2014-08-16 13:27:13
γράφει ο κ. Αλέξανδρος Ναυπλιώτης, διδάκτωρ Διεθνούς Ιστορίας του London School of Economics
Στις 16 Αυγούστου 2010 (ακριβώς επτά χρόνια μετά τον θάνατο του δικτάτορα της Ουγκάντα, Ιντί Αμίν και τέσσερα μετά τον θάνατο του Παραγουανού στρατιωτικού ηγέτη, Αλφρέδο Στρέσνερ) η είδηση του θανάτου του Δημήτριου Ιωαννίδη - πρωτεργάτη της Απριλιανής δικτατορίας, διοικητή της ΕΣΑ και μετέπειτα επικεφαλής νέου πραξικοπήματος - έκανε τον γύρο του κόσμου. Στα τηλεγραφήματα των διεθνών ειδησεογραφικών πρακτορείων παρουσιάστηκε (δικαίως) ως ο άνθρωπος που προκάλεσε την τουρκική εισβολή στην Κύπρο.
Η είδηση αυτή καθ’ αυτή δεν εντυπωσιάζει· ένας στυγνός δικτάτορας πεθαίνει σε ηλικία 87 ετών, ενώ εκτίει ποινή ισόβιας κάθειρξης. Αυτό που μας διδάσκει, όμως, είναι ότι δεν πρέπει κανείς να υποτιμά την ειρωνεία της Ιστορίας.
Στις 16 Αυγούστου 2010, την ημέρα που απεβίωσε ο «αόρατος δικτάτορας», συμπληρώθηκαν 50 χρόνια από την επίσημη ανακήρυξη της Κυπριακής Δημοκρατίας, αποδεικνύοντας ότι η μοίρα των δύο ήταν συνυφασμένη
. Το Κυπριακό ζήτημα, το οποίο αποτέλεσε και την ταφόπλακα της χούντας, ήταν η κύρια ανησυχία (σε βαθμό μανίας) στον τομέα εξωτερικής πολιτικής της δικτατορίας, και του Ιωαννίδη προσωπικά. Ο λόγος για αυτήν την εμμονή ήταν η πίστη των χουντικών πως η απομάκρυνση αυτού του αγκαθιού από την εσωτερική και την εξωτερική σκηνή θα ενίσχυε το κύρος του καθεστώτος και θα έθετε ένα τέλος στη διεθνή απομόνωση της χώρας.
Τρία χρόνια μετά τη συμφωνία της Ζυρίχης, ο Ιωαννίδης θα βρεθεί να υπηρετεί στη Μεγαλόνησο- εμπειρία που θα συντελέσει σημαντικά στη διαμόρφωση της άποψής του για το μέλλον της Κύπρου. Τα πρώτα σημάδια εμφανίστηκαν το καλοκαίρι του 1970, όταν το νησί «έβραζε» στον απόηχο της απόπειρας δολοφονίας του Προέδρου Μακάριου. Ο χειρισμός της κατάστασης στην Κύπρο από τον Παπαδόπουλο, σε συνάρτηση με κάποιες πρωτοβουλίες που είχε λάβει ο τότε πρωθυπουργός για να αμβλύνει τις έξωθεν επικρίσεις, επέφεραν αντιδράσεις στο εσωτερικό της χούντας.
Τα προβλήματα κορυφώθηκαν όταν ο Παπαδόπουλος αποφάσισε να προβεί σε περαιτέρω συγκέντρωση της εξουσίας στο πρόσωπό του, αναλαμβάνοντας (πέρα από την Πρωθυπουργία και το υπουργείο Άμυνας) και τη θέση του υπουργού Εξωτερικών. Η οξεία κρίση στο εσωτερικό της χούντας τερματίστηκε τον Σεπτέμβριο, με σημαντικότερες απώλειες την ικανότητα του Παπαδόπουλου να αντιμετωπίσει ευθέως τους «σκληρούς» του καθεστώτος, καθώς και τις υποτιθέμενες προσπάθειες σταδιακού εκδημοκρατισμού.
