισμό(απενοχοποίησης της τουρκικής έντασης στο Αιγαίο,ανακάλυψη ''ελαφρυντικών'' για την κατοχή της Κύπρου και εύρεση δικαιολογιών για το ''ενδιαφέρον'' στη Δυτική Θράκη) παρά το ''μελιστάλαχτο'' ύφος με το οποίο προσεγγίζει τους συνομιλητές του ο Τούρκος ΥΠ.ΕΞ., και να κινηθούν με την προσοχή,το ρεαλισμό και τη διορατικότητα που επιβάλλουν οι ρευστές γεωπολιτικές ισορροπίες, εκμεταλλευόμενες τη δυσαρέσκεια πρώην συμμάχων της Τουρκίας με γνώμονα το εθνικό συμφέρον.
Η αποδυνάμωση της Τουρκίας είναι θετικά αποδεκτή, ειδικά για δύο χώρες που πλήττονται από την οικονομική κρίση,κατάσταση που κάμπτει την αποτελεσματικότητα της εθνικής διπλωματίας.
Κλείνοντας,οι συνέπειες της σύγκρουσης Ερντογάν,Γκιουλέν και κεμαλιστών είναι δύσκολο να προβλεφθούν με ακρίβεια,όπως και η τελική έκβαση της πάλης.Ωστόσο,πάντοτε διαμάχες τέτοιων διαστάσεων αφήνουν μακροπρόθεσμα το μεγάλο αποτύπωμα τους στην εθνική Ιστορία,αλλάζοντας- άρδην μερικές φορές- τον πολιτικό,γεωπολιτικό και κοινωνικό χαρακτήρα ενός έθνους.
BHMA
InfoGnomon
Επικίνδυνη τροχιά φαίνεται να διαγράφει το πολιτικό άστρο του Ταπίγ Ερντογάν,που κινδυνεύει να χάσει τη λάμψη του.Παράλληλα η Τουρκία ταλανίζεται από την τρικυμία της αστάθειας μετά από μια δεκαετία πολιτικής νηνεμίας,ενώ η κυβέρνηση της χώρας κινδυνεύει να βουλιάξει από τη θύελλα των σκανδάλων, που φθείρουν τη συνοχή της.
Ο διχασμός και οι συγκρούσεις,οι οποίες μοιάζουν να είναι εγγεγραμμένες στο DNA της γείτονος,επιστρέφουν και η χώρα καθίσταται πεδίο μάχης ανάμεσα σε δυνάμεις που διαγκωνίζονται για να διαπλάσουν τη φυσιογνωμία του σύγχρονου τουρκικού κράτους.
Ο πιο ισχυρός ηγέτης της Τουρκίας μετά τον Κεμάλ Ατατούρκ,ανοξείδωτος παλαιότερα από τα δύο ισχυρότερα διαβρωτικά,την εξουσία και το χρόνο,φανερά λαβωμένος τώρα,συγκρούεται με τον αλλοτινό σύμμαχο και πολιτικό του μέντορα Φετουλλάχ Γκιουλέν.
Σημαντικός παράγοντας σ'αυτό το ενδοϊσλαμικό bras de fer αποτελεί το κεμαλικό βαθύ κράτος και ο στρατιωτικός βραχίονας του
Στις 17 Δεκεμβρίου 2013 η αποκάλυψη του σκανδάλου των 87 δις δολαρίων, που ξέπλυνε μέσα από δαιδαλώδεις διαδρομές ο φιλόδοξος 29χρονος επιχειρηματίας ιρανοαζερικής καταγωγής Ρεζά Ζαράμπ ,δωροδοκώντας και εκμαυλίζοντας τους μισούς υπουργούς αλλά και μέλη του πρωθυπουργικού περιβάλλοντος,χάλασε όχι μόνο τις διακοπές του ''σουλτάνου'' Ερντογάν άλλα αμαύρωσε την καθαρή σημαία του κόμματος του που πρεσβεύει την εντιμότητα και τη χρηστή διακυβέρνση. Εν μια νυκτί ξυλώθηκε το μισό Υπουργικό Συμβούλιο της κυβέρνησης.Ανάμεσα στους εμπλεκόμενους και υπόπτους για χρηματισμό είναι οι υπουργοί Εσωτερικών Μ.Γκιουλέρ,Περιβάλλοντος Ε.Μπαϊρακτάρ,Oικονομικών Ζ.Τσαγλαγιάν και Ευρωπαϊκών Υποθέσεων Ε.Μπαγίς.
