2014-03-13 20:36:09
Γράφει ο Πάνος Κοσμάς*
Ύστερα από το ξέσπασμα της παγκόσμιας καπιταλιστικής κρίσης το 2008, οι εξελίξεις δεν έπαψαν να θέτουν, το ένα μετά το άλλο, σκληρά διλήμματα στην Αριστερά: για το χαρακτήρα της κρίσης, για την απάντηση της Αριστεράς, για το αν αυτή η απάντηση μπορεί να είναι ένα αριστερό - κεϊνσιανό σχέδιο εξόδου από την κρίση του καπιταλισμού ή η σοσιαλιστική «έξοδος» από τον καπιταλισμό σε κρίση. Όλα τα «παλιά» θεωρητικά ζητήματα, σκεπασμένα από τη λήθη, την κατάπτωση σχεδόν δύο δεκαετιών σκληρής ήττας της Αριστεράς και των ιδεών της, μεγάλης υποχώρησης του παγκόσμιου κινήματος και ανυπαρξίας επαναστατικών αποπειρών ανατροπής του καπιταλισμού, ξαναβρέθηκαν απαιτητικά στο δρόμο της Αριστεράς.
"Οι ΗΠΑ και η Ε.Ε. έχουν αγκαλιάσει την επανάσταση (σ.σ. στην Ουκρανία) σαν μια άλλη άνθηση της δημοκρατίας, ένα χτύπημα στον αυταρχισμό και στη διαφθορά στην πρώην σοβιετική χώρα".
New York Times της 1ης Μαρτίου 2014
Στο νέο ιστορικό κύκλο της καπιταλιστικής κρίσης η Αριστερά και τα κινήματα βρέθηκαν πρώτα στην αφετηρία: με τις εξεγέρσεις - επαναστάσεις της «αραβικής άνοιξης», με τα μαζικά κινήματα αντίστασης στον ευρωπαϊκό Νότο, με το occupy wall street, δίπλα στις λατινοαμερικανικές «εστίες» αντίστασης στον ιμπεριαλισμό και το νεοφιλελευθερισμό. Στην πρόκληση των κινημάτων αντίστασης και των εξεγέρσεων, ο καπιταλισμός απάντησε με τα γνωστά του όπλα: τη διεθνή οργάνωση της ιμπεριαλιστικής αντεπανάστασης σε όλα τα μέτωπα (από την Αραβία ως τη Λατινική Αμερική και την Ουκρανία), τον ακροδεξιό και φασιστικό «ριζοσπαστισμό απ’ τα κάτω», το μετασχηματισμό της αστικής κοινοβουλευτικής δημοκρατίας στην Ευρώπη σε σιδερόφρακτη κοινοβουλευτική αυταρχία με διαρκώς ενισχυόμενα χαρακτηριστικά κράτους "έκτακτης ανάγκης". Αφού ξεπέρασε το ξάφνιασμα και τον πανικό της πρώτης εκδήλωσης της κρίσης, αφού διέθεσε τρισεκατομμύρια δολάρια στις δύο όχθες του Ατλαντικού για να ελέγξει την τραπεζική κρίση, αφού επέβαλε ένα πλαίσιο διαχείρισης της κρίσης με τη μετατροπή των κρατικών χρεών σε δημόσια και με την εγκατάσταση ενός παγκόσμιου μηχανισμού υπερεκμετάλλευσης όπου οι εργαζόμενοι όλου του κόσμου γίνονται δουλοπάροικοι του 21ου αιώνα για να ξεπληρωθούν οι απαιτήσεις της τεράστιας μάζας του πλασματικού κεφαλαίου πάνω στη ζωντανή εργασία και να πάει σε όλο και μεγαλύτερο βάθος η διαδικασία καταστροφής ζωντανής και νεκρής εργασίας, αφού έτσι πέτυχε μια προσωρινή και σχετική σταθεροποίηση του συστήματος σε ΗΠΑ και Ευρώπη, ύστερα φόρεσε τη «στολή εκστρατείας» για να καταπνίξει τους θυλάκους αντίστασης σε όλο τον κόσμο!
Δεν έχουμε δικαίωμα να παραγνωρίσουμε τα μηνύματα των καιρών! Η καπιταλιστική αντεπίθεση προσλαμβάνει πλέον τα χαρακτηριστικά και τη δυναμική διεθνούς αντεπανάστασης που απειλεί να πνίξει όλες τις εστίες αντίστασης του κινήματος και της Αριστεράς. Από κει που στο άμεσο διάστημα ύστερα από το ξέσπασμα της κρίσης βρίσκονταν ένα βήμα πίσω, οι δυνάμεις του καπιταλισμού και της ιμπεριαλιστικής αντεπανάστασης βρίσκονται τώρα ένα -αποφασιστικό!- βήμα μπροστά: αφού επέβαλαν στη Λιβύη ένα καθεστώς-υβρίδιο Αλ Κάιντα, τοπικών φυλάρχων και ιμπεριαλιστικού προτεκτοράτου, αφού πέτυχαν τον εκφυλισμό της αιγυπτιακής επανάστασης με την αποκατάσταση μέσα από στρατιωτικό πραξικόπημα σε νέα εκδοχή του καθεστώτος Μπουμπάρακ σε έναν εμφύλιο με τους Αδελφούς Μουσουλμάνους, εκφυλίζοντας έτσι και αντιστρέφοντας σε μεγάλο βαθμό την ανατρεπτική δυναμική της «αραβικής άνοιξης», τώρα με το ’να χέρι στηρίζουν μια κυβέρνηση ακροδεξιών εθνικιστών και ναζιστών στην Ουκρανία και οργανώνουν ένα νέο Ψυχρό Πόλεμο στην Ευρώπη και με το άλλο στηρίζουν, χρηματοδοτούν και καθοδηγούν την «αντεπανάσταση των πλουσίων» στη Βενεζουέλα. Αν πετύχουν σε αυτό το διπλό τους στόχο και μάλιστα χωρίς μια σημαντική, ευρωπαϊκή τουλάχιστον, αντίδραση και αντίσταση της Αριστεράς, αυτό θα μπορούσε να είναι ένα αποφασιστικό σημείο καμπής υπέρ του παγκόσμιου καπιταλισμού, που πλέον για να διαχειριστεί την κρίση του και τους ανταγωνισμούς του, έχει ανακαλέσει στην ιστορική σκηνή το βαμπίρ του ναζισμού.
Η Ουκρανία συνιστά αναμφίβολα την κορυφαία και πιο «ανελέητη» δοκιμασία για μια Αριστερά που για μερικές δεκαετίες τουλάχιστον ψάχνει τα βήματά της -αν δεν «παραπατάει»- στην αναμέτρηση με το παγκόσμιο σύστημα. Στην ιστορική κλίμακα, η σύντομη κινηματική αναγέννηση των Φόρουμ στο πρώτο μισό της πρώτης δεκαετίας του νέου αιώνα αποδείχτηκε μια σύντομη και ασθενική αναλαμπή, καθώς ναυάγησε στις πρώτες δοκιμασίες των βασικών πολιτικών της στηριγμάτων (συμμετοχή της Επανίδρυσης στην κυβέρνηση Πρόντι, σοσιαλφιλελεύθερος εκφυλισμός του βραζιλιάνικου PT στην κυβέρνηση) αλλά και στη σύγκρουση με τις σκληρές απαιτήσεις της «πραγματικής» ταξικής πάλης και τις ανάγκες του περάσματος «από το συμβολικό, στο πραγματικό». Στη Λατινική Αμερική επιβάλλεται σκληρά ο «νόμος» της αδυσώπητης ταξικής αναμέτρησης. Η μακρόχρονη αριστερή διακυβέρνηση σε μια κατάσταση ασταθούς ταξικής ισορροπίας αποδεικνύεται χίμαιρα: τώρα είμαστε μπροστά στο άμεσο δίλημμα είτε μιας αποφασιστικής στροφής στην κατεύθυνση του σοσιαλιστικού μετασχηματισμού είτε της επικράτησης της «εξέγερσης των πλουσίων». Στο θέατρο της Ευρώπης οι εξελίξεις στην Ουκρανία ταράσσουν το σχέδιο μιας «ήσυχης» παρέμβασης της ευρωπαϊκής Αριστεράς στις ευρωεκλογές και αναβαθμίζουν τους φόβους όχι μόνο για μεγαλύτερη σκλήρυνση της «ευρωπαϊκής Βαστίλλης» αλλά και για τις εκλογικές επιδόσεις των ευρωπαϊκών ακροδεξιών ή και φασιστικών κομμάτων. Οι αντίρροπες δυνάμεις του ελληνικού «θυλάκου» (με την αναμενόμενη εκλογική πρωτιά του ΣΥΡΙΖΑ και τη ρεαλιστική «απειλή» της κυβέρνησης της Αριστεράς), αλλά και της «ξεχασμένης» εξέγερσης της Βοσνίας, έχουν να αναμετρηθούν με την πλημμυρίδα της ακροδεξιάς, του φασισμού και της ιμπεριαλιστικής αντεπανάστασης στο ευρωπαϊκό έδαφος, με την Ουκρανία σε ρόλο αιχμής, την Ευρωζώνη και Ευρωπαϊκή Ένωση σε ρόλο ευρωπαϊκής Ιερής Συμμαχίας ενάντια στους λαούς (που με την Ουκρανία «ξεπλένει» και επίσημα πλέον το ρόλο του φασισμού) και τον αμερικανικό ιμπεριαλισμό στο γνωστό ρόλο του παγκόσμιου αρχιτραμπούκου.
Αφυπνισμένη βίαια από μια κατάσταση «νάρκης της ήττας» και διαρκώς «εκβιαζόμενη» από το συμπυκνωμένο πολιτικό χρόνο, αλλά και τα όλο και πιο σκληρά και απαιτητικά «επεισόδια» της αναμέτρησης με το σύστημα, η Αριστερά μοιάζει πιο αμήχανη από ποτέ. Έχει πλήρη αμηχανία με τη Βενεζουέλα (τι πρέπει να γίνει, πέρα από την αυτονόητη αλληλεγγύη), δεν ξέρει τι να πει και τι να κάνει για την Ουκρανία, δεν ξέρει τι να συμπεράνει και πώς να επαναπροσδιορίσει τη θέση της για την πορεία της «αραβικής άνοιξης», δεν ξέρει καν τι να κάνει για τη «δική της» κοινωνική εξέγερση στη Βοσνία, και στις κορυφώσεις της αναμέτρησης παρακολουθεί με πατσιφιστική «ανωτερότητα» τους φασίστες να φτιάχνουν πολιτοφυλακές! Φοβόμαστε λοιπόν πως το πιθανότερο είναι ότι θα προτιμήσει, μέσα σε αυτό τον κατακλυσμό, αφού τοποθετηθεί με τις "ίσες αποστάσεις", στη συνέχεια απλώς να κάνει… εκλογές – έστω και αν ιδιαίτερα σε αυτές τις συνθήκες τα αποτελέσματά τους αποκτούν τεράστια σημασία, πάνω απ’ όλα στην Ελλάδα.
Σε αυτό το άρθρο μπορούμε μόνο υπαινικτικά να τα σημειώσουμε όλα αυτά, για να έχουμε μια αίσθηση της «μεγάλης εικόνας», γιατί επείγει να αφιερωθούμε στο τι να κάνουμε στο «ουκρανικό μέτωπο». Τα γεγονότα ισοδυναμούν με γενικό συναγερμό – μόνο κουφοί θα μπορούσαν να συνεχίζουν τα «ειρηνικά τους έργα» επειδή δεν τον άκουσαν!
Κάτω η κυβέρνηση των ακροδεξιών εθνικιστών και νεοναζί του Κιέβου, όργανο της διεθνούς αντεπανάστασης!
