2014-02-18 18:38:06
Aξιότιμε κ. Υπουργέ,
Εκπροσωπώ μια ομάδα πιστοποιημένων εκπαιδευτών συνταξιούχων του Δημοσίου.
Μέχρι πριν λίγο διάστημα μπορούσαμε να διδάξουμε σε ΚΕΚ για τα προγράμματα ΕΣΠΑ- Voucher για να αυξήσουμε λίγο το οικογενειακό μας εισόδημα Στην ιστοσελίδα του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους (ΓΛΚ) βάσει του Ν. 3865/10 άρθρο. 10 είχαμε το δικαίωμα είτε να δουλέψουμε είτε να διδάξουμε έως 10 ώρες την εβδομάδα. Η ιστοσελίδα του ΓΛΚ αναφέρει:
Σε ποιες περιπτώσεις μπορώ να λαμβάνω σύνταξη από το Δημόσιο και να
εργάζομαι στο Δημόσιο ή στον ευρύτερο δημόσιο τομέα χωρίς επιπτώσεις;
α) Εάν απασχολείστε με μειωμένο ωράριο εργασίας και μέχρι 10 ώρες την εβδομάδα
.
β ) Εάν η σύνταξη που σας καταβάλλεται, ανήκει σε μία από τις παρακάτω κατηγορίες :
- Πολεμική σύνταξη
-Στρατιωτική σύνταξη που εξομοιώνεται με πολεμική
-Σύνταξη παθόντος στην Υπηρεσία και εξαιτίας της Υπηρεσίας
γ) Εάν εργάζεστε ως ιερέας Μητρόπολης
Με αφορμή την εγκύκλιο του ΙΚΑ, είχα χθες τηλεφωνική επικοινωνία με το ΓΛΚ, όπου με ενημέρωσαν ότι με το νόμο 4151/2013 (ΦΕΚ Α-103/29.04.2013) άρθρο 4, έχουν καταργηθεί οι διατάξεις του νόμου 3865/10, δηλαδή δεν έχουμε δικαίωμα ούτε 10 ώρες την εβδομάδα.
Η Εγκύκλιος αναφέρει:
EΓΚΥΚΛΙΟΣ ΑΡ.: 6
ΘΕΜΑ : «Διευκρινιστικές οδηγίες σχετικά με την ασφάλιση απασχολουμένων σε ΙΕΚ, ΚΕΚ, Εργαστήρια Ελευθέρων Σπουδών, Κέντρα Δια Βίου Μάθησης και Κολλέγια »
Σχετ. : Η υπ’ αριθμ. εγκύκλιο 61/13 ΙΚΑ-ΕΤΑΜ
Με την ανωτέρω σχετική εγκύκλιο ΙΚΑ-ΕΤΑΜ κοινοποιήθηκαν οι διατάξεις του άρθρου 31 του ν.4186/2013 (ΦΕΚ 193/τ.Ά/17-9-2013) με τις οποίες ρυθμίστηκε το καθεστώς υπαγωγής στην ασφάλιση του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ των απασχολουμένων ως εκπαιδευτές σε ΙΕΚ, ΚΕΚ, Εργαστήρια Ελευθέρων Σπουδών, Κέντρα Δια Βίου Μάθησης και Κολλέγια.
Για την εφαρμογή των εν λόγω διατάξεων προέκυψε ανάγκη να παρασχεθούν περαιτέρω διευκρινίσεις επί του θέματος και ιδιαίτερα οδηγίες για τη συμπλήρωση των Αναλυτικών Περιοδικών Δηλώσεων (ΑΠΔ).
Κατόπιν τούτου θέτουμε υπόψη σας τα ακόλουθα:
1. ΥΠΑΓΟΜΕΝΑ ΠΡΟΣΩΠΑ - ΔΙΕΥΚΡΙΝΙΣΕΙΣ
Με τις διατάξεις του άρθρου 31 του ν.4186/2013 ρυθμίζεται κατά τρόπο ειδικό και χωρίς τους περιορισμούς και τις προβλέψεις των άρθρων 5 του ΑΝ.1846/1951 και 39 & 43 του Ν.2084/1992, η ασφάλιση των απασχολουμένων σε ΙΕΚ, ΚΕΚ, Εργαστήρια Ελευθέρων Σπουδών, Κέντρα Δια Βίου Μάθησης και Κολλέγια που παρέχουν αποκλειστικά εκπαιδευτικό έργο, ενώ δεν θίγεται το καθεστώς ασφάλισης του λοιπού, πλην εκπαιδευτικού, προσωπικού των ανωτέρω εκπαιδευτικών Φορέων.
Κατά συνέπεια, από 17-9-2013 (ημερομηνία εφαρμογής του ν. 4186/2013 ) οι παρέχοντες κατά κύριο επάγγελμα εκπαιδευτικό έργο σε αναγνωρισμένα Ινστιτούτα Επαγγελματικής Κατάρτισης (ΙΕΚ) , Κέντρα Επαγγελματικής Κατάρτισης ( ΚΕΚ) , Εργαστήρια Ελευθέρων Σπουδών, Κέντρα Δια Βίου Μάθησης Επιπέδου 1 και 2 και Κολλέγια εφοδιασμένα με άδεια λειτουργίας εκδοθείσα από τον αρμόδιο φορέα του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων, υπάγονται στην ασφάλιση του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 2 του Α.Ν. 1846/1951 (γενικές διατάξεις) .
Εξαιρούνται από την ασφάλιση του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ:
• Όσα από τα ανωτέρω πρόσωπα υπάγονται λόγω ιδιότητας στην κύρια ασφάλιση άλλου φορέα και
• Όσοι παρέχουν την εργασία τους αυτή ως συγκύριο επάγγελμα, μη εφαρμοζομένων στην περίπτωση αυτή των διατάξεων του άρθρου 5 του ΑΝ.1846/1951 και των άρθρων 39 και 43 του Ν.2084/1992 περί παράλληλης ασφάλισης.
