2014-12-02 11:08:50
Σωτήρης Δημόπουλος
Η μονοήμερη επίσκεψη του Πούτιν στην Άγκυρα αποδείχθηκε ότι μόνο τυπική δεν ήταν. Η ανακοίνωση του Ρώσσου προέδρου πως το σχέδιο του «South Stream» ναυαγεί ολοκληρωτικά, σηματοδοτεί και μια στροφή της πολιτικής της Μόσχας προς την Δυτική Ευρώπη.
Η Ρωσσία, καθ’ όλη τη διάρκεια της διακυβέρνησης από τον Πούτιν, ευελπιστούσε ότι εντέλει θα μπορούσε να αποκτήσει με την Ευρωπαϊκή Ένωση προνομιακές σχέσεις. Ήλπιζε ότι οι ευρωπαϊκές χώρες θα οδηγούνταν, λόγω των οικονομικών τους αναγκών, σε χειραφέτηση από την επιρροή των ΗΠΑ.
Και πράγματι, με βασικό όπλο την ενέργεια η Ρωσσία κέρδισε σημαντικά ερείσματα.
Στην πραγματικότητα, όμως, υπολόγισαν λάθος.
Η Ουάσιγκτον εξακολουθεί να διατηρεί επί της Γερμανίας, αλλά και των περισσότερων κρατών μελών της ΕΕ, τον έλεγχο στις στρατηγικές τους επιλογές. Και αυτό το κατορθώνουν, πρωτίστως, μέσω της ταύτισης ποικίλων συμφερόντων με τις οικονομικές και πολιτικές τους ελίτ. Η διασύνδεσή τους είναι τόσο στενή που η πέρα από το επιτρεπτό απόκλιση προκαλεί ζημία για τις ίδιες.
Αλλά και στην περίπτωση που εκδηλωθούν διαθέσεις αυτονόμησης, πάλι ελεγχόμενοι «εσωτερικοί μηχανισμοί» επαναφέρουν την «τάξη» -η Ελλάδα είχε ανάλογη πρόσφατη εμπειρία.
Βέβαια, πάντα υπάρχει και το τελευταίο χαρτί: όταν η Ρωσσία αύξησε τη δραστηριότητά της ως προς την ενεργειακή της διείσδυση προς την Ευρώπη, που μαστίζεται από την οικονομική κρίση, ήλθε και η ώρα του πολέμου –στην Ουκρανία.
Ακόμη και την υστάτη, όμως, ο Πούτιν ήλπιζε ότι η Ευρώπη, και ιδιαίτερα η Γερμανία, θα είχε διαφορετική προσέγγιση από τις ΗΠΑ. Γι’ αυτό μάλλον κράτησε και στο ζήτημα της ανατολικής Ουκρανίας πολύ περισσότερο συγκρατημένη στάση απ’ ότι θα ήθελε. Για να δώσει το περιθώριο σε χώρες της Ε.Ε. να αποστασιοποιηθούν ουσιαστικά από τη σκληρή γραμμή. Αυτό δεν έγινε. Το Βερολίνο στοιχήθηκε πίσω από τους Αμερικανούς. Οι τελευταίοι δε στον «πόλεμο των Βαλκανίων» κέρδισαν, μέσω των πρόσφατων εκλογών, τη χώρα-κλειδί Βουλγαρία, απ’ όπου θα περνούσε ο «South Stream». Ο Πούτιν από την Άγκυρα αναφέρθηκε ιδιαίτερα σε αυτήν και με σκληρά λόγια: «Αν η Βουλγαρία έχει χάσει τη δυνατότητα να συμπεριφέρεται ως κυρίαρχο κράτος, ας ζητήσει από την Κομισιόν τα χρήματα από το χαμένο κέρδος που θα είχε», δηλαδή 400 εκατομμύρια ευρώ ετησίως από τη μεταφορά φυσικού αερίου.
Οι δηλώσεις του βεβαίως αφορούσαν όχι μόνον την αδύναμη Σόφια αλλά και τις άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες που δεν τόλμησαν να αντιταχθούν στην Αμερική και προχώρησαν σε κυρώσεις εναντίον της Ρωσσίας λόγω της προσάρτησης της Κριμαίας. Και να τις προειδοποιήσει και για τα πιθανά προβλήματα που θα προκύψουν από την εξάρτησή τους από το «δυτικό διάδρομο», τους αγωγούς που περνούν από την Ουκρανία.
Από εκεί και πέρα ξεκινά η νέα στρατηγική της Μόσχας.
