2014-07-21 07:30:31
Φανταστείτε ένα άλλο Ισλάμ το οποίο απέχει από τα στερεότυπα που μέχρι τώρα ξέρατε. Ενα Ισλάμ που εξυμνεί στους ύμνους του το κρασί, που αποδέχεται επί ίσοις όροις τους αλλόδοξους, που είναι λιγότερο αυστηρό με τις γυναίκες.
Ταξιδέψαμε στα βάθη της Μικράς Ασίας, ως την παλιά πρωτεύουσα των Σελτζούκων στην οποία ήκμασε και εξακολουθεί να ακμάζει ο σουφισμός, μια απόκλιση από τον ορθόδοξο μωαμεθανισμό που προτείνει στους οπαδούς του να σταματήσουν τον ιερό πόλεμο και να ενωθούν με το σύμπαν χορεύοντας. Ο λόγος για το Ικόνιο, τη σημερινή Konya. Την πόλη που τον 13ο αι. έζησε και δίδαξε ο Τζελαλαντίν Ρουμί, ιδρυτής του τάγματος των περιστρεφόμενων δερβίσηδων
Η κεντρική εμπορική οδός που διατρέχει οριζόντια την πόλη ενώνοντας τα σημαντικότερα αξιοθέατά της είναι η Mevlana Cadesi, ένας οδικός άξονας με το τέμενος του Τζελαλεντίν Ρουμί στη μια άκρη του και το παλάτι του σουλτάνου Αλααντίν στην άλλη.
Πολιτιστικό Κέντρο Μεβλανά: Οι δερβίσηδες ζητούν ένας ένας την ευλογία του ηγουμένου τους και αρχίζουν να στροβιλίζονται.
Περπατούσα λοιπόν σ’ αυτόν τον δρόμο με τον τρόπο που αρμόζει σε κάθε ευσυνείδητο ταξιδιώτη της Ανατολής. Δηλαδή ανέμελα, χωρίς βιασύνη, στρίβοντας πότε από δω και πότε από κει σε σοκάκια που χάνονται άνευ ρυμοτομίας μέσα σε λασπωμένους μαχαλάδες. Εκείνο που διαπίστωσα ήταν πως παρά τη ρητή απαγόρευση του Κορανίου να μην εικονίζονται ιερά πρόσωπα, μια σεβάσμια μορφή με λευκή γενειάδα, σαρίκι και κομποσχοίνι βρισκόταν παντού. Καδραρισμένη στις εισόδους μαγαζιών, σκαλισμένη σε αγαλματίδια, κεντημένη σε κιλίμια, τυπωμένη σε πακέτα λουκουμιών και ημερολόγια.
Με άλλα λόγια, η εικόνα του Τζελαλαντίν Ρουμί φλερτάριζε με την έννοια της πανταχού παρουσίας.
Ο άνθρωπος αυτός έφτασε στην Konya το 1220, ύστερα από ένα περιπετειώδες ταξίδι. Ο πατέρας του ήταν φημισμένος θεολόγος της εποχής του και οι σουλτάνοι του Ικονίου ευχαριστήθηκαν που θα είχαν έναν τόσο σπουδαίο λόγιο στην αυλή τους.
Κοντά στο Ικόνιο ήταν το ελληνορθόδοξο μοναστήρι του Χαρίτωνος που οι Τούρκοι αποκαλούσαν Flatun Tekke, δηλαδή τεκέ του Πλάτωνα. Εκεί ο νεαρός Τζελαλαντίν ήρθε για πρώτη φορά σε επαφή με την ελληνική φιλοσοφία και τον ορθόδοξο ησυχασμό. Το 1244 συνάντησε έναν περιπλανώμενο σούφι, τον Semseddin από την Ταυρίδα. Στο πρόσωπό του γνώρισε τον πλατωνικό έρωτα του μαθητή για τον σοφό δάσκαλο. Κι άρχισε να γράφει τα θαυμάσια ποιήματά του. Κι ένα σούρουπο που περνούσε έξω από το εργαστήριο κάποιου χαλκουργού, συντονίστηκε με τον ρυθμό του σφυριού κι άρχισε να στροβιλίζεται. Τότε του συνέβη κάτι απερίγραπτο. Συντονίστηκε με τις τροχιές των άστρων, με την κίνηση του σύμπαντος και κατάλαβε πως ο κατακερματισμός του κόσμου σε όντα και αντικείμενα δεν είναι παρά εκφάνσεις, προσόψεις, εφήμερες εκδηλώσεις μιας άφατης μονάδας που την ταύτισε με τον Θεό. Κι από τότε άρχισε να κηρύττει την άνευ όρων αγάπη, την ανοχή και την ισότητα. Είμαστε όλοι το ίδιο, έλεγε, είμαστε όλοι ένα. Κι όσοι τον άκουγαν και τον πίστευαν έγιναν ακόλουθοί του, ονομάστηκαν Μεβλεβί, κι άρχισαν να χορεύουν μαζί του.
Sema, ο υπερβατικός χορός των Μεβλεβί δερβίσηδων.
Επτά αιώνες μετά, η σκιά του Τζελαλαντίν Ρουμί, που ήταν ψηλός σαν μιναρές, ωραίος σαν το ηλιοβασίλεμα και ώριμος σαν τους γλυκούς χουρμάδες, πέφτει ακόμα πάνω από την πόλη. Για παράδειγμα, οι γυναίκες του Ικονίου διαφέρουν από τις άλλες μουσουλμάνες της τουρκικής ενδοχώρας. Συχνάζουν στα καφενεία, έτσι όπως είναι με τις μαντίλες τους ή χωρίς, καπνίζουν μπροστά στους άνδρες και βλέπουν μαζί τους ποδόσφαιρο. Οσο για μένα τον ξένο, τον δυτικό, με κοιτούσαν στα μάτια. Κι αν ρωτούσα κάτι, χαμογελούσαν και απαντούσαν χωρίς τον φόβο ότι θα τις δει κάποιος και θα το σφυρίξει στον αρχηγό της οικογένειας.
Στίχοι του Τζελαλαντίν Ρουμί
1. Δίχως αγάπη όλη η θρησκεία είναι ασήκωτο βάρος, ο χορός αγγαρεία κι η μουσική θόρυβος.
2. Χθες βράδυ ήρθε ο Αγαπημένος απρόσμενα. Είπα στη νύχτα: μην του πεις τα μυστικά μου, κι η νύχτα απάντησε: ξέρει τα πάντα, τι μυστικά να κρύψει το σκοτάδι από το φως;
Το συγκρότημα του διάσημου Ιρανού τραγουδιστή Nazrin Sahin (κάθεται αριστερά από το ούτι).
3. Ολη τη νύχτα χόρευα έξω από το σπίτι του Αγαπημένου. Το πρωί εκείνος βγήκε, κρασί να με κεράσει, μα δεν είχα κύπελλο. Να το άδειο μου κεφάλι, είπα, ρίξε εδώ μέσα το ποτό σου.
Το μυστικό λεξιλόγιο
Ο δάσκαλός μας! Ετσι προσφωνούσαν τον Τζελαλαντίν Ρουμί όταν ζούσε κι έτσι συνέχισαν να τον προσφωνούν κι όταν πέθανε. Αυτό σημαίνει «Μεβλανά», ενώ σούφι είναι ο άνθρωπος που φοράει το suf. Η λέξη είναι αραβική και θα πει τραχύ μάλλινο ύφασμα, κάτι ανάλογο με τη βιβλική μηλωτή, τις προβιές δηλαδή που φορούσαν ο προφήτης Ηλίας και ο άγιος Ιωάννης ο Βαπτιστής. Το δερβίσης προέρχεται από την τουρκική λέξη dervis, και σημαίνει τον άνθρωπο που βρίσκεται στο κατώφλι. Στο κατώφλι της ένωσης με τον Ουράνιο Νυμφίο, τον Αγαπημένο των ποιημάτων του Ρουμί, που δεν είναι άλλος από τον Θεό.