Επειδή με τον ανωτέρω κοινοποιούμενο νόμο τίθεται ως προϋπόθεση για την υπαγωγή στην ασφάλιση του Ιδρύματος η παροχή κατά κύριο επάγγελμα εκπαιδευτικού έργου σε ΙΕΚ,ΚΕΚ, κλπ., δεν καθορίζονται όμως τα διακριτικά γνωρίσματα αυτού, και δεδομένου ότι, στην πράξη εμφανίζονται περιπτώσεις προσώπων που επιχειρούν βιοποριστικές δραστηριότητες υπαγόμενες σε πολλούς τομείς παραλλήλως, λαμβάνοντας υπόψη τη σχετική δικαστηριακή νομολογία, για τη διάκριση στις περιπτώσεις αυτές του κυρίου από το παρεπόμενο επάγγελμα, θα πρέπει να ερευνάται ποιο αποτελεί τη βασική επαγγελματική ενασχόληση από άποψη διατεθειμένου χρόνου, προσδιορίζει την επαγγελματική συνείδηση και την κοινωνική θέση του προσώπου και από ποιο επάγγελμα προσπορίζεται ο εργαζόμενος τα περισσότερα οικονομικά μέσα.
Ετυμολογικά, η έννοια της λέξης «συγκύριο» οδηγεί στο συμπέρασμα ότι, τα ανωτέρω αναφερθέντα στοιχεία υφίστανται ισομερώς για αμφότερα τα επαγγέλματα .Δεδομένου όμως ότι στην πράξη δεν είναι δυνατόν να υπάρξουν επαγγέλματα από τα οποία ο εργαζόμενος να κερδίζει ακριβώς τα ίδια οικονομικά οφέλη μέσα στον ίδιο χρόνο, στη συγκεκριμένη περίπτωση και σύμφωνα με το πνεύμα του νομοθέτη, θεωρούμε ότι μέσα στην έννοια του συγκύριου επαγγέλματος εμπεριέχεται και η έννοια του παρεπόμενου επαγγέλματος .
Για την πληρέστερη κατανόηση του θέματος παραθέτουμε τα κάτωθι παραδείγματα:
1. Ασφαλισμένος ο οποίος λόγω ιδιότητας υπάγεται στην κύρια ασφάλιση άλλου φορέα (π.χ. μηχανικός υπαγόμενος στο ΤΣΜΕΜΕ , ιατρός υπαγόμενος στο ΤΣΑΥ, δικηγόρος υπαγόμενος στο Ταμείο Νομικών) ο οποίος παράλληλα απασχολείται και ως εκπαιδευτής σε ΙΕΚ, ΚΕΚ, κ.λ.π. για την απασχόλησή τους αυτή εξαιρείται από την ασφάλιση του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, όπως ρητά αναφέρεται στο άρθρο 31 του ν.4186/2013.
2. Εκπαιδευτής σε ένα ΙΕΚ, ΚΕΚ κ.λ.π. ο οποίος παράλληλα απασχολείται και ως εκπαιδευτής σε άλλο ΙΕΚ, ΚΕΚ κ.λ.π. υπάγεται στην ασφάλιση του Ιδρύματος αφού παρέχει κατά κύριο επάγγελμα εκπαιδευτικό έργο στους φορείς αυτούς, ασφαλίζεται δε σύμφωνα με τις διατάξεις περί πολλαπλής απασχόλησης.
3. Ασφαλισμένος ο οποίος λόγω απασχόλησης υπάγεται στην κύρια ασφάλιση άλλου φορέα (π.χ. επαγγελματίας υπαγόμενος στον ΟΑΕΕ, αγρότης υπαγόμενος στον ΟΓΑ κ.λ.π) ο οποίος παράλληλα απασχολείται και ως εκπαιδευτής σε ΙΕΚ, ΚΕΚ, κ.λ.π. για την απασχόλησή του αυτή εξαιρείται από την ασφάλιση του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, αφού παρέχει την εργασία του αυτή ως συγκύριο επάγγελμα.
4. Δημόσιος υπάλληλος (π.χ. υπάλληλος του Υπουργείου Πολιτισμού κ.λ.π.) , ο οποίος παράλληλα με την υπηρεσία του αυτή, απασχολείται και ως εκπαιδευτής σε ΙΕΚ, ΚΕΚ κ.λ.π. εξαιρείται για την απασχόλησή του αυτή από την ασφάλιση του Ιδρύματος, αφενός επειδή υπάγεται στην ασφαλιστική προστασία του Δημοσίου, αφετέρου δε επειδή παρέχει την εργασία του ως εκπαιδευτής ως συγκύριο επάγγελμα.
5. Δημόσιος υπάλληλος (π.χ. καθηγητής του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων κ.λ.π.), ο οποίος παράλληλα με την υπηρεσία του αυτή, απασχολείται και ως εκπαιδευτής σε ΙΕΚ, ΚΕΚ κ.λ.π. εξαιρείται για την απασχόλησή του αυτή από την ασφάλιση του Ιδρύματος για τους ίδιους ως άνω λόγους.
6. Συνταξιούχοι του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, του ΟΑΕΕ, του Δημοσίου κ.λ.π. που απασχολούνται και ως εκπαιδευτές σε ΙΕΚ, ΚΕΚ, κ.λ.π. υπάγονται στην ασφάλιση του Ιδρύματος για την απασχόλησή τους αυτή , δεδομένου ότι η ύπαρξη στα πρόσωπα αυτά και της ιδιότητας του συνταξιούχου η οποία δεν συνιστά άσκηση εργασίας ή επαγγέλματος, δεν κωλύει την ασφάλιση.
7. Εξυπακούεται ότι, όταν εκλείψουν οι λόγοι για τους οποίους εξαιρούνται από την ασφάλιση του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ ( π.χ. χάσουν την ιδιότητα με την οποία είχαν ασφαλιστεί στο άλλο Ταμείο κ.λ.π.), θα υπαχθούν κανονικά στην ασφάλιση του Ιδρύματος για την απασχόλησή τους ως εκπαιδευτές.
Ο δε ασφαλισμένος υποχρεούται με υπεύθυνη δήλωσή του να γνωστοποιεί στον εργοδότη του ότι έχουν εκλείψει οι λόγοι για τους οποίους εξαιρείτο από την ασφάλιση στο ΙΚΑ-ΕΤΑΜ.
