2012-04-21 08:48:31
Το μεγαλύτερο μέρος της πρόσφατης κριτικήςγια υπερβολικές κρατικές σπατάλες στην Ευρώπη, εστιάζεται στους συνήθειςυπόπτους, όπως είναι η Ελλάδα, που ήδη είχαν υψηλά χρέη και ελλείμματα, ότανξεκίνησε η κρίση πριν από τέσσερα χρόνια. Αν θέλουμε όμως να είμαστεειλικρινείς, όσον αφορά σε υπερβολικές δαπάνες και σε κοινωνικό κράτος, καμιάευρωπαϊκή χώρα δεν είναι αθώα.
Ακόμη και οι «καλοί» Σκανδιναβοί, πουέδειχναν δημοσιονομικά υγιείς το 2008, έπασχαν από υπερβολικό ιδιωτικόδανεισμό, ξόδευαν πολλά, και χρειάζονταν μεταρρυθμίσεις. Το μόνο ερώτημα είναιαν οι μεταρρυθμίσεις θα έπρεπε να γίνουν απότομα, ή σταδιακά.
Ας δούμε τα τέσσερα κράτη που βρίσκονταιστο επίκεντρο της κρίσης: Την Ελλάδα, την Ιρλανδία, την Πορτογαλία και τηνΙσπανία. Έχουν πολλές διαφορές, αλλά επίσης έχουν και τρία σημαντικά κοινάχαρακτηριστικά.
Πρώτον, το συνολικό χρέος τους αυξήθηκεραγδαία στη τελευταία δεκαετία, είτε εξαιτίας μεγάλου κρατικού δανεισμού(Ελλάδα, Πορτογαλία), είτε εξαιτίας μεγάλου ιδιωτικού δανεισμού (Ιρλανδία,Ισπανία).
Δεύτερον, όλες αυτές οι χώρες είχαν μεγάλαλογιστικά ελλείμματα πριν από την κρίση.
Τρίτον, οι κρατικές τους δαπάνες αυξάνονταναλματωδώς. Στην Ελλάδα και στην Ισπανία, οι κρατικές δαπάνες αυξήθηκαν κατά50-55% στα πέντε χρόνια που προηγήθηκαν της κρίσης. Στη Πορτογαλία κατά 35% καιστην Ιρλανδία 75%! Κανένα άλλο κράτος της Δ. Ευρώπης δεν είχε τέτοιου είδουςαυξήσεις.
Είναι φανερό, πως η επέκταση του κράτουςπρόνοιας στην Ελλάδα και στη Πορτογαλία, έριξε τις χώρες αυτές στο έλεος τωνμηχανισμών διάσωσης. Το ίδιο όμως πρόβλημα είχαν η Ιρλανδία και η Ισπανία. Ένα μεγάλο μέρος της ευμάρειας που έζησανοφείλονταν στις φούσκες ακινήτων, που εκτόξευσαν το ιδιωτικό χρέος. Οκατασκευαστικός τομέας άνθισε, η εσωτερική κατανάλωση αυξήθηκε και η Ισπανίααναγκάζονταν να δανείζεται μέχρι και 8% του ΑΕΠ της κάθε χρόνο για ναχρηματοδοτήσει το έλλειμμά ισοζυγίου της. Και όπως κάθε φούσκα, έτσι και αυτήεπιτάχυνε την ανάπτυξη, η οποία συντέλεσε και στην αύξηση του κράτους.
Η ανάπτυξη όμως εξαφανίστηκε, και τοχρυσάφι έγινε άμμος. Με απλά λόγια, μια ανάπτυξη που οφείλεταισε φούσκες, δεν είναι ποτέ βιώσιμη. Τα δημοσιονομικά πλεονάσματα μετατρέπονταισε ελλείμματα. Για παράδειγμα η Ισπανία μπήκε στο 2008 μεπλεόνασμα προϋπολογισμού μεγαλύτερο του 2%, και κατέληξε το 2009 να έχειέλλειμμα 9%.