Τραπέζωμα με πιλάφι και βουβαλίσιο καβουρμά σε εργαστήρι παραδοσιακής τέχνης.
Το όνομα της πόλης
Το Ικόνιο ετυμολογείται από την αρχαία ελληνική λέξη Εικόνιο, καθώς σύμφωνα με τον μύθο εδώ αφιέρωσε ο Περσέας ένα ομοίωμα του αποτρόπαιου κεφαλιού της Μέδουσας. Στα ρωμαϊκά χρόνια έγινε Iconium, απ’ όπου το πήραν οι Βυζαντινοί και το εξελλήνισαν σε Ικόνιο, μέχρι την άφιξη των Σελτζούκων λίγο μετά τη μάχη του Μάτζικερτ. Οι τελευταίοι έδωσαν στην πόλη το σημερινό της όνομα, Konya.
Ο ΧΟΡΟΣ ΤΩΝ ΣΟΥΦΙ
Η ανατολική είσοδος στο Ικόνιο, στο βάθος οι μιναρέδες και
το μαυσωλείο του Ρουμί.
Sema αποκαλούν οι οπαδοί του σουφισμού τη μυστικιστική ένωση με τον Θεό που επιτυγχάνεται μέσω του στροβιλισμού. Τον επινόησε ο Τζελαλαντίν Ρουμί εδώ στο Ικόνιο και, από τότε, όσοι ακολουθούν τις διδαχές του συνεχίζουν να τον εκτελούν. Τι ακριβώς κάνουν; Περιστρέφονται γύρω από τον άξονά τους, με το αριστερό πέλμα να μένει διαρκώς στο έδαφος και το δεξί να λειτουργεί όπως το ελεύθερο πόδι στο πατίνι. Ταυτόχρονα το δεξί τους χέρι είναι στραμμένο προς τα πάνω «για να λαμβάνει από τον ουρανό», ενώ το αριστερό στρέφεται προς τα κάτω «για να μοιράζει εκείνο που έλαβε».
Λένε πως ένας αόρατος δεσμός συνδέει τους Μεβλεβί δερβίσηδες. Λένε πως ακόμα κι όταν κάποιος από αυτούς απουσιάζει, ό,τι κι αν κάνει, όπου κι αν βρίσκεται, νιώθει πάντα τη στιγμή που η υπόλοιπη αδελφότητα αρχίζει τις γυροβολιές της.
Υφάντρες στο ταπητουργείο του Mehmet Girgic.
Τον Δεκέμβρη που έρχονται εδώ σούφι απ’ όλο τον κόσμο μπορεί να πετύχετε στροβιλισμό ακόμα και μέσα στο λόμπι του ξενοδοχείου σας. Βέβαια, το Α και το Ω σ’ αυτό το χορόδραμα είναι η αυθεντική αδελφότητα των Μεβλεβί που επιβίωσε του κεμαλικού διωγμού και τώρα βλέπει τη σημερινή κυβέρνηση της Τουρκίας να υποβάλλει κάθε χρόνο τέτοιο μήνα τα σέβη της.
Αυτή λοιπόν η αδελφότητα χορεύει σε δύο σημεία της πόλης. Την ώρα του δειλινού, στο Semahane, τη σάλα στροβιλισμού στο Μαυσωλείο του Μεβλανά και άλλες μέρες, πιο αργά, στο πολιτιστικό κέντρο Mevlana στην περιοχή Ucler. Σε φυλλάδια που κυκλοφορούν στα περισσότερα εστιατόρια και ξενοδοχεία της πόλης θα βρείτε τις ώρες των παραστάσεων. Θα βρείτε επίσης πολλά κονσέρτα τουρκικής και αραβοπερσικής μουσικής με κορυφαίους τραγουδιστές και οργανοπαίχτες.
Ευρωπαία λάτρης του Ρουμί σε κόγχη του μαυσωλείου του.
ΦΑΓΗΤΟ
Η βάση της παραδοσιακής κουζίνας του Ικονίου είναι το αρνίσιο κρέας και η μελιτζάνα, είδη που αποτελούν τα κυριότερα αγροτικά προϊόντα στην κεντρική Ανατολία. Δοκιμάστε οπωσδήποτε κεμπάπ, λαχματζούν και ετλι-εκμέκ, ένα είδος μακρόστενης πίτσας με κεφαλοτύρι και καβουρμά, που μπορεί να φτάσει σε μήκος το ένα μέτρο. Εάν δεν συμπαθείτε τους ντόπιους μεζέδες, πάντως, η πόλη διαθέτει McDonald’s και Burger King.
«Gulbahcesi» (+90332353076, Μevlana Museum). Κουζίνα κεντρικής Ανατολίας σερβιρισμένη σε παραδοσιακούς οντάδες με θέα τους κήπους του Μεβλανά.
«Asya Restaurant» (+903322385820 Kerkuk Cad. 19). Φημίζεται σε όλη την πόλη για το κεμπάπ και το λαχματζούν.
Ο Κωνσταντινουπολίτης νεΐστας Hanefi Kirgiz έρχεται κάθε Δεκέμβρη στην Konya.
«Kosk Mutfagi» (+90 332 352 85 47, Piri Esat Cad). Λειτουργεί σε πρόσφατα ανακαινισμένο αρχοντικό. Δεν σερβίρει αλκοόλ.
«Mahmut Keten» (+90 0332 322 22 03. Isr. Feritpasa Cad. Mahmuruiye Mah.) Σπεσιαλιτέ του η προβατίνα ψιλοκομμένη με σος βουτύρου.
ΤΟ ΠΡΑΣΙΝΟ ΜΑΥΣΩΛΕΙΟ
Ο σουλτάνος του Ρουμ Alaadin Kaykubad, ο Σελτζούκος ηγεμόνας που κάλεσε την οικογένεια του Ρουμί από το Μπαλκ του Αφγανιστάν στο Ικόνιο, πρόσφερε τους ροδώνες του για να ταφεί ο πατέρας του μεγάλου ποιητή το 1231. Ετσι, όταν απεβίωσε κι ο Τζελαλαντίν Ρουμί, πλήρης ημερών το 1273, φιλοξενήθηκε κι αυτός στον ίδιο κήπο. Κάπως έτσι ξεκινά η ιστορία του μαυσωλείου που έμελλε να γίνει το μεγαλύτερο προσκύνημα στην Ανατολία.
Σιμιτζής με φρέσκο κουλούρι έξω από το Azizye Cami.
Ο Husamettin Celebi, γιος και διάδοχος του Ρουμί στην ηγουμενία των Μεβλεβί δερβίσηδων, απέσπασε μεγάλες χορηγίες από μέλη της δυναστείας κι έτσι, κάτω από τις οδηγίες του αρχιτέκτονα Behrettin Tebrizli, χτίστηκε το μεγαλόπρεπο οικοδόμημα που μαζί με τον τάφο του ιδρυτή στέγαζε την ακμάζουσα τότε αδελφότητα.