Όταν, τον Νοέμβριο του 1973, ο Ιωαννίδης ανέτρεψε τον Παπαδόπουλο, τερματίζοντας εν τη γενέση του το «πείραμα Μαρκεζίνη», οι Βρετανοί διπλωμάτες αντιλήφθηκαν αμέσως ότι πίσω από την κυβέρνηση Ανδρουτσόπουλου βρισκόταν η «κάπως σκιώδης φιγούρα» του Δημήτριου Ιωαννίδη. Ως συνέπεια των εξελίξεων στην Ελλάδα, ωστόσο, η Βρετανία αποφάσισε να υιοθετήσει εκ νέου στάση αναμονής, βαδίζοντας, όμως, πιο προσεκτικά λόγω της κοινοβουλευτικής κριτικής στο πρόσωπο του νέου δικτάτορα.
Λίγους μήνες αργότερα - και πριν προλάβει να γιορτάσει δεκαπέντε χρόνια ως ανεξάρτητο κράτος - η Κυπριακή Δημοκρατία έπαψε να υφίσταται με την αρχική της μορφή. Το πραξικόπημα Νικόλαος Σαμψώνκατά του Μακάριου και η εγκαθίδρυση του καθεστώτος Σαμψών άνοιξαν το δρόμο για την εισβολή της Κύπρου από την Τουρκία, η οποία ακόμη διατηρεί υπό την κατοχή της περισσότερο από το ένα τρίτο του νησιού. Στις 16 Αυγούστου 2014 συμπληρώθηκαν 40 χρόνια από την κατάληψη της Μόρφου.
Δε γνωρίζουμε αν η ανάμνηση των πράξεων του δικτάτορα που επέφεραν τη διαίρεση της Κύπρου τον κατάτρεχαν μέχρι το τέλος (μάλλον όχι είναι η πιο πιθανή απάντηση). Το σίγουρο πάντως είναι ότι η 16η Αυγούστου οριοθετεί την αρχή της Κυπριακής Δημοκρατίας, αλλά και το τέλος του ανθρώπου που έφτασε στα άκρα για να την καταλύσει· και αυτό είναι ένα περιστατικό ειρωνείας που μόνο η Ιστορία μπορεί να δημιουργήσει.
Θέματα Ελληνικής Ιστορίας
InfoGnomon
Στις 16 Αυγούστου 2010 (ακριβώς επτά χρόνια μετά τον θάνατο του δικτάτορα της Ουγκάντα, Ιντί Αμίν και τέσσερα μετά τον θάνατο του Παραγουανού στρατιωτικού ηγέτη, Αλφρέδο Στρέσνερ) η είδηση του θανάτου του Δημήτριου Ιωαννίδη - πρωτεργάτη της Απριλιανής δικτατορίας, διοικητή της ΕΣΑ και μετέπειτα επικεφαλής νέου πραξικοπήματος - έκανε τον γύρο του κόσμου. Στα τηλεγραφήματα των διεθνών ειδησεογραφικών πρακτορείων παρουσιάστηκε (δικαίως) ως ο άνθρωπος που προκάλεσε την τουρκική εισβολή στην Κύπρο.
Η είδηση αυτή καθ’ αυτή δεν εντυπωσιάζει· ένας στυγνός δικτάτορας πεθαίνει σε ηλικία 87 ετών, ενώ εκτίει ποινή ισόβιας κάθειρξης. Αυτό που μας διδάσκει, όμως, είναι ότι δεν πρέπει κανείς να υποτιμά την ειρωνεία της Ιστορίας.
