2014-08-27 08:23:34
Αλεξάντρ Κούρντιν, ειδικά για τη RBTH
Ο South Stream είναι πιο επίκαιρος από ποτέ. Η γεωπολιτική κατάσταση καθιστά μεγαλύτερη την αξία ενός επιπλέον “δρόμου” μεταφοράς φυσικού αερίου από τη Ρωσία προς την Ευρώπη, Ωστόσο, τα εμπόδια εξακολουθούν να υφίστανται, ενώ μαίνονται οι αντιπαραθέσεις ανάμεσα στα μεγάλα συμφέροντα.
Βασικός σκοπός του σχεδίου αγωγών, South Stream, είναι η διασφάλιση της παροχής φυσικού αερίου από τη Ρωσία στην Ευρώπη. Το σύστημα αγωγών εξαγωγής αερίου πρέπει να είναι δομημένο με τέτοιο τρόπο ώστε σε περίπτωση ανάγκης να μπορεί να αντικατασταθεί οποιοδήποτε εξαγωγικό δρομολόγιο, ακόμη και το πιο σημαντικό.
Αυτή τη στιγμή οι ετήσιες εξαγωγές της Gazprom από τη Ρωσία προς την Ευρώπη εξαρτώνται από τις κλιματολογικές συνθήκες και τις συγκυρίες στην ευρωπαϊκή αγορά. Με έναν πρόχειρο υπολογισμό, για τη μεταφορά του αερίου στην Ευρώπη χρειάζονται αγωγοί με ικανότητα μεταφοράς 130-140 δις
. κυβικών μέτρων ετησίως, χωρίς να υπολογίζονται οι προμήθειες αερίου στη Φιλανδία, στις χώρες της Βαλτικής και στην Τουρκία που πραγματοποιούνται με ξεχωριστούς αγωγούς. Σήμερα ένα μέρος του αερίου παραδίδεται στην Ευρώπη από τον North Stream (υποθαλάσσιος αγωγός στη Βαλτική), ένα τμήμα μέσω της Λευκορωσίας και ένα άλλο μέσω Ουκρανίας. Η ισχύς του North Stream είναι 55 δις. κυβ. μέτρα ετησίως με πλήρη εκμετάλλευση των μεταφορικών του δυνατοτήτων, το λευκορωσικό σύστημα μπορεί να εξασφαλίσει τη μεταφορά περίπου 35-40 δις., και το ουκρανικό 140-150 δις. κυβ. μέτρα.
Το ουκρανικό εμπόδιο
Η κατασκευή του South Stream θα επιτρέψει την παράδοση φυσικού αερίου ακόμα και χωρίς τη χρήση οποιασδήποτε από τις υφιστάμενες διαδρομές και πρωτίστως της ουκρανικής. Αυτό δεν σημαίνει ότι η Gazprom θα παραιτηθεί από τη μεταφορά μέσω της Ουκρανίας, αλλά η εξάρτηση από τις ενέργειες της ουκρανικής κυβέρνησης θα είναι πολύ μικρότερη. Συν τοις άλλοις, στις επικρατούσες συνθήκες του αρκετά μεγάλου ανταγωνισμού στην ευρωπαϊκή αγορά φυσικού αερίου και της πρόθεσης της Gazprom να μειώσει τις τιμές, οι ευρωπαίοι καταναλωτές μπορούν να μην φοβούνται ότι θα επωμιστούν πρόσθετα έξοδα.
Το 2014 στις ευρωπαϊκές χώρες υπήρχε έντονη ανησυχία για τον κίνδυνο από ενδεχόμενη διακοπή των μεταφορών μέσω Ουκρανίας. Ο South Stream μπορεί να απαλείψει αυτό το πρόβλημα για τα επόμενα δύο χρόνια. Γι’ αυτό και το πρόγραμμα είναι συμφέρον για τους ευρωπαίους καταναλωτές. Αν και από οικονομική άποψη, τα χαρακτηριστικά του μπορούν να εγείρουν κάποια σημαντικά ερωτήματα. Ειδικότερα, είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς ότι με τον South Stream θα αυξηθεί και η ζήτηση ρωσικού αερίου από την Ευρώπη. Η ισχύς του νέου αγωγού θα πρέπει να είναι 63 δις. κυβ. μέτρα το χρόνο, αλλά μια τέτοια αύξηση της ζήτησης για ρωσικό αέριο, είναι ελάχιστα πιθανή στο προσεχές μέλλον. Αρα, και τέτοιες ποσότητες δεν θα “τρέξουν” άμεσα από τον αγωγό.
