2014-03-13 19:18:08
του Matthew Bishop *
Στις 14 Μαρτίου 2014, ο Ίδρυμα Rockefeller θα κλείσει 101 χρόνια από την ίδρυσή του, έχοντας πάντα την ευγενή φιλοδοξία να «προάγει την ευημερία της ανθρωπότητας, με σχετικές παγκόσμιας εμβέλειας ενέργειες και πρωτοβουλίες». Προφανώς δε, αν κρίνουμε από τα έως σήμερα πεπραγμένα του, το Ίδρυμα έχει εξελιχθεί στο πιο διάσημο σύμβολο της εποχής. Αξιοποιώντας την τεράστια περιουσία του ιδρυτή του, J.D.Rockefeller, το Ίδρυμα δημιούργησε στις ΗΠΑ ορισμένους πολύ σημαντικούς θεσμούς –όπως, για παράδειγμα, τον Ερυθρό Σταυρό και το γνωστό Πανεπιστήμιο του Σικάγου. Στόχος του Ιδρύματος ήταν επίσης να βοηθήσει να σωθούν πολλά εκατομμύρια ζωές μέσω της υποστήριξης της έρευνας στην παγκόσμια δημόσια υγεία, που οδήγησε σε επιτεύγματα όπως η ανακάλυψη του εμβολίου κατά του κίτρινου πυρετού, και την γεωργία, όπως η συνεργασία με τον Norman Borlaug για την μεταφορά στην Ασία της «πράσινης επανάστασης» στην παραγωγικότητα τροφίμων.
Τα 101α γενέθλια έρχονται σε μία εποχή που οι Bill Gates και Warren Buffett ξεκινούν μία νέα χρυσή περίοδο, τόσο μέσα από τις τεράστιες προσωπικές δωρεές τους όσο και με τις προσπάθειές τους να παρακινήσουν άλλους δισεκατομμυριούχους να υπογράψουν το Giving Pledge, με το οποίο υπόσχονται να αξιοποιήσουν το ήμισυ της περιουσίας τους προς την εξυπηρέτηση ανώτερων σκοπών. Τί θα μπορούσε να επιφέρει λοιπόν ο νέος αιώνας στο επίπεδο της φιλανθρωπίας;
Το Ίδρυμα Rockefeller πιθανότατα θα γιορτάσει τους δύο αιώνες λειτουργίας του το 2113, το Ίδρυμα Bill & Melinda Gates, όμως, ίσως να μην έχει την ίδια μοίρα. Ο J.D.Rockefeller δημιούργησε ένα ίδρυμα που θα λειτουργούσε επ’ αόριστον. Από την άλλη μεριά, τα κεφάλαια που έχουν χορηγηθεί στο Ίδρυμα Gates πρέπει να έχουν δαπανηθεί εντός 50 ετών από τον θάνατο του τελευταίου επιβιώσαντα ιδρυτή –τον κύριο ή την κυρία Gates ή τον κύριο Buffett. Οι Gates και ο κ.Buffett αποτελούν τμήμα ενός αυξανόμενου αριθμού φιλανθρώπων που πιστεύουν ότι τα χρήματά τους θα πιάσουν τόπο αν αξιοποιηθούν ενόσω τουλάχιστον βρίσκονται εν ζωή.
