2014-09-12 13:20:25
Μακρύς είναι ο κατάλογος των τσεκουρωμένων εξετάσεων του Μάκη Βορίδη καθώς δεν είναι μόνο το τεστ ΠΑΠ και ο έλεγχος του προστάτη )PSA), που κόβονται από τον ΕΟΠΥΥ. Η λίστα με τις εξετάσεις τις οποίες θα πρέπει πια να πληρώνουν από την τσέπη τους οι ασθενείς είναι τεράστια και αφορά σχεδόν το σύνολο των προληπτικών εξετάσεων.
Οι εξετάσεις που κόβονται αφορούν μεταξύ αλλων τον θυρεοειδή, τον καρκίνο, τα οστά, την αναιμία καθώς και δεκάδες άλλες ασθένειες. Δείτε τον πλήρη κατάλογο με τις κομμένες εξετάσεις
Φερριτίνη ορού
Δεν δικαιολογείται έλεγχος ολόκληρου του πληθυσμού
Δικαιολογείται έλεγχος σε:
Διερεύνηση υποχρωμίας στη γενική αίματος ή αποδεδειγμένης αναιμίας ή ενδαγγειακής αιμόλυσης
Κλινική υπόνοια σιδηροπενίας: Απόπτωση τριχών, δυσανεξία στο ψύχος, εύκολη κόπωση
Γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας
Έγκυες - θηλάζουσες
Παιδιά
Υποθρεψία - Αποκλειστική φυτοφαγία
Αλκοολισμός - Ηλικία άνω 75 ετών
Αθλήματα αντοχής
Παθήσεις πεπτικού που διαταράσσουν την πρόσληψη σιδήρου
Φάρμακα που διαταράσσουν την πρόσληψη σιδήρου
Χρόνια νεφρική ανεπάρκεια
Σίδηρος Τρανσφερρίνη ορού Ολική σιδηροδεσμευτική ικανότητα ορού
Δικαιολογείται έλεγχος σε:
Παθολογικές τιμές φερριτίνης
Δεν δικαιολογείται έλεγχος ολόκληρου του πληθυσμού
Στους ενήλικες δικαιολογείται έλεγχος σε:
Ευρήματα στη γενική αίματος συμβατά με μακροκυττάρωση (MCV άνω 100 fL) ή νορμόχρωμη αναιμία, συνυπάρχουσα με μειωμένη φερριτίνη ορού. Διαταραχή ωρίμανσης κυττάρων λευκής σειράς, δυσμεγακαρυοποίηση ή παγκυτταροπενία
Απότομη αλλαγή της διανοητικής κατάστασης ή της συμπεριφοράς, διαταραχές μνήμης.
Περιφερική νευροπάθεια
Γλωσσίτιδα Hunter με ή χωρίς βαρειές εξελκώσεις του στοματικού βλεννογόνου
Ηλικία άνω 75 ετών
Υποθρεψία, αποκλειστική φυτοφαγία
Παθήσεις πεπτικού που προκαλούν δυσαπορρόφηση Β12
Φάρμακα που προκαλούν δυσαπορρόφηση: μακροχρόνια χρήση αναστολέων υποδοχέων Η2, αναστολέων αντλίας πρωτονίων (άνω 12 μήνες) ή μετφορμίνης (άνω 4 μήνες)
Νεοπλάσματα
Φυλλικά ορού
Δεν δικαιολογείται έλεγχος ολόκληρου του πληθυσμού
Σε ενήλικες δικαιολογείται έλεγχος σε:
Ευρήματα στη γενική αίματος συμβατά με μακροκυττάρωση (MCV άνω 100 fL) ή νορμόχρωμη αναιμία, συνυπάρχουσα με μειωμένη φερριτίνη ορού.
Διαταραχή ωρίμανσης κυττάρων λευκής σειράς, δυσμεγακαρυοποίηση ή παγκυτταροπενία
Γλωσσίτιδα Hunter με ή χωρίς βαρειές εξελκώσεις του στοματικού βλεννογόνου
Υποθρεψία, αλκοολισμό
Κύηση και προγραμματισμό κυήσεως, μητρικό θηλασμό
Παχυσαρκία (ΒΜΙ άνω 35)
Ινσουλινοεξαρτώμενο διαβήτη
Επιληψία
Νεοπλάσματα
Παθήσεις πεπτικού συστήματος (π.χ. νηστιδεκτομή, φλεγμονώδεις εντεροπάθειες)
Φάρμακα που προκαλούν δυσαπορρόφηση ή φάρμακα που προκαλούν κατανάλωση φυλλικών (π.χ. φαινυτοΐνη, τριμεθοπρίμη, πυριμεθαμίνη. μεθοτρεξάτη, αντισυλληπτικά, σουλφασαλαζίνη)
Αντιπυρηνικά αντισώματα
Ενδεικνυόμενες εξετάσεις:
Αντιπυρηνικά αντισώματα
Avti-SSA
Avti-Jo1
Ενδεικνυόμενες εξετάσεις μόνο επί θετικών αντιπυρηνικών αντισωμάτων:
Avti-DNA ds
Αντι-Sm
Avti-RNP
Αντι-SSB
Αντι-Scl 70
Αντικεντρομεριδιακό
Ορμόνες θυρεοειδικής λειτουργίας
Δεν δικαιολογείται πληθυσμιακός έλεγχος (screening) σε ασυμπτωματικούς ενήλικες.
Έλεγχος ενδείκνυται σε ομάδες υψηλού κινδύνου και σε ασθενείς με συμπτώματα συμβατά με θυρεοειδοπάθεια.
Quart;:; ενηλίκων σε υψηλό κίνδυνο για θυρεοειδοπάθεια:
Ατομικό ή ισχυρό οικογενειακό ιστορικό θυρεοειδοπάθειας
Γυναίκες άνω 50 ετών και άνδρες άνω 70 ετών
Έως 6 μήνες μετά τον τοκετό
Διεγνωσμένα αυτοάνοσα νοσήματα
Ιστορικό ακτινοθεραπείας τραχήλου
Φαρμακευτική αγωγή, όπως με λίθιο ή αμιοδαρόνη
Για τον έλεγχο του θυρεοειδούς στις ομάδες υψηλού κινδύνου ή και επί παρουσίας σημείων και συμπτωμάτων συμβατών με θυρεοειδοπάθεια συνιστάται ως εξέταση εκλογής η TSH.
Αν η TSH είναι φυσιολογική, δεν ενδείκνυται περαιτέρω έλεγχος, εκτός αν οι τιμές δεν συμφωνούν με τα κλινικά ευρήματα, οπότε ο περαιτέρω έλεγχος ζητείται μόνο από ειδικό ενδοκρινολόγο.
Αν η TSH είναι εκτός φυσιολογικών ορίων:
ενδείκνυται μέτρηση ελεύθερης θυροξίνης (fT4) για επιβεβαίωση της διάγνωσης αν η TSH είναι μειωμένη με φυσιολογική fT4, ενδείκνυται και μέτρηση fT3.
Αντίθετα, δεν ενδείκνυται fT3 επί υποθυρεοειδισμού. o δεν ενδείκνυται πλέον διενέργεια ολικής Τ3 και Τ4.
Παρακολούθηση θυρεοειδικής λειτουργίας (εξετάσεις ζητούνται μόνο από ειδικό ενδοκρινολόγο):
Υποθυρεοειδισμός: Επί αλλαγής φαρμακευτικής αγωγής ή δοσολογίας,
συνιστάται επανέλεγχος ανά 6-12 εβδομάδες. Σε σταθερά ρυθμισμένη θυρεοειδική λειτουργία, επανέλεγχος ανά έτος. o Υπερθυρεοειδισμός: Επί αλλαγής φαρμακευτικής αγωγής ή δοσολογίας, η TSH επαναλαμβάνεται μετά τρίμηνο. Για το ενδιάμεσο χρονικό διάστημα, μετράται η fT4 ή και η fT3. Μετά τη σταθεροποίηση της ρύθμισης της θυρεοειδικής λειτουργίας, επανέλεγχος TSH ανά έτος.Έλεγχος αντιθυρεοειδικών, αντιμιτοχονδριακών κτλ. αντισωμάτων ενδείκνυται επί ενδείξεων και μόνο από ενδοκρινολόγο.
Για να υπάρνει δυνατότητα διενέργειας fT4 ή και fT3, τα εργαστήρια καλούνται σε κάθε ε£έταση TSH να διατηρούν δείγμα ορού για έως 7 ημέρες, προκειμένου να προβαίνουν σε περαιτέρω έλεγγο επί παθολογικής TSH.
Πρόληψη καρκίνου ωοθηκών
Ca-125 δικαιολογείται σε γυναίκες που παρουσιάζουν:
Συχνό ή επίμονο μετεωρισμό ή αίσθημα πληρότητας κοιλίας (ιδιαίτερα άνω 12 ημέρες το μήνα)
Συχνό ή επίμονο πυελικό άλγος (ιδιαίτερα άνω12 ημέρες το μήνα)
Συχνουρία χωρίς ευρήματα στη γενική ούρων
Γυναίκες άνω των 50 ετών που πρωτοεμφανίζουν συμπτώματα ευερέθιστου εντέρου
Ευρήματα από υπερηχογράφημα κάτω κοιλίας, ύποπτα για κακοήθεια.