Τα δώρα προς την Τουρκία,
- ο στόχος των 100 δις δολ. στις εμπορικές τους συναλλαγές,
- η κατασκευή του πυρηνικού σταθμού του Ακούγιου, 20 δις.δολ. ιδίοις εξόδοις,
- η αύξηση της ποσότητας φυσικού αερίου κατά 13 δις. κ.μ. που της διοχετεύει μέσω του Blue Stream και
- η έκπτωση της τιμής του κατά 6% από 1.1.15 που μπορεί να φθάσει έως 15%, αλλά πρωτίστως
- ο νέος αγωγός που θα φθάνει στα ελληνο-τουρκικά σύνορα (!) με κατασκευή κόμβου που μπορεί να διοχετεύει αέριο στα Βαλκάνια και στην νότια Ευρώπη,
συνιστούν επιθετικές ρωσσικές κινήσεις, με αλλαγή μετώπου.
Οι συμφωνίες Πούτιν-Ερντογάν είναι συνέχεια της «ανατολικής» στροφής της Ρωσσίας, που ήδη ξεκίνησε με τις συμφωνίες με την Κίνα. Σε αυτή τη αλλαγή προσανατολισμού, χωρίς άλλο, συνέτειναν οι αμερικανικές πιέσεις, οι κυρώσεων, η πτώση των τιμών του πετρελαίου και η μεγάλη υποτίμηση του ρουβλίου. Η ανάγκη εναλλακτικών αγορών και αποφυγής του οικονομικού αποκλεισμού συνιστά επομένως ζωτική ανάγκη για τη Μόσχα. Η περαιτέρω αναμονή από πιθανές ευνοϊκές πολιτικές εξελίξεις στην Ευρώπη είναι επιζήμια. Αυτό δεν σημαίνει, βεβαίως, ότι δεν θα είναι παρούσα αν αυτές συμβούν στο μέλλον.
Από την άλλη, αν η Ευρώπη είναι ελεγχόμενη, η Τουρκία -που μη λησμονούμε ότι είναι μέλος του ΝΑΤΟ και αυτό έχει τη σημασία του για το πλαίσιο της σχέσης με τη Ρωσσία- έχει καταστεί, λόγω της αμερικανικής πολιτικής, ανεξέλεγκτη.
Η πολιτική του νεο-οθωμανισμού κινείται σε δικές της συνισταμένες, ανεξάρτητες από τις επιδιώξεις των ΗΠΑ και της Δύσης.
Τώρα, ασφαλώς, η Ουάσιγκτον καλείται να λύσει ένα πολύ δυσκολότερο κουβάρι από την μικρή και κατεστραμμένη Βουλγαρία ή την επίσης μικρή και υπό επιτροπεία Ελλάδα. Η αξία της Τουρκίας για τη διευθέτηση των προκλήσεων της Μέσης Ανατολής είναι αναμφίβολη. Και ο «σουλτάνος» έχει δική του ατζέντα. Η οικονομική ανάπτυξη είναι εκ των ων ουκ άνευ για την ευόδωση των σχεδίων των Ερντογάν-Νταβούτογλου.
Έτσι, Πούτιν και Ερντογάν έβαλαν στην άκρη τις τεράστιες διαφορές τους, όπως για τον πόλεμο στη Συρία και τους Τάταρους της Κριμαίας. Σε αυτά και οι δύο γνωρίζουν ότι είναι και θα παραμείνουν αντίπαλοι.
Για την Ελλάδα -της τρόικας, της οικονομικής δυσπραγίας και της πολιτικής αβεβαιότητας- οι εξελίξεις αυτές είναι τουλάχιστον ανησυχητικές.
Αυτό δεν αφορά τη στάση της Ρωσσίας απέναντι στην Ελλάδα και στην Κύπρο, καθώς αυτή δεν προβλέπεται να αλλάξει λόγω των στενότερων οικονομικών σχέσεων της Μόσχας με την Άγκυρα. Σχετίζεται, όμως, με την αναβάθμιση της Τουρκίας. Ως εκ τούτου, προκύπτουν εύλογα ερωτηματικά γιατί επιλέχθηκε σε αυτήν ακριβώς τη συγκυρία –και με το «Μπαρμπαρός» πάντα στην Κύπρο- να επισκεφθεί ο Νταβούτογλου την Αθήνα. Ίσως ακόμη μια λάθος εκτίμηση, μετά από αυτήν για την κατάσταση της οικονομίας και των διαθέσεων των δανειστών απέναντι της κυβέρνησης.
http://sotiriosdemopoulos.blogspot.gr/2014/12/blog-post.html
Η μονοήμερη επίσκεψη του Πούτιν στην Άγκυρα αποδείχθηκε ότι μόνο τυπική δεν ήταν. Η ανακοίνωση του Ρώσσου προέδρου πως το σχέδιο του «South Stream» ναυαγεί ολοκληρωτικά, σηματοδοτεί και μια στροφή της πολιτικής της Μόσχας προς την Δυτική Ευρώπη.
