2014-12-06 15:38:12
Μπορεί η Αμφίπολη να μονοπωλεί το τελευταίο διάστημα το ενδιαφέρον των Ελληνικών και ξένων μέσων ενημέρωσης και η προσοχή να εστιάζεται στο Τύμβο Καστά και στο μεγάλο μυστήριο που κρύβει ο τάφος, παρόλα ταύτα η ιστορική έρευνα φέρνει στο φως και άλλες σκοτεινές πτυχές από την λεηλασία που υπέστησαν γλυπτά ανεκτίμητης αρχαιολογικής αξίας τους προηγούμενος αιώνες και με πρωταγωνιστές τους συνήθεις ύποπτους, τους Βρετανούς και συνεργάτες τους από άλλες χώρες της Ευρώπης.
Πρόσφατα η εφημερίδα «ΠΡΩΤΗ» ανέδειξε με εκτενές ρεπορτάζ το πλιάτσικο που έγινε από τους Βρετανούς στην Αμφίπολη το 1916.
Πλιάτσικο όμως έγινε και στην Ηλεία και συγκεκριμένα σε ένα δικό μας μνημείο τον Παρθενώνα της Πελοποννήσου, τον Επικούριο Απόλλωνα. Είναι η εποχή που η Ελλάδα βρίσκεται κάτω από τον Οθωμανικό ζυγό και η δήθεν «αρχαιολογική» έρευνα μετατρέπεται σε ληστρική επιχείρηση με ολέθριες συνέπειες για τα μνημεία και τα έργα τέχνης. Η πολυεθνική εταιρία αρχαιοκαπήλων που έχει συγκροτηθεί από το 1807 για ανασκαφές σε ελληνικούς αρχαιολογικούς χώρους και πώληση ευρημάτων στην ευρωπαϊκή αγορά, έχει ως μέλη της, την αφρόκρεμα της ευρωπαϊκής ελίτ.
Η «επίλεκτη ομάδα» των αρχαιοκάπηλων
Από την επιχείρηση υφαρπαγής ανεκτίμητων αρχαιολογικών μνημείων της χώρας και δη της Ηλείας, είχε συγκροτηθεί μια «επίλεκτη ομάδα» που την συγκροτούσε η τότε «αφρόκρεμα» της Ευρωπαϊκής ελίτ.
Συγκεκριμένα ο Δανός αρχαιολόγος, θεολόγος και φιλόλογος Peter Oluf Brοnsted (1780-1842), φτάνει στην Ελλάδα τον Ιούλιο του 1810, πραγματοποιώντας την πρώτη, ουσιαστικά, επίσκεψη Δανού περιηγητή στην χώρα. Η πενταμελής ομάδα που ταξιδεύει μαζί του, εκτός από τον ίδιο, αποτελείται από τον Δανό φιλόλογο και μουσικό Georg H.C. Koës, τους Γερμανούς, αρχιτέκτονα Carl Haller von Hallerstein από τη Νυρεμβέργη και ζωγράφο Jakob Linckh από τη Βυρτεμβέργη, και, τέλος, τον Εσθονό βαρώνο Otto Magnus von Stackelderg που θα μας απασχολήσει παρακάτω.
Η χρονιά που καταφθάνει ο Brοnsted στην Ελλάδα, το 1810, είναι η χρονιά κατά την οποία ο Άγγλος λόρδος του Elgin, Thomas Bruce, φορτώνει το τρίτο μέρος της λείας του με το πολεμικό πλοίο «Ύδρα». Η λεηλασία των μνημείων γενικεύεται στις αρχές του ΙΘ” αιώνα. H δήθεν «αρχαιολογική» έρευνα μετατρέπεται σε ληστρική επιχείρηση με ολέθριες συνέπειες για τα μνημεία και τα έργα τέχνης. Η πολυεθνική εταιρία αρχαιοκαπήλων που έχει συγκροτηθεί από το 1807 για ανασκαφές σε ελληνικούς αρχαιολογικούς χώρους και πώληση ευρημάτων στην ευρωπαϊκή αγορά, έχει ως μέλη της, την αφρόκρεμα της ευρωπαϊκής ελίτ. Συνεργάτες της, μεταξύ άλλων, είναι ο Γάλλος αρχαιολόγος Louis François Fauvel, πρόξενος της Γαλλίας στην Αθήνα, ο επίσης αρχαιοκάπηλος Γερμανός Georg Christian Gropius, κατοπινός πρόξενος της Αυστρίας, και ο Άγγλος Charles Robert Cockerell.