Το τύμπανο του διάσημου κώνου στηρίζεται σε τέσσερις κίονες. Απέξω είναι επενδεδυμένος με πλακίδια από τιρκουάζ. Σημειώστε ότι η πράσινη απόχρωση είναι ταμπού για τους μουσουλμάνους, καθώς μόνο αντικείμενα που αφορούν τον προφήτη Μωάμεθ επιτρέπεται να έχουν αυτό το χρώμα.
Μοντέρνο καφενείο με παραδοσιακές συνήθειες στο κέντρο της πόλης.
Εκτεταμένα έργα αναστήλωσης πραγματοποιήθηκαν εδώ το 1854, μαζί με τις εσωτερικές διακοσμήσεις και τα ξυλόγλυπτα βάθρα των σαρκοφάγων.
Με ένα διάταγμα στις 6/4/1926 ο Κεμάλ απαγόρευσε τα δερβίσικα τάγματα και το τέμενος με τα γύρω κτίσματα από τεκές των Μεβλεβί μετατράπηκε σε μουσείο, χωρίς όμως να χάσει καθόλου το σέβας που του επιδαψιλεύουν τα πλήθη των μουσουλμάνων, και όχι μόνο, επισκεπτών του.
Μπαίνοντας σήμερα στο μουσείο-μαυσωλείο του Μεβλανά από την κεντρική πύλη (Devisan Kaps) στο μαρμάρινο πλακόστρωτο της αυλής, δεξιά θα δείτε την κουζίνα της αδελφότητας (Matbah) χτισμένη στα χρόνια των Οθωμανών σουλτάνων. Στην αριστερή πλευρά διακρίνονται 17 κελιά χτισμένα από τον Μουράτ Γ΄. Το σιντριβάνι με τους λουτήρες στο κέντρο της αυλής διαμορφώθηκε στα τέλη του 15ου αι.
Το Azizye Cami με τον τύπου Μέκκας μιναρέ του, έργο της οθωμανικής περιόδου.
Μέσα στο τέμενος υπάρχουν πολλές σαρκοφάγοι σπουδαίων δερβίσηδων αλλά και μελών της οικογένειας του Ρουμί. Η δική του σαρκοφάγος βρίσκεται ακριβώς κάτω από τον πράσινο κώνο (Kibab’uluktab). Είναι σκεπασμένη με βαρύτιμο μπροκάρ πάνω στο όποιο είναι κεντημένα με χρυσή κλωστή ολόκληρα εδάφια από το Κοράνι. Τα περισσότερα από τα χρυσοποίκιλτα υφάσματα που υπάρχουν σήμερα μέσα στο μαυσωλείο είναι δώρα του σουλτάνου Αμπντούλ Χαμίτ Β’.
Αυτή την εποχή το μαυσωλείο είναι κατάμεστο όλες τις ώρες που μένει ανοιχτό. Η περιέργεια του απλού τουρίστα αναμειγνύεται με την κατάνυξη του προσκυνητή, αλλά ευτυχώς κανένας δεν κρίνει τον άλλον. Μόνοι οι φύλακες ελέγχουν όσους κάνουν κατάχρηση του φωτογραφικού φλας.
Ο Sharif δοκιμάζει ένα ολοκαίνουργιο ούτι στο εργαστήρι μουσικών οργάνων Anatolya.
Πολλοί από τους ευσεβείς που εισέρχονται, με κόπο συγκρατούν τα δάκρυά τους. Αλλοι καθισμένοι οκλαδόν πηγαινοέρχονται μπρος πίσω ψιθυρίζοντας προσευχές. Δεν είναι μόνο Τούρκοι εδώ μέσα. Ερχονται και σιίτες Ιρανοί, Σύριοι, ακόμα και Δυτικοί που ασπάστηκαν τις ιδέες του σουφισμού, χωρίς απαραίτητα να αλλαξοπιστήσουν. Ηρθαν για τις γιορτές από την Ολλανδία, τη Δανία και τη Λιθουανία.
Αλλο ένα αξιοσημείωτο σε τούτο το τζαμί που πάσχισε εις μάτην ο κεμαλισμός να το μετατρέψει σε μουσείο είναι ότι ΔΕΝ υπάρχει γυναικωνίτης. Καλά διαβάσατε. Γυναίκες και άνδρες προσέρχονται και προσεύχονται πλάι πλάι.
Ενα παιδικό βλέμμα είναι πάντα το καλύτερο καλωσόρισμα στις πολιτείες της Ανατολής.
Ο ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΟΣ ΤΕΚΕΣ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ
Το Mevlana Kultur Merkezi έχει μεταμοντέρνο πυραμιδοειδές σχήμα, είναι χτισμένο από γυαλί και μάρμαρο, καταλαμβάνει έκταση 100.000 τ.μ. και είναι ο μεγαλύτερος τεκές του κόσμου. Βρίσκεται 1 χλμ. ανατολικά του Μαυσωλείου του Τζελαλαντίν Ρουμί, αμέσως μετά το νεκροταφείο στην περιοχή του Ucler. Αφιερωμένο στη μνήμη του σπουδαίου σούφι ποιητή και διδάσκαλου, διαθέτει σύγχρονα φουαγιέ, εκθετήρια, σάλες υποδοχής και δύο αμφιθέατρα αρκετών χιλιάδων θέσεων.
Εδώ λοιπόν, κάτω από τους ήχους μιας άψογης πολυμελούς ορχήστρας με πλαγίαυλους, ούτια, ντέφια και κανονάκια, η αδελφότητα των Μεβλεβί δερβίσηδων πραγματοποιεί τους στροβιλισμούς της.
Σημειώστε ότι ο αρχιδερβίσης που ηγείται του τάγματος κατάγεται απευθείας από την οικογένεια του ιδρυτή, η οποία φέρει το επώνυμο Τσελεμπή. Για να καταλάβετε πόσο σημαντικό ήταν αυτό το ιερατικό σόι, μόνο μέλη του είχαν το προνόμιο να πραγματοποιούν τις τελετές στέψης των σουλτάνων
Εξω από το Πολιτιστικό Κέντρο Μεβλανά σε περιόδους αιχμής οργανώνεται υπαίθριο παζάρι, ενώ μέσα αξίζει να προσέξετε το γιγάντιο ακοίμητο λαδοκάντηλο που κρέμεται στην οροφή.
Επί πολλές δεκαετίες οι δερβίσηδες πραγματοποιούσαν την κορυφαία ετήσια εκδήλωσή τους, το Seb-i Aruz (σημαίνει η νύχτα του Νυμφίου), στο κλειστό γυμναστήριο της πόλης. Μπορεί το ξύλινο πάτωμα του γηπέδου να επαρκούσε για τον χορό τους, αλλά ο φωτισμός, η ακουστική και η αισθητική με τις μπασκέτες δεν ήταν ό,τι καλύτερο. Με τα εγκαίνια του Κέντρου στο Ucler, πριν από 6 χρόνια, τα εκατομμύρια των οπαδών του σουφισμού απέκτησαν έναν αξιοπρεπή χώρο για να γιορτάζουν τη μνήμη του αγίου τους.
Κάθε χρόνο στα μέσα Δεκεμβρίου το Ικόνιο φοράει τα γιορτινά του και υποδέχεται πλήθη πιστών από Ανατολή και Δύση. Φέτος από τις 10 έως τις 17 του μηνός εορτάζεται η 803η επέτειος από τη γέννηση και η 736η επέτειος από τον θάνατο του Ρουμί. Από την άνοδο του φιλοϊσλαμικού ΑΚΡ στην εξουσία, στο κλείσιμο των εκδηλώσεων παρευρίσκεται σύσσωμη η πολιτική ηγεσία της Τουρκίας.
