Η προίκα της Σοφίας και ο χλιδάτος γάμος με τον Χουάν Κάρλος – Πικρές μνήμες από την Ελλάδα του 1960
2014-06-04 13:42:20
Αρχές της δεκαετίας του 1960, σε περίοδο «λιτότητας», ο τότε βασιλιάς Παύλος προίκισε πλουσιοπάροχα την κόρη του Σοφία, με 300.000 δολάρια, και δαπάνησε 2.800.000 δραχμές για το «γάμο του αιώνα» με τον Χουάν Κάρλος της Ισπανίας.
Προίκα στην Παιδεία, όχι στη Σοφία»
Οι φοιτητές διαδήλωναν φωνάζοντας «Προίκα στην παιδεία όχι στη Σοφία» αλλά ποιος τους άκουγε; Οποιος διαφωνούσε, ανήκε στα μιάσματα.
Στις 14 Μαΐου του 1962 η Αθήνα σημαιοστολισμένη ήταν έτοιμη για τον παραμυθένιο γάμο της πριγκίπισσας Σοφίας, κόρης του Βασιλιά Παύλου και της Φρειδερίκης και του διαδόχου του ισπανικού θρόνου, Χουάν Κάρλος. 32 εν ενεργεία βασιλιάδες και πρίγκιπες και 109 εστεμμένοι ή πρίγκιπες έκπτωτοι ήταν μεταξύ των επίσημων καλεσμένων που είδαν τη Σοφία να λάμπει μέσα στο νυφικό- «δαντελένιο όνειρο», όπως το χαρακτήρισε η μητέρα της, βασίλισσα Φρειδερίκη.
Προίκα 9 εκατομμυρίων
Αλλωστε ήταν αυτή που άσκησε φορτικές πιέσεις στον τότε πρωθυπουργό Κωνσταντίνο Καραμανλή να καθορίσει μεγάλο ποσό από τον δημόσιο προϋπολογισμό για προίκα της κόρης της. Και πράγματι, στις 19 Φεβρουαρίου, ο υπουργός Οικονομικών Σπυρίδων Θεοτόκης καταθέτει στη Βουλή νομοσχέδιο με το οποίο δίνεται προίκα στη Σοφία ύψους 9 εκατομμυρίων δρχ. που απαλλάσσεται από κάθε φορολογία και μπορεί να μετατραπεί σε συνάλλαγμα Οι γάμοι της πριγκίπισσας Σοφίας με τον Χουάν Κάρλος της Ισπανίας τον Μάιο καθίστανται πολιτικό πρόβλημα που φέρνει σε δύσκολη θέση την κυβέρνηση Καραμανλή και στέκεται αφορμή να ψυχρανθούν ακόμη περισσότερο οι σχέσεις των Ανακτόρων με τον πολιτικό κόσμο.
Από καιρό η βασίλισσα Φρειδερίκη πίεζε τον πρωθυπουργό Κ. Καραμανλή να καθορίσει μεγάλο ποσό από τον δημόσιο προϋπολογισμό για προίκα της κόρης της. Η απάντηση του πρωθυπουργού είναι ότι η βασίλισσα θα πρέπει να περιμένει να συνεννοηθεί προηγουμένως η κυβέρνηση με τα κόμματα, ώστε να μην αρχίσει η αντιπολίτευση τις επιθέσεις κατά της κυβέρνησης αλλά και κατά του στέμματος. Η Φρειδερίκη, όμως, δεν σταματά τις φορτικές πιέσεις.
Πολύ μεγαλύτερη η προίκα
Στην εισηγητική του έκθεση ο Θεοτόκης επικαλείται «μα-κροχρόνιον και αδιαλειπτον έθιμον» και αναφέρει επίσης ότι: «Η συμβολή του ελληνικού λαού εις την αποκατάστασιν της βασιλόπαιδος Σοφίας, πρωτίστως προβάλλεται ως ηθική και έμπρακτος συμμετοχή αυτού εις το ευτυχές γεγονός...». Οι πληροφορίες όμως των ανθρώπων της βρετανικής πρεσβείας στην Αθήνα λένε ότι κανείς δεν πληροφορήθηκε, δημόσια τουλάχιστον, το πραγματικό ύψος της προίκας και υποστηρίζουν ότι 100.000-200.000 χρυσές λίρες βγήκαν από τα ταμεία του κράτους.