Η Ρωσσία, καθ’ όλη τη διάρκεια της διακυβέρνησης από τον Πούτιν, ευελπιστούσε ότι εντέλει θα μπορούσε να αποκτήσει με την Ευρωπαϊκή Ένωση προνομιακές σχέσεις. Ήλπιζε ότι οι ευρωπαϊκές χώρες θα οδηγούνταν, λόγω των οικονομικών τους αναγκών, σε χειραφέτηση από την επιρροή των ΗΠΑ.
Και πράγματι, με βασικό όπλο την ενέργεια η Ρωσσία κέρδισε σημαντικά ερείσματα.
Στην πραγματικότητα, όμως, υπολόγισαν λάθος.
Η Ουάσιγκτον εξακολουθεί να διατηρεί επί της Γερμανίας, αλλά και των περισσότερων κρατών μελών της ΕΕ, τον έλεγχο στις στρατηγικές τους επιλογές. Και αυτό το κατορθώνουν, πρωτίστως, μέσω της ταύτισης ποικίλων συμφερόντων με τις οικονομικές και πολιτικές τους ελίτ. Η διασύνδεσή τους είναι τόσο στενή που η πέρα από το επιτρεπτό απόκλιση προκαλεί ζημία για τις ίδιες.
Αλλά και στην περίπτωση που εκδηλωθούν διαθέσεις αυτονόμησης, πάλι ελεγχόμενοι «εσωτερικοί μηχανισμοί» επαναφέρουν την «τάξη» -η Ελλάδα είχε ανάλογη πρόσφατη εμπειρία.
Βέβαια, πάντα υπάρχει και το τελευταίο χαρτί: όταν η Ρωσσία αύξησε τη δραστηριότητά της ως προς την ενεργειακή της διείσδυση προς την Ευρώπη, που μαστίζεται από την οικονομική κρίση, ήλθε και η ώρα του πολέμου –στην Ουκρανία.
Ακόμη και την υστάτη, όμως, ο Πούτιν ήλπιζε ότι η Ευρώπη, και ιδιαίτερα η Γερμανία, θα είχε διαφορετική προσέγγιση από τις ΗΠΑ. Γι’ αυτό μάλλον κράτησε και στο ζήτημα της ανατολικής Ουκρανίας πολύ περισσότερο συγκρατημένη στάση απ’ ότι θα ήθελε. Για να δώσει το περιθώριο σε χώρες της Ε.Ε. να αποστασιοποιηθούν ουσιαστικά από τη σκληρή γραμμή. Αυτό δεν έγινε. Το Βερολίνο στοιχήθηκε πίσω από τους Αμερικανούς. Οι τελευταίοι δε στον «πόλεμο των Βαλκανίων» κέρδισαν, μέσω των πρόσφατων εκλογών, τη χώρα-κλειδί Βουλγαρία, απ’ όπου θα περνούσε ο «South Stream». Ο Πούτιν από την Άγκυρα αναφέρθηκε ιδιαίτερα σε αυτήν και με σκληρά λόγια: «Αν η Βουλγαρία έχει χάσει τη δυνατότητα να συμπεριφέρεται ως κυρίαρχο κράτος, ας ζητήσει από την Κομισιόν τα χρήματα από το χαμένο κέρδος που θα είχε», δηλαδή 400 εκατομμύρια ευρώ ετησίως από τη μεταφορά φυσικού αερίου.
Οι δηλώσεις του βεβαίως αφορούσαν όχι μόνον την αδύναμη Σόφια αλλά και τις άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες που δεν τόλμησαν να αντιταχθούν στην Αμερική και προχώρησαν σε κυρώσεις εναντίον της Ρωσσίας λόγω της προσάρτησης της Κριμαίας. Και να τις προειδοποιήσει και για τα πιθανά προβλήματα που θα προκύψουν από την εξάρτησή τους από το «δυτικό διάδρομο», τους αγωγούς που περνούν από την Ουκρανία.
Από εκεί και πέρα ξεκινά η νέα στρατηγική της Μόσχας.