Ωστόσο, υπάρχει μια αντινομία. Oπως συμβαίνει σε κάθε δημόσιο κτίριο της χώρας, έτσι κι εδώ φιγουράρουν τεράστια πόστερ με τη μορφή του Κεμάλ Ατατούρκ. Του πολιτικού που διέταξε την κατάργηση των δερβίσικων ταγμάτων και το διά ροπάλου κλείσιμο των τεκέδων τους.
«ΣΤΟΝ ΤΕΚΕΤΖΗ ΞΗΓΗΘΗΚΑ…»
Είμαστε περισσότερο εξοικειωμένοι με τη σημασία που δίνει στη λέξη «τεκές» η ρεμπέτικη ανθολογία, παρά με την αληθινή σημασία του όρου. Tekke ήταν το κτίσμα στο οποίο διέμενε και δίδασκε ο γέροντας κάποιας σουφικής αδελφότητας. Τα συνήθως λιτά αυτά καταλύματα, τα διακοσμημένα με αραβουργήματα και κιλίμια, απευθύνονταν σε μουσουλμάνους που έπαιρναν αποστάσεις από τη σουνιτική ορθοδοξία, η οποία απαγόρευε τη λατρεία αγίων. Ως τέτοιοι όμως θάβονταν στους τεκέδες οι ιδρυτές των δερβίσικων ταγμάτων.
ΝΕΪ, ΤΟ ΗΜΕΡΟΝ ΤΟ ΠΡΑΟΝ
Τον ήχο του μας τον σύστησε ο Παπαδιαμάντης στον «Ξεπεσμένο Δερβίση». Αργότερα τον ακούσαμε σε συναυλίες του Ρος Ντέιλι και του Χρ. Τσιαμούλη, στον Λυκαβηττό και στο θέατρο Βράχων. Οι κάτοικοι του Ικονίου, όμως, οι Κονιαλήδες και δη οι ντερβίσηδες, το παίζουν τόσο καλά όσο πουθενά στον κόσμο. Επιστημονικά ονομάζεται πλαγίαυλος, και δεν είναι παρά μια κούφια βέργα από ποταμίσιο μπαμπού με ένα γλωσσίδι στη μιαν άκρη της κι εννιά τρύπες στην άλλη. Βγάζει όμως έναν καημό που σου ραγίζει την καρδιά. Ο Τζελαλαντίν Ρουμί έγραψε φοβερές συνθέσεις για το πιο απλό μουσικό όργανο που υπάρχει, πάνω σε εναρμόνιες κλίμακες που μοιάζουν με βυζαντινή μουσική. Και εξηγούσε στους μαθητές του γιατί ακούγεται τόσο θλιμμένο: «Τραγουδάει την ορφάνια του, που το χέρι το ανθρώπινο το ξερίζωσε από τον καλαμιώνα».
ΣΤΑ ΕΡΕΙΠΙΑ ΤΩΝ ΣΕΛΤΖΟΥΚΩΝ
ΑΛλιώτικοι Τούρκοι οι Σελτζούκοι από τους Οθωμανούς, λιγότερο φανατικοί, πιο μερακλήδες και με συγκρητιστικές τάσεις. Ο Θεόδωρος Λάσκαρης, όταν οι Σταυροφόροι άλωσαν το 1204 τη Βασιλεύουσα και μετέφερε την έδρα του βυζαντινού θρόνου στη Νίκαια, συμμάχησε αμέσως μαζί τους. Πολέμησαν από κοινού, τους Φράγκους κι αργότερα τους Μογγόλους του Τζέκις Χαν.
Υστερα πολλοί από αυτούς πήραν Ρωμιές, άρχισαν να κατατάσσονται στον βυζαντινό στρατό και να βαπτίζονται Χριστιανοί. Είναι οι Τουρκόπουλοι της Αννας Κομνηνής και των άλλων χρονικογράφων της εποχής. Αριστοι ιππείς και τοξότες. Είναι και η Μονή Κουτλουμουσίου που με δικά τους δοσίματα χτίστηκε στο Αγιον Ορος.
Η Μικρά Ασία θα ήταν πολύ διαφορετική σήμερα, αν δεν διέλυαν το κράτος τους οι Μογγόλοι. Από το μεγάλο φρουριακό συγκρότημα στο Alaadin Tepesi, τον ψηλότερο λόφο στο επίπεδο Ικόνιο σώζεται μόνο το ομώνυμο τζαμί, μέρος των οχυρώσεων κι ένα ντουβάρι από το άλλοτε κραταιό σαράι.
Το τέμενος είναι το αρχαιότερο που σώζεται στην πόλη και είναι ανοιχτό κάθε μέρα από τις 8.00 ως τις 17.30. Το χτίσιμό του άρχισε επί σουλτάνου Mesud γύρω στο 1130 και ολοκληρώθηκε από τον διάδοχό του Kilic Arslan, τον ηγεμόνα των Σελτζούκων που ταπείνωσε τον Μανουήλ Β΄ Κομνηνό στη μάχη του Μυριοκέφαλου.
Το εν λόγω τζαμί έλαβε την παρούσα μορφή του το 1221 επί σουλτάνου Alaadin Keykubad. Ο ίδιος είναι θαμμένος μαζί με άλλους Σελτζούκους σουλτάνους εδώ, στους οκταγωνικούς τουρμπέδες που κοιτάζουν προς τη βόρεια είσοδο του οχυρωμένου περιβόλου.
Τόσο στη λιθοδομή όσο και στα πολλά περιστύλια του συγκροτήματος διακρίνονται μάρμαρα και διακοσμητικά από παλιότερα ρωμαϊκά και βυζαντινά οικοδομήματα. Στους πρόποδες του λόφου, στην αρχή του άλσους που ανοίγεται προς τον εκσυγχρονισμένο τομέα της πόλης σώζεται το μοναδικό απομεινάρι από το παλάτι του σουλτάνου Kilic Arslan.
Το προστατεύει από τις βροχές μια κακόγουστη τσιμεντένια αψίδα. Κατεβαίνοντας από τη βορινή πλευρά του λόφου και σε πολύ κοντινή απόσταση υπάρχουν δυο ακόμα σημεία με αρχαιολογικό και αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον, οι μεντρεσέδες (ιεροδιδασκαλεία) του Karatay και του Ince Minare.
ΠΩΣ ΝΑ ΠΑΤΕ
Οι αεροπορικές εταιρείες Turkish Airlines, Anadolou Jet και Pegasus Airlines πραγματοποιούν απευθείας πτήσεις από Κωνσταντινούπολη στο αεροδρόμιο του Ικονίου το οποίο απέχει 18 χλμ. από το κέντρο της πόλης. Το τρένο είναι μια οικονομικότερη εναλλακτική.
Η νυχτερινή κλινάμαξα ξεκινά από την Πόλη, είναι άνετη και προσφέρει δείπνο στο βαγόνι του ρέστοραν.
Η κουκέτα της πρώτης θέσης κοστίζει 77 τoυρκικές λίρες και φτάνει στον σιδηροδρομικό σταθμό Meram μετά από 12 ώρες. Ο σταθμός των υπεραστικών λεωφορείων του Ικονίου (Otogar) συνδέεται τακτικά με όλες τις μεγάλες πόλεις της Τουρκίας, όπως η Κωνσταντινούπολη (10 ώρες, 40 ΤΛ), η Σμύρνη (9 ώρες, 30ΤΛ) και η Aγκυρα (3,5 ώρες, 20 ΤΛ).
