2012-05-02 09:23:09
Του Νίκου Στέλγια
«Η Εποχή των Άκρων» είναι ένα από τα «κειμήλια» της σύγχρονης ιστοριογραφίας. Με το συγκεκριμένο έργο ο ιστορικός Hobsbwan αφήνει το στίγμα του στην ιστοριογραφία του 20ου αιώνα. Μέσα από μια συστηματική ανάλυση την άνοδο και την πτώση των μαζικών, ριζοσπαστικών πολιτικών κινημάτων – ιδεολογιών, ο Hobsbawn «επανερμηνεύει» το ένοχο παρελθόν της υφηλίου μας και κυρίως του δυτικού πολιτισμού. Η δική του ανάγνωση είναι συναρπαστική. Αυτό διαπίστωσα πριν από μια δεκαετία όταν για πρώτη φορά, στις αρχές των προπτυχιακών μου σπουδών, έπιασα στο χέρι μου εκείνο τον πολυσέλιδο ελληνικό τόμο, ο οποίος ξεχωρίζει από την φιγούρα του Charlie Chaplin στο εξώφυλλο του.
Τα «άκρα» έμειναν στο «παρελθόν» ή «αναπαράγονται», έρχονται στο προσκήνιο μέσα από νέες «κοινωνικές» αναγνώσεις, μέσα από μια νέα διαλεκτική των «νέων εποχών»; Θυμάμαι να καταχωρώ πρόχειρα το εν λόγω ερώτημα σε ένα από τα σημειωματάρια μου καθώς «ταξίδευα» στο έργο του Hobsbawn. Επίσης, θυμάμαι να μου δημιουργείται η απορία, Ποια να είναι άραγε η σχέση της δική μας περιοχής (Ανατολική Μεσόγειος – Μέση Ανατολή) με τα «άκρα»;
Τα «άκρα» αναπαράγονται μέσα από νέες αναγνώσεις... Σε περιοχές, οι οποίες προσπαθούν να εναρμονιστούν με το κυρίαρχο οικονομικό σύστημα, τα «άκρα», δηλαδή η ριζοσπαστική πολιτική γραμμή - ιδεολογία, είναι ο γητευτής των «ονείρων» και πόθων των λαών, οι οποίοι δίνουν μια άνιση μάχη με την κυρίαρχη οικονομική πραγματικότητα. Μια μάχη που φέρει πολλά κοινά σημεία με τις τραγελαφικές μάχες του Δον Κιχώτη... Με άλλα λόγια, μας αρέσει δεν μας αρέσει, ο Δον Κιχωτισμός είναι η μοίρα μας... Έτσι άλλωστε εξηγείται και η μισαλλοδοξία μας, η οποία, όπως εν μέρει επισημάναμε στο προηγούμενο άρθρο μας, «νομιμοποιείται» στο όνομα των εθνικών ιδανικών μας (Τουρκικός, ελληνικός, αραβικός εθνικισμός κ.ο.κ.) Οι εξελίξεις της τελευταίας περιόδου στην ευρύτερη περιοχή της Κύπρου ρίχνουν φως στην παραπάνω επισήμανση. Δείτε την περίπτωση του νέου, φιλόδοξου, δημοκρατικά εκλεγμένου «μονάρχη» της Τουρκίας, Ρετζέπ Ταγγίπ Ερντογάν. Με ποιον τρόπο η διακυβέρνηση του «αναπαράγει» τα «επεκτατικά» σχέδια της αναδυόμενης μεσαίας τάξης της Ανατολίας; Μέσα από ποια ιστορική διαδικασία, η επίσημη πολιτική γραμμή της Τουρκίας «αναπαράγει» νέους εχθρούς στο εσωτερικό και εξωτερικό πολιτικό πεδίο... Πως το Ισραήλ, ένας από τους στενότερους συμμάχους της Τουρκίας μέχρι πρότινος», «δαιμονοποιήθηκε» και τοποθετήθηκε στο στόχαστρο της τουρκικής διπλωματίας; Πως αναβίωσε η ριζοσπαστική γραμμή του Ντενκτάς στο τουρκικό πολιτικό πεδίο;
Σύμφωνα με κάποιους αναλυτές αυτή η «αναβίωση» ταυτίζεται με έναν «νεοοθωμανισμό». Δεν συμφωνούμε με αυτή την διαπίστωση. Από την ιστορική σκοπιά, ο «οθωμανισμός» υπήρξε μια επίσημη πολιτική γραμμή των οθωμανικών κυβερνήσεων, η οποία στόχευε στην διατήρηση της εδαφικής – πολιτικής ενότητας της αυτοκρατορίας και όχι στην επέκταση των συνόρων της. Ο Οθωμανισμός ήταν μια ιδεολογία παρόμοια με αυτή την των Αυστρομαρξιστών. Και στις δυο περιπτώσεις ο βασικός στόχος ήταν η διατήρηση (συντήρηση) των αυτοκρατοριών. Σήμερα, βρισκόμαστε αντιμέτωποι με μια νέα ιστορική διαδικασία. Πάνω στις πλάτες της εργατιάς της γειτονικής Τουρκίας, η οποία είναι καταδικασμένη στους χαμηλούς μισθούς και τις απάνθρωπες συνθήκες εργασίας, η μεσαία τάξη της Ανατολίας ορθώνει το ανάστημα της στην Μέση Ανατολή. Το τουρκικό κεφάλαιο παρασύρεται στο κυνήγι του χαμένου θησαυρού: Συνεργασία με το ξένο (δυτικό και αραβικό) κεφάλαιο -τουρκικές επενδύσεις στην Μεσόγειο και την Αφρική- εξασφάλιση τουρκικού μεριδίου από τα ενεργειακά αποθέματα της Μεσογείου. Τα τουρκικά φτυάρια και οι τουρκικές φρεγάτες αποπλέουν στο Αιγαίο και στην Μεσόγειο στο όνομα του συγκεκριμένου «τριπτύχου». Οι τελευταίες πληροφορίες από την τουρκική πρωτεύουσα δείχνουν ότι η κορύφωση της «έντασης» στο Αιγαίο και την Μεσόγειο είναι πλέον αναμενόμενη...
