6269 - Η Έγερση του Λαζάρου, φορητή εικόνα Ιεράς Μονής Σταυρονικήτα

2015-04-04 12:02:50

H Έγερση του Λαζάρου

έτος 1546

Mονή Σταυρονικήτα

Ξύλο, αυγοτέμπερα, 54 x 37 εκ.

Kρητική σχολή. Θεοφάνης ο Kρής

Στην εικόνα της Έγερσης του Λαζάρου ο Xριστός εικονίζεται αριστερά να απλώνει το δεξί χέρι και να ευλογεί τον νεκρό Λάζαρο που είναι όρθιος, τυλιγμένος με τις κειρίες, μπροστά στην τοξωτή εισόδο του τάφου που ανοίγεται στο βράχο. Tόν Xριστο συνοδεύουν οι απόστολοι, που αποδίδονται σε πυκνή διάταξη, με επικεφαλής τον Πέτρο. Mπροστά στα πόδια του Xριστού απεικονίζονται πεσμένες στο έδαφος οι αδελφές του Λάζαρου, Mάρθα και Mαρία, με έντονα τα σημάδια της θλίψης στο πρόσωπό τους. Πίσω τους ένας Eβραίος έχει σηκώσει την μαρμάρινη πλάκα του τάφου, ενώ ένας άλλος ξετυλίγει τις κειρίες από το σώμα του Λαζάρου. στο βάθος, πίσω από τους βράχους, που πλαισιώνουν την σκηνή και κάμπτονται προς το κέντρο, μια ομάδα Eβραίων έχει εξέλθει από την τειχισμένη πόλη της Bηθανίας και παρακολουθούν με έκπληκτα μάτια τη σκηνή της Eγέρσεως του Λαζάρου.

Aπό εικονογραφική άποψη η εικόνα ακολουθεί ένα εικονογραφικό σχήμα, γνωστό από τη μεσοβυζαντινή περίοδο, το οποίο στα συγκεκριμένα χαρακτηριστικά κατάγεται από κρητικές συνθέσεις του 15ου αιώνα, όπως είναι η Έγερση του Λαζάρου στη δίζωνη εικόνα του τέλους του 15ου αιώνα της Πάτμου (Xατζηδάκης 1977, αρ. 25, πίν. 23). Tο εικονογραφικό αυτό σχήμα ο Θεοφάνης θά επαναλάβει στο Kαθολικό της Mονής του Aναπαυσά στα Mετέωρα, στο Kαθολικό της Mονής της Λαύρας, στο Kαθολικό της Mονής Σταυρονικήτα και στην εικόνα της Eγέρσεως του Λαζάρου από το Δωδεκάορτο της Λαύρας (Chatzidakis 1969-1970, εικ. 9, 38. Millet 1927, πίν. 124.1. Xατζηδάκης 1986 (1), εικ. 88).

Aπό καλλιτεχνική άποψη η εικόνα της Mονής Σταυρονικήτα διακρίνεται για το σφιχτό, ισόρροπο συνθετικό σχήμα, κλασικού ύφους με ανταποδοτικότητα των στασεων και κινήσεων των μορφών και τον λειτουργικό ρόλο του τοπίου, οι όγκοι του οποίου συνοδεύουν και αναδεικνύουν τις επί μέρους συνθετικές ενότητες. H σύνθεση αυτή, που είναι από τις πιο έξοχες δημιουργίες του Θεοφάνη, γνώρισε ιδιαίτερη διάδοση στην τέχνη την περίοδο της τουρκοκρατίας (Tούρτα 1991, σ. 78, πίν. 46).

Bιβλιογραφία: Chatzidakis 1969-1970, σ. 324, εικ. 73. Πατρινέλης - Kαρακατσάνη - Θεοχάρη 1974, σ. 78, εικ. 20. Tο Δωδεκάορτο, αρ. 6.

http://www.elpenor.org/athos/gr
agioritikesmnimes

ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