Κρίση χρέους ή κρίση Δημοκρατίας;

2012-03-09 20:38:03

Γράφει ο Μαυροζαχαράκης Μανόλης

Η αποστροφή των πολιτών από τακαθιερωμένα αστικά κόμματα εξουσίας και οι μαζικές διαμαρτυρίες όπως εκφράστηκαν ειδικότερα το 2011 στην Πορτογαλία, την Ισπανία και την Ελλάδα αποτελούν το πιο ορατό σημάδι μιαςσυστημικής κρίσης πολιτικής εκπροσώπησης . Αν εκατοντάδες χιλιάδες κυρίως νέοιάνθρωποι εκφράζουν ανοικτά την απογοήτευση τους για την δύσκολη κοινωνική κατάσταση στην οποία λόγωκρίσης έχουν περιέλθει και το....... δραματικά υψηλό επίπεδο της ανεργίας που τουςμαστίζει, στερώντας τους κάθε προοπτική, αυτό δεν σημαίνει ότι ηπλειοψηφία της κοινωνίας συμμερίζεταιτις δικές τους απόψεις και την αγανάκτηση τους απέναντι στο σύστημα τωνχρηματοπιστωτικών αγορών και τον τρόπο διαχείρισης της κρίσης.

Υπό αυτή την έννοια η αγανάκτηση δεν αποτελεί αυτόματα έκφραση της δημοκρατικής βούλησης τηςπλειοψηφίας. Ωστόσο, όλα αυτά που συμβαίνουν τοτελευταίο διάστημα με την Ελλάδα και την ευρύτερη μεσογειακή περιφέρεια τάραξαν την κοινή γνώμησε όλη την Ευρώπη

. Σε πρώτο πλάνο τέθηκε το ζήτημαΔημοκρατίας στην λειτουργία του ευρωπαϊκού θεσμικού οικοδομήματος και ο τρόποςμε τον οποίο λαμβάνονται συλλογικά δεσμευτικές αποφάσεις για όλα τα κράτημέλη. Σε συνδυασμό με αυτό ετέθη ο ζήτημαδημοκρατικών διαδικασιών για τον μετασχηματισμό βουλήσεων και απόψεων σε συγκεκριμένεςαποφάσεις.Είναι προφανές ότι δεν χρειάζεται ναεφεύρουμε μια νέα μέθοδο για την λήψη αποφάσεων. Η κοινοβουλευτική δημοκρατία, δηλαδή η αποστολή εκπροσώπων ενός πολιτικούπροσανατολισμού στο Κοινοβούλιο,αποτελεί κατά τη διάρκεια των τελευταίων 200 ετών ένα δοκιμασμένο ένα μοντέλο πουεφαρμόστηκε με επιτυχία σε όλη τηνΕυρώπη. Η οργανωμένη αντιπολίτευση έχει την δυνατότητα να χρησιμοποιήσει το Κοινοβούλιο ως μια δημόσια πλατφόρμα για ναδιοχετεύσει την κριτική της, να την οξύνει, να την καταστήσει εμφανή προς όλεςτις κατευθύνσεις και έτσι να ελέγξει ή να επηρεάσει μια συγκεκριμένη κυβερνητική δράση Πάνω απ 'όλα, οι κυβερνήσεις μπορούν στην Δημοκρατία να εκτοπιστούν μέσω της ψήφουγια να δοθεί σε εναλλακτικές κατευθύνσεις μια ευκαιρία, να ανέλθουν στην εξουσία. Οι ψηφοφόροι θα πρέπει να γνωρίζουν σεμια δημοκρατία, που βάζουν τον σταυρό τους, για να επιβεβαιώσουν η νατερματίσουν μια τρέχουσα πολιτική. Που όμως θα μπορούσε να βάλει τον σταυρό του ένας ευρωπαίοςπολίτης, εάν επιθυμούσε να τερματίσεικαι να αλλάξει την πολιτική τηςΕυρωπαϊκής Επιτροπής, δηλαδή της ευρωπαϊκής εκτελεστικής εξουσίας; Δυστυχώς πουθενά , διότι επί της ουσίας οιεθνικές κυβερνήσεις των κρατών μελών καθορίζουν τη ευρωπαϊκή πολιτική. Αυτό όμως σημαίνει ότι η Μέρκελ για παράδειγμα έχοντας τηναπαιτούμενη επιρροή και ισχύ, μπορεί να καθορίσει αποφάσεις για άλλα κράτη μέλη όπως την Ελλάδα, χωρίς ναδιαθέτει την απαιτούμενη νομιμοποίηση και χωρίς να μπορεί να τιμωρηθεί μέσω τηςψήφου των Ελλήνων πολιτών. Πιθανόν η διαπίστωση αυτή να απηχεί για κάποιους ως θεωρητική επινόηση από κάποιο σεμινάριοπολιτικής, έχει όμως πολύ πραγματικές και συγκεκριμένες επιδράσεις σε πολλούς ευρωπαίους πολίτες οιοποίοι εκφράζονται με απογοήτευση, πικρία και αποστροφή για το ευρωπαϊκόεγχείρημα.    Είναι επομένως απολύτως δικαιολογημένη η διαπίστωση ενόςελλείμματος Δημοκρατίας στο ευρωπαϊκό θεσμικό οικοδόμημα , διότι   η ίδια η ΕΕ αντιτίθεται σε σημαντικά σημεία προς τις αρχέςμια κοινοβουλευτικής Δημοκρατίας.

