2012-04-24 22:15:10
Ο κοινωνιολόγος Ντομινίκ Καρντόν, απαντά στις ερωτήσεις του Ζοναθάν Μπουσέ - Πέτερσεν για την εφημερίδα Liberation και καταθέτει τις απόψεις για το διαδίκτυο, τις εκλογές και τη δημοκρατία.
Ζοναθάν Μπουσέ-Πετερσέν (Jonathan Bouchet-Petersen, JBP): Αν το αποτέλεσμα των «έξιτ πολ» ανακοινωθεί μαζικά στα κοινωνικά δίκτυα από τις 6:30 μ.μ. αυτό θα συνιστά πρόοδο ή πισωγύρισμα;
Ντομινίκ Καρντόν (Dominique Cardon, DC): Ούτε το 'να, ούτε τ' άλλο. Είναι το αναπόφευκτο αποτέλεσμα των αλλαγών στο δημόσιο χώρο, όπου πλέον εξέλειπαν οι παραδοσιακοί «gatekeepers», δημοσιογράφοι κι εκδότες, και δόθηκε χώρος στην έκφραση των χρηστών του διαδικτύου. Πάντως παρόμοιες διαρροές συνέβαιναν ανέκαθεν, απλά η επέλαση του ψηφιακού δημόσιου χώρου διευρύνει καταλυτικά τον κύκλο όσων γνωρίζουν. Αλλά το κάνει προς εκείνους που ήδη ενδιαφέρονται πολύ για την πολιτική, που άρα η γνώμη τους είναι μάλλον ήδη μάλλον διαμορφωμένη και που κατά πάσα πιθανότητα έχουν ήδη ψηφίσει. Οπότε θεωρώ πως είναι ελάχιστα πιθανό η αποκάλυψη αυτών των στοιχείων να επηρεάσει με μετρήσιμο τρόπο το αποτέλεσμα της εκλογικής διαδικασίας.
«Όποιος εναποθέτει στο διαδίκτυο υπερβολικές προσδοκίες για τη ριζική αλλαγή της πολιτικής ζωής κατά τις προεκλογικές περιόδους, μοιραία θα απογοητεύεται»JBP: Λειτουργώντας σα χαλικάκι στα γρανάζια του μιντιακοπολιτικού μηχανισμού, το διαδίκτυο πάντως είναι δακτυλοδεικτούμενο ως ο επικίνδυνος παρείσακτος, που διασαλεύει την καθεστηκυία τάξη...
DC: Αν και κατά τη γνώμη μου τα πράγματα έχουν ηρεμήσει, εξακολουθεί όντως να υπάρχει κάποια ένταση μεταξύ παλιών και νέων μέσων ενημέρωσης (ΜΜΕ). Απλά είναι το παιχνίδι των πρώτων να κατηγορούν τα δεύτερα ως αναξιόπιστα κι ανεξέλεγκτα. Αυτό όμως που είναι πράγματι εντυπωσιακό είναι πως εντός των νέων μίντια, όσο «αδέσποτα» κι αν θεωρούνται αυτά, αναπτύσσονται συχνά συμπεριφορές αμοιβαίου ελέγχου, ενστικτώδους εγρήγορσης και μέριμνας του καθενός για την προσωπική του φήμη στο «τουίτερ» ή το «φἐισμπουκ». Είναι άρα απολύτως αναμενόμενο να παριστάμεθα σε μια διαδικασία έντασης του αυτοελέγχου στο ψηφιακό δημόσιο χώρο. Από την άλλη, κανείς δεν αμφιβάλει πως η διαρροή των εκλογικών αποτελεσμάτων θα ξεκινήσει από τα ξένα μέσα ενημέρωσης, όπως συνέβη και στις εκλογές του 2007.