Τα δώρα προς την Τουρκία,
- ο στόχος των 100 δις δολ. στις εμπορικές τους συναλλαγές,
- η κατασκευή του πυρηνικού σταθμού του Ακούγιου, 20 δις.δολ. ιδίοις εξόδοις,
- η αύξηση της ποσότητας φυσικού αερίου κατά 13 δις. κ.μ. που της διοχετεύει μέσω του Blue Stream και
- η έκπτωση της τιμής του κατά 6% από 1.1.15 που μπορεί να φθάσει έως 15%, αλλά πρωτίστως
- ο νέος αγωγός που θα φθάνει στα ελληνο-τουρκικά σύνορα (!) με κατασκευή κόμβου που μπορεί να διοχετεύει αέριο στα Βαλκάνια και στην νότια Ευρώπη,
συνιστούν επιθετικές ρωσσικές κινήσεις, με αλλαγή μετώπου.
Οι συμφωνίες Πούτιν-Ερντογάν είναι συνέχεια της «ανατολικής» στροφής της Ρωσσίας, που ήδη ξεκίνησε με τις συμφωνίες με την Κίνα. Σε αυτή τη αλλαγή προσανατολισμού, χωρίς άλλο, συνέτειναν οι αμερικανικές πιέσεις, οι κυρώσεων, η πτώση των τιμών του πετρελαίου και η μεγάλη υποτίμηση του ρουβλίου. Η ανάγκη εναλλακτικών αγορών και αποφυγής του οικονομικού αποκλεισμού συνιστά επομένως ζωτική ανάγκη για τη Μόσχα. Η περαιτέρω αναμονή από πιθανές ευνοϊκές πολιτικές εξελίξεις στην Ευρώπη είναι επιζήμια. Αυτό δεν σημαίνει, βεβαίως, ότι δεν θα είναι παρούσα αν αυτές συμβούν στο μέλλον.
Από την άλλη, αν η Ευρώπη είναι ελεγχόμενη, η Τουρκία -που μη λησμονούμε ότι είναι μέλος του ΝΑΤΟ και αυτό έχει τη σημασία του για το πλαίσιο της σχέσης με τη Ρωσσία- έχει καταστεί, λόγω της αμερικανικής πολιτικής, ανεξέλεγκτη.
Η πολιτική του νεο-οθωμανισμού κινείται σε δικές της συνισταμένες, ανεξάρτητες από τις επιδιώξεις των ΗΠΑ και της Δύσης.
Τώρα, ασφαλώς, η Ουάσιγκτον καλείται να λύσει ένα πολύ δυσκολότερο κουβάρι από την μικρή και κατεστραμμένη Βουλγαρία ή την επίσης μικρή και υπό επιτροπεία Ελλάδα. Η αξία της Τουρκίας για τη διευθέτηση των προκλήσεων της Μέσης Ανατολής είναι αναμφίβολη. Και ο «σουλτάνος» έχει δική του ατζέντα. Η οικονομική ανάπτυξη είναι εκ των ων ουκ άνευ για την ευόδωση των σχεδίων των Ερντογάν-Νταβούτογλου.
Έτσι, Πούτιν και Ερντογάν έβαλαν στην άκρη τις τεράστιες διαφορές τους, όπως για τον πόλεμο στη Συρία και τους Τάταρους της Κριμαίας. Σε αυτά και οι δύο γνωρίζουν ότι είναι και θα παραμείνουν αντίπαλοι.
Για την Ελλάδα -της τρόικας, της οικονομικής δυσπραγίας και της πολιτικής αβεβαιότητας- οι εξελίξεις αυτές είναι τουλάχιστον ανησυχητικές.
Αυτό δεν αφορά τη στάση της Ρωσσίας απέναντι στην Ελλάδα και στην Κύπρο, καθώς αυτή δεν προβλέπεται να αλλάξει λόγω των στενότερων οικονομικών σχέσεων της Μόσχας με την Άγκυρα. Σχετίζεται, όμως, με την αναβάθμιση της Τουρκίας. Ως εκ τούτου, προκύπτουν εύλογα ερωτηματικά γιατί επιλέχθηκε σε αυτήν ακριβώς τη συγκυρία –και με το «Μπαρμπαρός» πάντα στην Κύπρο- να επισκεφθεί ο Νταβούτογλου την Αθήνα. Ίσως ακόμη μια λάθος εκτίμηση, μετά από αυτήν για την κατάσταση της οικονομίας και των διαθέσεων των δανειστών απέναντι της κυβέρνησης.
http://sotiriosdemopoulos.blogspot.gr/2014/12/blog-post.html
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
