2012-03-10 08:15:02
Τόσο η ελληνική λέξη «μοίρα», δηλαδή μερίδιο, τμήμα του κύκλου και κάθε ανάπτυξης, όσο και οι αποδόσεις της έννοιας αυτής σε άλλες γλώσσες (γερμ. Los, αγγλ. Lot κλπ) , υποδηλώνουν ότι δεσμευόμαστε από τη μοίρα μας, η οποία μας απονέμεται με την σύλληψη και αργότερα με την γέννησή μας, να έχουμε μερίδιο σε ένα μεγαλύτερο Όλον και να συνδεθούμε μαζί του. Πώς μπορούμε, όμως, να αναγνωρίσουμε τη μοίρα μας, και πώς συντίθεται αυτό το Όλον; Ερωτήματα, τα οποία ο άνθρωπος θέτει εδώ και αιώνες και τα οποία παρασύρουν τους ανθρώπους ανέκαθεν σε τολμηρές ερμηνείες, μη επαληθεύσιμες εξηγήσεις και δυστυχώς έως και σε ιδεολογικούς πολέμους.
[...] Η μοίρα βρίσκεται στο προσκήνιο της ελληνικής μυθολογίας και φιλοσοφίας και παρουσιάζεται καταλυτικά μπροστά στα μάτια των ανθρώπων στο αρχαίο θέατρο, στις τραγωδίες όπως επίσης και στο αντίθετό τους, στις κωμωδίες, που θέτουν τα πάντα υπό αμφισβήτηση.
Αντικείμενο είναι σταθερά το ποιες δυνάμεις καθορίζουν τη μοίρα, καθώς και ερωτήματα για το εάν αυτές οι δυνάμεις επιτρέπουν, παρ’ όλ’ αυτά, ένα περιθώριο δράσης για αλλαγή της μοίρας.
Η μυθολογία και οι τραγωδίες παρουσιάζουν το πώς οι ίδιες οι πράξεις που κάνουν οι άνθρωποι τυφλωμένοι από τις κρυφές τάξεις της μοίρας, τους καταποντίζουν στο «τραγικό».
Αυτό που ο Bert Hellinger ονομάζει «υπεροψία», για τους αρχαίους Έλληνες είναι η «ύβρις» - η καταστροοφή της τάξης, όπου το άτομο ή μια ομάδα αντιτίθεται στον Όλον. Η συνέπεια είναι να παραδιδόμαστε έτσι ακόμη πιο έντονα στις αόρατες και ακατανόητες δυνάμεις της μοίρας.
Το αρχαίο θέατρο δεν ήταν επομένως απλά και μόνο τέχνη, αλλά μια ευρεία σχεδόν θεραπευτική συνεδρία, η οποία είχε σκοπό να επανασυνδέσει τους θεατές (ήταν περισσότερο συμμετέχοντες - όπως σήμερα σε ένα εργαστήρι – και όχι απλώς ένα φιλοθεάμον κοινό) με τους προγενέστερους και συχνά με τις ακατανόητες δυνάμεις της μοίρας.
Ως Έλληνα συστημικό θεραπευτή και συντονιστή, με απασχολεί επομένως εδώ και πολλά χρόνια το ερώτημα, ποιες βαθύτερες συνδέσεις υπάρχουν μεταξύ του αρχαίου πολιτισμού και της οικογενειακής αναπαράστασης, και εάν η ενασχόληση με τους αρχαίους μύθους θα μπορούσε ίσως να μας οδηγήσει προς μια βαθύτερη κατανόηση των τάξεων, που επισημάνθηκαν από τον Hellinger και των λύσεων που προκύπτουν από αυτές.
Έτσι στην ομάδα Αρχετύπων του Ε.Ι.Σ.Α., προσπαθούμε να ανακαλύψουμε μέσα από τις αναπαραστάσεις μύθων τα αρχέτυπα, τα οποία -αν και βρίσκονται πέρα από το προσωπικό- κουβαλάμε όλοι μέσα μας και είμαστε συνδεδεμένοι μαζί τους ασυνείδητα αλλά και άρρηκτα.
[...] η συστημική λύση περιέχει μια πολύπλευρη σύλληψη της «μοίρας»: υπερβαίνει μια δήθεν δεδομένη τάξη μοίρας μέσα από τις ίδιες τις κινήσεις της, κατά συνέπεια μέσα από μια μοίρα η οποία συνδιαμορφώνεται από το άτομο.
Ακριβώς αυτό κάνει την διαφορά απέναντι στις ιδεολογίες που «θεοποιούν» τη μοίρα για να μπορέσουν, στην ουσία, να εξισώσουν τους «τυράννους» με τη μοίρα.
Η άποψη της αρχαίας Ελλάδας: το τρίπτυχο της μοίρας, οι τρεις Μοίρες:
Μέσα από τη «συστημική επανάγνωση» με την βοήθεια των αναπαραστάσεων μύθων, μας έχουν γίνει ευκρινέστερες ορισμένες διαστάσεις της μοίρας. Οι αρχαίοι Έλληνες κατανοούσαν τη μοίρα όχι μονολιθικά, αλλά ως αποτελούμενη από διαφορετικά στοιχεία. Η μοίρα συνολικά σχετικοποιήθηκε μέσα από τον μύθο με τις τρεις Μοίρες.
