2014-03-01 09:10:43
Η ιστορία των βαρέων τεθωρακισμένων οχημάτων πεζικού ξεκινάει από το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, όταν σκάφη πλεοναζόντων καναδικής κατασκευής αρμάτων Ram μετατράπηκαν με την αφαίρεση του πύργου σε ΤΟΜΠ ως λύση ανάγκης πιο πολύ και ονομάστηκαν Ram Kangaroo. Ο όρος Kangaroo μάλιστα χρησιμοποιήθηκε στη συνέχεια ως χαρακτηριστικό για άρματα που μετετράπησαν σε ΤΟΜΠ (πχ Priest, Sherman, Churchill). Μετά τον πόλεμο, η ανάπτυξη εξειδικευμένων ΤΟΜΠ και ΤΟΜΑ με εμφανώς καλύτερη εργονομία οδήγησε στην εγκατάλειψη ουσιαστικά της μετατροπής αρμάτων, με λίγες εξαιρέσεις, όπως το BTR-50 που προήλθε από το ελαφρύ άρμα ΡΤ-76 και διάφορες κατά τόπους ιδιοκατασκευές που έγιναν υπό την πίεση επιχειρησιακών αναγκών, όπως η μετατροπή αρμάτων Τ-54/55 σε διαμόρφωση Kangaroo στο Νότιο Λίβανο και η μετατροπή ελαφρού άρματος κινεζικής προέλευσης Type 62 σε ΤΟΜΠ στο Μπαγκλαντές.
Γράφει ο Κώνσταντίνος Τσαγανάς
Την ώθηση για την ανάπτυξη των σύγχρονων βαρέων ΤΟΜΠ και ΤΟΜΑ έδωσαν οι επιχειρήσεις στο Λίβανο το 1982 (Επιχείρηση Ειρήνη στη Γαλιλαία). Οι βαριές απώλειες που υπέστησαν τα ελαφρά θωρακισμένα Μ113 των ισραηλινών όταν βρέθηκαν αντιμέτωπα με πληθώρα αντιαρματικών όπλων οδήγησε αρχικά στον αυτοσχεδιασμό με τη μεταφορά πεζικού από άρματα Merkava στη θέση μέρους των εφεδρικών πυρομαχικών και εν συνεχεία στην ανάπτυξη εξειδικευμένων οχημάτων σε σκάφη Centurion, M60 και εκ λαφύρων Τ-54/55. Κοινό χαρακτηριστικό των σύγχρονων βαρέων ΤΟΜΠ και ΤΟΜΑ είναι η έμφαση που δίνεται στη μεγιστοποίηση της παρεχόμενης προστασίας στο μεταφερόμενο προσωπικό, με θωράκιση εφάμιλλη και ενίοτε ανώτερη της αντίστοιχης άρματος μάχης. Σύγχρονες σχεδιαστικές τάσεις Η απλούστερη και χαμηλότερου κόστους προσέγγιση περιλαμβάνει την αφαίρεση του πύργου του υπό μετατροπή άρματος και τη διαμόρφωση του πρώην διαμερίσματος μάχης σε διαμέρισμα προσωπικού.
Η είσοδος και η έξοδος της μεταφερόμενης ομάδας γίνεται αναγκαστικά από θυρίδες οροφής, με αναπόφευκτη αυξημένη έκθεση στο εχθρικό πυρ, ιδιαίτερα κατά την αποβίβαση. Χαρακτηριστικά παραδείγματα αποτελούν τα ΤΟΜΠ Nagmachon και Nakpadon (Centurion Sh'ot – Ισραήλ), καθώς και τα ΤΟΜΑ/ΤΟΜΠ BTR-T/DPM αντίστοιχα (Τ-55 – Ρωσία). Σημειωτέον ότι ειδικά στην ισραηλινή περίπτωση πρέπει να θεωρείται δεδομένη η ανάπτυξη τακτικών χρήσης των οχημάτων αυτών σε αντιανταρτικές επιχειρήσεις που ελαχιστοποιούν τα μειονεκτήματα που συνεπάγεται η επιλεγείσα διαμόρφωση. Επίσης, η συγκεκριμένη διαμόρφωση χρησιμοποιείται και από ΤΟΜΜΧ όπως το Puma (Centurion Sh'ot – Ισραήλ) και το VIU-55 Munja (T-55– Σερβία), άλλα εξειδικευμένα οχήματα όπως το ΒΜΟ-Τ (Τ-72 - Ρωσία) και το πειραματικό βαρύ ΤΟΜΑ – ουσιαστικά υβριδικό άρμα μάχης/ΤΟΜΑ ΒΜΤ-72 της KMDB (Τ-72 επιμηκυμένο με διαμέρισμα μεταφοράς 5 οπλιτών μεταξύ πύργου και κινητήρα – Ουκρανία). Η διατήρηση της υφιστάμενης γεωμετρίας του οχήματος