Ας αρχίσουμε απ' αυτό, το πιο άμεσο και καθοριστικό, για να πιάσουμε από την αρχή γερά την άκρη του νήματος. Και για να είμαστε από την αρχή σαφείς: εδώ η εκδοχή των ίσων αποστάσεων και του "ούτε ούτε" θα ήταν τραγικό λάθος! Όσον αφορά το νέο καθεστώς του Κιέβου, οι ίσες αποστάσεις και το "ούτε ούτε" θα μπορούσε να έχει την εξής μορφή: ούτε με τον Γιανουκόβιτς ούτε με τον Γιατσένιουκ (ο πρωθυπουργός της νέας κυβέρνησης) - ούτε με το φιλοδυτικό τμήμα της αστικής τάξης ούτε με το φιλορωσικό. Πτέρυγες της αστικής τάξης - κυβερνήσεις και καθεστώτα εξίσου εκμεταλλευτικά και καταπιεστικά, οπότε η Αριστερά είναι εξίσου ενάντια και στα δύο. Με αυτή τη λογική, φυσικά, δεν υπήρξε και καμιά ουσιαστική αλλαγή καθεστώτος στο Κίεβο: τα καθεστώτα του Γιανουκόβιτς και του Γιατσένιουκ είναι πολιτικά "ομότιμα". (1)
Ακούγεται ριζοσπαστικό, ακόμη και επαναστατικό, αλλά είναι τραγικό λάθος! Διότι παραγνωρίζει πλήρως δύο καθοριστικά ζητήματα: το χαρακτήρα του νέου καθεστώτος και τη διεθνή του σημασία.
Συγκεκριμένα, το νέο καθεστώς δεν είναι ένα απλώς αυταρχικό κοινοβουλευτικό καθεστώς, αλλά ένα βοναπαρτιστικό καθεστώς με ισχυρό και καθοριστικό το ρόλο του νεοναζιστικού του βραχίονα. Η πορεία των εξελίξεων απάντησε σε πολλές «απορίες» σχετικά με αυτό, αφού η ετυμηγορία των γεγονότων ήταν αμείλικτη. Πέρα από το συμβολικό (που όμως συμπυκνώνει το πολιτικό) του γεγονότος ότι ο νέος πρωθυπουργός Γιατσένιουκ φωτογραφήθηκε να χαιρετάει ναζιστικά (2) ύστερα από την κατάληψη της εξουσίας, υπάρχουν σειρά από ουσιαστικά δεδομένα: Στην πρώτη της συνεδρίαση η ουκρανική Ράντα αποφάσισε μεταξύ άλλων (3) να βγάλει εκτός νόμου το ΚΚ Ουκρανίας, να καταργήσει το νόμο που ποινικοποιούσε τη ναζιστική προπαγάνδα, να καταργήσει την επίσημη χρήση των μειονοτικών γλωσσών (ρωσικά, ρουμανικά, ουγγρικά, ελληνικά), να τοποθετήσει υπουργό Εσωτερικών το ναζιστή Β. Αβάκοφ και να διορίσει στελέχη του νεοναζιστικού Δεξιού Τομέα σε θέσεις-κλειδιά στο υπουργείο, αλλά και στη Γενική Εισαγγελία, να απολύσει από την υπηρεσία αξιωματικούς και στρατιωτικούς του στρατού και των δυνάμεων καταστολής για να προσλάβει στη θέση τους μέλη και στελέχη του Σβόμποντα και του Δεξιού Τομέα, να εκδώσει ψήφισμα για την αντιμετώπιση των συνεπειών της σοβιετικής κατοχής της Ουκρανίας! Ασφαλώς τα εγκλήματα του Στάλιν, που ανέτρεψε τη διεθνιστική πολιτική των Λένιν - Τρότσκι και την αντικατέστησε με τον παλιό μεγαρωσικό σοβινισμό, έχουν μεγάλη ευθύνη για το γεγονός ότι γιγαντώθηκε ο σοβινισμός και ο ναζισμός στην Ουκρανία και άλλες χώρες της πρώην ΕΣΣΔ. Αλλά μόνο τον ιμπεριαλισμό βοηθάει να "ξεπλένονται" όλα με το επιχείορημα των εγκλημάτων του Στάλιν. (4)
Αν αυτά έγιναν στη Βουλή, στους δρόμους και σιγά σιγά σε όλη τη χώρα, άρχισε να ξεδιπλώνεται ένα αντικομμουνιστικό φασιστικό πογκρόμ, από πυρπολήσεις γραφείων κομμάτων και λιντσαρίσματα στελεχών τους (5) μέχρι εισβολές ταγμάτων εφόδου σε συνεδριάσεις δημοτικών συμβουλίων ακόμη και σε κωμοπόλεις μακριά από το Κίεβο.
Δεν θέλουμε να κουράσουμε άλλο παραθέτοντας και άλλα στοιχεία. Για μας είναι αρκετά για να τεκμηριώσουν το χαρακτηρισμό του νέου καθεστώτος ως "βοναπαρτιστικού με ισχυρό νεοναζιστικό βραχίονα". Θα μπορούσε κανείς εδώ να αντιτείνει ότι "άρα λοιπόν αυτό δεν είναι ένα καθαρά φασιστικό καθεστώς σαν αυτά του Μεσοπολέμου του 20ού αιώνα". Μια τέτοια σκέψη θα ήταν ασυγχώρητη για πολλούς λόγους: Πρώτα απ' όλα, μπορεί να μην έχουμε ένα "καθαρά φασιστικό καθεστώς" (για λόγους που θα εξηγήσουμε παρακάτω), αλλά έχουμε "καθαρά ναζιστές" να συμμετέχουν στην εξουσία σε πρωταγωνιστικό ρόλο, και μάλιστα να έχουν κερδίσει αυτό το ρόλο με τη δράση των ένοπλων πολιτοφυλακών τους με κατάληξη μια νικηφόρα έφοδο για την κατάληψη της εξουσίας. Αυτό είναι ένα ιστορικά μεγάλο γεγονός, ένα σημείο καμπής, μια ποιοτική μεταβολή - και αλίμονο στην Αριστερά και ακόμη χειρότερα στην Επαναστατική Αριστερά και δη την τροτσκιστική (6) που όχι μόνο δεν το βλέπει και δεν το αξιολογεί πολύ ψηλά, αλλά το υποβαθμίζει και προσπαθεί να το αποκρύψει! Σε πρόσφατο άρθρο του ο Άλεξ Καλίνικος διασκεδάζει "απ' τ' αριστερά" το γεγονός αυτό με τρόπο που κινδυνεύει να γίνει αποτελεσματικότερος από την "απ' τα δεξιά" προσπάθεια των NY Times, του διεθνούς ιμπεριαλισμού, του Σουλτς και των ομοίων του. Ιδού τι λέει μεταξύ άλλων το άρθρο του στην ιστοσελίδα του αγγλικού Socialist Workers (Εργατικό Κόμμα) με ημερομηνία 3 Μαρτίου και με τίτλο "Ο Πούτιν ανεβάζει τον πήχη στην ιμπεριαλιστική κρίση στην Κριμαία" (με μια αδιόρατη απόκλιση προς το "ο κύριος εχθρός είναι η Ρωσία"):
«Επιπλέον, χάρη στην ιστορική αδυναμία της Αριστεράς στην Ουκρανία, η ακροδεξιά έχει διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην "Euromaidan" κατάληψη στο Κίεβο. Παρ' όλα αυτά, όσοι ισχυρίζονται ότι η ανατροπή του Γιανουκόβιτς ήταν ένα "φασιστικό πραξικόπημα", παπαγαλίζουν την προπαγάνδα της Μόσχας. Ο Γιανουκόβιτς ανατράπηκε γιατί το τμήμα της ολιγαρχίας που προηγουμένως τον υποστήριξε απέσυρε την υποστήριξή του (...) πέρα από μια απόφαση του Κοινοβουλίου στο Κίεβο περί απαγόρευσης της ρωσικής γλώσσας ως επίσημης γλώσσας, τα στοιχεία περί ύπαρξης πραγματικής απειλής για τους Ρωσόφωνους είναι λίγα».
Στο εδάφιο αυτό συμπυκνώνονται όλα τα λάθη στην πολιτική αξιολόγηση των γεγονότων που έφεραν την ανατροπή του Γιανουκόβιτς και ακόμη περισσότερο στον πολιτικό χαρακτηρισμό του νέου ουκρανικού καθεστώτος:
Πρώτον, η φράση "η ακροδεξιά έχει διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στη "Euromaidan" κατάληψη στο Κίεβο" εξαφανίζει το ρόλο των ναζιστών (δεν είναι το ίδιο ακροδεξιά και ναζιστές) και δεν απαντάει στο ερώτημα: ποιος είχε την πολιτική ηγεμονία και την ηγεσία σε αυτή την κατάληψη και άρα ποιος σφράγισε το χαρακτήρα αυτού του κινήματος. Αν όχι απλώς η ακροδεξιά αλλά οι ναζιστές είχαν την ηγεμονία και ακόμη περισσότερο την ηγεσία, οργάνωναν και είχαν το γενικό πρόσταγμα στη Μαϊντάν, αν οι κυρίαρχοι της Μαϊντάν ήταν οι δικές τους πολιτοφυλακές και όχι βέβαια κάποιο μυθικό υποκείμενο που θα χαρακτηρίζαμε "οπλισμένο λαό", τότε ήταν οι ίδιοι που ανέτρεψαν τον Γιανουκόβιτς και κατέλαβαν την εξουσία. Η "ξεθυμασμένη" φράση του Καλίνικος συνιστά μια πρωτοφανή υποτίμηση των γεγονότων που έχουν πλέον συντελεστεί, είναι "σε κοινή θέα" και αποδεικνύουν την ηγεμονική θέση και τον ηγετικό ρόλο των φασιστών.
Δεύτερον, συνεχίζοντας στο δρόμο της υποτίμησης του ρόλου των φασιστών, ο Καλίνικος λέει ότι ο Γιανουκόβιτς δεν έπεσε από το δικό τους ένοπλο κίνημα (με την αμέριστη πολιτική και διπλωματική συμπαράσταση, χρηματοδότηση και εξοπλισμό από τους ιμπεριαλιστές βεβαίως), αλλά επειδή τον εγκατέλειψαν οι ολιγάρχες της αστικής τάξης που τον στήριζαν. Εδώ έχουμε μια ρηχή αντιστροφή αιτίου και αποτελέσματος: ήταν η πίεση των ιμπεριαλιστών και του κινήματος στη Μαϊντάν υπό την ηγεσία των φασιστών (7) στην οποία ο Γιανουκόβιτς και οι δυνάμεις ασφαλείας του δεν μπόρεσαν να αντεπεξέλθουν είτε ουδετεροποιήθηκαν τρέφοντας φιλικά αισθήματα προς τους πρωταγωνιστές της Μαϊντάν, ήταν η επιτάχυνση των εξελίξεων χάρη στην απότομη κλιμάκωση της ιμπεριαλιστικής επέμβασης και τα "τετελεσμένα" των φασιστών που "έπεισαν" τους ολιγάρχες που τον στήριζαν να τον εγκαταλείψουν πηδώντας στο φιλοδυτικό τρένο - δεν τον εγκατέλειψαν στα καλά του καθουμένου...
Απ' τη στιγμή όμως που συμφωνούμε ότι έγινε έτσι (έστω και διαφωνώντας για τη σχέση αιτίου και αποτελέσματος), τότε ποια είναι πλέον, ύστερα απ' όλα αυτά, η "άλλη πλευρά" της αστικής τάξης, αυτή που είναι ενάντια στο νέο καθεστώς; Η αστική τάξη της... Κριμαίας; Και η σωστή γενικά απαίτηση να μη μπλεχτούμε, έστω και αθέλητα, στις ενδοαστικές αντιθέσεις, τι συγκεκριμένα σημαίνει πλέον; Από τη μια να είμαστε ενάντια στο νέο καθεστώς και από την άλλη ενάντια σε ποιον; Τι θα μπορούσε να σημαίνει πια το "ούτε ούτε" προκειμένου για το καθεστώς στην Ουκρανία; Είναι μια απλή κατασκευή που το μόνο της πολιτικό αποτέλεσμα είναι να ρίξει στα μαλακά, να υποτιμήσει πολιτικά το τεράστιο γεγονός ότι ναζιστές κατέκτησαν ένοπλα περίοπτη θέση σε μια κυβέρνηση ευρωπαϊκής χώρας στην αυγή του 21ου αιώνα!