Τελικά το διαδίκτυο κατηγορείται διότι απλά αναπαράγει τις διαρροές που πραγματοποιούν τα παραδοσιακά ΜΜΕ του εξωτερικού! Πρόκειται για παλιά ιστορία, ανάλογη με την εμφάνιση της ρουμπρίκας «το είδαμε στο διαδίκτυο» των τηλεοπτικών προγραμμάτων, όπου η τηλεόραση αναπαράγει ειδήσεις που αλιεύονται στο διαδίκτυο όποτε δεν θέλει να αναλάβει την ευθύνη της μετάδοσής τους. Αλλά δεν είναι δυνατό το διαδίκτυο να είναι ταυτόχρονα υπεύθυνο για όλα τα καλά και τα δεινά της ειδησεογραφίας. Τα καλά νέα είναι πως μετά την αναπόφευκτη -και φυσιολογική σε μεγάλο βαθμό- σύγκρουση μεταξύ παλιών και νέων ΜΜΕ, περνάμε πλέον σε μια περίοδο εξομάλυνσης, όπου επαγγελματίες της ειδησεογραφίας και χρήστες του διαδικτύου αλληλεξαρτώνται και αλληλοβοηθούνται.
JBP: Ενώ ανακοινώναμε τον ερχομό των θεαματικών ψηφιακών προεκλογικών εκστρατειών και φαντασιώναμε την επανάληψη της προεκλογικής εκστρατείας του 2008 του Μπάρακ Ομπάμα (Barack Obama), τελικά η προεκλογική εκστρατεία του 2012 σημαδεύτηκε από τις μεγάλες υπαίθριες συγκεντρώσεις...
DC: Όποιος εναποθέτει στο διαδίκτυο υπερβολικές προσδοκίες για τη ριζική αλλαγή της πολιτικής ζωής κατά τις προεκλογικές περιόδους, μοιραία θα απογοητεύεται. Το πολιτικό DNA του διαδικτύου είναι διαφορετικό από εκείνο της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας. Ιδίως σε περιόδους υπερδραστηριότητας, όπως π.χ. στις προεκλογικές περιόδους, κλιμακώνεται η ένταση μεταξύ των δύο μορφών της δημοκρατίας, που, χωρίς να αντιπαρατίθενται ή να είναι ανταγωνιστικές, είναι πάντως ριζικά διαφορετικές. Απογοητευτήκαμε ήδη λιγάκι το 2007, θα πάθουμε ξανά το ίδιο το 2012. Όσον αφορά το σημαντικό ρόλο του διαδικτύου στην προεκλογική εκστρατεία του Ομπάμα, αυτός αφορούσε περισσότερο τον τρόπο οργάνωσής και συντονισμού της, και τη συλλογή της χρηματικής συνεισφοράς των πολιτών.
Κάθε προεδρική εκλογή σηματοδοτεί μια στιγμή κατά την οποία ο δημόσιος χώρος επικεντρώνεται στη σχέση μεταξύ ενός προσώπου και του εκλογικού σώματος. Το μέσο ενημέρωσης που είναι πιο συμβατό με τη σχέση αυτή είναι η τηλεόραση, με κύριο εργαλείο τις δημοσκοπήσεις. Το διαδίκτυο είναι ένα μέσο που ευνοεί την αυτοοργάνωση της κοινωνίας των πολιτών για να προβάλει, να προτείνει τα ζητήματα, τα διακυβεύματα, τις συλλογικές προτάσεις των χρηστών του διαδικτύου, που οργανώνονται αδιαφορώντας για το αν είναι αντιπροσωπευτικοί.
