2014-12-25 19:12:07
Παναγιώτης Ήφαιστος
Χριστούγεννα σήμερα (25.12.2014). Μια σημαντική επέτειος για πολλούς η σημαντικότερη.Όλοι σχεδόν μετρούν τον χρόνο πριν και μετά την γένεση του Χριστού. Για εκατομμύρια πιστούς επέτειος γένεσης του υιού του Θεού των Χριστιανών. Για τους πολιτικούς φιλοσόφους της ιστορικής διαχρονίας αφετηρία μιας πιο ενισχυμένης ανθρωποκεντρικής πολιτικής θεμελίωσης των κοινωνικών οντοτήτων.
Η διαδρομή του ανθρωποκεντρικής προσέγγισης του ανθρώπου, της πολιτικής του οργάνωσης και του κόσμου πριν και μετά την γένεση του Χριστού και την έλευση μιας εδραιωμένης και φιλοσοφικά πάμπλουτης ανθρωποκεντρικής μεταφυσικής δεν ήταν χωρίς περιπέτειες.
Μετά τις παλινδρομήσεις των πρώτων αιώνων και επί μια περίπου Χιλιετία, στην μια πλευρά αναπτύχθηκε η (Ρωμαιοκαθολική) Θεοκρατία και στην άλλη πλευρά η κορύφωση του πολιτισμού των ανθρώπων μέσα στο κοσμοσύστημα της Βυζαντινής Οικουμένης.
Συντομεύοντας λέμε ότι της πτώσης της Κωνσταντινούπολης το 1453 μ.Χ. είχε προηγηθεί η λεηλασία της Βασιλεύουσας Πόλης από τους «σταυροφόρους» της Θεοκρατικής Ρώμης. Η πτώση της Βασιλεύουσας Πόλη ήταν η αρχή του τέλους των κοσμοσυστημάτων όπως είχαν αναπτυχθεί μετά την κλασική εποχή και ιδιαίτερα μετά τον Μεγάλο Αλέξανδρο.
Το 1648 μ.Χ. μετά τον Τριακονταετή Πόλεμο που ακολούθησαν ενός περίπου αιώνα αμφισβητήσεις του Πάπα από τους ηγεμόνες της Ευρώπης, είχαμε μια νέα αφετηρία, την Συνθήκη της Βεστφαλίας του 1648 μ.Χ. που θεμελίωσε το σύγχρονο κρατοκεντρικό διεθνές σύστημα.
Το καθεστώς δηλαδή που δημιούργησε στην Ευρώπη στην βάση της οριοθετημένης κυριαρχίας, της εσωτερικής-εξωτερικής κυριαρχίας των κρατών και της μη επέμβασης, υψηλές αρχές που επικυρώθηκαν στον ΟΗΕ το 1945 μ.Χ.
Αυτές οι ιστορικές διαδρομές ήταν κάτι περισσότερο από περιπετειώδεις αλλά επισκιάζονται από τα ιστορικά στρογγυλέματα των ιδεολογικών αφηγήσεων και από τις εκλογικευτικές ιδεολογικές ή εθνικές προπαγάνδες.
Η περίοδος μετά την Βεστφαλία, για παράδειγμα, δεν είχαμε μόνο προσπάθειες «Αναγέννησης» και αναβίωσης του κλασικού πολιτικού-πολιτειακού παραδείγματος. Είχαμε επίσης αβάστακτες κακουχίες, γενοκτονίες και εθνοκαθάρσεις. Τα αίτια είναι πολλά.
Όσον με αφορά, κόντρα στο ρέμα της ιδεολογικά προσκολλημένης «κατασκευαστικής» σκέψης, έγινε μια προσπάθεια να εξηγήσω ότι μεταξύ πολλών άλλων δύο είναι οι κύριες αιτίες μιας από τις πλέον ταραχώδεις ιστορικές περιόδους που προκάλεσε τον θάνατο εκατοντάδων εκατομμυρίων ανθρώπων.
Είναι επίσης και το γεγονός της στρεβλής κατανόησης της κατά τα άλλα ανθρωποκεντρικής Αριστοτελικής Πολιτικής σκέψης και τα πνευματικά τραύματα των ευρωπαίων από την Θεοκρατία (μια έξοχη θεμελίωση αυτού του γεγονότος βρίσκεται στο «Κριτική της Μεταφυσικής» του Παναγιώτη Κονδύλη).
Επίσης, κάτι πιο τραγικό. Στην μετά-Μεσαιωνική Ευρώπη απουσίαζαν οι πολίτες καθότι η συντριπτική πλειονότητα ήταν απόγονοι των κακότυχων και ανυπόστατων δουλοπαροίκων του Μεσαίωνα.
Είναι γεγονός ότι δύσκολα θα το αφομοιώσουν όσοι (ακόμη) άγονται και φέρονται από τα κατασκευαστικά ιδεολογικά δόγματα των δύο τελευταίων αιώνων, αλλά, η πραγματικότητα είναι πως τα ιδεολογικά δόγματα δεν προσδοκούσαν μόνο ένα εσχατολογικά νοηματοδοτημένο κόσμο αλλά και ένα κόσμο που ποτέ δεν θα υπάρξει. Οι ιδεολογικές εσχατολογίες των μορφικά πανομοιότυπων ιδεολογικών δογμάτων του φιλελευθερισμού, του κομμουνισμού και του φασισμού, εμπίπτουν αμιγώς στην σφαίρα της πολιτικής θεολογίας και προγραμματικά στερούνται οντολογικής αναφοράς. Υπόσχονται ή προσδοκούν μια μελλοντική οντολογία που θέλουν να κατασκευάσουν αλλά πολιτικοανθρωπολογικά αυτά τα δόγματα είναι προγραμματικά ανυπόστατα.
Μονολεκτικά, λέμε ότι κατά την διάρκεια των πρώτων μετά-Μεσαιωνικών αιώνων η απουσία διαμορφωμένων πολιτών και η αγωνία των ελίτ να τους κατασκευάσουν οδήγησαν σε ποικίλα κατασκευαστικά δόγματα και μύριες συνοδευτικές πολιτικές ασυναρτησίες. Ασυναρτησίες οι οποίες συναρτημένες με την πολιτική δημιούργησαν γιγαντιαία νεκροταφεία ιδεολογικά ασυμμόρφωτων.
Η διαδρομή των Νέων Χρόνων γινόταν μέσα σε ένα φαρδύ Νεοτερικό δρόμο όπου οι κοινωνίες κόντρα στις ιδεολογικές προσλήψεις της πολιτικής αυτοθεσμίζονταν όπως πάντα έκαναν αλλά μέσα στον οποίο κυριάρχησαν μονοσήμαντα μοντερνιστικά ιδεολογικά δόγματα. Δόγματα που αφού σωστά καταπολέμησαν την Θεοκρατία, στην συνέχεια τα έβαλαν με το πνεύμα ως πολιτική εισροή του κοινωνικοπολιτικού γίγνεσθαι και στην συνέχεια (μεταμοντερνισμός) στόχευσαν το πνεύμα και την υπόσταση των ανθρώπων μέσα στην ιδιωτική σφαίρα (τα εθνομηδενιστικά βιβλία δεν τα έφερε μια ελληνική σύλληψη αλλά μια γενικότερη μεταμοντέρνα αντίληψη συρρικνωμένων ανθρώπινων όντων ως ο μόνος δήθεν τρόπος ένωσης του πλανήτη και ειρήνευσης του κόσμου).
Πρωτίστως προς το τέλος του μοντερνισμού και όταν εισήλθαμε ήδη στην μεταμοντέρνα φάση της μαζικής παραγωγής, της μαζικής κατανάλωσης και της αστικοποίησης –και σε μια εποχή όταν τα ανθρωπολογικά μεστά έθνη της Ανατολής βρίσκονταν κάτω από αποικιακό ζυγό–, κυριάρχησε πανταχόθεν η άποψη ότι το «ταραχοποιό πνεύμα» θα πρέπει να εκδιωχθεί από τη δημόσια σφαίρα.
Τα επόμενα ιστορικά βήματα ήταν περίπου μονόδρομος: Παρακάμπτεται η Αριστοτελική «Δημοκρατία ως Ελευθερία» που ήθελε το πολιτικό γεγονός να κινείται με φορά κίνησης την ατομική, κοινωνική και πολιτική ελευθερία και στερεώνεται μια έμμεση αντιπροσώπευση όπου τα ίδια μετά-Μεσαιωνικά ελίτ συνέχισαν να είναι κάτοχοι του κράτους και του πλούτου και όπου οι πολίτες περιορίστηκαν στο να ψηφίζουν περιοδικά την εξουσία (εδώ αξίζει μνημόνευσης το εμβληματικό «Δημοκρατία ως Ελευθερία» του Γιώργου Κοντογιώργη και τα άλλα του βιβλία με τίτλο «Ελληνικό Κοσμοσύστημα»).