Τρίτο, αναπόφευκτα στο τέλος του συλλογισμού του ο Καλίνικος ναυαγεί εντελώς, λέγοντας περίπου ότι δεν υπάρχουν σοβαροί λόγοι να φοβόμαστε για τα δικαιώματα των μειονοτήτων!!! Φυσικά, αν έχεις προαποφασίσει να υποτιμήσεις μέχρι διαγραφής το ρόλο των ναζιστών, τότε δεν μπορείς να ανησυχείς για τα δικαιώματα των μειονοτήτων - ούτε και των κομμουνιστών, των αριστερών και των αναρχικών, ούτε βεβαίως των Εβραίων (7) κ.λπ. κ.λπ.
Αναφέρεται μάλιστα μόνο στη ρωσική γλώσσα, ενώ έχει απαγορευτεί η επίσημη χρήση 4 γλωσσών - ίσως γιατί έτσι "κολλάει" καλύτερα ο "διμέτωπος" και οι ίσες αποστάσεις (φιλοδυτικοί - φιλορώσοι, Δύση - Ρωσία).
Αν, ύστερα απ' όλα αυτά, χαρακτηρίζουμε το καθεστώς του Κιέβου "βοναπαρτιστικό με ισχυρό φασιστικό εκτελεστικό βραχίονα", είναι για δύο βασικούς λόγους: Από τη μία, γιατί οι φασίστες πριν βάλουν πόδι στην εξουσία, είχαν πάρει τα χαρακτηριστικά φασιστικού ρεύματος αλλά όχι μαζικά χαρακτηριστικά φασιστικού κινήματος απ' τα κάτω, παρόλο που ειδικά στη δυτική Ουκρανία οι πολιτοφυλακές του Σβόμποντα και του Δεξιού Τομέα είχαν επεκταθεί σε αξιόλογη κλίμακα. Δεν είναι ο φασισμός που έφτασε στην εξουσία παίρνοντας τη μορφή μαζικού κινήματος απ' τα κάστω και διαλύοντας πλήρως τις οργανώσεις της εργατικής τάξης και της Αριστεράς, αλλά που έφτασε στην εξουσία μέσα από ιδιόμορφες συγκυρίες και μέσα από ένα φασιστικό - ιμπεριαλιστικό πραξικόπημα. Από την άλλη, γιατί αυτός ο φασισμός με αυτή την ιδιομορφία και με το γεγονός ότι είναι φασισμός σε μια περιφερειακή χώρα, δεν θα κατάφερνε μέχρι σήμερα ό,τι κατάφερε χωρίς την αμέριστη ιμπεριαλιστική στήριξη και χρηματοδότηση. Και δεν πρόκειται να καταφέρει και τίποτα από δω και πέρα, χωρίς την αμέριστη στήριξη, όχι μόνο πολιτική και διπλωματική αλλά και οικονομική, (8) των ιμπεριαλιστών συμμάχων και πατρώνων. Οι οποίοι όμως έχουν κάθε λόγο να φτιασιδώσουν σε κοινοβουλευτική κατεύθυνση το νέο καθεστώς, να ζητήσουν και να επιβάλουν μέχρι εκεί που μπορούν "αυτοσυγκράτηση" από τους Ουκρανούς φασίστες - για προφανείς λόγους. Εξάλλου, όπως είχε πει και ο Τρότσκι, από τη στιγμή που θα βρεθεί στην εξουσία ο φασισμός, ακόμη και ο "τυπικός" φασισμός του Μεσοπολέμου του 20ού αιώνα, μετασχηματίζεται σταδιακά σε ένα είδος γραφειοκρατικού βοναπαρτισμού - στην προκειμένη περίπτωση λοιπόν για ένα λόγο παραπάνω και ακόμη πιο έντονα.
Από την άλλη όμως, ο ουκρανικός φασισμός θα είναι απαραίτητο στήριγμα για την ουκρανική αστική τάξη (που πλέον ενοποιείται στη συντριπτική της πλειονότητα πίσω από το νέο καθεστώς του Κιέβου) για να διεκδικήσει και να σταθεροποιήσει την εξουσία της σε όλη την έκταση της Ουκρανίας και θα αντλεί δύναμη από αυτό το ρόλο. Τέλος, η επιβολή ενός νέου σκληρού "προγράμματος προσαρμογής", με τη δεύτερη επιδρομή του ΔΝΤ και του σιναφιού του, θα χρειαστεί τους φασίστες σε ρόλο τραμπούκου. Όταν η αστική κοινοβουλευτική δημοκρατία στην Ελλάδα έχει μετατραπεί σε τρία μόλις χρόνια κρίσης και μνημονίων σε ένα απολυταρχικό σκιάχτρο με διαρκώς πιο έντονα στοιχεία κράτους "έκτακτης ανάγκης", όταν η ιμπεριαλιστική αντεπανάσταση χρησιμοποιεί πλέον και "ξεπλένει" όχι απλώς δικτάτορες τύπου Πινοσέτ αλλά "καθαρούς" ναζιστές, (9) τότε θέλει πολλή και αστήρικτη "αισιοδοξία" για να πιστέψουμε ότι το βοναπαρτιστικό καθεστώς της Ουκρανίας θα βαδίσει σε μια πορεία "εκδημοκρατισμού".
Τίποτε απ' όλα αυτά όμως, καμία εκτίμηση ή υπολογισμός για την ανθεκτικότητα και το μέλλον του βοναπαρτιστικού καθεστώτος του Κιέβου, δεν δικαιολογεί μια στάση υποτίμησης, σαν να μην άλλαξε κάτι ουσιαστικό ή να μη συμβαίνει κάτι σημαντικό. Στην κυβέρνηση του Κιέβου έχουμε τους φασίστες που "αντιστοιχούν" σε αυτή τη φάση της καπιταλιστικής κρίσης και του ταξικού αγώνα. Αυτούς πρέπει να στοχοποιήσουμε και να αντιμετωπίσουμε χωρίς καμία υποτίμηση και χωρίς ίσες αποστάσεις - άλλωστε, όπως είπαμε και παραπάνω, απέναντι στον βοναπαρτιστικό πόλο του Κιέβου, ποιος είναι ο άλλος πόλος εξουσίας; Σίγουρα πάντως δεν μπορούμε να περιμένουμε, καθησυχάζοντες και καθησυχασμένοι, την "χημικώς καθαρή" εκδοχή του φασισμού με τα πρότυπα του Μεσοπολέμου του 20ού αιώνα, τον "κανονικό" φασισμό, για να κάνουμε αυτά που πρέπει.
Πρέπει λοιπόν η Αριστερά να κινητοποιηθεί διεθνώς ενάντια στο βοναπαρτιστικό καθεστώς των ακροδεξιών εθνικιστών και νεοναζί του Κιέβου, θέτοντας στρόχο την απομόνωση και την ανατροπή του. Απέναντί μας θα έχουμε τους ιμπεριαλιστές των ΗΠΑ, της ΕΕ και του ΝΑΤΟ, και το σύνολο σχεδόν της ουκρανικής αστικής τάξης, που θα θέλουν να στερεώσουν την εξουσία αυτού του καθεστώτος σε όλη την έκταση της Ουκρανίας. Είναι δική τους δουλειά να περιμένουν τιες εκλογές της 25ης Μαΐου για να το φτιασιδώσουν κοινοβουλευτικά. Η διεθνής Αριστερά και ιδιαίτερα η Αριστερά της Ευρώπης, αλλά και οι κομμουνιστές, αριστεροί, αναρχικοί και αντιφασίστες της Ουκρανίας πρέπει τώρα να θέσουν στόχο την ανατροπή αυτού του καθεστώτος κι όχι τον "εκδημοκρατισμό" του οργανώνοντας τον αγώνα ενάντια στο πρόγραμμα προσαρμογής που έρχεται μαζί με το ΔΝΤ, ενάντια στο φασισμό, για την υπεράσπιση των πολιτικών, κοινωνικών, εθνικών δικαιωμάτων, ενάντια στο σοβινισμό.
Μόνο έτσι θα έχουν ελπίδες, σε μια νέα έξαρση του κινήματος, ενάντια πλέον στο βοναπαρτιστικό καθεστώς, να παλέψουν για την ηγεμονία και την ηγεσία σε αυτό.
Διεθνής κινητοποίηση της Αριστεράς και του κινήματος για την ήττα ΗΠΑ - ΕΕ - ΝΑΤΟ στην Ουκρανία!
Αναφέραμε ήδη στην εισαγωγή πώς τοποθετείται η Ουκρανία στην αλυσίδα των γεγονότων και στη γενική δυναμική της ιμπεριαλιστικής αντεπίθεσης ενάντια στα κινήματα αντίστασης και την Αριστερά. Η κρίση του καπιταλισμού είναι ήδη κρίση του ιμπεριαλισμού και αυτό παράγει ασφαλώς όξυνση του ενδοϊμπεριαλιστικού ανταγωνισμού, παράγει όμως επίσης και ταυτόχρονα και μια διαδικασία διεθνούς αντεπανάστασης. Η Ουκρανία στην καρδιά της Ευρώπης και η Βενεζουέλα στη Λ. Αμερική είναι αυτή τη στιγμή τα πιο κρίσιμα θέατρα της καπιταλιστικής - ιμπεριαλιστικής αντεπανάστασης. (10) Αν η Αριστερά και το κίνημα συντριβούν σε αυτά τα δύο μέτωπα, τότε ο παγκόσμιος συσχετισμός δύναμης θα γίνει εξαιρετικά δυσμενής - εκτός αν υπάρξουν αντίρροπες δυναμικές από την Ελλάδα, τη Βοσνία ή αλλού, αλλά σε αυτή την περίπτωση, γιατί να τις σπαταλήσουμε για να "ισοφαρίσουμε" μια ήττα στην Ουκρανία και τη Βενεζουέλα που έτσι και αλλιώς δύσκολα θα "ισοφαρίζονται";
Οι θέσεις μας δεν μπορεί παρά να είναι: Κάτω το καθεστώς ακροδεξιών και φασιστών του Κιέβου! Ήττα της εκστρατείας και του αντεπαναστατικού "πειράματος" ΗΠΑ - ΕΕ - ΝΑΤΟ στην Ουκρανία!
Ούτε εδώ χωρούν διμέτωπος, ίσες αποστάσεις και "ούτε ούτε". Στο βαθμό πάντως που οι υποστηρικτές των ίσων αποστάσεων και του "ούτε ούτε" οχυρώνονται πίσω από το επιχείρημα περί ουδετερότητας στον ενδοϊμπεριαλιστικό ανταγωνισμό, έχουμε να πούμε τα εξής:
Πρώτο και σημαντικότερο όλων, την αντεπανάσταση στην Ουκρανία οργανώνουν οι δυτικοί ιμπεριαλιστές και όχι ο ρωσικός καπιταλισμός και μιλιταρισμός. Όχι γιατί ο δεύτερος είναι λιγότερο εκμεταλλευτικός από τους άλλους, δεν έχει επεκτατικές βλέψεις κ.λπ. αλλά γιατί δεν έχει τα μέσα να το κάνει. Μέχρι πρόσφατα μας έδειξε τι είναι το περισσότερο που είναι ικανός να κάνει: να διεκδικεί να διατηρήσει υπό την επιρροή του το καθεστώς του Κιέβου, με τον Γιανουκόβιτς παρ' όλα αυτά να ταλαντεύεται. Ύστερα από την ανατροπή του Γιανουκόβιτς και τη μεταστροφή του φιλορωσικού κομματιού της αστικής τάξης υπέρ του νέου καθεστώτος, η Ρωσία έχει χάσει κάθε σοβαρό μέσον (προσβάσεις στην αστική τάξη, την κυβέρνηση και την εξουσία) για να επηρεάσει το καθεστώς. Ένα καθεστώς υπάρχει στην Ουκρανία και είναι αυτό των ακροδεξιών εθνικιστών και φασιστών του Κιέβου με την υποστήριξη όλου του δυτικού ιμπεραλισμού! Ο ρωσικός ιμπεριαλισμός ένα μόνο στόχο μπορεί να έχει τώρα: να διατηρήσει τον έλεγχο της Κριμαίας, στέλνοντας "ανεπίσημα" στρατιωτικές δυνάμεις εκεί και απειλώντας με οικονομικά κυρίως αντίμετρα (αύξηση της τιμής του φυσικού αερίου, αναγνώριση σαν νόμιμης κυβέρνησης της κυβέρνησης... Γιανουκόβιτς, ξεπούλημα των διαθεσίμων σε δολάρια κ.λπ.) και να πιέσει για στρατιωτική ουδετεροποίηση της Ουκρανίας ώστε να μη βρεθούν στα δυτικά του σύνορα με τηην Ουκρανία ΝΑΤΟικοί πύραυλοι. Πέρα από τις εκατέρωθεν απειλές περί οικονομικών κυρώσεων, που είναι περισσότερο ένα παιχνίδι εντυπώσεων, (11) η Ρωσία δεν έχει πλέον προσβάσεις στο νέο καθεστώς. Από κει που επηρέαζε σοβαρά το καθεστώς Γιανουκόβιτς και προς στιγμή επειλήθηκε να γείρει η πλάστιγγα της επιρροής προς το μέρος της Ρωσίας, τώρα η Ρωσία πρέπει να διαπραγματευτεί μόνο με τις δυτικές ιμπεριαλιστικές δυνάμεις με μάξιμουμ στόχο να μη μπει η Ουκρανία στο ΝΑΤΟ και να μείνει στρατιωτικά ουδέτερη. Αυτός είναι ο μάξιμουμ στόχος που μπορεί να θέσει, αν και μοιάζει μη ρεαλιστικός. Αυτό είναι το σοβαρό συγκεκριμένο τεκμήριο του ενδοϊμπεριαλιστικού ανταγωνισμού που πρέπει να μας οδηγήσει σε "διμέτωπο" και "ίσες αποστάσεις" με το δυτικό ιμπεριαλισμό και την αντεπανάσταση που οργασνώνει και στηρίζει στην Ουκρανία; Και να θυμίσουμε ότι οι ΗΠΑ έχουν ήδη στρατιωτικές βάσεις σε απόσταση βολής από τα ρωσικά σύνορα στη Ρουμανία, τη Γεωργία και τη Βουλγαρία.
