2014-08-18 18:02:27
Συνδυασμός στρατιωτικής δύναμης και πολιτικών ακροβασιών
Οι δύο τελευταίοι αμερικανοί πρόεδροι ακολούθησαν λάθος τακτική στο Ιράκ με διαφορετικούς ωστόσο, τρόπους, αναφέρει σε άρθρο του ο Economist.
Ο Τζορτζ Μπους εισέβαλε στη χώρα το 2003 με όπλα προτεταμένα, 148.000 στρατιώτες και πολύ λίγη σκέψη για το πώς θα σταθεροποιούσε την κατάσταση μετά την ήττα του Σαντάμ Χουσεΐν. Οι συνέπειες ήταν καταστροφικές.
Ο Μπαράκ Ομπάμα είχε μια διαφορετική προσέγγιση. Θεωρώντας ότι οι Αμερικανοί δεν ήταν σε θέση να φέρουν την ειρήνη σε αυτό το σύνθετο, βίαιο και μακρινό τόπο, έστειλε στρατεύματα στη χώρα και στη συνέχεια, ακολούθησε την ίδια λογική στη Συρία, όπου έκανε λίγα για να υποστηρίξει τους μετριοπαθείς αντιπάλους του Μπασάρ Άσαντ. Η πολιτική αυτή οδήγησε στην άνοδο του ισλαμικού κράτους (IS), μια σουνιτική τρομοκρατική ομάδα, η οποία έχει λάβει έδαφος στη Συρία και το Ιράκ.
Τώρα η προοπτική ενός χαλιφάτου με εξτρεμιστές με σκοπό να επιτεθούν στη Δύση έχει πείσει τον Ομπάμα ότι δεν μπορεί να ξεφύγει από το χάος στη Μεσοποταμίας και πλέον προσπαθεί να συνδυάσει μια μέτρια στρατιωτική δύναμη με σκληρές πολιτικές ακροβασίες. Λαμβάνοντας υπόψη τις συνθήκες στην περιοχή, οι πιθανότητες επιτυχίας αυτής της προσέγγισης είναι περιορισμένες. Αλλά είναι σίγουρα καλύτερες από οποιασδήποτε άλλης.
Ένα επικίνδυνο στοίχημα
Όταν στις 8 Αυγούστου ο Ομπάμα ξεκίνησε τους βομβαρδισμούς, οι επικριτές έσπευσαν να πουν ότι ο αμερικανός πρόεδρος έκανε τόσα λίγα και τόσο αργά. Η Αμερική καθόταν απλώς και παρακολουθούσε το πρόβλημα στο βόρειο Ιράκ με μια μεγάλη ανθρωπιστική καταστροφή να ακολουθεί, ανέφεραν. Βέβαια, θα πρέπει να γίνουν πολύ περισσότερα για να ξεριζωθούν οι εξτρεμιστές. Αλλά ο Ομπάμα, ο τέταρτος Αμερικανός πρόεδρος που βομβαρδίζει το Ιράκ, αξίζει τα εύσημα για την εκμάθηση από τα λάθη του παρελθόντος.
Για να σταματήσει αυτό δεν αρκεί να εξαπολύσει μια νέα επίθεση. Το μόνο που θα καταφέρει είναι να συνενώσει τους τζιχαντιστές. Απαιτείται μια σταθερή πολιτική στο Ιράκ από μια κυβέρνηση που θα είναι ευρεία και δημοφιλείς.
Η τελευταία της οποίας ηγήθηκε τα τελευταία οκτώ χρόνια ο Νούρι αλ-Μαλίκι, δεν ήταν αυτού του είδους. Αποξένωσε τους Κούρδους και απέκλεισε του σουνίτες, οι οποίοι αποτελούν το ένα τέταρτο του πληθυσμού. Ορισμένοι σουνίτες υποστήριξαν τους εξτρεμιστές της IS καθώς τους είδαν ως το μόνο μέσο άμυνας ενάντια στη βιαιότητα. Μια αμερικανική επίθεση στο IS κινδυνεύει να θεωρηθεί ως μια θρησκευτική κίνηση.
Το ρίσκο του Ομπάμα ήταν τα αρνηθεί όλα, εκτός από την ελάχιστη στρατιωτική υποστήριξη προκειμένου να αναγκάσει την πολιτική αλλαγή στη Βαγδάτη. Η στρατηγική αυτή είχε το κόστος της -το IS έχει παγιώσει τον έλεγχό του στην δεύτερη μεγαλύτερη πόλη του Ιράκ, Μοσούλη, και κατέλαβε ένα φράγμα που προμηθεύει το μεγαλύτερο μέρος της χώρας με νερό- αλλά επετεύχθη η πολιτική αλλαγή στη Βαγδάτη. Ο Μαλίκι αντικαταστάθηκε ως πρωθυπουργός από τον Χάιντερ αλ-Αμπάντι.