Η επόμενη δεκαετία θα είναι ιδιαίτερα σημαντική για το μέλλον της φιλανθρωπίας. Όπως ο J.D.Rockefeller στράφηκε σε αυτό που αποκαλούσε «επιστημονική φιλανθρωπία», συγκεντρώνοντας ειδικούς για να βρουν λύσεις σε μεγάλα προβλήματα, έτσι και οι Gates κι οι όμοιοί τους σήμερα φιλοδοξούν οι δωρεές τους να βοηθήσουν να ξεπεραστούν ορισμένες από τις μεγαλύτερες σύγχρονες προκλήσεις. Αν αποδειχθεί ότι αυτό αποδίδει, πολύ περισσότεροι επιτυχημένοι επιχειρηματίες θα δοκιμάσουν να ασχοληθούν με την φιλανθρωπία, πιστεύοντας ότι και αυτοί μπορούν να κάνουν την διαφορά. Από την άλλη πλευρά, αν τα αποτελέσματα δεν είναι θετικά, θα δημιουργηθεί ένας έντονος πειρασμός να απορριφθεί η φιλανθρωπία ως ιδιοτροπία των πλουσίων. Η πλήρης εξάλειψη της πολιομυελίτιδας στις τρεις τελευταίες χώρες όπου παρουσιάζεται και η συνέχιση της πρόσφατης δραματικής μείωσης των θανάτων από ελονοσία, θα αποτελέσουν τις πιο κρίσιμες δοκιμασίες της φιλανθρωπίας.
Ορισμένες γρήγορες νίκες για τους νέους φιλάνθρωπους θα αφαιρούσαν επίσης ένα μέρος της αυξανόμενης δυσαρέσκειας απέναντι στους πλούσιους ανά τον κόσμο. Αυτό θα μπορούσε, μάλιστα, να θέσει τις βάσεις ενός νέου κοινωνικού συμβολαίου, σύμφωνα με το οποίο οι μεγάλες διαφορές στην προσωπική περιουσία είναι ανεκτές αν οι πλούσιοι κάνουν μία σημαντική προσπάθεια να προσφέρουν γενναιόδωρα και αποδοτικά.
Στην εποχή των Rockefeller, όταν η κυβέρνηση παρέμενε μικρή, ήταν πιθανό να πιστεύει κανείς ότι ένας φιλάνθρωπος θα μπορούσε να λύσει μεγάλα προβλήματα από μόνος του. Σήμερα είναι ξεκάθαρο ότι τέτοιου είδους λύσεις είναι δυνατές μόνον αν οι φιλάνθρωποι μπορούν να εργαστούν αποτελεσματικά όχι μόνον με τον μη κερδοσκοπικό κλάδο, αλλά και με την κυβέρνηση. Ορισμένοι βλέπουν την φιλανθρωπία σαν προσφορά επιχειρηματικού κεφαλαίου για κοινωνική καινοτομία, με την βοήθεια του οποίου μπορούν να αντιληφθούν αμφιλεγόμενα ή μακροπρόθεσμα στοιχήματα που κανονικά αποφεύγονται από τους κλασσικούς χρηματοδότες. Οι κυβερνήσεις και οι φιλάνθρωποι στις ημέρες μας μιλούν εκτενώς για την μεταξύ τους συνεργασία. Ωστόσο, η ρητορική θα δώσει την θέση της στην πράξη; Μια μεγάλη δοκιμασία θα αφορά το μέτωπο κατά της κλιματικής αλλαγής: θα καταφέρουν οι πλούσιοι να αξιοποιήσουν τα χρήματά τους για να στρέψουν την προσοχή των πολιτικών προς αυτή την μακροπρόθεσμη απειλή;
Υπό αυστηρό έλεγχο θα περάσει και η ιδέα ότι οι φιλάνθρωποι πρέπει να συνεργαστούν με ισχυρές επιχειρήσεις. Έτσι, θα καταστεί σαφές αν εταιρείες όπως η Nike, η Pepsico και η Unilever χρησιμοποιούν τέτοιες συνεργασίες σαν φύλλα συκής ή σαν μέσο ουσιαστικών αλλαγών για τον οργανισμό τους, αλλά και για ολόκληρο τον κόσμο. Μέρος του αυξανόμενου ενδιαφέροντος στους κοινωνικούς στόχους των επιχειρήσεων πηγάζει από την πεποίθηση ότι τα ταλαντούχα μέλη της παρούσας γενιάς που εισέρχονται τώρα στο εργατικό δυναμικό θέλουν να εργαστούν σε μία εταιρεία που δεν στοχεύει αποκλειστικά στο οικονομικό όφελος.
