2015-05-05 10:05:03
Η σχέση ανάμεσα στην ελληνική κυβέρνηση και την υπόλοιπη Ευρωζώνη θυμίζει όλο και περισσότερο έναν κακό γάμο. Οι δύο πλευρές δεν θέλουν να βλέπουν η μία την άλλη. Η αμοιβαία εμπιστοσύνη έχει διαρραγεί. Οι προσπάθειες για να τα βρουν συνεχίζονται, αλλά δεν φαίνονται αποτελέσματα.
Σε έναν πραγματικό γάμο η συνηθισμένη λύση σε αυτό το δίλημμα είναι γνωστή: Διαζύγιο. Σε ένα διαζύγιο και οι δύο πλευρές έχουν οικονομικές απώλειες. Ωστόσο επιλέγουν να πάρουν το δρόμο τους, γιατί είναι προετοιμασμένες να πληρώσουν ένα βαρύ τίμημα ώστε να βγουν από μια κακή σχέση. Η ευρωζώνη και η Ελλάδα έχουν φτάσει πλέον σε αυτό το σημείο. Η σχέση τους έχει διαλυθεί. Είναι ώρα και οι δύο πλευρές να κάνουν μια νέα αρχή.
''Η αμοιβαία εμπιστοσύνη μεταξύ Ελλάδας και δανειστών έχει πληγεί ανεπανόρθωτα και η καλύτερη λύση είναι να ακολουθήσει ο καθένας το δρόμο του. Το διαζύγιο θα είναι επώδυνο βραχυπρόθεσμα, αλλά μακροπρόθεσμα θα ωφελήσει και τους δύο''Όσοι φοβούνται τις επιπτώσεις από την έξοδο της Ελλάδας από το ευρώ, ένα Grexit, θα επισημάνουν πως η μεταφορά του γάμου μπορεί να είναι επικίνδυνα παραπλανητική
. Για τη διάλυση της ένωσης μεταξύ δύο ανθρώπων υπάρχουν καθιερωμένες διαδικασίες. Δεν ισχύει το ίδιο και για τη διάλυση μιας νομισματικής ένωσης. Σε πρόσφατο άρθρο της η συνάδελφος Gillian Tett παρουσίασε πολύ πειστικά τα ρίσκα που ενέχονται, τονίζοντας τον κίνδυνο πιθανό Grexit να οδηγήσει σε παγκόσμια οικονομική κρίση, σαν και αυτή που πυροδότησε το 2008 η Lehman Brothers, εξαιτίας των απρόβλεπτων νομικών και οικονομικών κινδύνων.
Ωστόσο, οι Γερμανοί διαπραγματευτές και ορισμένα μέλη της ελληνικής κυβέρνησης δίνουν την εντύπωση πως θεωρούν ότι οι κίνδυνοι από ένα Grexit είναι διαχειρίσιμοι. Αν το πιστεύουν αυτό, πρέπει να πάρουν μια βαθιά ανάσα και να το τολμήσουν. Στο σημείο αυτό, μπορεί να είναι καλύτερο και για τις δύο πλευρές. Για την Ελλάδα, η έξοδος από το ευρώ θα ανοίξει νέες οικονομικές και πολιτικές δυνατότητες. Θα της επιτρέψει να χρεοκοπήσει σε ένα μέρος του γιγαντιαίου της χρέους, ή να προχωρήσει σε νέα αναδιάρθρωση, αν θέλει να το θέσει κανείς με πιο ευγενικό τρόπο. Θα της δώσει επίσης τη δυνατότητα να υποτιμήσει το νόμισμά της και να ξεφύγει από το σύστημα σταθερής συναλλαγματικής ισοτιμίας που καταβαράθρωσε την ανταγωνιστικότητά της.
Φυσικά, θα υπάρξουν βραχυπρόθεσμα και πολύ επώδυνες επιπτώσεις. Η εμπειρία χωρών όπως η Αργεντινή δείχνει ότι θα επικρατήσει τραπεζικός πανικός και θα επιβληθούν για κάποιο διάστημα κεφαλαιακοί περιορισμοί. Οι τιμές βασικών εισαγόμενων αγαθών, όπως το φαγητό και η ενέργεια, θα αυξηθούν. Οι εξελίξεις αυτές μπορεί να οδηγήσουν ακόμα περισσότερους πολίτες στα ακραία κόμματα. Μακροπρόθεσμα ωστόσο, η έξοδος από το ευρώ μπορεί να έχει πολιτικά οφέλη για την Ελλάδα. Είναι ξεκάθαρο πως πολλοί Έλληνες νιώθουν εξευτελισμένοι από την Ευρωζώνη.