Σε γυναίκες κάτω 40 ετών με κλινική υπόνοια καρκίνου ωοθηκών, δικαιολογείται, πέραν του Ca- 125, και έλεγχος Β-γοριακής 7ον«δοτοοπινης (li-hCG) και α-Φετοπρωτέίνης (tt-FP) (μη
επιθηλιακή νεοπλασία ωοθηκών)
Αν οι καρκινικοί δείκτες είναι θετικοί (Ca-125 άνω 35 IU/ml), ενδείκνυται υπερηχογράφημα άνω και κάτω κοιλίας.
Υπ£ρη·/ογρά ρη»α πυελικών οργάνων ενδείκνυται και σε:
ψηλαφητή διόγκωση μήτρας/εξαρτημάτων
διαταραχές εμμήνου ρύσεως
Αν το υπερηχογράφημα δείξει καρκίνο ωοθηκών, επόμενη εξέταση είναι η «ςονική τομογραφία άνω και κάτω κοιλίας ή/και θώρακος. Μαγνητική τομογραφία κοιλίας δεν ενδείκνυται.
Δοκιμασία τραχηλικού επιχρίσματος κατά Παπανικολάου
Δεν ενδείκνυται σε:
Γυναίκες κάτω 21 ετών
Γυναίκες άνω 65 ετών με αρνητικούς προηγούμενους ελέγχους1
Γυναίκες μετά από ολική υστερεκτομή με αρνητική βιοψία τραχήλου
Ενδείκνυται σε:
Γυναίκες ηλικίας 21-65 ετών, με συχνότητα μία φορά ανά τριετία.
Κάθε γυναίκα με προηγούμενη τραχηλική ενδοεπιθηλιακή δυσπλασία CIN2, CIN3 ή αδενοκαρκίνωμα in situ, τακτικός επανέλεγχος για τουλάχιστον 20 έτη (ακόμη και μετά την ηλικία των 65 ετών).
Προηγούμενος εμβολιασμός για HPV δεν αναιρεί την ανάγκη για δοκιμασία Παπανικολάου
1. Αρνητικός προηγούμενος έλεγχος: τουλάχιστον 3 διαδοχικές αρνητικές κυτταρολογικές εξετάσεις
PSA με δακτυλική εξέταση
Δεν δικαιολογείται εξέταση σε:
Γυναίκες
Άνδρες ηλικίας κάτω 40 ετών και άνω 75 ετών
Βαρειές συνυπάρχουσες νόσους με προσδόκιμο επιβίωσης κάτω 10 ετών
Δικαιολογείται εξέταση σε:
Άνδρες άνω των 50 ετών
Άνδρες 45-50 ετών, εφόσον έχουν πατέρα ή αδελφό που έχει προσβληθεί από καρκίνο προστάτη σε ηλικία κάτω των 65 ετών
Άνδρες 40-45 ετών, εφόσον έχουν πολλαπλούς συγγενείς που έχουν προσβληθεί από καρκίνο προστάτη σε ηλικία κάτω των 65 ετών.
Αν οι τιμές είναι φυσιολογικές, η εξέταση γίνεται
κάθε χρόνο, εφόσον η προηγηθείσα PSA έχει τιμές άνω 2 ng/mL.
ανά διετία για τιμές κάτκάτω 2 ng/mL.
Επί διαπιστωθείσας αύξησης της τιμής της PSA, δικαιολογείται επανάληψη όσο συχνά απαιτείται, ζητούμενη μόνο από ειδικό ουρολόγο.
Καρκινικοί δείκτες
Δικαιολογούνται μόνο στις εξής περιπτώσεις:
PSA, με τις προϋποθέσεις που αναφέρονται στο σχετικό κεφάλαιο
Ca-125, με τις προϋποθέσεις που αναφέρονται στο κεφάλαιο περί πρόληψης καρκίνου ωοθηκών (γυναίκες με κλινική υπόνοια καρκίνου ωοθηκών)
β-hCG και α-FP, σε γυναίκες κάτω 40 ετών με κλινική υπόνοια καρκίνου ωοθηκών
Κάθε καρκινικός δείκτης σε περίπτωση διαγνωσμένου καρκίνου, για παρακολούθηση της πορείας της νόσου
Στις υπόλοιπες περιπτώσεις δεν δικαιολογείται η ζήτησή τους (γνωμοδότηση ΚΕΣΥ από 02.06.2008).
Μέτρηση οστικής πυκνότηταςΜετρήσεις οστικής πυκνότητας μπορούν να γίνονταν ανά διετία καν πλέον στις εξής ομάδες:
Έναρξη θεραπείας που επηρεάζει την οστική πυκνότητα, π.χ. γλυκοκορτικοειδή, ορμονοθεραπεία για καρκίνο προστάτη
Παρακολούθηση ανταπόκρισης στην αγωγή με αντιοστεοπορωτικά φάρμακα
Γυναίκες άνω των 65 ετών και άνδρες άνω των 75 ετών
Γυναίκες 50-64 ετών και άνδρες 50-74 ετών με παράγοντες κινδύνου για οστεοπόρωση ή οστεοπορωτικά κατάγματα:
o προηγηθέν κάταγμα ευθραυστότητας, περιλαμβανομένων και συμπιεστικών σπονδυλικών παραμορφώσεων, o ιστορικό πτώσεων,
o ιστορικό κατάγματος ισχίου στους γονείς, o ρευματοειδής αρθρίτιδα,
o χρήση κορτικοστεροειδών άνω 5 mg/d πρεδνιζόνης για άνω 3 μήνες, στο παρόν ή παλαιότερα o άλλα αίτια δευτεροπαθούς οστεοπόρωσης, o χαμηλό σωματικό βάρος (ΒΜΙ κάτω 18,5 kg/m2) o κάπνισμα (στο παρόν)
o μεγάλη κατανάλωση οινοπνευματωδών (άνω 3 ποτά ημερησίως)
Άτομα 40-49 ετών βάσει FRAX για παράγοντες κινδύνου - πιθανότητα κατάγματος εντός δεκαετίας:
o ισχίου άνω 3%,
o μειζόνων οστεοπορωτικών καταγμάτων άνω 20%
Άτομα άνω των 65 χωρίς παράγοντες κινδύνου και με φυσιολογική οστική πυκνότητα: επανεξέταση ανά πενταετία.
Triplex καρδιάς
Δικαιολογείται έλεγχος στις ακόλουθες περιπτώσεις:
Ως αρχικός έλεγχος καρδιάς:
o σε ασθενείς με καρδιακά συμπτώματα o επί παθολογικών ηλεκτροκαρδιογραφικών ευρημάτων o σε πάσχοντες από σακχαρώδη διαβήτη ηλικίας άνω 40 ετών o επί περιφερικής αρτηριοπάθειας
o σε άτομα με ετήσια πιθανότητα καρδιακών επεισοδίων άνω 2%.
Ως επόμενος έλεγχος καρδιάς:
o εφόσον υπάρχει μεταβολή στην κλινική εικόνα o άνω 5 έτη μετά από αορτοστεφανιαία παράκαμψη o άνω 2 έτη μετά από αγγειοπλαστική
Σε κάθε περίπτωση το Triplex καρδιάς δικαιολογείται μόνο εφόσον τα αποτελέσματα της εξέτασης δύνανται να επηρεάσουν τις θεραπευτικές αποφάσεις.
Triplex αορτικού τόξου
Δικαιολογείται έλεγχος:
μόνο σε περιπτώσεις σοβαρής υπερτασικής νόσου, η οποία δημιουργεί υπόνοιες ανευρυσματικής διάτασης της ανιούσης αορτής, καθώς και σε σπανιότερες παθήσεις της καρδιάς, όπως συγγενείς ανωμαλίες.