Αναμφίβολα, υπήρξαν θέσεις υπέρ «ελέγχων και εξισορροπήσεων» που αύξαναν την πολιτική συμμετοχή και που δυνάμωναν την δημοκρατική φορά κίνησης. Πλην ποικίλα γεγονότα που δεν είναι του παρόντος όχι μόνο καθήλωσαν τα καθεστώτα στην έμμεση αντιπροσώπευση αλλά και την εξώθησαν προς έμμεση δεσποτεία (που απλά τα τελευταία χρόνια έβγαλε το προσωπείο στέλνοντάς μας μια τεχνόσφαιρα να μας κυβερνήσει).
Η προσπάθεια πριν και μετά την Γαλλική Επανάσταση μέχρι και σήμερα στα κράτη της Δύσης, πάντως, συνίσταται όχι στην αναζήτηση ενός τρόπου ζωής με σύμμειξη και μέθεξη πνευματικών και αισθητών μέσα στην Πολιτειακή σφαίρα αλλά στην εδραίωση μιας πνευματικά στερημένης δημόσιας ζωής. Το «ταραχοποιό πνεύμα», για να χρησιμοποιήσουμε την εύστοχη φράση του Κονδύλη, έπρεπε να εκδιωχθεί από τα πεδία της πολιτικής διαμόρφωσης.
Τουτέστιν, όχι μια κλασικά νοούμενη πολιτική ανθρωπολογία αλλά μια οικονομική, ωφελιμιστική ανθρωπολογία εντός μιας δημόσιας σφαίρας πνευματικά τα στερημένης. Κάτι τέτοιο βέβαια ποτέ δεν υπήρξε και ποτέ δεν θα υπάρξει. Οι άνθρωποι ποτέ δεν έπαυσαν να προσέρχονται στην πολιτική με αυτό που είναι, δηλαδή ως ταυτόχρονα αισθητές και πνευματικές οντότητες.
Ακόμη, πρέπει να ξέρουμε πως έτσι γεννήθηκαν τα διεθνιστικά ιδεολογικά δόγματα. Λογικά πολλοί σκέφτηκαν: «Αφού μια πνευματικά στερημένη δημόσια σφαίρα («υλιστική» την ονόμασαν, δημιουργώντας σύγχυση ότι είναι μόνο αντί-θρησκευτική ενώ είναι συνολικά αντί-πνευματική) μπορεί να υπάρξει μέσα σε ένα κράτος γιατί να μην μπορεί να υπάρξει και πλανητικά!». Το εδαφικά οριοθετημένο κράτος βέβαια δυνάμωνε ολοένα και περισσότερο πλην αλλόκοτα και παράδοξα παράλληλα γεννήθηκαν τα οικουμενικίστικα ιδεολογικά δόγματα. Γιατί;
Επειδή πάντοτε οι εκάστοτε ηγεμόνες χρειάζονται οικουμενικίστικα δόγματα για να αποκοιμίζουν τα υπόλοιπα κράτη (Για μια εξαιρετική θεμελίωση βλ.
EdwardH. Carr, Η εικοσαετής κρίση). Η δήθεν ιδεολογική διαπάλη στην βάση εσχατολογικών ιδεολογικών μεταμφιέσεων κατά την διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου εντάσσεται στην διαχρονική λογική όπου οι εκάστοτε μεγάλες δυνάμεις αναζητούν οικουμενικίστικεςπαραδοχές για να παραμυθιάζουν τους υπόλοιπους συρρικνώνοντας έτσι την πολιτική τους κυριαρχία.
Βέβαια αυτά που εδώ λέω είναι ελάχιστα, συνοπτικά και επικίνδυνα περιληπτικά, καθότι η ιστορική διαδρομή είναι πολύ πιο σύνθετη, πολλοί διαμορφωτικοί παράγοντες άγνωστοι, η ετερογονία των σκοπών απροσμέτρητη και η συμπλοκή μικρών και μεγάλων ιστορικών κυμάτων απρόβλεπτη και αστάθμητη και πηγή ιστορικών δινών μέσα στις οποίες τα έθνη στροβιλίζονται και εξελίσσονται καθοδικά ή ανοδικά. Το ζήτημα είναι εάν βλέπουμε τον προσανατολισμό προς τον οποίο κινούνταν τα πράγματα και τα αποτελέσματα.
Δεν είναι διόλου τυχαίο ότι σε όλα τα κεφάλαια του «Κοσμοθεωρία των Εθνών, συγκρότηση και συγκράτηση των κρατών, της Ευρώπης και του Κόσμου», ενός βιβλίου που προσπάθησε να πει μερικά πράγματα για αυτή την διαδρομή συνδέοντάς τα με το σήμερα, αρχίζουν και τελειώνουν με τον έξοχο Ομηρικό πολιτικό φιλόσοφο και ποιητή, τον Κωνσταντίνο Καβάφη. Η στοχαστική εμπειρία στο «Κοσμοθεωρία των Εθνών», πάντως, είναι σημαντική και κυρίως αφορά, εκτιμώ, το μέλλον τόσο της στοχαστικής όσο και της πολιτικής αναζήτησης ενός κόσμου νοηματοδοτημένου χωρίς ιδεολογικές παρωπίδες που διαθέτει οντολογία συμβατή με τα πολιτικοανθρωπολογικά γεγονότα της ιστορίας.
Εξ ου και η συντρέχουσα έρευνα για επεξεργασία καιανάπτυξη πολλών διατυπώσεων του εν λόγω βιβλίου με ένα πιο τολμηρό τρόπο. Η έρευνα συμβολίζεται από μια προσεκτικότερη μελέτη του Παναγιώτη Κονδύλη (περιγραφή και ερμηνεία της Νεοτερικής διαδρομής), του Θόδωρου Ζιάκα (μοναδικές θεμελιώσεις που αφορούν την κοινωνική ετερότητα) και του Γιώργου Κοντογιώργη (κοσμοσυστημική γνωσιολογία). Επίσης, μια συγκριτική προσέγγιση των δύο κύριων πόλων της πολιτικής σκέψης, του Αριστοτέλη και του Πλάτωνα.
Ενώ στην ιδεολογικά εκπορευμένη πολιτική σκέψη (προνόμιο όσων συνειδητά ή ανεπίγνωστα πλατωνίζουν) η προσπάθεια προσδιοριστικών θέσεων (πολλών μάλιστα μελλοντολογικά διατυπωμένων) είναι αδιέξοδη και καταληκτικά εσχατολογική, στην πολιτική θεωρία που διαθέτει οντολογική αναφορά, ο κόσμος περιγράφεται όπως είναι, όπως διαχρονικά εξελίσσεται και όπως οι ίδιοι οι άνθρωποι των συγκροτούν και αναπτύσσουν.
Με μια λέξη: Είναι ένα πράγμα η προσανατολιστική πολιτική θεωρία η οποία στηρίζεται στα πολιτικοανθρωπολογικά γεγονότα όπως αυτά συγκροτούνται ιστορικά (πάντα, αναπόδραστα, με σύμμειξη πνευματικών και αισθητών) και άλλο η ιδεολογικά εκπορευμένη προσδιοριστική σκέψη της οποίας τα υπολείμματα συνεχίζουν να μας ταλανίζουν παρά τον τερματισμό του Ψυχρού Πολέμου.
Το ιδεολογικό φαινόμενο είναι μια βασικά τραγική πτυχή της ιστορίας των ανθρώπων. Πιο συγκεκριμένα, αν και με ιστορικές ρίζες σε όλες τις εποχές, κυριάρχησε λόγω του φαινομένου των δουλοπαροίκων οι οποίοι αποτελούσαν το κύριο σώμα των ανθρώπων μετά τον Μεσαίωνα ακόμη και μετά την Γαλλική Επανάσταση (στην οποία και πρωτοστάτησαν).
Η ιδεολογική σκέψη είναι παρωχημένη για πάρα πολλούς λόγους. Μεταξύ άλλων, γιατί ακόμη στέκεται σε φτηνές-ψευτοπλατωνικές μεθοδολογίες και επιστημολογίες οντολογικά στερημένες και γιατί η λογική της απόληξη είναι εσχατολογική. Όπως σημειώνω στην πρώτη παράγραφο του καταληκτικού κεφαλαίου 7 του «Κοσμοθεωρία των Εθνών»: «Ένα κύριο γνώρισμα των ατελειών του κόσμου είναι η διαρκής αναζήτηση τελειωτικών λύσεων. Οι θρησκείες καλλιεργούν τον επίγειο ενάρετο βίο συσχετίζοντάς τον με τον επουράνιο. Πίστη και επίγειος βίος ισορροπούν επηρεάζοντας τη διαμόρφωση του δημόσιου και ιδιωτικού βίου. Για τους πιστούς, στον παράδεισο πάνε οι ενάρετοι και στην κόλαση οι αμαρτωλοί. Οι ιδεολογίες που παραμονεύουν αδράχνουν την ευκαιρία για να μιλήσουν εσχατολογικά και να προσφέρουν επίγειους υλιστικούς παραδείσους. Ήδη αναφερθήκαμε στην εύστοχη επισήμανση του Κονδύλη ότι για να αντιμετωπιστεί η υστερία μπροστά στον αμετάκλητο θάνατο οι ιδεολογίες νομιμοποίησαν την υστερία της εσχατολογίας. Στην πορεία όλοι ανακαλύπτουν ότι επίγειοι παράδεισοι δεν υπάρχουν και ότι δεν υπάρχει ευτυχία που να μην διατρέχει κινδύνους. Ο Καβάφης το περιέγραψε ακόμη πιο παραστατικά, όταν συμβούλευσε: «Πάντα στον νου σου νάχεις την Ιθάκη», αλλά «να εύχεσαι νάναι μακρύς ο δρόμος» και «η Ιθάκη σ’ έδωσε τ’ ωραίο ταξείδι».».