Έγινε η διαφοροποίηση:
Η μοίρα δεν είναι κάτι άκαμπτο, μονολιθικό, κάτι για πάντα σταθερό. Ολόκληρη η μοίρα ενός ανθρώπου καθορίζεται από την διαβούλευση αυτών των θεοτήτων της μοίρας, των τριών Μοιρών – μια εύστοχη και απελευθερωτική μεταφορά, σε αντίθεση προς την μοιρολατρία και σε αρμονία με τον ποταμό της ζωής.
Άρα, ακόμη και η μοίρα βρίσκεται σε κίνηση, είναι δηλαδή μεταβλητή, εάν σεβαστούμε την αλληγορία της τριπλής μορφής της.
«Οι τάξεις της μοίρας»:
Προσεγγίζοντας τις τρεις Μοίρες, διακρίνω τρεις τάξεις της μοίρας. Η σχέση αυτών των τριών Μοιρών ως δυνάμεων τάξης μπορεί να διευκρινιστεί με το πυθαγόρειο τρίγωνο.
Εδώ καταθέτω σύμφωνα με την γνώση και επίγνωσή μου, ορισμένες θεμελιωμένες ερμηνείες και προσαρμογές, για να καταστήσω κατανοητό το σχετικό θέμα.
Ο Πυθαγόρας, φιλόσοφος, φυσικός, ιατρός και μαθηματικός από τη Σάμο, περ. 580-500 π.Χ., είχε προσπαθήσει μεταξύ άλλων, μέσα από την μουσική και την αριθμοσοφία, να αποκωδικοποιήσει το σύμπαν και τις θεϊκές τάξεις του για την ανθρώπινη κατανόηση.
Κάθε αριθμός από το 1 έως και το 10 αντιπροσωπεύει μια συγκεκριμένη ιδιότητα του σύμπαντος, των κινήσεών του και των δημιουργικών δυνάμεων.
Οι σημαντικότεροι από αυτούς, οι πρώτοι τέσσερις, περιλαμβάνονται στον ιερό αριθμό δέκα και αντιπροσωπεύουν την αρμονία του κόσμου (1+2+3+4=1=10, τετρακτύς).
Στην διδασκαλία του, παρουσίασε τις τρεις Μοίρες με την βοήθεια του ορθογώνιου τριγώνου.
Παρουσίασε την Άτροπο με το 3, το οποίο αντιπροσωπεύει την τέλεια αρμονία, τον νόμο, τις πρώτες αρχές.
Την Κλωθώ όρισε με το 4, ως την αποκαλυφθείσα δημιουργία, την ύλη, την παραγωγή που οδηγεί στην εξέλιξη. Η οικογένεια π.χ. ως μονάδα πατέρα – μητέρας – παιδιού συνδέεται εδώ με το οικογενειακό πνεύμα ως στοιχείο δόνησης υψηλότερης τάξης.
Η Λάχεσις εκπροσωπείται από το 5, τις συνετά συνειδητοποιούμενες αξίες, την πεμπτουσία της θρησκείας και της ύλης, το σύμβολο της δικαιοσύνης.
Η επιφάνεια του τριγώνου, το εμβαδόν του δηλαδή, ορίζεται με τον αριθμό 6, που προκύπτει από τον κανόνα: «το ήμιση του αθροίσματος των τριών πλευρών» (3+4+5)/2=6, που αντιπροσωπεύει το «έμπνεο» σώμα όπως και την «εμπνευσμένη» φύση.
Ονομάζει την επιφάνεια «ανδρόγυνο», «φιλικό-συμφιλιωτικό», «ειρήνη και κόσμο», όπως και ψυχή.
Η ψυχή, δηλαδή, περιβάλλεται και από τις τρεις Μοίρες, ως προς το «μισό» τους..
Οι Πυθαγόρειοι θεωρούν την συμφιλίωση ως την μεγαλύτερη ιδιότητα της ψυχής, ως τμήμα της μοίρας.
Θεωρώ ότι αυτό ενισχύει με έναν πολύ παραστατικό τρόπο όλες τις προσεγγίσεις του Hellinger και της αναπαράστασης.
Εδώ θα πρέπει να σημειωθεί η σύνδεση των τριών Μοιρών με το ορθογώνιο τρίγωνο, μέσα από την διάσημη πυθαγόρεια πρόταση.
Στο ορθογώνιο τρίγωνο του Πυθαγόρα:
Η Άτροπος είναι η κάθετος πλευρά. Αντιπροσωπεύει το αμετάβλητο, το αναπόφευκτο. Κόβει το νήμα της ζωής.
Η Κλωθώ είναι η οριζόντια πλευρά. Είναι το μεταβλητό. Κλώθει το νήμα της ζωής και αντιπροσωπεύει τα μπερδέματα των προσταγών της μοίρας, αλλά και την αυτενέργεια του ανθρώπου στα θέματα ζωής.