Κατηγορίες έχουν,επίσης,απαγγελθεί σε γιους των ανωτέρω υπουργών,ενώ ο προσκείμενος στην Αδελφότητα του Γκιουλέν αποπεμφθείς αρχιεισαγγελέας της Κωνσταντινούπολης Μ.Άκας δε δίστασε να κλητεύσει ακόμα και τον υιό του Ερντογάν,Μπιλάλ.Παραβιάζοντας το εμπάργκο των Η.Π.Α., ο Ζαράμπ διακινούσε πετρέλαιο και φυσικό αέριο από το Ιράν στην Τουρκία πληρώνοντας το δεύτερο με ράβδους χρυσού με διευκολύνσεις που παρείχε η Halkbank.Tούρκος υπήκοος χάρη στον υπουργό Μπαγίς,ο Ζαράμπ είχε κάνει δωρεές ακόμη και στον Μπιλάλ Ερντογάν,ο οποίος μαζί με τον αδελφό του εξελίχθηκε μέσα σε έξι χρόνια σε επιτυχημένο επιχειρηματία.
Η πάταξη της διαφθοράς,την οποία υποσχόταν προεκλογικά ο Τούρκος Πρωθυπουργός,φαντάζει κούφιο ψηφοθηρικό σύνθημα και ρητορικό αστραποβόλημα που στόχο είχε να απαξιώσει ηθικά το κεμαλικό καθεστώς στην κοινή γνώμη.
Κατά πολλούς,λοιπόν,ο εκδημοκρατισμός που ευαγγελιζόταν το ΑΚΡ αποδείχθηκε σημαία ευκαιρίας και μέσο για να εκδιώξει ο Ερντογάν τους αντιπάλους του και να γίνει ο ίδιος ''χαλίφης στη θέση του χαλίφη''.
Ας τονιστεί ακόμη πως τα μεγαλόπνοα οικιστικά προγράμματα του Ερντογάν(π.χ. νέο αεροδρόμιο) αποκτούν νέα διάσταση.Φαίνεται πως δε σχεδιάστηκαν μόνο για να δοξάσουν το ''μεγαλείο''του εμπνευστή τους αλλά πρωτίστως για τη διασπάθιση δημόσιου χρήματος από μια φιλική προς τον Ερντογάν επιχειρηματική ελίτ που ανταπέδιδε τη ''γενναιοδωρία'' με μεγάλα ''φιλοδωρήματα'' προς κυβερνητικούς αξιωματούχους και αγόραζε μιντιακούς ομίλους,συνεισφέροντας στην προσπάθεια χειραγώγησης της κοινής γνώμης προς όφελος της κυβέρνησης.
Αν λάβουμε,μάλιστα υπ'όψιν πως η οικοδομική δραστηριότητα συνιστά βασικό πυλώνα της οικονομικής ανάπτυξης στη χώρα και πως οι κρατικές χρηματοδοτήσεις στον τομέα αυτό(ύψους 200 δις δολαρίων) αποτελούν το 80% των συνολικών δημοσίων επενδύσεων,αντιλαμβανόμαστε πόσο μεγάλα ποσά καρπώνεται μια μικρή μερίδα Τούρκων ιδιωτών.
Αυτή είναι η κατάληξη του ''αγνού'' δημάρχου της Πόλης που εν έτει 1995 κατήγγειλε το χτίσιμο τρίτης γέφυρας στο Βόσπορο ως ''δολοφονία'' της Κωνσταντινούπολης''.H δικαιοσύνη,βασικό συστατικό της πολιτικής του κυβερνώντος κόμματος,όπως φανερώνει η ονομασία του(ΑΚΡ),μεταλλάσσεται εννοιολογικά για να ταιριάζει με τις επιδιώξεις του εκάστοτε κρατούντος και με τη συγκεκριμένη περίπτωση για να στηρίζει το συνωμοσιολογικό λόγο του Τούρκου ηγέτη.
Ενστερνιζόμενος τη ρήση l'etat c'est moi χαρακτηρίζει ''εχθρό''της πατρίδας όποιον έχει εμπλακεί με οιονδήποτε τρόπο στην αποκάλυψη των σκανδάλων.Σε καθεστώς απόγνωσης μάλλον,εκλαμβάνει κάθε αποκάλυψη ως καλοσχεδιασμένη σκευωρίας δυνάμεων του εξωτερικού και κάθε βολή εναντίον ως επίθεση που πλήττει την ενότητα της πατρίδας.
Παγιδευμένος στην πλασματική εικόνα που δημιουργεί το πρίσμα της αλαζονείας εκείνων που μολύνονται από το μικρόβιο της εξουσίας,ο Ερντογάν πιστεύει ότι μπορεί να ξεγελά ες αεί τους πολίτες,εξαπολύοντας μύδρους κατά του ''του βρώμικου σχεδίου και κατά της διεθνούς συνωμοσίας που έχει παρακλάδια στο εσωτερικό''.