Εάν μπορούσα να συνοψίσω το επιχείρημα σε τρεις θέσεις συντομογραφικά διατυπωμένες, θα λέγαμε το εξής που αφορούν το πολιτικοπνευματικό προσανατολισμό, τον εθνοκρατοκεντρικό ορθολογισμό και την κοσμοσυστημική προοπτική.
Το πνεύμα και η πολιτική συγκρότηση
Πρώτον, το πνεύμα δεν μπορεί να εκδιωχθεί από την Πολιτειακή σφαίρα, η οικονομικίστικη-οικονομική/ωφελιμιστική ανθρωπολογία είναι μια ουτοπία συνάμα και διαστροφή. Ο μεταμοντερνισμός ο οποίος όπως εξηγούμε στο κεφάλαιο 5 του «Κοσμοθεωρία των Εθνών» είναι η μετενσάρκωση του Μαρκησίου deSade,επενεργεί διαφοροποιημένα. Μερικούς με το να συρρικνώνει την υπόστασή τους και να τους εκμηδενίζει, άλλους με το να τους ροκανίζει και αποδυναμώνει. Σίγουρα προκαλεί ανορθολογικές εισροές σε όλους.
Ενώ ο μεταμοντερνισμός, βέβαια, σχετίζεται με την μαζικοπαραγωγή, τη μαζικοκατανάλωση και την αστικοποίηση, δομές που επενεργούν αποδυναμωτικά για την ανθρώπινη υπόσταση, οι αντιστάσεις των πολιτών των εθνοκρατών είναι πολλές. Μπορούμε να πούμε ότι απορρέουν, κατά κάποιο τρόπο, από το ένστικτο επιβίωσης, την έμφυτη αξίωση για υπόσταση και την εξίσου έμφυτη αξίωση ελευθερίας.
Ο εθνοκρατοκεντρικός κόσμος του 21ου αιώνα αναμφίβολα, κινείται αλλοπρόσαλλα.Πλην οι κοινωνίες συνεχίζουν να αυτοθεσμίζονταιπολιτικοανθρωπολογικά όπως πάντοτε έκαναν στην ιστορία.
Η εδαφικά οριοθετημένη κυριαρχία, βεβαίως, δημιουργεί πρωτόγνωρα τετελεσμένα. Κυρίως υποχρεώνει τα κρατικά οριοθετημένα έθνη να αναπτύσσουν συστήματα διανεμητικής δικαιοσύνης και τρόπους ζωής που βαθαίνουν την πολιτική διαφοροποίηση.
Αυτό βέβαια δεν αποκλείει μια κίνηση προς κοσμοσυστήματα (βλ. πιο κάτω) μιας και η πολιτική αυτοδιάθεση είναι στοιχείο κάθε μη πολιτικά εξισωμένου πλανήτη και η εξέλιξη των δομών κρατικά και ενδοκρατικά αφορά, όπως εύστοχα υποστηρίζει η κοσμοσυστημική γνωσιολογία του Γιώργου Κοντογιώργη, όχι καθεστωτικές αντιλήψεις έμμεσης αντιπροσώπευσης αλλά την πολιτικοκοινωνική ωρίμανση κάθε κοινωνικής οντότητας.
Το μέγα πλην με νόημα λέω αμφίπλευρο ερώτημα είναι οι «ελέφαντες» του διεθνούς συστήματος του 21ου αιώνα όπως αυτό εξελίσσεται σε πολυπολικό. Τις μεγάλες δηλαδή δυνάμεις και τις πολώσεις και αναστατώσεις που δημιουργεί ο ανελέητος ανταγωνισμός τους στις περιφέρειες του πλανήτη. Οδηγούν προς μια ωρίμανση των εθνοκρατών και σε κοσμοσυστημικές λογικές ή προς χαώδεις καταστάσεις ίσως και σε ολική καταστροφή μέσα από ένα πυρηνικό πόλεμο;
Κοσμοθεωρητικά θεμέλια και πολιτειακός ορθολογισμός
Δεύτερον, στο ορατό μέλλον, πολιτικός ορθολογισμός σημαίνει ανθρωπολογικά μεστό εθνοκράτος. Δηλαδή, πολίτες εύρωστους και προσκολλημένους στις έσχατες λογικές των εθνικών κοσμοθεωριών που θεμελίωσαν την Ελευθερία τους στην μετά-αποικιακή φάση.
Πολίτες επίσης που δεν είναι πολιτικοπνευματικά σχιζοφρενείς. Η καταστατική κοσμοθεωρητική αφετηρία που εάν κατακτηθεί –σχεδόν αν όχι πάντοτε μετά από ένα αγώνα ελευθερίας–, εφεξής προσφέρει πλέον τις προϋποθέσεις μιας σταθερής ανοδικής φοράς κίνησης, είναι η στιγμή κατάκτησης της εθνικής ανεξαρτησίας.
Γιατί η εθνική ανεξαρτησία είναι η ελευθερία της κοινωνίας ή όπως λεγόταν στην κλασική εποχή το «ιδεώδες της ανεξαρτησίας». Προϋπόθεση για να κινείται ένα εθνοκράτος ανοδικά, να συγκροτείται δημοκρατικά και να οι πολίτες του να ασκούνπολιτική αυτοδιάθεση σύμφωνα με την ετερότητά τους, είναι να ενισχύονται αδιαλείπτως τα θεμελιακά και καταστατικά κοσμοθεωρητικά θέσφατα της εθνικής ανεξαρτησίας.
Η σταθερότητα των πολιτειακών εποικοδομημάτων, ακριβώς, εξαρτάται από το κατά πόσο η καθημερινή σμίλευση ηθικών κριτηρίων που διέπουν τα κανονιστικά κριτήρια της διακυβέρνησης είναι συμβατά με τα υποκείμενα κοσμοθεωρητικά θεμέλια. Κοντολογίς, έθνος σημαίνει κοσμοθεωρητικές ουσίες και νοήματα που υποστασιοποιούνται με σύνθετο και πολυσήμαντο τρόπο στα πλαίσια της εθνοκρατικά ανεξάρτητης πολιτειακής ζωής.
Μόνο εθνοκράτη ανθρωπολογικά ζωντανά, δυναμικά και στρατηγικά προσανατολισμένα μπορούν να έχουν εθνικούς σκοπούς και έσχατα εθνικά συμφέροντα και να συγκροτούν στρατηγικές εκπλήρωσης αυτών των σκοπών. Για να το επιτύχουν πρέπει να υπάρχουν οι προϋποθέσεις συσπείρωσης των πολιτών γύρω από τα εθνικά συμφέροντα και να συνδυάζονται με βέλτιστο τρόπο τα μέσα που διαθέτουν. Όποια κράτη στερούνται αυτών των προϋποθέσεων παραπαίουν ή και αποθνήσκουν. Υπέρτατο και έσχατο εθνικό συμφέρον όλων των εθνοκρατών είναι η εθνική επιβίωση μέσα σε ένα ως εκ της φύσεώς του άκρως ανταγωνιστικό διεθνές σύστημα.
Οι πιο πάνω προϋποθέσεις απαιτούν, επίσης, μια πολιτειακή ζωή τα μέλη της οποίας δεν αλληθωρίζουν και που δεν είναι ηθικά και κοσμοθεωρητικά σχιζοφρενή.
Είναι σχιζοφρενή όταν υπάρχει αναντιστοιχία μεταξύ των ηθικών και κανονιστικών δομών της πολιτειακής ζωής και των κοσμοθεωρητικών τους θεμελίων.
Αλληθωρίζουν όταν αντί ακλόνητης προσκόλλησης στα εθνοκρατικά συμφέροντα αναζητούν κάποια μυστήρια ένωση του πλανήτη με το να κηρύττουν διεθνισμούς, κοσμοπολιτισμούς, παγκοσμιοποιήσεις και άλλα ανυπόστατα φαντασιόπληκτα ή πολιτικά ύπουλα δόγματα ηγεμονικά εκπορευμένα που αντιβαίνουν στην εθνοκρατική υπόσταση. Όποτε εκδηλώνονται καταμαρτυρούν κραυγαλέα πολιτικοπνευματική παράκρουση και στα μικρά κράτη εξ ορισμού υπηρετούν τις μεταμφιεσμένες ηγεμονικές αξιώσεις κάθε ιστορικής συγκυρίας.
Κοσμοσυστημική γνωσιολογία
Τρίτον, ποια είναι η διέξοδος από το εκ της φύσεώς του συγκρουσιακό εθνοκρατοκεντρικό σύστημα. Εδώ λοιπόν υπάρχουν δύο προσανατολισμοί ο ένας στρεβλός, διαστρεμμένος, ανορθολογικός και γι’ αυτό λανθασμένος και ο άλλος με προοπτική στο βάθος χρόνου.