Απόφαση ΚΕΣΥ 7377/31.12.97
Triplex κοιλιακής αορτής
Δικαιολογείται έλεγχος σε:
Γενικός πληθυσμιακός έλεγχος (screening):
o Ηλικία άνω 60 ετών με συγγενή πρώτου βαθμού με ανεύρυσμα κοιλιακής αορτής o Ηλικία άνω 65 ετών με ιστορικό καπνίσματος
Παρουσία ύποπτων συμπτωμάτων/σημείων
o Διαλείπουσα χωλότητα κάτω άκρων
o Σφύζουσα ψηλαφητή κοιλιακή μάζα
o Μείωση ή απουσία ψηλαφητού σφυγμού μηριαίας
o Φύσημα κοιλίας ή μηρού
o Υπόνοια αρτηριακής εμβολής κάτω άκρων
o Υπόνοια ανευρύσματος κοιλιακής αορτής από ακτινογραφίες
o Ανεύρυσμα θωρακικής αορτής ή ανεύρυσμα μηριαίας ή ιγνυακής αρτηρίας
o Έλεγχος μηριαίας αρτηρίας ενδεικτικός ανευρύσματος κοιλιακής αορτής
Παρακολούθηση διεγνωσμένου ανευρύσματος κοιλιακής αορτής
o Νέα συμπτώματα ή επιδείνωση συμπτωμάτων
o Σταθερά συμπτώματα, ανεύρυσμα διαμέτρου 3,0-3,9 cm: ανά έτος (επί ταχείας επιδείνωσης μετά το πρώτο έτος, να γίνεται ανά εξάμηνο) o Σταθερά συμπτώματα, ανεύρυσμα διαμέτρου 4,0-5,4 cm: σε 6-8 μήνες και ακολούθως ανά έτος (επί ταχείας επιδείνωσης μετά το πρώτο έτος, να γίνεται ανά εξάμηνο)
o Σταθερά συμπτώματα, ανεύρυσμα διαμέτρου άνω 5,5 cm: σε 3-5 μήνες και ακολούθως ανά εξάμηνο.
Μετεγχειρητική παρακολούθηση (μετά από ενδομόσχευμα ή αορτολαγόνια αγγειοπλαστική)
o Εντός του πρώτου μετεγχειρητικού μήνα (σε ενδομόσχευμα ή αγγειοπλαστική) o Επί επιδείνωσης συμπτωμάτων (σε ενδομόσχευμα ή αγγειοπλαστική) o Επί σταθερών συμπτωμάτων, μετά από ενδομόσχευμα, 6 μήνες μετεγχειρητικά και ακολούθως ανά έτος (ανά εξάμηνο, εφόσον αναδεικνύεται διαρροή)
Triplex αρτηριών κάτω άκρων και δείκτης πίεσης σφυρών- βραχιονίου (ΑΒΙ)
Έλεγχος με Triplex αρτηριών κάτω άκρων και ΑΒΙ δικαιολογείται σε:
Παρουσία ύποπτων συμπτωμάτων/σημείων
o Διαλείπουσα χωλότητα κάτω άκρων ή άλγος ανάπαυσης κνήμης-ποδός- δακτύλων
o Εξέλκωση ή γάγγραινα άκρου ποδός ή δακτύλου o Λοίμωξη κνήμης/ποδός χωρίς ψηλαφητές σφύξεις o Υπόνοια οξείας ισχαιμίας κάτω άκρου
Παρακολούθηση διεγνωσμένης αρτηριοπάθειας κάτω άκρων, εφόσον υπάρχει επιδείνωση ενοχλήσεων ή νέα ενοχλήματα
Μετεγχειρητική παρακολούθηση σε επεμβάσεις επαναγγείωσης (αγγειοπλαστική ή παράκαμψη):
o Ένα μήνα μετά την επαναγγείωση o 6-8 μήνες μετεγχειρητικά και ακολούθως ανά έτος
Έλεγγος »ε Triplex αρτηριών κάτω άκρων και ΑΒΙ δεν δικαιολογείται σε:
Νυχτερινές κράμπες με φυσιολογικές σφύξεις κάτω άκρων
Απώλεια τριχοφυΐας στη ράχη δακτύλου ή του ποδός με φυσιολογικές σφύξεις
Οίδημα κάτω άκρου με φυσιολογικές σφύξεις
Διαβήτη με περιφερική νευροπάθεια με φυσιολογικές σφύξεις
Διεγνωσμένη αρτηριοπάθεια χωρίς συμπτώματα ή με σταθερά συμπτώματα
Έλεγνος »όνο »ε ΑΒΙ δικαιολογείται σε:
Μείωση σφύξεων κάτω άκρου
Φύσημα μηριαίας αρτηρίας
Ηλικία άνω 50 ετών με ιστορικό καπνίσματος ή και διαβήτη
Ηλικία άνω 70 ετών
Oxy/oc uovo αε Triplex αρτηριών κάτω άκρων δικαιολογείται σε:
Σφύζουσα βουβωνική μάζα
Φύσημα ή ροίζο στη βουβωνική χώρα
Σημαντικό αιμάτωμα στη μηροβουβωνική χώρα
Έντονο άλγος βουβωνικής χώρας μετά από επέμβαση.
Triplex αρτηριών άνω άκρων
Δικαιολογείται έλεγχος μόνο σε:
Παρουσία ύποπτων συμπτωμάτων ή σημείων:
o Διαλείπουσα χωλότητα άνω άκρου o Δυσχρωμία ή εξέλκωση δακτύλων, ψυχρό επώδυνο χέρι o Κακώσεις άνω άκρου με υπόνοια αγγειακής βλάβης
o Εικόνα αρτηριακής απόφραξης λόγω θέσης (π.χ σύνδρομο θωρακικής εξόδου) o Προεγχειρητικά όταν προγραμματίζεται λήψη κερκιδικής αρτηρίας o Φύσημα ή σφύζουσα μάζα ή ισχαιμία άκρας χειρός μετά από εισαγωγή αρτηριακής γραμμής.
Μετεγχειρητική παρακολούθηση μετά από επεμβάσεις επαναγγείωσης
o Εντός του πρώτου μετεγχειρητικού μήνα o Επί επιδείνωσης συμπτωμάτων
o Επί σταθερών συμπτωμάτων, μετά από επεμβάσεις παράκαμψης, 6 μήνες μετεγχειρητικά και ακολούθως ανά έτος
Δεν δικαιολογείται έλεγχος σε:
Φαινόμενο Raynaud
Διαφορά αρτηριακής πίεσης μεταξύ των δύο άνω άκρων
Περικλειδικό φύσημα
Triplex καρωτίδων και σπονδυλοβασικών αρτηριών
Δικαιολογείται έλεγχος σε:
Νέα ή επιδεινούμενα νευρολογικά συμπτώματα (διερεύνηση παροδικού αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου)
Σημεία συμβατά με εμβολή από τη βυθοσκόπηση (πλάκα Hollenhorst)
Συγκοπτικό επεισόδιο αδιευκρίνιστης αιτιολογίας μετά την αρχική καρδιαγγειακή εκτίμηση
Υπόνοια διαχωρισμού καρωτίδος
Σφύζων τραχηλικός όγκος
Φύσημα τραχηλικής χώρας χωρίς προηγηθείσα εξέταση καρωτίδος
Ζάλη ή διαταραχές όρασης κατά την εξέταση του άνω άκρου (πιθανό σύνδρομο υποκλοπής σπονδυλικής-υποκλειδίου)
Συμπτώματα συμβατά με απόφραξη σπονδυλοβασικού συστήματος (π.χ. ίλιγγος, αταξία, διπλωπία, δυσαρθρία, δυσφαγία)
Αθηρωμάτωση σε άλλα αγγεία
Σε διαγνωσμένη στένωση καρωτίδας άνω 50% (ανά έτος από 50% έως 69%, ανά εξάμηνο από 70% και άνω)
Μετά από επεμβάσεις στην καρωτίδα (ενδαρτηρεκτομή ή αγγειοπλαστική), επανέλεγχος 1 μήνα μετεγχειρητικά, 6-8 μήνες μετεγχειρητικά, και ακολούθως ανά έτος. Επί παθολογικών ευρημάτων, βλ.
Triplex νεφρικών αρτηριών
Δικαιολογείται έλεγχος μόνο σε:
Υπέρταση, κακοήθη, ανθεκτική ή επιδεινούμενη ή σε άτομα κάτω 35 ετών
Οξεία νεφρική ανεπάρκεια επί ρήξης ανευρύσματος αορτής.
Επιγαστρικό φύσημα
Αύξηση κρεατινίνης, ανεξήγητη ή μετά από λήψη αναστολέων μετατρεπτικού ενζύμου
Ανθεκτική καρδιακή ανεπάρκεια
Επεμβάσεις επαναγγείωσης νεφρών, επί υποτροπής ή επιδείνωσης συμπτωμάτων
Triplex μεσεντερίων αρτηριών
Δικαιολογείται έλεγχος σε:
Πόνο μετά τα γεύματα και απώλεια βάρους, αφού έχει προηγηθεί γαστρεντερολογικός έλεγχος
Επεμβάσεις επαναγγείωσης, επί υποτροπής ή επιδείνωσης συμπτωμάτων
Triplex φλεβών κάτω άκρων
Δικαιολογείται έλεγχος για:
1. Διάγνωση πιθανής φλεβικής θρομβοεμβολικής νόσου επί συμπτωμάτων ή σε άτομα υψηλού κινδύνου χωρίς συμπτώματα
2. Πνευμονική εμβολή
3. Ασθενείς με ανοικτό ωοειδές τρήμα και αρτηριακή εμβολή
4. Φλεβική ανεπάρκεια και κιρσούς κάτω άκρων
5. Προεγχειρητικά επί επεμβάσεων όπου θα απαιτηθεί λήψη φλεβικών μοσχευμάτων.
