2012-04-19 08:36:16
By Lorenzo Bini Smaghi
Οι αγορές της ευρωζώνης για μια ακόμη φορά ανεβοκατεβαίνουν. Μετάτην κάθετη πτώση στις αρχές του έτους, τα spreads ανάμεσα στα κρατικά ομόλογα της περιφέρειαςκαι του πυρήνα, αυξάνονται. Οι λόγοι ίσως βρίσκονται στιςαλληλεπιδράσεις ανάμεσαστις χρηματοπιστωτικές αγορές και το πώς δρουν οι ρυθμιστές στα δημοκρατικάσυστήματα.
Με την κυκλική φύση της, αυτή η αλληλεπίδραση μοιάζειμε ιστό αράχνης. Οιρυθμιστές δρουνόταν νοιώθουν την πίεση από τις αγορές, που τους δίνειτρανταχτά επιχειρήματα ώστε να πείσουν τους ψηφοφόρους και τους μετόχους ότιέχει έλθει η ώρα να ληφθούν δυσάρεστες αποφάσεις για να αποτραπεί η καταστροφή.Όταν ληφθουν αυτές οι αποφάσεις, διαβεβαιώνουν τους επενδυτές ότι οι αρχέςείναι πράγματι αποφασισμένες να λύσουν το πρόβλημα. Η ψυχολογία βελτιώνεται καιτα spreadsυποχωρούν.
Όμως, καθώς η πίεση των αγορών εξασθενεί, οι ρυθμιστές αρχίζουν και πάλι νασκέφτονται ότι τοχειρότερο πέρασε και ότι κάποια από τα μέτρα που σχεδιάστηκαν, ίσως τελικά ναμην είναι αναγκαία. Οι αποφάσεις αναβάλλονται και ο πήχηςχαμηλώνει. Καθώς η πολιτική διαδικασία σκαλώνει, οι αγορές αρχίζουν να έχουναμφιβολίες για την αποφασιστικότητα των ρυθμιστών και χάνουν πάλι τηνεμπιστοσύνη τους, προκαλώντας νέο κύκλο αναστάτωσης.
Αυτό το δικτυωτό μοτίβο συμπεριφοράς δείχνει να εξηγείαρκετά καλά όσα συνέβησαντους τελευταίους μήνες. Πέρσι το φθινόπωρο, καθώς τα spreadsέφταναν σε νέα ύψη- ειδικά ανάμεσα στην Ιταλία και την Ισπανία από την μια καιτην Γερμανία από την άλλη- οι πρώτες ανακοίνωσαν σκληρά μέτρα προϋπολογισμούκαι μέτρα προϋπολογισμού και διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, που είχαν στόχο ναβελτιώσουν την λειτουργία των αγορών εργασίας. Οι κυβερνήσεις προώθησαν ταμέτρα με το επιχείρημα ότι, έτσι, δεν θα γίνουν σαν την Ελλάδα. Η ΕΚΤ βοήθησενα εκτονωθούν οι εντάσεις στις αγορές με τις δύο επιχειρήσεις παροχήςρευστότητας. Οι Ευρωπαίοι ηγέτες δεσμεύθηκαν να ενισχύσουν περαιτέρω τα ταμείαδιασώσεων και οι επόπτες έθεσαν αυστηρότερα χρονοδιαγράμματα για τιςανακεφαλαιώσεις των τραπεζών.
Οι αγορές αντέδρασαν θετικά σε αυτά τα μέτρα: τα spreadsμειώθηκαν πάνω από 200 μονάδες βάσης στην Ιταλία και κάτι λιγότερο στηνΙσπανία.
Καθώς οι εντάσεις χαλάρωναν, οι πιέσεις για επιβολή των μέτρων που είχαναποφασιστεί, μειώνονταν. Οι κυβερνησεις των περιφερειακών κρατώνάρχιζαν να φλερτάρουν με την ιδέα ότι το χειρότερο πέρασε στην κρίση. Ξέχασαντα σχέδια προσαρμογής και εγκατέλειψαν τα προγράμματα ιδιωτικοποιήσεων. Οιδιαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις σχεδιάστηκαν με πρωταρχικό στόχο να αποτραπούν οιεγχώριες πολιτικές εντάσεις αντί για να αποκαταστήσουν την ανταγωνιστικότητακαι να βελτιώσουν τις προοπτικές ανάπτυξης.