Αυτό ήταν μια συνηθισμένη ιστορία για τηνΕυρώπη της κρίσης. Ελάχιστοι όμως ασχολήθηκαν με τον ρόλο του κοινωνικούκράτους στη δημιουργία της κρίσης. Οι περισσότεροι εστίασαν σε μια διαμάχημεταξύ του Keynes, και των Γερμανών. Η κευνσιανή σχολή είναιυπέρ του απόλυτου κοινωνικού κράτους, ενώ η γερμανική σχολή επιμένει στηνδημοσιονομική πειθαρχία. Η μία σχολή θεωρεί την τσιγκουνιά αμαρτία, ενώ η άλληθεωρεί τα ελλείμματα ανήθικα. Οι μεν θέλουν ανεξέλεγκτες κρατικές δαπάνες, οιδε λιτότητα, και πάλι λιτότητα.
Και οι δυο αυτές απόψεις αδυνατούν νααντιληφθούν ότι η ταχεία ανάπτυξη των κρατικών δαπανών συντελεί σε οικονομικήκρίση και πως η ανάπτυξη που βασίζεται σε δαπάνες προκαλεί προβλήματα στιςοικονομίες που έχουν ζήσει φούσκες.
Ας δούμε τον μέσο Ισπανό συνταξιούχο. Μέχριπρόσφατα, εισέπραττε σύνταξη ίση με το 80% του μέσου μισθού ενός εργαζομένου.Έτσι, όσο αυξάνονταν η οικονομία, τόσο αυξάνονταν οι μισθοί και οι συντάξεις. Αυτό δεν θα αποτελούσε πρόβλημα, αν τα ημερομίσθια και οισυντάξεις έπεφταν, όταν έπεφτε και η οικονομία. Κάτι τέτοιο όμως δεν συνέβαινε.Αντίθετα, οι συντάξεις παρέμεναν ίδιες, ακόμη και όταν μειώνονταν τα δημόσιαέσοδα λόγω συρρίκνωσης της οικονομίας, προκαλώντας αρνητικές επιπτώσεις.
Τώρα, οι χώρες που πλήττονται από την κρίσηθα πρέπει να προχωρήσουν σε δραστική μείωση του κράτους πρόνοιας. Οι ισπανικέςκρατικές δαπάνες θα πρέπει να κοπούν κατά 25%. Η δε Ελλάδα θα είναι τυχερή ανοι περικοπές αυτές είναι μόνο κατά 50% των επιπέδων πριν από την κρίση.
Τα άσχημα νέα είναι ότι αυτές οι περικοπέςθα είναι μόνο ο πρώτος γύρος της προσαρμογής. Η επόμενη δεκαετία θα φέρει στοπροσκήνιο μια γερασμένη Ευρώπη, με υψηλότερες ανάγκες συντάξεων καιυγειονομικής περίθαλψης. Αυτή η δημογραφική μετατόπιση θα είναι αισθητή παντού,ακόμη και στην Σκανδιναβία, που μέχρι στιγμής γλίτωσε από την κρίση χρέους.
Η Γερμανία για παράδειγμα, έχει έναασφαλιστικό σύστημα που δεν χρηματοδοτείται επαρκώς. Σύμφωνα με μελέτες, ηυγειονομική της περίθαλψη θα χρειαστεί το 15% του ΑΕΠ έως το 2025, και το 26%έως το 2050.
Οι Δανοί εξεπλάγησαν πρόσφατα, όταν ηκυβέρνησή τους, που αποτελείται από συνασπισμό αριστερών κομμάτων, ανακοίνωσεμια στρατηγική που επαναπροσδιορίζει τις κρατικές δαπάνες, βάζοντας άλλες πιοαυστηρές προτεραιότητες.
Η νέα τάση είναι πως το παρόν γενναιόδωροκράτος πρόνοιας δεν μπορεί να συνεχίσει ως έχει. Τα ευρωπαϊκά κοινωνικά συστήματα θα είναιπολύ διαφορετικά τα επόμενα 20 χρόνια. Θα συνεχίσουν να υφίστανται, αλλά μεπολύ λιγότερες κοινωνικές παροχές, ενώ μεγάλο μέρος της κοινωνικής ασφάλισης θαείναι ιδιωτικό. Υπηρεσίες, όπως αυτή της υγείας, θα υπόκεινται στον ανταγωνισμόκαι σε μεγάλο βαθμό θα ανήκουν σε ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρίες.
Ο μεγάλος διαχωρισμός στην Ευρώπη δεν θαείναι μεταξύ Βορρά και Νότου, ούτε μεταξύ δεξιάς και αριστεράς. Θα είναι μεταξύτων χωρών εκείνων που νηφάλια και πειθαρχημένα θα διαχειρίζονται την μετάβασηαπό το παλιό κοινωνικό κράτος, και αυτών που τα γεγονότα θα τις αναγκάσουν ναπροσαρμοστούν απότομα και οδυνηρά.
bloomberg.com
S.A.