Ο λανθασμένος προσανατολισμός είναι ο ιδεολογικός εξισωτικός/εξομοιωτικός μετά-κρατικός. Τον κηρύττουν όλα τα κατασκευαστικά ιδεολογικά δόγματα του μοντενισμού και προϋποθέτει ανθρώπους πνευματικά στερημένους και ωφελιμιστικά κινούμενους, πρώτα μέσα στην κρατική δημόσια σφαίρα και μετά, λένε ποικιλότροπα, πλανητικά.
Βοηθούσης και της μεταμοντέρνας ανθρωπολογικά εκμηδενιστικής λαίλαπας, έχουμε βασικά ένα μεταψυχροπολεμικό πολιτικοπνευματικό χάος. Πολλοί συχνά καλών προθέσεων άνθρωποι, ζουν ακόμη στο κόσμο των ιδεολογικών ψεμάτων του Ψυχρού Πολέμου όταν μεταμφιεσμένες αξιώσεις ισχύος τους παραμύθιαζαν όπως είπαμε με παρωχημένα κατασκευαστικά ιδεολογικά δόγματα της εποχής των δουλοπαροίκων.
Ο άλλος προσανατολισμός είναι ο μετά-κρατοκεντρικόςκοσμοσυστημικός. Τον περιγράφουν και ερμηνεύουν γνωσιολογικά από ποικίλες οπτικές γωνίες όχι πάντοτε συγκλίνουσες πολιτικοί στοχαστές όπως ο Γιώργος Κοντογιώργης και ο Θόδωρος Ζιάκας. Είναι μια ανάλυση προσανατολιστική και όχι προσδιοριστική. Κατανοούμε ορθά τον προσανατολισμό της ιστορικής φοράς κίνησης και τις προϋποθέσεις της αλλά τις επιμέρους πολιτικές συγκροτήσεις τις προσδιορίζουν τα ίδια τα μέλη των κοινωνιών σύμφωνα με την πολιτικοανθρωπολογική ετερότητά τους.
Προσπαθούμε ακριβώς να δούμε την ιστορική εκείνη κίνηση που διαθέτει οντολογική αναφορά και που απαιτεί περιγραφή της κοινωνικής ετερότητας, τις βαθμίδες κοινωνικοπολιτικής ωρίμανσης στα πεδία της δημοκρατικής συγκρότησης και τις κοσμοσυστημικές προϋποθέσεις στον τόπο και στον χρόνο όπως εξελίσσονται από την πρώιμη αρχαιότητα μέχρι και τις μέρες μας. Έτσι μόνο μπορεί κανείς να σκεφτεί ένα μη πολιτικά εξισωτικό και μη ανθρωπολογικά εξομοιωτικό μετά-κρατποκεντρικό κόσμο όπως ήταν τα έθνη πριν την έλευση του σύγχρονου κρατοκεντρικούσυστήματος μετά τον 16ο αιώνα.
Εκτενές απόσπασμα από το κεφάλαιο 5 σελ. 183-192 του «Κοσμοθεωρία των Εθνών, συγκρότηση και συγκράτηση των κρατών, της Ευρώπης και του κόσμου». Ένθεν και ένθεν γίνεται μια πρώτη προσπάθεια προσανατολιστικών εκτιμήσεων που στηρίζονται σε περιγραφές και ερμηνείες μη ιδεολογικά εκπορευμένες και ενταγμένες στα κοινωνικοοντολογικά γεγονότα όπως θεμελίωσαν τον σύγχρονο εθνοκρατοκεντρικό κόσμο του 21ου αιώνα. Το βλέμμα είναι διεθνολογικό πλην ένα τέτοιο εγχείρημα εμπίπτει στα πεδία μιας επιστήμης του μέλλοντος, της «πολιτικής θεωρίας του διεθνούς συστήματος» που συνδέει τον (πολιτικό) άνθρωπο, το κράτος και την διεθνή πολιτική.
5.2. Από τον μοντερνισμό στον μεταμοντερνισμό. Μία χαώδης διαδρομή και η συγκρότηση του εθνοκρατοκεντρικού διεθνούς συστήματος
[ …. ]
Σημείωση: Δεν συμπεριλαμβάνονται οι σημειώσεις τέλους των σελίδων που παρατίθενται παραπάνω.
Περιεχόμενα κεφαλαίων 4 και 5
Kεφάλαιο 4
Ο μεταμοντερνισμός ίσαμε τις έσχατες συνέπειές του: Πορεία προς τη βαρβαρότητα των Σοδόμων και Γομόρρων ή ταξίδι προς την Ιθάκη;
4.1. Αμφίπλευρες, αμφίρροπες και αντιφατικές διαδρομές των ιδεολογικά-υλιστικά νοούμενων νομικοτεχνικών κατασκευών
4.2. Η οντολογική αναβάθμιση της ύλης και η εγγενής μοντερνιστική νοηματοδότηση της πολιτικής με όρους ισχύος
4.3. Το θηριώδες μεταμοντέρνο ανθρωπολογικό κυνηγητό μέσα στην ιδιωτική σφαίρα
4.4. Ο πνευματικός εκμηδενισμός της ιδιωτικής σφαίρας για να καταστεί συμβατή με την υλιστική δημόσια σφαίρα
4.5. Εθνική Κοσμοθεωρία versus μεταμοντερνισμός ως αυτοχειριασμός
4.6. Η μεγάλη Kονδύλεια εικόνα της αντιμεταφυσικής πάλης που παγίδευσε τη μοντέρνα σκέψη και οδήγησε στον μεταμοντερνισμό
4.7. Επιστροφή στο μέλλον: Στα Σόδομα και Γόμορρα των συνεπών υλιστών La Mettrie και de Sade
4.8. Ο εκμηδενιστικός υλιστικός μονόδρομος και η αναπόδραστη νοηματοδότηση της πολιτικής με όρους ισχύος
4.9. Τα μεταμοντέρνα εγγόνια, δισέγγονα και τρισέγγονα των La Mettrie και de Sade
4.10. Υλιστικές ιδεολογίες versus Αριστοτέλης: Ύλη versus ποιότητα
4.11. Η αντίσταση των Eθνικών Kοσμοθεωριών και οι αντίρροπες τάσεις
Κεφάλαιο 5
Η ακάθεκτη πορεία των δυτικών κοινωνιών προς την ανθρωπολογική εκμηδένιση (και) της ιδιωτικής σφαίρας
5.1. Η εγγενής αναντιστοιχία μεταξύ ιδιωτικής και δημόσιας σφαίρας κάθε συνεπούς υλιστικής κοινωνικοπολιτικής δομής
5.1.1. Αντιαριστοτελισμός: Το μοιραίο σφάλμα του μοντερνισμού
5.1.2. Αναντιστοιχία της υλιστικής δημόσιας σφαίρας και της ανθρωπολογίας στην ιδιωτική σφαίρα
5.1.3. Στόχος η ανθρώπινη ετερότητα. Η έλευση των μεταμοντέρνων ιδεολογημάτων
5.2. Από τον μοντερνισμό στον μεταμοντερνισμό. Μία χαώδης διαδρομή και η συγκρότηση του εθνοκρατοκεντρικού διεθνούς συστήματος
5.3. Από τη θεοκρατία στην ορθολογιστική θεότητα, στις γενοκτονίες, στις εθνοκαθάρσεις και στην αποικιοκρατία
5.3.1. Πολιτικοστοχαστικές προεκτάσεις της ιδεολογικής εκτροπής
5.3.2. Πώς θα ήταν ο κόσμος χωρίς υλιστικές ιδεολογίες
5.3.3. Είναι ένα πράγμα ο μοντερνιστικός εθνοσοβινισμός και άλλο η Εθνική Κοσμοθεωρία
5.4. Αναζητώντας μία εθνοκρατοκεντρική μετανεοτερικότητα
5.5. Πνευματικά πλούσιος πολίτης versus πολίτης-μάζα κρέατος ικανού να ηδονίζεται «ορθολογιστικά»
5.6. Οι ακλόνητες Αριστοτελικές παραδοχές, η θρησκεία και ο μοντερνισμός
5.7. Οι ιστορικοπολιτικές περιστάσεις των βίαιων εθνοσοβινιστικών ομογενοποιήσεων
5.8. Κτίζοντας έθνη ανάποδα με φορά κράτος→έθνος αντί έθνος→κράτος
5.9. Διαδρομές του μοντερνιστικού διεθνιστικοϋλιστικού κόσμου και η αντίρροπη Εθνική Κοσμοθεωρία
5.10. Η κατασκευή του μεταμοντέρνου ανθρωπότυπου: Η «μεταμοντέρνα μαύρη τρύπα» και το ανθρωπολογικό ροκάνισμα
5.11. Εθνική Κοσμοθεωρία versus υλιστικά-διεθνιστικά ιδεολογήματα
ΠΟΙΟΤΗΤΑ
InfoGnomon
Χριστούγεννα σήμερα (25.12.2014). Μια σημαντική επέτειος για πολλούς η σημαντικότερη.Όλοι σχεδόν μετρούν τον χρόνο πριν και μετά την γένεση του Χριστού. Για εκατομμύρια πιστούς επέτειος γένεσης του υιού του Θεού των Χριστιανών. Για τους πολιτικούς φιλοσόφους της ιστορικής διαχρονίας αφετηρία μιας πιο ενισχυμένης ανθρωποκεντρικής πολιτικής θεμελίωσης των κοινωνικών οντοτήτων.