Αντίστοιχα, υψηλές προσδοκίες έχουν εκφραστεί και για την «επένδυση αντίκτυπου» (impact investing), δηλαδή την επένδυση για την παράλληλη επίτευξη οικονομικών και κοινωνικών ή περιβαλλοντικών στόχων. Το επενδυτικό προϊόν που μπορεί να οδηγήσει σε ένα σημαντικό άλμα είναι το ομόλογο κοινωνικού αντίκτυπου, το οποίο ενθαρρύνει την κερδοσκοπική επένδυση σε προγράμματα που υπόσχονται να εξοικονομήσουν δημόσια κεφάλαια μακροπρόθεσμα, αλλά τείνουν να εμπλέκουν ένα μεγάλο μέγεθος κινδύνου που αποστρέφει τους πολιτικούς. Οι επενδυτές σε ομόλογα κοινωνικού αντίκτυπου αποζημιώνονται από τις εξοικονομήσεις που θα δημιουργήσει το συνδεδεμένο πρόγραμμα. Το πρώτο ομόλογο αυτού του είδους σχεδιάστηκε στην Βρεταννία, με σκοπό την υποστήριξη ενός προγράμματος που θα μείωνε την επιστροφή των αποφυλακισμένων στην παρανομία. Χρηματοδοτήθηκε σε μεγάλο βαθμό από φιλάνθρωπους. Τώρα, η ιδέα έχει αρχίσει να κερδίζει την προσοχή των κυβερνήσεων ανά τον κόσμο, εξαιτίας όμως των κινδύνων που συνεπάγεται μπορεί να χρειαστεί την συνδρομή των φιλάνθρωπων επενδυτών αντίκτυπου, οι οποίοι θα αγοράσουν αυτά τα ομόλογα ούτως ώστε να βοηθήσουν να «απογειωθούν» ως κατηγορία στοιχείων ενεργητικού.
Από την άλλη πλευρά, τα τελευταία χρόνια ένα φαινόμενο που συνεχώς ανεβαίνει είναι αυτό της παγκοσμιοποίησης των δωρεών. Όσο αυξάνονται οι χώρες και οι επιχειρηματίες που πλουτίζουν, τόσο ανοδικά κινούνται και οι δωρεές. Στην περίπτωση αυτή, ωστόσο, όπως ανακάλυψαν οι κ.κ.Buffet και Gates στα ταξίδια τους στο εξωτερικό για να βρουν μιμητές, οι μεγιστάνες στις αναδυόμενες οικονομίες δεν είναι τόσο ενθουσιώδεις όσο οι Αμερικανοί ομόλογοί τους απέναντι στο Giving Pledge. Αντ’ αυτού, είναι πιθανότερο οι πλούσιοι αυτών των χωρών να στραφούν στο παράδειγμα της οικογένειας Rockefeller, που χρησιμοποίησε τις δωρεές της για να διαδώσει τις αξίες της δυναστείας της στις επόμενες γενιές.
Κάτι παρόμοιο συνέβη στην Ελλάδα με τα Ιδρύματα Ωνάση και Νιάρχου, που αναπτύσσουν σημαντικό έργο σε χώρους όπως η υγεία και ο πολιτισμός.
Είναι επίσης σημαντικό να υπογραμμισθεί το γεγονός ότι ένας πρόσθετος παράγοντας που συμβάλλει στην παγκοσμιοποίηση και στο μάνατζμεντ της φιλανθρωπίας είναι η διάδοση με εκπληκτικούς ρυθμούς των κοινωνικών δικτύων. Στο πλαίσιο αυτό, οι ιστοσελίδες που επιτρέπουν στους χορηγούς την άμεση συνδιαλλαγή με ένα άτομο ή μία κοινότητα που χρειάζεται τα κεφάλαιά τους, θα βελτιώσει και θα ενθαρρύνει τις δωρεές, κινητοποιώντας σχετικά μικρά ποσά από περισσότερα άτομα. Ακόμη πιο σημαντικό είναι το γεγονός ότι οι ευεργετούμενοι θα έχουν την δυνατότητα να ενημερώνουν τους χορηγούς τους, αλλά και να αλλάξουν τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί η φιλανθρωπία.