Η αποχώρηση μπορεί να αποτελέσει μια ψυχολογική απελευθέρωση που θα επιτρέψει στη χώρα να νιώσει ξανά πως είναι σε θέση να παίρνει η ίδια αποφάσεις, όσο δύσκολες και αν είναι οι συνθήκες. Αυτό το νέο αίσθημα ευθύνης μπορεί με τη σειρά του να βοηθήσει στο να διορθωθούν ορισμένα από τα ελαττώματα του ελληνικού κράτους που τόσο έχουν εκνευρίσει την υπόλοιπη Ευρωζώνη. Ειδικότερα, την έλλειψη εμπιστοσύνης ανάμεσα στους πολίτες και την κυβέρνηση, που καλλιέργησε τη διαφθορά και τη φοροδιαφυγή.
Ορισμένοι ιστορικοί αποδίδουν τη στάση αυτή στο γεγονός ότι οι Έλληνες έζησαν για αιώνες κάτω από την εξουσία των Οθωμανών, γεγονός που απομάκρυνε την κυβέρνηση από τους πολίτες. Είναι πιθανό πως η Ε.Ε. επανέφερε με κάποιον τρόπο το αίσθημα πως οι κανόνες αποφασίζονται από τους ξένους, σε μια μακρινή πρωτεύουσα, άρα μπορούν να σπάσουν. Μια Ελλάδα που θα έχει ανακτήσει ένα μέρος της εθνικής της κυριαρχίας θα μπορεί να κάνει μια νέα αρχή προς ένα πιο υγιές πολιτικό σύστημα.
Οι επιπτώσεις από πιθανό Grexit μπορεί να είναι ευνοϊκές και για την υπόλοιπη Ευρωζώνη. Τα διαδοχικά προγράμματα διάσωσης για την Ελλάδα έχουν δημιουργήσει κυνισμό και θυμό σε όλη την Ευρωζώνη και θρέφουν την άνοδο των ευρωσκεπτικιστικών κομμάτων. Ένα Grexit θα ανασυστήσει την ιδέα ότι οι κανονισμοί στην Ευρωζώνη έχουν όντως κάποια ισχύ. Μπορεί επίσης να ενθαρρύνει χώρες όπως η Ιταλία και η Γαλλία να προχωρήσουν με κάποιες από τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που δεν κατάφερε να κάνει η Ελλάδα.
Από την άλλη πλευρά, κάποιοι από αυτούς που αντιτίθενται στο Grexit το κάνουν επειδή φοβούνται ενδεχόμενη επιτυχία του περισσότερο από την αποτυχία του. Φοβούνται ότι αν η Ελλάδα τα βγάλει πέρα μόνη της, τότε και άλλοι μπορεί να μπουν στον πειρασμό να ακολουθήσουν, συγκεκριμένα η Ιταλία, όπου τα περισσότερα κόμματα της αντιπολίτευσης αντιτίθενται τώρα στο κοινό νόμισμα. Αυτή όμως η αντίρρηση έχει νόημα μόνο αν κάποιος έχει μια θεολογική πίστη στο ενιαίο νόμισμα ως αυτοσκοπό.
Στην πραγματικότητα το ευρώ θα έπρεπε να θεωρείται ένα μέσο για μεγαλύτερους στόχους, μία οικονομικά πιο εύρωστη και πιο ειρηνική Ευρώπη. Στην περίπτωση όμως της Ελλάδας το ευρώ απέτυχε να δημιουργήσει πλούτο, για να το πούμε μαλακά, για μια χώρα που έχει χάσει 25% του ΑΕΠ της από το 2008. Το ευρώ έχει επίσης αποτύχει στον ευρύτερο πολιτικό στόχο που προοριζόταν να υπηρετήσει αυτόν της προώθησης της ευρωπαϊκής ενότητας. Αντιθέτως, χώρες οι οποίες είχαν συνηθίσει να τα πηγαίνουν καλά μεταξύ τους, όπως η Ελλάδα και η Γερμανία, τώρα σιχαίνονται η μία την άλλη. Τα παλιά στερεότυπα των αυταρχικών Γερμανών και των τεμπέληδων νοτιοευρωπαίων κάνουν πλέον θραύση και δηλητηριάζουν την πολιτική στην Ευρώπη.
