ΝΕΑ VIDEO NEA PHOTO NEA

 | 

Περισσότερο χάος με τον ΦΠΑ στο όνομα της... απλοποίησης

Η βρύση άρχισε να στάζει. Ο υδραυλικός καλείται στο σπίτι. Την επισκευάζει και λέει το σύνηθες στον πελάτη του: «Χωρίς απόδειξη 50 ευρώ. Με απόδειξη θα μου πληρώσετε και τον ΦΠΑ». «Μα, οι μικρομεσαίοι επαγγελματίες απαλλαγήκατε από τον ΦΠΑ», απαντά ο ιδιοκτήτης της κατοικίας. «Όχι, εγώ είμαι από αυτούς που δήλωσαν ότι θέλουν να παραμείνουν στον ΦΠΑ...».

Το περιστατικό, αν και φανταστικό, δεν θα απέχει πολύ από την πραγματικότητα που θα δημιουργηθεί στο πολύ κοντινό μέλλον στις συναλλαγές μεταξύ φορολογουμένων και ελεύθερων επαγγελματιών και μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Η απαλλαγή των επαγγελματιών με χαμηλό τζίρο από τον Φόρο Προστιθέμενης Αξίας θα αποτελέσει ακόμα μία δόση «απλοποίησης» στο σύστημα, η οποία, όμως, θα οδηγήσει σε ακόμα μεγαλύτερη πολυπλοκότητα και προβλήματα στις συναλλαγές στην αγορά.

Η παράθεση της πραγματικότητας αναφορικά με τον ΦΠΑ θα αποδείξει του λόγου το αληθές. Σήμερα στην Ελλάδα υπάρχουν όχι ένας ή δύο, αλλά τέσσερις διαφορετικοί συντελεστές ΦΠΑ. Υπάρχει ο κανονικός συντελεστής 23%, που επιβάλλεται στα περισσότερα καταναλωτικά προϊόντα. Υπάρχει ο μειωμένος συντελεστής 13%, που επιβάλλεται κατά κανόνα στα τρόφιμα και στις υπηρεσίες εστίασης. Υπάρχει ο υπερμειωμένος συντελεστής 6,5%, που επιβάλλεται σε βιβλία, εφημερίδες και διανυκτερεύσεις ξενοδοχείων. Και, τέλος, υπάρχει το ειδικό καθεστώς που ισχύει στα νησιά του Αιγαίου, όπου όλοι οι παραπάνω συντελεστές είναι μειωμένοι κατά 30% (16% ο κανονικός, 9% ο μειωμένος, 4,5% ο υπερμειωμένος).

Στους παραπάνω συντελεστές θα έρθει να προστεθεί ακόμα ένας. Ο μηδενικός. Αυτό που ζητά η τρόικα στο όνομα της καταπολέμησης της πολυπλοκότητας, έχοντας ανά χείρας τη σχετική μελέτη-εργαλειοθήκη του ΟΟΣΑ, είναι οι επιχειρήσεις και οι ελεύθεροι επαγγελματίες με ετήσια ακαθάριστα έσοδα έως ένα όριο (π.χ., 10.000 ευρώ) να απαλλαγούν προαιρετικά από την υποχρέωση χρέωσης ΦΠΑ στις υπηρεσίες και να απαλλαγούν, έτσι, και από την υποχρέωση υποβολής τριμηνιαίων περιοδικών δηλώσεων ΦΠΑ.

Στο υπουργείο Οικονομικών, μάλιστα, εξετάζουν το όριο για την απαλλαγή να αυξηθεί ακόμα και στα 25.000 ευρώ, προκειμένου να απαλλαγούν από αυτόν περίπου οι μισές μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Έχει υπολογιστεί ότι οι τελευταίες αποδίδουν στο ελληνικό Δημόσιο περίπου το 4% των συνολικών ετήσιων εισπράξεων ΦΠΑ. Η «απλοποίηση» αυτή, ωστόσο, δεν είναι κάτι άλλο από την προσθήκη στο ήδη βεβαρυμένο με εξαιρέσεις και ειδικά καθεστώτα σύστημα ακόμα ενός ειδικού καθεστώτος, που θα το κάνει ακόμα πιο πολύπλοκο.

Όπως σημειώνουν έμπειροι φοροτεχνικοί, το νέο προ-τεινόμενο σύστημα αναμένεται να επιφέρει και μια σειρά από στρεβλώσεις στο φορολογικό σύστημα, οι οποίες, για να αντιμετωπιστούν, απαιτείται αξιόπιστος μηχανισμός φορολογικού ελέγχου, που αποδεδειγμένα δεν υπάρχει.