2. ΚΑΤΑΒΟΛΗ ΕΙΣΦΟΡΩΝ ΥΠΕΡ ΑΚΑΓΕ
Για τους απασχολούμενους στα ΙΕΚ, ΚΕΚ κ.λ.π. που σύμφωνα με τα ανωτέρω, για την απασχόλησή τους αυτή εξαιρούνται από την ασφάλιση του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, καταβάλλεται από 17-9- 2013 εισφορά 10% επί των μικτών αποδοχών τους, υπέρ του Ασφαλιστικού Κεφαλαίου Αλληλεγγύης Γενεών (Α.Κ.Α.ΓΕ.).
Η εισφορά αυτή βαρύνει ισόποσα τον εργοδότη και τον απασχολούμενο, αναλυόμενη δε σε ποσοστό 5% και 5% αντίστοιχα.
Υπενθυμίζουμε ότι η εν λόγω κράτηση υπέρ Α.Κ.Α.ΓΕ. δεν αποτελεί ασφαλιστική εισφορά και κατά συνέπεια δεν αποδίδει ημέρες ασφάλισης στους απασχολούμενους.
Η ανωτέρω εισφορά καταβάλλεται ταυτόχρονα και εντός των προβλεπομένων προθεσμιών με τις τρέχουσες εισφορές κάθε μισθολογικής περιόδου.
Σε περίπτωση καθυστέρησης καταβολής, επιβαρύνεται με τις προβλεπόμενες προσαυξήσεις και αναζητείται κατά τα ισχύοντα για τις ληξιπρόθεσμες οφειλές υπέρ ΙΚΑ-ΕΤΑΜ.
1. ΑΠΟΓΡΑΦΗ – ΕΙΔΙΚΟ ΒΙΒΛΙΟ (Ε.Β.Κ.Ν.Π.) - ΥΠΟΒΟΛΗ ΑΝΑΛΥΤΙΚΩΝ ΠΕΡΙΟΔΙΚΩΝ ΔΗΛΩΣΕΩΝ (ΑΠΔ) - ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ
Οι απασχολούμενοι ως εκπαιδευτές σε ΙΕΚ, ΚΕΚ, Εργαστήρια Ελευθέρων Σπουδών , Κέντρα Δια Βίου Μάθησης και Κολλέγια είτε υπάγονται για την απασχόλησή τους αυτή στην ασφάλιση του ΙΚΑ –ΕΤΑΜ σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 31 του ν.4186/2013 είτε όχι, θα πρέπει να διαθέτουν Αριθμό Μητρώου ΙΚΑ-ΕΤΑΜ (ΑΜΑ) .
Κατά συνέπεια όσοι δεν έχουν απογραφεί θα πρέπει να αποτανθούν στα αρμόδια Υποκ/τα ΙΚΑ-ΕΤΑΜ του τόπου κατοικίας τους ή του τόπου απασχόλησης προκειμένου να τους αποδοθεί Αριθμός Μητρώου Ασφαλισμένου.
Επισημαίνεται ότι οι εργοδότες δεν υποχρεούνται να καταχωρούν στο Ειδικό Βιβλίο ( Ε.Β.Κ.Ν.Π ) που τηρείται στην επιχείρηση τους ανωτέρω απασχολουμένους (Εγκ. 95/2004 του ΙΚΑ – ΕΤΑΜ).
Οι εργοδότες οι οποίοι απασχολούν τα ανωτέρω πρόσωπα με υποχρέωση καταβολής, της εισφοράς 10% υπέρ ΑΚΑΓΕ, θα πρέπει να συνυποβάλλουν με την Κανονική (01) Α.Π.Δ. (στις προθεσμίες που ορίζονται με τις σχετικές Εγκυκλίους του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ) όλους τους απασχολούμενους και τους ανωτέρω εκπαιδευτές, από 17/9/2013 και εφεξής.
Προκειμένου να γίνει ορθή απεικόνιση των ασφαλιστικών στοιχείων των εργαζομένων, στις ΑΠΔ των εργοδοτών, θα πρέπει να καταχωρούνται τα πλήρη ασφαλιστικά στοιχεία των απασχολουμένων, ανά απασχολούμενο, με το σύνολο των αποδοχών τους, ενώ τα ειδικά πεδία θα καταχωρούνται ως εξής:
ΠΕΔΙΑ Α.Π.Δ. ΚΑΤΑΧΩΡΗΣΗ
18 ΑΡ.ΠΑΡΑΡΤ/Κ Α.Δ. / 8011-8014
8021-8024 8033-8034
30 ΚΩΔΙΚΟΣ ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑΣ 332090
32 ΠΑΚΕΤΟ ΚΑΛΥΨΗΣ 1720
36 ΤΥΠΟΣ ΑΠΟΔΟΧΩΝ 98
37 ΗΜΕΡΕΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΚΕΝΟ
Κατ’ εξαίρεση, οι απασχολούμενοι ως εκπαιδευτές για τους οποίους υπάρχει υποχρέωση καταβολής εισφοράς υπέρ ΑΚΑΓΕ, μισθολογικής περιόδου από 17/9/2013 έως και 28/02/2014 και μόνο για την συγκεκριμένη μισθολογική περίοδο θα υποβληθούν με την Α.Π.Δ μισθολογικής περιόδου 2/2014 σε μια εγγραφή ένα απασχολούμενο, με το σύνολο των αποδοχών της περιόδου (17/9/2013 – 28/02/2014), τις εισφορές από αντιστοιχούν στο σύνολο των αποδοχών και με καταχώρηση στα πεδία, από ημερομηνία απασχόλησης – έως ημερομηνία απασχόλησης, της περιόδου υποχρέωσης καταβολής.
