ΝΕΑ VIDEO NEA PHOTO NEA

 | 

Η ιστορία μέσα από τα δημοτικά τραγούδια

"Τόσο πόνο και τόσα δάκρυα, με τι να τα έστελνε η κοπελιά στον αγαπημένο της, με sms; Έπρεπε να είναι κάτι αξίας Έτσι του τραγουδούσε... ξενιτεμένο μου πουλί, χρυσό μου χελιδόνι, σου στέλνω και το δάκρυ μου σ' ένα χρυσό μαντήλι, το δάκρυ μου είναι καυτό και καίει το μαντήλι".

Ο Σάββας Σιάτρας, ένας από τους πιο αγαπητούς στο κοινό Ηπειρώτες ερμηνευτές δημοτικών τραγουδιών, εξηγεί το μήνυμα των δημοτικών τραγουδιών, από τότε που

πρωτοακούστηκαν μέχρι και σήμερα.

"Τα δημοτικά τραγούδια είναι συναίσθημα, είναι ξέσπασμα, είναι ψυχή και καρδιά, είναι βάσανα και κακουχίες, είναι ένας ποταμός από δάκρυα, είναι εικόνες και ήχοι από βουνά, ποτάμια, θάλασσες, είναι ποίηση, είναι η συνέχειά μας" λέει ο κ. Σιάτρας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, με αφορμή τη μουσικοθεατρική παράσταση, με τίτλο "'Ανάθιμά σι ξενιτιά τόσα φαρμάκια π'όχεις", που ετοίμασε και παρουσιάζει, σήμερα, Τετάρτη (20.30, Αίθουσα Τελετών ΑΠΘ, είσοδος ελεύθερη), το "Μουσικό Πολύτροπο", η ομάδα φοιτητών του Τμήματος Μουσικών Σπουδών της Σχολής Καλών Τεχνών του ΑΠΘ.

Η παράσταση βασίζεται σε 13 παραδοσιακά τραγούδια για την ξενιτιά και χορούς από τις περιοχές της Ηπείρου, της Μακεδονίας και της Θράκης και έχει στόχο το ξαναζωντάνεμα παλαιών τρόπων εκφοράς του ποιητικού λόγου του δημοτικού τραγουδιού.

"Και οι καρέκλες σηκώνονται και χορεύουν"

"Το δημοτικό τραγούδι υπάρχει από τότε που υπάρχει η Ελλάδα και ο Έλληνας, είναι η συνέχεια και η διαιώνιση της φυλής, είναι τα βιώματα του λαού.

Η ελληνική γλώσσα, μέσα από το δημοτικό τραγούδι, δεν έχει αφήσει τίποτα που να μην έχει τραγουδήσει, από τότε που γεννιέται ο άνθρωπος, μέχρι που πεθαίνει, όλο τον κύκλο της ζωής του, τον έχει τραγουδήσει και τον έχει χορέψει με κάθε έκφανση" επισημαίνει ο κ. Σιάτρας.

Όπως διευκρινίζει, το δημοτικό τραγούδι αποτελείται από τέσσερα συστατικά στοιχεία. "Έχει καλοφτιαγμένο στίχο, χαρακτηρίζεται από πλήρη ορθότητα νοήματος, στο θέμα στο οποίο αναφέρεται, έχει σωστή μουσική επένδυση, την οποία του έδωσε ο θυμόσοφος λαός και ερμηνεύεται με έναν συγκεκριμένο τρόπο" επισημαίνει, προσθέτοντας πως έτσι ερμηνεύεται ότι "όπου ακουστούν δημοτικά και οι καρέκλες σηκώνονται και χορεύουν!".

"Το δημοτικό τραγούδι πρέπει να γίνει κτήμα και βίωμα και τότε μπορεί κανείς να το μεταφέρει πάνω στη σκηνή, στο λεωφορείο, στο τραπέζι, στον δρόμο, στην παραλία, σε μία πλατεία χωριού, παντού" συμπληρώνει ο αν. καθηγητής του Τμήματος Μουσικών Σπουδών της Σχολής Καλών Τεχνών του ΑΠΘ, Γιάννης Καϊμάκης, ο οποίος το 1994 δημιούργησε το "Μουσικό Πολύτροπο", με στόχο τα μέλη της ομάδας (εκάστοτε φοιτητές του Τμήματος) να βιώσουν και να διαδώσουν την ελληνική δημοτική παράδοση.

"Είναι μία δύσκολη δουλειά, γιατί τα δημοτικά τραγούδια δεν διδάσκονται με νότες, τα μαθαίνουμε προσπαθώντας να διατηρήσουμε τον τρόπο που μεταφέρθηκαν, από στόμα σε στόμα, και όχι μέσα από βιβλία και παρτιτούρες.

Έτσι, δεν είμαστε μία χορωδία ευρωπαϊκού τύπου, αλλά μέσα από την εκπαιδευτική διαδικασία δίνουμε την ευκαιρία σε αυτούς που επιλέγουν να ανήκουν στην ομάδα μας να βιώσουν τα δημοτικά τραγούδια, αποδίδοντάς τα και σε σκηνική μορφή" εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ. Καϊμάκης.

Στο Αρχείο Ηχογραφήσεων του Τμήματος Μουσικών Σπουδών του ΑΠΘ, που δημιουργήθηκε από το "Μουσικό Πολύτροπο", υπάρχουν 15.000 ηχογραφημένα τραγούδια της δημοτικής μουσικής.

"Γάμοι που ξεκινούν με μνημόσυνα και ξενιτεμένοι σύζυγοι"

Στους ηπειρώτικους γάμους προσκεκλημένοι είναι ακόμη και όσοι... εγκατέλειψαν τον μάταιο τούτο κόσμο. Την προηγούμενη Κυριακή από εκείνη του γάμου γίνεται μνημόσυνο, για όλους εκείνους που δεν δύνανται πια να έχουν φυσική παρουσία, λέει ο κ. Σιάτρας, σημειώνοντας ότι ακόμη και ο γάμος ξεκινάει με μοιρολόι.

"Αμέσως μετά το τέλος της Θείας Λειτουργίας, έξω στην Πλατεία του χωριού μαζεύονται οι οργανοπαίχτες και πριν κινήσουν για το σπίτι της νύφης, καλούν με μοιρολόι και τους πεθαμένους να συμμετάσχουν στη χαρά" εξηγεί.

Ο πόνος του ξεριζωμένου έδωσε έμπνευση για τη δημιουργία των τραγουδιών της ξενιτιάς. Όπως εξηγεί ο κ. Καϊμάκης, σχετικά με το θέμα που επέλεξε για την παράσταση που θα παρουσιάσει η ομάδα του, στο πνεύμα του λαϊκού ποιητή τα ξένα συνδέονται με "καταφρουνί μιγάλη, στα ξένα δεν ανθίζουνε την άνοιξη τα δέντρα, δε λαλούνι τα πουλιά, ζιστός δε λάμπει η γήλιους...", ενώ "το γυναικείο στήθος γίνεται χαρτί και το αίμα μελάνι για να σταλεί μήνυμα στον ξενιτεμένο σύζυγο".

H ξενιτιά στο δημοτικό τραγούδι είναι "βαρύτιρ' 'πού του Χάρου" γιατί, "η Χάρους περ' ξεγνιάζιστι κι' η ξενιτιά μαυρίζει", σε "αραχνιάζει", σε περνάει στην ανυπαρξία και στην απόλυτη μοναξιά. Tromaktiko