Παρόλα αυτά, το μακροπρόθεσμο μέλλον της φιλανθρωπίας θα εξαρτηθεί πρωταρχικά από την πρόοδο στην αντιμετώπιση των προβλημάτων που βασανίζουν την ανθρωπότητα. Στα τέλη του 20ου αιώνα, η ανανέωση του ενδιαφέροντος για την παγκόσμια φτώχεια και η νέα εστίαση στην απειλή της κλιματικής αλλαγής έστρεψαν την φιλανθρωπία προς αυτές τις κατευθύνσεις, απομακρύνοντάς την από την υποστήριξη των τεχνών –ή, όπως το έθεσε ο Bill Gates: «Δεν δίνω λεφτά σε κτίρια όπερας». Αν ο 21ος αιώνας κλείσει με την επιτυχή καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής ή με την επιτυχημένη προσαρμογή στις νέες συνθήκες που θα δημιουργήσει, αλλά και με την εξάλειψη της φτώχειας, υπάρχει η πιθανότητα η πρόσφατη τάση να αναστραφεί. Ίσως μέχρι το 2114 η φιλανθρωπία να μην εστιάζει στην κάλυψη των βασικών αναγκών (η οποία θα έχει επιτευχθεί), αλλά στις τέχνες και σε άλλα ανώτερα πράγματα. Αυτό θα είναι πραγματικά ένας λόγος γιορτής.
* Επικεφαλής του γραφείου της Νέας Υόρκης του περιοδικού The Economist, συγγραφέας του βιβλίου «Philanthropism: How giving can save the world» (εκδόσεις AandC Black)
europeanbusiness.gr
Στις 14 Μαρτίου 2014, ο Ίδρυμα Rockefeller θα κλείσει 101 χρόνια από την ίδρυσή του, έχοντας πάντα την ευγενή φιλοδοξία να «προάγει την ευημερία της ανθρωπότητας, με σχετικές παγκόσμιας εμβέλειας ενέργειες και πρωτοβουλίες». Προφανώς δε, αν κρίνουμε από τα έως σήμερα πεπραγμένα του, το Ίδρυμα έχει εξελιχθεί στο πιο διάσημο σύμβολο της εποχής. Αξιοποιώντας την τεράστια περιουσία του ιδρυτή του, J.D.Rockefeller, το Ίδρυμα δημιούργησε στις ΗΠΑ ορισμένους πολύ σημαντικούς θεσμούς –όπως, για παράδειγμα, τον Ερυθρό Σταυρό και το γνωστό Πανεπιστήμιο του Σικάγου. Στόχος του Ιδρύματος ήταν επίσης να βοηθήσει να σωθούν πολλά εκατομμύρια ζωές μέσω της υποστήριξης της έρευνας στην παγκόσμια δημόσια υγεία, που οδήγησε σε επιτεύγματα όπως η ανακάλυψη του εμβολίου κατά του κίτρινου πυρετού, και την γεωργία, όπως η συνεργασία με τον Norman Borlaug για την μεταφορά στην Ασία της «πράσινης επανάστασης» στην παραγωγικότητα τροφίμων.