ΚΕΙΜΕΝΟ: ΓΙΩΡΓΟΣ ΞΕΠΑΠΑΔΑΚΟΣ
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: MAΡΩ ΚΟΥΡΗ
Πηγή: Ιστολόγιο Κωνσταντινούπολη
InfoGnomon
Ταξιδέψαμε στα βάθη της Μικράς Ασίας, ως την παλιά πρωτεύουσα των Σελτζούκων στην οποία ήκμασε και εξακολουθεί να ακμάζει ο σουφισμός, μια απόκλιση από τον ορθόδοξο μωαμεθανισμό που προτείνει στους οπαδούς του να σταματήσουν τον ιερό πόλεμο και να ενωθούν με το σύμπαν χορεύοντας. Ο λόγος για το Ικόνιο, τη σημερινή Konya. Την πόλη που τον 13ο αι. έζησε και δίδαξε ο Τζελαλαντίν Ρουμί, ιδρυτής του τάγματος των περιστρεφόμενων δερβίσηδων
Η κεντρική εμπορική οδός που διατρέχει οριζόντια την πόλη ενώνοντας τα σημαντικότερα αξιοθέατά της είναι η Mevlana Cadesi, ένας οδικός άξονας με το τέμενος του Τζελαλεντίν Ρουμί στη μια άκρη του και το παλάτι του σουλτάνου Αλααντίν στην άλλη.
Πολιτιστικό Κέντρο Μεβλανά: Οι δερβίσηδες ζητούν ένας ένας την ευλογία του ηγουμένου τους και αρχίζουν να στροβιλίζονται.
Περπατούσα λοιπόν σ’ αυτόν τον δρόμο με τον τρόπο που αρμόζει σε κάθε ευσυνείδητο ταξιδιώτη της Ανατολής. Δηλαδή ανέμελα, χωρίς βιασύνη, στρίβοντας πότε από δω και πότε από κει σε σοκάκια που χάνονται άνευ ρυμοτομίας μέσα σε λασπωμένους μαχαλάδες. Εκείνο που διαπίστωσα ήταν πως παρά τη ρητή απαγόρευση του Κορανίου να μην εικονίζονται ιερά πρόσωπα, μια σεβάσμια μορφή με λευκή γενειάδα, σαρίκι και κομποσχοίνι βρισκόταν παντού. Καδραρισμένη στις εισόδους μαγαζιών, σκαλισμένη σε αγαλματίδια, κεντημένη σε κιλίμια, τυπωμένη σε πακέτα λουκουμιών και ημερολόγια.
Με άλλα λόγια, η εικόνα του Τζελαλαντίν Ρουμί φλερτάριζε με την έννοια της πανταχού παρουσίας.
Ο άνθρωπος αυτός έφτασε στην Konya το 1220, ύστερα από ένα περιπετειώδες ταξίδι. Ο πατέρας του ήταν φημισμένος θεολόγος της εποχής του και οι σουλτάνοι του Ικονίου ευχαριστήθηκαν που θα είχαν έναν τόσο σπουδαίο λόγιο στην αυλή τους.
Κοντά στο Ικόνιο ήταν το ελληνορθόδοξο μοναστήρι του Χαρίτωνος που οι Τούρκοι αποκαλούσαν Flatun Tekke, δηλαδή τεκέ του Πλάτωνα. Εκεί ο νεαρός Τζελαλαντίν ήρθε για πρώτη φορά σε επαφή με την ελληνική φιλοσοφία και τον ορθόδοξο ησυχασμό. Το 1244 συνάντησε έναν περιπλανώμενο σούφι, τον Semseddin από την Ταυρίδα. Στο πρόσωπό του γνώρισε τον πλατωνικό έρωτα του μαθητή για τον σοφό δάσκαλο. Κι άρχισε να γράφει τα θαυμάσια ποιήματά του. Κι ένα σούρουπο που περνούσε έξω από το εργαστήριο κάποιου χαλκουργού, συντονίστηκε με τον ρυθμό του σφυριού κι άρχισε να στροβιλίζεται. Τότε του συνέβη κάτι απερίγραπτο. Συντονίστηκε με τις τροχιές των άστρων, με την κίνηση του σύμπαντος και κατάλαβε πως ο κατακερματισμός του κόσμου σε όντα και αντικείμενα δεν είναι παρά εκφάνσεις, προσόψεις, εφήμερες εκδηλώσεις μιας άφατης μονάδας που την ταύτισε με τον Θεό. Κι από τότε άρχισε να κηρύττει την άνευ όρων αγάπη, την ανοχή και την ισότητα. Είμαστε όλοι το ίδιο, έλεγε, είμαστε όλοι ένα. Κι όσοι τον άκουγαν και τον πίστευαν έγιναν ακόλουθοί του, ονομάστηκαν Μεβλεβί, κι άρχισαν να χορεύουν μαζί του.
Sema, ο υπερβατικός χορός των Μεβλεβί δερβίσηδων.
Επτά αιώνες μετά, η σκιά του Τζελαλαντίν Ρουμί, που ήταν ψηλός σαν μιναρές, ωραίος σαν το ηλιοβασίλεμα και ώριμος σαν τους γλυκούς χουρμάδες, πέφτει ακόμα πάνω από την πόλη. Για παράδειγμα, οι γυναίκες του Ικονίου διαφέρουν από τις άλλες μουσουλμάνες της τουρκικής ενδοχώρας. Συχνάζουν στα καφενεία, έτσι όπως είναι με τις μαντίλες τους ή χωρίς, καπνίζουν μπροστά στους άνδρες και βλέπουν μαζί τους ποδόσφαιρο. Οσο για μένα τον ξένο, τον δυτικό, με κοιτούσαν στα μάτια. Κι αν ρωτούσα κάτι, χαμογελούσαν και απαντούσαν χωρίς τον φόβο ότι θα τις δει κάποιος και θα το σφυρίξει στον αρχηγό της οικογένειας.
Στίχοι του Τζελαλαντίν Ρουμί
1. Δίχως αγάπη όλη η θρησκεία είναι ασήκωτο βάρος, ο χορός αγγαρεία κι η μουσική θόρυβος.
2. Χθες βράδυ ήρθε ο Αγαπημένος απρόσμενα. Είπα στη νύχτα: μην του πεις τα μυστικά μου, κι η νύχτα απάντησε: ξέρει τα πάντα, τι μυστικά να κρύψει το σκοτάδι από το φως;
Το συγκρότημα του διάσημου Ιρανού τραγουδιστή Nazrin Sahin (κάθεται αριστερά από το ούτι).
3. Ολη τη νύχτα χόρευα έξω από το σπίτι του Αγαπημένου. Το πρωί εκείνος βγήκε, κρασί να με κεράσει, μα δεν είχα κύπελλο. Να το άδειο μου κεφάλι, είπα, ρίξε εδώ μέσα το ποτό σου.
Το μυστικό λεξιλόγιο
Ο δάσκαλός μας! Ετσι προσφωνούσαν τον Τζελαλαντίν Ρουμί όταν ζούσε κι έτσι συνέχισαν να τον προσφωνούν κι όταν πέθανε. Αυτό σημαίνει «Μεβλανά», ενώ σούφι είναι ο άνθρωπος που φοράει το suf. Η λέξη είναι αραβική και θα πει τραχύ μάλλινο ύφασμα, κάτι ανάλογο με τη βιβλική μηλωτή, τις προβιές δηλαδή που φορούσαν ο προφήτης Ηλίας και ο άγιος Ιωάννης ο Βαπτιστής. Το δερβίσης προέρχεται από την τουρκική λέξη dervis, και σημαίνει τον άνθρωπο που βρίσκεται στο κατώφλι. Στο κατώφλι της ένωσης με τον Ουράνιο Νυμφίο, τον Αγαπημένο των ποιημάτων του Ρουμί, που δεν είναι άλλος από τον Θεό.