Φυσικά, θεωρητικά δεν μπορεί να αποκλειστεί το ενδεχόμενο να εισβάλει στην Ουκρανία, αλλά τότε θα μιλάμε για την έναρξη ενός μεγάλου ευρωπαϊκού (τουλάχιστον) πολέμου. Μέχρι κάποιος να παρουσιάσει (ή όλοι μαζί να συμφωνήσουμε) ότι αυτό γίνεται ένα ισχυρό και επικείμενο ενδεχόμενο, οπότε δεν θα μιλάμε για την Ουκρανία αλλά για κάτι πολύ ευρύτερο που θα του αντιστοιχεί μια συνολική επανεκτίμηση, η πολιτική "ίσων αποστάσεων" ανάμεσα στην ιμπεριαλιστική Δύση και την ιμπεριαλιστική Ρωσία" πρακτικά πολιτικά σημαίνει τα εξής: Πρώτο, ότι αναγνωρίζουμε τη "νομιμότητα" του καθεστώτος του Κιέβου και της "νόμιμης" εξουσίας του σε όλη την έκταση της Ουκρανίας. Δεύτερο, ότι αναγνωρίζουμε την επέκταση της εξουσίας του στην Κριμαία και γενικά στις περιοχές των ρωσόφωνων και Ρώσων, στο όνομα της μη επέμβασης της Ρωσίας στην Ουκρανία. Σημαίνει δηλαδή ότι αναγνωρίζουμε το καθεστώς του Κιέβου και όλα τα "δικαιώματα" του δυτικού ιμπεριαλισμού - άρα και το "ούτε ούτε" είναι στην πραγματικότητα ψευδεπίγραφο: απλά ηγεμονευόμαστα από τα προτάγματα και τους στόχους της ιμπεριαλιστικής αντεπανάστασης και του δυτικού ιμπεριαλισμού ενάντια στο ρωσικό καπιταλισμό. Και συνοψίζοντας: Δεν έχουμε να κάνουμε με κάποιο ενδοϊμπεριαλιστικό ανταγωνισμό για την άσκηση επιρροής σε ένα σχετικά "νορμάλ" από καπιταλιστική άποψη καθεστώς της Ουκρανίας ούτε με κάποιο θερμό ιμπεριαλιστικό μέτωπο για να πούμε ότι δεν είμαστε με κανέναν από τους εμπόλεμους και οργανώνουμε τη συμφιλίωση στα χαρακώματα. Είμαστε σε μια κατάσταση όπου τα μόνα επίμαχα ζητήματα όσον αφορά την ίδια την Ουκρανία είναι δύο: Πρώτον, τι στάση κρατάμε απέναντι στο (ένα και μοναδικό) καθεστώς της Ουκρανίας και δεύτερον, τι λέμε για το δικαίωμα των εθνοτήτων στην ανατολική και νοτιοανατολική Ουκρανία στην αυτοδιάθεση. Και ακόμη πιο ιδιαίτερα και πρακτικά της Κριμαίας. Σε αυτά δεν χωράει κανένας διμέτωπος, γιατί στην πράξη δεν θα είναι καν διμέτωπος αλλά "νονμιμοποίηση" των πολιτικών και διεθνών στόχων και "προταγμάτων" του δυτικού ιμπεριαλισμού!
Και πέρα απ' όλα αυτά, στο τέλος τέλος θα περίμενε κανείς τουλάχιστον από επαναστάτες διεθνιστές όπως ο Άλεξ Καλίνικος, ακόμη και αν θεωρούν ότι εδώ έχουμε απλώς μια ενδοϊμπεριαλιστική αναμέτρηση, να στοχοποιήσουν πρώτα απ' όλα το δικό τους καπιταλισμό και ιμπεριαλισμό: Ο Καλίνικος και η επαναστατική Αριστερά της Μ. Βρετανίας (πρέπει να) έχουν πρώτιστο στόχο να ηττηθεί η δική τους αστική τάξη και ο δικός τους ιμπεριαλισμός της "Γηραιάς Αλβιώνος" και πρώτιστο καθήκον να ξεσκεπάσουν τα δικά της ψέματα και την ιμπεριαλιστική επέμβαση στην Ουκρανία και τη στήριξη και χρηματοδότηση ακροδεξιών εθνικιστών και "καθαρών" ναζιστών, κι όχι να "υποκαθιστούν τη ρωσική επαναστατική Αριστερά στα δικά της καθήκοντα πάλης ενάντια στο ρωσικό καπιταλισμό. Και γενικότερα: το θεμελιώδες καθήκον της ευρωπαϊκής Αριστεράς πρέπει να είναι η καταγγελία της ιμπεριαλιστικής στάσης της Ε.Ε. στην Ουκρανία, η καταγγελία της "υιοθέτησης" των ακροδεξιών εθνικιστών και ναζιστών του Κιέβου και η πίεση με όλα τα μέσα ενάντια σε αυτό το καθεστώς. Αν ακόμη και κομμάτια της επαναστατικής Αριστεράς στην Ευρώπη θεωρούν πρώτιστο καθήκον τους να ξεσκεπάσουν τον... Πούτιν κι όχι τον Ομπάμα και τη Μέρκελ, τότε δεν έχουμε χάσει απλώς το μέτρο και τις εμφάσεις, αλλά και τα επαναστατικά - διεθνιστικά μας κριτήρια!
Μέχρι τώρα, γνωρίσαμε κομμάτια της ευρωπαιόφιλης ρεφορμιστικής Αριστεράς που είχαν ταχθεί υπέρ ιμπεριαλιστικών επεμβάσεων θεωρώντας την Ε.Ε. και το δυτικό ιμπεριαλισμό φορέα κάποιου "εκπολιτιστικού πνεύματος" ή "απελευθερωτικών προταγμάτων". (12) Γνωρίσαμε κομμάτια της αντικαπιταλιστικής και επαναστατικής Αριστεράς που είχαν μια γραμμή "διμέτωπου" ενάντια στον ιμπεριαλισμό αλλά και ενάντια στην Αλ Κάιντα (προκειμένου για την επέμβαση στο Αφγανιστάν) ή το Ιράκ του Σαντάμ Χουσεΐν. Πρόσφατα, γνωρίσαμε ακόμη και κομμάτια -σχεδόν σε όλο το εύρος της Αριστεράς- που υποστήριξαν ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις με την αυταπάτη ότι αυτές θα σώσουν εξεγέρσεις από την καταστολή καθεστώτων (Λιβύη του Καντάφι, Συρία του Άσαντ). Αν τώρα, στη σειρά αυτών των τραγωδιών, προσθέσουμε και μια νέα, με κομμάτια της Αριστεράς η οποία μέχρι τώρα αντιστάθηκε στους "διμέτωπους" στη Συρία, το Ιράκ κ.λπ. να προσχωρούν και αυτά στη λογική του διμέτωπου στην περίπτωση της Ουκρανίας και μάλιστα με ζήλο που οδηγεί στην υποτίμηση του ίδιου του φασισμού, τότε θα μιλάμε πλέον για μια ιδεολογική "ανθρωπιστική καταστροφή" που θα μας πάει πολύ πίσω.
Υπεράσπιση του δικαιώματος αυτοδιάθεσης μέχρι και τον αποχωρισμό των εθνοτήτων στη νοτιοανατολική Ουκρανία!
"Όσο η αστική τάξη του καταπιεζόμενου έθνους παλέβει ενάντια στο έθνος που καταπιέζει, τόσο είμαστε πάντα και σε κάθε περίπτωση και πιο αποφασιστικά απ' όλους υπέρ, γιατί είμαστε οι πιο τολμηροί και συνεπείς ερχθροί της καταπίεσης. Στο βαθμό που η αστική τάξη του καταποιεζόμενου έθνους είναι υπέρ του δικού της αστικού εθνικισμού, εμείς είμασστε κατά. Πάλη ενάντια στα προνόμια και τη βία του έθνους που καταπιέζει και καμιά ενοχή της επιδίωξης προνομίων από μέρους του καταπιεζόμενου έθνους. Αν δεν βάλουμε και δεν συμπεριλάβουμε στη ζύμωσή μας το σύνθημα για το δικαίωμα αποχωρισμού, θα παπιξουμε το παιχνίδι οόχι μονάσχα της αστικής τάξης αλλά και των φεουδαρχών και του έθνους που καταπιέζει".
(Κριτικά σημειώματα πάνω στο εθνικό ζήτημα - για το δικαίωμα αυτοδιάθεσης των εθνών, εκδόσεις Σύγχρονη Εποχή, σελ. 61)
"Το γεγονός ότι η πάλη για την εθνική ελευθερία ενάντια σε μια ιμπεριαλιστική δύναμη μπορεί, κάτω από ορισμένες συνθήκες, να χρησιμοποιηθεί από μια άλλη "μεγάλη" δύναμη για δικούς της εξίσου ιμπεριαλιστικούς σκοπούς, μπορεί τόσο λίγο να αναγκάσει τη σοσιαλδημοκρατία να παραιτηθεί από την αναγνώριση του δικιαώματος αυτοδιάθεσης των εθνών, όσο μπορούν να αναγκάσουν τους σοσιαλδημοκράτες να αρνηθούν το δημοκρατισμό τους οι πολυάριθμες περιπτώσεις χρησιμοποίησης από την αστική τάξη των δημοκρατικών συνθημάτων με σκοπό την πολιτική απάτη και την οικονομική ληστεία".