Ο Μαλίκι ήταν ένας απαίσιος πρωθυπουργός. Αν ο Αμπάντι, επίσης σιίτης, διορίσει ένα υπουργικό συμβούλιο που να περιλαμβάνει ανώτερους σουνίτες σε περίοπτη θέση, θα μειώσει τη λαϊκή υποστήριξη για τους εξτρεμιστές. Αυτό θα ανοίξει το δρόμο για συντονισμένη στρατιωτική δράση από την ιρακινή κυβέρνηση ενάντια στους εξτρεμιστές. Με την βοήθεια μάλιστα της Αμερική θα είναι εφικτό να απωθήσουν το IS.
Ωστόσο υπάρχουν κίνδυνοι σε αυτό το σενάριο: εάν οι αμερικανικοί βομβαρδισμοί προκαλέσουν πολλά θύματα μεταξύ των αμάχων, οι εξτρεμιστές θα έχουν περισσότερες πιθανότητες να θεωρηθούν προστάτες των Σουνιτών εναντίον μιας εχθρικής σιιτικής κυβέρνησης και των απίστων συμμάχων της.
Το πιο περίπλοκο ζήτημα για τον Ομπάμα είναι τι θα συμβεί αν το Ιράκ αποτύχει να αποκτήσει ένα καλύτερο πρωθυπουργό ή μια πιο «περιεκτική» κυβέρνηση. Οι φιλοδοξίες των τζιχαντιστών να ιδρύσουν ένα ισλαμικό χαλιφάτο δεν μπορούν να γίνουν ανεκτές. Αλλά μια ολομέτωπη επίθεση μπορεί να οδηγήσει τους σουνίτες στο IS και να οδηγήσει στη διάλυση του Ιράκ.
Οι Κούρδοι ζουν σε ένα περισσότερο ή λιγότερο περιορισμένο έδαφος: είναι πολύ πιθανό να φανταστεί κανείς τη δημιουργία ενός ανεξάρτητου κουρδικού κράτους. Οι Σουνίτες και οι Σιίτες όμως δεν μπορούν. Ο διαχωρισμός της χώρας θα μπορούσε να οδηγήσει σε μια πρωτοφανούς κλίμακας αιματοχυσία.
Και για μια ακόμη φορά Συρία
Σε κάθε περίπτωση, οι ηγέτες της Δύσης πρέπει να προετοιμάσουν το κοινό για μια μακρά στρατιωτική εμπλοκή σε αυτό το μέρος του κόσμου. Ακόμα κι αν αντιμετωπιστούν με όλη τη στρατιωτική δύναμη της Αμερικής, οι εξτρεμιστές θα μπορούσαν να επιστρέψουν στον πληθυσμό της Μοσούλης, μια πόλη των δύο εκατομμυρίων ανθρώπων όπου είχαν μια ισχυρή παρουσία για χρόνια. Θα μπορούσαν να γυρίσουν και πάλι στα γειτονικά σύνορα με τη Συρία, όπου έχουν ένα ασφαλές καταφύγιο σε εκτάσεις γης που έχουν κατασχεθεί κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου. Και από εκεί πιθανότατα θα συνεχίσουν να «προωθούν» την αστάθεια στο Ιράκ.
Αυτό βέβαια δημιουργεί μια δυσάρεστη αλήθεια για τον Ομπάμα. Ο ίδιος θεωρεί ότι οι τζιχαντιστές μπορεί να αντιμετωπισθούν μόνο με τη δημιουργία σταθερότητας στο Ιράκ. Παρόμοια κατάσταση υπάρχει και στη Συρία.
Ωστόσο, ο πρόεδρος έχει σταματήσει από καιρό να παρεμβαίνει εκεί, σε ένα πόλεμο που έχει κουράσει το αμερικανικό κοινό, το Κογκρέσο, καθώς και τους διεθνείς δικηγόρους. Παρόλα αυτά, μακροπρόθεσμα Αμερική είναι απίθανο να μπορέσει να καταστρέψει ή να περιορίσει του τζιχαντιστές χωρίς να εμπλακεί ο ίδιος στη Συρία.
Η νέα προσέγγιση του Ομπάμα στο Ιράκ φαίνεται να λειτουργεί. Αλλά θα χρειαστεί περισσότερο αποφασιστική δράση κατά των μαχητών της Τζιχάντ.