Τραπέζωμα με πιλάφι και βουβαλίσιο καβουρμά σε εργαστήρι παραδοσιακής τέχνης.
Το όνομα της πόλης
Το Ικόνιο ετυμολογείται από την αρχαία ελληνική λέξη Εικόνιο, καθώς σύμφωνα με τον μύθο εδώ αφιέρωσε ο Περσέας ένα ομοίωμα του αποτρόπαιου κεφαλιού της Μέδουσας. Στα ρωμαϊκά χρόνια έγινε Iconium, απ’ όπου το πήραν οι Βυζαντινοί και το εξελλήνισαν σε Ικόνιο, μέχρι την άφιξη των Σελτζούκων λίγο μετά τη μάχη του Μάτζικερτ. Οι τελευταίοι έδωσαν στην πόλη το σημερινό της όνομα, Konya.
Ο ΧΟΡΟΣ ΤΩΝ ΣΟΥΦΙ
Η ανατολική είσοδος στο Ικόνιο, στο βάθος οι μιναρέδες και
το μαυσωλείο του Ρουμί.
Sema αποκαλούν οι οπαδοί του σουφισμού τη μυστικιστική ένωση με τον Θεό που επιτυγχάνεται μέσω του στροβιλισμού. Τον επινόησε ο Τζελαλαντίν Ρουμί εδώ στο Ικόνιο και, από τότε, όσοι ακολουθούν τις διδαχές του συνεχίζουν να τον εκτελούν. Τι ακριβώς κάνουν; Περιστρέφονται γύρω από τον άξονά τους, με το αριστερό πέλμα να μένει διαρκώς στο έδαφος και το δεξί να λειτουργεί όπως το ελεύθερο πόδι στο πατίνι. Ταυτόχρονα το δεξί τους χέρι είναι στραμμένο προς τα πάνω «για να λαμβάνει από τον ουρανό», ενώ το αριστερό στρέφεται προς τα κάτω «για να μοιράζει εκείνο που έλαβε».
Λένε πως ένας αόρατος δεσμός συνδέει τους Μεβλεβί δερβίσηδες. Λένε πως ακόμα κι όταν κάποιος από αυτούς απουσιάζει, ό,τι κι αν κάνει, όπου κι αν βρίσκεται, νιώθει πάντα τη στιγμή που η υπόλοιπη αδελφότητα αρχίζει τις γυροβολιές της.
Υφάντρες στο ταπητουργείο του Mehmet Girgic.
Τον Δεκέμβρη που έρχονται εδώ σούφι απ’ όλο τον κόσμο μπορεί να πετύχετε στροβιλισμό ακόμα και μέσα στο λόμπι του ξενοδοχείου σας. Βέβαια, το Α και το Ω σ’ αυτό το χορόδραμα είναι η αυθεντική αδελφότητα των Μεβλεβί που επιβίωσε του κεμαλικού διωγμού και τώρα βλέπει τη σημερινή κυβέρνηση της Τουρκίας να υποβάλλει κάθε χρόνο τέτοιο μήνα τα σέβη της.
Αυτή λοιπόν η αδελφότητα χορεύει σε δύο σημεία της πόλης. Την ώρα του δειλινού, στο Semahane, τη σάλα στροβιλισμού στο Μαυσωλείο του Μεβλανά και άλλες μέρες, πιο αργά, στο πολιτιστικό κέντρο Mevlana στην περιοχή Ucler. Σε φυλλάδια που κυκλοφορούν στα περισσότερα εστιατόρια και ξενοδοχεία της πόλης θα βρείτε τις ώρες των παραστάσεων. Θα βρείτε επίσης πολλά κονσέρτα τουρκικής και αραβοπερσικής μουσικής με κορυφαίους τραγουδιστές και οργανοπαίχτες.
Ευρωπαία λάτρης του Ρουμί σε κόγχη του μαυσωλείου του.
ΦΑΓΗΤΟ
Η βάση της παραδοσιακής κουζίνας του Ικονίου είναι το αρνίσιο κρέας και η μελιτζάνα, είδη που αποτελούν τα κυριότερα αγροτικά προϊόντα στην κεντρική Ανατολία. Δοκιμάστε οπωσδήποτε κεμπάπ, λαχματζούν και ετλι-εκμέκ, ένα είδος μακρόστενης πίτσας με κεφαλοτύρι και καβουρμά, που μπορεί να φτάσει σε μήκος το ένα μέτρο. Εάν δεν συμπαθείτε τους ντόπιους μεζέδες, πάντως, η πόλη διαθέτει McDonald’s και Burger King.
«Gulbahcesi» (+90332353076, Μevlana Museum). Κουζίνα κεντρικής Ανατολίας σερβιρισμένη σε παραδοσιακούς οντάδες με θέα τους κήπους του Μεβλανά.
«Asya Restaurant» (+903322385820 Kerkuk Cad. 19). Φημίζεται σε όλη την πόλη για το κεμπάπ και το λαχματζούν.
Ο Κωνσταντινουπολίτης νεΐστας Hanefi Kirgiz έρχεται κάθε Δεκέμβρη στην Konya.
«Kosk Mutfagi» (+90 332 352 85 47, Piri Esat Cad). Λειτουργεί σε πρόσφατα ανακαινισμένο αρχοντικό. Δεν σερβίρει αλκοόλ.
«Mahmut Keten» (+90 0332 322 22 03. Isr. Feritpasa Cad. Mahmuruiye Mah.) Σπεσιαλιτέ του η προβατίνα ψιλοκομμένη με σος βουτύρου.
ΤΟ ΠΡΑΣΙΝΟ ΜΑΥΣΩΛΕΙΟ
Ο σουλτάνος του Ρουμ Alaadin Kaykubad, ο Σελτζούκος ηγεμόνας που κάλεσε την οικογένεια του Ρουμί από το Μπαλκ του Αφγανιστάν στο Ικόνιο, πρόσφερε τους ροδώνες του για να ταφεί ο πατέρας του μεγάλου ποιητή το 1231. Ετσι, όταν απεβίωσε κι ο Τζελαλαντίν Ρουμί, πλήρης ημερών το 1273, φιλοξενήθηκε κι αυτός στον ίδιο κήπο. Κάπως έτσι ξεκινά η ιστορία του μαυσωλείου που έμελλε να γίνει το μεγαλύτερο προσκύνημα στην Ανατολία.
Σιμιτζής με φρέσκο κουλούρι έξω από το Azizye Cami.
Ο Husamettin Celebi, γιος και διάδοχος του Ρουμί στην ηγουμενία των Μεβλεβί δερβίσηδων, απέσπασε μεγάλες χορηγίες από μέλη της δυναστείας κι έτσι, κάτω από τις οδηγίες του αρχιτέκτονα Behrettin Tebrizli, χτίστηκε το μεγαλόπρεπο οικοδόμημα που μαζί με τον τάφο του ιδρυτή στέγαζε την ακμάζουσα τότε αδελφότητα.
Το τύμπανο του διάσημου κώνου στηρίζεται σε τέσσερις κίονες. Απέξω είναι επενδεδυμένος με πλακίδια από τιρκουάζ. Σημειώστε ότι η πράσινη απόχρωση είναι ταμπού για τους μουσουλμάνους, καθώς μόνο αντικείμενα που αφορούν τον προφήτη Μωάμεθ επιτρέπεται να έχουν αυτό το χρώμα.