Στις 16 Αυγούστου 2010, την ημέρα που απεβίωσε ο «αόρατος δικτάτορας», συμπληρώθηκαν 50 χρόνια από την επίσημη ανακήρυξη της Κυπριακής Δημοκρατίας, αποδεικνύοντας ότι η μοίρα των δύο ήταν συνυφασμένη
Τρία χρόνια μετά τη συμφωνία της Ζυρίχης, ο Ιωαννίδης θα βρεθεί να υπηρετεί στη Μεγαλόνησο- εμπειρία που θα συντελέσει σημαντικά στη διαμόρφωση της άποψής του για το μέλλον της Κύπρου. Τα πρώτα σημάδια εμφανίστηκαν το καλοκαίρι του 1970, όταν το νησί «έβραζε» στον απόηχο της απόπειρας δολοφονίας του Προέδρου Μακάριου. Ο χειρισμός της κατάστασης στην Κύπρο από τον Παπαδόπουλο, σε συνάρτηση με κάποιες πρωτοβουλίες που είχε λάβει ο τότε πρωθυπουργός για να αμβλύνει τις έξωθεν επικρίσεις, επέφεραν αντιδράσεις στο εσωτερικό της χούντας.
Τα προβλήματα κορυφώθηκαν όταν ο Παπαδόπουλος αποφάσισε να προβεί σε περαιτέρω συγκέντρωση της εξουσίας στο πρόσωπό του, αναλαμβάνοντας (πέρα από την Πρωθυπουργία και το υπουργείο Άμυνας) και τη θέση του υπουργού Εξωτερικών. Η οξεία κρίση στο εσωτερικό της χούντας τερματίστηκε τον Σεπτέμβριο, με σημαντικότερες απώλειες την ικανότητα του Παπαδόπουλου να αντιμετωπίσει ευθέως τους «σκληρούς» του καθεστώτος, καθώς και τις υποτιθέμενες προσπάθειες σταδιακού εκδημοκρατισμού.
Όταν, τον Νοέμβριο του 1973, ο Ιωαννίδης ανέτρεψε τον Παπαδόπουλο, τερματίζοντας εν τη γενέση του το «πείραμα Μαρκεζίνη», οι Βρετανοί διπλωμάτες αντιλήφθηκαν αμέσως ότι πίσω από την κυβέρνηση Ανδρουτσόπουλου βρισκόταν η «κάπως σκιώδης φιγούρα» του Δημήτριου Ιωαννίδη. Ως συνέπεια των εξελίξεων στην Ελλάδα, ωστόσο, η Βρετανία αποφάσισε να υιοθετήσει εκ νέου στάση αναμονής, βαδίζοντας, όμως, πιο προσεκτικά λόγω της κοινοβουλευτικής κριτικής στο πρόσωπο του νέου δικτάτορα.
Λίγους μήνες αργότερα - και πριν προλάβει να γιορτάσει δεκαπέντε χρόνια ως ανεξάρτητο κράτος - η Κυπριακή Δημοκρατία έπαψε να υφίσταται με την αρχική της μορφή. Το πραξικόπημα Νικόλαος Σαμψώνκατά του Μακάριου και η εγκαθίδρυση του καθεστώτος Σαμψών άνοιξαν το δρόμο για την εισβολή της Κύπρου από την Τουρκία, η οποία ακόμη διατηρεί υπό την κατοχή της περισσότερο από το ένα τρίτο του νησιού. Στις 16 Αυγούστου 2014 συμπληρώθηκαν 40 χρόνια από την κατάληψη της Μόρφου.
Δε γνωρίζουμε αν η ανάμνηση των πράξεων του δικτάτορα που επέφεραν τη διαίρεση της Κύπρου τον κατάτρεχαν μέχρι το τέλος (μάλλον όχι είναι η πιο πιθανή απάντηση). Το σίγουρο πάντως είναι ότι η 16η Αυγούστου οριοθετεί την αρχή της Κυπριακής Δημοκρατίας, αλλά και το τέλος του ανθρώπου που έφτασε στα άκρα για να την καταλύσει· και αυτό είναι ένα περιστατικό ειρωνείας που μόνο η Ιστορία μπορεί να δημιουργήσει.
Θέματα Ελληνικής Ιστορίας
InfoGnomon
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
ΑΚΟΥΣΤΗΚΕ ΓΙΑ ΟΛΥΜΠΙΑΚΟ... ΤΟΝ ΒΡΙΣΚΕΙ ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΤΟΥ! (ΡΗΟΤΟ)
ΕΠΟΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Κάτω Αχαΐα: "Πέταξαν" κοσμήματα αξίας χιλιάδων ευρώ
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
