ΝΕΑ VIDEO NEA PHOTO NEA

 | 

Μεγάλη προσοχή! Τελειώνουν τα ψάρια στα ελληνικά νερά

O Δημήτρης Ζάννες, είναι εδώ και δεκαετίες αλιέας στην Άνδρο. Για περισσότερα από δέκα χρόνια, έχει μια μάλλον περίεργη συνήθεια. Μαζί με την επαγγελματική του δραστηριότητα, προχωρά και σε καταγραφές. Καταγράφει τις διαφοροποιήσεις που συναντά χρόνο με τον χρόνο, περίοδο με την περίοδο, στον βυθό της θάλασσας. «Υπάρχουν ειδη που είναι ουσιαστικά εξαφανισμένα από την περιοχή μας, όπως ο αστακός. Άλλα, όπως η γόπα και η σφυρίδα, παρουσιάζουν θεαματική μείωση της τάξης του 70% και 80%, ακόμα και από τη μία χρονιά στην άλλη». Ο ίδιος, έχοντας ασχοληθεί για χρόνια με τα συνδικαλιστικά θέματα του κλάδου, είναι από εκείνους που έκρουαν τον κώδωνα του κινδύνου στους υπεύθυνους φορείς του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης. «Λέγανε πως τα στοιχεία αυτά δεν είναι επιστημονικά. Από την άλλη, δεν παρουσίαζαν κάποια δική τους πρόταση για το ζήτημα».

Μια πρόσφατη έρευνα του WWF έρχεται να δικαιώσει μάλλον τις ανησυχίες του Δημήτρη Ζάννε. Σύμφωνα με τα αποτελέσματά της, το 82% των ειδών της Μεσογείου υπεραλιεύεται. Την ίδια στιγμή, τα τελευταία 40 χρόνια έχει εξαφανιστεί το 50% της θαλάσσιας ζωής του πλανήτη. Για την Ελλάδα, ισχύει ό,τι και για την υπόλοιπη Μεσόγειο ή τα πράγματα είναι χειρότερα; «Στην πραγματικότητα, δεν μπορούμε να είμαστε σίγουροι. Δεν υπάρχει κάποια συγκεκριμένη έρευνα για τις ελληνικές θάλασσες που να μας δίνει την πλήρη εικόνα» λέει ο ο Γιώργος Παξιμάδης, υπεύθυνος θαλασσίων προγραμμάτων του WWF. «Αυτό που έχουμε είναι η εντύπωση που μας δίνουν οι Έλλληνες ψαράδες από όλη την ελληνική επικράτεια και αυτή μιλάει για σημαντική μείωση των θαλάσσιων αποθεμάτων την τελευταία δεκαετία. Σημαντικό να ειπωθεί πως και το νομοθετικό πλαίσιο που ορίζει τα ζητήματα της αλιείας στη χώρα μας είναι μάλλον καθυστερημένο - να φανταστείς ακόμα βρισκονται σε ισχύ βασιλικά διατάγματα».

Ο Χρήστος Τσακίριος, πρόεδρος του αλιευτικού συλλόγου Λέρου, είναι από εκείνους τους ανθρώπους για τους οποίους οι ελλείψεις σε αλιεύματα δεν είναι μια θεωρητική συζήτηση αλλά ζήτημα επιβίωσης. «Μια καλή ψαριά, προ δεκαπενταετίας θα σήμαινε 30 έως 50 κιλά πρώτης ποιότητας. Πλέον, με δέκα κιλά είμαστε ευχαριστημένοι», λέει. Στη Λέρο, περίπου 200 οικογένειες ζουν αποκλειστικά από τη θάλασσα. «Αν συνεχιστεί αυτή η κατάσταση, δεν ξέρω πόσο καιρό θα αντέξουμε ακόμα». Για τον Χρήστο Τσακίριο, μια λύση θα ήταν ο περιορισμός της άδειας λειτουργίας των συρώμενων εργαλείων αλίευσης όπως είναι εκείνα της μηχανότρατας. «Θα μπορούσαν να επιτρέψουν στις μηχανότρατες να ψαρεύουν τον Σεπτέμβριο αλλά να απαγορευτεί τους μήνες Απρίλιο και Μάιο που για πάρα πολλά είδη είναι περίοδος αναπαραγωγής».