ΒΗΜΑ
InfoGnomon
Οι δύο τελευταίοι αμερικανοί πρόεδροι ακολούθησαν λάθος τακτική στο Ιράκ με διαφορετικούς ωστόσο, τρόπους, αναφέρει σε άρθρο του ο Economist.
Ο Τζορτζ Μπους εισέβαλε στη χώρα το 2003 με όπλα προτεταμένα, 148.000 στρατιώτες και πολύ λίγη σκέψη για το πώς θα σταθεροποιούσε την κατάσταση μετά την ήττα του Σαντάμ Χουσεΐν. Οι συνέπειες ήταν καταστροφικές.
Ο Μπαράκ Ομπάμα είχε μια διαφορετική προσέγγιση. Θεωρώντας ότι οι Αμερικανοί δεν ήταν σε θέση να φέρουν την ειρήνη σε αυτό το σύνθετο, βίαιο και μακρινό τόπο, έστειλε στρατεύματα στη χώρα και στη συνέχεια, ακολούθησε την ίδια λογική στη Συρία, όπου έκανε λίγα για να υποστηρίξει τους μετριοπαθείς αντιπάλους του Μπασάρ Άσαντ. Η πολιτική αυτή οδήγησε στην άνοδο του ισλαμικού κράτους (IS), μια σουνιτική τρομοκρατική ομάδα, η οποία έχει λάβει έδαφος στη Συρία και το Ιράκ.
Τώρα η προοπτική ενός χαλιφάτου με εξτρεμιστές με σκοπό να επιτεθούν στη Δύση έχει πείσει τον Ομπάμα ότι δεν μπορεί να ξεφύγει από το χάος στη Μεσοποταμίας και πλέον προσπαθεί να συνδυάσει μια μέτρια στρατιωτική δύναμη με σκληρές πολιτικές ακροβασίες. Λαμβάνοντας υπόψη τις συνθήκες στην περιοχή, οι πιθανότητες επιτυχίας αυτής της προσέγγισης είναι περιορισμένες. Αλλά είναι σίγουρα καλύτερες από οποιασδήποτε άλλης.
Ένα επικίνδυνο στοίχημα
Όταν στις 8 Αυγούστου ο Ομπάμα ξεκίνησε τους βομβαρδισμούς, οι επικριτές έσπευσαν να πουν ότι ο αμερικανός πρόεδρος έκανε τόσα λίγα και τόσο αργά. Η Αμερική καθόταν απλώς και παρακολουθούσε το πρόβλημα στο βόρειο Ιράκ με μια μεγάλη ανθρωπιστική καταστροφή να ακολουθεί, ανέφεραν. Βέβαια, θα πρέπει να γίνουν πολύ περισσότερα για να ξεριζωθούν οι εξτρεμιστές. Αλλά ο Ομπάμα, ο τέταρτος Αμερικανός πρόεδρος που βομβαρδίζει το Ιράκ, αξίζει τα εύσημα για την εκμάθηση από τα λάθη του παρελθόντος.
Για να σταματήσει αυτό δεν αρκεί να εξαπολύσει μια νέα επίθεση. Το μόνο που θα καταφέρει είναι να συνενώσει τους τζιχαντιστές. Απαιτείται μια σταθερή πολιτική στο Ιράκ από μια κυβέρνηση που θα είναι ευρεία και δημοφιλείς.
Η τελευταία της οποίας ηγήθηκε τα τελευταία οκτώ χρόνια ο Νούρι αλ-Μαλίκι, δεν ήταν αυτού του είδους. Αποξένωσε τους Κούρδους και απέκλεισε του σουνίτες, οι οποίοι αποτελούν το ένα τέταρτο του πληθυσμού. Ορισμένοι σουνίτες υποστήριξαν τους εξτρεμιστές της IS καθώς τους είδαν ως το μόνο μέσο άμυνας ενάντια στη βιαιότητα. Μια αμερικανική επίθεση στο IS κινδυνεύει να θεωρηθεί ως μια θρησκευτική κίνηση.
Το ρίσκο του Ομπάμα ήταν τα αρνηθεί όλα, εκτός από την ελάχιστη στρατιωτική υποστήριξη προκειμένου να αναγκάσει την πολιτική αλλαγή στη Βαγδάτη. Η στρατηγική αυτή είχε το κόστος της -το IS έχει παγιώσει τον έλεγχό του στην δεύτερη μεγαλύτερη πόλη του Ιράκ, Μοσούλη, και κατέλαβε ένα φράγμα που προμηθεύει το μεγαλύτερο μέρος της χώρας με νερό- αλλά επετεύχθη η πολιτική αλλαγή στη Βαγδάτη. Ο Μαλίκι αντικαταστάθηκε ως πρωθυπουργός από τον Χάιντερ αλ-Αμπάντι.