«Το διαδίκτυο συνδέει το επίκεντρο της εκπομπής πολιτικών μηνυμάτων, τους υποψηφίους, με τις καθημερινές κουβέντες των πολιτών. Αλλά στις προεκλογικές περιόδους οι υποψήφιοι στοχεύουν να παραγάγουν όσο το δυνατό περισσότερο θόρυβο, περισσότερα μηνύματα, περισσότερους συμβολισμούς, ώστε να μπορούν να "εποικήσουν" τις συζητήσεις των πολιτών»JBP: Λέγοντας πως με το διαδίκτυο απλά η κοινωνία των πολιτών επικοινωνεί με τον εαυτό της, θεωρείτε πως το ιντερνέτ βρίσκεται στους αντίποδες μιας συμμετοχικής δημοκρατίας «2.0»;
DC: Όποιος εναποθέτει στο διαδίκτυο υπερβολικές προσδοκίες όσον αφορά τη ριζική αλλαγή της πολιτικής ζωής κατά τις προεκλογικές περιόδους, μοιραία θα απογοητεύεται Το διαδίκτυο συνδέει το επίκεντρο της εκπομπής πολιτικών μηνυμάτων, τους υποψηφίους, με τις καθημερινές κουβέντες των πολιτών. Αυτό που κάνει το διαδίκτυο είναι να ανοίγει ένα νέο χώρο διαλόγου, κριτικής, διαμαρτυρίας, σάτιρας, ειρωνείας, που είναι οι συζητήσεις με τους φίλους μας ή στο «τουίτερ» και το «φέισμπουκ». Επίσης εκεί τα πολιτικά διακυβεύματα οικοδομούνται από τα κάτω και όχι από τα πάνω.
Αλλά όμως στις προεκλογικές περιόδους οι υποψήφιοι έχουν ως σκοπό τους να παραγάγουν όσο το δυνατό περισσότερο θόρυβο, περισσότερα μηνύματα, περισσότερους συμβολισμούς, ώστε να μπορούν να «εποικήσουν» τις συζητήσεις των πολιτών. Δεν είμαι σίγουρος πως σε αυτές τις εκλογές οι υποψήφιοι έδωσαν τόση σημασία στα διακυβεύματα και τα ζητήματα που πρόβαλαν οι χρήστες του διαδικτύου, ούτε πως νοιάστηκαν να πυροδοτήσουν τη συζήτηση στο μέσο αυτό. Μόνο η Σεγκολέν Ρουαγιάλ (Ségolène Royal) επιχείρησε το 2007 να αξιοποιήσει το διαδίκτυο ως μέσο διαμόρφωσης πολιτικών θέσεων, αλλά χωρίς ουσιαστικό αποτέλεσμα.
* Ο Ντομινίκ Καρντόν είναι κοινωνιολόγος
Πηγή: ppol.gr
Ζοναθάν Μπουσέ-Πετερσέν (Jonathan Bouchet-Petersen, JBP): Αν το αποτέλεσμα των «έξιτ πολ» ανακοινωθεί μαζικά στα κοινωνικά δίκτυα από τις 6:30 μ.μ. αυτό θα συνιστά πρόοδο ή πισωγύρισμα;
Ντομινίκ Καρντόν (Dominique Cardon, DC): Ούτε το 'να, ούτε τ' άλλο. Είναι το αναπόφευκτο αποτέλεσμα των αλλαγών στο δημόσιο χώρο, όπου πλέον εξέλειπαν οι παραδοσιακοί «gatekeepers», δημοσιογράφοι κι εκδότες, και δόθηκε χώρος στην έκφραση των χρηστών του διαδικτύου. Πάντως παρόμοιες διαρροές συνέβαιναν ανέκαθεν, απλά η επέλαση του ψηφιακού δημόσιου χώρου διευρύνει καταλυτικά τον κύκλο όσων γνωρίζουν. Αλλά το κάνει προς εκείνους που ήδη ενδιαφέρονται πολύ για την πολιτική, που άρα η γνώμη τους είναι μάλλον ήδη μάλλον διαμορφωμένη και που κατά πάσα πιθανότητα έχουν ήδη ψηφίσει. Οπότε θεωρώ πως είναι ελάχιστα πιθανό η αποκάλυψη αυτών των στοιχείων να επηρεάσει με μετρήσιμο τρόπο το αποτέλεσμα της εκλογικής διαδικασίας.