Η διαδρομή του ανθρωποκεντρικής προσέγγισης του ανθρώπου, της πολιτικής του οργάνωσης και του κόσμου πριν και μετά την γένεση του Χριστού και την έλευση μιας εδραιωμένης και φιλοσοφικά πάμπλουτης ανθρωποκεντρικής μεταφυσικής δεν ήταν χωρίς περιπέτειες.
Μετά τις παλινδρομήσεις των πρώτων αιώνων και επί μια περίπου Χιλιετία, στην μια πλευρά αναπτύχθηκε η (Ρωμαιοκαθολική) Θεοκρατία και στην άλλη πλευρά η κορύφωση του πολιτισμού των ανθρώπων μέσα στο κοσμοσύστημα της Βυζαντινής Οικουμένης.
Συντομεύοντας λέμε ότι της πτώσης της Κωνσταντινούπολης το 1453 μ.Χ. είχε προηγηθεί η λεηλασία της Βασιλεύουσας Πόλης από τους «σταυροφόρους» της Θεοκρατικής Ρώμης. Η πτώση της Βασιλεύουσας Πόλη ήταν η αρχή του τέλους των κοσμοσυστημάτων όπως είχαν αναπτυχθεί μετά την κλασική εποχή και ιδιαίτερα μετά τον Μεγάλο Αλέξανδρο.
Το 1648 μ.Χ. μετά τον Τριακονταετή Πόλεμο που ακολούθησαν ενός περίπου αιώνα αμφισβητήσεις του Πάπα από τους ηγεμόνες της Ευρώπης, είχαμε μια νέα αφετηρία, την Συνθήκη της Βεστφαλίας του 1648 μ.Χ. που θεμελίωσε το σύγχρονο κρατοκεντρικό διεθνές σύστημα.
Το καθεστώς δηλαδή που δημιούργησε στην Ευρώπη στην βάση της οριοθετημένης κυριαρχίας, της εσωτερικής-εξωτερικής κυριαρχίας των κρατών και της μη επέμβασης, υψηλές αρχές που επικυρώθηκαν στον ΟΗΕ το 1945 μ.Χ.
Αυτές οι ιστορικές διαδρομές ήταν κάτι περισσότερο από περιπετειώδεις αλλά επισκιάζονται από τα ιστορικά στρογγυλέματα των ιδεολογικών αφηγήσεων και από τις εκλογικευτικές ιδεολογικές ή εθνικές προπαγάνδες.
Η περίοδος μετά την Βεστφαλία, για παράδειγμα, δεν είχαμε μόνο προσπάθειες «Αναγέννησης» και αναβίωσης του κλασικού πολιτικού-πολιτειακού παραδείγματος. Είχαμε επίσης αβάστακτες κακουχίες, γενοκτονίες και εθνοκαθάρσεις. Τα αίτια είναι πολλά.
Όσον με αφορά, κόντρα στο ρέμα της ιδεολογικά προσκολλημένης «κατασκευαστικής» σκέψης, έγινε μια προσπάθεια να εξηγήσω ότι μεταξύ πολλών άλλων δύο είναι οι κύριες αιτίες μιας από τις πλέον ταραχώδεις ιστορικές περιόδους που προκάλεσε τον θάνατο εκατοντάδων εκατομμυρίων ανθρώπων.
Είναι επίσης και το γεγονός της στρεβλής κατανόησης της κατά τα άλλα ανθρωποκεντρικής Αριστοτελικής Πολιτικής σκέψης και τα πνευματικά τραύματα των ευρωπαίων από την Θεοκρατία (μια έξοχη θεμελίωση αυτού του γεγονότος βρίσκεται στο «Κριτική της Μεταφυσικής» του Παναγιώτη Κονδύλη).
Επίσης, κάτι πιο τραγικό. Στην μετά-Μεσαιωνική Ευρώπη απουσίαζαν οι πολίτες καθότι η συντριπτική πλειονότητα ήταν απόγονοι των κακότυχων και ανυπόστατων δουλοπαροίκων του Μεσαίωνα.
Είναι γεγονός ότι δύσκολα θα το αφομοιώσουν όσοι (ακόμη) άγονται και φέρονται από τα κατασκευαστικά ιδεολογικά δόγματα των δύο τελευταίων αιώνων, αλλά, η πραγματικότητα είναι πως τα ιδεολογικά δόγματα δεν προσδοκούσαν μόνο ένα εσχατολογικά νοηματοδοτημένο κόσμο αλλά και ένα κόσμο που ποτέ δεν θα υπάρξει. Οι ιδεολογικές εσχατολογίες των μορφικά πανομοιότυπων ιδεολογικών δογμάτων του φιλελευθερισμού, του κομμουνισμού και του φασισμού, εμπίπτουν αμιγώς στην σφαίρα της πολιτικής θεολογίας και προγραμματικά στερούνται οντολογικής αναφοράς. Υπόσχονται ή προσδοκούν μια μελλοντική οντολογία που θέλουν να κατασκευάσουν αλλά πολιτικοανθρωπολογικά αυτά τα δόγματα είναι προγραμματικά ανυπόστατα.
Μονολεκτικά, λέμε ότι κατά την διάρκεια των πρώτων μετά-Μεσαιωνικών αιώνων η απουσία διαμορφωμένων πολιτών και η αγωνία των ελίτ να τους κατασκευάσουν οδήγησαν σε ποικίλα κατασκευαστικά δόγματα και μύριες συνοδευτικές πολιτικές ασυναρτησίες. Ασυναρτησίες οι οποίες συναρτημένες με την πολιτική δημιούργησαν γιγαντιαία νεκροταφεία ιδεολογικά ασυμμόρφωτων.
Η διαδρομή των Νέων Χρόνων γινόταν μέσα σε ένα φαρδύ Νεοτερικό δρόμο όπου οι κοινωνίες κόντρα στις ιδεολογικές προσλήψεις της πολιτικής αυτοθεσμίζονταν όπως πάντα έκαναν αλλά μέσα στον οποίο κυριάρχησαν μονοσήμαντα μοντερνιστικά ιδεολογικά δόγματα. Δόγματα που αφού σωστά καταπολέμησαν την Θεοκρατία, στην συνέχεια τα έβαλαν με το πνεύμα ως πολιτική εισροή του κοινωνικοπολιτικού γίγνεσθαι και στην συνέχεια (μεταμοντερνισμός) στόχευσαν το πνεύμα και την υπόσταση των ανθρώπων μέσα στην ιδιωτική σφαίρα (τα εθνομηδενιστικά βιβλία δεν τα έφερε μια ελληνική σύλληψη αλλά μια γενικότερη μεταμοντέρνα αντίληψη συρρικνωμένων ανθρώπινων όντων ως ο μόνος δήθεν τρόπος ένωσης του πλανήτη και ειρήνευσης του κόσμου).
Πρωτίστως προς το τέλος του μοντερνισμού και όταν εισήλθαμε ήδη στην μεταμοντέρνα φάση της μαζικής παραγωγής, της μαζικής κατανάλωσης και της αστικοποίησης –και σε μια εποχή όταν τα ανθρωπολογικά μεστά έθνη της Ανατολής βρίσκονταν κάτω από αποικιακό ζυγό–, κυριάρχησε πανταχόθεν η άποψη ότι το «ταραχοποιό πνεύμα» θα πρέπει να εκδιωχθεί από τη δημόσια σφαίρα.
Τα επόμενα ιστορικά βήματα ήταν περίπου μονόδρομος: Παρακάμπτεται η Αριστοτελική «Δημοκρατία ως Ελευθερία» που ήθελε το πολιτικό γεγονός να κινείται με φορά κίνησης την ατομική, κοινωνική και πολιτική ελευθερία και στερεώνεται μια έμμεση αντιπροσώπευση όπου τα ίδια μετά-Μεσαιωνικά ελίτ συνέχισαν να είναι κάτοχοι του κράτους και του πλούτου και όπου οι πολίτες περιορίστηκαν στο να ψηφίζουν περιοδικά την εξουσία (εδώ αξίζει μνημόνευσης το εμβληματικό «Δημοκρατία ως Ελευθερία» του Γιώργου Κοντογιώργη και τα άλλα του βιβλία με τίτλο «Ελληνικό Κοσμοσύστημα»).
Αναμφίβολα, υπήρξαν θέσεις υπέρ «ελέγχων και εξισορροπήσεων» που αύξαναν την πολιτική συμμετοχή και που δυνάμωναν την δημοκρατική φορά κίνησης. Πλην ποικίλα γεγονότα που δεν είναι του παρόντος όχι μόνο καθήλωσαν τα καθεστώτα στην έμμεση αντιπροσώπευση αλλά και την εξώθησαν προς έμμεση δεσποτεία (που απλά τα τελευταία χρόνια έβγαλε το προσωπείο στέλνοντάς μας μια τεχνόσφαιρα να μας κυβερνήσει).