πηγη:antinews.gr
Ακόμη και οι «καλοί» Σκανδιναβοί, πουέδειχναν δημοσιονομικά υγιείς το 2008, έπασχαν από υπερβολικό ιδιωτικόδανεισμό, ξόδευαν πολλά, και χρειάζονταν μεταρρυθμίσεις. Το μόνο ερώτημα είναιαν οι μεταρρυθμίσεις θα έπρεπε να γίνουν απότομα, ή σταδιακά.
Ας δούμε τα τέσσερα κράτη που βρίσκονταιστο επίκεντρο της κρίσης: Την Ελλάδα, την Ιρλανδία, την Πορτογαλία και τηνΙσπανία. Έχουν πολλές διαφορές, αλλά επίσης έχουν και τρία σημαντικά κοινάχαρακτηριστικά.
Πρώτον, το συνολικό χρέος τους αυξήθηκεραγδαία στη τελευταία δεκαετία, είτε εξαιτίας μεγάλου κρατικού δανεισμού(Ελλάδα, Πορτογαλία), είτε εξαιτίας μεγάλου ιδιωτικού δανεισμού (Ιρλανδία,Ισπανία).
Δεύτερον, όλες αυτές οι χώρες είχαν μεγάλαλογιστικά ελλείμματα πριν από την κρίση.
Τρίτον, οι κρατικές τους δαπάνες αυξάνονταναλματωδώς. Στην Ελλάδα και στην Ισπανία, οι κρατικές δαπάνες αυξήθηκαν κατά50-55% στα πέντε χρόνια που προηγήθηκαν της κρίσης. Στη Πορτογαλία κατά 35% καιστην Ιρλανδία 75%! Κανένα άλλο κράτος της Δ. Ευρώπης δεν είχε τέτοιου είδουςαυξήσεις.
Είναι φανερό, πως η επέκταση του κράτουςπρόνοιας στην Ελλάδα και στη Πορτογαλία, έριξε τις χώρες αυτές στο έλεος τωνμηχανισμών διάσωσης. Το ίδιο όμως πρόβλημα είχαν η Ιρλανδία και η Ισπανία. Ένα μεγάλο μέρος της ευμάρειας που έζησανοφείλονταν στις φούσκες ακινήτων, που εκτόξευσαν το ιδιωτικό χρέος. Οκατασκευαστικός τομέας άνθισε, η εσωτερική κατανάλωση αυξήθηκε και η Ισπανίααναγκάζονταν να δανείζεται μέχρι και 8% του ΑΕΠ της κάθε χρόνο για ναχρηματοδοτήσει το έλλειμμά ισοζυγίου της. Και όπως κάθε φούσκα, έτσι και αυτήεπιτάχυνε την ανάπτυξη, η οποία συντέλεσε και στην αύξηση του κράτους.
Η ανάπτυξη όμως εξαφανίστηκε, και τοχρυσάφι έγινε άμμος. Με απλά λόγια, μια ανάπτυξη που οφείλεταισε φούσκες, δεν είναι ποτέ βιώσιμη. Τα δημοσιονομικά πλεονάσματα μετατρέπονταισε ελλείμματα. Για παράδειγμα η Ισπανία μπήκε στο 2008 μεπλεόνασμα προϋπολογισμού μεγαλύτερο του 2%, και κατέληξε το 2009 να έχειέλλειμμα 9%.
Αυτό ήταν μια συνηθισμένη ιστορία για τηνΕυρώπη της κρίσης. Ελάχιστοι όμως ασχολήθηκαν με τον ρόλο του κοινωνικούκράτους στη δημιουργία της κρίσης. Οι περισσότεροι εστίασαν σε μια διαμάχημεταξύ του Keynes, και των Γερμανών. Η κευνσιανή σχολή είναιυπέρ του απόλυτου κοινωνικού κράτους, ενώ η γερμανική σχολή επιμένει στηνδημοσιονομική πειθαρχία. Η μία σχολή θεωρεί την τσιγκουνιά αμαρτία, ενώ η άλληθεωρεί τα ελλείμματα ανήθικα. Οι μεν θέλουν ανεξέλεγκτες κρατικές δαπάνες, οιδε λιτότητα, και πάλι λιτότητα.