«Όποιος εναποθέτει στο διαδίκτυο υπερβολικές προσδοκίες για τη ριζική αλλαγή της πολιτικής ζωής κατά τις προεκλογικές περιόδους, μοιραία θα απογοητεύεται»JBP: Λειτουργώντας σα χαλικάκι στα γρανάζια του μιντιακοπολιτικού μηχανισμού, το διαδίκτυο πάντως είναι δακτυλοδεικτούμενο ως ο επικίνδυνος παρείσακτος, που διασαλεύει την καθεστηκυία τάξη...
DC: Αν και κατά τη γνώμη μου τα πράγματα έχουν ηρεμήσει, εξακολουθεί όντως να υπάρχει κάποια ένταση μεταξύ παλιών και νέων μέσων ενημέρωσης (ΜΜΕ). Απλά είναι το παιχνίδι των πρώτων να κατηγορούν τα δεύτερα ως αναξιόπιστα κι ανεξέλεγκτα. Αυτό όμως που είναι πράγματι εντυπωσιακό είναι πως εντός των νέων μίντια, όσο «αδέσποτα» κι αν θεωρούνται αυτά, αναπτύσσονται συχνά συμπεριφορές αμοιβαίου ελέγχου, ενστικτώδους εγρήγορσης και μέριμνας του καθενός για την προσωπική του φήμη στο «τουίτερ» ή το «φἐισμπουκ». Είναι άρα απολύτως αναμενόμενο να παριστάμεθα σε μια διαδικασία έντασης του αυτοελέγχου στο ψηφιακό δημόσιο χώρο. Από την άλλη, κανείς δεν αμφιβάλει πως η διαρροή των εκλογικών αποτελεσμάτων θα ξεκινήσει από τα ξένα μέσα ενημέρωσης, όπως συνέβη και στις εκλογές του 2007.
Τελικά το διαδίκτυο κατηγορείται διότι απλά αναπαράγει τις διαρροές που πραγματοποιούν τα παραδοσιακά ΜΜΕ του εξωτερικού! Πρόκειται για παλιά ιστορία, ανάλογη με την εμφάνιση της ρουμπρίκας «το είδαμε στο διαδίκτυο» των τηλεοπτικών προγραμμάτων, όπου η τηλεόραση αναπαράγει ειδήσεις που αλιεύονται στο διαδίκτυο όποτε δεν θέλει να αναλάβει την ευθύνη της μετάδοσής τους. Αλλά δεν είναι δυνατό το διαδίκτυο να είναι ταυτόχρονα υπεύθυνο για όλα τα καλά και τα δεινά της ειδησεογραφίας. Τα καλά νέα είναι πως μετά την αναπόφευκτη -και φυσιολογική σε μεγάλο βαθμό- σύγκρουση μεταξύ παλιών και νέων ΜΜΕ, περνάμε πλέον σε μια περίοδο εξομάλυνσης, όπου επαγγελματίες της ειδησεογραφίας και χρήστες του διαδικτύου αλληλεξαρτώνται και αλληλοβοηθούνται.
JBP: Ενώ ανακοινώναμε τον ερχομό των θεαματικών ψηφιακών προεκλογικών εκστρατειών και φαντασιώναμε την επανάληψη της προεκλογικής εκστρατείας του 2008 του Μπάρακ Ομπάμα (Barack Obama), τελικά η προεκλογική εκστρατεία του 2012 σημαδεύτηκε από τις μεγάλες υπαίθριες συγκεντρώσεις...
DC: Όποιος εναποθέτει στο διαδίκτυο υπερβολικές προσδοκίες για τη ριζική αλλαγή της πολιτικής ζωής κατά τις προεκλογικές περιόδους, μοιραία θα απογοητεύεται. Το πολιτικό DNA του διαδικτύου είναι διαφορετικό από εκείνο της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας. Ιδίως σε περιόδους υπερδραστηριότητας, όπως π.χ. στις προεκλογικές περιόδους, κλιμακώνεται η ένταση μεταξύ των δύο μορφών της δημοκρατίας, που, χωρίς να αντιπαρατίθενται ή να είναι ανταγωνιστικές, είναι πάντως ριζικά διαφορετικές. Απογοητευτήκαμε ήδη λιγάκι το 2007, θα πάθουμε ξανά το ίδιο το 2012. Όσον αφορά το σημαντικό ρόλο του διαδικτύου στην προεκλογική εκστρατεία του Ομπάμα, αυτός αφορούσε περισσότερο τον τρόπο οργάνωσής και συντονισμού της, και τη συλλογή της χρηματικής συνεισφοράς των πολιτών.