Αν και το παρελθόν έχει δείξει πως η κυβερνώσα παράταξη έχει ισχυρά ''αντισώματα'' ενάντια στη φθορά και παρά τη ρητορική δεινότητα του πρώην δημάρχου της Πόλης,είναι πολύ πιθανό να επίκειται η πολιτική συνταξιοδότηση του Ρετσέπ,αν δε συσπειρωθεί γύρω του η λαϊκή βάση που σαγηνεύτηκε από τις μεγαλοστομίες του δημαγωγού πολιτικού.
Αξίζει να σημειωθεί,ωστόσο,πως δεν είναι λίγοι όσοι θεωρούν πως η τέχνη του μπαλκονιού δε μπορεί πλέον να διασώσει την καρέκλα του.Ακόμη και μετά την εξέγερση της κοσμικής και μορφωμένης μεσαίας τάξης των αστών το περασμένο καλοκαίρι με αφορμή την ανέγερση εμπορικού κέντρου στο πάρκο Γκεζί και την αμφισβήτηση της ισλαμικής ατζέντας του Πρωθυπουργoύ,οι διαδηλώσεις υπέρ του ηγέτη που κέρδισε τρεις διαδοχικές εκλογικές αναμετρήσεις(την τελευταία με ποσοστό 50%)ήταν πολλαπλάσιες των αντιφρονούντων.
Με άλλα λόγια ο Ερντογάν εξακολουθούσε να υπερισχύει με άνεση των αντιπάλων του στις δημοσκοπήσεις,έχοντας διασφαλίσει ερείσματα στις μεγάλες σουνιτικές μάζες της Ανατολίας και στα κατώτερα κοινωνικά στρώματα.Βέβαια,τα σκάνδαλα θέτουν εν αμφιβόλω την παντοδυναμία του Τούρκου ηγέτη.
Το μεγάλο ερώτημα που ανακύπτει είναι αν θα καταφέρει ο αρχηγός της όμορης χώρας να επικρατήσει μέσα στο ετερόκλητο,ως ένα βαθμό,ισλαμικό κίνημα και να πείσει πως έχει το ηθικό και πολιτικό εκτόπισμα να πατάξει τη διαφθορά,ακόμη και αν αυτή προέρχεται από τη μήτρα του ΑΚΡ ή από την ίδια την οικογένεια του.Αδιάψευστος κριτής θα είναι οι επερχόμενες δημοτικές εκλογές του Μαρτίου,που θα δώσουν τροφή στους αναλυτές για να εκτιμήσουν την έκβαση στις προεδρικές εκλογές του Αυγούστου.
Αν το ΑΚΡ χάσει την πρωτοκαθεδρία στις πρώτες ,πράγμα διόλου απίθανο και σφόδρα πιθανό για το συμβολικό δήμο της Κωνσταντινούπολης,τη μεγαλύτερη πόλη της χώρας και το οικονομικό κέντρο της Τουρκίας απ'όπου ξεκίνησε την πολιτική του σταδιοδρομία του ως επιτυχημένος δήμαρχος ο Ερντογάν,ο Πρωθυπουργός θα αναθεωρήσει τις φιλόδοξες αποφάσεις του για ανάληψη της προεδρίας στις δεύτερες αλλά και τις σκέψεις του για αλλαγή του καταστατικού του κόμματος που επιτρέπει την εκλογή του μέχρι τρεις φορές.Εξαιτίας διατάξεων του εν λόγω καταστατικού στερείται τη δυνατότητα να διεκδικήσει τον πρωθυπουργικό θώκο στις βουλευτικές εκλογές του 2015 ως υποψήφιος του κόμματος που ίδρυσε.
Δεν αποκλείεται μάλιστα οι ''άσπονδοι'' αντίπαλοι του να προτείνουν για τις πρώτες με άμεση και καθολική ψηφοφορία προεδρικές εκλογές(συνταγματική θεσμοθέτηση του 2007) την ''ενωτική'' υποψηφιότητα του μετριοπαθούς Γκιουλ.Ο συνιδρυτής του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης και νυν Πρόεδρος της Τουρκικής Δημοκρατίας με εθιμοτυπικές εξουσίες,Αμπντουλάχ Γκιουλ διατηρεί τυπικές αν όχι ψυχρές σχέσεις με τον Ερντογάν με αφορμή τη διαφωνία των δύο ανδρών για την αστυνομική καταστολή των αντικυβερνητικών διαδηλώσεων του περασμένου καλοκαιριού.Παράλληλα,έχει ''παγώσει'' η προσπάθεια κατάρτισης νέου Συντάγματος εξαιτίας της διαφωνίας μεταξύ των μεγαλύτερων κομμάτων της χώρας,ειδικά σε ό,τι αφορά το ζήτημα της διεύρυνσης των προεδρικών αρμοδιοτήτων.