Μοντέρνο καφενείο με παραδοσιακές συνήθειες στο κέντρο της πόλης.
Εκτεταμένα έργα αναστήλωσης πραγματοποιήθηκαν εδώ το 1854, μαζί με τις εσωτερικές διακοσμήσεις και τα ξυλόγλυπτα βάθρα των σαρκοφάγων.
Με ένα διάταγμα στις 6/4/1926 ο Κεμάλ απαγόρευσε τα δερβίσικα τάγματα και το τέμενος με τα γύρω κτίσματα από τεκές των Μεβλεβί μετατράπηκε σε μουσείο, χωρίς όμως να χάσει καθόλου το σέβας που του επιδαψιλεύουν τα πλήθη των μουσουλμάνων, και όχι μόνο, επισκεπτών του.
Μπαίνοντας σήμερα στο μουσείο-μαυσωλείο του Μεβλανά από την κεντρική πύλη (Devisan Kaps) στο μαρμάρινο πλακόστρωτο της αυλής, δεξιά θα δείτε την κουζίνα της αδελφότητας (Matbah) χτισμένη στα χρόνια των Οθωμανών σουλτάνων. Στην αριστερή πλευρά διακρίνονται 17 κελιά χτισμένα από τον Μουράτ Γ΄. Το σιντριβάνι με τους λουτήρες στο κέντρο της αυλής διαμορφώθηκε στα τέλη του 15ου αι.
Το Azizye Cami με τον τύπου Μέκκας μιναρέ του, έργο της οθωμανικής περιόδου.
Μέσα στο τέμενος υπάρχουν πολλές σαρκοφάγοι σπουδαίων δερβίσηδων αλλά και μελών της οικογένειας του Ρουμί. Η δική του σαρκοφάγος βρίσκεται ακριβώς κάτω από τον πράσινο κώνο (Kibab’uluktab). Είναι σκεπασμένη με βαρύτιμο μπροκάρ πάνω στο όποιο είναι κεντημένα με χρυσή κλωστή ολόκληρα εδάφια από το Κοράνι. Τα περισσότερα από τα χρυσοποίκιλτα υφάσματα που υπάρχουν σήμερα μέσα στο μαυσωλείο είναι δώρα του σουλτάνου Αμπντούλ Χαμίτ Β’.
Αυτή την εποχή το μαυσωλείο είναι κατάμεστο όλες τις ώρες που μένει ανοιχτό. Η περιέργεια του απλού τουρίστα αναμειγνύεται με την κατάνυξη του προσκυνητή, αλλά ευτυχώς κανένας δεν κρίνει τον άλλον. Μόνοι οι φύλακες ελέγχουν όσους κάνουν κατάχρηση του φωτογραφικού φλας.
Ο Sharif δοκιμάζει ένα ολοκαίνουργιο ούτι στο εργαστήρι μουσικών οργάνων Anatolya.
Πολλοί από τους ευσεβείς που εισέρχονται, με κόπο συγκρατούν τα δάκρυά τους. Αλλοι καθισμένοι οκλαδόν πηγαινοέρχονται μπρος πίσω ψιθυρίζοντας προσευχές. Δεν είναι μόνο Τούρκοι εδώ μέσα. Ερχονται και σιίτες Ιρανοί, Σύριοι, ακόμα και Δυτικοί που ασπάστηκαν τις ιδέες του σουφισμού, χωρίς απαραίτητα να αλλαξοπιστήσουν. Ηρθαν για τις γιορτές από την Ολλανδία, τη Δανία και τη Λιθουανία.
Αλλο ένα αξιοσημείωτο σε τούτο το τζαμί που πάσχισε εις μάτην ο κεμαλισμός να το μετατρέψει σε μουσείο είναι ότι ΔΕΝ υπάρχει γυναικωνίτης. Καλά διαβάσατε. Γυναίκες και άνδρες προσέρχονται και προσεύχονται πλάι πλάι.
Ενα παιδικό βλέμμα είναι πάντα το καλύτερο καλωσόρισμα στις πολιτείες της Ανατολής.
Ο ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΟΣ ΤΕΚΕΣ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ
Το Mevlana Kultur Merkezi έχει μεταμοντέρνο πυραμιδοειδές σχήμα, είναι χτισμένο από γυαλί και μάρμαρο, καταλαμβάνει έκταση 100.000 τ.μ. και είναι ο μεγαλύτερος τεκές του κόσμου. Βρίσκεται 1 χλμ. ανατολικά του Μαυσωλείου του Τζελαλαντίν Ρουμί, αμέσως μετά το νεκροταφείο στην περιοχή του Ucler. Αφιερωμένο στη μνήμη του σπουδαίου σούφι ποιητή και διδάσκαλου, διαθέτει σύγχρονα φουαγιέ, εκθετήρια, σάλες υποδοχής και δύο αμφιθέατρα αρκετών χιλιάδων θέσεων.
Εδώ λοιπόν, κάτω από τους ήχους μιας άψογης πολυμελούς ορχήστρας με πλαγίαυλους, ούτια, ντέφια και κανονάκια, η αδελφότητα των Μεβλεβί δερβίσηδων πραγματοποιεί τους στροβιλισμούς της.
Σημειώστε ότι ο αρχιδερβίσης που ηγείται του τάγματος κατάγεται απευθείας από την οικογένεια του ιδρυτή, η οποία φέρει το επώνυμο Τσελεμπή. Για να καταλάβετε πόσο σημαντικό ήταν αυτό το ιερατικό σόι, μόνο μέλη του είχαν το προνόμιο να πραγματοποιούν τις τελετές στέψης των σουλτάνων
Εξω από το Πολιτιστικό Κέντρο Μεβλανά σε περιόδους αιχμής οργανώνεται υπαίθριο παζάρι, ενώ μέσα αξίζει να προσέξετε το γιγάντιο ακοίμητο λαδοκάντηλο που κρέμεται στην οροφή.
Επί πολλές δεκαετίες οι δερβίσηδες πραγματοποιούσαν την κορυφαία ετήσια εκδήλωσή τους, το Seb-i Aruz (σημαίνει η νύχτα του Νυμφίου), στο κλειστό γυμναστήριο της πόλης. Μπορεί το ξύλινο πάτωμα του γηπέδου να επαρκούσε για τον χορό τους, αλλά ο φωτισμός, η ακουστική και η αισθητική με τις μπασκέτες δεν ήταν ό,τι καλύτερο. Με τα εγκαίνια του Κέντρου στο Ucler, πριν από 6 χρόνια, τα εκατομμύρια των οπαδών του σουφισμού απέκτησαν έναν αξιοπρεπή χώρο για να γιορτάζουν τη μνήμη του αγίου τους.
Κάθε χρόνο στα μέσα Δεκεμβρίου το Ικόνιο φοράει τα γιορτινά του και υποδέχεται πλήθη πιστών από Ανατολή και Δύση. Φέτος από τις 10 έως τις 17 του μηνός εορτάζεται η 803η επέτειος από τη γέννηση και η 736η επέτειος από τον θάνατο του Ρουμί. Από την άνοδο του φιλοϊσλαμικού ΑΚΡ στην εξουσία, στο κλείσιμο των εκδηλώσεων παρευρίσκεται σύσσωμη η πολιτική ηγεσία της Τουρκίας.
Ωστόσο, υπάρχει μια αντινομία. Oπως συμβαίνει σε κάθε δημόσιο κτίριο της χώρας, έτσι κι εδώ φιγουράρουν τεράστια πόστερ με τη μορφή του Κεμάλ Ατατούρκ. Του πολιτικού που διέταξε την κατάργηση των δερβίσικων ταγμάτων και το διά ροπάλου κλείσιμο των τεκέδων τους.