Ορισμένοι κεντρικοί τραπεζίτες άρχισαν να μιλούν ανοιχτά για προετοιμασία«στρατηγικών εξόδου». Η απόφαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου να αυξήσει ταδιαθέσιμα κεφάλαια προς το European Stability Mechanism δενανταποκρίθηκε στις προσδοκίες. Οι εθνικοί επόπτες άνοιξαν το ενδεχόμενο αναβολήςτων χρονοδιαγραμμάτων για ανακεφαλαιώσεις, χάρηστην βελτίωση των συνθηκών στις αγορές.
Μέσα σε αυτό το κλίμα, δεν είναι έκπληξη που οι διεθνείς επενδυτές επανεξέτασαν τονπιστωτικό κίνδυνο κρατών και τραπεζών. Επίσης δεν είναι έκπληξη που οιρυθμιστές αντέδρασαν επιρρίπτοντας ευθύνες ο ένας στον άλλο και στις αγορές,για την νέα αστάθεια.
Ωστόσο η εμπιστοσύνη των αγορών θα επιστρέψει μόνο αν οι εθνικές και ευρωπαϊκέςαρχές καταδείξουν, με αξιόπιστο τρόπο, ότι είναι αποφασισμένοινα αντιμετωπίσουν τα προβλήματα.
Ένα σύστημα όπου οι ρυθμιστές λειτουργούν κυρίωςυπό την πίεση των αγορών, ενώ παράλληλα πιστεύουν ότι οι αγορές είναιμυωπικές και μπορούν να τις ξεγελάσουν είναι όχι μόνο ασταθές αλλά καιανεπαρκές. Στην πραγματικότητα, για να αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη, όταν χαθεί,πρέπει να ληφθούν ακόμη σκληρότερα μέτρα. Κι αυτό προκαλεί οικονομικό πόνο καισίγουρα δεν είναι ο καλύτερος τρόπος για να εξασφαλιστεί εθνική πολιτικήστήριξη.
Ο αρθρογράφος είναι επισκέπτης καθηγητής το Weatherhead Center for International Studies του Harvard καιπρώην μέλος του εκτελεστικού συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. ΠΗΓΗ: FT.com
Copyright The Financial Times Ltd. All rights reserved.
Οι αγορές της ευρωζώνης για μια ακόμη φορά ανεβοκατεβαίνουν. Μετάτην κάθετη πτώση στις αρχές του έτους, τα spreads ανάμεσα στα κρατικά ομόλογα της περιφέρειαςκαι του πυρήνα, αυξάνονται. Οι λόγοι ίσως βρίσκονται στιςαλληλεπιδράσεις ανάμεσαστις χρηματοπιστωτικές αγορές και το πώς δρουν οι ρυθμιστές στα δημοκρατικάσυστήματα.
Με την κυκλική φύση της, αυτή η αλληλεπίδραση μοιάζειμε ιστό αράχνης. Οιρυθμιστές δρουνόταν νοιώθουν την πίεση από τις αγορές, που τους δίνειτρανταχτά επιχειρήματα ώστε να πείσουν τους ψηφοφόρους και τους μετόχους ότιέχει έλθει η ώρα να ληφθούν δυσάρεστες αποφάσεις για να αποτραπεί η καταστροφή.Όταν ληφθουν αυτές οι αποφάσεις, διαβεβαιώνουν τους επενδυτές ότι οι αρχέςείναι πράγματι αποφασισμένες να λύσουν το πρόβλημα. Η ψυχολογία βελτιώνεται καιτα spreadsυποχωρούν.
Όμως, καθώς η πίεση των αγορών εξασθενεί, οι ρυθμιστές αρχίζουν και πάλι νασκέφτονται ότι τοχειρότερο πέρασε και ότι κάποια από τα μέτρα που σχεδιάστηκαν, ίσως τελικά ναμην είναι αναγκαία. Οι αποφάσεις αναβάλλονται και ο πήχηςχαμηλώνει. Καθώς η πολιτική διαδικασία σκαλώνει, οι αγορές αρχίζουν να έχουναμφιβολίες για την αποφασιστικότητα των ρυθμιστών και χάνουν πάλι τηνεμπιστοσύνη τους, προκαλώντας νέο κύκλο αναστάτωσης.