Την ανάγκη φιλοτιμίαν ποιούμενος,ο Ερντογάν καταδίκασε ως θέμα αρχής τη διαφθορά και έσπευσε να διαβεβαιώσει πως το νυστέρι της έρευνας για τα καταγγελλόμενα σκάνδαλα θα φθάσει ως το κόκκαλο.Ωστόσο,το μόνο έργο στο οποίο αποδεικνύεται συνεπής ο αρχηγός της τούρκικης κυβέρνησης είναι η δυναμική εκκαθάριση που επιχειρεί σε κάθε τομέα του κρατικού μηχανισμού προκειμένου να ξεριζώσει κάθε παρακλάδι των γκιουλενιστών από τους κρίσιμους τομείς της Δικαιοσύνης και της Αστυνομίας.
Ο ισλαμοεθνικισμός του υπό το βάρος των σκανδάλων ρέπει προς τη μόνη διέξοδο διατήρησης στην εξουσία,προς την αυταρχικότητα, εκκαθαρίζοντας το εποπτικό όργανο των τραπεζών και την κρατική ραδιοτηλεόραση.Είναι γνωστή η ισχυρότατη επιρροή της Ισλαμικής Αδελφότητας και στο οικονομικό σύστημα,κυρίως μέσα από τους νέους επιχειρηματίες της Ανατολίας. Έχοντας στη διάθεση του τεράστια κεφάλαια(ετήσιος προϋπολογισμός 25 δις δολάρια) το θρησκευτικό τάγμα του μετριοπαθούς ιμάμη υποστηρίζει ένα μεγάλο δίκτυο σχολείων και think tanks σε πληθώρα μουσουλμανικών αλλά και χριστιανικών χωρών, μετεξελισσόμενο σε πανίσχυρο πολιτικό και κοινωνικό δίκτυο με εκατομμύρια οπαδούς.
Η προτροπή του αυτοεξόριστου στις Η.Π.Α. Γκιουλέν προς τους οπαδούς του να κινηθούν μέσα στις αρτηρίες του συστήματος , χωρίς να αντιληφθεί κανείς την ύπαρξή τους, μέχρι να φθάσουν σε όλα τα κέντρα εξουσίας εξηγεί την ανάγκη του Πρωθυπουργού να εξαλείξει τους ''ανθεκτικούς'' πυρήνες του Γκιουλέν από το σώμα της κρατικής διοίκησης.Είναι απολύτως σαφές πως ο ''σουλτάνος'' που κυβερνά επί μια δεκαετία την Τουρκία θα προσπαθήσει ν'αποτρέψει απόπειρα χειραγώγησης από το τάγμα που κάποτε στήριξε το νεοϊδρυθέν ΑΚΡ που δεινοπαθούσε υπό τις απειλές των κεμαλιστών.
Χωρίς την αρωγή των γκιουλενιστών δικαστικών λειτουργών,πιθανότατα ο Ερντογάν δε θα είχε κερδίσει τον πόλεμο εναντίον της κεμαλικής στρατογραφειοκρατίας ούτε θα είχε κατορθώσει να περιορίσει τους πασάδες του στρατού στους στρατώνες τους και να στείλει μερικούς εξ αυτών στη φυλακή.Οι ίδιοι δικαστές ( η Εισαγγελία της Κωνσταντινούπολης συγκεκριμένα) που αποκάλυψαν τα σχέδια του στρατού για την ανατροπή της ισλαμικής κυβέρνησης με τις ονομασίες ''Εργκένεκον'' και Βαριοπούλα'' εγκαινίασαν την έρευνα για τις δοσοληψίες κυβερνητικών στελεχών με επιχειρηματίες,ερήμην της τούρκικης μυστικής υπηρεσίας και εν αγνοία του Πρωθυπουργού.Αυτή η επιχείρηση τύπου ''Καθαρά Χέρια'' της Δικαιοσύνης και η ανάγκη να κλείσουν τα στόματα των διαρκώς απειλητικότερων δικαστών, ώθησαν τον Ερντογάν να συνάψει μια ''συμφωνία με το διάβολο'',με το στρατιωτικό κατεστημένο των κεμαλιστών.