Η προσπάθεια πριν και μετά την Γαλλική Επανάσταση μέχρι και σήμερα στα κράτη της Δύσης, πάντως, συνίσταται όχι στην αναζήτηση ενός τρόπου ζωής με σύμμειξη και μέθεξη πνευματικών και αισθητών μέσα στην Πολιτειακή σφαίρα αλλά στην εδραίωση μιας πνευματικά στερημένης δημόσιας ζωής. Το «ταραχοποιό πνεύμα», για να χρησιμοποιήσουμε την εύστοχη φράση του Κονδύλη, έπρεπε να εκδιωχθεί από τα πεδία της πολιτικής διαμόρφωσης.
Τουτέστιν, όχι μια κλασικά νοούμενη πολιτική ανθρωπολογία αλλά μια οικονομική, ωφελιμιστική ανθρωπολογία εντός μιας δημόσιας σφαίρας πνευματικά τα στερημένης. Κάτι τέτοιο βέβαια ποτέ δεν υπήρξε και ποτέ δεν θα υπάρξει. Οι άνθρωποι ποτέ δεν έπαυσαν να προσέρχονται στην πολιτική με αυτό που είναι, δηλαδή ως ταυτόχρονα αισθητές και πνευματικές οντότητες.
Ακόμη, πρέπει να ξέρουμε πως έτσι γεννήθηκαν τα διεθνιστικά ιδεολογικά δόγματα. Λογικά πολλοί σκέφτηκαν: «Αφού μια πνευματικά στερημένη δημόσια σφαίρα («υλιστική» την ονόμασαν, δημιουργώντας σύγχυση ότι είναι μόνο αντί-θρησκευτική ενώ είναι συνολικά αντί-πνευματική) μπορεί να υπάρξει μέσα σε ένα κράτος γιατί να μην μπορεί να υπάρξει και πλανητικά!». Το εδαφικά οριοθετημένο κράτος βέβαια δυνάμωνε ολοένα και περισσότερο πλην αλλόκοτα και παράδοξα παράλληλα γεννήθηκαν τα οικουμενικίστικα ιδεολογικά δόγματα. Γιατί;
Επειδή πάντοτε οι εκάστοτε ηγεμόνες χρειάζονται οικουμενικίστικα δόγματα για να αποκοιμίζουν τα υπόλοιπα κράτη (Για μια εξαιρετική θεμελίωση βλ.
EdwardH. Carr, Η εικοσαετής κρίση). Η δήθεν ιδεολογική διαπάλη στην βάση εσχατολογικών ιδεολογικών μεταμφιέσεων κατά την διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου εντάσσεται στην διαχρονική λογική όπου οι εκάστοτε μεγάλες δυνάμεις αναζητούν οικουμενικίστικεςπαραδοχές για να παραμυθιάζουν τους υπόλοιπους συρρικνώνοντας έτσι την πολιτική τους κυριαρχία.
Βέβαια αυτά που εδώ λέω είναι ελάχιστα, συνοπτικά και επικίνδυνα περιληπτικά, καθότι η ιστορική διαδρομή είναι πολύ πιο σύνθετη, πολλοί διαμορφωτικοί παράγοντες άγνωστοι, η ετερογονία των σκοπών απροσμέτρητη και η συμπλοκή μικρών και μεγάλων ιστορικών κυμάτων απρόβλεπτη και αστάθμητη και πηγή ιστορικών δινών μέσα στις οποίες τα έθνη στροβιλίζονται και εξελίσσονται καθοδικά ή ανοδικά. Το ζήτημα είναι εάν βλέπουμε τον προσανατολισμό προς τον οποίο κινούνταν τα πράγματα και τα αποτελέσματα.
Δεν είναι διόλου τυχαίο ότι σε όλα τα κεφάλαια του «Κοσμοθεωρία των Εθνών, συγκρότηση και συγκράτηση των κρατών, της Ευρώπης και του Κόσμου», ενός βιβλίου που προσπάθησε να πει μερικά πράγματα για αυτή την διαδρομή συνδέοντάς τα με το σήμερα, αρχίζουν και τελειώνουν με τον έξοχο Ομηρικό πολιτικό φιλόσοφο και ποιητή, τον Κωνσταντίνο Καβάφη. Η στοχαστική εμπειρία στο «Κοσμοθεωρία των Εθνών», πάντως, είναι σημαντική και κυρίως αφορά, εκτιμώ, το μέλλον τόσο της στοχαστικής όσο και της πολιτικής αναζήτησης ενός κόσμου νοηματοδοτημένου χωρίς ιδεολογικές παρωπίδες που διαθέτει οντολογία συμβατή με τα πολιτικοανθρωπολογικά γεγονότα της ιστορίας.
Εξ ου και η συντρέχουσα έρευνα για επεξεργασία καιανάπτυξη πολλών διατυπώσεων του εν λόγω βιβλίου με ένα πιο τολμηρό τρόπο. Η έρευνα συμβολίζεται από μια προσεκτικότερη μελέτη του Παναγιώτη Κονδύλη (περιγραφή και ερμηνεία της Νεοτερικής διαδρομής), του Θόδωρου Ζιάκα (μοναδικές θεμελιώσεις που αφορούν την κοινωνική ετερότητα) και του Γιώργου Κοντογιώργη (κοσμοσυστημική γνωσιολογία). Επίσης, μια συγκριτική προσέγγιση των δύο κύριων πόλων της πολιτικής σκέψης, του Αριστοτέλη και του Πλάτωνα.
Ενώ στην ιδεολογικά εκπορευμένη πολιτική σκέψη (προνόμιο όσων συνειδητά ή ανεπίγνωστα πλατωνίζουν) η προσπάθεια προσδιοριστικών θέσεων (πολλών μάλιστα μελλοντολογικά διατυπωμένων) είναι αδιέξοδη και καταληκτικά εσχατολογική, στην πολιτική θεωρία που διαθέτει οντολογική αναφορά, ο κόσμος περιγράφεται όπως είναι, όπως διαχρονικά εξελίσσεται και όπως οι ίδιοι οι άνθρωποι των συγκροτούν και αναπτύσσουν.
Με μια λέξη: Είναι ένα πράγμα η προσανατολιστική πολιτική θεωρία η οποία στηρίζεται στα πολιτικοανθρωπολογικά γεγονότα όπως αυτά συγκροτούνται ιστορικά (πάντα, αναπόδραστα, με σύμμειξη πνευματικών και αισθητών) και άλλο η ιδεολογικά εκπορευμένη προσδιοριστική σκέψη της οποίας τα υπολείμματα συνεχίζουν να μας ταλανίζουν παρά τον τερματισμό του Ψυχρού Πολέμου.
Το ιδεολογικό φαινόμενο είναι μια βασικά τραγική πτυχή της ιστορίας των ανθρώπων. Πιο συγκεκριμένα, αν και με ιστορικές ρίζες σε όλες τις εποχές, κυριάρχησε λόγω του φαινομένου των δουλοπαροίκων οι οποίοι αποτελούσαν το κύριο σώμα των ανθρώπων μετά τον Μεσαίωνα ακόμη και μετά την Γαλλική Επανάσταση (στην οποία και πρωτοστάτησαν).
Η ιδεολογική σκέψη είναι παρωχημένη για πάρα πολλούς λόγους. Μεταξύ άλλων, γιατί ακόμη στέκεται σε φτηνές-ψευτοπλατωνικές μεθοδολογίες και επιστημολογίες οντολογικά στερημένες και γιατί η λογική της απόληξη είναι εσχατολογική. Όπως σημειώνω στην πρώτη παράγραφο του καταληκτικού κεφαλαίου 7 του «Κοσμοθεωρία των Εθνών»: «Ένα κύριο γνώρισμα των ατελειών του κόσμου είναι η διαρκής αναζήτηση τελειωτικών λύσεων. Οι θρησκείες καλλιεργούν τον επίγειο ενάρετο βίο συσχετίζοντάς τον με τον επουράνιο. Πίστη και επίγειος βίος ισορροπούν επηρεάζοντας τη διαμόρφωση του δημόσιου και ιδιωτικού βίου. Για τους πιστούς, στον παράδεισο πάνε οι ενάρετοι και στην κόλαση οι αμαρτωλοί. Οι ιδεολογίες που παραμονεύουν αδράχνουν την ευκαιρία για να μιλήσουν εσχατολογικά και να προσφέρουν επίγειους υλιστικούς παραδείσους. Ήδη αναφερθήκαμε στην εύστοχη επισήμανση του Κονδύλη ότι για να αντιμετωπιστεί η υστερία μπροστά στον αμετάκλητο θάνατο οι ιδεολογίες νομιμοποίησαν την υστερία της εσχατολογίας. Στην πορεία όλοι ανακαλύπτουν ότι επίγειοι παράδεισοι δεν υπάρχουν και ότι δεν υπάρχει ευτυχία που να μην διατρέχει κινδύνους. Ο Καβάφης το περιέγραψε ακόμη πιο παραστατικά, όταν συμβούλευσε: «Πάντα στον νου σου νάχεις την Ιθάκη», αλλά «να εύχεσαι νάναι μακρύς ο δρόμος» και «η Ιθάκη σ’ έδωσε τ’ ωραίο ταξείδι».».