Για παράδειγμα εκπαιδευτής που έχει προσληφθεί από 10/09/2013 και απασχολείται έως και 28/02/2014, στην Α.Π.Δ μισθολογικής περιόδου 02/2014,(εκτός των πεδίων 19-29 που αφορούν τα στοιχεία ασφαλισμένου και είδος απασχόλησης που θα καταχωρηθούν ανάλογα ), θα πρέπει να καταχωρηθεί ως εξής:
ΠΕΔΙΑ Α.Π.Δ. ΚΑΤΑΧΩΡΗΣΗ
18 ΑΡ.ΠΑΡΑΡΤ/Κ Α.Δ. / π.χ 8011
30 ΚΩΔΙΚΟΣ ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑΣ 332090
32 ΠΑΚΕΤΟ ΚΑΛΥΨΗΣ 1720
33 ΜΙΣΘΟΛΟΓΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ 02/2014
34 ΑΠΟ ΗΜ/ΝΙΑ ΑΠΑΣΧ. 17/09/2013
35 ΕΩΣ ΗΜ/ΝΙΑ ΑΠΑΣΧ 28/02/2014
36 ΤΥΠΟΣ ΑΠΟΔΟΧΩΝ 98
37 ΗΜΕΡΕΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΚΕΝΟ
39 ΑΠΟΔΟΧΕΣ Σύνολο αποδοχών περιόδου 17/09/2013 - 28/02/2014
40 ΕΙΣΦΟΡΕΣ ΑΣΦΑΛΙΣΜΕΝΟΥ Το γινόμενο αποδοχών επί 5%
41 ΕΙΣΦΟΡΕΣ ΕΡΓΟΔΟΤΗ Το γινόμενο αποδοχών επί 5%0
42 ΣΥΝΟΛΙΚΕΣ ΕΙΣΦΟΡΕΣ Το άθροισμα των πεδίων 40 και 41
46 ΚΑΤΑΒΛ. ΕΙΣΦΟΡΕΣ Το άθροισμα των πεδίων 40 και 41
Διευκρινίζεται ότι για τις επόμενες μισθολογικές περιόδους (3/2014 και εφεξής ) στα πεδία 34 και 35 (από ημερομηνία απασχόλησης – έως ημερομηνία απασχόλησης) της Α.Π.Δ δεν θα απαιτείται καταχώρηση και η δήλωση στην Α.Π.Δ θα γίνετε σε μηνιαία βάση.
Οι εισφορές (εργοδότη και ασφαλισμένου) που αφορούν στους εν λόγω εργαζόμενους και αντιστοιχούν στις αποδοχές μισθολογικής περιόδου 9/2013,10/2013,11/2013,12/2013,1/2014 και 2/2014, και υποβληθούν στην Α.Π.Δ μισθολογικής περιόδου 2/2014, κατ’ εξαίρεση θα καταβληθούν μέχρι 31/3/2014.
Μετά την πάροδο της προθεσμίας αυτής θα επιβάλλονται οι σχετικές κυρώσεις κατά τα γνωστά.
Όπως ξεκάθαρα αναφέρεται, δεν χρειάζεται να ασφαλίζονται οι εν ενεργεία υπάλληλοι ενώ τονίζεται ότι πρέπει οπωσδήποτε να ασφαλίζονται οι συνταξιούχοι…Αυτό είναι ασύμφορο προς το ΚΕΚ, όπου πλέον προτιμώνται μόνο οι εν ενεργεία υπάλληλοι και βέβαια οι συνταξιούχοι αποκλείονται όχι μόνο επειδή είμαστε ασύμφοροι στο ΚΕΚ λόγω ασφάλισης, αλλά και γιατί δεν μας επιτρέπεται να διδάξουμε ούτε μία ώρα νόμιμα κατά το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους!!!!
Κύριε Υπουργέ,
Εκπροσωπώ μια ομάδα πιστοποιημένων εκπαιδευτικών, συνταξιούχων του Δημοσίου. Είναι τουλάχιστον αφελές και άδικο, να δίδεται η δυνατότητα στον εν ενεργεία δημόσιο υπάλληλο να μπορεί να διδάσκει όσες ώρες επιθυμεί και χωρίς ασφάλιση, την ίδια ώρα που στον συνταξιούχο με την πενιχρή σύνταξη, είναι υποχρεωτική η ασφάλισή του σε μια περίοδο της ζωής του που δεν θα έπρεπε να συμβαίνει.
Επιθυμούμε την τροποποίηση του νόμου ως εξής:
1. «…επιτρέπεται στους συνταξιούχους του δημοσίου (χωρίς όριο ηλικίας), που η κύρια τους σύνταξη δεν υπερβαίνει τα 1000 ευρώ, να απασχολούνται με μειωμένο ωράριο εργασίας και μέχρι 10-15 ώρες την εβδομάδα στον ιδιωτικό ή δημόσιο τομέα, χωρίς επιπτώσεις στην καταβολή της σύνταξης τους…»
2. Όλοι οι συνταξιούχοι του Δημοσίου (χωρίς όριο ηλικίας), που η κύρια τους σύνταξη δεν υπερβαίνει τα 1000 ευρώ και απασχολούνται ως εκπαιδευτές σε ΙΕΚ, ΚΕΚ, κ.λ.π. εξαιρούνται από την ασφάλιση του Ιδρύματος για την απασχόλησή τους αυτή.
Κ Υπουργέ,
Θεωρούμε ότι ο συνταξιούχος με κύρια ασφάλιση κάτω των 1000 ευρώ, αδυνατεί σήμερα να σπουδάσει τα παιδιά του και να φροντίσει την οικογένεια του. Η μικρή απασχόληση που του έδινε το δικαίωμα παλαιότερα ο νόμος και καταργήθηκε, ήταν ανάσα για όλη την οικογένεια την ίδια ώρα που ο εν ενεργεία συνάδελφος του, που αμείβεται καλύτερα και μπορεί να διδάξει χωρίς περιορισμούς στις ώρες και ασφάλιση (άρα συμφερότερος για το ΚΕΚ). Εμείς το θεωρούμε σχήμα οξύμωρο και ρατσιστικό μέτρο σε μία κοινωνία που έχει πληγεί από την εντεινόμενη οικονομική κρίση και αντιμετωπίζει με δύο μέτρα και δύο σταθμά τους πολίτες, εν ενεργεία και συνταξιούχους δημοσίους υπαλλήλους.
Καταλήγοντας θα θέλαμε να επιμείνετε στην τροποποίηση του νόμου και παραμένουμε στην διάθεσή σας για οποιεσδήποτε διευκρινίσεις Για την ομάδα των συνταξιούχων Δημοσίου
Μαρία Τιτομιχελάκη – Μπέρκη
Tromaktiko
Εκπροσωπώ μια ομάδα πιστοποιημένων εκπαιδευτών συνταξιούχων του Δημοσίου.