Έτοιμος να απελευθερώσει τους στρατιωτικούς που κάποτε βυσσοδομούσαν εναντίον του,ο αρχηγός του ΑΚΡ επιχειρεί να εξουδετερώσει το μοναδικό θεσμό που απειλεί το πολιτικό του μέλλον,τη θρησκευτική οργάνωση του Γκιουλέν,ρισκάροντας και δίνοντας ανάσα ζωής σε ένα στρατηγικό του αντίπαλο.
Τη στιγμή που αφαιρεί το φάκελο του σκανδάλου από τους αρμόδιους εισαγγελείς και αναθέτει τα κρίσιμα χαρτοφυλάκια της Δικαιοσύνης και των Εσωτερικών σε εξωκοινοβουλευτικά στελέχη της απολύτου εμπιστοσύνης το κράτος δικαίου και η ανεξαρτησία του συστήματος απονομής δικαιοσύνης καταλύονται και κάθε έννοια δημοκρατικής νομιμότητας χάνεται.
Με τέτοιο πολιτικό προσανατολισμό πώς αναμένει ο Ερντογάν (θιασώτης και ενός νεοθωμανικού μεγαλοϊδεατισμού) να αποκτήσουν νέα πνοή οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις της Τουρκίας.Φερόμενος ως εκπρόσωπος ενός ανεκτικού και σύγχρονου Ισλάμ(είχε καταδικάσει τα τρομοκρατικά χτυπήματα της 11ης Σεπτεμβρίου),ο Γκιουλέν κατηγορεί τον Πρωθυπουργό πως προσπαθεί να δημιουργήσει ένα προσωποπαγές κόμμα και ένα συγκεντρωτικό πολιτικό σύστημα,φυτώριο της διαφθοράς και της ιδεολογικής σήψης.
Η διαμάχη των δύο ανδρών έχει ως ορόσημο την απόφαση του Ερντογάν να θέσει περιορισμούς στη λειτουργία των φροντιστηρίων του Γκιουλέν,επιδιώκοντας την αποδυνάμωση της αδελφότητας, ενώ η αποστασιοποίηση του θρησκευτικού ταγού από τον τρόπο χειρισμού των διαδηλώσεων εκ μέρους του Πρωθυπουργού είναι ενδεικτική της ψύχρανσης των σχέσεων τους.
Όταν το Φεβρουάριο του 2012 ένας εισαγγελέας ειδικών αρμοδιοτήτων με προνομιακή σχέση με την αδελφότητα τόλμησε να καλέσει σε ανάκριση τον επικεφαλής της ΜΙΤ και έμπιστο συνεργάτη του Ερντογάν,Φιντάν η ατμόσφαιρα άρχισε να μυρίζει μπαρούτι. Η διαπάλη ανάμεσα στους δύο πόλους του πολιτικού Ισλάμ οξύνθηκε,όταν ο εκλεκτός του Γκιουλέν επικράτησε του εκλεκτού του ΑΚΡ στην εκλογική αναμέτρηση για το προεδρικό αξίωμα του Συμβουλίου Επικρατείας.
Επίδειξη ισχύος και απάντηση των γκιουλενιστών στην προσπάθεια αυτονόμησης του Ερντογάν,η αποκάλυψη των σκανδάλων διαπλοκής οδήγησε στην ανακοπή του οικονομικού ''θαύματος'' των προηγούμενων ετών που στηριζόταν σε πήλινα πόδια.Μέσα σε τέσσερις μέρες πολιτικού αναβρασμού τα CDS των τουρκικών ομολόγων εκτοξεύθηκαν στα ύψη,οι τιμές του Χρηματιστηρίου της Κωνσταντινούπολης έπεσαν και η λίρα έναντι του δολαρίου και του ευρώ καταβαραθρώθηκε.
Οι αλκυονίδες μέρες του Tούρκου ηγέτη έχουν παρέλθει ανεπιστρεπτί,όπως φανερώνει και η αποτυχία της τούρκικης εξωτερικής πολιτικής που υπαγορεύεται από τη νεοθωμανική μεγαλομανία του Υπουργού Εξωτερικών,του κ. Νταβούτογλου. Οι άλλοτε προνομιακές σχέσεις της Τουρκίας με τις Η.Π.Α.έχουν διαρραγεί ανεπανόρθωτα.Ο Ερντογάν προσάπτει στο μέντορα του πως λειτουργεί ως δούρειος ίππος δυνάμεων του εξωτερικού που επιβουλεύονται την ενότητα του έθνους, φωτογραφίζοντας τα αμερικανικά και ισραηλινά συμφέροντα.