6. Πρώιμα μετεγχειρητικά επί εvδoφλεβικής εξάλειψης κιρσών (ablation)
7. Παρακολούθηση ασθενών με γνωστή φλεβική θρόμβωση επί αντενδείξεων αντιπηκτικής αγωγής (εντός 2 εβδομάδων από τη διάγνωση) ή επί υποτροπής/επιδείνωσης των συμπτωμάτων παρά την αντιπηκτική αγωγή.
8.
Δεν δικαιολογείται έλεγχος στις εξής περιπτώσεις:
1. Ασυμπτωματικά άτομα (συμπεριλαμβανομένης και της παρατεταμένης νοσηλείας σε ΜΕΘ/ΜΑΦ ή μετά από ορθοπαιδικές επεμβάσεις)
2. Επί συγγενούς θρομβοφιλίας ή επί θετικής δοκιμασίας D-dimers.
Triplex λαγονίων φλεβών και κάτω κοίλης φλέβας
Δικαιολογείται έλεγχος μόνο:
1. Μετά από θετικό triplex φλεβών κάτω άκρων
2. Σε τοποθέτηση φίλτρου κάτω κοίλης φλέβας, προεγχειρητικά και μετεγχειρητικά επί πιθανής απόφραξης.
Triplex φλεβών άνω άκρων
Δικαιολογείται έλεγχος στις εξής περιπτώσεις:
1. Συμπτώματα συμβατά με θρομβοφλεβίτιδα άνω άκρου
2. Υποτροπή συμπτωμάτων επί γνωστής εν τω βάθει θρομβοφλεβίτιδας άνω άκρου
3. Προεγχειρητικά, όπου απαιτείται λήψη φλεβικών μοσχευμάτων από το άνω άκρο, επί απουσίας διαθέσιμων μοσχευμάτων στο κάτω άκρο
4. Προεγχειρητικά επί σχεδιασμού αρτηριοφλεβικής επικοινωνίας (fistula) που θα πραγματοποιηθεί εντός τριμήνου από την εξέταση και
5. Μετεγχειρητικά μετά από τοποθέτηση fistula, επί δυσχέρειας καθετηριασμού ή επί σημείων δυσλειτουργίας κατά την αιμοδιάλυση, ή επί κλινικών σημείων αποτυχίας ωρίμανσης (άνω 6 εβδομάδες μετεγχειρητικά), θρόμβωσης ή συνδρόμου υποκλοπής.
Δεν δικαιολογείται έλεγχος στις εξής περιπτώσεις:
3. Ασυμπτωματικά άτομα (συμπεριλαμβανομένης και της παρατεταμένης νοσηλείας σε ΜΕΘ/ΜΑΦ)
4. Προ της εμφύτευσης βηματοδότη ή απινιδωτή
5. Επί συγγενούς θρομβοφιλίας ή επί θετικής δοκιμασίας D-dimers.
Triplex νεφρικών φλεβών
Δικαιολογείται μόνο επί οξείας νεφρικής ανεπάρκειας
Triplex ηπατοπυλαίου φλεβικού συστήματος
Δικαιολογείται έλεγχος στις εξής περιπτώσεις:
1. Κίρρωση ήπατος με ή χωρίς ασκίτη
2. Πυλαία υπέρταση
3. Υπερηχογραφικά επιβεβαιωμένη ηπατομεγαλία ή σπληνομεγαλία
4. Μετεγχειρητική παρακολούθηση επί διασφαγιτιδικής ηπατοσυστηματικής αποσυμπίεσης πυλαίας (TIPS)
Δεν δικαιολογείται έλεγχος στις εξής περιπτώσεις:
1. Αρχική διερεύνηση ικτέρου
2. Πυρετός αγνώστου αιτιολογίας
3. Καρδιακή ανεπάρκεια ή πνευμονική εμβολή
Πρόληψη καρκίνου μαστού
Μαστογραφία:
Γυναίκες άνω των 40 ετών: Μαστογραφία κάθε χρόνο και για όσο χρόνο δεν πάσχουν από βαρέα, χρόνια νοσήματα, όπως συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια, χρόνια νεφρική ανεπάρκεια κτλ.
Κλινική ε£έταση μαστού:
Γυναίκες 20-40 ετών: Κάθε τρία χρόνια
Γυναίκες άνω 40 ετών: Κάθε χρόνο
Υπερ^ΥονράΦημα μαστού:
Δεν αποτελεί εργαλείο πληθυσμιακού ελέγχου (screening)
Για τη διαφοροδιάγνωση μεταξύ κύστης και συμπαγούς όγκου
Μαγνητική τομογραφία μαστού:
Δεν αποτελεί εργαλείο γενικού πληθυσμιακού ελέγχου (screening)
Μαζί με μαστογραφία μόνο σε γυναίκες υψηλού κινδύνου:
o Μετάλλαξη γονιδίων BRCA-1 ή BRCA-2 o Ακτινοθεραπεία θώρακος σε ηλικίες 10-30 ετών
Μετά τη μαστογραφία, επί παθολογικών ευρημάτων που χρήζουν διερεύνησης ή για προεγχειρητική σταδιοποίηση - σχεδιασμό.
MRI οσφυϊκής μοίρας σπονδυλικής στήλης επί οσφυαλγίας
Δικαιολογείται στις εξής περιπτώσεις:
Α. Μετά από ακτινογραφία οσφυϊκής μοίρας σπονδυλικής στήλης με ασαφή ευρήματα:
Πρόσφατη σημαντική κάκωση
Γνωστή οστεοπόρωση
Παρατεταμένη χρήση υψηλών δόσεων κορτικοστεροειδών
Ηλικία άνω 70 ετών
Παιδιά
Διάρκεια συμπτωμάτων άνω 6 εβδομάδες
Β. Ως πρώτη εξέταση:
Εντοπισμένα ή πολυεστιακά νευρολογικά ελλείμματα, προϊόντα νευρολογικά ελλείμματα ή ιππουριδική συνδρομή
Ιστορικό νεοπλασίας
Πρόσφατη ανεξήγητη απώλεια βάρους
Πυρετός αγνώστου αιτιολογίας ή πρόσφατη μικροβιακή λοίμωξη
Ανοσοανεπάρκεια ή ανοσοκαταστολή, σακχαρώδης διαβήτης ή χρήση ενδοφλεβίων φαρμάκων-ουσιών
Προεγχειρητικός έλεγχος
Προηγηθείσες επεμβάσεις σπονδυλικής στήλης
Τονίζεται ότι σε απλή οσφυαλγία ή και ισχιαλγία χωρίς νευρολογικό έλλειμμα, χωρίς υποψία φλεγμονής ή νεοπλασίας, με διάρκεια συμπτωμάτων κάτω 6 εβδομάδων, που δεν είναι υποψήφια για χειρουργική αποκατάσταση, δεν απαιτείται καμμία απεικονιστική εξέταση.
Απεικονιστικός έλεγχος αυχενικής μοίρας σπονδυλικής στήλης επί χρόνιας αυχεναλγίας
Πρώτη εξέταση σε κάθε περίπτωση χρόνιας αυχεναλγίας, ακόμη και επί ιστορικού κακοήθειας ή προηγηθείσας χειρουργικής επέμβασης, είναι η κλασσική ακτινογραφία.
MRI ΑΜΣΣ δικαιολογείται στις εξής περιπτώσεις χρόνιας αυχεναλγίας:
Παρουσία νευρολογικών ελλειμμάτων
o χωρίς ευρήματα στις απλές ακτινογραφίες, ή o με ευρήματα εκφυλιστικών αλλοιώσεων ή o με ευρήματα παλαιάς κάκωσης στις ακτινογραφίες
Ακτινογραφικά ευρήματα καταστροφής της τελικής πλάκας ή ενδεικτικά λοίμωξης ή κακοήθειας.
CT ΑΜΣΣ δικαιολογείται σε προηγηθείσα χειρουργική επέμβαση με ακτινογραφίες χωρίς ευρήματα και σε κάθε περίπτωση όπου ενδείκνυται MRI ΑΜΣΣ αλλά υπάρχει αντένδειξη.
Απεικονιστικός έλεγχος σε οξύ άλγος ώμου
Σε κάθε περίπτωση οξέος άλγους ώμου πρέπει να προηγείται κλασσική ακτινογραφία.
Υπερηχογράφημα ή MRI ώμου δικαιολογείται όταν η κλασσική ακτινογραφία δεν δίνει σαφή ευρήματα, σε:
Κλινική υπόνοια ρήξης επιχειλίου χόνδρου, σε άτομα ηλικίας κάτω 35 ετών, με ή χωρίς κλινικά σημεία αστάθειας
Κλινική υπόνοια πλήρους ρήξεως στροφικού πετάλου.
Συρραφείσα ρήξη στροφικού πετάλου και υπόνοια νέας ρήξης
Υπόνοια σηπτικής αρθρίτιδας (υπερηχογράφημα)
Σε υπόνοια μερικής ρήξεως στροφικού πετάλου το υπερηχογράφημα και η MRI δεν έχουν αποδειχθεί αξιόπιστα. Δεν έχει αποδειχθεί η διαγνωστική αξία του μαγνητικού αρθρογραφήματος ώμου σε περιπτώσεις μερικής ρήξης στροφικού πετάλου.