Στο εμπιστευτικό έγγραφο CE/941/4 της βρετανικής πρεσβείας προς το Φόρεϊν Οφις τονίζεται: «Καθώς ο βασιλικός γάμος είναι άμεσος, το ποσόν της προίκας που θα δοθή από το δημόσιο ταμείο έχει γίνει ο στόχος του αντιμοναρχικού αισθήματος στην Ελλάδα, που βρίσκεται πάντα στην επιφάνεια»... Την 21η Φεβρουαρίου γίνεται έντονη συζήτηση στη Βουλή για το θέμα της προίκας.
Η Φρειδερίκη, η μισητή βασίλισσα που έλυνε και έδενε
Εκπρόσωπος της Ενωσης Κέντρου δηλώνει ότι το κόμμα του δέχεται να δοθεί μόνο κάποιο συμβολικό δώρο, ενώ η ΕΔΑ εκφράζει την πλήρη αντίθεση της στον θεσμό. Το Κόμμα των Προοδευτικών δηλώνει πως είναι εναντίον του θεσμού, αλλά δεν θα έπρεπε η κατάργηση της προίκας να αρχίσει από την πριγκίπισσα Σοφία. Η Φρειδερίκη γράφει αργότερα στις αναμνήσεις της: «Ο γάμος της Σοφίας υπήρξε μια εξαιρετικά πολύπλοκη υπόθεσις. Υστερα από μερικές δυσχερέστατες συνομιλίες με πρόσωπα που επιχειρούσαν να φανούν περισσότερο Καθολικοί από τον Πάπα, στείλαμε στο Βατικανό τον κ. Πεσμαζόγλου, έναν λαμπρό Ελληνα δικηγόρο.
Οι αρχές του Βατικανού συμφώνησαν με την άποψη μας, η οποία ήταν: Αφού και οι δύο γονείς είχαν αποφασίσει πως ο γάμος έπρεπε να γίνει στην Αθήνα, η Σοφία μπορούσε να παντρευτεί ως ορθόδοξη πριγκίπισσα στην ορθόδοξη Μητρόπολη, αλλά εφ' όσον ο σύζυγος της ήταν καθολικός, θα έπρεπε να γίνει προηγουμένως και καθολικός γάμος στην καθολική εκκλησία»...
Το νυφικό, ένα δαντελένιο όνειρο
Η Φρειδερίκη θυμάται το γάμο της μεγαλύτερης κόρης της: «Ηταν μια μέρα ηλιόλουστη και η Σοφία ήταν όμορφη. Το νυφικό της ήταν ένα δαντελλένιο όνειρο. Τη μακρυά ουρά κρατούσαν 6 παράνυμφοι, μεταξύ των οποίων η αδελφή της Ειρήνη, η αδελφή του Χουανίτο, Ινφάντη Πιλάρ, η πριγκίπισσα Ειρήνη της Ολλανδίας, η πριγκίπισσα Αλεξάνδρα του Κεντ και η καλύτερη φίλη των παιδιών μου, η πριγκίπισσα Τατιάνα Ράτζβιλ. Εξη νέοι κρατούσαν τα στέφανα επάνω από τα κεφάλια του νεαρού ζεύγους.
Ο σύζυγος μου στεκόταν πίσω από τη Σοφία και τον Χουανίτο και, σε μια ορισμένη στιγμή της τελετής, πήρε τα δύο στέφανα και τα διασταύρωσε τρεις φορές επάνω από τα κεφάλια τους. Το θέαμα ήταν συγκινητικό. Από τους εξώστες έπεφταν επάνω στο ζεύγος και στο εκκλησίασμα ροδοπέταλα, που μέσα στο λαμπρό φως, έμοιαζαν σαν χιονονιφάδες...».