Ας επισημανθεί πως υπάρχουν υπόνοιες πως ο Γκιουλέν συνεργάζεται με τη CIA και αιτιάσεις πως πράκτορες της υπηρεσίας δρούσαν σε πρώην σοβιετικές Δημοκρατίες της Ασίας με κάλυμμα τα σχολεία της αδελφότητας,ενώ ερωτήματα δημιουργεί η οικονομική ευρωστία του τάγματος και οι πηγές χρηματοδότησης του.Ωστόσο,η δυσαρέσκεια των Αμερικάνων εντοπίζεται πρωτίστως στον αυτοκρατορισμό του Ερντογάν και στην τάση αυτονόμησης μιας χώρας που επιθυμεί να παίξει το ρόλο μιας περιφερειακής δύναμης.
Η Τουρκία λογίζεται ως αναπόσπαστο τμήμα του ευρωατλαντικού οικονομικού και στρατιωτικού οικοδομήματος που λειτουργεί αντισταθμιστικά στη γεωπολιτική και οικονομική εξάπλωση του στρατηγικού ανταγωνιστή των Η.Π.Α.,της Ρωσίας.Συνεπώς δε είναι αρεστές ρωσοτουρκικές συμφωνίες μεταφοράς ενέργειας,όπως η μεταφορά ρωσικού φυσικού αερίου μέσα από τουρκικό έδαφος μέσω του αγωγού South Stream.
Η συμμετοχή στο ΝΑΤΟ και η αντιπυραυλική ασπίδα επί τουρκικού εδάφους αποδεικνύουν τον παραπάνω σχεδιασμό.Σ'αυτό το πνεύμα,άλλωστε, οι Η.Π.Α. αντιπαρέρχονται το μουσουλμανικό χαρακτήρα της χώρας και στηρίζουν αναφανδόν την ένταξη της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή ΄Ενωση.Η αξία χρήσης της γείτονος ανέβηκε με την ''αραβική άνοιξη'' που γκρέμισε τα φιλοαμερικανικά απολυταρχικά καθεστώτα του αραβικού κόσμου,με σημαντικότερη ανατροπή εκείνη του Μουμπάρακ από τους Αδελφούς Μουσουλμάνους.
Κάποτε ο Ομπάμα επένδυε στο πολιτικό Ισλάμ για να περιορίσει το χάος που του κληροδότησε στη Μέση Ανατολή ο προκάτοχος του,αντιπαραβάλλοντας το τούρκικο μοντέλο με το σουνιτικό εξτρεμισμό της Αλ Κάιντα και το σιιτικό ριζοσπαστισμό του Ιράν. Η παραβίαση του ενεργειακού εμπάργκο που είχε επιβληθεί στο Ιράν εκ μέρους της Τουρκίας με τη σύμπραξη του Ζαράμπ αλλά και η πρωτοβουλία της Άγκυρας να διευκολύνει - με το αζημίωτο, βεβαίως -τους Κούρδους του Βορείου Ιράκ να εξάγουν το πετρέλαιο τους χωρίς την έγκριση της κεντρικής κυβέρνησης της Βαγδάτης ενόχλησαν το Λευκό Οίκο που βλέπουν να αυξάνονται οι αποσχιστικές τάσεις στο ερειπωμένο(από τον δεκαετή πόλεμο και τη διαμάχη σιιτών σουνιτών) Ιράκ.
Αναμφίβολα,η εν λόγω ενέργεια ενέχει μεγάλο κίνδυνο και για την Τουρκία που ,παρέχοντας διέξοδο στο κουρδικό πετρέλαιο του Ιράκ,αναβαθμίζει οικονομικά την μειονότητα και διευκολύνει μια de facto αυτονόμηση Κούρδων που τρέφουν αλυτρωτικά όνειρα για τα αδέλφια τους στη Νοτιοανατολική Τουρκία.
Η κίνηση του Ερντογάν να προσεταιριστεί τον ηγέτη των Κούρδων του Ιράκ, Μπαρζάνι (δεξιάς ιδεολογίας), υποδαυλίζοντας τη διαμάχη ανάμεσα σ΄αυτόν και στον αρχηγό του PKK, Oτσαλάν(αριστερής ιδεολογίας), για την πρωτοκαθεδρία στον κουρδικό αγώνα μπορεί να θέσει τις βάσεις για την υλοποίηση του οράματος της κουρδικής ολοκλήρωσης. Πονοκέφαλο στον Ερντογάν προκαλεί και η απροθυμία των Κούρδων ανταρτών να αποχωρήσουν από την Τουρκία καθώς οι κυβερνητικές μεταρρυθμίσεις που υποσχέθηκε η κυβέρνηση για να επιτευχθεί εκεχειρία( δυνατότητα διδασκαλίας της κουρδικής γλώσσας σε δημόσια σχολεία,μείωση του ορίου για την εξασφάλιση κοινοβουλευτικής εκπροσώπησης των κομμάτων, δυνατότητα πολιτικής προπαγάνδας σε διάφορες διαλέκτους κ.α.) δεν ικανοποιούν τις απαιτήσεις του PKK.