Το πλιάτσικο στον Επικούριο Απόλλωνα
Ο ναός του Επικουρίου Απόλλωνα στις Βάσσες της Φιγαλείας είναι ένας από τους σπουδαιότερους και επιβλητικότερους της αρχαιότητας. Αφιερώθηκε από τους Φιγαλείς στον Απόλλωνα διότι τους βοήθησε να ξεπεράσουν μια επιδημία πανώλης.
Ο ναός παρέμεινε σε χρήση κατά τα ελληνιστικά και ρωμαϊκά χρόνια όπως φαίνεται από τις επιδιορθώσεις που δεχόταν η κεραμοσκεπή. Με την κατάρρευση της στέγης λόγω της φθοράς των ξύλινων δοκαριών της επήλθε η πρώτη σημαντική καταστροφή.
Η ανθρώπινη επέμβαση ήταν ένας άλλος φθοροποιός παράγοντας. Το 1765 ο ναός ταυτίσθηκε επιτυχώς από το Γάλλο αρχιτέκτονα J. Bocher.
Το 1812 διενεργήθηκαν οι πρώτες συστηματικές ανασκαφές από τους: J. Foster, C. R. Cockerell, K. H. von Hallerstein, G. Gropius, J. Linckh, O. M. Stackerlberg, και P. O. Brondsted και έφεραν στο φως τις πλάκες της ζωφόρου και το κορινθιακό κιονόκρανο.
Τα ευρήματα μεταφέρθηκαν στη Ζάκυνθο, με τη συγκατάθεση του Βελή πασά, που είχε δωροδοκηθεί για το σκοπό αυτό. Το 1814 η ζωφόρος αγοράστηκε με εντολή του Αγγλου αντιβασιλέως Γεωργίου και το 1815 κατέληξε στο Βρετανικό Μουσείο. Ο Άγγλος διανοούμενος Christian Muller χαρακτήρισε την υφαρπαγή των μνημείων πράξη βανδαλισμού, αντίστοιχη με αυτή του λόρδου Έλγιν που έκλεψε τα γλυπτά της Ακρόπολης των Αθηνών.
Οι αποκαλυπτικές μαρτυρίες του Στάκελμπεργκ
Λεπτομερή περιγραφή για το «πλιάτσικο» που έλαβε χώρα στο ναό του Επικούρειου Απόλλωνα μας δίνει ο Εσθονός ζωγράφος, Αρχαιολόγος και τεχνοκριτικός Οττο Μάγκνους φον Στάκελμπεργκ. Ο Στάκελμπεργκ σπούδασε στην Δρέσδη και την Ρώμη όπου συνδέθηκε με τους Δανούς Κες και Μπρόντστεντ καθώς και με τους Γερμανούς Χάλερ και Λινκ. Παρέμεινε στην Ελλάδα από το 1810 έως το 1814 και συμμετείχε στην ανασκαφή του ναού του Απόλλωνος των Βασσών.
Στο βιβλίο του «Ο Ναός του Επικούριου Απόλλωνος» παραθέτει αποκαλυπτικές μαρτυρίες για το πώς «στήθηκε» η όλη επιχείρηση αφαίρεσης των μαρμάρων από τον ναό.
Όπως αναφέρει μεταξύ άλλων στο βιβλίο του «Για να κατοχυρωθεί η ανασκαφή και το ενδεχόμενο προϊόν της, ήταν απαραίτητο να συμμετάσχει στα κέρδη της όλης επιχείρησης ο ίδιος ο πασάς του Μοριά, ο Βελή μπέης, ο γιος του Αλή Πασά των Ιωαννίνων. Τις διαπραγματεύσεις με αυτόν τις ανέλαβε ο τότε Άγγλος υποπρόξενος, ο κύριος Γκρόπιους από το Βερολίνο. Ο πασάς ευτυχώς είχε γίνει λάτρης των ανασκαφών μετά την πώληση μερικών αρχαιοτήτων τις οποίες είχε ανακαλύψει στον θησαυρό του Ατρέα στις Μηκύνες. Έτσι ο κύριος Γκρόπιους απέσπασε τη συγκατάθεση του μόλις του πρότεινε να λάβει ο ίδιος μέρος στην ανασκαφή. Αναγκάστηκε βέβαια να υποσχεθεί στον πασά τα μισά από τα ευρήματα, εκείνος ωστόσο τους παραχώρησε το δικαίωμα να τα εξαγοράσουν και επωμίστηκε κατά το ήμισυ τα έξοδα της ανασκαφής».