(Κριτικά σημειώματα πάνω στο εθνικό ζήτημα - για το δικαίωμα αυτοδιάθεσης των εθνών, εκδόσεις Σύγχρονη Εποχή, σελ. 111-112)
Πώς πρέπει να τοποθετηθούμε στο ζήτημα του δικαιώματος αυτοδιάθεσης για τους Ρώσους και Ρωσόφωνους της ανατολικής και νότιας Ουκρανίας; Θα υπερασπιστούμε αυτό τους το δικαίωμα; Εμείς λέμε ναι! Αν πάντως δεν πούμε ναι, τότε ένας δρόμος μένει: να τοποθετηθούμε υπέρ της "εδαφικής ακεραιότητας της Ουκρανίας", που σημαίνει αναγνώριση του δικαιώματος του βοναπαρτιστικ Tromaktiko
Ύστερα από το ξέσπασμα της παγκόσμιας καπιταλιστικής κρίσης το 2008, οι εξελίξεις δεν έπαψαν να θέτουν, το ένα μετά το άλλο, σκληρά διλήμματα στην Αριστερά: για το χαρακτήρα της κρίσης, για την απάντηση της Αριστεράς, για το αν αυτή η απάντηση μπορεί να είναι ένα αριστερό - κεϊνσιανό σχέδιο εξόδου από την κρίση του καπιταλισμού ή η σοσιαλιστική «έξοδος» από τον καπιταλισμό σε κρίση. Όλα τα «παλιά» θεωρητικά ζητήματα, σκεπασμένα από τη λήθη, την κατάπτωση σχεδόν δύο δεκαετιών σκληρής ήττας της Αριστεράς και των ιδεών της, μεγάλης υποχώρησης του παγκόσμιου κινήματος και ανυπαρξίας επαναστατικών αποπειρών ανατροπής του καπιταλισμού, ξαναβρέθηκαν απαιτητικά στο δρόμο της Αριστεράς.
"Οι ΗΠΑ και η Ε.Ε. έχουν αγκαλιάσει την επανάσταση (σ.σ. στην Ουκρανία) σαν μια άλλη άνθηση της δημοκρατίας, ένα χτύπημα στον αυταρχισμό και στη διαφθορά στην πρώην σοβιετική χώρα".
New York Times της 1ης Μαρτίου 2014
Στο νέο ιστορικό κύκλο της καπιταλιστικής κρίσης η Αριστερά και τα κινήματα βρέθηκαν πρώτα στην αφετηρία: με τις εξεγέρσεις - επαναστάσεις της «αραβικής άνοιξης», με τα μαζικά κινήματα αντίστασης στον ευρωπαϊκό Νότο, με το occupy wall street, δίπλα στις λατινοαμερικανικές «εστίες» αντίστασης στον ιμπεριαλισμό και το νεοφιλελευθερισμό. Στην πρόκληση των κινημάτων αντίστασης και των εξεγέρσεων, ο καπιταλισμός απάντησε με τα γνωστά του όπλα: τη διεθνή οργάνωση της ιμπεριαλιστικής αντεπανάστασης σε όλα τα μέτωπα (από την Αραβία ως τη Λατινική Αμερική και την Ουκρανία), τον ακροδεξιό και φασιστικό «ριζοσπαστισμό απ’ τα κάτω», το μετασχηματισμό της αστικής κοινοβουλευτικής δημοκρατίας στην Ευρώπη σε σιδερόφρακτη κοινοβουλευτική αυταρχία με διαρκώς ενισχυόμενα χαρακτηριστικά κράτους "έκτακτης ανάγκης". Αφού ξεπέρασε το ξάφνιασμα και τον πανικό της πρώτης εκδήλωσης της κρίσης, αφού διέθεσε τρισεκατομμύρια δολάρια στις δύο όχθες του Ατλαντικού για να ελέγξει την τραπεζική κρίση, αφού επέβαλε ένα πλαίσιο διαχείρισης της κρίσης με τη μετατροπή των κρατικών χρεών σε δημόσια και με την εγκατάσταση ενός παγκόσμιου μηχανισμού υπερεκμετάλλευσης όπου οι εργαζόμενοι όλου του κόσμου γίνονται δουλοπάροικοι του 21ου αιώνα για να ξεπληρωθούν οι απαιτήσεις της τεράστιας μάζας του πλασματικού κεφαλαίου πάνω στη ζωντανή εργασία και να πάει σε όλο και μεγαλύτερο βάθος η διαδικασία καταστροφής ζωντανής και νεκρής εργασίας, αφού έτσι πέτυχε μια προσωρινή και σχετική σταθεροποίηση του συστήματος σε ΗΠΑ και Ευρώπη, ύστερα φόρεσε τη «στολή εκστρατείας» για να καταπνίξει τους θυλάκους αντίστασης σε όλο τον κόσμο!
Δεν έχουμε δικαίωμα να παραγνωρίσουμε τα μηνύματα των καιρών! Η καπιταλιστική αντεπίθεση προσλαμβάνει πλέον τα χαρακτηριστικά και τη δυναμική διεθνούς αντεπανάστασης που απειλεί να πνίξει όλες τις εστίες αντίστασης του κινήματος και της Αριστεράς. Από κει που στο άμεσο διάστημα ύστερα από το ξέσπασμα της κρίσης βρίσκονταν ένα βήμα πίσω, οι δυνάμεις του καπιταλισμού και της ιμπεριαλιστικής αντεπανάστασης βρίσκονται τώρα ένα -αποφασιστικό!- βήμα μπροστά: αφού επέβαλαν στη Λιβύη ένα καθεστώς-υβρίδιο Αλ Κάιντα, τοπικών φυλάρχων και ιμπεριαλιστικού προτεκτοράτου, αφού πέτυχαν τον εκφυλισμό της αιγυπτιακής επανάστασης με την αποκατάσταση μέσα από στρατιωτικό πραξικόπημα σε νέα εκδοχή του καθεστώτος Μπουμπάρακ σε έναν εμφύλιο με τους Αδελφούς Μουσουλμάνους, εκφυλίζοντας έτσι και αντιστρέφοντας σε μεγάλο βαθμό την ανατρεπτική δυναμική της «αραβικής άνοιξης», τώρα με το ’να χέρι στηρίζουν μια κυβέρνηση ακροδεξιών εθνικιστών και ναζιστών στην Ουκρανία και οργανώνουν ένα νέο Ψυχρό Πόλεμο στην Ευρώπη και με το άλλο στηρίζουν, χρηματοδοτούν και καθοδηγούν την «αντεπανάσταση των πλουσίων» στη Βενεζουέλα. Αν πετύχουν σε αυτό το διπλό τους στόχο και μάλιστα χωρίς μια σημαντική, ευρωπαϊκή τουλάχιστον, αντίδραση και αντίσταση της Αριστεράς, αυτό θα μπορούσε να είναι ένα αποφασιστικό σημείο καμπής υπέρ του παγκόσμιου καπιταλισμού, που πλέον για να διαχειριστεί την κρίση του και τους ανταγωνισμούς του, έχει ανακαλέσει στην ιστορική σκηνή το βαμπίρ του ναζισμού.
Η Ουκρανία συνιστά αναμφίβολα την κορυφαία και πιο «ανελέητη» δοκιμασία για μια Αριστερά που για μερικές δεκαετίες τουλάχιστον ψάχνει τα βήματά της -αν δεν «παραπατάει»- στην αναμέτρηση με το παγκόσμιο σύστημα. Στην ιστορική κλίμακα, η σύντομη κινηματική αναγέννηση των Φόρουμ στο πρώτο μισό της πρώτης δεκαετίας του νέου αιώνα αποδείχτηκε μια σύντομη και ασθενική αναλαμπή, καθώς ναυάγησε στις πρώτες δοκιμασίες των βασικών πολιτικών της στηριγμάτων (συμμετοχή της Επανίδρυσης στην κυβέρνηση Πρόντι, σοσιαλφιλελεύθερος εκφυλισμός του βραζιλιάνικου PT στην κυβέρνηση) αλλά και στη σύγκρουση με τις σκληρές απαιτήσεις της «πραγματικής» ταξικής πάλης και τις ανάγκες του περάσματος «από το συμβολικό, στο πραγματικό». Στη Λατινική Αμερική επιβάλλεται σκληρά ο «νόμος» της αδυσώπητης ταξικής αναμέτρησης. Η μακρόχρονη αριστερή διακυβέρνηση σε μια κατάσταση ασταθούς ταξικής ισορροπίας αποδεικνύεται χίμαιρα: τώρα είμαστε μπροστά στο άμεσο δίλημμα είτε μιας αποφασιστικής στροφής στην κατεύθυνση του σοσιαλιστικού μετασχηματισμού είτε της επικράτησης της «εξέγερσης των πλουσίων». Στο θέατρο της Ευρώπης οι εξελίξεις στην Ουκρανία ταράσσουν το σχέδιο μιας «ήσυχης» παρέμβασης της ευρωπαϊκής Αριστεράς στις ευρωεκλογές και αναβαθμίζουν τους φόβους όχι μόνο για μεγαλύτερη σκλήρυνση της «ευρωπαϊκής Βαστίλλης» αλλά και για τις εκλογικές επιδόσεις των ευρωπαϊκών ακροδεξιών ή και φασιστικών κομμάτων. Οι αντίρροπες δυνάμεις του ελληνικού «θυλάκου» (με την αναμενόμενη εκλογική πρωτιά του ΣΥΡΙΖΑ και τη ρεαλιστική «απειλή» της κυβέρνησης της Αριστεράς), αλλά και της «ξεχασμένης» εξέγερσης της Βοσνίας, έχουν να αναμετρηθούν με την πλημμυρίδα της ακροδεξιάς, του φασισμού και της ιμπεριαλιστικής αντεπανάστασης στο ευρωπαϊκό έδαφος, με την Ουκρανία σε ρόλο αιχμής, την Ευρωζώνη και Ευρωπαϊκή Ένωση σε ρόλο ευρωπαϊκής Ιερής Συμμαχίας ενάντια στους λαούς (που με την Ουκρανία «ξεπλένει» και επίσημα πλέον το ρόλο του φασισμού) και τον αμερικανικό ιμπεριαλισμό στο γνωστό ρόλο του παγκόσμιου αρχιτραμπούκου.
Αφυπνισμένη βίαια από μια κατάσταση «νάρκης της ήττας» και διαρκώς «εκβιαζόμενη» από το συμπυκνωμένο πολιτικό χρόνο, αλλά και τα όλο και πιο σκληρά και απαιτητικά «επεισόδια» της αναμέτρησης με το σύστημα, η Αριστερά μοιάζει πιο αμήχανη από ποτέ. Έχει πλήρη αμηχανία με τη Βενεζουέλα (τι πρέπει να γίνει, πέρα από την αυτονόητη αλληλεγγύη), δεν ξέρει τι να πει και τι να κάνει για την Ουκρανία, δεν ξέρει τι να συμπεράνει και πώς να επαναπροσδιορίσει τη θέση της για την πορεία της «αραβικής άνοιξης», δεν ξέρει καν τι να κάνει για τη «δική της» κοινωνική εξέγερση στη Βοσνία, και στις κορυφώσεις της αναμέτρησης παρακολουθεί με πατσιφιστική «ανωτερότητα» τους φασίστες να φτιάχνουν πολιτοφυλακές! Φοβόμαστε λοιπόν πως το πιθανότερο είναι ότι θα προτιμήσει, μέσα σε αυτό τον κατακλυσμό, αφού τοποθετηθεί με τις "ίσες αποστάσεις", στη συνέχεια απλώς να κάνει… εκλογές – έστω και αν ιδιαίτερα σε αυτές τις συνθήκες τα αποτελέσματά τους αποκτούν τεράστια σημασία, πάνω απ’ όλα στην Ελλάδα.
Σε αυτό το άρθρο μπορούμε μόνο υπαινικτικά να τα σημειώσουμε όλα αυτά, για να έχουμε μια αίσθηση της «μεγάλης εικόνας», γιατί επείγει να αφιερωθούμε στο τι να κάνουμε στο «ουκρανικό μέτωπο». Τα γεγονότα ισοδυναμούν με γενικό συναγερμό – μόνο κουφοί θα μπορούσαν να συνεχίζουν τα «ειρηνικά τους έργα» επειδή δεν τον άκουσαν!
Κάτω η κυβέρνηση των ακροδεξιών εθνικιστών και νεοναζί του Κιέβου, όργανο της διεθνούς αντεπανάστασης!