Ακόμη και οι Αγγλοι διπλωμάτες γκρινιάζουν για το γάμο
Οι Αγγλοι διπλωμάτες όμως εκτιμούσαν ότι ήταν ατυχής ο χρόνος του βασιλικού γάμου της Σοφίας. Το σημειώνει ο πρεσβευτής σερ Ραλφ Μάρεϊ στο εμπιστευτικό του έγγραφο CE/941/8: «Πολιτικά, ο χρόνος του γάμου ήταν άστοχος και άτυχος. Εγινε αμέσως μετά τους εορτασμούς για τα 80χρονα του βασιλέως Παύλου. Η επέτειος αυτή συγκέντρωσε στην Αθήνα μέλη από βασιλικούς οίκους. Εγιναν πολλές βασιλικές εκδηλώσεις, σε βαθμό που έκαναν τους Ελληνες να γκρινιάζουν για τα έξοδα...». Ο Μάρεϊ περιγράφει με παραμυθένιους χαρακτηρισμούς τον γάμο της Σοφίας με τον Χουάν Κάρλος και τον παρομοιάζει με τον γάμο του πρίγκιπα Ρενιέ με την Γκρέις Κέλι. Για τους γάμους της Σοφίας φθάνουν στην Αθήνα φιλοξενούμενοι της βασιλικής οικογένειας, 32 εν ενεργεία βασιλιάδες και πρίγκιπες και 109 εστεμμένοι ή πρίγκιπες έκπτωτοι...
Η γαλλική εφημερίδα «Μοντ» γράφει ότι, ενώ ακόμα και οι κομμουνιστές τηρούσαν ως τότε στάση διακριτική απέναντι στο θρόνο, τώρα «οι Ελληνες βασιλείς έχουν καταστεί αντικείμενο μιας δυσφημιστικής εκστρατείας, η οποία ανησυχεί και τα βασιλικά ανάκτορα και την κυβέρνηση...».
Πληροφορίες από το anemourionblogspot.gr
Προίκα στην Παιδεία, όχι στη Σοφία»
Οι φοιτητές διαδήλωναν φωνάζοντας «Προίκα στην παιδεία όχι στη Σοφία» αλλά ποιος τους άκουγε; Οποιος διαφωνούσε, ανήκε στα μιάσματα.
Στις 14 Μαΐου του 1962 η Αθήνα σημαιοστολισμένη ήταν έτοιμη για τον παραμυθένιο γάμο της πριγκίπισσας Σοφίας, κόρης του Βασιλιά Παύλου και της Φρειδερίκης και του διαδόχου του ισπανικού θρόνου, Χουάν Κάρλος. 32 εν ενεργεία βασιλιάδες και πρίγκιπες και 109 εστεμμένοι ή πρίγκιπες έκπτωτοι ήταν μεταξύ των επίσημων καλεσμένων που είδαν τη Σοφία να λάμπει μέσα στο νυφικό- «δαντελένιο όνειρο», όπως το χαρακτήρισε η μητέρα της, βασίλισσα Φρειδερίκη.
Προίκα 9 εκατομμυρίων
Αλλωστε ήταν αυτή που άσκησε φορτικές πιέσεις στον τότε πρωθυπουργό Κωνσταντίνο Καραμανλή να καθορίσει μεγάλο ποσό από τον δημόσιο προϋπολογισμό για προίκα της κόρης της. Και πράγματι, στις 19 Φεβρουαρίου, ο υπουργός Οικονομικών Σπυρίδων Θεοτόκης καταθέτει στη Βουλή νομοσχέδιο με το οποίο δίνεται προίκα στη Σοφία ύψους 9 εκατομμυρίων δρχ. που απαλλάσσεται από κάθε φορολογία και μπορεί να μετατραπεί σε συνάλλαγμα Οι γάμοι της πριγκίπισσας Σοφίας με τον Χουάν Κάρλος της Ισπανίας τον Μάιο καθίστανται πολιτικό πρόβλημα που φέρνει σε δύσκολη θέση την κυβέρνηση Καραμανλή και στέκεται αφορμή να ψυχρανθούν ακόμη περισσότερο οι σχέσεις των Ανακτόρων με τον πολιτικό κόσμο.