Κίνδυνοι

Η πρώτη στρέβλωση που ενδέχεται να εμφανιστεί με αυτό το σύστημα είναι να συμπιέσουν τεχνητά οι περισσότεροι ελεύθεροι επαγγελματίες τούς τζίρους τους κάτω από το όριο ένταξης στον ΦΠΑ, ώστε να απαλλαγούν από αυτόν. Τι σημαίνει αυτό; Ακόμα μεγαλύτερη αύξηση της φοροδιαφυγής, καθώς δεν θα εκδίδονται ακόμα περισσότερες αποδείξεις, προκειμένου να μην αυξάνονται τα ακαθάριστα έσοδα και να μην ενεργοποιείται ο ΦΠΑ.

Η δεύτερη στρέβλωση, που επίσης θα οδηγήσει σε μεγαλύτερη φοροδιαφυγή, είναι ότι αυτοί που θα απαλλαγούν από τον ΦΠΑ δεν θα έχουν πλέον λόγο να λαμβάνουν τιμολόγια αγορών από επιχειρήσεις που υπάγονται σε ΦΠΑ.

Ας το δούμε αυτό με ένα παράδειγμα. Ένας ηλεκτρολόγος επιλέγει να απαλλαγεί από ΦΠΑ, που σημαίνει ότι δεν χρεώνει ΦΠΑ όταν παρέχει τις υπηρεσίες του και εκδίδει σχετική απόδειξη παροχής υπηρεσιών. Ωστόσο, επειδή αγοράζει υλικά για τη δουλειά του (π.χ., καλώδια) από καταστήματα που, εκ των πραγμάτων, δεν μπορούν να απαλλαγούν από τον ΦΠΑ, θα πρέπει για τις αγορές του αυτές να πληρώνει τον φόρο, τον οποίο όμως, δεν θα τον συμψηφίζει, αλλά θα τον επιβαρύνεται εξολοκλήρου. Αυτό αποτελεί και ένα σημαντικό κίνητρο για να μη ζητά τιμολόγια στις αγορές του και, έτσι, να αυξάνεται η φοροδιαφυγή και η παραοικονομία.

Υπάρχει και τρίτη στρέβλωση. Ενώ το νέο σύστημα στοχεύει στην απαλλαγή μέρους του ελεγκτικού μηχανισμού από την «επίβλεψη» των μικρομεσαίων όσον αφορά τη συμμόρφωσή τους με τον ΦΠΑ, θα απαιτηθεί τελικά μηχανισμός ο οποίος θα πρέπει να παρακολουθεί το ποιος δικαιούται πραγματικά και ποιος όχι να απαλλαγεί από τον φόρο.

Ποιοι ευνοούνται

Με βάση στοιχεία του υπουργείου Οικονομικών αλλά και τις εκτιμήσεις των τεχνοκρατών της τρόικας, η κατάργηση της υποχρέωσης υπαγωγής σε καθεστώς ΦΠΑ θα έχει κερδισμένους και χαμένους. Στους χαμένους θα είναι όσοι έχουν ετήσια ακαθάριστα έσοδα έως περίπου 10.000 ευρώ, οι οποίοι, με βάση το σημερινό καθεστώς κατά κανόνα καταβάλλουν περισσότερο ΦΠΑ (για τις αγορές τους) από αυτόν που εισπράττουν (για τις πωλήσεις τους). Πιο απλά, οι περιοδικές τους δηλώσεις είναι πιστωτικές. Αυτοί θα χάσουν την επιστροφή ΦΠΑ με την απαλλαγή τους από τον φόρο. Στους κερδισμένους θα είναι όσοι έχουν ετήσια ακαθάριστα έσοδα από περίπου 10.000 έως 25.000 ευρώ, οι οποίοι κατά κανόνα αποδίδουν ΦΠΑ κάθε τρίμηνο.

Στους χαμένους θα είναι και οι φοροτεχνικοί, οι οποίοι θα δουν μείωση του όγκου εργασίας τους, καθώς μικρομεσαίοι φορολογούμενοι που κάθε τρίμηνο υποβάλλουν περιοδικές δηλώσεις ΦΠΑ θα απαλλαγούν από τη σχετική υποχρέωση, με αποτέλεσμα να χρειάζονται και λιγότερες φοροτεχνικές υπηρεσίες. Η διαβούλευση για τις αλλαγές στον ΦΠΑ πρέπει, βάσει Μνημονίου, να ξεκινήσει εντός του καλοκαιριού και να θεσπιστεί εντός του φθινοπώρου με σχετικό νομοσχέδιο. Το νέο καθεστώς θα πρέπει να τεθεί σε ισχύ από την 1/1/2015.

* Αναδημοσίευση από την εφημερίδα "Κεφάλαιο" της 31ης Μαΐου
Capital.gr