«ΣΤΟΝ ΤΕΚΕΤΖΗ ΞΗΓΗΘΗΚΑ…»
Είμαστε περισσότερο εξοικειωμένοι με τη σημασία που δίνει στη λέξη «τεκές» η ρεμπέτικη ανθολογία, παρά με την αληθινή σημασία του όρου. Tekke ήταν το κτίσμα στο οποίο διέμενε και δίδασκε ο γέροντας κάποιας σουφικής αδελφότητας. Τα συνήθως λιτά αυτά καταλύματα, τα διακοσμημένα με αραβουργήματα και κιλίμια, απευθύνονταν σε μουσουλμάνους που έπαιρναν αποστάσεις από τη σουνιτική ορθοδοξία, η οποία απαγόρευε τη λατρεία αγίων. Ως τέτοιοι όμως θάβονταν στους τεκέδες οι ιδρυτές των δερβίσικων ταγμάτων.
ΝΕΪ, ΤΟ ΗΜΕΡΟΝ ΤΟ ΠΡΑΟΝ
Τον ήχο του μας τον σύστησε ο Παπαδιαμάντης στον «Ξεπεσμένο Δερβίση». Αργότερα τον ακούσαμε σε συναυλίες του Ρος Ντέιλι και του Χρ. Τσιαμούλη, στον Λυκαβηττό και στο θέατρο Βράχων. Οι κάτοικοι του Ικονίου, όμως, οι Κονιαλήδες και δη οι ντερβίσηδες, το παίζουν τόσο καλά όσο πουθενά στον κόσμο. Επιστημονικά ονομάζεται πλαγίαυλος, και δεν είναι παρά μια κούφια βέργα από ποταμίσιο μπαμπού με ένα γλωσσίδι στη μιαν άκρη της κι εννιά τρύπες στην άλλη. Βγάζει όμως έναν καημό που σου ραγίζει την καρδιά. Ο Τζελαλαντίν Ρουμί έγραψε φοβερές συνθέσεις για το πιο απλό μουσικό όργανο που υπάρχει, πάνω σε εναρμόνιες κλίμακες που μοιάζουν με βυζαντινή μουσική. Και εξηγούσε στους μαθητές του γιατί ακούγεται τόσο θλιμμένο: «Τραγουδάει την ορφάνια του, που το χέρι το ανθρώπινο το ξερίζωσε από τον καλαμιώνα».
ΣΤΑ ΕΡΕΙΠΙΑ ΤΩΝ ΣΕΛΤΖΟΥΚΩΝ
ΑΛλιώτικοι Τούρκοι οι Σελτζούκοι από τους Οθωμανούς, λιγότερο φανατικοί, πιο μερακλήδες και με συγκρητιστικές τάσεις. Ο Θεόδωρος Λάσκαρης, όταν οι Σταυροφόροι άλωσαν το 1204 τη Βασιλεύουσα και μετέφερε την έδρα του βυζαντινού θρόνου στη Νίκαια, συμμάχησε αμέσως μαζί τους. Πολέμησαν από κοινού, τους Φράγκους κι αργότερα τους Μογγόλους του Τζέκις Χαν.
Υστερα πολλοί από αυτούς πήραν Ρωμιές, άρχισαν να κατατάσσονται στον βυζαντινό στρατό και να βαπτίζονται Χριστιανοί. Είναι οι Τουρκόπουλοι της Αννας Κομνηνής και των άλλων χρονικογράφων της εποχής. Αριστοι ιππείς και τοξότες. Είναι και η Μονή Κουτλουμουσίου που με δικά τους δοσίματα χτίστηκε στο Αγιον Ορος.
Η Μικρά Ασία θα ήταν πολύ διαφορετική σήμερα, αν δεν διέλυαν το κράτος τους οι Μογγόλοι. Από το μεγάλο φρουριακό συγκρότημα στο Alaadin Tepesi, τον ψηλότερο λόφο στο επίπεδο Ικόνιο σώζεται μόνο το ομώνυμο τζαμί, μέρος των οχυρώσεων κι ένα ντουβάρι από το άλλοτε κραταιό σαράι.
Το τέμενος είναι το αρχαιότερο που σώζεται στην πόλη και είναι ανοιχτό κάθε μέρα από τις 8.00 ως τις 17.30. Το χτίσιμό του άρχισε επί σουλτάνου Mesud γύρω στο 1130 και ολοκληρώθηκε από τον διάδοχό του Kilic Arslan, τον ηγεμόνα των Σελτζούκων που ταπείνωσε τον Μανουήλ Β΄ Κομνηνό στη μάχη του Μυριοκέφαλου.
Το εν λόγω τζαμί έλαβε την παρούσα μορφή του το 1221 επί σουλτάνου Alaadin Keykubad. Ο ίδιος είναι θαμμένος μαζί με άλλους Σελτζούκους σουλτάνους εδώ, στους οκταγωνικούς τουρμπέδες που κοιτάζουν προς τη βόρεια είσοδο του οχυρωμένου περιβόλου.
Τόσο στη λιθοδομή όσο και στα πολλά περιστύλια του συγκροτήματος διακρίνονται μάρμαρα και διακοσμητικά από παλιότερα ρωμαϊκά και βυζαντινά οικοδομήματα. Στους πρόποδες του λόφου, στην αρχή του άλσους που ανοίγεται προς τον εκσυγχρονισμένο τομέα της πόλης σώζεται το μοναδικό απομεινάρι από το παλάτι του σουλτάνου Kilic Arslan.
Το προστατεύει από τις βροχές μια κακόγουστη τσιμεντένια αψίδα. Κατεβαίνοντας από τη βορινή πλευρά του λόφου και σε πολύ κοντινή απόσταση υπάρχουν δυο ακόμα σημεία με αρχαιολογικό και αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον, οι μεντρεσέδες (ιεροδιδασκαλεία) του Karatay και του Ince Minare.
ΠΩΣ ΝΑ ΠΑΤΕ
Οι αεροπορικές εταιρείες Turkish Airlines, Anadolou Jet και Pegasus Airlines πραγματοποιούν απευθείας πτήσεις από Κωνσταντινούπολη στο αεροδρόμιο του Ικονίου το οποίο απέχει 18 χλμ. από το κέντρο της πόλης. Το τρένο είναι μια οικονομικότερη εναλλακτική.
Η νυχτερινή κλινάμαξα ξεκινά από την Πόλη, είναι άνετη και προσφέρει δείπνο στο βαγόνι του ρέστοραν.
Η κουκέτα της πρώτης θέσης κοστίζει 77 τoυρκικές λίρες και φτάνει στον σιδηροδρομικό σταθμό Meram μετά από 12 ώρες. Ο σταθμός των υπεραστικών λεωφορείων του Ικονίου (Otogar) συνδέεται τακτικά με όλες τις μεγάλες πόλεις της Τουρκίας, όπως η Κωνσταντινούπολη (10 ώρες, 40 ΤΛ), η Σμύρνη (9 ώρες, 30ΤΛ) και η Aγκυρα (3,5 ώρες, 20 ΤΛ).
ΚΕΙΜΕΝΟ: ΓΙΩΡΓΟΣ ΞΕΠΑΠΑΔΑΚΟΣ
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: MAΡΩ ΚΟΥΡΗ
Πηγή: Ιστολόγιο Κωνσταντινούπολη
InfoGnomon
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Ετοιμάζουν μνημόνιο για τις μεταρρυθμίσεις
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