με το διαμέρισμα προσωπικού στο κέντρο αλλά με επανασχεδίαση του οπισθίου τμήματος ώστε να δημιουργηθεί διάδρομος για την είσοδο-έξοδο του προσωπικού. Πρώτο εμφανίστηκε το ΤΟΜΠ Achzarit (Τ-54/55 – Ισραήλ) και ακολούθησαν το ΤΟΜΑ ΑΒ13 των KMDB και ΚΑDDB (σκάφος Τ-55, πύργος ΒΜΡ-2 – Ουκρανία/Ιορδανία), το ΤΟΜΠ ΚΑDDB ΜΑΡ ΙΙ (διαπλατυσμένο κατά 45cm και περιέργως με επιπλέον πρόσθετη πρόσθια διαιρούμενη θύρα Tariq/Centurion – Ιορδανία) και το πειραματικό υβριδικό άρμα μάχης/ΤΟΜΑ KMDB BTMP-84 (επιμηκυμένο Τ-84 – Ουκρανία). Μολονότι εξαλείφεται το μειονέκτημα της προβληματικής έως επικίνδυνης επιβίβασης-αποβίβασης της μεταφερόμενης ομάδας πεζικού, εμφανίζονται άλλα, όπως ο νεκρός μη αξιοποιήσιμος χώρος που καταλαμβάνει ο διάδρομος εισόδου-εξόδου και η αποκάλυψη του χρόνου αποβίβασης της ομάδας στον εχθρό με την ανύψωση του άνω θωρακισμένου καλύμματος του διαδρόμου.
Η ριζική μεταβολή της γεωμετρίας του σκάφους και της ανάρτησης, με το διαμέρισμα του κινητήρα να αποτελεί πλέον το πρόσθιο τμήμα του οχήματος. Το πλήρωμα και η ομάδα πεζικού καταλαμβάνουν πλέον τον χώρο του πρώην διαμερίσματος μάχης και της θέσης του οδηγού. Παραδείγματα: ΤΟΜΠ/ΤΟΜΑ/φορέας οπλικών συστημάτων KADDB Temsah (Tariq/Centurion – Ιορδανία), ΤΟΜΑ KMDB BMP-55 (Τ-55 – Ουκρανία), ΤΟΜΑ KMDB BMPV-64 & BMPT-64 (Τ-64 – Ουκρανία), HIFV της βελγικής SABIEX για τα ΗΑΕ με πύργο από ΒΜΡ-3 (ΟF-40 ιταλικής προέλευσης). Πέραν του κόστους για τις μελέτες και εν συνεχεία για τη μετασκευή του άρματος, τα περισσότερα των οχημάτων αυτής της διαμόρφωσης δεν παρέχουν την καλύτερη δυνατή ορατότητα στον οδηγό λόγω της μεγάλης απόστασης της θέσης του από το πρόσθιο άκρο του οχήματος, αν και τουλάχιστον στα ουκρανικά οχήματα φαίνεται να έχει δοθεί σχεδιαστική μέριμνα για την κατά το δυνατό ελαχιστοποίηση του προβλήματος. Το ισραηλινό βαρύ ΤΟΜΠ Namer αποτελεί μια κατηγορία από μόνο του, καθώς αξιοποιεί τη μοναδική διαμόρφωση του άρματος μάχης Merkava από το οποίο προέρχεται. Ουσιαστικά πρόκειται για ένα κλασικό ΤΟΜΠ, αλλά με βαρύτατη θωράκιση. Το μόνο που θα μπορούσε να θεωρηθεί ως μειονέκτημά του είναι το μικρό μέγεθος, ειδικά στο πλάτος, της οπίσθιας θύρας. Για εγκυκλοπαιδικούς και μόνον λόγους και ως παράδειγμα προς αποφυγή αναφέρεται το αξιοπερίεργο αλλά απαράδεκτο σχεδιαστικά ΤΟΜΠ OFB Tarmour (Τ-55 – Ινδία), που διατηρεί την υφιστάμενη γεωμετρία του σκάφους του αρχικού οχήματος, αλλά αντικαθιστά τον πύργο με ένα ογκώδες θωρακισμένο κουτί, εντός του οποίου βρίσκεται η μεταφερόμενη ομάδα. Πέραν του μεγέθους και όγκου που αναγκαστικά οδηγεί στον περιορισμό της παρεχόμενης προστασίας, ο οδηγός έχει πολύ περιορισμένη πλευρική ορατότητα, η είσοδος-έξοδος του διαμερίσματος προσωπικού βρίσκεται σε υπερβολικά μεγάλο ύψος από το έδαφος ενώ καθίσταται προβληματική και η πρόσβαση στο διαμέρισμα του κινητήρα, ειδικά αν πρόκειται να αφαιρεθεί για συντήρηση/αντικατάσταση.