Πηγή: iatropedia
xespao
Οι εξετάσεις που κόβονται αφορούν μεταξύ αλλων τον θυρεοειδή, τον καρκίνο, τα οστά, την αναιμία καθώς και δεκάδες άλλες ασθένειες. Δείτε τον πλήρη κατάλογο με τις κομμένες εξετάσεις
Φερριτίνη ορού
Δεν δικαιολογείται έλεγχος ολόκληρου του πληθυσμού
Δικαιολογείται έλεγχος σε:
Διερεύνηση υποχρωμίας στη γενική αίματος ή αποδεδειγμένης αναιμίας ή ενδαγγειακής αιμόλυσης
Κλινική υπόνοια σιδηροπενίας: Απόπτωση τριχών, δυσανεξία στο ψύχος, εύκολη κόπωση
Γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας
Έγκυες - θηλάζουσες
Παιδιά
Υποθρεψία - Αποκλειστική φυτοφαγία
Αλκοολισμός - Ηλικία άνω 75 ετών
Αθλήματα αντοχής
Παθήσεις πεπτικού που διαταράσσουν την πρόσληψη σιδήρου
Φάρμακα που διαταράσσουν την πρόσληψη σιδήρου
Χρόνια νεφρική ανεπάρκεια
Σίδηρος Τρανσφερρίνη ορού Ολική σιδηροδεσμευτική ικανότητα ορού
Δικαιολογείται έλεγχος σε:
Παθολογικές τιμές φερριτίνης
Δεν δικαιολογείται έλεγχος ολόκληρου του πληθυσμού
Στους ενήλικες δικαιολογείται έλεγχος σε:
Ευρήματα στη γενική αίματος συμβατά με μακροκυττάρωση (MCV άνω 100 fL) ή νορμόχρωμη αναιμία, συνυπάρχουσα με μειωμένη φερριτίνη ορού. Διαταραχή ωρίμανσης κυττάρων λευκής σειράς, δυσμεγακαρυοποίηση ή παγκυτταροπενία
Απότομη αλλαγή της διανοητικής κατάστασης ή της συμπεριφοράς, διαταραχές μνήμης.
Περιφερική νευροπάθεια
Γλωσσίτιδα Hunter με ή χωρίς βαρειές εξελκώσεις του στοματικού βλεννογόνου
Ηλικία άνω 75 ετών
Υποθρεψία, αποκλειστική φυτοφαγία
Παθήσεις πεπτικού που προκαλούν δυσαπορρόφηση Β12
Φάρμακα που προκαλούν δυσαπορρόφηση: μακροχρόνια χρήση αναστολέων υποδοχέων Η2, αναστολέων αντλίας πρωτονίων (άνω 12 μήνες) ή μετφορμίνης (άνω 4 μήνες)
Νεοπλάσματα
Φυλλικά ορού
Δεν δικαιολογείται έλεγχος ολόκληρου του πληθυσμού
Σε ενήλικες δικαιολογείται έλεγχος σε:
Ευρήματα στη γενική αίματος συμβατά με μακροκυττάρωση (MCV άνω 100 fL) ή νορμόχρωμη αναιμία, συνυπάρχουσα με μειωμένη φερριτίνη ορού.
Διαταραχή ωρίμανσης κυττάρων λευκής σειράς, δυσμεγακαρυοποίηση ή παγκυτταροπενία
Γλωσσίτιδα Hunter με ή χωρίς βαρειές εξελκώσεις του στοματικού βλεννογόνου
Υποθρεψία, αλκοολισμό
Κύηση και προγραμματισμό κυήσεως, μητρικό θηλασμό
Παχυσαρκία (ΒΜΙ άνω 35)
Ινσουλινοεξαρτώμενο διαβήτη
Επιληψία
Νεοπλάσματα
Παθήσεις πεπτικού συστήματος (π.χ. νηστιδεκτομή, φλεγμονώδεις εντεροπάθειες)
Φάρμακα που προκαλούν δυσαπορρόφηση ή φάρμακα που προκαλούν κατανάλωση φυλλικών (π.χ. φαινυτοΐνη, τριμεθοπρίμη, πυριμεθαμίνη. μεθοτρεξάτη, αντισυλληπτικά, σουλφασαλαζίνη)
Αντιπυρηνικά αντισώματα
Ενδεικνυόμενες εξετάσεις:
Αντιπυρηνικά αντισώματα
Avti-SSA
Avti-Jo1
Ενδεικνυόμενες εξετάσεις μόνο επί θετικών αντιπυρηνικών αντισωμάτων:
Avti-DNA ds
Αντι-Sm
Avti-RNP
Αντι-SSB
Αντι-Scl 70
Αντικεντρομεριδιακό
Ορμόνες θυρεοειδικής λειτουργίας
Δεν δικαιολογείται πληθυσμιακός έλεγχος (screening) σε ασυμπτωματικούς ενήλικες.
Έλεγχος ενδείκνυται σε ομάδες υψηλού κινδύνου και σε ασθενείς με συμπτώματα συμβατά με θυρεοειδοπάθεια.
Quart;:; ενηλίκων σε υψηλό κίνδυνο για θυρεοειδοπάθεια:
Ατομικό ή ισχυρό οικογενειακό ιστορικό θυρεοειδοπάθειας
Γυναίκες άνω 50 ετών και άνδρες άνω 70 ετών
Έως 6 μήνες μετά τον τοκετό
Διεγνωσμένα αυτοάνοσα νοσήματα
Ιστορικό ακτινοθεραπείας τραχήλου
Φαρμακευτική αγωγή, όπως με λίθιο ή αμιοδαρόνη
Για τον έλεγχο του θυρεοειδούς στις ομάδες υψηλού κινδύνου ή και επί παρουσίας σημείων και συμπτωμάτων συμβατών με θυρεοειδοπάθεια συνιστάται ως εξέταση εκλογής η TSH.
Αν η TSH είναι φυσιολογική, δεν ενδείκνυται περαιτέρω έλεγχος, εκτός αν οι τιμές δεν συμφωνούν με τα κλινικά ευρήματα, οπότε ο περαιτέρω έλεγχος ζητείται μόνο από ειδικό ενδοκρινολόγο.
Αν η TSH είναι εκτός φυσιολογικών ορίων:
ενδείκνυται μέτρηση ελεύθερης θυροξίνης (fT4) για επιβεβαίωση της διάγνωσης αν η TSH είναι μειωμένη με φυσιολογική fT4, ενδείκνυται και μέτρηση fT3.
Αντίθετα, δεν ενδείκνυται fT3 επί υποθυρεοειδισμού. o δεν ενδείκνυται πλέον διενέργεια ολικής Τ3 και Τ4.
Παρακολούθηση θυρεοειδικής λειτουργίας (εξετάσεις ζητούνται μόνο από ειδικό ενδοκρινολόγο):
Υποθυρεοειδισμός: Επί αλλαγής φαρμακευτικής αγωγής ή δοσολογίας,
συνιστάται επανέλεγχος ανά 6-12 εβδομάδες. Σε σταθερά ρυθμισμένη θυρεοειδική λειτουργία, επανέλεγχος ανά έτος. o Υπερθυρεοειδισμός: Επί αλλαγής φαρμακευτικής αγωγής ή δοσολογίας, η TSH επαναλαμβάνεται μετά τρίμηνο. Για το ενδιάμεσο χρονικό διάστημα, μετράται η fT4 ή και η fT3. Μετά τη σταθεροποίηση της ρύθμισης της θυρεοειδικής λειτουργίας, επανέλεγχος TSH ανά έτος.Έλεγχος αντιθυρεοειδικών, αντιμιτοχονδριακών κτλ. αντισωμάτων ενδείκνυται επί ενδείξεων και μόνο από ενδοκρινολόγο.
Για να υπάρνει δυνατότητα διενέργειας fT4 ή και fT3, τα εργαστήρια καλούνται σε κάθε ε£έταση TSH να διατηρούν δείγμα ορού για έως 7 ημέρες, προκειμένου να προβαίνουν σε περαιτέρω έλεγγο επί παθολογικής TSH.
Πρόληψη καρκίνου ωοθηκών
Ca-125 δικαιολογείται σε γυναίκες που παρουσιάζουν:
Συχνό ή επίμονο μετεωρισμό ή αίσθημα πληρότητας κοιλίας (ιδιαίτερα άνω 12 ημέρες το μήνα)
Συχνό ή επίμονο πυελικό άλγος (ιδιαίτερα άνω12 ημέρες το μήνα)
Συχνουρία χωρίς ευρήματα στη γενική ούρων
Γυναίκες άνω των 50 ετών που πρωτοεμφανίζουν συμπτώματα ευερέθιστου εντέρου
Ευρήματα από υπερηχογράφημα κάτω κοιλίας, ύποπτα για κακοήθεια.