Ας αρχίσουμε απ' αυτό, το πιο άμεσο και καθοριστικό, για να πιάσουμε από την αρχή γερά την άκρη του νήματος. Και για να είμαστε από την αρχή σαφείς: εδώ η εκδοχή των ίσων αποστάσεων και του "ούτε ούτε" θα ήταν τραγικό λάθος! Όσον αφορά το νέο καθεστώς του Κιέβου, οι ίσες αποστάσεις και το "ούτε ούτε" θα μπορούσε να έχει την εξής μορφή: ούτε με τον Γιανουκόβιτς ούτε με τον Γιατσένιουκ (ο πρωθυπουργός της νέας κυβέρνησης) - ούτε με το φιλοδυτικό τμήμα της αστικής τάξης ούτε με το φιλορωσικό. Πτέρυγες της αστικής τάξης - κυβερνήσεις και καθεστώτα εξίσου εκμεταλλευτικά και καταπιεστικά, οπότε η Αριστερά είναι εξίσου ενάντια και στα δύο. Με αυτή τη λογική, φυσικά, δεν υπήρξε και καμιά ουσιαστική αλλαγή καθεστώτος στο Κίεβο: τα καθεστώτα του Γιανουκόβιτς και του Γιατσένιουκ είναι πολιτικά "ομότιμα". (1)
Ακούγεται ριζοσπαστικό, ακόμη και επαναστατικό, αλλά είναι τραγικό λάθος! Διότι παραγνωρίζει πλήρως δύο καθοριστικά ζητήματα: το χαρακτήρα του νέου καθεστώτος και τη διεθνή του σημασία.
Συγκεκριμένα, το νέο καθεστώς δεν είναι ένα απλώς αυταρχικό κοινοβουλευτικό καθεστώς, αλλά ένα βοναπαρτιστικό καθεστώς με ισχυρό και καθοριστικό το ρόλο του νεοναζιστικού του βραχίονα. Η πορεία των εξελίξεων απάντησε σε πολλές «απορίες» σχετικά με αυτό, αφού η ετυμηγορία των γεγονότων ήταν αμείλικτη. Πέρα από το συμβολικό (που όμως συμπυκνώνει το πολιτικό) του γεγονότος ότι ο νέος πρωθυπουργός Γιατσένιουκ φωτογραφήθηκε να χαιρετάει ναζιστικά (2) ύστερα από την κατάληψη της εξουσίας, υπάρχουν σειρά από ουσιαστικά δεδομένα: Στην πρώτη της συνεδρίαση η ουκρανική Ράντα αποφάσισε μεταξύ άλλων (3) να βγάλει εκτός νόμου το ΚΚ Ουκρανίας, να καταργήσει το νόμο που ποινικοποιούσε τη ναζιστική προπαγάνδα, να καταργήσει την επίσημη χρήση των μειονοτικών γλωσσών (ρωσικά, ρουμανικά, ουγγρικά, ελληνικά), να τοποθετήσει υπουργό Εσωτερικών το ναζιστή Β. Αβάκοφ και να διορίσει στελέχη του νεοναζιστικού Δεξιού Τομέα σε θέσεις-κλειδιά στο υπουργείο, αλλά και στη Γενική Εισαγγελία, να απολύσει από την υπηρεσία αξιωματικούς και στρατιωτικούς του στρατού και των δυνάμεων καταστολής για να προσλάβει στη θέση τους μέλη και στελέχη του Σβόμποντα και του Δεξιού Τομέα, να εκδώσει ψήφισμα για την αντιμετώπιση των συνεπειών της σοβιετικής κατοχής της Ουκρανίας! Ασφαλώς τα εγκλήματα του Στάλιν, που ανέτρεψε τη διεθνιστική πολιτική των Λένιν - Τρότσκι και την αντικατέστησε με τον παλιό μεγαρωσικό σοβινισμό, έχουν μεγάλη ευθύνη για το γεγονός ότι γιγαντώθηκε ο σοβινισμός και ο ναζισμός στην Ουκρανία και άλλες χώρες της πρώην ΕΣΣΔ. Αλλά μόνο τον ιμπεριαλισμό βοηθάει να "ξεπλένονται" όλα με το επιχείορημα των εγκλημάτων του Στάλιν. (4)
Αν αυτά έγιναν στη Βουλή, στους δρόμους και σιγά σιγά σε όλη τη χώρα, άρχισε να ξεδιπλώνεται ένα αντικομμουνιστικό φασιστικό πογκρόμ, από πυρπολήσεις γραφείων κομμάτων και λιντσαρίσματα στελεχών τους (5) μέχρι εισβολές ταγμάτων εφόδου σε συνεδριάσεις δημοτικών συμβουλίων ακόμη και σε κωμοπόλεις μακριά από το Κίεβο.
Δεν θέλουμε να κουράσουμε άλλο παραθέτοντας και άλλα στοιχεία. Για μας είναι αρκετά για να τεκμηριώσουν το χαρακτηρισμό του νέου καθεστώτος ως "βοναπαρτιστικού με ισχυρό νεοναζιστικό βραχίονα". Θα μπορούσε κανείς εδώ να αντιτείνει ότι "άρα λοιπόν αυτό δεν είναι ένα καθαρά φασιστικό καθεστώς σαν αυτά του Μεσοπολέμου του 20ού αιώνα". Μια τέτοια σκέψη θα ήταν ασυγχώρητη για πολλούς λόγους: Πρώτα απ' όλα, μπορεί να μην έχουμε ένα "καθαρά φασιστικό καθεστώς" (για λόγους που θα εξηγήσουμε παρακάτω), αλλά έχουμε "καθαρά ναζιστές" να συμμετέχουν στην εξουσία σε πρωταγωνιστικό ρόλο, και μάλιστα να έχουν κερδίσει αυτό το ρόλο με τη δράση των ένοπλων πολιτοφυλακών τους με κατάληξη μια νικηφόρα έφοδο για την κατάληψη της εξουσίας. Αυτό είναι ένα ιστορικά μεγάλο γεγονός, ένα σημείο καμπής, μια ποιοτική μεταβολή - και αλίμονο στην Αριστερά και ακόμη χειρότερα στην Επαναστατική Αριστερά και δη την τροτσκιστική (6) που όχι μόνο δεν το βλέπει και δεν το αξιολογεί πολύ ψηλά, αλλά το υποβαθμίζει και προσπαθεί να το αποκρύψει! Σε πρόσφατο άρθρο του ο Άλεξ Καλίνικος διασκεδάζει "απ' τ' αριστερά" το γεγονός αυτό με τρόπο που κινδυνεύει να γίνει αποτελεσματικότερος από την "απ' τα δεξιά" προσπάθεια των NY Times, του διεθνούς ιμπεριαλισμού, του Σουλτς και των ομοίων του. Ιδού τι λέει μεταξύ άλλων το άρθρο του στην ιστοσελίδα του αγγλικού Socialist Workers (Εργατικό Κόμμα) με ημερομηνία 3 Μαρτίου και με τίτλο "Ο Πούτιν ανεβάζει τον πήχη στην ιμπεριαλιστική κρίση στην Κριμαία" (με μια αδιόρατη απόκλιση προς το "ο κύριος εχθρός είναι η Ρωσία"):
«Επιπλέον, χάρη στην ιστορική αδυναμία της Αριστεράς στην Ουκρανία, η ακροδεξιά έχει διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην "Euromaidan" κατάληψη στο Κίεβο. Παρ' όλα αυτά, όσοι ισχυρίζονται ότι η ανατροπή του Γιανουκόβιτς ήταν ένα "φασιστικό πραξικόπημα", παπαγαλίζουν την προπαγάνδα της Μόσχας. Ο Γιανουκόβιτς ανατράπηκε γιατί το τμήμα της ολιγαρχίας που προηγουμένως τον υποστήριξε απέσυρε την υποστήριξή του (...) πέρα από μια απόφαση του Κοινοβουλίου στο Κίεβο περί απαγόρευσης της ρωσικής γλώσσας ως επίσημης γλώσσας, τα στοιχεία περί ύπαρξης πραγματικής απειλής για τους Ρωσόφωνους είναι λίγα».
Στο εδάφιο αυτό συμπυκνώνονται όλα τα λάθη στην πολιτική αξιολόγηση των γεγονότων που έφεραν την ανατροπή του Γιανουκόβιτς και ακόμη περισσότερο στον πολιτικό χαρακτηρισμό του νέου ουκρανικού καθεστώτος:
Πρώτον, η φράση "η ακροδεξιά έχει διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στη "Euromaidan" κατάληψη στο Κίεβο" εξαφανίζει το ρόλο των ναζιστών (δεν είναι το ίδιο ακροδεξιά και ναζιστές) και δεν απαντάει στο ερώτημα: ποιος είχε την πολιτική ηγεμονία και την ηγεσία σε αυτή την κατάληψη και άρα ποιος σφράγισε το χαρακτήρα αυτού του κινήματος. Αν όχι απλώς η ακροδεξιά αλλά οι ναζιστές είχαν την ηγεμονία και ακόμη περισσότερο την ηγεσία, οργάνωναν και είχαν το γενικό πρόσταγμα στη Μαϊντάν, αν οι κυρίαρχοι της Μαϊντάν ήταν οι δικές τους πολιτοφυλακές και όχι βέβαια κάποιο μυθικό υποκείμενο που θα χαρακτηρίζαμε "οπλισμένο λαό", τότε ήταν οι ίδιοι που ανέτρεψαν τον Γιανουκόβιτς και κατέλαβαν την εξουσία. Η "ξεθυμασμένη" φράση του Καλίνικος συνιστά μια πρωτοφανή υποτίμηση των γεγονότων που έχουν πλέον συντελεστεί, είναι "σε κοινή θέα" και αποδεικνύουν την ηγεμονική θέση και τον ηγετικό ρόλο των φασιστών.
Δεύτερον, συνεχίζοντας στο δρόμο της υποτίμησης του ρόλου των φασιστών, ο Καλίνικος λέει ότι ο Γιανουκόβιτς δεν έπεσε από το δικό τους ένοπλο κίνημα (με την αμέριστη πολιτική και διπλωματική συμπαράσταση, χρηματοδότηση και εξοπλισμό από τους ιμπεριαλιστές βεβαίως), αλλά επειδή τον εγκατέλειψαν οι ολιγάρχες της αστικής τάξης που τον στήριζαν. Εδώ έχουμε μια ρηχή αντιστροφή αιτίου και αποτελέσματος: ήταν η πίεση των ιμπεριαλιστών και του κινήματος στη Μαϊντάν υπό την ηγεσία των φασιστών (7) στην οποία ο Γιανουκόβιτς και οι δυνάμεις ασφαλείας του δεν μπόρεσαν να αντεπεξέλθουν είτε ουδετεροποιήθηκαν τρέφοντας φιλικά αισθήματα προς τους πρωταγωνιστές της Μαϊντάν, ήταν η επιτάχυνση των εξελίξεων χάρη στην απότομη κλιμάκωση της ιμπεριαλιστικής επέμβασης και τα "τετελεσμένα" των φασιστών που "έπεισαν" τους ολιγάρχες που τον στήριζαν να τον εγκαταλείψουν πηδώντας στο φιλοδυτικό τρένο - δεν τον εγκατέλειψαν στα καλά του καθουμένου...
Απ' τη στιγμή όμως που συμφωνούμε ότι έγινε έτσι (έστω και διαφωνώντας για τη σχέση αιτίου και αποτελέσματος), τότε ποια είναι πλέον, ύστερα απ' όλα αυτά, η "άλλη πλευρά" της αστικής τάξης, αυτή που είναι ενάντια στο νέο καθεστώς; Η αστική τάξη της... Κριμαίας; Και η σωστή γενικά απαίτηση να μη μπλεχτούμε, έστω και αθέλητα, στις ενδοαστικές αντιθέσεις, τι συγκεκριμένα σημαίνει πλέον; Από τη μια να είμαστε ενάντια στο νέο καθεστώς και από την άλλη ενάντια σε ποιον; Τι θα μπορούσε να σημαίνει πια το "ούτε ούτε" προκειμένου για το καθεστώς στην Ουκρανία; Είναι μια απλή κατασκευή που το μόνο της πολιτικό αποτέλεσμα είναι να ρίξει στα μαλακά, να υποτιμήσει πολιτικά το τεράστιο γεγονός ότι ναζιστές κατέκτησαν ένοπλα περίοπτη θέση σε μια κυβέρνηση ευρωπαϊκής χώρας στην αυγή του 21ου αιώνα!