Μέχρι πριν λίγο διάστημα μπορούσαμε να διδάξουμε σε ΚΕΚ για τα προγράμματα ΕΣΠΑ- Voucher για να αυξήσουμε λίγο το οικογενειακό μας εισόδημα Στην ιστοσελίδα του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους (ΓΛΚ) βάσει του Ν. 3865/10 άρθρο. 10 είχαμε το δικαίωμα είτε να δουλέψουμε είτε να διδάξουμε έως 10 ώρες την εβδομάδα. Η ιστοσελίδα του ΓΛΚ αναφέρει:
Σε ποιες περιπτώσεις μπορώ να λαμβάνω σύνταξη από το Δημόσιο και να
εργάζομαι στο Δημόσιο ή στον ευρύτερο δημόσιο τομέα χωρίς επιπτώσεις;
α) Εάν απασχολείστε με μειωμένο ωράριο εργασίας και μέχρι 10 ώρες την εβδομάδα
.
β ) Εάν η σύνταξη που σας καταβάλλεται, ανήκει σε μία από τις παρακάτω κατηγορίες :
- Πολεμική σύνταξη
-Στρατιωτική σύνταξη που εξομοιώνεται με πολεμική
-Σύνταξη παθόντος στην Υπηρεσία και εξαιτίας της Υπηρεσίας
γ) Εάν εργάζεστε ως ιερέας Μητρόπολης
Με αφορμή την εγκύκλιο του ΙΚΑ, είχα χθες τηλεφωνική επικοινωνία με το ΓΛΚ, όπου με ενημέρωσαν ότι με το νόμο 4151/2013 (ΦΕΚ Α-103/29.04.2013) άρθρο 4, έχουν καταργηθεί οι διατάξεις του νόμου 3865/10, δηλαδή δεν έχουμε δικαίωμα ούτε 10 ώρες την εβδομάδα.
Η Εγκύκλιος αναφέρει:
EΓΚΥΚΛΙΟΣ ΑΡ.: 6
ΘΕΜΑ : «Διευκρινιστικές οδηγίες σχετικά με την ασφάλιση απασχολουμένων σε ΙΕΚ, ΚΕΚ, Εργαστήρια Ελευθέρων Σπουδών, Κέντρα Δια Βίου Μάθησης και Κολλέγια »
Σχετ. : Η υπ’ αριθμ. εγκύκλιο 61/13 ΙΚΑ-ΕΤΑΜ
Με την ανωτέρω σχετική εγκύκλιο ΙΚΑ-ΕΤΑΜ κοινοποιήθηκαν οι διατάξεις του άρθρου 31 του ν.4186/2013 (ΦΕΚ 193/τ.Ά/17-9-2013) με τις οποίες ρυθμίστηκε το καθεστώς υπαγωγής στην ασφάλιση του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ των απασχολουμένων ως εκπαιδευτές σε ΙΕΚ, ΚΕΚ, Εργαστήρια Ελευθέρων Σπουδών, Κέντρα Δια Βίου Μάθησης και Κολλέγια.
Για την εφαρμογή των εν λόγω διατάξεων προέκυψε ανάγκη να παρασχεθούν περαιτέρω διευκρινίσεις επί του θέματος και ιδιαίτερα οδηγίες για τη συμπλήρωση των Αναλυτικών Περιοδικών Δηλώσεων (ΑΠΔ).
Κατόπιν τούτου θέτουμε υπόψη σας τα ακόλουθα:
1. ΥΠΑΓΟΜΕΝΑ ΠΡΟΣΩΠΑ - ΔΙΕΥΚΡΙΝΙΣΕΙΣ
Με τις διατάξεις του άρθρου 31 του ν.4186/2013 ρυθμίζεται κατά τρόπο ειδικό και χωρίς τους περιορισμούς και τις προβλέψεις των άρθρων 5 του ΑΝ.1846/1951 και 39 & 43 του Ν.2084/1992, η ασφάλιση των απασχολουμένων σε ΙΕΚ, ΚΕΚ, Εργαστήρια Ελευθέρων Σπουδών, Κέντρα Δια Βίου Μάθησης και Κολλέγια που παρέχουν αποκλειστικά εκπαιδευτικό έργο, ενώ δεν θίγεται το καθεστώς ασφάλισης του λοιπού, πλην εκπαιδευτικού, προσωπικού των ανωτέρω εκπαιδευτικών Φορέων.
Κατά συνέπεια, από 17-9-2013 (ημερομηνία εφαρμογής του ν. 4186/2013 ) οι παρέχοντες κατά κύριο επάγγελμα εκπαιδευτικό έργο σε αναγνωρισμένα Ινστιτούτα Επαγγελματικής Κατάρτισης (ΙΕΚ) , Κέντρα Επαγγελματικής Κατάρτισης ( ΚΕΚ) , Εργαστήρια Ελευθέρων Σπουδών, Κέντρα Δια Βίου Μάθησης Επιπέδου 1 και 2 και Κολλέγια εφοδιασμένα με άδεια λειτουργίας εκδοθείσα από τον αρμόδιο φορέα του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων, υπάγονται στην ασφάλιση του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 2 του Α.Ν. 1846/1951 (γενικές διατάξεις) .
Εξαιρούνται από την ασφάλιση του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ:
• Όσα από τα ανωτέρω πρόσωπα υπάγονται λόγω ιδιότητας στην κύρια ασφάλιση άλλου φορέα και
• Όσοι παρέχουν την εργασία τους αυτή ως συγκύριο επάγγελμα, μη εφαρμοζομένων στην περίπτωση αυτή των διατάξεων του άρθρου 5 του ΑΝ.1846/1951 και των άρθρων 39 και 43 του Ν.2084/1992 περί παράλληλης ασφάλισης.