Τα 101α γενέθλια έρχονται σε μία εποχή που οι Bill Gates και Warren Buffett ξεκινούν μία νέα χρυσή περίοδο, τόσο μέσα από τις τεράστιες προσωπικές δωρεές τους όσο και με τις προσπάθειές τους να παρακινήσουν άλλους δισεκατομμυριούχους να υπογράψουν το Giving Pledge, με το οποίο υπόσχονται να αξιοποιήσουν το ήμισυ της περιουσίας τους προς την εξυπηρέτηση ανώτερων σκοπών. Τί θα μπορούσε να επιφέρει λοιπόν ο νέος αιώνας στο επίπεδο της φιλανθρωπίας;
Το Ίδρυμα Rockefeller πιθανότατα θα γιορτάσει τους δύο αιώνες λειτουργίας του το 2113, το Ίδρυμα Bill & Melinda Gates, όμως, ίσως να μην έχει την ίδια μοίρα. Ο J.D.Rockefeller δημιούργησε ένα ίδρυμα που θα λειτουργούσε επ’ αόριστον. Από την άλλη μεριά, τα κεφάλαια που έχουν χορηγηθεί στο Ίδρυμα Gates πρέπει να έχουν δαπανηθεί εντός 50 ετών από τον θάνατο του τελευταίου επιβιώσαντα ιδρυτή –τον κύριο ή την κυρία Gates ή τον κύριο Buffett. Οι Gates και ο κ.Buffett αποτελούν τμήμα ενός αυξανόμενου αριθμού φιλανθρώπων που πιστεύουν ότι τα χρήματά τους θα πιάσουν τόπο αν αξιοποιηθούν ενόσω τουλάχιστον βρίσκονται εν ζωή.
Η επόμενη δεκαετία θα είναι ιδιαίτερα σημαντική για το μέλλον της φιλανθρωπίας. Όπως ο J.D.Rockefeller στράφηκε σε αυτό που αποκαλούσε «επιστημονική φιλανθρωπία», συγκεντρώνοντας ειδικούς για να βρουν λύσεις σε μεγάλα προβλήματα, έτσι και οι Gates κι οι όμοιοί τους σήμερα φιλοδοξούν οι δωρεές τους να βοηθήσουν να ξεπεραστούν ορισμένες από τις μεγαλύτερες σύγχρονες προκλήσεις. Αν αποδειχθεί ότι αυτό αποδίδει, πολύ περισσότεροι επιτυχημένοι επιχειρηματίες θα δοκιμάσουν να ασχοληθούν με την φιλανθρωπία, πιστεύοντας ότι και αυτοί μπορούν να κάνουν την διαφορά. Από την άλλη πλευρά, αν τα αποτελέσματα δεν είναι θετικά, θα δημιουργηθεί ένας έντονος πειρασμός να απορριφθεί η φιλανθρωπία ως ιδιοτροπία των πλουσίων. Η πλήρης εξάλειψη της πολιομυελίτιδας στις τρεις τελευταίες χώρες όπου παρουσιάζεται και η συνέχιση της πρόσφατης δραματικής μείωσης των θανάτων από ελονοσία, θα αποτελέσουν τις πιο κρίσιμες δοκιμασίες της φιλανθρωπίας.
Ορισμένες γρήγορες νίκες για τους νέους φιλάνθρωπους θα αφαιρούσαν επίσης ένα μέρος της αυξανόμενης δυσαρέσκειας απέναντι στους πλούσιους ανά τον κόσμο. Αυτό θα μπορούσε, μάλιστα, να θέσει τις βάσεις ενός νέου κοινωνικού συμβολαίου, σύμφωνα με το οποίο οι μεγάλες διαφορές στην προσωπική περιουσία είναι ανεκτές αν οι πλούσιοι κάνουν μία σημαντική προσπάθεια να προσφέρουν γενναιόδωρα και αποδοτικά.