Ασχέτως διαμόρφωσης, παρατηρείται ότι το σύνολο των εν υπηρεσία οχημάτων είναι ΤΟΜΠ (και ΤΟΜΜΧ), αν και πολλές από τις προτάσεις της διεθνούς αγοράς αφορούν βαρέα ΤΟΜΑ με επανδρωμένους ή τηλεχειριζόμενους πύργους. Προφανώς, αυτό αποτελεί (ειδικά για τους ισραηλινούς, αν και έχουν δοκιμάσει Achzarit και Namer με μη επανδρωμένους πύργους φέροντες πυροβόλα 30mm) συνειδητή επιλογή δεδομένου του όγκου και βάρους ενός πύργου, αν και κάποιοι δυνητικοί χρήστες απαιτούν την ύπαρξη συγκεκριμένων πύργων. Η ελληνική διάσταση Το ελληνικό Πεζικό σήμερα χρησιμοποιεί για τη μηχανοκίνησή του τρεις τύπους ΤΟΜΠ/ΤΟΜΑ: Μ113Α1/2, Λεωνίδας 1/2 και ΒΜΡ-1Α1 Ost, τα οποία δεν έχουν ακόμη υποστεί κάποιο πρόγραμμα αναβάθμισης, αλλά και αν είχε γίνει κάτι τέτοιο πάλι δεν θα είχαν το επίπεδο προστασίας ενός βαρέος ΤΟΜΠ/ΤΟΜΑ. Εντούτοις, με τη μαζική είσοδο σε υπηρεσία αρμάτων μάχης Leopard 1A5, Leopard 2A4 και Leopard 2 HEL, προέκυψε απόθεμα πλεοναζόντων αρμάτων Leopard 1 παλαιότερων εκδόσεων Α4GR και V, και αρμάτων σειράς Patton (M48A5, M60A1 RISE/Passive & M60A3 TTS). Εκ των αρμάτων αυτών κρίνεται αφενός σκόπιμη η διατήρηση μέρους των, ιδιαίτερα εκ των M60A3 TTS και των Leopard 1Α4GR ως πολεμικής εφεδρείας, καθιστώντας τα υπόλοιπα διαθέσιμα για προσπορισμό ανταλλακτικών και για μετατροπή σε ειδικές εκδόσεις.
Δεδομένου ότι ετοιμάζεται να παρουσιαστεί ξεχωριστό αφιέρωμα σε βαρέα ΤΟΜΠ/ΤΟΜΑ βασισμένα στο Leopard 1, επί του παρόντος θα επικεντρωθούμε στα άρματα της σειράς Patton, και συγκεκριμένα στο Μ60. Με δεδομένη την υπάρχουσα συσσωρευμένη εμπειρία των ελληνικών στρατιωτικών εργοστασίων αλλά και των εταιριών που συμμετείχαν στην εγχώρια συμπαραγωγή των αρμάτων Leopard 2 HEL, το εγχείρημα της μετατροπής αρμάτων Μ60 σε βαρέα ΤΟΜΠ κρίνεται ως ιδιαίτερα χαμηλού τεχνολογικού ρίσκου και επιπλέον μπορεί να πραγματωθεί με μικρό κόστος σε σχέση με τα οφέλη που θα προσδώσει. Παρόλα αυτά, η μετατροπή άρματος Μ60 σε βαρύ ΤΟΜΠ αποτελεί σχεδιαστική πρόκληση. Ευθύς εξαρχής, αποκλείεται λόγω των εγγενών μειονεκτημάτων της η υπ' αριθμόν 1 εκ των ανωτέρω αναφερθέντων διαμορφώσεων. Η επιλογή της υπ' αριθμόν 2 καθίσταται δυσχερής λόγω της θέσης των κινητήριων τροχών ψηλά στο σκάφος, καθιστώντας φαινομενικά μονόδρομο την επιλογή της υπ' αριθμόν 3, που και αυτή έχει τα δικά της μειονεκτήματα. Ευτυχώς, το σκάφος του άρματος Μ60 αποτελείται από χυτά τμήματα συγκολλημένα μεταξύ τους, οπότε διευκολύνεται η κοπή του και η αναδιάταξη στην επιθυμητή διαμόρφωση. Στο σημείο αυτό, μια αναδρομή στην ιστορία θα ήταν χρήσιμη, καθώς μπορεί να προκύψει μια επιπλέον πιθανή διαμόρφωση.