Επειδή με τον ανωτέρω κοινοποιούμενο νόμο τίθεται ως προϋπόθεση για την υπαγωγή στην ασφάλιση του Ιδρύματος η παροχή κατά κύριο επάγγελμα εκπαιδευτικού έργου σε ΙΕΚ,ΚΕΚ, κλπ., δεν καθορίζονται όμως τα διακριτικά γνωρίσματα αυτού, και δεδομένου ότι, στην πράξη εμφανίζονται περιπτώσεις προσώπων που επιχειρούν βιοποριστικές δραστηριότητες υπαγόμενες σε πολλούς τομείς παραλλήλως, λαμβάνοντας υπόψη τη σχετική δικαστηριακή νομολογία, για τη διάκριση στις περιπτώσεις αυτές του κυρίου από το παρεπόμενο επάγγελμα, θα πρέπει να ερευνάται ποιο αποτελεί τη βασική επαγγελματική ενασχόληση από άποψη διατεθειμένου χρόνου, προσδιορίζει την επαγγελματική συνείδηση και την κοινωνική θέση του προσώπου και από ποιο επάγγελμα προσπορίζεται ο εργαζόμενος τα περισσότερα οικονομικά μέσα.
Ετυμολογικά, η έννοια της λέξης «συγκύριο» οδηγεί στο συμπέρασμα ότι, τα ανωτέρω αναφερθέντα στοιχεία υφίστανται ισομερώς για αμφότερα τα επαγγέλματα .Δεδομένου όμως ότι στην πράξη δεν είναι δυνατόν να υπάρξουν επαγγέλματα από τα οποία ο εργαζόμενος να κερδίζει ακριβώς τα ίδια οικονομικά οφέλη μέσα στον ίδιο χρόνο, στη συγκεκριμένη περίπτωση και σύμφωνα με το πνεύμα του νομοθέτη, θεωρούμε ότι μέσα στην έννοια του συγκύριου επαγγέλματος εμπεριέχεται και η έννοια του παρεπόμενου επαγγέλματος .
Για την πληρέστερη κατανόηση του θέματος παραθέτουμε τα κάτωθι παραδείγματα:
1. Ασφαλισμένος ο οποίος λόγω ιδιότητας υπάγεται στην κύρια ασφάλιση άλλου φορέα (π.χ. μηχανικός υπαγόμενος στο ΤΣΜΕΜΕ , ιατρός υπαγόμενος στο ΤΣΑΥ, δικηγόρος υπαγόμενος στο Ταμείο Νομικών) ο οποίος παράλληλα απασχολείται και ως εκπαιδευτής σε ΙΕΚ, ΚΕΚ, κ.λ.π. για την απασχόλησή τους αυτή εξαιρείται από την ασφάλιση του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, όπως ρητά αναφέρεται στο άρθρο 31 του ν.4186/2013.
2. Εκπαιδευτής σε ένα ΙΕΚ, ΚΕΚ κ.λ.π. ο οποίος παράλληλα απασχολείται και ως εκπαιδευτής σε άλλο ΙΕΚ, ΚΕΚ κ.λ.π. υπάγεται στην ασφάλιση του Ιδρύματος αφού παρέχει κατά κύριο επάγγελμα εκπαιδευτικό έργο στους φορείς αυτούς, ασφαλίζεται δε σύμφωνα με τις διατάξεις περί πολλαπλής απασχόλησης.
3. Ασφαλισμένος ο οποίος λόγω απασχόλησης υπάγεται στην κύρια ασφάλιση άλλου φορέα (π.χ. επαγγελματίας υπαγόμενος στον ΟΑΕΕ, αγρότης υπαγόμενος στον ΟΓΑ κ.λ.π) ο οποίος παράλληλα απασχολείται και ως εκπαιδευτής σε ΙΕΚ, ΚΕΚ, κ.λ.π. για την απασχόλησή του αυτή εξαιρείται από την ασφάλιση του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, αφού παρέχει την εργασία του αυτή ως συγκύριο επάγγελμα.
4. Δημόσιος υπάλληλος (π.χ. υπάλληλος του Υπουργείου Πολιτισμού κ.λ.π.) , ο οποίος παράλληλα με την υπηρεσία του αυτή, απασχολείται και ως εκπαιδευτής σε ΙΕΚ, ΚΕΚ κ.λ.π. εξαιρείται για την απασχόλησή του αυτή από την ασφάλιση του Ιδρύματος, αφενός επειδή υπάγεται στην ασφαλιστική προστασία του Δημοσίου, αφετέρου δε επειδή παρέχει την εργασία του ως εκπαιδευτής ως συγκύριο επάγγελμα.
5. Δημόσιος υπάλληλος (π.χ. καθηγητής του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων κ.λ.π.), ο οποίος παράλληλα με την υπηρεσία του αυτή, απασχολείται και ως εκπαιδευτής σε ΙΕΚ, ΚΕΚ κ.λ.π. εξαιρείται για την απασχόλησή του αυτή από την ασφάλιση του Ιδρύματος για τους ίδιους ως άνω λόγους.
6. Συνταξιούχοι του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, του ΟΑΕΕ, του Δημοσίου κ.λ.π. που απασχολούνται και ως εκπαιδευτές σε ΙΕΚ, ΚΕΚ, κ.λ.π. υπάγονται στην ασφάλιση του Ιδρύματος για την απασχόλησή τους αυτή , δεδομένου ότι η ύπαρξη στα πρόσωπα αυτά και της ιδιότητας του συνταξιούχου η οποία δεν συνιστά άσκηση εργασίας ή επαγγέλματος, δεν κωλύει την ασφάλιση.
7. Εξυπακούεται ότι, όταν εκλείψουν οι λόγοι για τους οποίους εξαιρούνται από την ασφάλιση του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ ( π.χ. χάσουν την ιδιότητα με την οποία είχαν ασφαλιστεί στο άλλο Ταμείο κ.λ.π.), θα υπαχθούν κανονικά στην ασφάλιση του Ιδρύματος για την απασχόλησή τους ως εκπαιδευτές.
Ο δε ασφαλισμένος υποχρεούται με υπεύθυνη δήλωσή του να γνωστοποιεί στον εργοδότη του ότι έχουν εκλείψει οι λόγοι για τους οποίους εξαιρείτο από την ασφάλιση στο ΙΚΑ-ΕΤΑΜ.
2. ΚΑΤΑΒΟΛΗ ΕΙΣΦΟΡΩΝ ΥΠΕΡ ΑΚΑΓΕ
Για τους απασχολούμενους στα ΙΕΚ, ΚΕΚ κ.λ.π. που σύμφωνα με τα ανωτέρω, για την απασχόλησή τους αυτή εξαιρούνται από την ασφάλιση του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, καταβάλλεται από 17-9- 2013 εισφορά 10% επί των μικτών αποδοχών τους, υπέρ του Ασφαλιστικού Κεφαλαίου Αλληλεγγύης Γενεών (Α.Κ.Α.ΓΕ.).