Ο Μαλίκι ήταν ένας απαίσιος πρωθυπουργός. Αν ο Αμπάντι, επίσης σιίτης, διορίσει ένα υπουργικό συμβούλιο που να περιλαμβάνει ανώτερους σουνίτες σε περίοπτη θέση, θα μειώσει τη λαϊκή υποστήριξη για τους εξτρεμιστές. Αυτό θα ανοίξει το δρόμο για συντονισμένη στρατιωτική δράση από την ιρακινή κυβέρνηση ενάντια στους εξτρεμιστές. Με την βοήθεια μάλιστα της Αμερική θα είναι εφικτό να απωθήσουν το IS.
Ωστόσο υπάρχουν κίνδυνοι σε αυτό το σενάριο: εάν οι αμερικανικοί βομβαρδισμοί προκαλέσουν πολλά θύματα μεταξύ των αμάχων, οι εξτρεμιστές θα έχουν περισσότερες πιθανότητες να θεωρηθούν προστάτες των Σουνιτών εναντίον μιας εχθρικής σιιτικής κυβέρνησης και των απίστων συμμάχων της.
Το πιο περίπλοκο ζήτημα για τον Ομπάμα είναι τι θα συμβεί αν το Ιράκ αποτύχει να αποκτήσει ένα καλύτερο πρωθυπουργό ή μια πιο «περιεκτική» κυβέρνηση. Οι φιλοδοξίες των τζιχαντιστών να ιδρύσουν ένα ισλαμικό χαλιφάτο δεν μπορούν να γίνουν ανεκτές. Αλλά μια ολομέτωπη επίθεση μπορεί να οδηγήσει τους σουνίτες στο IS και να οδηγήσει στη διάλυση του Ιράκ.
Οι Κούρδοι ζουν σε ένα περισσότερο ή λιγότερο περιορισμένο έδαφος: είναι πολύ πιθανό να φανταστεί κανείς τη δημιουργία ενός ανεξάρτητου κουρδικού κράτους. Οι Σουνίτες και οι Σιίτες όμως δεν μπορούν. Ο διαχωρισμός της χώρας θα μπορούσε να οδηγήσει σε μια πρωτοφανούς κλίμακας αιματοχυσία.
Και για μια ακόμη φορά Συρία
Σε κάθε περίπτωση, οι ηγέτες της Δύσης πρέπει να προετοιμάσουν το κοινό για μια μακρά στρατιωτική εμπλοκή σε αυτό το μέρος του κόσμου. Ακόμα κι αν αντιμετωπιστούν με όλη τη στρατιωτική δύναμη της Αμερικής, οι εξτρεμιστές θα μπορούσαν να επιστρέψουν στον πληθυσμό της Μοσούλης, μια πόλη των δύο εκατομμυρίων ανθρώπων όπου είχαν μια ισχυρή παρουσία για χρόνια. Θα μπορούσαν να γυρίσουν και πάλι στα γειτονικά σύνορα με τη Συρία, όπου έχουν ένα ασφαλές καταφύγιο σε εκτάσεις γης που έχουν κατασχεθεί κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου. Και από εκεί πιθανότατα θα συνεχίσουν να «προωθούν» την αστάθεια στο Ιράκ.
Αυτό βέβαια δημιουργεί μια δυσάρεστη αλήθεια για τον Ομπάμα. Ο ίδιος θεωρεί ότι οι τζιχαντιστές μπορεί να αντιμετωπισθούν μόνο με τη δημιουργία σταθερότητας στο Ιράκ. Παρόμοια κατάσταση υπάρχει και στη Συρία.
Ωστόσο, ο πρόεδρος έχει σταματήσει από καιρό να παρεμβαίνει εκεί, σε ένα πόλεμο που έχει κουράσει το αμερικανικό κοινό, το Κογκρέσο, καθώς και τους διεθνείς δικηγόρους. Παρόλα αυτά, μακροπρόθεσμα Αμερική είναι απίθανο να μπορέσει να καταστρέψει ή να περιορίσει του τζιχαντιστές χωρίς να εμπλακεί ο ίδιος στη Συρία.
Η νέα προσέγγιση του Ομπάμα στο Ιράκ φαίνεται να λειτουργεί. Αλλά θα χρειαστεί περισσότερο αποφασιστική δράση κατά των μαχητών της Τζιχάντ.
ΒΗΜΑ
InfoGnomon
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Αδειάζει τα ταμεία της η Μάντσεστερ για τον Ντι Μαρία
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