Κατά το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και αμέσως μετά από αυτόν, παρουσιάστηκαν οχήματα, κυρίως αυτοκινούμενα πυροβόλα, βασισμένα σε μέσα άρματα Μ3, Μ4 και Μ26 καθώς και σε ελαφρά άρματα Μ24. Σε αυτά πρέπει να προστεθούν και κάποιες ενδιαφέρουσες ισραηλινές μετατροπές όπως το Sherman Ambutank (πρώτη έκδοση). Κοινό χαρακτηριστικό αυτών ήταν η μετακίνηση του κινητήρα στο μέσο του οχήματος, με αποτέλεσμα τη διαμόρφωση διαμέρισμα πληρώματος-κινητήρας-διαμέρισμα μάχης. Βέβαια, όλα τα προαναφερθέντα είχαν ήδη εξ αρχής το σύστημα μετάδοσης και τους κινητήριους τροχούς στο πρόσθιο μέρος του σκάφους, διευκολύνοντας τις μετατροπές. Στη δική μας περίπτωση, η πρόταση έχει ως εξής: Το διαμέρισμα του οδηγού διατηρείται στην υφιστάμενη θέση του. Αμέσως πίσω από αυτό διαμορφώνεται χώρος για τον ΑΠΕΟ, τα πυρομαχικά του οπλισμού του οχήματος και τα ατομικά υλικά του πληρώματος. Ιδανικά, ο αρχηγός θα πρέπει να έχει στη διάθεσή του πυργίσκο με δυνατότητα πλήρους περιμετρικής παρατήρησης και οπλισμό ελεγχόμενο από το εσωτερικό του οχήματος είτε μηχανικά είτε, κατά προτίμηση, με τηλεχειρισμό και πλήρη σταθεροποίηση για βολή εν κινήσει.
Ο κινητήρας μετακινείται στο κέντρο του οχήματος, καταλαμβάνοντας το μεγαλύτερο μέρος του χώρου του πρώην διαμερίσματος μάχης. Λόγω της διάταξης του κινητήρα AVDS-1790, του συστήματος μετάδοσης CD-850 και των τελικών μεταδόσεων, θα απαιτηθεί η προσθήκη αξόνων μετάδοσης κατά μήκος του οπισθίου τμήματος του πήγματος, με εύκαμπτες συζεύξεις, που θα συνδέουν τις τελικές μεταδόσεις και τις πλήμνες των κινητήριων τροχών. Το αρχικό διαμέρισμα του κινητήρα, τέλος, διαμορφώνεται σε διαμέρισμα μεταφοράς οκταμελούς ομάδας πεζικού με τον οπλισμό και τα υλικά της, ενδεχομένως και με μια μικρή επέκταση προς τα πίσω ώστε να υπάρξει επαρκής χώρος. Ανεξάρτητα από το ποια διαμόρφωση εκ των προτεινόμενων θα επιλεγεί τελικά, ιδιαίτερη μέριμνα θα πρέπει να δοθεί στην θωράκιση του οχήματος, η οποία θα πρέπει να είναι εφάμιλλη αυτής του Leopard 2 HEL. Εδώ ευτυχώς υπάρχει η τεχνογνωσία από τη συμπαραγωγή του γερμανικής προέλευσης άρματος. Η δε αφαίρεση του πύργου επιτρέπει την προσθήκη ιδιαίτερα βαριάς μετωπικής, πλευρικής και άνω θωράκισης χωρίς υποβάθμιση των επιδόσεων του οχήματος ή πρόσθετη καταπόνηση του συγκροτήματος ισχύος, ενώ επιθυμητή θα ήταν και η αναβάθμιση της αντιναρκικής προστασίας. Ιδανικά, οι θυρίδες οροφής θα είναι πανομοιότυπες με τις αντίστοιχες του πύργου του Leopard 2 HEL.
Βέβαια, για απρόσκοπτη συνεργασία με τα σύγχρονα άρματα, σκόπιμη κρίνεται η απόκτηση συλλογών για την αναβάθμιση της ισχύος των κινητήρων στους 1200-1500 ίππους και φυσικά και του συστήματος μετάδοσης ώστε να διαχειρίζεται απροβλημάτιστα την πρόσθετη ιπποδύναμη του κινητήρα. Ως προς τον οπλισμό, αρκεί ένα βαρύ πολυβόλο για τον αρχηγό, μόνο του ή σε συνδυασμό με πολυβόλο γενικής χρήσης, πολυβομβιδοβόλο ή και (σε κάποια οχήματα) εκτοξευτή κατευθυνόμενων Α/Τ βλημάτων. Στη οροφή του διαμερίσματος προσωπικού μπορούν να προστεθούν βάσεις με ασπίδια για πολυβόλα γενικής χρήσης ή οπλοπολυβόλα ΗΚ11Α1 τροφοδοτούμενα με ταινίες. Το τελικό αποτέλεσμα θα είναι ένα καθ' όλα ικανότατο βαρύ ΤΟΜΠ, ικανό για όλο το φάσμα των επιχειρήσεων μηχανοκίνητου πεζικού, που θα εξασφαλίζει τη μέγιστη δυνατή προστασία στο πολυτιμότερο κεφάλαιο του Στρατού: το προσωπικό του.