Εάν μπορούσα να συνοψίσω το επιχείρημα σε τρεις θέσεις συντομογραφικά διατυπωμένες, θα λέγαμε το εξής που αφορούν το πολιτικοπνευματικό προσανατολισμό, τον εθνοκρατοκεντρικό ορθολογισμό και την κοσμοσυστημική προοπτική.
Το πνεύμα και η πολιτική συγκρότηση
Πρώτον, το πνεύμα δεν μπορεί να εκδιωχθεί από την Πολιτειακή σφαίρα, η οικονομικίστικη-οικονομική/ωφελιμιστική ανθρωπολογία είναι μια ουτοπία συνάμα και διαστροφή. Ο μεταμοντερνισμός ο οποίος όπως εξηγούμε στο κεφάλαιο 5 του «Κοσμοθεωρία των Εθνών» είναι η μετενσάρκωση του Μαρκησίου deSade,επενεργεί διαφοροποιημένα. Μερικούς με το να συρρικνώνει την υπόστασή τους και να τους εκμηδενίζει, άλλους με το να τους ροκανίζει και αποδυναμώνει. Σίγουρα προκαλεί ανορθολογικές εισροές σε όλους.
Ενώ ο μεταμοντερνισμός, βέβαια, σχετίζεται με την μαζικοπαραγωγή, τη μαζικοκατανάλωση και την αστικοποίηση, δομές που επενεργούν αποδυναμωτικά για την ανθρώπινη υπόσταση, οι αντιστάσεις των πολιτών των εθνοκρατών είναι πολλές. Μπορούμε να πούμε ότι απορρέουν, κατά κάποιο τρόπο, από το ένστικτο επιβίωσης, την έμφυτη αξίωση για υπόσταση και την εξίσου έμφυτη αξίωση ελευθερίας.
Ο εθνοκρατοκεντρικός κόσμος του 21ου αιώνα αναμφίβολα, κινείται αλλοπρόσαλλα.Πλην οι κοινωνίες συνεχίζουν να αυτοθεσμίζονταιπολιτικοανθρωπολογικά όπως πάντοτε έκαναν στην ιστορία.
Η εδαφικά οριοθετημένη κυριαρχία, βεβαίως, δημιουργεί πρωτόγνωρα τετελεσμένα. Κυρίως υποχρεώνει τα κρατικά οριοθετημένα έθνη να αναπτύσσουν συστήματα διανεμητικής δικαιοσύνης και τρόπους ζωής που βαθαίνουν την πολιτική διαφοροποίηση.
Αυτό βέβαια δεν αποκλείει μια κίνηση προς κοσμοσυστήματα (βλ. πιο κάτω) μιας και η πολιτική αυτοδιάθεση είναι στοιχείο κάθε μη πολιτικά εξισωμένου πλανήτη και η εξέλιξη των δομών κρατικά και ενδοκρατικά αφορά, όπως εύστοχα υποστηρίζει η κοσμοσυστημική γνωσιολογία του Γιώργου Κοντογιώργη, όχι καθεστωτικές αντιλήψεις έμμεσης αντιπροσώπευσης αλλά την πολιτικοκοινωνική ωρίμανση κάθε κοινωνικής οντότητας.
Το μέγα πλην με νόημα λέω αμφίπλευρο ερώτημα είναι οι «ελέφαντες» του διεθνούς συστήματος του 21ου αιώνα όπως αυτό εξελίσσεται σε πολυπολικό. Τις μεγάλες δηλαδή δυνάμεις και τις πολώσεις και αναστατώσεις που δημιουργεί ο ανελέητος ανταγωνισμός τους στις περιφέρειες του πλανήτη. Οδηγούν προς μια ωρίμανση των εθνοκρατών και σε κοσμοσυστημικές λογικές ή προς χαώδεις καταστάσεις ίσως και σε ολική καταστροφή μέσα από ένα πυρηνικό πόλεμο;
Κοσμοθεωρητικά θεμέλια και πολιτειακός ορθολογισμός
Δεύτερον, στο ορατό μέλλον, πολιτικός ορθολογισμός σημαίνει ανθρωπολογικά μεστό εθνοκράτος. Δηλαδή, πολίτες εύρωστους και προσκολλημένους στις έσχατες λογικές των εθνικών κοσμοθεωριών που θεμελίωσαν την Ελευθερία τους στην μετά-αποικιακή φάση.
Πολίτες επίσης που δεν είναι πολιτικοπνευματικά σχιζοφρενείς. Η καταστατική κοσμοθεωρητική αφετηρία που εάν κατακτηθεί –σχεδόν αν όχι πάντοτε μετά από ένα αγώνα ελευθερίας–, εφεξής προσφέρει πλέον τις προϋποθέσεις μιας σταθερής ανοδικής φοράς κίνησης, είναι η στιγμή κατάκτησης της εθνικής ανεξαρτησίας.
Γιατί η εθνική ανεξαρτησία είναι η ελευθερία της κοινωνίας ή όπως λεγόταν στην κλασική εποχή το «ιδεώδες της ανεξαρτησίας». Προϋπόθεση για να κινείται ένα εθνοκράτος ανοδικά, να συγκροτείται δημοκρατικά και να οι πολίτες του να ασκούνπολιτική αυτοδιάθεση σύμφωνα με την ετερότητά τους, είναι να ενισχύονται αδιαλείπτως τα θεμελιακά και καταστατικά κοσμοθεωρητικά θέσφατα της εθνικής ανεξαρτησίας.
Η σταθερότητα των πολιτειακών εποικοδομημάτων, ακριβώς, εξαρτάται από το κατά πόσο η καθημερινή σμίλευση ηθικών κριτηρίων που διέπουν τα κανονιστικά κριτήρια της διακυβέρνησης είναι συμβατά με τα υποκείμενα κοσμοθεωρητικά θεμέλια. Κοντολογίς, έθνος σημαίνει κοσμοθεωρητικές ουσίες και νοήματα που υποστασιοποιούνται με σύνθετο και πολυσήμαντο τρόπο στα πλαίσια της εθνοκρατικά ανεξάρτητης πολιτειακής ζωής.
Μόνο εθνοκράτη ανθρωπολογικά ζωντανά, δυναμικά και στρατηγικά προσανατολισμένα μπορούν να έχουν εθνικούς σκοπούς και έσχατα εθνικά συμφέροντα και να συγκροτούν στρατηγικές εκπλήρωσης αυτών των σκοπών. Για να το επιτύχουν πρέπει να υπάρχουν οι προϋποθέσεις συσπείρωσης των πολιτών γύρω από τα εθνικά συμφέροντα και να συνδυάζονται με βέλτιστο τρόπο τα μέσα που διαθέτουν. Όποια κράτη στερούνται αυτών των προϋποθέσεων παραπαίουν ή και αποθνήσκουν. Υπέρτατο και έσχατο εθνικό συμφέρον όλων των εθνοκρατών είναι η εθνική επιβίωση μέσα σε ένα ως εκ της φύσεώς του άκρως ανταγωνιστικό διεθνές σύστημα.
Οι πιο πάνω προϋποθέσεις απαιτούν, επίσης, μια πολιτειακή ζωή τα μέλη της οποίας δεν αλληθωρίζουν και που δεν είναι ηθικά και κοσμοθεωρητικά σχιζοφρενή.
Είναι σχιζοφρενή όταν υπάρχει αναντιστοιχία μεταξύ των ηθικών και κανονιστικών δομών της πολιτειακής ζωής και των κοσμοθεωρητικών τους θεμελίων.
Αλληθωρίζουν όταν αντί ακλόνητης προσκόλλησης στα εθνοκρατικά συμφέροντα αναζητούν κάποια μυστήρια ένωση του πλανήτη με το να κηρύττουν διεθνισμούς, κοσμοπολιτισμούς, παγκοσμιοποιήσεις και άλλα ανυπόστατα φαντασιόπληκτα ή πολιτικά ύπουλα δόγματα ηγεμονικά εκπορευμένα που αντιβαίνουν στην εθνοκρατική υπόσταση. Όποτε εκδηλώνονται καταμαρτυρούν κραυγαλέα πολιτικοπνευματική παράκρουση και στα μικρά κράτη εξ ορισμού υπηρετούν τις μεταμφιεσμένες ηγεμονικές αξιώσεις κάθε ιστορικής συγκυρίας.
Κοσμοσυστημική γνωσιολογία
Τρίτον, ποια είναι η διέξοδος από το εκ της φύσεώς του συγκρουσιακό εθνοκρατοκεντρικό σύστημα. Εδώ λοιπόν υπάρχουν δύο προσανατολισμοί ο ένας στρεβλός, διαστρεμμένος, ανορθολογικός και γι’ αυτό λανθασμένος και ο άλλος με προοπτική στο βάθος χρόνου.