Η παραπάνω εικόνα αντιστοιχεί στην σημερινή εικόνα της Τουρκίας. Τι έχουμε να πούμε για τις άλλες «εικόνες» της περιοχής μας; Πως να αναλύσει ο ιστορικός του μέλλοντος τις επεκτατικές βλέψεις της ριζοσπαστικής – εθνικιστικής κυβέρνησης του Ισραήλ; Πως να προσεγγίσει κανείς τα σενάρια ισραηλινής επίθεσης στην Ισλαμική Δημοκρατία του Ιράν; Τι έχουμε να πούμε για τα «τερτίπια» της αθάνατης περσικής διπλωματίας στην Ανατολική Μεσόγειο; Η δική μας «εποχή των Άκρων» είναι η νέα κοινωνική – πολιτική πραγματικότητα μας... Καιρός να αποδεχθούμε με πικρία αυτή την πραγματικότητα...
Και ένα τελευταίο ερώτημα; Τι έχουμε να πούμε για την πολιτική γραμμή των Κυπριακών και Ελληνικών Κυβερνήσεων; Με ποιο τρόπο οι προηγούμενες ελληνικές κυβερνήσεις θα επεξηγήσουν στον Έλληνα ψηφοφόρο τις νέες «περιπέτειες» στο Αιγαίο και την Μεσόγειο; Ποιους υψηλούς εθνικούς στόχους εξυπηρετεί η νέα συμμαχία με το Ισραήλ; Γιατί το ελληνικό Υπουργείο Εξωτερικών δεν έδωσε στην δημοσιότητα τις κρυφές πτυχές αυτής της συνεργασίας; Γιατί οι προηγούμενες κυβερνήσεις αδυνατούν να απαντήσουν στις σχετικές κοινοβουλευτικές ερωτήσεις του Κομμουνιστικού Κόμματος της Ελλάδος και του Συνασπισμού της Ριζοσπαστικής Αριστεράς; Υπό το πρίσμα των νέων εξελίξεων, ποιο μέλος της προηγούμενης κυβέρνησης θα δώσει τέλος στους νέους προβληματισμούς των κατοίκων της Ρόδου και της Καρπάθου;
Και τέλος... Με ποιο τρόπο θα προσεγγίσει ο ιστορικός του μέλλοντος τις ανεξήγητες μανούβρες της κυπριακής κυβέρνησης στο εξωτερικό πολιτικό πεδίο; Γιατί η κυπριακή κοινωνία δεν ενημερώνεται για το παρασκήνιο του πρόσφατου ρωσικού δανείου και των μυστικών διαπραγματεύσεων με το Τελ Αβίβ; Γιατί επιλέγουμε να «αναπαράγουμε» την δική μας αδεξιότητα και ανικανότητα στο πεδίο της διακυβέρνησης και της εξωτερικής πολιτικής, μέσα από την παρερμηνεία του επεκτατισμού του «αντίπαλου» (αναδυόμενη μεσαία τάξη της Ανατολίας);
«Εποχή των Ακρών»... Αθάνατο και άκρως επίκαιρο το έργο του Hobswawn...