Σε γυναίκες κάτω 40 ετών με κλινική υπόνοια καρκίνου ωοθηκών, δικαιολογείται, πέραν του Ca- 125, και έλεγχος Β-γοριακής 7ον«δοτοοπινης (li-hCG) και α-Φετοπρωτέίνης (tt-FP) (μη
επιθηλιακή νεοπλασία ωοθηκών)
Αν οι καρκινικοί δείκτες είναι θετικοί (Ca-125 άνω 35 IU/ml), ενδείκνυται υπερηχογράφημα άνω και κάτω κοιλίας.
Υπ£ρη·/ογρά ρη»α πυελικών οργάνων ενδείκνυται και σε:
ψηλαφητή διόγκωση μήτρας/εξαρτημάτων
διαταραχές εμμήνου ρύσεως
Αν το υπερηχογράφημα δείξει καρκίνο ωοθηκών, επόμενη εξέταση είναι η «ςονική τομογραφία άνω και κάτω κοιλίας ή/και θώρακος. Μαγνητική τομογραφία κοιλίας δεν ενδείκνυται.
Δοκιμασία τραχηλικού επιχρίσματος κατά Παπανικολάου
Δεν ενδείκνυται σε:
Γυναίκες κάτω 21 ετών
Γυναίκες άνω 65 ετών με αρνητικούς προηγούμενους ελέγχους1
Γυναίκες μετά από ολική υστερεκτομή με αρνητική βιοψία τραχήλου
Ενδείκνυται σε:
Γυναίκες ηλικίας 21-65 ετών, με συχνότητα μία φορά ανά τριετία.
Κάθε γυναίκα με προηγούμενη τραχηλική ενδοεπιθηλιακή δυσπλασία CIN2, CIN3 ή αδενοκαρκίνωμα in situ, τακτικός επανέλεγχος για τουλάχιστον 20 έτη (ακόμη και μετά την ηλικία των 65 ετών).
Προηγούμενος εμβολιασμός για HPV δεν αναιρεί την ανάγκη για δοκιμασία Παπανικολάου
1. Αρνητικός προηγούμενος έλεγχος: τουλάχιστον 3 διαδοχικές αρνητικές κυτταρολογικές εξετάσεις
PSA με δακτυλική εξέταση
Δεν δικαιολογείται εξέταση σε:
Γυναίκες
Άνδρες ηλικίας κάτω 40 ετών και άνω 75 ετών
Βαρειές συνυπάρχουσες νόσους με προσδόκιμο επιβίωσης κάτω 10 ετών
Δικαιολογείται εξέταση σε:
Άνδρες άνω των 50 ετών
Άνδρες 45-50 ετών, εφόσον έχουν πατέρα ή αδελφό που έχει προσβληθεί από καρκίνο προστάτη σε ηλικία κάτω των 65 ετών
Άνδρες 40-45 ετών, εφόσον έχουν πολλαπλούς συγγενείς που έχουν προσβληθεί από καρκίνο προστάτη σε ηλικία κάτω των 65 ετών.
Αν οι τιμές είναι φυσιολογικές, η εξέταση γίνεται
κάθε χρόνο, εφόσον η προηγηθείσα PSA έχει τιμές άνω 2 ng/mL.
ανά διετία για τιμές κάτκάτω 2 ng/mL.
Επί διαπιστωθείσας αύξησης της τιμής της PSA, δικαιολογείται επανάληψη όσο συχνά απαιτείται, ζητούμενη μόνο από ειδικό ουρολόγο.
Καρκινικοί δείκτες
Δικαιολογούνται μόνο στις εξής περιπτώσεις:
PSA, με τις προϋποθέσεις που αναφέρονται στο σχετικό κεφάλαιο
Ca-125, με τις προϋποθέσεις που αναφέρονται στο κεφάλαιο περί πρόληψης καρκίνου ωοθηκών (γυναίκες με κλινική υπόνοια καρκίνου ωοθηκών)
β-hCG και α-FP, σε γυναίκες κάτω 40 ετών με κλινική υπόνοια καρκίνου ωοθηκών
Κάθε καρκινικός δείκτης σε περίπτωση διαγνωσμένου καρκίνου, για παρακολούθηση της πορείας της νόσου
Στις υπόλοιπες περιπτώσεις δεν δικαιολογείται η ζήτησή τους (γνωμοδότηση ΚΕΣΥ από 02.06.2008).
Μέτρηση οστικής πυκνότηταςΜετρήσεις οστικής πυκνότητας μπορούν να γίνονταν ανά διετία καν πλέον στις εξής ομάδες:
Έναρξη θεραπείας που επηρεάζει την οστική πυκνότητα, π.χ. γλυκοκορτικοειδή, ορμονοθεραπεία για καρκίνο προστάτη
Παρακολούθηση ανταπόκρισης στην αγωγή με αντιοστεοπορωτικά φάρμακα
Γυναίκες άνω των 65 ετών και άνδρες άνω των 75 ετών
Γυναίκες 50-64 ετών και άνδρες 50-74 ετών με παράγοντες κινδύνου για οστεοπόρωση ή οστεοπορωτικά κατάγματα:
o προηγηθέν κάταγμα ευθραυστότητας, περιλαμβανομένων και συμπιεστικών σπονδυλικών παραμορφώσεων, o ιστορικό πτώσεων,
o ιστορικό κατάγματος ισχίου στους γονείς, o ρευματοειδής αρθρίτιδα,
o χρήση κορτικοστεροειδών άνω 5 mg/d πρεδνιζόνης για άνω 3 μήνες, στο παρόν ή παλαιότερα o άλλα αίτια δευτεροπαθούς οστεοπόρωσης, o χαμηλό σωματικό βάρος (ΒΜΙ κάτω 18,5 kg/m2) o κάπνισμα (στο παρόν)
o μεγάλη κατανάλωση οινοπνευματωδών (άνω 3 ποτά ημερησίως)
Άτομα 40-49 ετών βάσει FRAX για παράγοντες κινδύνου - πιθανότητα κατάγματος εντός δεκαετίας:
o ισχίου άνω 3%,
o μειζόνων οστεοπορωτικών καταγμάτων άνω 20%
Άτομα άνω των 65 χωρίς παράγοντες κινδύνου και με φυσιολογική οστική πυκνότητα: επανεξέταση ανά πενταετία.
Triplex καρδιάς
Δικαιολογείται έλεγχος στις ακόλουθες περιπτώσεις:
Ως αρχικός έλεγχος καρδιάς:
o σε ασθενείς με καρδιακά συμπτώματα o επί παθολογικών ηλεκτροκαρδιογραφικών ευρημάτων o σε πάσχοντες από σακχαρώδη διαβήτη ηλικίας άνω 40 ετών o επί περιφερικής αρτηριοπάθειας
o σε άτομα με ετήσια πιθανότητα καρδιακών επεισοδίων άνω 2%.
Ως επόμενος έλεγχος καρδιάς:
o εφόσον υπάρχει μεταβολή στην κλινική εικόνα o άνω 5 έτη μετά από αορτοστεφανιαία παράκαμψη o άνω 2 έτη μετά από αγγειοπλαστική
Σε κάθε περίπτωση το Triplex καρδιάς δικαιολογείται μόνο εφόσον τα αποτελέσματα της εξέτασης δύνανται να επηρεάσουν τις θεραπευτικές αποφάσεις.
Triplex αορτικού τόξου
Δικαιολογείται έλεγχος:
μόνο σε περιπτώσεις σοβαρής υπερτασικής νόσου, η οποία δημιουργεί υπόνοιες ανευρυσματικής διάτασης της ανιούσης αορτής, καθώς και σε σπανιότερες παθήσεις της καρδιάς, όπως συγγενείς ανωμαλίες.
Απόφαση ΚΕΣΥ 7377/31.12.97
Triplex κοιλιακής αορτής
Δικαιολογείται έλεγχος σε:
Γενικός πληθυσμιακός έλεγχος (screening):
o Ηλικία άνω 60 ετών με συγγενή πρώτου βαθμού με ανεύρυσμα κοιλιακής αορτής o Ηλικία άνω 65 ετών με ιστορικό καπνίσματος
Παρουσία ύποπτων συμπτωμάτων/σημείων
o Διαλείπουσα χωλότητα κάτω άκρων
o Σφύζουσα ψηλαφητή κοιλιακή μάζα
o Μείωση ή απουσία ψηλαφητού σφυγμού μηριαίας
o Φύσημα κοιλίας ή μηρού
o Υπόνοια αρτηριακής εμβολής κάτω άκρων
o Υπόνοια ανευρύσματος κοιλιακής αορτής από ακτινογραφίες
o Ανεύρυσμα θωρακικής αορτής ή ανεύρυσμα μηριαίας ή ιγνυακής αρτηρίας
o Έλεγχος μηριαίας αρτηρίας ενδεικτικός ανευρύσματος κοιλιακής αορτής
Παρακολούθηση διεγνωσμένου ανευρύσματος κοιλιακής αορτής
o Νέα συμπτώματα ή επιδείνωση συμπτωμάτων
o Σταθερά συμπτώματα, ανεύρυσμα διαμέτρου 3,0-3,9 cm: ανά έτος (επί ταχείας επιδείνωσης μετά το πρώτο έτος, να γίνεται ανά εξάμηνο) o Σταθερά συμπτώματα, ανεύρυσμα διαμέτρου 4,0-5,4 cm: σε 6-8 μήνες και ακολούθως ανά έτος (επί ταχείας επιδείνωσης μετά το πρώτο έτος, να γίνεται ανά εξάμηνο)
o Σταθερά συμπτώματα, ανεύρυσμα διαμέτρου άνω 5,5 cm: σε 3-5 μήνες και ακολούθως ανά εξάμηνο.