Από καιρό η βασίλισσα Φρειδερίκη πίεζε τον πρωθυπουργό Κ. Καραμανλή να καθορίσει μεγάλο ποσό από τον δημόσιο προϋπολογισμό για προίκα της κόρης της. Η απάντηση του πρωθυπουργού είναι ότι η βασίλισσα θα πρέπει να περιμένει να συνεννοηθεί προηγουμένως η κυβέρνηση με τα κόμματα, ώστε να μην αρχίσει η αντιπολίτευση τις επιθέσεις κατά της κυβέρνησης αλλά και κατά του στέμματος. Η Φρειδερίκη, όμως, δεν σταματά τις φορτικές πιέσεις.
Πολύ μεγαλύτερη η προίκα
Στην εισηγητική του έκθεση ο Θεοτόκης επικαλείται «μα-κροχρόνιον και αδιαλειπτον έθιμον» και αναφέρει επίσης ότι: «Η συμβολή του ελληνικού λαού εις την αποκατάστασιν της βασιλόπαιδος Σοφίας, πρωτίστως προβάλλεται ως ηθική και έμπρακτος συμμετοχή αυτού εις το ευτυχές γεγονός...». Οι πληροφορίες όμως των ανθρώπων της βρετανικής πρεσβείας στην Αθήνα λένε ότι κανείς δεν πληροφορήθηκε, δημόσια τουλάχιστον, το πραγματικό ύψος της προίκας και υποστηρίζουν ότι 100.000-200.000 χρυσές λίρες βγήκαν από τα ταμεία του κράτους.
Στο εμπιστευτικό έγγραφο CE/941/4 της βρετανικής πρεσβείας προς το Φόρεϊν Οφις τονίζεται: «Καθώς ο βασιλικός γάμος είναι άμεσος, το ποσόν της προίκας που θα δοθή από το δημόσιο ταμείο έχει γίνει ο στόχος του αντιμοναρχικού αισθήματος στην Ελλάδα, που βρίσκεται πάντα στην επιφάνεια»... Την 21η Φεβρουαρίου γίνεται έντονη συζήτηση στη Βουλή για το θέμα της προίκας.
Η Φρειδερίκη, η μισητή βασίλισσα που έλυνε και έδενε
Εκπρόσωπος της Ενωσης Κέντρου δηλώνει ότι το κόμμα του δέχεται να δοθεί μόνο κάποιο συμβολικό δώρο, ενώ η ΕΔΑ εκφράζει την πλήρη αντίθεση της στον θεσμό. Το Κόμμα των Προοδευτικών δηλώνει πως είναι εναντίον του θεσμού, αλλά δεν θα έπρεπε η κατάργηση της προίκας να αρχίσει από την πριγκίπισσα Σοφία. Η Φρειδερίκη γράφει αργότερα στις αναμνήσεις της: «Ο γάμος της Σοφίας υπήρξε μια εξαιρετικά πολύπλοκη υπόθεσις. Υστερα από μερικές δυσχερέστατες συνομιλίες με πρόσωπα που επιχειρούσαν να φανούν περισσότερο Καθολικοί από τον Πάπα, στείλαμε στο Βατικανό τον κ. Πεσμαζόγλου, έναν λαμπρό Ελληνα δικηγόρο.
Οι αρχές του Βατικανού συμφώνησαν με την άποψη μας, η οποία ήταν: Αφού και οι δύο γονείς είχαν αποφασίσει πως ο γάμος έπρεπε να γίνει στην Αθήνα, η Σοφία μπορούσε να παντρευτεί ως ορθόδοξη πριγκίπισσα στην ορθόδοξη Μητρόπολη, αλλά εφ' όσον ο σύζυγος της ήταν καθολικός, θα έπρεπε να γίνει προηγουμένως και καθολικός γάμος στην καθολική εκκλησία»...