*Ο Νίκος Στέλγιας είναι ανταποκριτής της «Κ» στην Κωνσταντινούπολη
www.kathimerini.com.cy
«Η Εποχή των Άκρων» είναι ένα από τα «κειμήλια» της σύγχρονης ιστοριογραφίας. Με το συγκεκριμένο έργο ο ιστορικός Hobsbwan αφήνει το στίγμα του στην ιστοριογραφία του 20ου αιώνα. Μέσα από μια συστηματική ανάλυση την άνοδο και την πτώση των μαζικών, ριζοσπαστικών πολιτικών κινημάτων – ιδεολογιών, ο Hobsbawn «επανερμηνεύει» το ένοχο παρελθόν της υφηλίου μας και κυρίως του δυτικού πολιτισμού. Η δική του ανάγνωση είναι συναρπαστική. Αυτό διαπίστωσα πριν από μια δεκαετία όταν για πρώτη φορά, στις αρχές των προπτυχιακών μου σπουδών, έπιασα στο χέρι μου εκείνο τον πολυσέλιδο ελληνικό τόμο, ο οποίος ξεχωρίζει από την φιγούρα του Charlie Chaplin στο εξώφυλλο του.
Τα «άκρα» έμειναν στο «παρελθόν» ή «αναπαράγονται», έρχονται στο προσκήνιο μέσα από νέες «κοινωνικές» αναγνώσεις, μέσα από μια νέα διαλεκτική των «νέων εποχών»; Θυμάμαι να καταχωρώ πρόχειρα το εν λόγω ερώτημα σε ένα από τα σημειωματάρια μου καθώς «ταξίδευα» στο έργο του Hobsbawn. Επίσης, θυμάμαι να μου δημιουργείται η απορία, Ποια να είναι άραγε η σχέση της δική μας περιοχής (Ανατολική Μεσόγειος – Μέση Ανατολή) με τα «άκρα»;
Τα «άκρα» αναπαράγονται μέσα από νέες αναγνώσεις... Σε περιοχές, οι οποίες προσπαθούν να εναρμονιστούν με το κυρίαρχο οικονομικό σύστημα, τα «άκρα», δηλαδή η ριζοσπαστική πολιτική γραμμή - ιδεολογία, είναι ο γητευτής των «ονείρων» και πόθων των λαών, οι οποίοι δίνουν μια άνιση μάχη με την κυρίαρχη οικονομική πραγματικότητα. Μια μάχη που φέρει πολλά κοινά σημεία με τις τραγελαφικές μάχες του Δον Κιχώτη... Με άλλα λόγια, μας αρέσει δεν μας αρέσει, ο Δον Κιχωτισμός είναι η μοίρα μας... Έτσι άλλωστε εξηγείται και η μισαλλοδοξία μας, η οποία, όπως εν μέρει επισημάναμε στο προηγούμενο άρθρο μας, «νομιμοποιείται» στο όνομα των εθνικών ιδανικών μας (Τουρκικός, ελληνικός, αραβικός εθνικισμός κ.ο.κ.) Οι εξελίξεις της τελευταίας περιόδου στην ευρύτερη περιοχή της Κύπρου ρίχνουν φως στην παραπάνω επισήμανση. Δείτε την περίπτωση του νέου, φιλόδοξου, δημοκρατικά εκλεγμένου «μονάρχη» της Τουρκίας, Ρετζέπ Ταγγίπ Ερντογάν. Με ποιον τρόπο η διακυβέρνηση του «αναπαράγει» τα «επεκτατικά» σχέδια της αναδυόμενης μεσαίας τάξης της Ανατολίας; Μέσα από ποια ιστορική διαδικασία, η επίσημη πολιτική γραμμή της Τουρκίας «αναπαράγει» νέους εχθρούς στο εσωτερικό και εξωτερικό πολιτικό πεδίο... Πως το Ισραήλ, ένας από τους στενότερους συμμάχους της Τουρκίας μέχρι πρότινος», «δαιμονοποιήθηκε» και τοποθετήθηκε στο στόχαστρο της τουρκικής διπλωματίας; Πως αναβίωσε η ριζοσπαστική γραμμή του Ντενκτάς στο τουρκικό πολιτικό πεδίο;
Σύμφωνα με κάποιους αναλυτές αυτή η «αναβίωση» ταυτίζεται με έναν «νεοοθωμανισμό». Δεν συμφωνούμε με αυτή την διαπίστωση. Από την ιστορική σκοπιά, ο «οθωμανισμός» υπήρξε μια επίσημη πολιτική γραμμή των οθωμανικών κυβερνήσεων, η οποία στόχευε στην διατήρηση της εδαφικής – πολιτικής ενότητας της αυτοκρατορίας και όχι στην επέκταση των συνόρων της. Ο Οθωμανισμός ήταν μια ιδεολογία παρόμοια με αυτή την των Αυστρομαρξιστών. Και στις δυο περιπτώσεις ο βασικός στόχος ήταν η διατήρηση (συντήρηση) των αυτοκρατοριών. Σήμερα, βρισκόμαστε αντιμέτωποι με μια νέα ιστορική διαδικασία. Πάνω στις πλάτες της εργατιάς της γειτονικής Τουρκίας, η οποία είναι καταδικασμένη στους χαμηλούς μισθούς και τις απάνθρωπες συνθήκες εργασίας, η μεσαία τάξη της Ανατολίας ορθώνει το ανάστημα της στην Μέση Ανατολή. Το τουρκικό κεφάλαιο παρασύρεται στο κυνήγι του χαμένου θησαυρού: Συνεργασία με το ξένο (δυτικό και αραβικό) κεφάλαιο -τουρκικές επενδύσεις στην Μεσόγειο και την Αφρική- εξασφάλιση τουρκικού μεριδίου από τα ενεργειακά αποθέματα της Μεσογείου. Τα τουρκικά φτυάρια και οι τουρκικές φρεγάτες αποπλέουν στο Αιγαίο και στην Μεσόγειο στο όνομα του συγκεκριμένου «τριπτύχου». Οι τελευταίες πληροφορίες από την τουρκική πρωτεύουσα δείχνουν ότι η κορύφωση της «έντασης» στο Αιγαίο και την Μεσόγειο είναι πλέον αναμενόμενη...