Μετεγχειρητική παρακολούθηση (μετά από ενδομόσχευμα ή αορτολαγόνια αγγειοπλαστική)
o Εντός του πρώτου μετεγχειρητικού μήνα (σε ενδομόσχευμα ή αγγειοπλαστική) o Επί επιδείνωσης συμπτωμάτων (σε ενδομόσχευμα ή αγγειοπλαστική) o Επί σταθερών συμπτωμάτων, μετά από ενδομόσχευμα, 6 μήνες μετεγχειρητικά και ακολούθως ανά έτος (ανά εξάμηνο, εφόσον αναδεικνύεται διαρροή)
Triplex αρτηριών κάτω άκρων και δείκτης πίεσης σφυρών- βραχιονίου (ΑΒΙ)
Έλεγχος με Triplex αρτηριών κάτω άκρων και ΑΒΙ δικαιολογείται σε:
Παρουσία ύποπτων συμπτωμάτων/σημείων
o Διαλείπουσα χωλότητα κάτω άκρων ή άλγος ανάπαυσης κνήμης-ποδός- δακτύλων
o Εξέλκωση ή γάγγραινα άκρου ποδός ή δακτύλου o Λοίμωξη κνήμης/ποδός χωρίς ψηλαφητές σφύξεις o Υπόνοια οξείας ισχαιμίας κάτω άκρου
Παρακολούθηση διεγνωσμένης αρτηριοπάθειας κάτω άκρων, εφόσον υπάρχει επιδείνωση ενοχλήσεων ή νέα ενοχλήματα
Μετεγχειρητική παρακολούθηση σε επεμβάσεις επαναγγείωσης (αγγειοπλαστική ή παράκαμψη):
o Ένα μήνα μετά την επαναγγείωση o 6-8 μήνες μετεγχειρητικά και ακολούθως ανά έτος
Έλεγγος »ε Triplex αρτηριών κάτω άκρων και ΑΒΙ δεν δικαιολογείται σε:
Νυχτερινές κράμπες με φυσιολογικές σφύξεις κάτω άκρων
Απώλεια τριχοφυΐας στη ράχη δακτύλου ή του ποδός με φυσιολογικές σφύξεις
Οίδημα κάτω άκρου με φυσιολογικές σφύξεις
Διαβήτη με περιφερική νευροπάθεια με φυσιολογικές σφύξεις
Διεγνωσμένη αρτηριοπάθεια χωρίς συμπτώματα ή με σταθερά συμπτώματα
Έλεγνος »όνο »ε ΑΒΙ δικαιολογείται σε:
Μείωση σφύξεων κάτω άκρου
Φύσημα μηριαίας αρτηρίας
Ηλικία άνω 50 ετών με ιστορικό καπνίσματος ή και διαβήτη
Ηλικία άνω 70 ετών
Oxy/oc uovo αε Triplex αρτηριών κάτω άκρων δικαιολογείται σε:
Σφύζουσα βουβωνική μάζα
Φύσημα ή ροίζο στη βουβωνική χώρα
Σημαντικό αιμάτωμα στη μηροβουβωνική χώρα
Έντονο άλγος βουβωνικής χώρας μετά από επέμβαση.
Triplex αρτηριών άνω άκρων
Δικαιολογείται έλεγχος μόνο σε:
Παρουσία ύποπτων συμπτωμάτων ή σημείων:
o Διαλείπουσα χωλότητα άνω άκρου o Δυσχρωμία ή εξέλκωση δακτύλων, ψυχρό επώδυνο χέρι o Κακώσεις άνω άκρου με υπόνοια αγγειακής βλάβης
o Εικόνα αρτηριακής απόφραξης λόγω θέσης (π.χ σύνδρομο θωρακικής εξόδου) o Προεγχειρητικά όταν προγραμματίζεται λήψη κερκιδικής αρτηρίας o Φύσημα ή σφύζουσα μάζα ή ισχαιμία άκρας χειρός μετά από εισαγωγή αρτηριακής γραμμής.
Μετεγχειρητική παρακολούθηση μετά από επεμβάσεις επαναγγείωσης
o Εντός του πρώτου μετεγχειρητικού μήνα o Επί επιδείνωσης συμπτωμάτων
o Επί σταθερών συμπτωμάτων, μετά από επεμβάσεις παράκαμψης, 6 μήνες μετεγχειρητικά και ακολούθως ανά έτος
Δεν δικαιολογείται έλεγχος σε:
Φαινόμενο Raynaud
Διαφορά αρτηριακής πίεσης μεταξύ των δύο άνω άκρων
Περικλειδικό φύσημα
Triplex καρωτίδων και σπονδυλοβασικών αρτηριών
Δικαιολογείται έλεγχος σε:
Νέα ή επιδεινούμενα νευρολογικά συμπτώματα (διερεύνηση παροδικού αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου)
Σημεία συμβατά με εμβολή από τη βυθοσκόπηση (πλάκα Hollenhorst)
Συγκοπτικό επεισόδιο αδιευκρίνιστης αιτιολογίας μετά την αρχική καρδιαγγειακή εκτίμηση
Υπόνοια διαχωρισμού καρωτίδος
Σφύζων τραχηλικός όγκος
Φύσημα τραχηλικής χώρας χωρίς προηγηθείσα εξέταση καρωτίδος
Ζάλη ή διαταραχές όρασης κατά την εξέταση του άνω άκρου (πιθανό σύνδρομο υποκλοπής σπονδυλικής-υποκλειδίου)
Συμπτώματα συμβατά με απόφραξη σπονδυλοβασικού συστήματος (π.χ. ίλιγγος, αταξία, διπλωπία, δυσαρθρία, δυσφαγία)
Αθηρωμάτωση σε άλλα αγγεία
Σε διαγνωσμένη στένωση καρωτίδας άνω 50% (ανά έτος από 50% έως 69%, ανά εξάμηνο από 70% και άνω)
Μετά από επεμβάσεις στην καρωτίδα (ενδαρτηρεκτομή ή αγγειοπλαστική), επανέλεγχος 1 μήνα μετεγχειρητικά, 6-8 μήνες μετεγχειρητικά, και ακολούθως ανά έτος. Επί παθολογικών ευρημάτων, βλ.
Triplex νεφρικών αρτηριών
Δικαιολογείται έλεγχος μόνο σε:
Υπέρταση, κακοήθη, ανθεκτική ή επιδεινούμενη ή σε άτομα κάτω 35 ετών
Οξεία νεφρική ανεπάρκεια επί ρήξης ανευρύσματος αορτής.
Επιγαστρικό φύσημα
Αύξηση κρεατινίνης, ανεξήγητη ή μετά από λήψη αναστολέων μετατρεπτικού ενζύμου
Ανθεκτική καρδιακή ανεπάρκεια
Επεμβάσεις επαναγγείωσης νεφρών, επί υποτροπής ή επιδείνωσης συμπτωμάτων
Triplex μεσεντερίων αρτηριών
Δικαιολογείται έλεγχος σε:
Πόνο μετά τα γεύματα και απώλεια βάρους, αφού έχει προηγηθεί γαστρεντερολογικός έλεγχος
Επεμβάσεις επαναγγείωσης, επί υποτροπής ή επιδείνωσης συμπτωμάτων
Triplex φλεβών κάτω άκρων
Δικαιολογείται έλεγχος για:
1. Διάγνωση πιθανής φλεβικής θρομβοεμβολικής νόσου επί συμπτωμάτων ή σε άτομα υψηλού κινδύνου χωρίς συμπτώματα
2. Πνευμονική εμβολή
3. Ασθενείς με ανοικτό ωοειδές τρήμα και αρτηριακή εμβολή
4. Φλεβική ανεπάρκεια και κιρσούς κάτω άκρων
5. Προεγχειρητικά επί επεμβάσεων όπου θα απαιτηθεί λήψη φλεβικών μοσχευμάτων.
6. Πρώιμα μετεγχειρητικά επί εvδoφλεβικής εξάλειψης κιρσών (ablation)
7. Παρακολούθηση ασθενών με γνωστή φλεβική θρόμβωση επί αντενδείξεων αντιπηκτικής αγωγής (εντός 2 εβδομάδων από τη διάγνωση) ή επί υποτροπής/επιδείνωσης των συμπτωμάτων παρά την αντιπηκτική αγωγή.