ΠΗΓΗ: http://defencenews.gr/index.php/ethiniki-amina/ellinikos-stratos/243-metatropi-armaton-se-tomp-toma-sxediastikes-lyseis-kai-i-elliniki-diastasi
kranos
Γράφει ο Κώνσταντίνος Τσαγανάς
Την ώθηση για την ανάπτυξη των σύγχρονων βαρέων ΤΟΜΠ και ΤΟΜΑ έδωσαν οι επιχειρήσεις στο Λίβανο το 1982 (Επιχείρηση Ειρήνη στη Γαλιλαία). Οι βαριές απώλειες που υπέστησαν τα ελαφρά θωρακισμένα Μ113 των ισραηλινών όταν βρέθηκαν αντιμέτωπα με πληθώρα αντιαρματικών όπλων οδήγησε αρχικά στον αυτοσχεδιασμό με τη μεταφορά πεζικού από άρματα Merkava στη θέση μέρους των εφεδρικών πυρομαχικών και εν συνεχεία στην ανάπτυξη εξειδικευμένων οχημάτων σε σκάφη Centurion, M60 και εκ λαφύρων Τ-54/55. Κοινό χαρακτηριστικό των σύγχρονων βαρέων ΤΟΜΠ και ΤΟΜΑ είναι η έμφαση που δίνεται στη μεγιστοποίηση της παρεχόμενης προστασίας στο μεταφερόμενο προσωπικό, με θωράκιση εφάμιλλη και ενίοτε ανώτερη της αντίστοιχης άρματος μάχης. Σύγχρονες σχεδιαστικές τάσεις Η απλούστερη και χαμηλότερου κόστους προσέγγιση περιλαμβάνει την αφαίρεση του πύργου του υπό μετατροπή άρματος και τη διαμόρφωση του πρώην διαμερίσματος μάχης σε διαμέρισμα προσωπικού.
Η είσοδος και η έξοδος της μεταφερόμενης ομάδας γίνεται αναγκαστικά από θυρίδες οροφής, με αναπόφευκτη αυξημένη έκθεση στο εχθρικό πυρ, ιδιαίτερα κατά την αποβίβαση. Χαρακτηριστικά παραδείγματα αποτελούν τα ΤΟΜΠ Nagmachon και Nakpadon (Centurion Sh'ot – Ισραήλ), καθώς και τα ΤΟΜΑ/ΤΟΜΠ BTR-T/DPM αντίστοιχα (Τ-55 – Ρωσία). Σημειωτέον ότι ειδικά στην ισραηλινή περίπτωση πρέπει να θεωρείται δεδομένη η ανάπτυξη τακτικών χρήσης των οχημάτων αυτών σε αντιανταρτικές επιχειρήσεις που ελαχιστοποιούν τα μειονεκτήματα που συνεπάγεται η επιλεγείσα διαμόρφωση. Επίσης, η συγκεκριμένη διαμόρφωση χρησιμοποιείται και από ΤΟΜΜΧ όπως το Puma (Centurion Sh'ot – Ισραήλ) και το VIU-55 Munja (T-55– Σερβία), άλλα εξειδικευμένα οχήματα όπως το ΒΜΟ-Τ (Τ-72 - Ρωσία) και το πειραματικό βαρύ ΤΟΜΑ – ουσιαστικά υβριδικό άρμα μάχης/ΤΟΜΑ ΒΜΤ-72 της KMDB (Τ-72 επιμηκυμένο με διαμέρισμα μεταφοράς 5 οπλιτών μεταξύ πύργου και κινητήρα – Ουκρανία). Η διατήρηση της υφιστάμενης γεωμετρίας του οχήματος με το διαμέρισμα προσωπικού στο κέντρο αλλά με επανασχεδίαση του οπισθίου τμήματος ώστε να δημιουργηθεί διάδρομος για την είσοδο-έξοδο του προσωπικού. Πρώτο εμφανίστηκε το ΤΟΜΠ Achzarit (Τ-54/55 – Ισραήλ) και ακολούθησαν το ΤΟΜΑ ΑΒ13 των KMDB και ΚΑDDB (σκάφος Τ-55, πύργος ΒΜΡ-2 – Ουκρανία/Ιορδανία), το ΤΟΜΠ ΚΑDDB ΜΑΡ ΙΙ (διαπλατυσμένο κατά 45cm και περιέργως με επιπλέον πρόσθετη πρόσθια διαιρούμενη θύρα Tariq/Centurion – Ιορδανία) και το πειραματικό υβριδικό άρμα μάχης/ΤΟΜΑ KMDB BTMP-84 (επιμηκυμένο Τ-84 – Ουκρανία). Μολονότι εξαλείφεται το μειονέκτημα της προβληματικής έως επικίνδυνης επιβίβασης-αποβίβασης της μεταφερόμενης ομάδας πεζικού, εμφανίζονται άλλα, όπως ο νεκρός μη αξιοποιήσιμος χώρος που καταλαμβάνει ο διάδρομος εισόδου-εξόδου και η αποκάλυψη του χρόνου αποβίβασης της ομάδας στον εχθρό με την ανύψωση του άνω θωρακισμένου καλύμματος του διαδρόμου.