Πηγή: εφημεριδα Πρώτη
xespao
Πρόσφατα η εφημερίδα «ΠΡΩΤΗ» ανέδειξε με εκτενές ρεπορτάζ το πλιάτσικο που έγινε από τους Βρετανούς στην Αμφίπολη το 1916.
Πλιάτσικο όμως έγινε και στην Ηλεία και συγκεκριμένα σε ένα δικό μας μνημείο τον Παρθενώνα της Πελοποννήσου, τον Επικούριο Απόλλωνα. Είναι η εποχή που η Ελλάδα βρίσκεται κάτω από τον Οθωμανικό ζυγό και η δήθεν «αρχαιολογική» έρευνα μετατρέπεται σε ληστρική επιχείρηση με ολέθριες συνέπειες για τα μνημεία και τα έργα τέχνης. Η πολυεθνική εταιρία αρχαιοκαπήλων που έχει συγκροτηθεί από το 1807 για ανασκαφές σε ελληνικούς αρχαιολογικούς χώρους και πώληση ευρημάτων στην ευρωπαϊκή αγορά, έχει ως μέλη της, την αφρόκρεμα της ευρωπαϊκής ελίτ.
Η «επίλεκτη ομάδα» των αρχαιοκάπηλων
Από την επιχείρηση υφαρπαγής ανεκτίμητων αρχαιολογικών μνημείων της χώρας και δη της Ηλείας, είχε συγκροτηθεί μια «επίλεκτη ομάδα» που την συγκροτούσε η τότε «αφρόκρεμα» της Ευρωπαϊκής ελίτ.
Συγκεκριμένα ο Δανός αρχαιολόγος, θεολόγος και φιλόλογος Peter Oluf Brοnsted (1780-1842), φτάνει στην Ελλάδα τον Ιούλιο του 1810, πραγματοποιώντας την πρώτη, ουσιαστικά, επίσκεψη Δανού περιηγητή στην χώρα. Η πενταμελής ομάδα που ταξιδεύει μαζί του, εκτός από τον ίδιο, αποτελείται από τον Δανό φιλόλογο και μουσικό Georg H.C. Koës, τους Γερμανούς, αρχιτέκτονα Carl Haller von Hallerstein από τη Νυρεμβέργη και ζωγράφο Jakob Linckh από τη Βυρτεμβέργη, και, τέλος, τον Εσθονό βαρώνο Otto Magnus von Stackelderg που θα μας απασχολήσει παρακάτω.
Η χρονιά που καταφθάνει ο Brοnsted στην Ελλάδα, το 1810, είναι η χρονιά κατά την οποία ο Άγγλος λόρδος του Elgin, Thomas Bruce, φορτώνει το τρίτο μέρος της λείας του με το πολεμικό πλοίο «Ύδρα». Η λεηλασία των μνημείων γενικεύεται στις αρχές του ΙΘ” αιώνα. H δήθεν «αρχαιολογική» έρευνα μετατρέπεται σε ληστρική επιχείρηση με ολέθριες συνέπειες για τα μνημεία και τα έργα τέχνης. Η πολυεθνική εταιρία αρχαιοκαπήλων που έχει συγκροτηθεί από το 1807 για ανασκαφές σε ελληνικούς αρχαιολογικούς χώρους και πώληση ευρημάτων στην ευρωπαϊκή αγορά, έχει ως μέλη της, την αφρόκρεμα της ευρωπαϊκής ελίτ. Συνεργάτες της, μεταξύ άλλων, είναι ο Γάλλος αρχαιολόγος Louis François Fauvel, πρόξενος της Γαλλίας στην Αθήνα, ο επίσης αρχαιοκάπηλος Γερμανός Georg Christian Gropius, κατοπινός πρόξενος της Αυστρίας, και ο Άγγλος Charles Robert Cockerell.
Το πλιάτσικο στον Επικούριο Απόλλωνα
Ο ναός του Επικουρίου Απόλλωνα στις Βάσσες της Φιγαλείας είναι ένας από τους σπουδαιότερους και επιβλητικότερους της αρχαιότητας. Αφιερώθηκε από τους Φιγαλείς στον Απόλλωνα διότι τους βοήθησε να ξεπεράσουν μια επιδημία πανώλης.