Η παραπάνω εικόνα αντιστοιχεί στην σημερινή εικόνα της Τουρκίας. Τι έχουμε να πούμε για τις άλλες «εικόνες» της περιοχής μας; Πως να αναλύσει ο ιστορικός του μέλλοντος τις επεκτατικές βλέψεις της ριζοσπαστικής – εθνικιστικής κυβέρνησης του Ισραήλ; Πως να προσεγγίσει κανείς τα σενάρια ισραηλινής επίθεσης στην Ισλαμική Δημοκρατία του Ιράν; Τι έχουμε να πούμε για τα «τερτίπια» της αθάνατης περσικής διπλωματίας στην Ανατολική Μεσόγειο; Η δική μας «εποχή των Άκρων» είναι η νέα κοινωνική – πολιτική πραγματικότητα μας... Καιρός να αποδεχθούμε με πικρία αυτή την πραγματικότητα...
Και ένα τελευταίο ερώτημα; Τι έχουμε να πούμε για την πολιτική γραμμή των Κυπριακών και Ελληνικών Κυβερνήσεων; Με ποιο τρόπο οι προηγούμενες ελληνικές κυβερνήσεις θα επεξηγήσουν στον Έλληνα ψηφοφόρο τις νέες «περιπέτειες» στο Αιγαίο και την Μεσόγειο; Ποιους υψηλούς εθνικούς στόχους εξυπηρετεί η νέα συμμαχία με το Ισραήλ; Γιατί το ελληνικό Υπουργείο Εξωτερικών δεν έδωσε στην δημοσιότητα τις κρυφές πτυχές αυτής της συνεργασίας; Γιατί οι προηγούμενες κυβερνήσεις αδυνατούν να απαντήσουν στις σχετικές κοινοβουλευτικές ερωτήσεις του Κομμουνιστικού Κόμματος της Ελλάδος και του Συνασπισμού της Ριζοσπαστικής Αριστεράς; Υπό το πρίσμα των νέων εξελίξεων, ποιο μέλος της προηγούμενης κυβέρνησης θα δώσει τέλος στους νέους προβληματισμούς των κατοίκων της Ρόδου και της Καρπάθου;
Και τέλος... Με ποιο τρόπο θα προσεγγίσει ο ιστορικός του μέλλοντος τις ανεξήγητες μανούβρες της κυπριακής κυβέρνησης στο εξωτερικό πολιτικό πεδίο; Γιατί η κυπριακή κοινωνία δεν ενημερώνεται για το παρασκήνιο του πρόσφατου ρωσικού δανείου και των μυστικών διαπραγματεύσεων με το Τελ Αβίβ; Γιατί επιλέγουμε να «αναπαράγουμε» την δική μας αδεξιότητα και ανικανότητα στο πεδίο της διακυβέρνησης και της εξωτερικής πολιτικής, μέσα από την παρερμηνεία του επεκτατισμού του «αντίπαλου» (αναδυόμενη μεσαία τάξη της Ανατολίας);
«Εποχή των Ακρών»... Αθάνατο και άκρως επίκαιρο το έργο του Hobswawn...
*Ο Νίκος Στέλγιας είναι ανταποκριτής της «Κ» στην Κωνσταντινούπολη
www.kathimerini.com.cy
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
![Ο Πάγκαλος χωρίς κοιλιά [ΦΩΤΟ - ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΟ]](https://images.newsnowgreece.com/7/78213/o-pagkalos-xoris-koilia-foto---ntokoumento-1-124x78.jpg)
ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Ο Πάγκαλος χωρίς κοιλιά [ΦΩΤΟ - ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΟ]
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