Η Λάχεσις είναι η υποτείνουσα. Είναι η τύχη. Περιέχει και διαφυλάσσει το νήμα της ζωής. Αντιπροσωπεύει το τυχαίο των προσταγών της μοίρας στο θετικό και το αρνητικό.
Η ψυχή είναι το εμβαδόν του τριγώνου. Ο χώρος της ορίζεται και από τις τρεις Θεές κατά το ήμισύ τους.
Οι τρεις Μοίρες ως «τάξεις της μοίρας»:
Πρώτη τάξη της μοίρας: Άτροπος – η αμετάβλητη μοίρα (κάθετος του τριγώνου, η συστημική «σκληρή πραγματικότητα» με την έννοια του ηλεκτρονικού hardware, του «σκληρού δίσκου»). Η Πρόνοια.
Η παγκόσμια τάξη και οι παγκόσμιοι νόμοι, η δημιουργία του κόσμου (γένεση). Όλα όσα μας παραδόθηκαν από τους προηγούμενους, το μερίδιο που λαμβάνουμε ως ύπαρξη.
Το «αμετάβλητο» προηγείται του «μεταβλητού», αλλά και απελευθερώνεται, ως νόμος το ίδιο του «πάντα ρει», ο οποίος διέπει τα πάντα.
Στην μεταφορά, η Άτροπος παραμένει σταθερή ως πλευρά του τριγώνου και αμετάβλητη ως αριθμός (Πυθαγόρας).
Κάθε παρέμβαση φέρνει μόνον αναστάτωση και είναι παντελώς ανώφελη, γιατί καταλήγει σε αυξομειώσεις των άλλων πλευρών και όχι της ίδιας.
Το πώς αντιμετωπίζουμε την Άτροπο είναι καθοριστικό για το μέλλον.
Δεύτερη τάξη της μοίρας: Κλωθώ – η μεταβλητή μοίρα (οριζόντια του τριγώνου, η συστημική «μαλακή πραγματικότητα» με την έννοια του ηλεκτρονικού software, των προγραμμάτων λογισμικού). Η Θέληση ή Βούληση.
Είναι το μερίδιο, που προσαυξάνεται πάντα από τις προσωπικές επιλογές και πράξεις.
Η συνέχιση της ύφανσης της ζωής, η ελευθερία της βούλησης, οι περιπλοκές των προσταγών της μοίρας, οι νέες κοινότητες μοίρας. Φέρνει την εκπλήρωση, καθώς σημαίνει αποδοχή των δώρων της ζωής και παράδοσής τους σε άλλους.
Εδώ όλες οι πράξεις μας διαδραματίζουν έναν ισότιμο ρόλο, τόσον οι ύβρεις όσο και οι καλές πράξεις.
Με αυτόν τον τρόπο μπορούμε να επιμηκύνουμε την Κλωθώ ή και να την συντομεύσουμε, με ουσιώδη την προσωπική αντίληψη του «μέτρου» και της αρμονίας.
Αυτό αυξομειώνει την Τρίτη πλευρά, την υποτείνουσα του τριγώνου και επηρεάζει το μέγεθός της.
*Τρίτη τάξη της μοίρας: Λάχεσις – η μοίρα της αντίληψης της σύμπτωσης ή της τυχαιότητας (υποτείνουσα του τριγώνου). Η Ειμαρμένη.
«Τα πάντα ρει»: οι κινήσεις της μοίρας
Για τον πυθαγόρα το εμβαδόν του τριγώνου, που αλλάζει συνεχώς, αντιστοιχεί στην ψυχή, κάτι που μπορούμε να πάρουμε και ως μεταφορά, για να μπορέσουμε να καταλάβουμε την διαλεκτική σχέση και την αλληλεπίδραση των τάξεων της μοίρας.
Οι Μοίρες καθορίζουν με την σχέση τους τον νόμο «πάντα ρει».
Κατά συνέπεια δεν υπάρχει ακινησία, αλλά μια κυκλική κίνηση με αρχή, μέση και τέλος και ανανεούμενη αρχή, διαφορετικά η γέννηση θα έμοιαζε με θάνατο.
Η αύξηση και η μείωση των δύο πλευρών του τριγώνου μεταβάλλει τις δύο τάξεις της μοίρας, θέτει τη «μοίρα σε κίνηση» μετακινεί και βάζει και πάλι εκ νέου την ψυχή σε κίνηση, ώστε έτσι να ξεδιπλωθούν οι «κινήσεις της ψυχής».
Θεωρώ ότι η ατομική ηθική συνείδηση, που τείνει προς την ύβρη, κατοικεί στην Κλωθώ, ενώ η «συλλογική συνείδηση» επιβλέπει έτσι ώστε κανείς να μην αναμιχθεί με υπεροψία στην Άτροπο.
Διαφορετικά ο άνθρωπος εμπλέκεται και υφίσταται τα κτυπήματα της μοίρας (στην αρχαιότητα αυτή η εμπλοκή χαρακτηριζόταν ως «τιμωρία» από τους Θεούς), έως ότου βρει την κατάλληλη πρόσβαση, δηλαδή την αναγνώριση της Άτροπου ως αμετάβλητης και την ένωσή του μαζί της.