Το πακέτο μεταρρυθμίσεων λειτουργεί και ως ένδειξη καλής θελήσεως από μια χώρα που βλέπει τις ενταξιακές διαδικασίες στην Ε.Ε. να βρίσκονται σε τέλμα.Βεβαίως,η ανάγκη διατήρησης με ''χαλαρό λουρί ' της Τουρκιάς στην ακτίνα της ''ευρωπαϊκής οικογένειας είναι σημαντική,δεδομένης της προσδοκίας ευρωπαϊκών εταιρειών να αποκτήσουν ή να διατηρήσουν πρόσβαση σε μια αναδυόμενη αγορά εβδομήντα εκατομμυρίων καταναλωτών.
Έτσι,οι ''ευαίσθητοι'' ηγέτες της Ευρώπης είναι διατεθειμένοι να κάνουν εκπτώσεις αναφορικά με τα ανθρώπινα δικαιώματα.Να σημειωθεί πως η τροποποίηση της πολιτικής αναφορικά με το Κουρδικό υπήρξε η κύρια αιτία για την απόσυρση της αμερικανικής στήριξης από το αδιάλλακτο στρατιωτικό καθεστώς μετά την ''Καταιγίδα της Ερήμου'' ,οπότε φάνηκε η πρόθεση των Η.Π.Α. να προσδώσουν ένα καθεστώς αυτονομίας στις κουρδικές μειονότητες,και για την πολιτική ανάδειξη του νεοεκλεγέντος δημάρχου της Πόλης.
O Τούρκος ηγέτης προσβλέπει,ακόμη,στη στήριξη των Κούρδων στις καθολικές και άμεσες προεδρικές εκλογές και θέλει με αυτή την ειρηνευτική υπόσχεση να αποσπάσει σε ένα μελλοντικό δημοψήφισμα μια σημαντική ενίσχυση των εξουσιών του θεσμού του προέδρου.Το φιλοκουρδικό κοινοβουλευτικό κόμμα BDP έχει ταχθεί κατά το παρελθόν υπέρ μιας προεδρικής δημοκρατίας.
Παράλληλα με τις επιπλοκές στις ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις φωνές διαμαρτυρίας για τη ''συνδιαλλαγή με τρομοκράτες'' ακούγονται από ισλαμοεθνικιστές του ΑΚΡ.Η ανακήρυξη της αυτονομίας της περιοχής οπού κατοικεί η κουρδική μειονότητα της Συρίας με τη συναίνεση του Άσαντ (πρόκειται για μια περιοχή που εκτείνεται σε μήκος 700χλμ μέχρι τον κόλπο της Αλεξανδρέττας κοντά στα τουρκικά σύνορα) προκαλεί επιπλοκές στο κουρδικό και συνιστά διπλωματική αποτυχία της Άγκυρας ,που συνεργάστηκε με τους ακραίους Ισλαμιστές της Al Nusra που μάχονταν τους Κούρδους της Συρίας.
Η Ουάσινγκτον δεν ξεχνά και δε συγχωρεί τη συνεργασία του ''συμμάχου'' Ερντογάν με τις ακραίες ισλαμικές οργανώσεις,παρακλάδια της Αλ Κάιντα(π.χ. ακραίοι σαλαφιστές).Προσφάτως ανακαλύφθηκαν φορτία όπλων που προορίζονταν για τις συριακές ένοπλες δυνάμεις σταλθέντα κατά τα φαινόμενα από την τούρκικη υπηρεσία πληροφοριών και αποκαλύφθηκε η σύνδεση ''ακτιβιστών'' της ΜΚΟ ''ΙΗΗ'' με μαχητές της Αλ Κάιντα,φέρνοντας σε δύσκολη θέση τη κυβέρνηση του ΑΚΡ.
Ο προαναφερθείς οργανισμός ,που τελεί υπό την αιγίδα της κυβέρνησης, είχε αναλάβει την υλοποίηση της ανθρωπιστικής αποστολής στη Λωρίδα της Γάζας, που έληξε με την κατάληψη από τις ισραηλινές δυνάμεις του πλοίου ''Μαβί Μαρμαρά'' και τη διακοπή των διπλωματικών σχέσεων με το Τελ Αβίβ.Ο Ερντογάν, που επευχόταν την πτώση του Σύριου δικτάτορα, χρεώνεται από τις Η.Π.Α. την ουσιαστική υπονόμευση της, καθώς η επικράτηση των ακραίων Ισλαμιστών άφησε τους δυτικούς δίχως συμφέρουσα εναλλακτική λύση.