Και οι δυο αυτές απόψεις αδυνατούν νααντιληφθούν ότι η ταχεία ανάπτυξη των κρατικών δαπανών συντελεί σε οικονομικήκρίση και πως η ανάπτυξη που βασίζεται σε δαπάνες προκαλεί προβλήματα στιςοικονομίες που έχουν ζήσει φούσκες.
Ας δούμε τον μέσο Ισπανό συνταξιούχο. Μέχριπρόσφατα, εισέπραττε σύνταξη ίση με το 80% του μέσου μισθού ενός εργαζομένου.Έτσι, όσο αυξάνονταν η οικονομία, τόσο αυξάνονταν οι μισθοί και οι συντάξεις. Αυτό δεν θα αποτελούσε πρόβλημα, αν τα ημερομίσθια και οισυντάξεις έπεφταν, όταν έπεφτε και η οικονομία. Κάτι τέτοιο όμως δεν συνέβαινε.Αντίθετα, οι συντάξεις παρέμεναν ίδιες, ακόμη και όταν μειώνονταν τα δημόσιαέσοδα λόγω συρρίκνωσης της οικονομίας, προκαλώντας αρνητικές επιπτώσεις.
Τώρα, οι χώρες που πλήττονται από την κρίσηθα πρέπει να προχωρήσουν σε δραστική μείωση του κράτους πρόνοιας. Οι ισπανικέςκρατικές δαπάνες θα πρέπει να κοπούν κατά 25%. Η δε Ελλάδα θα είναι τυχερή ανοι περικοπές αυτές είναι μόνο κατά 50% των επιπέδων πριν από την κρίση.
Τα άσχημα νέα είναι ότι αυτές οι περικοπέςθα είναι μόνο ο πρώτος γύρος της προσαρμογής. Η επόμενη δεκαετία θα φέρει στοπροσκήνιο μια γερασμένη Ευρώπη, με υψηλότερες ανάγκες συντάξεων καιυγειονομικής περίθαλψης. Αυτή η δημογραφική μετατόπιση θα είναι αισθητή παντού,ακόμη και στην Σκανδιναβία, που μέχρι στιγμής γλίτωσε από την κρίση χρέους.
Η Γερμανία για παράδειγμα, έχει έναασφαλιστικό σύστημα που δεν χρηματοδοτείται επαρκώς. Σύμφωνα με μελέτες, ηυγειονομική της περίθαλψη θα χρειαστεί το 15% του ΑΕΠ έως το 2025, και το 26%έως το 2050.
Οι Δανοί εξεπλάγησαν πρόσφατα, όταν ηκυβέρνησή τους, που αποτελείται από συνασπισμό αριστερών κομμάτων, ανακοίνωσεμια στρατηγική που επαναπροσδιορίζει τις κρατικές δαπάνες, βάζοντας άλλες πιοαυστηρές προτεραιότητες.
Η νέα τάση είναι πως το παρόν γενναιόδωροκράτος πρόνοιας δεν μπορεί να συνεχίσει ως έχει. Τα ευρωπαϊκά κοινωνικά συστήματα θα είναιπολύ διαφορετικά τα επόμενα 20 χρόνια. Θα συνεχίσουν να υφίστανται, αλλά μεπολύ λιγότερες κοινωνικές παροχές, ενώ μεγάλο μέρος της κοινωνικής ασφάλισης θαείναι ιδιωτικό. Υπηρεσίες, όπως αυτή της υγείας, θα υπόκεινται στον ανταγωνισμόκαι σε μεγάλο βαθμό θα ανήκουν σε ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρίες.
Ο μεγάλος διαχωρισμός στην Ευρώπη δεν θαείναι μεταξύ Βορρά και Νότου, ούτε μεταξύ δεξιάς και αριστεράς. Θα είναι μεταξύτων χωρών εκείνων που νηφάλια και πειθαρχημένα θα διαχειρίζονται την μετάβασηαπό το παλιό κοινωνικό κράτος, και αυτών που τα γεγονότα θα τις αναγκάσουν ναπροσαρμοστούν απότομα και οδυνηρά.
bloomberg.com
S.A.
πηγη:antinews.gr
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΕΠΟΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Για ένα πιάτο μπάμιες
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