Αυτό επιτρέπει χειρισμούς σε συμφωνία με τις τάξεις της μοίρας και οδηγεί στην αποδοχή και την συναίνεση στη μοίρα, με αποτέλεσμα την απελευθέρωση του ανθρώπου και την διαμόρφωση της δικής του ζωής, στην οποία είναι συνυπεύθυνος.
Όμως «δεν μπορούμε να μπούμε δεύτερη φορά στον ίδιο ποταμό»! (Ηράκλειτος). Αυτό καθορίζεται κατ’ αρχάς από την αποδοχή της ίδιας της ύπαρξης.
Η εμπλοκή σημαίνει εντούτοις την προσπάθεια να μπούμε δεύτερη φορά στον ποταμό, ενεργώντας δηλαδή ως εκπρόσωποι του προσώπου με το οποίο ταυτιζόμαστε με «τυφλή αγάπη».
Ο Ορφέας περνά για δεύτερη φορά τον ποταμό, προσπαθώντας να πάρει πίσω στην ζωή την αγαπημένη του Ευρυδίκη από τον κάτω κόσμο, κάτι που οδηγεί σε αποτυχία και σε πόνο. Η αποτυχία τον φέρνει τελικά αντιμέτωπο με το αμετάκλητο της μοίρας, δηλαδή το τελεσίδικο του θανάτου της Ευρυδίκης, επιβάλλοντάς του έτσι την αποδοχή του γεγονότος.
Απόσπασμα από το βιβλίο «Η Επιστροφή - Αρχέτυπα και Αναπαράσταση» του Δημήτρη Σταυρόπουλου, Εκδόσεις Κλωθώ
(*Για τον Πυθαγόρα, η Λάχεσις εκπροσωπεί τον νόμο του «αντιπεπονθότος», της ανταπόδοσης, ως αντιστάθισμα πρότερων πράξεων)
----------
Ο Δημήτρης Σταυρόπουλος γεννήθηκε το 1942 στην Αθήνα. Απέκτησε διδακτορικό δίπλωμα στις εφαρμοσμένες επιστήμες και Μ.Α. στην κοινωνιολογία - ψυχολογία - φιλοσοφία στο Πανεπιστήμιο του Μονάχου. Εργάζεται από το 1978 στην Ελλάδα, ως Σύμβουλος Επικοινωνίας και Συστημικός Θεραπευτής και είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Οικογενειακής Θεραπείας (EFTA) και της Ελληνικής Εταιρείας Συστημικής Θεραπείας (ΕΛΕΣΥΘ). Η προσωπική φιλία του από το 1973 με τον Bert Hellinger κατέστησε δυνατή την συμμετοχή του σε όλες τις εξελίξεις της Αναπαράστασης.
Εισήγαγε στην Ελλάδα την μέθοδο της Συστημικής Αναπαράστασης, όπως την ονόμασε ο ίδιος, και ίδρυσε και διευθύνει το ‘Ελληνικό Ινστιτούτο Συστημικής Αναπαράστασης Bert Hellinger’, μέλος του ‘Bert Hellinger International’ και της αντίστοιχης Διεθνούς Ομοσπονδίας ‘International Systemic Constellation Association’ (ISCA). Έχει συμμετάσχει σε πολλά ελληνικά και διεθνή επιστημονικά συνέδρια με ανακοινώσεις και θεραπευτικά εργαστήρια.
Έχει αρθρογραφήσει σε ξένα περιοδικά και έχει συγγράψει το βιβλίο Επιστροφή – Αρχέτυπα και Αναπαράσταση (Κλωθώ, 2007). Η εργασία με τα Αρχέτυπα και η σύνδεση της συστημικής ψυχολογίας και ψυχοθεραπείας με την αρχαιοελληνική μυθολογία, τραγωδία και φιλοσοφία εμπεδώνει ήδη μια νέα θεραπευτική πρότασή του, το «Ελληνικό Παράδειγμα». Παράλληλα έχει αναπτύξει την ‘Ομαδική Συνήχηση’, μια προσέγγιση στην διεξαγωγή της Συστημικής Αναπαράστασης, που οργανικά συνδέεται με την ‘Νέα Οικογενειακή Αναπαράσταση’ του Hellinger.
--------
Το τι σημαίνουν για μας οι τάξεις, το διδαχτήκαμε αρχικά από τους μεγάλους έλληνες τραγικούς ποιητές και φιλοσόφους. Εκείνοι, ανεξάρτητα από τους κυρίαρχους μύθους, κοίταξαν απροκατάληπτα και ανεμπόδιστα το εμφανές… Έτσι, έφτασαν σε αποκαλύψεις, οι οποίες καθορίζουν μέχρι σήμερα τις σκέψεις και τις πράξεις μας Ο Δρ Δημήτρης Σταυρόπουλος, με τον οποίο είμαι φιλικά συνδεδεμένος και ο οποίος με συνόδεψε για μεγάλο διάστημα στο δρόμο που οδήγησε σ’αυτές τις γνώσεις, θέλησε να τις μεταφέρει στο ελληνικό κοινό…
Συζητώντας συχνά μαζί μου για τις ελληνικές τραγωδίες, μου υπέδειξε τους συσχετισμούς ανάμεσα στις τραγωδίες και στις τραγικές εμπλοκές στις οικογένειες. Έχει διακρίνει πως, ό,τι καταλογιζόταν στους θεούς, δεν είναι άλλο από την επίδραση στην ψυχή των κρυμμένων τάξεων της αγάπης, που φέρνει στο φως η οικογενειακή αναπαράσταση.