Η εισφορά αυτή βαρύνει ισόποσα τον εργοδότη και τον απασχολούμενο, αναλυόμενη δε σε ποσοστό 5% και 5% αντίστοιχα.
Υπενθυμίζουμε ότι η εν λόγω κράτηση υπέρ Α.Κ.Α.ΓΕ. δεν αποτελεί ασφαλιστική εισφορά και κατά συνέπεια δεν αποδίδει ημέρες ασφάλισης στους απασχολούμενους.
Η ανωτέρω εισφορά καταβάλλεται ταυτόχρονα και εντός των προβλεπομένων προθεσμιών με τις τρέχουσες εισφορές κάθε μισθολογικής περιόδου.
Σε περίπτωση καθυστέρησης καταβολής, επιβαρύνεται με τις προβλεπόμενες προσαυξήσεις και αναζητείται κατά τα ισχύοντα για τις ληξιπρόθεσμες οφειλές υπέρ ΙΚΑ-ΕΤΑΜ.
1. ΑΠΟΓΡΑΦΗ – ΕΙΔΙΚΟ ΒΙΒΛΙΟ (Ε.Β.Κ.Ν.Π.) - ΥΠΟΒΟΛΗ ΑΝΑΛΥΤΙΚΩΝ ΠΕΡΙΟΔΙΚΩΝ ΔΗΛΩΣΕΩΝ (ΑΠΔ) - ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ
Οι απασχολούμενοι ως εκπαιδευτές σε ΙΕΚ, ΚΕΚ, Εργαστήρια Ελευθέρων Σπουδών , Κέντρα Δια Βίου Μάθησης και Κολλέγια είτε υπάγονται για την απασχόλησή τους αυτή στην ασφάλιση του ΙΚΑ –ΕΤΑΜ σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 31 του ν.4186/2013 είτε όχι, θα πρέπει να διαθέτουν Αριθμό Μητρώου ΙΚΑ-ΕΤΑΜ (ΑΜΑ) .
Κατά συνέπεια όσοι δεν έχουν απογραφεί θα πρέπει να αποτανθούν στα αρμόδια Υποκ/τα ΙΚΑ-ΕΤΑΜ του τόπου κατοικίας τους ή του τόπου απασχόλησης προκειμένου να τους αποδοθεί Αριθμός Μητρώου Ασφαλισμένου.
Επισημαίνεται ότι οι εργοδότες δεν υποχρεούνται να καταχωρούν στο Ειδικό Βιβλίο ( Ε.Β.Κ.Ν.Π ) που τηρείται στην επιχείρηση τους ανωτέρω απασχολουμένους (Εγκ. 95/2004 του ΙΚΑ – ΕΤΑΜ).
Οι εργοδότες οι οποίοι απασχολούν τα ανωτέρω πρόσωπα με υποχρέωση καταβολής, της εισφοράς 10% υπέρ ΑΚΑΓΕ, θα πρέπει να συνυποβάλλουν με την Κανονική (01) Α.Π.Δ. (στις προθεσμίες που ορίζονται με τις σχετικές Εγκυκλίους του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ) όλους τους απασχολούμενους και τους ανωτέρω εκπαιδευτές, από 17/9/2013 και εφεξής.
Προκειμένου να γίνει ορθή απεικόνιση των ασφαλιστικών στοιχείων των εργαζομένων, στις ΑΠΔ των εργοδοτών, θα πρέπει να καταχωρούνται τα πλήρη ασφαλιστικά στοιχεία των απασχολουμένων, ανά απασχολούμενο, με το σύνολο των αποδοχών τους, ενώ τα ειδικά πεδία θα καταχωρούνται ως εξής:
ΠΕΔΙΑ Α.Π.Δ. ΚΑΤΑΧΩΡΗΣΗ
18 ΑΡ.ΠΑΡΑΡΤ/Κ Α.Δ. / 8011-8014
8021-8024 8033-8034
30 ΚΩΔΙΚΟΣ ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑΣ 332090
32 ΠΑΚΕΤΟ ΚΑΛΥΨΗΣ 1720
36 ΤΥΠΟΣ ΑΠΟΔΟΧΩΝ 98
37 ΗΜΕΡΕΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΚΕΝΟ
Κατ’ εξαίρεση, οι απασχολούμενοι ως εκπαιδευτές για τους οποίους υπάρχει υποχρέωση καταβολής εισφοράς υπέρ ΑΚΑΓΕ, μισθολογικής περιόδου από 17/9/2013 έως και 28/02/2014 και μόνο για την συγκεκριμένη μισθολογική περίοδο θα υποβληθούν με την Α.Π.Δ μισθολογικής περιόδου 2/2014 σε μια εγγραφή ένα απασχολούμενο, με το σύνολο των αποδοχών της περιόδου (17/9/2013 – 28/02/2014), τις εισφορές από αντιστοιχούν στο σύνολο των αποδοχών και με καταχώρηση στα πεδία, από ημερομηνία απασχόλησης – έως ημερομηνία απασχόλησης, της περιόδου υποχρέωσης καταβολής.