Κρίσιμη, μεταβατική περίοδος
Ο South Stream σε νέα κρίσιμη καμπή
Η υλοποίηση του προγράμματος αυτού θα γίνει σε μια μεταβατική περίοδο της ευρωπαϊκής αγοράς. Και αυτό προσέδωσε στον South Stream έναν συγκρουσιακό χαρακτήρα, ενισχύοντας την πολιτική χροιά του. Αυτός βρέθηκε σε μια διπλή δίνη πολιτικών προβλημάτων. Από τη μια πλευρά, τα τελευταία χρόνια εγείρεται διαρκώς το ζήτημα του κατά πόσο αυτός συνάδει με το Γ΄ ενεργειακό πακέτο, δηλαδή τους ευρωπαϊκούς κανόνες που απαγορεύουν τον συνδυασμό της εξόρυξης και της μεταφοράς του αερίου από την ίδια εταιρία. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή απαιτεί από τις χώρες της ΕΕ να συμμορφωθούν με αυτούς του κανόνες. Ουσιαστικά δηλαδή, στα πλαίσια της συγκεκριμένης νομοθεσίας, η Κομισιόν δεν μπορεί να απαγορεύσει στις ρωσικές και βουλγαρικές εταιρίες να κατασκευάσουν τους αγωγούς σύμφωνα με τις διεθνείς συμφωνίες που έχουν συναφθεί. Ωστόσο, μπορεί να ενεργήσει με τέτοιο τρόπο ώστε να απαγορευτεί η μεταφορά αερίου απ’ αυτούς τους αγωγούς.
Ετσι, οι επιλογές για τις ευρωπαϊκές χώρες που συμμετέχουν στο πρόγραμμα είναι οι εξής: Είτε να συνεχίσουν τις εργασίες αγνοώντας όλες τις δυσκολίες και προκαλώντας κατ’ αυτό τον τρόπο τη δυσαρέσκεια της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, είτε να τις διακόψουν και να περιμένουν. Η βουλγαρική κυβέρνηση προχώρησε στη δεύτερη επιλογή και μάλιστα με ηχηρό τρόπο, απειλώντας μάλιστα να προσφύγει στις αρχές επιβολής του νόμου. Κατ’ αυτό τον τρόπο η κυβέρνηση της χώρας έδειξε στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή πως η Βουλγαρία είναι ένας καλός παίκτης. Ωστόσο, αυτό στην πραγματικότητα δεν πρόσθεσε, ούτε και αφαίρεσε τίποτα σε σχέση με τις προοπτικές του προγράμματος.
ΝΟΤΙΟ ΡΕΥΜΑ
Σε κάθε περίπτωση, είναι αναγκαίος ένας συμβιβασμός ανάμεσα στη Gazprom και στην Ευρώπη, αλλά μεταξύ τους υπάρχει μια θεμελιώδης πολιτική σύγκρουση, διότι καμία από τις πλευρές δεν είναι διατεθειμένη να αλλάξει το επιχειρηματικό μοντέλο της. Αφενός οι Ευρωπαίοι έχουν το δικαίωμα να αξιώνουν από τις εταιρίες που λειτουργούν σε ευρωπαϊκό έδαφος την τήρηση της ευρωπαϊκής νομοθεσίας. Αφετέρου, υπάρχουν παραδείγματα περί του αντιθέτου, για παράδειγμα η δραστηριότητα του Οργανισμού Χωρών Εξαγωγέων Πετρελαίου (OPEC). Ο Οργανισμός αυτός αποτελεί ένα καρτέλ στην πιο απροκάλυπτη έκφανσή του, τη στιγμή που τα καρτέλ απαγορεύονται αυστηρά στην ΕΕ. Αυτό όμως δεν εμποδίζει τους Ευρωπαίους να αγοράζουν πετρέλαιο από τις εταιρίες των χωρών του OPEC και να μην απαιτούν επιπρόσθετες άδειες.
Το δεύτερο επίπεδο της αντιπαράθεσης συνδέεται με τη σύγκρουση στην Ουκρανία. Παρά το εμφανές κίνητρο που υπάρχει για διαφοροποίηση στις προμήθειες φυσικού αερίου, η επίτευξη οποιασδήποτε συναίνεσης μεταξύ των Ρώσων και Ευρωπαίων δυσκόλεψε σημαντικά, λόγω της κλιμάκωσης της έντασης και από τις δυο πλευρές. Δυστυχώς, εξαιτίας αυτού του γεγονότος η διαδικασία αναζήτησης λύσης σχετικά με τον South Stream, είναι προφανές ότι θα επιβραδυνθεί. Εντούτοις, το πιθανότερο είναι πως το ενδιαφέρον όλων των πλευρών για το πρόγραμμα θα επιτρέψει να εξευρεθεί ένας συμβιβασμός, αλλά πλέον θα απαιτηθεί γι’ αυτόν περισσότερος χρόνος -τουλάχιστον μερικοί επιπλέον μήνες- καθώς και μεγάλες προσπάθειες.