Το να μπαλώσουμε λοιπόν το γάμο μεταξύ Ελλάδας και Ευρωζώνης για μερικούς ακόμα μήνες δεν πρόκειται να φτιάξει αυτά τα προβλήματα. Ωστόσο, αν η Ελλάδα μπορέσει να δείξει ότι υπάρχει ένας βιώσιμος δρόμος εκτός ευρώ, θα καταφέρει να δημιουργήσει ένα μοντέλο για τη διάλυση μιας λανθασμένα σχεδιασμένης νομισματικής ένωσης ή τουλάχιστον για τη συρρίκνωσή της σε ένα πιο διαχειρίσιμο μέγεθος. Αυτό θα αποτελέσει ένα προηγούμενο που η Ε.Ε. θα έπρεπε να καλωσορίζει, όχι να φοβάται.
FT.com
''The New Daily Mail''
Σε έναν πραγματικό γάμο η συνηθισμένη λύση σε αυτό το δίλημμα είναι γνωστή: Διαζύγιο. Σε ένα διαζύγιο και οι δύο πλευρές έχουν οικονομικές απώλειες. Ωστόσο επιλέγουν να πάρουν το δρόμο τους, γιατί είναι προετοιμασμένες να πληρώσουν ένα βαρύ τίμημα ώστε να βγουν από μια κακή σχέση. Η ευρωζώνη και η Ελλάδα έχουν φτάσει πλέον σε αυτό το σημείο. Η σχέση τους έχει διαλυθεί. Είναι ώρα και οι δύο πλευρές να κάνουν μια νέα αρχή.
''Η αμοιβαία εμπιστοσύνη μεταξύ Ελλάδας και δανειστών έχει πληγεί ανεπανόρθωτα και η καλύτερη λύση είναι να ακολουθήσει ο καθένας το δρόμο του. Το διαζύγιο θα είναι επώδυνο βραχυπρόθεσμα, αλλά μακροπρόθεσμα θα ωφελήσει και τους δύο''Όσοι φοβούνται τις επιπτώσεις από την έξοδο της Ελλάδας από το ευρώ, ένα Grexit, θα επισημάνουν πως η μεταφορά του γάμου μπορεί να είναι επικίνδυνα παραπλανητική
Ωστόσο, οι Γερμανοί διαπραγματευτές και ορισμένα μέλη της ελληνικής κυβέρνησης δίνουν την εντύπωση πως θεωρούν ότι οι κίνδυνοι από ένα Grexit είναι διαχειρίσιμοι. Αν το πιστεύουν αυτό, πρέπει να πάρουν μια βαθιά ανάσα και να το τολμήσουν. Στο σημείο αυτό, μπορεί να είναι καλύτερο και για τις δύο πλευρές. Για την Ελλάδα, η έξοδος από το ευρώ θα ανοίξει νέες οικονομικές και πολιτικές δυνατότητες. Θα της επιτρέψει να χρεοκοπήσει σε ένα μέρος του γιγαντιαίου της χρέους, ή να προχωρήσει σε νέα αναδιάρθρωση, αν θέλει να το θέσει κανείς με πιο ευγενικό τρόπο. Θα της δώσει επίσης τη δυνατότητα να υποτιμήσει το νόμισμά της και να ξεφύγει από το σύστημα σταθερής συναλλαγματικής ισοτιμίας που καταβαράθρωσε την ανταγωνιστικότητά της.
Φυσικά, θα υπάρξουν βραχυπρόθεσμα και πολύ επώδυνες επιπτώσεις. Η εμπειρία χωρών όπως η Αργεντινή δείχνει ότι θα επικρατήσει τραπεζικός πανικός και θα επιβληθούν για κάποιο διάστημα κεφαλαιακοί περιορισμοί. Οι τιμές βασικών εισαγόμενων αγαθών, όπως το φαγητό και η ενέργεια, θα αυξηθούν. Οι εξελίξεις αυτές μπορεί να οδηγήσουν ακόμα περισσότερους πολίτες στα ακραία κόμματα. Μακροπρόθεσμα ωστόσο, η έξοδος από το ευρώ μπορεί να έχει πολιτικά οφέλη για την Ελλάδα. Είναι ξεκάθαρο πως πολλοί Έλληνες νιώθουν εξευτελισμένοι από την Ευρωζώνη.
Η αποχώρηση μπορεί να αποτελέσει μια ψυχολογική απελευθέρωση που θα επιτρέψει στη χώρα να νιώσει ξανά πως είναι σε θέση να παίρνει η ίδια αποφάσεις, όσο δύσκολες και αν είναι οι συνθήκες. Αυτό το νέο αίσθημα ευθύνης μπορεί με τη σειρά του να βοηθήσει στο να διορθωθούν ορισμένα από τα ελαττώματα του ελληνικού κράτους που τόσο έχουν εκνευρίσει την υπόλοιπη Ευρωζώνη. Ειδικότερα, την έλλειψη εμπιστοσύνης ανάμεσα στους πολίτες και την κυβέρνηση, που καλλιέργησε τη διαφθορά και τη φοροδιαφυγή.