Η ριζική μεταβολή της γεωμετρίας του σκάφους και της ανάρτησης, με το διαμέρισμα του κινητήρα να αποτελεί πλέον το πρόσθιο τμήμα του οχήματος. Το πλήρωμα και η ομάδα πεζικού καταλαμβάνουν πλέον τον χώρο του πρώην διαμερίσματος μάχης και της θέσης του οδηγού. Παραδείγματα: ΤΟΜΠ/ΤΟΜΑ/φορέας οπλικών συστημάτων KADDB Temsah (Tariq/Centurion – Ιορδανία), ΤΟΜΑ KMDB BMP-55 (Τ-55 – Ουκρανία), ΤΟΜΑ KMDB BMPV-64 & BMPT-64 (Τ-64 – Ουκρανία), HIFV της βελγικής SABIEX για τα ΗΑΕ με πύργο από ΒΜΡ-3 (ΟF-40 ιταλικής προέλευσης). Πέραν του κόστους για τις μελέτες και εν συνεχεία για τη μετασκευή του άρματος, τα περισσότερα των οχημάτων αυτής της διαμόρφωσης δεν παρέχουν την καλύτερη δυνατή ορατότητα στον οδηγό λόγω της μεγάλης απόστασης της θέσης του από το πρόσθιο άκρο του οχήματος, αν και τουλάχιστον στα ουκρανικά οχήματα φαίνεται να έχει δοθεί σχεδιαστική μέριμνα για την κατά το δυνατό ελαχιστοποίηση του προβλήματος. Το ισραηλινό βαρύ ΤΟΜΠ Namer αποτελεί μια κατηγορία από μόνο του, καθώς αξιοποιεί τη μοναδική διαμόρφωση του άρματος μάχης Merkava από το οποίο προέρχεται. Ουσιαστικά πρόκειται για ένα κλασικό ΤΟΜΠ, αλλά με βαρύτατη θωράκιση. Το μόνο που θα μπορούσε να θεωρηθεί ως μειονέκτημά του είναι το μικρό μέγεθος, ειδικά στο πλάτος, της οπίσθιας θύρας. Για εγκυκλοπαιδικούς και μόνον λόγους και ως παράδειγμα προς αποφυγή αναφέρεται το αξιοπερίεργο αλλά απαράδεκτο σχεδιαστικά ΤΟΜΠ OFB Tarmour (Τ-55 – Ινδία), που διατηρεί την υφιστάμενη γεωμετρία του σκάφους του αρχικού οχήματος, αλλά αντικαθιστά τον πύργο με ένα ογκώδες θωρακισμένο κουτί, εντός του οποίου βρίσκεται η μεταφερόμενη ομάδα. Πέραν του μεγέθους και όγκου που αναγκαστικά οδηγεί στον περιορισμό της παρεχόμενης προστασίας, ο οδηγός έχει πολύ περιορισμένη πλευρική ορατότητα, η είσοδος-έξοδος του διαμερίσματος προσωπικού βρίσκεται σε υπερβολικά μεγάλο ύψος από το έδαφος ενώ καθίσταται προβληματική και η πρόσβαση στο διαμέρισμα του κινητήρα, ειδικά αν πρόκειται να αφαιρεθεί για συντήρηση/αντικατάσταση.