Κάθε προεδρική εκλογή σηματοδοτεί μια στιγμή κατά την οποία ο δημόσιος χώρος επικεντρώνεται στη σχέση μεταξύ ενός προσώπου και του εκλογικού σώματος. Το μέσο ενημέρωσης που είναι πιο συμβατό με τη σχέση αυτή είναι η τηλεόραση, με κύριο εργαλείο τις δημοσκοπήσεις. Το διαδίκτυο είναι ένα μέσο που ευνοεί την αυτοοργάνωση της κοινωνίας των πολιτών για να προβάλει, να προτείνει τα ζητήματα, τα διακυβεύματα, τις συλλογικές προτάσεις των χρηστών του διαδικτύου, που οργανώνονται αδιαφορώντας για το αν είναι αντιπροσωπευτικοί.
«Το διαδίκτυο συνδέει το επίκεντρο της εκπομπής πολιτικών μηνυμάτων, τους υποψηφίους, με τις καθημερινές κουβέντες των πολιτών. Αλλά στις προεκλογικές περιόδους οι υποψήφιοι στοχεύουν να παραγάγουν όσο το δυνατό περισσότερο θόρυβο, περισσότερα μηνύματα, περισσότερους συμβολισμούς, ώστε να μπορούν να "εποικήσουν" τις συζητήσεις των πολιτών»JBP: Λέγοντας πως με το διαδίκτυο απλά η κοινωνία των πολιτών επικοινωνεί με τον εαυτό της, θεωρείτε πως το ιντερνέτ βρίσκεται στους αντίποδες μιας συμμετοχικής δημοκρατίας «2.0»;
DC: Όποιος εναποθέτει στο διαδίκτυο υπερβολικές προσδοκίες όσον αφορά τη ριζική αλλαγή της πολιτικής ζωής κατά τις προεκλογικές περιόδους, μοιραία θα απογοητεύεται Το διαδίκτυο συνδέει το επίκεντρο της εκπομπής πολιτικών μηνυμάτων, τους υποψηφίους, με τις καθημερινές κουβέντες των πολιτών. Αυτό που κάνει το διαδίκτυο είναι να ανοίγει ένα νέο χώρο διαλόγου, κριτικής, διαμαρτυρίας, σάτιρας, ειρωνείας, που είναι οι συζητήσεις με τους φίλους μας ή στο «τουίτερ» και το «φέισμπουκ». Επίσης εκεί τα πολιτικά διακυβεύματα οικοδομούνται από τα κάτω και όχι από τα πάνω.
Αλλά όμως στις προεκλογικές περιόδους οι υποψήφιοι έχουν ως σκοπό τους να παραγάγουν όσο το δυνατό περισσότερο θόρυβο, περισσότερα μηνύματα, περισσότερους συμβολισμούς, ώστε να μπορούν να «εποικήσουν» τις συζητήσεις των πολιτών. Δεν είμαι σίγουρος πως σε αυτές τις εκλογές οι υποψήφιοι έδωσαν τόση σημασία στα διακυβεύματα και τα ζητήματα που πρόβαλαν οι χρήστες του διαδικτύου, ούτε πως νοιάστηκαν να πυροδοτήσουν τη συζήτηση στο μέσο αυτό. Μόνο η Σεγκολέν Ρουαγιάλ (Ségolène Royal) επιχείρησε το 2007 να αξιοποιήσει το διαδίκτυο ως μέσο διαμόρφωσης πολιτικών θέσεων, αλλά χωρίς ουσιαστικό αποτέλεσμα.
* Ο Ντομινίκ Καρντόν είναι κοινωνιολόγος
Πηγή: ppol.gr
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