Bert Hellinger Press-GR
[...] Η μοίρα βρίσκεται στο προσκήνιο της ελληνικής μυθολογίας και φιλοσοφίας και παρουσιάζεται καταλυτικά μπροστά στα μάτια των ανθρώπων στο αρχαίο θέατρο, στις τραγωδίες όπως επίσης και στο αντίθετό τους, στις κωμωδίες, που θέτουν τα πάντα υπό αμφισβήτηση.
Αντικείμενο είναι σταθερά το ποιες δυνάμεις καθορίζουν τη μοίρα, καθώς και ερωτήματα για το εάν αυτές οι δυνάμεις επιτρέπουν, παρ’ όλ’ αυτά, ένα περιθώριο δράσης για αλλαγή της μοίρας.
Η μυθολογία και οι τραγωδίες παρουσιάζουν το πώς οι ίδιες οι πράξεις που κάνουν οι άνθρωποι τυφλωμένοι από τις κρυφές τάξεις της μοίρας, τους καταποντίζουν στο «τραγικό».
Αυτό που ο Bert Hellinger ονομάζει «υπεροψία», για τους αρχαίους Έλληνες είναι η «ύβρις» - η καταστροοφή της τάξης, όπου το άτομο ή μια ομάδα αντιτίθεται στον Όλον. Η συνέπεια είναι να παραδιδόμαστε έτσι ακόμη πιο έντονα στις αόρατες και ακατανόητες δυνάμεις της μοίρας.
Το αρχαίο θέατρο δεν ήταν επομένως απλά και μόνο τέχνη, αλλά μια ευρεία σχεδόν θεραπευτική συνεδρία, η οποία είχε σκοπό να επανασυνδέσει τους θεατές (ήταν περισσότερο συμμετέχοντες - όπως σήμερα σε ένα εργαστήρι – και όχι απλώς ένα φιλοθεάμον κοινό) με τους προγενέστερους και συχνά με τις ακατανόητες δυνάμεις της μοίρας.
Ως Έλληνα συστημικό θεραπευτή και συντονιστή, με απασχολεί επομένως εδώ και πολλά χρόνια το ερώτημα, ποιες βαθύτερες συνδέσεις υπάρχουν μεταξύ του αρχαίου πολιτισμού και της οικογενειακής αναπαράστασης, και εάν η ενασχόληση με τους αρχαίους μύθους θα μπορούσε ίσως να μας οδηγήσει προς μια βαθύτερη κατανόηση των τάξεων, που επισημάνθηκαν από τον Hellinger και των λύσεων που προκύπτουν από αυτές.
Έτσι στην ομάδα Αρχετύπων του Ε.Ι.Σ.Α., προσπαθούμε να ανακαλύψουμε μέσα από τις αναπαραστάσεις μύθων τα αρχέτυπα, τα οποία -αν και βρίσκονται πέρα από το προσωπικό- κουβαλάμε όλοι μέσα μας και είμαστε συνδεδεμένοι μαζί τους ασυνείδητα αλλά και άρρηκτα.
[...] η συστημική λύση περιέχει μια πολύπλευρη σύλληψη της «μοίρας»: υπερβαίνει μια δήθεν δεδομένη τάξη μοίρας μέσα από τις ίδιες τις κινήσεις της, κατά συνέπεια μέσα από μια μοίρα η οποία συνδιαμορφώνεται από το άτομο.
Ακριβώς αυτό κάνει την διαφορά απέναντι στις ιδεολογίες που «θεοποιούν» τη μοίρα για να μπορέσουν, στην ουσία, να εξισώσουν τους «τυράννους» με τη μοίρα.
Η άποψη της αρχαίας Ελλάδας: το τρίπτυχο της μοίρας, οι τρεις Μοίρες:
Μέσα από τη «συστημική επανάγνωση» με την βοήθεια των αναπαραστάσεων μύθων, μας έχουν γίνει ευκρινέστερες ορισμένες διαστάσεις της μοίρας. Οι αρχαίοι Έλληνες κατανοούσαν τη μοίρα όχι μονολιθικά, αλλά ως αποτελούμενη από διαφορετικά στοιχεία. Η μοίρα συνολικά σχετικοποιήθηκε μέσα από τον μύθο με τις τρεις Μοίρες.
Έγινε η διαφοροποίηση:
Η μοίρα δεν είναι κάτι άκαμπτο, μονολιθικό, κάτι για πάντα σταθερό. Ολόκληρη η μοίρα ενός ανθρώπου καθορίζεται από την διαβούλευση αυτών των θεοτήτων της μοίρας, των τριών Μοιρών – μια εύστοχη και απελευθερωτική μεταφορά, σε αντίθεση προς την μοιρολατρία και σε αρμονία με τον ποταμό της ζωής.