Ασχέτως διαμόρφωσης, παρατηρείται ότι το σύνολο των εν υπηρεσία οχημάτων είναι ΤΟΜΠ (και ΤΟΜΜΧ), αν και πολλές από τις προτάσεις της διεθνούς αγοράς αφορούν βαρέα ΤΟΜΑ με επανδρωμένους ή τηλεχειριζόμενους πύργους. Προφανώς, αυτό αποτελεί (ειδικά για τους ισραηλινούς, αν και έχουν δοκιμάσει Achzarit και Namer με μη επανδρωμένους πύργους φέροντες πυροβόλα 30mm) συνειδητή επιλογή δεδομένου του όγκου και βάρους ενός πύργου, αν και κάποιοι δυνητικοί χρήστες απαιτούν την ύπαρξη συγκεκριμένων πύργων. Η ελληνική διάσταση Το ελληνικό Πεζικό σήμερα χρησιμοποιεί για τη μηχανοκίνησή του τρεις τύπους ΤΟΜΠ/ΤΟΜΑ: Μ113Α1/2, Λεωνίδας 1/2 και ΒΜΡ-1Α1 Ost, τα οποία δεν έχουν ακόμη υποστεί κάποιο πρόγραμμα αναβάθμισης, αλλά και αν είχε γίνει κάτι τέτοιο πάλι δεν θα είχαν το επίπεδο προστασίας ενός βαρέος ΤΟΜΠ/ΤΟΜΑ. Εντούτοις, με τη μαζική είσοδο σε υπηρεσία αρμάτων μάχης Leopard 1A5, Leopard 2A4 και Leopard 2 HEL, προέκυψε απόθεμα πλεοναζόντων αρμάτων Leopard 1 παλαιότερων εκδόσεων Α4GR και V, και αρμάτων σειράς Patton (M48A5, M60A1 RISE/Passive & M60A3 TTS). Εκ των αρμάτων αυτών κρίνεται αφενός σκόπιμη η διατήρηση μέρους των, ιδιαίτερα εκ των M60A3 TTS και των Leopard 1Α4GR ως πολεμικής εφεδρείας, καθιστώντας τα υπόλοιπα διαθέσιμα για προσπορισμό ανταλλακτικών και για μετατροπή σε ειδικές εκδόσεις.
Δεδομένου ότι ετοιμάζεται να παρουσιαστεί ξεχωριστό αφιέρωμα σε βαρέα ΤΟΜΠ/ΤΟΜΑ βασισμένα στο Leopard 1, επί του παρόντος θα επικεντρωθούμε στα άρματα της σειράς Patton, και συγκεκριμένα στο Μ60. Με δεδομένη την υπάρχουσα συσσωρευμένη εμπειρία των ελληνικών στρατιωτικών εργοστασίων αλλά και των εταιριών που συμμετείχαν στην εγχώρια συμπαραγωγή των αρμάτων Leopard 2 HEL, το εγχείρημα της μετατροπής αρμάτων Μ60 σε βαρέα ΤΟΜΠ κρίνεται ως ιδιαίτερα χαμηλού τεχνολογικού ρίσκου και επιπλέον μπορεί να πραγματωθεί με μικρό κόστος σε σχέση με τα οφέλη που θα προσδώσει. Παρόλα αυτά, η μετατροπή άρματος Μ60 σε βαρύ ΤΟΜΠ αποτελεί σχεδιαστική πρόκληση. Ευθύς εξαρχής, αποκλείεται λόγω των εγγενών μειονεκτημάτων της η υπ' αριθμόν 1 εκ των ανωτέρω αναφερθέντων διαμορφώσεων. Η επιλογή της υπ' αριθμόν 2 καθίσταται δυσχερής λόγω της θέσης των κινητήριων τροχών ψηλά στο σκάφος, καθιστώντας φαινομενικά μονόδρομο την επιλογή της υπ' αριθμόν 3, που και αυτή έχει τα δικά της μειονεκτήματα. Ευτυχώς, το σκάφος του άρματος Μ60 αποτελείται από χυτά τμήματα συγκολλημένα μεταξύ τους, οπότε διευκολύνεται η κοπή του και η αναδιάταξη στην επιθυμητή διαμόρφωση. Στο σημείο αυτό, μια αναδρομή στην ιστορία θα ήταν χρήσιμη, καθώς μπορεί να προκύψει μια επιπλέον πιθανή διαμόρφωση.
Κατά το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και αμέσως μετά από αυτόν, παρουσιάστηκαν οχήματα, κυρίως αυτοκινούμενα πυροβόλα, βασισμένα σε μέσα άρματα Μ3, Μ4 και Μ26 καθώς και σε ελαφρά άρματα Μ24. Σε αυτά πρέπει να προστεθούν και κάποιες ενδιαφέρουσες ισραηλινές μετατροπές όπως το Sherman Ambutank (πρώτη έκδοση). Κοινό χαρακτηριστικό αυτών ήταν η μετακίνηση του κινητήρα στο μέσο του οχήματος, με αποτέλεσμα τη διαμόρφωση διαμέρισμα πληρώματος-κινητήρας-διαμέρισμα μάχης. Βέβαια, όλα τα προαναφερθέντα είχαν ήδη εξ αρχής το σύστημα μετάδοσης και τους κινητήριους τροχούς στο πρόσθιο μέρος του σκάφους, διευκολύνοντας τις μετατροπές. Στη δική μας περίπτωση, η πρόταση έχει ως εξής: Το διαμέρισμα του οδηγού διατηρείται στην υφιστάμενη θέση του. Αμέσως πίσω από αυτό διαμορφώνεται χώρος για τον ΑΠΕΟ, τα πυρομαχικά του οπλισμού του οχήματος και τα ατομικά υλικά του πληρώματος. Ιδανικά, ο αρχηγός θα πρέπει να έχει στη διάθεσή του πυργίσκο με δυνατότητα πλήρους περιμετρικής παρατήρησης και οπλισμό ελεγχόμενο από το εσωτερικό του οχήματος είτε μηχανικά είτε, κατά προτίμηση, με τηλεχειρισμό και πλήρη σταθεροποίηση για βολή εν κινήσει.