Ο συντάκτης είναι προϊστάμενος της Διεύθυνσης στρατηγικών μελετών σε θέματα ενέργειας του Κέντρου αναλύσεων τηςΚυβέρνησης της Ρωσικής Ομοσπονδίας.
Σύγχρονη Ρωσία
InfoGnomon
Ο South Stream είναι πιο επίκαιρος από ποτέ. Η γεωπολιτική κατάσταση καθιστά μεγαλύτερη την αξία ενός επιπλέον “δρόμου” μεταφοράς φυσικού αερίου από τη Ρωσία προς την Ευρώπη, Ωστόσο, τα εμπόδια εξακολουθούν να υφίστανται, ενώ μαίνονται οι αντιπαραθέσεις ανάμεσα στα μεγάλα συμφέροντα.
Βασικός σκοπός του σχεδίου αγωγών, South Stream, είναι η διασφάλιση της παροχής φυσικού αερίου από τη Ρωσία στην Ευρώπη. Το σύστημα αγωγών εξαγωγής αερίου πρέπει να είναι δομημένο με τέτοιο τρόπο ώστε σε περίπτωση ανάγκης να μπορεί να αντικατασταθεί οποιοδήποτε εξαγωγικό δρομολόγιο, ακόμη και το πιο σημαντικό.
Αυτή τη στιγμή οι ετήσιες εξαγωγές της Gazprom από τη Ρωσία προς την Ευρώπη εξαρτώνται από τις κλιματολογικές συνθήκες και τις συγκυρίες στην ευρωπαϊκή αγορά. Με έναν πρόχειρο υπολογισμό, για τη μεταφορά του αερίου στην Ευρώπη χρειάζονται αγωγοί με ικανότητα μεταφοράς 130-140 δις
Το ουκρανικό εμπόδιο
Η κατασκευή του South Stream θα επιτρέψει την παράδοση φυσικού αερίου ακόμα και χωρίς τη χρήση οποιασδήποτε από τις υφιστάμενες διαδρομές και πρωτίστως της ουκρανικής. Αυτό δεν σημαίνει ότι η Gazprom θα παραιτηθεί από τη μεταφορά μέσω της Ουκρανίας, αλλά η εξάρτηση από τις ενέργειες της ουκρανικής κυβέρνησης θα είναι πολύ μικρότερη. Συν τοις άλλοις, στις επικρατούσες συνθήκες του αρκετά μεγάλου ανταγωνισμού στην ευρωπαϊκή αγορά φυσικού αερίου και της πρόθεσης της Gazprom να μειώσει τις τιμές, οι ευρωπαίοι καταναλωτές μπορούν να μην φοβούνται ότι θα επωμιστούν πρόσθετα έξοδα.
Το 2014 στις ευρωπαϊκές χώρες υπήρχε έντονη ανησυχία για τον κίνδυνο από ενδεχόμενη διακοπή των μεταφορών μέσω Ουκρανίας. Ο South Stream μπορεί να απαλείψει αυτό το πρόβλημα για τα επόμενα δύο χρόνια. Γι’ αυτό και το πρόγραμμα είναι συμφέρον για τους ευρωπαίους καταναλωτές. Αν και από οικονομική άποψη, τα χαρακτηριστικά του μπορούν να εγείρουν κάποια σημαντικά ερωτήματα. Ειδικότερα, είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς ότι με τον South Stream θα αυξηθεί και η ζήτηση ρωσικού αερίου από την Ευρώπη. Η ισχύς του νέου αγωγού θα πρέπει να είναι 63 δις. κυβ. μέτρα το χρόνο, αλλά μια τέτοια αύξηση της ζήτησης για ρωσικό αέριο, είναι ελάχιστα πιθανή στο προσεχές μέλλον. Αρα, και τέτοιες ποσότητες δεν θα “τρέξουν” άμεσα από τον αγωγό.
Κρίσιμη, μεταβατική περίοδος
Ο South Stream σε νέα κρίσιμη καμπή
Η υλοποίηση του προγράμματος αυτού θα γίνει σε μια μεταβατική περίοδο της ευρωπαϊκής αγοράς. Και αυτό προσέδωσε στον South Stream έναν συγκρουσιακό χαρακτήρα, ενισχύοντας την πολιτική χροιά του. Αυτός βρέθηκε σε μια διπλή δίνη πολιτικών προβλημάτων. Από τη μια πλευρά, τα τελευταία χρόνια εγείρεται διαρκώς το ζήτημα του κατά πόσο αυτός συνάδει με το Γ΄ ενεργειακό πακέτο, δηλαδή τους ευρωπαϊκούς κανόνες που απαγορεύουν τον συνδυασμό της εξόρυξης και της μεταφοράς του αερίου από την ίδια εταιρία. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή απαιτεί από τις χώρες της ΕΕ να συμμορφωθούν με αυτούς του κανόνες. Ουσιαστικά δηλαδή, στα πλαίσια της συγκεκριμένης νομοθεσίας, η Κομισιόν δεν μπορεί να απαγορεύσει στις ρωσικές και βουλγαρικές εταιρίες να κατασκευάσουν τους αγωγούς σύμφωνα με τις διεθνείς συμφωνίες που έχουν συναφθεί. Ωστόσο, μπορεί να ενεργήσει με τέτοιο τρόπο ώστε να απαγορευτεί η μεταφορά αερίου απ’ αυτούς τους αγωγούς.