8.
Δεν δικαιολογείται έλεγχος στις εξής περιπτώσεις:
1. Ασυμπτωματικά άτομα (συμπεριλαμβανομένης και της παρατεταμένης νοσηλείας σε ΜΕΘ/ΜΑΦ ή μετά από ορθοπαιδικές επεμβάσεις)
2. Επί συγγενούς θρομβοφιλίας ή επί θετικής δοκιμασίας D-dimers.
Triplex λαγονίων φλεβών και κάτω κοίλης φλέβας
Δικαιολογείται έλεγχος μόνο:
1. Μετά από θετικό triplex φλεβών κάτω άκρων
2. Σε τοποθέτηση φίλτρου κάτω κοίλης φλέβας, προεγχειρητικά και μετεγχειρητικά επί πιθανής απόφραξης.
Triplex φλεβών άνω άκρων
Δικαιολογείται έλεγχος στις εξής περιπτώσεις:
1. Συμπτώματα συμβατά με θρομβοφλεβίτιδα άνω άκρου
2. Υποτροπή συμπτωμάτων επί γνωστής εν τω βάθει θρομβοφλεβίτιδας άνω άκρου
3. Προεγχειρητικά, όπου απαιτείται λήψη φλεβικών μοσχευμάτων από το άνω άκρο, επί απουσίας διαθέσιμων μοσχευμάτων στο κάτω άκρο
4. Προεγχειρητικά επί σχεδιασμού αρτηριοφλεβικής επικοινωνίας (fistula) που θα πραγματοποιηθεί εντός τριμήνου από την εξέταση και
5. Μετεγχειρητικά μετά από τοποθέτηση fistula, επί δυσχέρειας καθετηριασμού ή επί σημείων δυσλειτουργίας κατά την αιμοδιάλυση, ή επί κλινικών σημείων αποτυχίας ωρίμανσης (άνω 6 εβδομάδες μετεγχειρητικά), θρόμβωσης ή συνδρόμου υποκλοπής.
Δεν δικαιολογείται έλεγχος στις εξής περιπτώσεις:
3. Ασυμπτωματικά άτομα (συμπεριλαμβανομένης και της παρατεταμένης νοσηλείας σε ΜΕΘ/ΜΑΦ)
4. Προ της εμφύτευσης βηματοδότη ή απινιδωτή
5. Επί συγγενούς θρομβοφιλίας ή επί θετικής δοκιμασίας D-dimers.
Triplex νεφρικών φλεβών
Δικαιολογείται μόνο επί οξείας νεφρικής ανεπάρκειας
Triplex ηπατοπυλαίου φλεβικού συστήματος
Δικαιολογείται έλεγχος στις εξής περιπτώσεις:
1. Κίρρωση ήπατος με ή χωρίς ασκίτη
2. Πυλαία υπέρταση
3. Υπερηχογραφικά επιβεβαιωμένη ηπατομεγαλία ή σπληνομεγαλία
4. Μετεγχειρητική παρακολούθηση επί διασφαγιτιδικής ηπατοσυστηματικής αποσυμπίεσης πυλαίας (TIPS)
Δεν δικαιολογείται έλεγχος στις εξής περιπτώσεις:
1. Αρχική διερεύνηση ικτέρου
2. Πυρετός αγνώστου αιτιολογίας
3. Καρδιακή ανεπάρκεια ή πνευμονική εμβολή
Πρόληψη καρκίνου μαστού
Μαστογραφία:
Γυναίκες άνω των 40 ετών: Μαστογραφία κάθε χρόνο και για όσο χρόνο δεν πάσχουν από βαρέα, χρόνια νοσήματα, όπως συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια, χρόνια νεφρική ανεπάρκεια κτλ.
Κλινική ε£έταση μαστού:
Γυναίκες 20-40 ετών: Κάθε τρία χρόνια
Γυναίκες άνω 40 ετών: Κάθε χρόνο
Υπερ^ΥονράΦημα μαστού:
Δεν αποτελεί εργαλείο πληθυσμιακού ελέγχου (screening)
Για τη διαφοροδιάγνωση μεταξύ κύστης και συμπαγούς όγκου
Μαγνητική τομογραφία μαστού:
Δεν αποτελεί εργαλείο γενικού πληθυσμιακού ελέγχου (screening)
Μαζί με μαστογραφία μόνο σε γυναίκες υψηλού κινδύνου:
o Μετάλλαξη γονιδίων BRCA-1 ή BRCA-2 o Ακτινοθεραπεία θώρακος σε ηλικίες 10-30 ετών
Μετά τη μαστογραφία, επί παθολογικών ευρημάτων που χρήζουν διερεύνησης ή για προεγχειρητική σταδιοποίηση - σχεδιασμό.
MRI οσφυϊκής μοίρας σπονδυλικής στήλης επί οσφυαλγίας
Δικαιολογείται στις εξής περιπτώσεις:
Α. Μετά από ακτινογραφία οσφυϊκής μοίρας σπονδυλικής στήλης με ασαφή ευρήματα:
Πρόσφατη σημαντική κάκωση
Γνωστή οστεοπόρωση
Παρατεταμένη χρήση υψηλών δόσεων κορτικοστεροειδών
Ηλικία άνω 70 ετών
Παιδιά
Διάρκεια συμπτωμάτων άνω 6 εβδομάδες
Β. Ως πρώτη εξέταση:
Εντοπισμένα ή πολυεστιακά νευρολογικά ελλείμματα, προϊόντα νευρολογικά ελλείμματα ή ιππουριδική συνδρομή
Ιστορικό νεοπλασίας
Πρόσφατη ανεξήγητη απώλεια βάρους
Πυρετός αγνώστου αιτιολογίας ή πρόσφατη μικροβιακή λοίμωξη
Ανοσοανεπάρκεια ή ανοσοκαταστολή, σακχαρώδης διαβήτης ή χρήση ενδοφλεβίων φαρμάκων-ουσιών
Προεγχειρητικός έλεγχος
Προηγηθείσες επεμβάσεις σπονδυλικής στήλης
Τονίζεται ότι σε απλή οσφυαλγία ή και ισχιαλγία χωρίς νευρολογικό έλλειμμα, χωρίς υποψία φλεγμονής ή νεοπλασίας, με διάρκεια συμπτωμάτων κάτω 6 εβδομάδων, που δεν είναι υποψήφια για χειρουργική αποκατάσταση, δεν απαιτείται καμμία απεικονιστική εξέταση.
Απεικονιστικός έλεγχος αυχενικής μοίρας σπονδυλικής στήλης επί χρόνιας αυχεναλγίας
Πρώτη εξέταση σε κάθε περίπτωση χρόνιας αυχεναλγίας, ακόμη και επί ιστορικού κακοήθειας ή προηγηθείσας χειρουργικής επέμβασης, είναι η κλασσική ακτινογραφία.
MRI ΑΜΣΣ δικαιολογείται στις εξής περιπτώσεις χρόνιας αυχεναλγίας:
Παρουσία νευρολογικών ελλειμμάτων
o χωρίς ευρήματα στις απλές ακτινογραφίες, ή o με ευρήματα εκφυλιστικών αλλοιώσεων ή o με ευρήματα παλαιάς κάκωσης στις ακτινογραφίες
Ακτινογραφικά ευρήματα καταστροφής της τελικής πλάκας ή ενδεικτικά λοίμωξης ή κακοήθειας.
CT ΑΜΣΣ δικαιολογείται σε προηγηθείσα χειρουργική επέμβαση με ακτινογραφίες χωρίς ευρήματα και σε κάθε περίπτωση όπου ενδείκνυται MRI ΑΜΣΣ αλλά υπάρχει αντένδειξη.
Απεικονιστικός έλεγχος σε οξύ άλγος ώμου
Σε κάθε περίπτωση οξέος άλγους ώμου πρέπει να προηγείται κλασσική ακτινογραφία.
Υπερηχογράφημα ή MRI ώμου δικαιολογείται όταν η κλασσική ακτινογραφία δεν δίνει σαφή ευρήματα, σε:
Κλινική υπόνοια ρήξης επιχειλίου χόνδρου, σε άτομα ηλικίας κάτω 35 ετών, με ή χωρίς κλινικά σημεία αστάθειας
Κλινική υπόνοια πλήρους ρήξεως στροφικού πετάλου.
Συρραφείσα ρήξη στροφικού πετάλου και υπόνοια νέας ρήξης
Υπόνοια σηπτικής αρθρίτιδας (υπερηχογράφημα)
Σε υπόνοια μερικής ρήξεως στροφικού πετάλου το υπερηχογράφημα και η MRI δεν έχουν αποδειχθεί αξιόπιστα. Δεν έχει αποδειχθεί η διαγνωστική αξία του μαγνητικού αρθρογραφήματος ώμου σε περιπτώσεις μερικής ρήξης στροφικού πετάλου.
Πηγή: iatropedia
xespao
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