Για παράδειγμα εκπαιδευτής που έχει προσληφθεί από 10/09/2013 και απασχολείται έως και 28/02/2014, στην Α.Π.Δ μισθολογικής περιόδου 02/2014,(εκτός των πεδίων 19-29 που αφορούν τα στοιχεία ασφαλισμένου και είδος απασχόλησης που θα καταχωρηθούν ανάλογα ), θα πρέπει να καταχωρηθεί ως εξής:
ΠΕΔΙΑ Α.Π.Δ. ΚΑΤΑΧΩΡΗΣΗ
18 ΑΡ.ΠΑΡΑΡΤ/Κ Α.Δ. / π.χ 8011
30 ΚΩΔΙΚΟΣ ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑΣ 332090
32 ΠΑΚΕΤΟ ΚΑΛΥΨΗΣ 1720
33 ΜΙΣΘΟΛΟΓΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ 02/2014
34 ΑΠΟ ΗΜ/ΝΙΑ ΑΠΑΣΧ. 17/09/2013
35 ΕΩΣ ΗΜ/ΝΙΑ ΑΠΑΣΧ 28/02/2014
36 ΤΥΠΟΣ ΑΠΟΔΟΧΩΝ 98
37 ΗΜΕΡΕΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΚΕΝΟ
39 ΑΠΟΔΟΧΕΣ Σύνολο αποδοχών περιόδου 17/09/2013 - 28/02/2014
40 ΕΙΣΦΟΡΕΣ ΑΣΦΑΛΙΣΜΕΝΟΥ Το γινόμενο αποδοχών επί 5%
41 ΕΙΣΦΟΡΕΣ ΕΡΓΟΔΟΤΗ Το γινόμενο αποδοχών επί 5%0
42 ΣΥΝΟΛΙΚΕΣ ΕΙΣΦΟΡΕΣ Το άθροισμα των πεδίων 40 και 41
46 ΚΑΤΑΒΛ. ΕΙΣΦΟΡΕΣ Το άθροισμα των πεδίων 40 και 41
Διευκρινίζεται ότι για τις επόμενες μισθολογικές περιόδους (3/2014 και εφεξής ) στα πεδία 34 και 35 (από ημερομηνία απασχόλησης – έως ημερομηνία απασχόλησης) της Α.Π.Δ δεν θα απαιτείται καταχώρηση και η δήλωση στην Α.Π.Δ θα γίνετε σε μηνιαία βάση.
Οι εισφορές (εργοδότη και ασφαλισμένου) που αφορούν στους εν λόγω εργαζόμενους και αντιστοιχούν στις αποδοχές μισθολογικής περιόδου 9/2013,10/2013,11/2013,12/2013,1/2014 και 2/2014, και υποβληθούν στην Α.Π.Δ μισθολογικής περιόδου 2/2014, κατ’ εξαίρεση θα καταβληθούν μέχρι 31/3/2014.
Μετά την πάροδο της προθεσμίας αυτής θα επιβάλλονται οι σχετικές κυρώσεις κατά τα γνωστά.
Όπως ξεκάθαρα αναφέρεται, δεν χρειάζεται να ασφαλίζονται οι εν ενεργεία υπάλληλοι ενώ τονίζεται ότι πρέπει οπωσδήποτε να ασφαλίζονται οι συνταξιούχοι…Αυτό είναι ασύμφορο προς το ΚΕΚ, όπου πλέον προτιμώνται μόνο οι εν ενεργεία υπάλληλοι και βέβαια οι συνταξιούχοι αποκλείονται όχι μόνο επειδή είμαστε ασύμφοροι στο ΚΕΚ λόγω ασφάλισης, αλλά και γιατί δεν μας επιτρέπεται να διδάξουμε ούτε μία ώρα νόμιμα κατά το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους!!!!
Κύριε Υπουργέ,
Εκπροσωπώ μια ομάδα πιστοποιημένων εκπαιδευτικών, συνταξιούχων του Δημοσίου. Είναι τουλάχιστον αφελές και άδικο, να δίδεται η δυνατότητα στον εν ενεργεία δημόσιο υπάλληλο να μπορεί να διδάσκει όσες ώρες επιθυμεί και χωρίς ασφάλιση, την ίδια ώρα που στον συνταξιούχο με την πενιχρή σύνταξη, είναι υποχρεωτική η ασφάλισή του σε μια περίοδο της ζωής του που δεν θα έπρεπε να συμβαίνει.
Επιθυμούμε την τροποποίηση του νόμου ως εξής:
1. «…επιτρέπεται στους συνταξιούχους του δημοσίου (χωρίς όριο ηλικίας), που η κύρια τους σύνταξη δεν υπερβαίνει τα 1000 ευρώ, να απασχολούνται με μειωμένο ωράριο εργασίας και μέχρι 10-15 ώρες την εβδομάδα στον ιδιωτικό ή δημόσιο τομέα, χωρίς επιπτώσεις στην καταβολή της σύνταξης τους…»
2. Όλοι οι συνταξιούχοι του Δημοσίου (χωρίς όριο ηλικίας), που η κύρια τους σύνταξη δεν υπερβαίνει τα 1000 ευρώ και απασχολούνται ως εκπαιδευτές σε ΙΕΚ, ΚΕΚ, κ.λ.π. εξαιρούνται από την ασφάλιση του Ιδρύματος για την απασχόλησή τους αυτή.
Κ Υπουργέ,
Θεωρούμε ότι ο συνταξιούχος με κύρια ασφάλιση κάτω των 1000 ευρώ, αδυνατεί σήμερα να σπουδάσει τα παιδιά του και να φροντίσει την οικογένεια του. Η μικρή απασχόληση που του έδινε το δικαίωμα παλαιότερα ο νόμος και καταργήθηκε, ήταν ανάσα για όλη την οικογένεια την ίδια ώρα που ο εν ενεργεία συνάδελφος του, που αμείβεται καλύτερα και μπορεί να διδάξει χωρίς περιορισμούς στις ώρες και ασφάλιση (άρα συμφερότερος για το ΚΕΚ). Εμείς το θεωρούμε σχήμα οξύμωρο και ρατσιστικό μέτρο σε μία κοινωνία που έχει πληγεί από την εντεινόμενη οικονομική κρίση και αντιμετωπίζει με δύο μέτρα και δύο σταθμά τους πολίτες, εν ενεργεία και συνταξιούχους δημοσίους υπαλλήλους.
Καταλήγοντας θα θέλαμε να επιμείνετε στην τροποποίηση του νόμου και παραμένουμε στην διάθεσή σας για οποιεσδήποτε διευκρινίσεις Για την ομάδα των συνταξιούχων Δημοσίου
Μαρία Τιτομιχελάκη – Μπέρκη
Tromaktiko
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
![Δείτε το γρηγορότερο φορτηγό στο κόσμο με τελική ταχύτητα τα 600 χλμ/ώρα! [video]](https://images.newsnowgreece.com/61/617729/deite-to-grigorotero-fortigo-sto-kosmo-me-teliki-taxytita-ta-600-xlmora-video-1-124x78.jpg)
ΕΠΟΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Η Κύπρος είναι κοντά
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