Τρίτο, αναπόφευκτα στο τέλος του συλλογισμού του ο Καλίνικος ναυαγεί εντελώς, λέγοντας περίπου ότι δεν υπάρχουν σοβαροί λόγοι να φοβόμαστε για τα δικαιώματα των μειονοτήτων!!! Φυσικά, αν έχεις προαποφασίσει να υποτιμήσεις μέχρι διαγραφής το ρόλο των ναζιστών, τότε δεν μπορείς να ανησυχείς για τα δικαιώματα των μειονοτήτων - ούτε και των κομμουνιστών, των αριστερών και των αναρχικών, ούτε βεβαίως των Εβραίων (7) κ.λπ. κ.λπ.
Αναφέρεται μάλιστα μόνο στη ρωσική γλώσσα, ενώ έχει απαγορευτεί η επίσημη χρήση 4 γλωσσών - ίσως γιατί έτσι "κολλάει" καλύτερα ο "διμέτωπος" και οι ίσες αποστάσεις (φιλοδυτικοί - φιλορώσοι, Δύση - Ρωσία).
Αν, ύστερα απ' όλα αυτά, χαρακτηρίζουμε το καθεστώς του Κιέβου "βοναπαρτιστικό με ισχυρό φασιστικό εκτελεστικό βραχίονα", είναι για δύο βασικούς λόγους: Από τη μία, γιατί οι φασίστες πριν βάλουν πόδι στην εξουσία, είχαν πάρει τα χαρακτηριστικά φασιστικού ρεύματος αλλά όχι μαζικά χαρακτηριστικά φασιστικού κινήματος απ' τα κάτω, παρόλο που ειδικά στη δυτική Ουκρανία οι πολιτοφυλακές του Σβόμποντα και του Δεξιού Τομέα είχαν επεκταθεί σε αξιόλογη κλίμακα. Δεν είναι ο φασισμός που έφτασε στην εξουσία παίρνοντας τη μορφή μαζικού κινήματος απ' τα κάστω και διαλύοντας πλήρως τις οργανώσεις της εργατικής τάξης και της Αριστεράς, αλλά που έφτασε στην εξουσία μέσα από ιδιόμορφες συγκυρίες και μέσα από ένα φασιστικό - ιμπεριαλιστικό πραξικόπημα. Από την άλλη, γιατί αυτός ο φασισμός με αυτή την ιδιομορφία και με το γεγονός ότι είναι φασισμός σε μια περιφερειακή χώρα, δεν θα κατάφερνε μέχρι σήμερα ό,τι κατάφερε χωρίς την αμέριστη ιμπεριαλιστική στήριξη και χρηματοδότηση. Και δεν πρόκειται να καταφέρει και τίποτα από δω και πέρα, χωρίς την αμέριστη στήριξη, όχι μόνο πολιτική και διπλωματική αλλά και οικονομική, (8) των ιμπεριαλιστών συμμάχων και πατρώνων. Οι οποίοι όμως έχουν κάθε λόγο να φτιασιδώσουν σε κοινοβουλευτική κατεύθυνση το νέο καθεστώς, να ζητήσουν και να επιβάλουν μέχρι εκεί που μπορούν "αυτοσυγκράτηση" από τους Ουκρανούς φασίστες - για προφανείς λόγους. Εξάλλου, όπως είχε πει και ο Τρότσκι, από τη στιγμή που θα βρεθεί στην εξουσία ο φασισμός, ακόμη και ο "τυπικός" φασισμός του Μεσοπολέμου του 20ού αιώνα, μετασχηματίζεται σταδιακά σε ένα είδος γραφειοκρατικού βοναπαρτισμού - στην προκειμένη περίπτωση λοιπόν για ένα λόγο παραπάνω και ακόμη πιο έντονα.
Από την άλλη όμως, ο ουκρανικός φασισμός θα είναι απαραίτητο στήριγμα για την ουκρανική αστική τάξη (που πλέον ενοποιείται στη συντριπτική της πλειονότητα πίσω από το νέο καθεστώς του Κιέβου) για να διεκδικήσει και να σταθεροποιήσει την εξουσία της σε όλη την έκταση της Ουκρανίας και θα αντλεί δύναμη από αυτό το ρόλο. Τέλος, η επιβολή ενός νέου σκληρού "προγράμματος προσαρμογής", με τη δεύτερη επιδρομή του ΔΝΤ και του σιναφιού του, θα χρειαστεί τους φασίστες σε ρόλο τραμπούκου. Όταν η αστική κοινοβουλευτική δημοκρατία στην Ελλάδα έχει μετατραπεί σε τρία μόλις χρόνια κρίσης και μνημονίων σε ένα απολυταρχικό σκιάχτρο με διαρκώς πιο έντονα στοιχεία κράτους "έκτακτης ανάγκης", όταν η ιμπεριαλιστική αντεπανάσταση χρησιμοποιεί πλέον και "ξεπλένει" όχι απλώς δικτάτορες τύπου Πινοσέτ αλλά "καθαρούς" ναζιστές, (9) τότε θέλει πολλή και αστήρικτη "αισιοδοξία" για να πιστέψουμε ότι το βοναπαρτιστικό καθεστώς της Ουκρανίας θα βαδίσει σε μια πορεία "εκδημοκρατισμού".
Τίποτε απ' όλα αυτά όμως, καμία εκτίμηση ή υπολογισμός για την ανθεκτικότητα και το μέλλον του βοναπαρτιστικού καθεστώτος του Κιέβου, δεν δικαιολογεί μια στάση υποτίμησης, σαν να μην άλλαξε κάτι ουσιαστικό ή να μη συμβαίνει κάτι σημαντικό. Στην κυβέρνηση του Κιέβου έχουμε τους φασίστες που "αντιστοιχούν" σε αυτή τη φάση της καπιταλιστικής κρίσης και του ταξικού αγώνα. Αυτούς πρέπει να στοχοποιήσουμε και να αντιμετωπίσουμε χωρίς καμία υποτίμηση και χωρίς ίσες αποστάσεις - άλλωστε, όπως είπαμε και παραπάνω, απέναντι στον βοναπαρτιστικό πόλο του Κιέβου, ποιος είναι ο άλλος πόλος εξουσίας; Σίγουρα πάντως δεν μπορούμε να περιμένουμε, καθησυχάζοντες και καθησυχασμένοι, την "χημικώς καθαρή" εκδοχή του φασισμού με τα πρότυπα του Μεσοπολέμου του 20ού αιώνα, τον "κανονικό" φασισμό, για να κάνουμε αυτά που πρέπει.
Πρέπει λοιπόν η Αριστερά να κινητοποιηθεί διεθνώς ενάντια στο βοναπαρτιστικό καθεστώς των ακροδεξιών εθνικιστών και νεοναζί του Κιέβου, θέτοντας στρόχο την απομόνωση και την ανατροπή του. Απέναντί μας θα έχουμε τους ιμπεριαλιστές των ΗΠΑ, της ΕΕ και του ΝΑΤΟ, και το σύνολο σχεδόν της ουκρανικής αστικής τάξης, που θα θέλουν να στερεώσουν την εξουσία αυτού του καθεστώτος σε όλη την έκταση της Ουκρανίας. Είναι δική τους δουλειά να περιμένουν τιες εκλογές της 25ης Μαΐου για να το φτιασιδώσουν κοινοβουλευτικά. Η διεθνής Αριστερά και ιδιαίτερα η Αριστερά της Ευρώπης, αλλά και οι κομμουνιστές, αριστεροί, αναρχικοί και αντιφασίστες της Ουκρανίας πρέπει τώρα να θέσουν στόχο την ανατροπή αυτού του καθεστώτος κι όχι τον "εκδημοκρατισμό" του οργανώνοντας τον αγώνα ενάντια στο πρόγραμμα προσαρμογής που έρχεται μαζί με το ΔΝΤ, ενάντια στο φασισμό, για την υπεράσπιση των πολιτικών, κοινωνικών, εθνικών δικαιωμάτων, ενάντια στο σοβινισμό.
Μόνο έτσι θα έχουν ελπίδες, σε μια νέα έξαρση του κινήματος, ενάντια πλέον στο βοναπαρτιστικό καθεστώς, να παλέψουν για την ηγεμονία και την ηγεσία σε αυτό.
Διεθνής κινητοποίηση της Αριστεράς και του κινήματος για την ήττα ΗΠΑ - ΕΕ - ΝΑΤΟ στην Ουκρανία!
Αναφέραμε ήδη στην εισαγωγή πώς τοποθετείται η Ουκρανία στην αλυσίδα των γεγονότων και στη γενική δυναμική της ιμπεριαλιστικής αντεπίθεσης ενάντια στα κινήματα αντίστασης και την Αριστερά. Η κρίση του καπιταλισμού είναι ήδη κρίση του ιμπεριαλισμού και αυτό παράγει ασφαλώς όξυνση του ενδοϊμπεριαλιστικού ανταγωνισμού, παράγει όμως επίσης και ταυτόχρονα και μια διαδικασία διεθνούς αντεπανάστασης. Η Ουκρανία στην καρδιά της Ευρώπης και η Βενεζουέλα στη Λ. Αμερική είναι αυτή τη στιγμή τα πιο κρίσιμα θέατρα της καπιταλιστικής - ιμπεριαλιστικής αντεπανάστασης. (10) Αν η Αριστερά και το κίνημα συντριβούν σε αυτά τα δύο μέτωπα, τότε ο παγκόσμιος συσχετισμός δύναμης θα γίνει εξαιρετικά δυσμενής - εκτός αν υπάρξουν αντίρροπες δυναμικές από την Ελλάδα, τη Βοσνία ή αλλού, αλλά σε αυτή την περίπτωση, γιατί να τις σπαταλήσουμε για να "ισοφαρίσουμε" μια ήττα στην Ουκρανία και τη Βενεζουέλα που έτσι και αλλιώς δύσκολα θα "ισοφαρίζονται";
Οι θέσεις μας δεν μπορεί παρά να είναι: Κάτω το καθεστώς ακροδεξιών και φασιστών του Κιέβου! Ήττα της εκστρατείας και του αντεπαναστατικού "πειράματος" ΗΠΑ - ΕΕ - ΝΑΤΟ στην Ουκρανία!
Ούτε εδώ χωρούν διμέτωπος, ίσες αποστάσεις και "ούτε ούτε". Στο βαθμό πάντως που οι υποστηρικτές των ίσων αποστάσεων και του "ούτε ούτε" οχυρώνονται πίσω από το επιχείρημα περί ουδετερότητας στον ενδοϊμπεριαλιστικό ανταγωνισμό, έχουμε να πούμε τα εξής:
Πρώτο και σημαντικότερο όλων, την αντεπανάσταση στην Ουκρανία οργανώνουν οι δυτικοί ιμπεριαλιστές και όχι ο ρωσικός καπιταλισμός και μιλιταρισμός. Όχι γιατί ο δεύτερος είναι λιγότερο εκμεταλλευτικός από τους άλλους, δεν έχει επεκτατικές βλέψεις κ.λπ. αλλά γιατί δεν έχει τα μέσα να το κάνει. Μέχρι πρόσφατα μας έδειξε τι είναι το περισσότερο που είναι ικανός να κάνει: να διεκδικεί να διατηρήσει υπό την επιρροή του το καθεστώς του Κιέβου, με τον Γιανουκόβιτς παρ' όλα αυτά να ταλαντεύεται. Ύστερα από την ανατροπή του Γιανουκόβιτς και τη μεταστροφή του φιλορωσικού κομματιού της αστικής τάξης υπέρ του νέου καθεστώτος, η Ρωσία έχει χάσει κάθε σοβαρό μέσον (προσβάσεις στην αστική τάξη, την κυβέρνηση και την εξουσία) για να επηρεάσει το καθεστώς. Ένα καθεστώς υπάρχει στην Ουκρανία και είναι αυτό των ακροδεξιών εθνικιστών και φασιστών του Κιέβου με την υποστήριξη όλου του δυτικού ιμπεραλισμού! Ο ρωσικός ιμπεριαλισμός ένα μόνο στόχο μπορεί να έχει τώρα: να διατηρήσει τον έλεγχο της Κριμαίας, στέλνοντας "ανεπίσημα" στρατιωτικές δυνάμεις εκεί και απειλώντας με οικονομικά κυρίως αντίμετρα (αύξηση της τιμής του φυσικού αερίου, αναγνώριση σαν νόμιμης κυβέρνησης της κυβέρνησης... Γιανουκόβιτς, ξεπούλημα των διαθεσίμων σε δολάρια κ.λπ.) και να πιέσει για στρατιωτική ουδετεροποίηση της Ουκρανίας ώστε να μη βρεθούν στα δυτικά του σύνορα με τηην Ουκρανία ΝΑΤΟικοί πύραυλοι. Πέρα από τις εκατέρωθεν απειλές περί οικονομικών κυρώσεων, που είναι περισσότερο ένα παιχνίδι εντυπώσεων, (11) η Ρωσία δεν έχει πλέον προσβάσεις στο νέο καθεστώς. Από κει που επηρέαζε σοβαρά το καθεστώς Γιανουκόβιτς και προς στιγμή επειλήθηκε να γείρει η πλάστιγγα της επιρροής προς το μέρος της Ρωσίας, τώρα η Ρωσία πρέπει να διαπραγματευτεί μόνο με τις δυτικές ιμπεριαλιστικές δυνάμεις με μάξιμουμ στόχο να μη μπει η Ουκρανία στο ΝΑΤΟ και να μείνει στρατιωτικά ουδέτερη. Αυτός είναι ο μάξιμουμ στόχος που μπορεί να θέσει, αν και μοιάζει μη ρεαλιστικός. Αυτό είναι το σοβαρό συγκεκριμένο τεκμήριο του ενδοϊμπεριαλιστικού ανταγωνισμού που πρέπει να μας οδηγήσει σε "διμέτωπο" και "ίσες αποστάσεις" με το δυτικό ιμπεριαλισμό και την αντεπανάσταση που οργασνώνει και στηρίζει στην Ουκρανία; Και να θυμίσουμε ότι οι ΗΠΑ έχουν ήδη στρατιωτικές βάσεις σε απόσταση βολής από τα ρωσικά σύνορα στη Ρουμανία, τη Γεωργία και τη Βουλγαρία.