Ειδικότερα:

1 Υπάρχει μόνο ένας  ανεπαρκής διαχωρισμός μεταξύ της εκτελεστικής και νομοθετικής εξουσίας. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο δεν μπορεί ναπροβεί και να θεσπίσει νόμους με δικήτου πρωτοβουλία. Μπορεί μόνο να αποφασίσει επί όσων ζητημάτων τίθενται καιπαρουσιάζονται από την Επιτροπή.

2. ΗΕυρωπαϊκή Επιτροπή – δηλαδή ηεκτελεστική εξουσία - δεν αντανακλά τις πολιτικές πλειοψηφίες στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, αλλάσυγκροτείται από τις κυβερνήσειςτων εθνών-κρατών . Έτσι, δημιουργείται μια εντελώς συγκεχυμένη εμφάνιση του κοινοβουλίου με συνεχώς μεταβαλλόμενες πλειοψηφίες. Δεν μπορεί να δημιουργηθεί μια αντιπολίτευση, η οποία θα απορροφούσε την κριτική της κοινής γνώμης για να τηνδιοχετεύσει θεσμικά ούτε όμως μπορεί να προκύψει μια κυβερνητική κοινοβουλευτική πλειοψηφία

3 Ο πολιτικός προσανατολισμός της ευρωπαϊκής εκτελεστικήςεξουσίας δεν μπορεί να καθοριστεί μέσω της εκλογής από τους ψηφοφόρους. Έχουμε να κάνουμε με ένα σύστημα στοοποίο εκλέγονται τα μέλη του κοινοβουλίου, όμως ο Πρόεδρος καθορίζεται από τους Πρωθυπουργούς των χωρών.

4. Δενυπάρχουν ίσες εκλογές. Η φωνή γιαπαράδειγμα ενός πολίτη του Λουξεμβούργιαμετράει δέκα φορές περισσότερο από την ψήφο ενός γερμανού ψηφοφόρου. Κατά τον 19. αιώνα,καθόριζε το προσωπικό εισόδημα ενός ψηφοφόρου το βάρος της ψήφου του. Στην Ευρώπη του 21 αιώνα μετράει προφανώς περισσότερο ηπροέλευση

Στο παρελθόν, όταν η Ευρώπηήταν περισσότερο ένα σύμβολο παρά ένας συγκεκριμένος και ισχυρός θεσμός, οιπαραπάνω αδυναμίες έμεναν απαρατήρητες. Ακόμακαι αργότερα, όταν η ενιαία οικονομία και το ενιαίο νόμισμα άνθιζαν , δεν υπήρχε προφανής λόγος για δράση . Τώρα, όμως, εν μέσω της κρίσης, οι αποφάσεις που λαμβάνονται από μακριά έχουν δραματικές επιπτώσεις για εκατομμύρια πολίτες σε ευρωπαϊκό επίπεδο, φαίνονται, οισοβαρές ελλείψεις. Παρά ταύτα η ΕΕ παραμένει ικανή να δράσει. Δυνατότητα δράσης διαθέτουν όμως και οι δικτατορίες. .Ιδιαίτερα ανεπτυγμένα κοινωνικά συστήματά όπως αυτά της Ευρώπης μπορούν να διατηρήσουντη μακροπρόθεσμη σταθερότητα τους μόνο αν οι πολιτικές ηγεσίες τους αναζητούν συστηματικά την αποδοχή των πληθυσμών τους και εργάζονται με συνέπεια για αυτήν..Στο πλαίσιο αυτό, το ευρωπαϊκό εγχείρημα βρίσκεται σήμερα σε ένα σταυροδρόμι: Είτε θα ακολουθήσει της νομισματικής και οικονομικής ένωσης, μια πολιτική ένωση - με όλες τις διαδικασίεςσυμμετοχής και εκπροσώπησης, καθώς καιτην συνακόλουθη απώλεια της εθνικής κυριαρχίας των κρατών, είτε θαυπάρξει αδιέξοδο .                Τοτελευταίο θα σήμαινε δηλαδή μια ομαλή αποχώρηση, από την οργανωμένη διαδικασία τηςευρωπαϊκής ενοποίησης καθώς και το κοινό νόμισμα. Συνεπώς θαακολουθούσε μια επανεθνικοποίηση τηςΕυρώπης και μάλιστα με χαοτικό τρόπο.

Μαυροζαχαράκης Μανόλης Κοινωνιολόγος-ΠολιτικόςΕπιστήμονας
Kafeneio

ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