Αυτό το δικτυωτό μοτίβο συμπεριφοράς δείχνει να εξηγείαρκετά καλά όσα συνέβησαντους τελευταίους μήνες. Πέρσι το φθινόπωρο, καθώς τα spreadsέφταναν σε νέα ύψη- ειδικά ανάμεσα στην Ιταλία και την Ισπανία από την μια καιτην Γερμανία από την άλλη- οι πρώτες ανακοίνωσαν σκληρά μέτρα προϋπολογισμούκαι μέτρα προϋπολογισμού και διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, που είχαν στόχο ναβελτιώσουν την λειτουργία των αγορών εργασίας. Οι κυβερνήσεις προώθησαν ταμέτρα με το επιχείρημα ότι, έτσι, δεν θα γίνουν σαν την Ελλάδα. Η ΕΚΤ βοήθησενα εκτονωθούν οι εντάσεις στις αγορές με τις δύο επιχειρήσεις παροχήςρευστότητας. Οι Ευρωπαίοι ηγέτες δεσμεύθηκαν να ενισχύσουν περαιτέρω τα ταμείαδιασώσεων και οι επόπτες έθεσαν αυστηρότερα χρονοδιαγράμματα για τιςανακεφαλαιώσεις των τραπεζών.
Οι αγορές αντέδρασαν θετικά σε αυτά τα μέτρα: τα spreadsμειώθηκαν πάνω από 200 μονάδες βάσης στην Ιταλία και κάτι λιγότερο στηνΙσπανία.
Καθώς οι εντάσεις χαλάρωναν, οι πιέσεις για επιβολή των μέτρων που είχαναποφασιστεί, μειώνονταν. Οι κυβερνησεις των περιφερειακών κρατώνάρχιζαν να φλερτάρουν με την ιδέα ότι το χειρότερο πέρασε στην κρίση. Ξέχασαντα σχέδια προσαρμογής και εγκατέλειψαν τα προγράμματα ιδιωτικοποιήσεων. Οιδιαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις σχεδιάστηκαν με πρωταρχικό στόχο να αποτραπούν οιεγχώριες πολιτικές εντάσεις αντί για να αποκαταστήσουν την ανταγωνιστικότητακαι να βελτιώσουν τις προοπτικές ανάπτυξης.
Ορισμένοι κεντρικοί τραπεζίτες άρχισαν να μιλούν ανοιχτά για προετοιμασία«στρατηγικών εξόδου». Η απόφαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου να αυξήσει ταδιαθέσιμα κεφάλαια προς το European Stability Mechanism δενανταποκρίθηκε στις προσδοκίες. Οι εθνικοί επόπτες άνοιξαν το ενδεχόμενο αναβολήςτων χρονοδιαγραμμάτων για ανακεφαλαιώσεις, χάρηστην βελτίωση των συνθηκών στις αγορές.
Μέσα σε αυτό το κλίμα, δεν είναι έκπληξη που οι διεθνείς επενδυτές επανεξέτασαν τονπιστωτικό κίνδυνο κρατών και τραπεζών. Επίσης δεν είναι έκπληξη που οιρυθμιστές αντέδρασαν επιρρίπτοντας ευθύνες ο ένας στον άλλο και στις αγορές,για την νέα αστάθεια.
Ωστόσο η εμπιστοσύνη των αγορών θα επιστρέψει μόνο αν οι εθνικές και ευρωπαϊκέςαρχές καταδείξουν, με αξιόπιστο τρόπο, ότι είναι αποφασισμένοινα αντιμετωπίσουν τα προβλήματα.
Ένα σύστημα όπου οι ρυθμιστές λειτουργούν κυρίωςυπό την πίεση των αγορών, ενώ παράλληλα πιστεύουν ότι οι αγορές είναιμυωπικές και μπορούν να τις ξεγελάσουν είναι όχι μόνο ασταθές αλλά καιανεπαρκές. Στην πραγματικότητα, για να αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη, όταν χαθεί,πρέπει να ληφθούν ακόμη σκληρότερα μέτρα. Κι αυτό προκαλεί οικονομικό πόνο καισίγουρα δεν είναι ο καλύτερος τρόπος για να εξασφαλιστεί εθνική πολιτικήστήριξη.
Ο αρθρογράφος είναι επισκέπτης καθηγητής το Weatherhead Center for International Studies του Harvard καιπρώην μέλος του εκτελεστικού συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. ΠΗΓΗ: FT.com
Copyright The Financial Times Ltd. All rights reserved.
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Έκανε 259 «κυβερνοεπιθέσεις» ..γιατί βαριόταν!
ΕΠΟΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Το μεσημέρι το τελευταίο αντίο στον Δημήτρη Μητροπάνο
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