Άρα, ακόμη και η μοίρα βρίσκεται σε κίνηση, είναι δηλαδή μεταβλητή, εάν σεβαστούμε την αλληγορία της τριπλής μορφής της.
«Οι τάξεις της μοίρας»:
Προσεγγίζοντας τις τρεις Μοίρες, διακρίνω τρεις τάξεις της μοίρας. Η σχέση αυτών των τριών Μοιρών ως δυνάμεων τάξης μπορεί να διευκρινιστεί με το πυθαγόρειο τρίγωνο.
Εδώ καταθέτω σύμφωνα με την γνώση και επίγνωσή μου, ορισμένες θεμελιωμένες ερμηνείες και προσαρμογές, για να καταστήσω κατανοητό το σχετικό θέμα.
Ο Πυθαγόρας, φιλόσοφος, φυσικός, ιατρός και μαθηματικός από τη Σάμο, περ. 580-500 π.Χ., είχε προσπαθήσει μεταξύ άλλων, μέσα από την μουσική και την αριθμοσοφία, να αποκωδικοποιήσει το σύμπαν και τις θεϊκές τάξεις του για την ανθρώπινη κατανόηση.
Κάθε αριθμός από το 1 έως και το 10 αντιπροσωπεύει μια συγκεκριμένη ιδιότητα του σύμπαντος, των κινήσεών του και των δημιουργικών δυνάμεων.
Οι σημαντικότεροι από αυτούς, οι πρώτοι τέσσερις, περιλαμβάνονται στον ιερό αριθμό δέκα και αντιπροσωπεύουν την αρμονία του κόσμου (1+2+3+4=1=10, τετρακτύς).
Στην διδασκαλία του, παρουσίασε τις τρεις Μοίρες με την βοήθεια του ορθογώνιου τριγώνου.
Παρουσίασε την Άτροπο με το 3, το οποίο αντιπροσωπεύει την τέλεια αρμονία, τον νόμο, τις πρώτες αρχές.
Την Κλωθώ όρισε με το 4, ως την αποκαλυφθείσα δημιουργία, την ύλη, την παραγωγή που οδηγεί στην εξέλιξη. Η οικογένεια π.χ. ως μονάδα πατέρα – μητέρας – παιδιού συνδέεται εδώ με το οικογενειακό πνεύμα ως στοιχείο δόνησης υψηλότερης τάξης.
Η Λάχεσις εκπροσωπείται από το 5, τις συνετά συνειδητοποιούμενες αξίες, την πεμπτουσία της θρησκείας και της ύλης, το σύμβολο της δικαιοσύνης.
Η επιφάνεια του τριγώνου, το εμβαδόν του δηλαδή, ορίζεται με τον αριθμό 6, που προκύπτει από τον κανόνα: «το ήμιση του αθροίσματος των τριών πλευρών» (3+4+5)/2=6, που αντιπροσωπεύει το «έμπνεο» σώμα όπως και την «εμπνευσμένη» φύση.
Ονομάζει την επιφάνεια «ανδρόγυνο», «φιλικό-συμφιλιωτικό», «ειρήνη και κόσμο», όπως και ψυχή.
Η ψυχή, δηλαδή, περιβάλλεται και από τις τρεις Μοίρες, ως προς το «μισό» τους..
Οι Πυθαγόρειοι θεωρούν την συμφιλίωση ως την μεγαλύτερη ιδιότητα της ψυχής, ως τμήμα της μοίρας.
Θεωρώ ότι αυτό ενισχύει με έναν πολύ παραστατικό τρόπο όλες τις προσεγγίσεις του Hellinger και της αναπαράστασης.
Εδώ θα πρέπει να σημειωθεί η σύνδεση των τριών Μοιρών με το ορθογώνιο τρίγωνο, μέσα από την διάσημη πυθαγόρεια πρόταση.
Στο ορθογώνιο τρίγωνο του Πυθαγόρα:
Η Άτροπος είναι η κάθετος πλευρά. Αντιπροσωπεύει το αμετάβλητο, το αναπόφευκτο. Κόβει το νήμα της ζωής.
Η Κλωθώ είναι η οριζόντια πλευρά. Είναι το μεταβλητό. Κλώθει το νήμα της ζωής και αντιπροσωπεύει τα μπερδέματα των προσταγών της μοίρας, αλλά και την αυτενέργεια του ανθρώπου στα θέματα ζωής.
Η Λάχεσις είναι η υποτείνουσα. Είναι η τύχη. Περιέχει και διαφυλάσσει το νήμα της ζωής. Αντιπροσωπεύει το τυχαίο των προσταγών της μοίρας στο θετικό και το αρνητικό.
Η ψυχή είναι το εμβαδόν του τριγώνου. Ο χώρος της ορίζεται και από τις τρεις Θεές κατά το ήμισύ τους.
Οι τρεις Μοίρες ως «τάξεις της μοίρας»:
Πρώτη τάξη της μοίρας: Άτροπος – η αμετάβλητη μοίρα (κάθετος του τριγώνου, η συστημική «σκληρή πραγματικότητα» με την έννοια του ηλεκτρονικού hardware, του «σκληρού δίσκου»). Η Πρόνοια.