Ορισμένοι ιστορικοί αποδίδουν τη στάση αυτή στο γεγονός ότι οι Έλληνες έζησαν για αιώνες κάτω από την εξουσία των Οθωμανών, γεγονός που απομάκρυνε την κυβέρνηση από τους πολίτες. Είναι πιθανό πως η Ε.Ε. επανέφερε με κάποιον τρόπο το αίσθημα πως οι κανόνες αποφασίζονται από τους ξένους, σε μια μακρινή πρωτεύουσα, άρα μπορούν να σπάσουν. Μια Ελλάδα που θα έχει ανακτήσει ένα μέρος της εθνικής της κυριαρχίας θα μπορεί να κάνει μια νέα αρχή προς ένα πιο υγιές πολιτικό σύστημα.
Οι επιπτώσεις από πιθανό Grexit μπορεί να είναι ευνοϊκές και για την υπόλοιπη Ευρωζώνη. Τα διαδοχικά προγράμματα διάσωσης για την Ελλάδα έχουν δημιουργήσει κυνισμό και θυμό σε όλη την Ευρωζώνη και θρέφουν την άνοδο των ευρωσκεπτικιστικών κομμάτων. Ένα Grexit θα ανασυστήσει την ιδέα ότι οι κανονισμοί στην Ευρωζώνη έχουν όντως κάποια ισχύ. Μπορεί επίσης να ενθαρρύνει χώρες όπως η Ιταλία και η Γαλλία να προχωρήσουν με κάποιες από τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που δεν κατάφερε να κάνει η Ελλάδα.
Από την άλλη πλευρά, κάποιοι από αυτούς που αντιτίθενται στο Grexit το κάνουν επειδή φοβούνται ενδεχόμενη επιτυχία του περισσότερο από την αποτυχία του. Φοβούνται ότι αν η Ελλάδα τα βγάλει πέρα μόνη της, τότε και άλλοι μπορεί να μπουν στον πειρασμό να ακολουθήσουν, συγκεκριμένα η Ιταλία, όπου τα περισσότερα κόμματα της αντιπολίτευσης αντιτίθενται τώρα στο κοινό νόμισμα. Αυτή όμως η αντίρρηση έχει νόημα μόνο αν κάποιος έχει μια θεολογική πίστη στο ενιαίο νόμισμα ως αυτοσκοπό.
Στην πραγματικότητα το ευρώ θα έπρεπε να θεωρείται ένα μέσο για μεγαλύτερους στόχους, μία οικονομικά πιο εύρωστη και πιο ειρηνική Ευρώπη. Στην περίπτωση όμως της Ελλάδας το ευρώ απέτυχε να δημιουργήσει πλούτο, για να το πούμε μαλακά, για μια χώρα που έχει χάσει 25% του ΑΕΠ της από το 2008. Το ευρώ έχει επίσης αποτύχει στον ευρύτερο πολιτικό στόχο που προοριζόταν να υπηρετήσει αυτόν της προώθησης της ευρωπαϊκής ενότητας. Αντιθέτως, χώρες οι οποίες είχαν συνηθίσει να τα πηγαίνουν καλά μεταξύ τους, όπως η Ελλάδα και η Γερμανία, τώρα σιχαίνονται η μία την άλλη. Τα παλιά στερεότυπα των αυταρχικών Γερμανών και των τεμπέληδων νοτιοευρωπαίων κάνουν πλέον θραύση και δηλητηριάζουν την πολιτική στην Ευρώπη.
Το να μπαλώσουμε λοιπόν το γάμο μεταξύ Ελλάδας και Ευρωζώνης για μερικούς ακόμα μήνες δεν πρόκειται να φτιάξει αυτά τα προβλήματα. Ωστόσο, αν η Ελλάδα μπορέσει να δείξει ότι υπάρχει ένας βιώσιμος δρόμος εκτός ευρώ, θα καταφέρει να δημιουργήσει ένα μοντέλο για τη διάλυση μιας λανθασμένα σχεδιασμένης νομισματικής ένωσης ή τουλάχιστον για τη συρρίκνωσή της σε ένα πιο διαχειρίσιμο μέγεθος. Αυτό θα αποτελέσει ένα προηγούμενο που η Ε.Ε. θα έπρεπε να καλωσορίζει, όχι να φοβάται.
FT.com
''The New Daily Mail''
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
«Χαμόγελο του Παιδιού»: Μεγάλη συναυλία κατά του bullying
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