Ο ναός παρέμεινε σε χρήση κατά τα ελληνιστικά και ρωμαϊκά χρόνια όπως φαίνεται από τις επιδιορθώσεις που δεχόταν η κεραμοσκεπή. Με την κατάρρευση της στέγης λόγω της φθοράς των ξύλινων δοκαριών της επήλθε η πρώτη σημαντική καταστροφή.
Η ανθρώπινη επέμβαση ήταν ένας άλλος φθοροποιός παράγοντας. Το 1765 ο ναός ταυτίσθηκε επιτυχώς από το Γάλλο αρχιτέκτονα J. Bocher.
Το 1812 διενεργήθηκαν οι πρώτες συστηματικές ανασκαφές από τους: J. Foster, C. R. Cockerell, K. H. von Hallerstein, G. Gropius, J. Linckh, O. M. Stackerlberg, και P. O. Brondsted και έφεραν στο φως τις πλάκες της ζωφόρου και το κορινθιακό κιονόκρανο.
Τα ευρήματα μεταφέρθηκαν στη Ζάκυνθο, με τη συγκατάθεση του Βελή πασά, που είχε δωροδοκηθεί για το σκοπό αυτό. Το 1814 η ζωφόρος αγοράστηκε με εντολή του Αγγλου αντιβασιλέως Γεωργίου και το 1815 κατέληξε στο Βρετανικό Μουσείο. Ο Άγγλος διανοούμενος Christian Muller χαρακτήρισε την υφαρπαγή των μνημείων πράξη βανδαλισμού, αντίστοιχη με αυτή του λόρδου Έλγιν που έκλεψε τα γλυπτά της Ακρόπολης των Αθηνών.
Οι αποκαλυπτικές μαρτυρίες του Στάκελμπεργκ
Λεπτομερή περιγραφή για το «πλιάτσικο» που έλαβε χώρα στο ναό του Επικούρειου Απόλλωνα μας δίνει ο Εσθονός ζωγράφος, Αρχαιολόγος και τεχνοκριτικός Οττο Μάγκνους φον Στάκελμπεργκ. Ο Στάκελμπεργκ σπούδασε στην Δρέσδη και την Ρώμη όπου συνδέθηκε με τους Δανούς Κες και Μπρόντστεντ καθώς και με τους Γερμανούς Χάλερ και Λινκ. Παρέμεινε στην Ελλάδα από το 1810 έως το 1814 και συμμετείχε στην ανασκαφή του ναού του Απόλλωνος των Βασσών.
Στο βιβλίο του «Ο Ναός του Επικούριου Απόλλωνος» παραθέτει αποκαλυπτικές μαρτυρίες για το πώς «στήθηκε» η όλη επιχείρηση αφαίρεσης των μαρμάρων από τον ναό.
Όπως αναφέρει μεταξύ άλλων στο βιβλίο του «Για να κατοχυρωθεί η ανασκαφή και το ενδεχόμενο προϊόν της, ήταν απαραίτητο να συμμετάσχει στα κέρδη της όλης επιχείρησης ο ίδιος ο πασάς του Μοριά, ο Βελή μπέης, ο γιος του Αλή Πασά των Ιωαννίνων. Τις διαπραγματεύσεις με αυτόν τις ανέλαβε ο τότε Άγγλος υποπρόξενος, ο κύριος Γκρόπιους από το Βερολίνο. Ο πασάς ευτυχώς είχε γίνει λάτρης των ανασκαφών μετά την πώληση μερικών αρχαιοτήτων τις οποίες είχε ανακαλύψει στον θησαυρό του Ατρέα στις Μηκύνες. Έτσι ο κύριος Γκρόπιους απέσπασε τη συγκατάθεση του μόλις του πρότεινε να λάβει ο ίδιος μέρος στην ανασκαφή. Αναγκάστηκε βέβαια να υποσχεθεί στον πασά τα μισά από τα ευρήματα, εκείνος ωστόσο τους παραχώρησε το δικαίωμα να τα εξαγοράσουν και επωμίστηκε κατά το ήμισυ τα έξοδα της ανασκαφής».
Πηγή: εφημεριδα Πρώτη
xespao
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
ΕΥΚΟΛΑ ΟΙ ΝΕΟΙ...
ΕΠΟΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Τι σημαίνει το «Α μπε μπα μπλομ του κίθε μπλομ»;
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