Το νυφικό, ένα δαντελένιο όνειρο
Η Φρειδερίκη θυμάται το γάμο της μεγαλύτερης κόρης της: «Ηταν μια μέρα ηλιόλουστη και η Σοφία ήταν όμορφη. Το νυφικό της ήταν ένα δαντελλένιο όνειρο. Τη μακρυά ουρά κρατούσαν 6 παράνυμφοι, μεταξύ των οποίων η αδελφή της Ειρήνη, η αδελφή του Χουανίτο, Ινφάντη Πιλάρ, η πριγκίπισσα Ειρήνη της Ολλανδίας, η πριγκίπισσα Αλεξάνδρα του Κεντ και η καλύτερη φίλη των παιδιών μου, η πριγκίπισσα Τατιάνα Ράτζβιλ. Εξη νέοι κρατούσαν τα στέφανα επάνω από τα κεφάλια του νεαρού ζεύγους.
Ο σύζυγος μου στεκόταν πίσω από τη Σοφία και τον Χουανίτο και, σε μια ορισμένη στιγμή της τελετής, πήρε τα δύο στέφανα και τα διασταύρωσε τρεις φορές επάνω από τα κεφάλια τους. Το θέαμα ήταν συγκινητικό. Από τους εξώστες έπεφταν επάνω στο ζεύγος και στο εκκλησίασμα ροδοπέταλα, που μέσα στο λαμπρό φως, έμοιαζαν σαν χιονονιφάδες...».
Ακόμη και οι Αγγλοι διπλωμάτες γκρινιάζουν για το γάμο
Οι Αγγλοι διπλωμάτες όμως εκτιμούσαν ότι ήταν ατυχής ο χρόνος του βασιλικού γάμου της Σοφίας. Το σημειώνει ο πρεσβευτής σερ Ραλφ Μάρεϊ στο εμπιστευτικό του έγγραφο CE/941/8: «Πολιτικά, ο χρόνος του γάμου ήταν άστοχος και άτυχος. Εγινε αμέσως μετά τους εορτασμούς για τα 80χρονα του βασιλέως Παύλου. Η επέτειος αυτή συγκέντρωσε στην Αθήνα μέλη από βασιλικούς οίκους. Εγιναν πολλές βασιλικές εκδηλώσεις, σε βαθμό που έκαναν τους Ελληνες να γκρινιάζουν για τα έξοδα...». Ο Μάρεϊ περιγράφει με παραμυθένιους χαρακτηρισμούς τον γάμο της Σοφίας με τον Χουάν Κάρλος και τον παρομοιάζει με τον γάμο του πρίγκιπα Ρενιέ με την Γκρέις Κέλι. Για τους γάμους της Σοφίας φθάνουν στην Αθήνα φιλοξενούμενοι της βασιλικής οικογένειας, 32 εν ενεργεία βασιλιάδες και πρίγκιπες και 109 εστεμμένοι ή πρίγκιπες έκπτωτοι...
Η γαλλική εφημερίδα «Μοντ» γράφει ότι, ενώ ακόμα και οι κομμουνιστές τηρούσαν ως τότε στάση διακριτική απέναντι στο θρόνο, τώρα «οι Ελληνες βασιλείς έχουν καταστεί αντικείμενο μιας δυσφημιστικής εκστρατείας, η οποία ανησυχεί και τα βασιλικά ανάκτορα και την κυβέρνηση...».
Πληροφορίες από το anemourionblogspot.gr
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Οι εχθροί της Ελλάδας
![Η Δημόσια συγγνώμη του Λάκη Γαβαλά στη Ρούλα Κορομηλά [video]](https://images.newsnowgreece.com/67/679751/i-dimosia-syggnomi-tou-laki-gavala-sti-roula-koromila-video-1-124x78.jpg)
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