Η παγκόσμια τάξη και οι παγκόσμιοι νόμοι, η δημιουργία του κόσμου (γένεση). Όλα όσα μας παραδόθηκαν από τους προηγούμενους, το μερίδιο που λαμβάνουμε ως ύπαρξη.
Το «αμετάβλητο» προηγείται του «μεταβλητού», αλλά και απελευθερώνεται, ως νόμος το ίδιο του «πάντα ρει», ο οποίος διέπει τα πάντα.
Στην μεταφορά, η Άτροπος παραμένει σταθερή ως πλευρά του τριγώνου και αμετάβλητη ως αριθμός (Πυθαγόρας).
Κάθε παρέμβαση φέρνει μόνον αναστάτωση και είναι παντελώς ανώφελη, γιατί καταλήγει σε αυξομειώσεις των άλλων πλευρών και όχι της ίδιας.
Το πώς αντιμετωπίζουμε την Άτροπο είναι καθοριστικό για το μέλλον.
Δεύτερη τάξη της μοίρας: Κλωθώ – η μεταβλητή μοίρα (οριζόντια του τριγώνου, η συστημική «μαλακή πραγματικότητα» με την έννοια του ηλεκτρονικού software, των προγραμμάτων λογισμικού). Η Θέληση ή Βούληση.
Είναι το μερίδιο, που προσαυξάνεται πάντα από τις προσωπικές επιλογές και πράξεις.
Η συνέχιση της ύφανσης της ζωής, η ελευθερία της βούλησης, οι περιπλοκές των προσταγών της μοίρας, οι νέες κοινότητες μοίρας. Φέρνει την εκπλήρωση, καθώς σημαίνει αποδοχή των δώρων της ζωής και παράδοσής τους σε άλλους.
Εδώ όλες οι πράξεις μας διαδραματίζουν έναν ισότιμο ρόλο, τόσον οι ύβρεις όσο και οι καλές πράξεις.
Με αυτόν τον τρόπο μπορούμε να επιμηκύνουμε την Κλωθώ ή και να την συντομεύσουμε, με ουσιώδη την προσωπική αντίληψη του «μέτρου» και της αρμονίας.
Αυτό αυξομειώνει την Τρίτη πλευρά, την υποτείνουσα του τριγώνου και επηρεάζει το μέγεθός της.
*Τρίτη τάξη της μοίρας: Λάχεσις – η μοίρα της αντίληψης της σύμπτωσης ή της τυχαιότητας (υποτείνουσα του τριγώνου). Η Ειμαρμένη.
«Τα πάντα ρει»: οι κινήσεις της μοίρας
Για τον πυθαγόρα το εμβαδόν του τριγώνου, που αλλάζει συνεχώς, αντιστοιχεί στην ψυχή, κάτι που μπορούμε να πάρουμε και ως μεταφορά, για να μπορέσουμε να καταλάβουμε την διαλεκτική σχέση και την αλληλεπίδραση των τάξεων της μοίρας.
Οι Μοίρες καθορίζουν με την σχέση τους τον νόμο «πάντα ρει».
Κατά συνέπεια δεν υπάρχει ακινησία, αλλά μια κυκλική κίνηση με αρχή, μέση και τέλος και ανανεούμενη αρχή, διαφορετικά η γέννηση θα έμοιαζε με θάνατο.
Η αύξηση και η μείωση των δύο πλευρών του τριγώνου μεταβάλλει τις δύο τάξεις της μοίρας, θέτει τη «μοίρα σε κίνηση» μετακινεί και βάζει και πάλι εκ νέου την ψυχή σε κίνηση, ώστε έτσι να ξεδιπλωθούν οι «κινήσεις της ψυχής».
Θεωρώ ότι η ατομική ηθική συνείδηση, που τείνει προς την ύβρη, κατοικεί στην Κλωθώ, ενώ η «συλλογική συνείδηση» επιβλέπει έτσι ώστε κανείς να μην αναμιχθεί με υπεροψία στην Άτροπο.
Διαφορετικά ο άνθρωπος εμπλέκεται και υφίσταται τα κτυπήματα της μοίρας (στην αρχαιότητα αυτή η εμπλοκή χαρακτηριζόταν ως «τιμωρία» από τους Θεούς), έως ότου βρει την κατάλληλη πρόσβαση, δηλαδή την αναγνώριση της Άτροπου ως αμετάβλητης και την ένωσή του μαζί της.
Αυτό επιτρέπει χειρισμούς σε συμφωνία με τις τάξεις της μοίρας και οδηγεί στην αποδοχή και την συναίνεση στη μοίρα, με αποτέλεσμα την απελευθέρωση του ανθρώπου και την διαμόρφωση της δικής του ζωής, στην οποία είναι συνυπεύθυνος.
Όμως «δεν μπορούμε να μπούμε δεύτερη φορά στον ίδιο ποταμό»! (Ηράκλειτος). Αυτό καθορίζεται κατ’ αρχάς από την αποδοχή της ίδιας της ύπαρξης.