Φυσικά, θεωρητικά δεν μπορεί να αποκλειστεί το ενδεχόμενο να εισβάλει στην Ουκρανία, αλλά τότε θα μιλάμε για την έναρξη ενός μεγάλου ευρωπαϊκού (τουλάχιστον) πολέμου. Μέχρι κάποιος να παρουσιάσει (ή όλοι μαζί να συμφωνήσουμε) ότι αυτό γίνεται ένα ισχυρό και επικείμενο ενδεχόμενο, οπότε δεν θα μιλάμε για την Ουκρανία αλλά για κάτι πολύ ευρύτερο που θα του αντιστοιχεί μια συνολική επανεκτίμηση, η πολιτική "ίσων αποστάσεων" ανάμεσα στην ιμπεριαλιστική Δύση και την ιμπεριαλιστική Ρωσία" πρακτικά πολιτικά σημαίνει τα εξής: Πρώτο, ότι αναγνωρίζουμε τη "νομιμότητα" του καθεστώτος του Κιέβου και της "νόμιμης" εξουσίας του σε όλη την έκταση της Ουκρανίας. Δεύτερο, ότι αναγνωρίζουμε την επέκταση της εξουσίας του στην Κριμαία και γενικά στις περιοχές των ρωσόφωνων και Ρώσων, στο όνομα της μη επέμβασης της Ρωσίας στην Ουκρανία. Σημαίνει δηλαδή ότι αναγνωρίζουμε το καθεστώς του Κιέβου και όλα τα "δικαιώματα" του δυτικού ιμπεριαλισμού - άρα και το "ούτε ούτε" είναι στην πραγματικότητα ψευδεπίγραφο: απλά ηγεμονευόμαστα από τα προτάγματα και τους στόχους της ιμπεριαλιστικής αντεπανάστασης και του δυτικού ιμπεριαλισμού ενάντια στο ρωσικό καπιταλισμό. Και συνοψίζοντας: Δεν έχουμε να κάνουμε με κάποιο ενδοϊμπεριαλιστικό ανταγωνισμό για την άσκηση επιρροής σε ένα σχετικά "νορμάλ" από καπιταλιστική άποψη καθεστώς της Ουκρανίας ούτε με κάποιο θερμό ιμπεριαλιστικό μέτωπο για να πούμε ότι δεν είμαστε με κανέναν από τους εμπόλεμους και οργανώνουμε τη συμφιλίωση στα χαρακώματα. Είμαστε σε μια κατάσταση όπου τα μόνα επίμαχα ζητήματα όσον αφορά την ίδια την Ουκρανία είναι δύο: Πρώτον, τι στάση κρατάμε απέναντι στο (ένα και μοναδικό) καθεστώς της Ουκρανίας και δεύτερον, τι λέμε για το δικαίωμα των εθνοτήτων στην ανατολική και νοτιοανατολική Ουκρανία στην αυτοδιάθεση. Και ακόμη πιο ιδιαίτερα και πρακτικά της Κριμαίας. Σε αυτά δεν χωράει κανένας διμέτωπος, γιατί στην πράξη δεν θα είναι καν διμέτωπος αλλά "νονμιμοποίηση" των πολιτικών και διεθνών στόχων και "προταγμάτων" του δυτικού ιμπεριαλισμού!
Και πέρα απ' όλα αυτά, στο τέλος τέλος θα περίμενε κανείς τουλάχιστον από επαναστάτες διεθνιστές όπως ο Άλεξ Καλίνικος, ακόμη και αν θεωρούν ότι εδώ έχουμε απλώς μια ενδοϊμπεριαλιστική αναμέτρηση, να στοχοποιήσουν πρώτα απ' όλα το δικό τους καπιταλισμό και ιμπεριαλισμό: Ο Καλίνικος και η επαναστατική Αριστερά της Μ. Βρετανίας (πρέπει να) έχουν πρώτιστο στόχο να ηττηθεί η δική τους αστική τάξη και ο δικός τους ιμπεριαλισμός της "Γηραιάς Αλβιώνος" και πρώτιστο καθήκον να ξεσκεπάσουν τα δικά της ψέματα και την ιμπεριαλιστική επέμβαση στην Ουκρανία και τη στήριξη και χρηματοδότηση ακροδεξιών εθνικιστών και "καθαρών" ναζιστών, κι όχι να "υποκαθιστούν τη ρωσική επαναστατική Αριστερά στα δικά της καθήκοντα πάλης ενάντια στο ρωσικό καπιταλισμό. Και γενικότερα: το θεμελιώδες καθήκον της ευρωπαϊκής Αριστεράς πρέπει να είναι η καταγγελία της ιμπεριαλιστικής στάσης της Ε.Ε. στην Ουκρανία, η καταγγελία της "υιοθέτησης" των ακροδεξιών εθνικιστών και ναζιστών του Κιέβου και η πίεση με όλα τα μέσα ενάντια σε αυτό το καθεστώς. Αν ακόμη και κομμάτια της επαναστατικής Αριστεράς στην Ευρώπη θεωρούν πρώτιστο καθήκον τους να ξεσκεπάσουν τον... Πούτιν κι όχι τον Ομπάμα και τη Μέρκελ, τότε δεν έχουμε χάσει απλώς το μέτρο και τις εμφάσεις, αλλά και τα επαναστατικά - διεθνιστικά μας κριτήρια!
Μέχρι τώρα, γνωρίσαμε κομμάτια της ευρωπαιόφιλης ρεφορμιστικής Αριστεράς που είχαν ταχθεί υπέρ ιμπεριαλιστικών επεμβάσεων θεωρώντας την Ε.Ε. και το δυτικό ιμπεριαλισμό φορέα κάποιου "εκπολιτιστικού πνεύματος" ή "απελευθερωτικών προταγμάτων". (12) Γνωρίσαμε κομμάτια της αντικαπιταλιστικής και επαναστατικής Αριστεράς που είχαν μια γραμμή "διμέτωπου" ενάντια στον ιμπεριαλισμό αλλά και ενάντια στην Αλ Κάιντα (προκειμένου για την επέμβαση στο Αφγανιστάν) ή το Ιράκ του Σαντάμ Χουσεΐν. Πρόσφατα, γνωρίσαμε ακόμη και κομμάτια -σχεδόν σε όλο το εύρος της Αριστεράς- που υποστήριξαν ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις με την αυταπάτη ότι αυτές θα σώσουν εξεγέρσεις από την καταστολή καθεστώτων (Λιβύη του Καντάφι, Συρία του Άσαντ). Αν τώρα, στη σειρά αυτών των τραγωδιών, προσθέσουμε και μια νέα, με κομμάτια της Αριστεράς η οποία μέχρι τώρα αντιστάθηκε στους "διμέτωπους" στη Συρία, το Ιράκ κ.λπ. να προσχωρούν και αυτά στη λογική του διμέτωπου στην περίπτωση της Ουκρανίας και μάλιστα με ζήλο που οδηγεί στην υποτίμηση του ίδιου του φασισμού, τότε θα μιλάμε πλέον για μια ιδεολογική "ανθρωπιστική καταστροφή" που θα μας πάει πολύ πίσω.
Υπεράσπιση του δικαιώματος αυτοδιάθεσης μέχρι και τον αποχωρισμό των εθνοτήτων στη νοτιοανατολική Ουκρανία!
"Όσο η αστική τάξη του καταπιεζόμενου έθνους παλέβει ενάντια στο έθνος που καταπιέζει, τόσο είμαστε πάντα και σε κάθε περίπτωση και πιο αποφασιστικά απ' όλους υπέρ, γιατί είμαστε οι πιο τολμηροί και συνεπείς ερχθροί της καταπίεσης. Στο βαθμό που η αστική τάξη του καταποιεζόμενου έθνους είναι υπέρ του δικού της αστικού εθνικισμού, εμείς είμασστε κατά. Πάλη ενάντια στα προνόμια και τη βία του έθνους που καταπιέζει και καμιά ενοχή της επιδίωξης προνομίων από μέρους του καταπιεζόμενου έθνους. Αν δεν βάλουμε και δεν συμπεριλάβουμε στη ζύμωσή μας το σύνθημα για το δικαίωμα αποχωρισμού, θα παπιξουμε το παιχνίδι οόχι μονάσχα της αστικής τάξης αλλά και των φεουδαρχών και του έθνους που καταπιέζει".
(Κριτικά σημειώματα πάνω στο εθνικό ζήτημα - για το δικαίωμα αυτοδιάθεσης των εθνών, εκδόσεις Σύγχρονη Εποχή, σελ. 61)
"Το γεγονός ότι η πάλη για την εθνική ελευθερία ενάντια σε μια ιμπεριαλιστική δύναμη μπορεί, κάτω από ορισμένες συνθήκες, να χρησιμοποιηθεί από μια άλλη "μεγάλη" δύναμη για δικούς της εξίσου ιμπεριαλιστικούς σκοπούς, μπορεί τόσο λίγο να αναγκάσει τη σοσιαλδημοκρατία να παραιτηθεί από την αναγνώριση του δικιαώματος αυτοδιάθεσης των εθνών, όσο μπορούν να αναγκάσουν τους σοσιαλδημοκράτες να αρνηθούν το δημοκρατισμό τους οι πολυάριθμες περιπτώσεις χρησιμοποίησης από την αστική τάξη των δημοκρατικών συνθημάτων με σκοπό την πολιτική απάτη και την οικονομική ληστεία".
(Κριτικά σημειώματα πάνω στο εθνικό ζήτημα - για το δικαίωμα αυτοδιάθεσης των εθνών, εκδόσεις Σύγχρονη Εποχή, σελ. 111-112)
Πώς πρέπει να τοποθετηθούμε στο ζήτημα του δικαιώματος αυτοδιάθεσης για τους Ρώσους και Ρωσόφωνους της ανατολικής και νότιας Ουκρανίας; Θα υπερασπιστούμε αυτό τους το δικαίωμα; Εμείς λέμε ναι! Αν πάντως δεν πούμε ναι, τότε ένας δρόμος μένει: να τοποθετηθούμε υπέρ της "εδαφικής ακεραιότητας της Ουκρανίας", που σημαίνει αναγνώριση του δικαιώματος του βοναπαρτιστικ Tromaktiko
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Βενιζέλος: Να διαπραγματευτεί η Ευρώπη ενιαία τιμή αερίου
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