Ο λανθασμένος προσανατολισμός είναι ο ιδεολογικός εξισωτικός/εξομοιωτικός μετά-κρατικός. Τον κηρύττουν όλα τα κατασκευαστικά ιδεολογικά δόγματα του μοντενισμού και προϋποθέτει ανθρώπους πνευματικά στερημένους και ωφελιμιστικά κινούμενους, πρώτα μέσα στην κρατική δημόσια σφαίρα και μετά, λένε ποικιλότροπα, πλανητικά.
Βοηθούσης και της μεταμοντέρνας ανθρωπολογικά εκμηδενιστικής λαίλαπας, έχουμε βασικά ένα μεταψυχροπολεμικό πολιτικοπνευματικό χάος. Πολλοί συχνά καλών προθέσεων άνθρωποι, ζουν ακόμη στο κόσμο των ιδεολογικών ψεμάτων του Ψυχρού Πολέμου όταν μεταμφιεσμένες αξιώσεις ισχύος τους παραμύθιαζαν όπως είπαμε με παρωχημένα κατασκευαστικά ιδεολογικά δόγματα της εποχής των δουλοπαροίκων.
Ο άλλος προσανατολισμός είναι ο μετά-κρατοκεντρικόςκοσμοσυστημικός. Τον περιγράφουν και ερμηνεύουν γνωσιολογικά από ποικίλες οπτικές γωνίες όχι πάντοτε συγκλίνουσες πολιτικοί στοχαστές όπως ο Γιώργος Κοντογιώργης και ο Θόδωρος Ζιάκας. Είναι μια ανάλυση προσανατολιστική και όχι προσδιοριστική. Κατανοούμε ορθά τον προσανατολισμό της ιστορικής φοράς κίνησης και τις προϋποθέσεις της αλλά τις επιμέρους πολιτικές συγκροτήσεις τις προσδιορίζουν τα ίδια τα μέλη των κοινωνιών σύμφωνα με την πολιτικοανθρωπολογική ετερότητά τους.
Προσπαθούμε ακριβώς να δούμε την ιστορική εκείνη κίνηση που διαθέτει οντολογική αναφορά και που απαιτεί περιγραφή της κοινωνικής ετερότητας, τις βαθμίδες κοινωνικοπολιτικής ωρίμανσης στα πεδία της δημοκρατικής συγκρότησης και τις κοσμοσυστημικές προϋποθέσεις στον τόπο και στον χρόνο όπως εξελίσσονται από την πρώιμη αρχαιότητα μέχρι και τις μέρες μας. Έτσι μόνο μπορεί κανείς να σκεφτεί ένα μη πολιτικά εξισωτικό και μη ανθρωπολογικά εξομοιωτικό μετά-κρατποκεντρικό κόσμο όπως ήταν τα έθνη πριν την έλευση του σύγχρονου κρατοκεντρικούσυστήματος μετά τον 16ο αιώνα.
Εκτενές απόσπασμα από το κεφάλαιο 5 σελ. 183-192 του «Κοσμοθεωρία των Εθνών, συγκρότηση και συγκράτηση των κρατών, της Ευρώπης και του κόσμου». Ένθεν και ένθεν γίνεται μια πρώτη προσπάθεια προσανατολιστικών εκτιμήσεων που στηρίζονται σε περιγραφές και ερμηνείες μη ιδεολογικά εκπορευμένες και ενταγμένες στα κοινωνικοοντολογικά γεγονότα όπως θεμελίωσαν τον σύγχρονο εθνοκρατοκεντρικό κόσμο του 21ου αιώνα. Το βλέμμα είναι διεθνολογικό πλην ένα τέτοιο εγχείρημα εμπίπτει στα πεδία μιας επιστήμης του μέλλοντος, της «πολιτικής θεωρίας του διεθνούς συστήματος» που συνδέει τον (πολιτικό) άνθρωπο, το κράτος και την διεθνή πολιτική.
5.2. Από τον μοντερνισμό στον μεταμοντερνισμό. Μία χαώδης διαδρομή και η συγκρότηση του εθνοκρατοκεντρικού διεθνούς συστήματος
[ …. ]
Σημείωση: Δεν συμπεριλαμβάνονται οι σημειώσεις τέλους των σελίδων που παρατίθενται παραπάνω.
Περιεχόμενα κεφαλαίων 4 και 5
Kεφάλαιο 4
Ο μεταμοντερνισμός ίσαμε τις έσχατες συνέπειές του: Πορεία προς τη βαρβαρότητα των Σοδόμων και Γομόρρων ή ταξίδι προς την Ιθάκη;
4.1. Αμφίπλευρες, αμφίρροπες και αντιφατικές διαδρομές των ιδεολογικά-υλιστικά νοούμενων νομικοτεχνικών κατασκευών
4.2. Η οντολογική αναβάθμιση της ύλης και η εγγενής μοντερνιστική νοηματοδότηση της πολιτικής με όρους ισχύος
4.3. Το θηριώδες μεταμοντέρνο ανθρωπολογικό κυνηγητό μέσα στην ιδιωτική σφαίρα
4.4. Ο πνευματικός εκμηδενισμός της ιδιωτικής σφαίρας για να καταστεί συμβατή με την υλιστική δημόσια σφαίρα
4.5. Εθνική Κοσμοθεωρία versus μεταμοντερνισμός ως αυτοχειριασμός
4.6. Η μεγάλη Kονδύλεια εικόνα της αντιμεταφυσικής πάλης που παγίδευσε τη μοντέρνα σκέψη και οδήγησε στον μεταμοντερνισμό
4.7. Επιστροφή στο μέλλον: Στα Σόδομα και Γόμορρα των συνεπών υλιστών La Mettrie και de Sade
4.8. Ο εκμηδενιστικός υλιστικός μονόδρομος και η αναπόδραστη νοηματοδότηση της πολιτικής με όρους ισχύος
4.9. Τα μεταμοντέρνα εγγόνια, δισέγγονα και τρισέγγονα των La Mettrie και de Sade
4.10. Υλιστικές ιδεολογίες versus Αριστοτέλης: Ύλη versus ποιότητα
4.11. Η αντίσταση των Eθνικών Kοσμοθεωριών και οι αντίρροπες τάσεις
Κεφάλαιο 5
Η ακάθεκτη πορεία των δυτικών κοινωνιών προς την ανθρωπολογική εκμηδένιση (και) της ιδιωτικής σφαίρας
5.1. Η εγγενής αναντιστοιχία μεταξύ ιδιωτικής και δημόσιας σφαίρας κάθε συνεπούς υλιστικής κοινωνικοπολιτικής δομής
5.1.1. Αντιαριστοτελισμός: Το μοιραίο σφάλμα του μοντερνισμού
5.1.2. Αναντιστοιχία της υλιστικής δημόσιας σφαίρας και της ανθρωπολογίας στην ιδιωτική σφαίρα
5.1.3. Στόχος η ανθρώπινη ετερότητα. Η έλευση των μεταμοντέρνων ιδεολογημάτων
5.2. Από τον μοντερνισμό στον μεταμοντερνισμό. Μία χαώδης διαδρομή και η συγκρότηση του εθνοκρατοκεντρικού διεθνούς συστήματος
5.3. Από τη θεοκρατία στην ορθολογιστική θεότητα, στις γενοκτονίες, στις εθνοκαθάρσεις και στην αποικιοκρατία
5.3.1. Πολιτικοστοχαστικές προεκτάσεις της ιδεολογικής εκτροπής
5.3.2. Πώς θα ήταν ο κόσμος χωρίς υλιστικές ιδεολογίες
5.3.3. Είναι ένα πράγμα ο μοντερνιστικός εθνοσοβινισμός και άλλο η Εθνική Κοσμοθεωρία
5.4. Αναζητώντας μία εθνοκρατοκεντρική μετανεοτερικότητα
5.5. Πνευματικά πλούσιος πολίτης versus πολίτης-μάζα κρέατος ικανού να ηδονίζεται «ορθολογιστικά»
5.6. Οι ακλόνητες Αριστοτελικές παραδοχές, η θρησκεία και ο μοντερνισμός
5.7. Οι ιστορικοπολιτικές περιστάσεις των βίαιων εθνοσοβινιστικών ομογενοποιήσεων
5.8. Κτίζοντας έθνη ανάποδα με φορά κράτος→έθνος αντί έθνος→κράτος
5.9. Διαδρομές του μοντερνιστικού διεθνιστικοϋλιστικού κόσμου και η αντίρροπη Εθνική Κοσμοθεωρία
5.10. Η κατασκευή του μεταμοντέρνου ανθρωπότυπου: Η «μεταμοντέρνα μαύρη τρύπα» και το ανθρωπολογικό ροκάνισμα
5.11. Εθνική Κοσμοθεωρία versus υλιστικά-διεθνιστικά ιδεολογήματα
ΠΟΙΟΤΗΤΑ
InfoGnomon
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
ΕΑΑΣ ΑΡΤΑΣ: ΕΟΡΤΑΣΤΙΚΗ ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΓΙΑ ΕΥΧΕΣ ΚΑΙ ΚΑΛΑΝΤΑ
ΕΠΟΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
ΑΠΙΣΤΕΥΤΕΣ ΑΤΑΚΕΣ ΑΠΟ ΚΕΣΕΛ ΓΙΑ ΤΟ... ΘΡΥΛΟ!
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