Η εμπλοκή σημαίνει εντούτοις την προσπάθεια να μπούμε δεύτερη φορά στον ποταμό, ενεργώντας δηλαδή ως εκπρόσωποι του προσώπου με το οποίο ταυτιζόμαστε με «τυφλή αγάπη».
Ο Ορφέας περνά για δεύτερη φορά τον ποταμό, προσπαθώντας να πάρει πίσω στην ζωή την αγαπημένη του Ευρυδίκη από τον κάτω κόσμο, κάτι που οδηγεί σε αποτυχία και σε πόνο. Η αποτυχία τον φέρνει τελικά αντιμέτωπο με το αμετάκλητο της μοίρας, δηλαδή το τελεσίδικο του θανάτου της Ευρυδίκης, επιβάλλοντάς του έτσι την αποδοχή του γεγονότος.
Απόσπασμα από το βιβλίο «Η Επιστροφή - Αρχέτυπα και Αναπαράσταση» του Δημήτρη Σταυρόπουλου, Εκδόσεις Κλωθώ
(*Για τον Πυθαγόρα, η Λάχεσις εκπροσωπεί τον νόμο του «αντιπεπονθότος», της ανταπόδοσης, ως αντιστάθισμα πρότερων πράξεων)
----------
Ο Δημήτρης Σταυρόπουλος γεννήθηκε το 1942 στην Αθήνα. Απέκτησε διδακτορικό δίπλωμα στις εφαρμοσμένες επιστήμες και Μ.Α. στην κοινωνιολογία - ψυχολογία - φιλοσοφία στο Πανεπιστήμιο του Μονάχου. Εργάζεται από το 1978 στην Ελλάδα, ως Σύμβουλος Επικοινωνίας και Συστημικός Θεραπευτής και είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Οικογενειακής Θεραπείας (EFTA) και της Ελληνικής Εταιρείας Συστημικής Θεραπείας (ΕΛΕΣΥΘ). Η προσωπική φιλία του από το 1973 με τον Bert Hellinger κατέστησε δυνατή την συμμετοχή του σε όλες τις εξελίξεις της Αναπαράστασης.
Εισήγαγε στην Ελλάδα την μέθοδο της Συστημικής Αναπαράστασης, όπως την ονόμασε ο ίδιος, και ίδρυσε και διευθύνει το ‘Ελληνικό Ινστιτούτο Συστημικής Αναπαράστασης Bert Hellinger’, μέλος του ‘Bert Hellinger International’ και της αντίστοιχης Διεθνούς Ομοσπονδίας ‘International Systemic Constellation Association’ (ISCA). Έχει συμμετάσχει σε πολλά ελληνικά και διεθνή επιστημονικά συνέδρια με ανακοινώσεις και θεραπευτικά εργαστήρια.
Έχει αρθρογραφήσει σε ξένα περιοδικά και έχει συγγράψει το βιβλίο Επιστροφή – Αρχέτυπα και Αναπαράσταση (Κλωθώ, 2007). Η εργασία με τα Αρχέτυπα και η σύνδεση της συστημικής ψυχολογίας και ψυχοθεραπείας με την αρχαιοελληνική μυθολογία, τραγωδία και φιλοσοφία εμπεδώνει ήδη μια νέα θεραπευτική πρότασή του, το «Ελληνικό Παράδειγμα». Παράλληλα έχει αναπτύξει την ‘Ομαδική Συνήχηση’, μια προσέγγιση στην διεξαγωγή της Συστημικής Αναπαράστασης, που οργανικά συνδέεται με την ‘Νέα Οικογενειακή Αναπαράσταση’ του Hellinger.
--------
Το τι σημαίνουν για μας οι τάξεις, το διδαχτήκαμε αρχικά από τους μεγάλους έλληνες τραγικούς ποιητές και φιλοσόφους. Εκείνοι, ανεξάρτητα από τους κυρίαρχους μύθους, κοίταξαν απροκατάληπτα και ανεμπόδιστα το εμφανές… Έτσι, έφτασαν σε αποκαλύψεις, οι οποίες καθορίζουν μέχρι σήμερα τις σκέψεις και τις πράξεις μας Ο Δρ Δημήτρης Σταυρόπουλος, με τον οποίο είμαι φιλικά συνδεδεμένος και ο οποίος με συνόδεψε για μεγάλο διάστημα στο δρόμο που οδήγησε σ’αυτές τις γνώσεις, θέλησε να τις μεταφέρει στο ελληνικό κοινό…
Συζητώντας συχνά μαζί μου για τις ελληνικές τραγωδίες, μου υπέδειξε τους συσχετισμούς ανάμεσα στις τραγωδίες και στις τραγικές εμπλοκές στις οικογένειες. Έχει διακρίνει πως, ό,τι καταλογιζόταν στους θεούς, δεν είναι άλλο από την επίδραση στην ψυχή των κρυμμένων τάξεων της αγάπης, που φέρνει στο φως η οικογενειακή αναπαράσταση.
Bert Hellinger Press-GR
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Ξεκινά η ειρηνευτική διαδικασία με τους Ταλιμπάν
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