Ο κινητήρας μετακινείται στο κέντρο του οχήματος, καταλαμβάνοντας το μεγαλύτερο μέρος του χώρου του πρώην διαμερίσματος μάχης. Λόγω της διάταξης του κινητήρα AVDS-1790, του συστήματος μετάδοσης CD-850 και των τελικών μεταδόσεων, θα απαιτηθεί η προσθήκη αξόνων μετάδοσης κατά μήκος του οπισθίου τμήματος του πήγματος, με εύκαμπτες συζεύξεις, που θα συνδέουν τις τελικές μεταδόσεις και τις πλήμνες των κινητήριων τροχών. Το αρχικό διαμέρισμα του κινητήρα, τέλος, διαμορφώνεται σε διαμέρισμα μεταφοράς οκταμελούς ομάδας πεζικού με τον οπλισμό και τα υλικά της, ενδεχομένως και με μια μικρή επέκταση προς τα πίσω ώστε να υπάρξει επαρκής χώρος. Ανεξάρτητα από το ποια διαμόρφωση εκ των προτεινόμενων θα επιλεγεί τελικά, ιδιαίτερη μέριμνα θα πρέπει να δοθεί στην θωράκιση του οχήματος, η οποία θα πρέπει να είναι εφάμιλλη αυτής του Leopard 2 HEL. Εδώ ευτυχώς υπάρχει η τεχνογνωσία από τη συμπαραγωγή του γερμανικής προέλευσης άρματος. Η δε αφαίρεση του πύργου επιτρέπει την προσθήκη ιδιαίτερα βαριάς μετωπικής, πλευρικής και άνω θωράκισης χωρίς υποβάθμιση των επιδόσεων του οχήματος ή πρόσθετη καταπόνηση του συγκροτήματος ισχύος, ενώ επιθυμητή θα ήταν και η αναβάθμιση της αντιναρκικής προστασίας. Ιδανικά, οι θυρίδες οροφής θα είναι πανομοιότυπες με τις αντίστοιχες του πύργου του Leopard 2 HEL.
Βέβαια, για απρόσκοπτη συνεργασία με τα σύγχρονα άρματα, σκόπιμη κρίνεται η απόκτηση συλλογών για την αναβάθμιση της ισχύος των κινητήρων στους 1200-1500 ίππους και φυσικά και του συστήματος μετάδοσης ώστε να διαχειρίζεται απροβλημάτιστα την πρόσθετη ιπποδύναμη του κινητήρα. Ως προς τον οπλισμό, αρκεί ένα βαρύ πολυβόλο για τον αρχηγό, μόνο του ή σε συνδυασμό με πολυβόλο γενικής χρήσης, πολυβομβιδοβόλο ή και (σε κάποια οχήματα) εκτοξευτή κατευθυνόμενων Α/Τ βλημάτων. Στη οροφή του διαμερίσματος προσωπικού μπορούν να προστεθούν βάσεις με ασπίδια για πολυβόλα γενικής χρήσης ή οπλοπολυβόλα ΗΚ11Α1 τροφοδοτούμενα με ταινίες. Το τελικό αποτέλεσμα θα είναι ένα καθ' όλα ικανότατο βαρύ ΤΟΜΠ, ικανό για όλο το φάσμα των επιχειρήσεων μηχανοκίνητου πεζικού, που θα εξασφαλίζει τη μέγιστη δυνατή προστασία στο πολυτιμότερο κεφάλαιο του Στρατού: το προσωπικό του.
ΠΗΓΗ: http://defencenews.gr/index.php/ethiniki-amina/ellinikos-stratos/243-metatropi-armaton-se-tomp-toma-sxediastikes-lyseis-kai-i-elliniki-diastasi
kranos
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΕΠΟΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
«Το ΠΟΤΑΜΙ»: «ΣΦΗΝΑ» ΜΕΤΑΞΥ Ν.Δ. ΚΑΙ ΣΥΡΙΖΑ
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