Στην εποχή των Rockefeller, όταν η κυβέρνηση παρέμενε μικρή, ήταν πιθανό να πιστεύει κανείς ότι ένας φιλάνθρωπος θα μπορούσε να λύσει μεγάλα προβλήματα από μόνος του. Σήμερα είναι ξεκάθαρο ότι τέτοιου είδους λύσεις είναι δυνατές μόνον αν οι φιλάνθρωποι μπορούν να εργαστούν αποτελεσματικά όχι μόνον με τον μη κερδοσκοπικό κλάδο, αλλά και με την κυβέρνηση. Ορισμένοι βλέπουν την φιλανθρωπία σαν προσφορά επιχειρηματικού κεφαλαίου για κοινωνική καινοτομία, με την βοήθεια του οποίου μπορούν να αντιληφθούν αμφιλεγόμενα ή μακροπρόθεσμα στοιχήματα που κανονικά αποφεύγονται από τους κλασσικούς χρηματοδότες. Οι κυβερνήσεις και οι φιλάνθρωποι στις ημέρες μας μιλούν εκτενώς για την μεταξύ τους συνεργασία. Ωστόσο, η ρητορική θα δώσει την θέση της στην πράξη; Μια μεγάλη δοκιμασία θα αφορά το μέτωπο κατά της κλιματικής αλλαγής: θα καταφέρουν οι πλούσιοι να αξιοποιήσουν τα χρήματά τους για να στρέψουν την προσοχή των πολιτικών προς αυτή την μακροπρόθεσμη απειλή;
Υπό αυστηρό έλεγχο θα περάσει και η ιδέα ότι οι φιλάνθρωποι πρέπει να συνεργαστούν με ισχυρές επιχειρήσεις. Έτσι, θα καταστεί σαφές αν εταιρείες όπως η Nike, η Pepsico και η Unilever χρησιμοποιούν τέτοιες συνεργασίες σαν φύλλα συκής ή σαν μέσο ουσιαστικών αλλαγών για τον οργανισμό τους, αλλά και για ολόκληρο τον κόσμο. Μέρος του αυξανόμενου ενδιαφέροντος στους κοινωνικούς στόχους των επιχειρήσεων πηγάζει από την πεποίθηση ότι τα ταλαντούχα μέλη της παρούσας γενιάς που εισέρχονται τώρα στο εργατικό δυναμικό θέλουν να εργαστούν σε μία εταιρεία που δεν στοχεύει αποκλειστικά στο οικονομικό όφελος.
Αντίστοιχα, υψηλές προσδοκίες έχουν εκφραστεί και για την «επένδυση αντίκτυπου» (impact investing), δηλαδή την επένδυση για την παράλληλη επίτευξη οικονομικών και κοινωνικών ή περιβαλλοντικών στόχων. Το επενδυτικό προϊόν που μπορεί να οδηγήσει σε ένα σημαντικό άλμα είναι το ομόλογο κοινωνικού αντίκτυπου, το οποίο ενθαρρύνει την κερδοσκοπική επένδυση σε προγράμματα που υπόσχονται να εξοικονομήσουν δημόσια κεφάλαια μακροπρόθεσμα, αλλά τείνουν να εμπλέκουν ένα μεγάλο μέγεθος κινδύνου που αποστρέφει τους πολιτικούς. Οι επενδυτές σε ομόλογα κοινωνικού αντίκτυπου αποζημιώνονται από τις εξοικονομήσεις που θα δημιουργήσει το συνδεδεμένο πρόγραμμα. Το πρώτο ομόλογο αυτού του είδους σχεδιάστηκε στην Βρεταννία, με σκοπό την υποστήριξη ενός προγράμματος που θα μείωνε την επιστροφή των αποφυλακισμένων στην παρανομία. Χρηματοδοτήθηκε σε μεγάλο βαθμό από φιλάνθρωπους. Τώρα, η ιδέα έχει αρχίσει να κερδίζει την προσοχή των κυβερνήσεων ανά τον κόσμο, εξαιτίας όμως των κινδύνων που συνεπάγεται μπορεί να χρειαστεί την συνδρομή των φιλάνθρωπων επενδυτών αντίκτυπου, οι οποίοι θα αγοράσουν αυτά τα ομόλογα ούτως ώστε να βοηθήσουν να «απογειωθούν» ως κατηγορία στοιχείων ενεργητικού.