Ετσι, οι επιλογές για τις ευρωπαϊκές χώρες που συμμετέχουν στο πρόγραμμα είναι οι εξής: Είτε να συνεχίσουν τις εργασίες αγνοώντας όλες τις δυσκολίες και προκαλώντας κατ’ αυτό τον τρόπο τη δυσαρέσκεια της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, είτε να τις διακόψουν και να περιμένουν. Η βουλγαρική κυβέρνηση προχώρησε στη δεύτερη επιλογή και μάλιστα με ηχηρό τρόπο, απειλώντας μάλιστα να προσφύγει στις αρχές επιβολής του νόμου. Κατ’ αυτό τον τρόπο η κυβέρνηση της χώρας έδειξε στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή πως η Βουλγαρία είναι ένας καλός παίκτης. Ωστόσο, αυτό στην πραγματικότητα δεν πρόσθεσε, ούτε και αφαίρεσε τίποτα σε σχέση με τις προοπτικές του προγράμματος.
ΝΟΤΙΟ ΡΕΥΜΑ
Σε κάθε περίπτωση, είναι αναγκαίος ένας συμβιβασμός ανάμεσα στη Gazprom και στην Ευρώπη, αλλά μεταξύ τους υπάρχει μια θεμελιώδης πολιτική σύγκρουση, διότι καμία από τις πλευρές δεν είναι διατεθειμένη να αλλάξει το επιχειρηματικό μοντέλο της. Αφενός οι Ευρωπαίοι έχουν το δικαίωμα να αξιώνουν από τις εταιρίες που λειτουργούν σε ευρωπαϊκό έδαφος την τήρηση της ευρωπαϊκής νομοθεσίας. Αφετέρου, υπάρχουν παραδείγματα περί του αντιθέτου, για παράδειγμα η δραστηριότητα του Οργανισμού Χωρών Εξαγωγέων Πετρελαίου (OPEC). Ο Οργανισμός αυτός αποτελεί ένα καρτέλ στην πιο απροκάλυπτη έκφανσή του, τη στιγμή που τα καρτέλ απαγορεύονται αυστηρά στην ΕΕ. Αυτό όμως δεν εμποδίζει τους Ευρωπαίους να αγοράζουν πετρέλαιο από τις εταιρίες των χωρών του OPEC και να μην απαιτούν επιπρόσθετες άδειες.
Το δεύτερο επίπεδο της αντιπαράθεσης συνδέεται με τη σύγκρουση στην Ουκρανία. Παρά το εμφανές κίνητρο που υπάρχει για διαφοροποίηση στις προμήθειες φυσικού αερίου, η επίτευξη οποιασδήποτε συναίνεσης μεταξύ των Ρώσων και Ευρωπαίων δυσκόλεψε σημαντικά, λόγω της κλιμάκωσης της έντασης και από τις δυο πλευρές. Δυστυχώς, εξαιτίας αυτού του γεγονότος η διαδικασία αναζήτησης λύσης σχετικά με τον South Stream, είναι προφανές ότι θα επιβραδυνθεί. Εντούτοις, το πιθανότερο είναι πως το ενδιαφέρον όλων των πλευρών για το πρόγραμμα θα επιτρέψει να εξευρεθεί ένας συμβιβασμός, αλλά πλέον θα απαιτηθεί γι’ αυτόν περισσότερος χρόνος -τουλάχιστον μερικοί επιπλέον μήνες- καθώς και μεγάλες προσπάθειες.
Ο συντάκτης είναι προϊστάμενος της Διεύθυνσης στρατηγικών μελετών σε θέματα ενέργειας του Κέντρου αναλύσεων τηςΚυβέρνησης της Ρωσικής Ομοσπονδίας.
Σύγχρονη Ρωσία
InfoGnomon
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Ένας στους επτά Αμερικανούς πάσχει από τη «μέθη του ύπνου»
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
![Μοναχικοί... επιβάτες της Malaysian Airlines! Πετάνε άδεια τα αεροπλάνα [photos]](https://images.newsnowgreece.com/71/718768/monaxikoi-epivates-tis-Malaysian-Airlines-petane-adeia-ta-aeroplana-photos-1-124x78.jpg)