Η αναδίπλωση της υπερδύναμης στο Συριακό με τη ματαίωση των σχεδίων πολεμικής επέμβασης στη Συρία υποχρεώνει σε πλήρη αναστροφή την τούρκικη διπλωματία που αναγνωρίζει θέλοντας και μη το καθεστώς του Μπασάρ ως μέρος της ειρηνευτικής λύσης.Η απομόνωση της Τουρκίας στο εξωτερικό εμπεδώνεται μετά την ανάκληση των Τούρκων πρεσβευτών από το Ισραήλ,τη Συρία και την Αίγυπτο.
Η ανατροπή από την εξουσία του δημοκρατικά εκλεγμένου Αιγύπτιου Προέδρου Μόρσι (πρόσκειται ευμενώς στους Αδελφούς Μουσουλμάνους ) από τους στρατιωτικούς και οι κατηγορίες για ισραηλινή ανάμειξη στο πραξικόπημα από το ''σουλτάνο'' της Άγκυρας έπληξαν καίρια τις άσχημες σχέσεις της Τουρκίας με το Ισραήλ και την Αίγυπτο.Ο αναβαθμισμένος ρόλος της Σαουδικής Αραβίας που στήριξε το πραξικόπημα στην Αίγυπτο και η επιρροή της στους σουνιτικούς πληθυσμούς ανησυχεί τους Τούρκους.
Εν κατακλείδι,οι Η.Π.Α. χρησιμοποιούν τις εσωτερικές έριδες στο πολιτικό Ισλάμ για να περιορίσουν τον αυτοκρατορισμό του Ερντογάν,ενώ δε βλέπουν με κακό μάτι την ήπια έκφανση του Ισλάμ,την οποία πρεσβεύει ο Γκιουλέν,τη στιγμή που το ΑΚΡ ξεφεύγει προς τον ισλαμικό συντηρητισμό.Ο Ερντογάν ,που κάποτε στηριζόταν αφενός στο Γκιουλέν για να καρατομήσει τους στρατιωτικούς και αφετέρου στην Αμερική για να εξυπηρετήσει τον προκλητικό μεγαλοϊδεατισμό του στην εξωτερική πολιτική,βλέπει τώρα αυτό το παιχνίδι υψηλού ρίσκου να μην του βγαίνει.
Είναι σημαντικό τόσο η ελληνική όσο και η κυπριακή διπλωματία να μην τρέφουν αυταπάτες για τις προθέσεις Νταβούτογλου που είναι επιθετικές και εχθρικές για τον ελληνισμό(απενοχοποίησης της τουρκικής έντασης στο Αιγαίο,ανακάλυψη ''ελαφρυντικών'' για την κατοχή της Κύπρου και εύρεση δικαιολογιών για το ''ενδιαφέρον'' στη Δυτική Θράκη) παρά το ''μελιστάλαχτο'' ύφος με το οποίο προσεγγίζει τους συνομιλητές του ο Τούρκος ΥΠ.ΕΞ., και να κινηθούν με την προσοχή,το ρεαλισμό και τη διορατικότητα που επιβάλλουν οι ρευστές γεωπολιτικές ισορροπίες, εκμεταλλευόμενες τη δυσαρέσκεια πρώην συμμάχων της Τουρκίας με γνώμονα το εθνικό συμφέρον.
Η αποδυνάμωση της Τουρκίας είναι θετικά αποδεκτή, ειδικά για δύο χώρες που πλήττονται από την οικονομική κρίση,κατάσταση που κάμπτει την αποτελεσματικότητα της εθνικής διπλωματίας.
Κλείνοντας,οι συνέπειες της σύγκρουσης Ερντογάν,Γκιουλέν και κεμαλιστών είναι δύσκολο να προβλεφθούν με ακρίβεια,όπως και η τελική έκβαση της πάλης.Ωστόσο,πάντοτε διαμάχες τέτοιων διαστάσεων αφήνουν μακροπρόθεσμα το μεγάλο αποτύπωμα τους στην εθνική Ιστορία,αλλάζοντας- άρδην μερικές φορές- τον πολιτικό,γεωπολιτικό και κοινωνικό χαρακτήρα ενός έθνους.
BHMA
InfoGnomon
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Πολλοί πιστοί εγκαταλείπουν την Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία στην Αυστρία
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