Από την άλλη πλευρά, τα τελευταία χρόνια ένα φαινόμενο που συνεχώς ανεβαίνει είναι αυτό της παγκοσμιοποίησης των δωρεών. Όσο αυξάνονται οι χώρες και οι επιχειρηματίες που πλουτίζουν, τόσο ανοδικά κινούνται και οι δωρεές. Στην περίπτωση αυτή, ωστόσο, όπως ανακάλυψαν οι κ.κ.Buffet και Gates στα ταξίδια τους στο εξωτερικό για να βρουν μιμητές, οι μεγιστάνες στις αναδυόμενες οικονομίες δεν είναι τόσο ενθουσιώδεις όσο οι Αμερικανοί ομόλογοί τους απέναντι στο Giving Pledge. Αντ’ αυτού, είναι πιθανότερο οι πλούσιοι αυτών των χωρών να στραφούν στο παράδειγμα της οικογένειας Rockefeller, που χρησιμοποίησε τις δωρεές της για να διαδώσει τις αξίες της δυναστείας της στις επόμενες γενιές.
Κάτι παρόμοιο συνέβη στην Ελλάδα με τα Ιδρύματα Ωνάση και Νιάρχου, που αναπτύσσουν σημαντικό έργο σε χώρους όπως η υγεία και ο πολιτισμός.
Είναι επίσης σημαντικό να υπογραμμισθεί το γεγονός ότι ένας πρόσθετος παράγοντας που συμβάλλει στην παγκοσμιοποίηση και στο μάνατζμεντ της φιλανθρωπίας είναι η διάδοση με εκπληκτικούς ρυθμούς των κοινωνικών δικτύων. Στο πλαίσιο αυτό, οι ιστοσελίδες που επιτρέπουν στους χορηγούς την άμεση συνδιαλλαγή με ένα άτομο ή μία κοινότητα που χρειάζεται τα κεφάλαιά τους, θα βελτιώσει και θα ενθαρρύνει τις δωρεές, κινητοποιώντας σχετικά μικρά ποσά από περισσότερα άτομα. Ακόμη πιο σημαντικό είναι το γεγονός ότι οι ευεργετούμενοι θα έχουν την δυνατότητα να ενημερώνουν τους χορηγούς τους, αλλά και να αλλάξουν τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί η φιλανθρωπία.
Παρόλα αυτά, το μακροπρόθεσμο μέλλον της φιλανθρωπίας θα εξαρτηθεί πρωταρχικά από την πρόοδο στην αντιμετώπιση των προβλημάτων που βασανίζουν την ανθρωπότητα. Στα τέλη του 20ου αιώνα, η ανανέωση του ενδιαφέροντος για την παγκόσμια φτώχεια και η νέα εστίαση στην απειλή της κλιματικής αλλαγής έστρεψαν την φιλανθρωπία προς αυτές τις κατευθύνσεις, απομακρύνοντάς την από την υποστήριξη των τεχνών –ή, όπως το έθεσε ο Bill Gates: «Δεν δίνω λεφτά σε κτίρια όπερας». Αν ο 21ος αιώνας κλείσει με την επιτυχή καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής ή με την επιτυχημένη προσαρμογή στις νέες συνθήκες που θα δημιουργήσει, αλλά και με την εξάλειψη της φτώχειας, υπάρχει η πιθανότητα η πρόσφατη τάση να αναστραφεί. Ίσως μέχρι το 2114 η φιλανθρωπία να μην εστιάζει στην κάλυψη των βασικών αναγκών (η οποία θα έχει επιτευχθεί), αλλά στις τέχνες και σε άλλα ανώτερα πράγματα. Αυτό θα είναι πραγματικά ένας λόγος γιορτής.
* Επικεφαλής του γραφείου της Νέας Υόρκης του περιοδικού The Economist, συγγραφέας του βιβλίου «Philanthropism: How giving can save the world» (εκδόσεις AandC Black)
europeanbusiness.gr
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
![Η Πωλίνα έφερε σε δύσκολη θέση τον Κωστόπουλο: «Έχεις αλλάξει, δεν είσαι ο εαυτός σου»! [video]](https://images.newsnowgreece.com/63/632735/i-polina-efere-se-dyskoli-thesi-ton-kostopoulo-exeis-allaxei-den-eisai-o-eaftos-sou-video-1-124x78.jpg)
ΕΠΟΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Νέες εφαρμογές έρχονται στο ios 8
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