Το ζήτημα της γνώσης των δεδομένων της θάλασσας και της σωστής αποτύπωσης της στη νομοθεσία είναι γενικότερα ένα θέμα που απασχολεί τους ανθρώπους του χώρου. «Υπάρχουν είδη, όπως το μαγιάτικο, για τα οποία το κατώτατο μήκος επιτρεπόμενης αλίευσης είναι πολύ χαμηλότερο από το μέγεθος στο οποίο αναπαράγεται» εξηγεί από την πλευρά της η Αναστασία Μήλιου, διευθύντρια Έρευνας του Ινστιτούτου Θαλάσσιας Προστασίας «Αρχιπέλαγος». «Δυστυχώς, η χώρα μας βρίσκεται σε άσχημο επίπεδο. Τόσο όσον αφορά το νομοθετικό πλαίσιο, όσο και τις διάφορες πρακτικές της οι οποίες ακολουθούνται. Για παράδειγμα, είμαστε ίσως η μοναδική χώρα στην οποία ακόμα γίνεται παράνομο ψάρεμα με δυναμίτη. Από την άλλη, είναι παρήγορο πως τουλάχιστον στις μικρές παραθαλάσσιες κοινωνίες οι ψαράδες καταλαβαίνουν πως πρέπει να πάρουν την κατάσταση στα χέρια τους αν θέλουν να συνεχίσουν να υπάρχουν». Έτσι, το «Αρχιπέλαγος», σε συνεργασία πάντα με τοπικούς φορείς, προσπαθεί να προχωρήσει σε διαχείριση των αλιευτικών αποθεμάτων. «Πέρα από τα είδη που ψαρεύονται, σημαντική μείωση παρατηρείται σε πάρα πολλά άλλα είδη εξαιτίας της αλληλοεξάρτησης των ειδών στη θαλάσσια τροφική αλυσίδα - όταν δηλαδή το απόθεμα ενός ψαριού συρρικνώνεται, οι επιπτώσεις δεν αφορούν μόνο το συγκεκριμένο απόθεμα, αλλά και πολλά άλλα είδη τα οποία εξαρτώνται ή σχετίζονται άμεσα ή έμμεσα από αυτό», λέει η Αναστασία Μήλιου.

Η ερασιτεχνική-επαγγελματική αλιεία

Εκτός από τα μεγάλα σκάφη της μέσης αλιείας και τη μόλυνση του περιβάλλοντος, οι παράκτιοι ψαράδες έχουν να αντιμετωπίσουν και ένα ακόμα πρόβλημα που τα τελευταία χρόνια έχει οξυνθεί. Είναι η λεγόμενη ερασιτεχνική αλιεία και το ψαροντούφεκο. «Φαινομενικά μόνο μπορούμε να μιλάμε για ερασιτεχνικη αλιεία», τονίζει ο Δημήτρης Ζάννες. «Στην πραγματικότητα, πρόκειται για ανθρώπους που χρησιμοποιούν εργαλεία και σκάφη υψηλής τεχνολογίας, χωρίς κανέναν έλεγχο και χωρίς καμία άδεια. Και βέβαια, την ίδια στιγμή έχουμε το φαινόμενο -εξαιτίας και της κρίσης- άνθρωποι που δεν έχουν άλλη δυνατότητα, να ψαρεύουν με ψαροντούφεκο σε τέτοια ένταση που ουσιαστικά μετατρέπονται σε επαγγελματίες αλιείς». Ο Χρήστος Τσακίριος συμφωνεί. «Υπάρχουν ερασιτέχνες που ψαρεύουν επτά μέρες την εβδομάδα. Μια λύση για να περιοριστεί το φαινόμενο, θα ήταν να μειωθούν οι μέρες που βγαίνουν για ψάρεμα».

Κλείνοντας, ο Δημήτρης Ζάννες λέει: «Πρέπει να καταλάβουμε πως παράκτιοι ψαράδες, μηχανότρατες, ερασιτέχνες με βάρκες και ψαροντουφεκάδες, είμαστε όλοι εξαρτώμενοι από τη θάλασσα. Δεν είμαστε καλλιεργητές της θάλασσας, είμαστε συλλέκτες. Για να συνεχίσουμε να υπάρχουμε πρέπει να υπάρχει η πρώτη ύλη. Αν πεθάνει η θάλασσα, θα πεθάνουμε και εμείς».

Μερικά είδη που βρίσκονται σε κίνδυνο

Tόνος: Εκτιμάται ότι το 80% των παγκόσμιων αποθεμάτων του ερυθρού τόνου έχουν ήδη υπεραλιευθεί, ενώ και στις ελληνικές θάλασσες παρατηρείται μία κάθετη μείωση. Τα μικρά αλιευτικά δεν επιχειρούν πια να ψαρέψουν τόνους. Οι τελευταίοι τόνοι του αποθέματος ψαρεύονταιαπό τα μεγάλα αλιευτικά σκάφη.

Ξιφίας: Tο απόθεμα παρουσιάζει δραματική μείωση στις ελληνικές θάλασσες, καθώς δεν υπεραλιεύθηκαν μόνο οι μεγάλοι (αναπαραγωγικά ώριμοι) ξιφίες, αλλά υπήρξε και υπάρχει υπεραλίευση και των νεαρών ψαριών, με αποτέλεσμα το απόθεμα να αντιμετωπίζει το ρίσκο της κατάρρευσης.

Αστακός: Δραματική μείωση του αποθέματος λόγω υπεραλίευσης, που έγινε παράλληλα με την τεράστια καταστροφή των οικότοπων στους οποίους ζει και αναπαράγεται. Είναι λοιπόν αμφίβολο το κατά πόσο θα μπορέσει να ανακάμψει αυτό το απόθεμα.

Κωλοχτύπα: Κάθετη μείωση του αποθέματος λόγω υπεραλίευσης.

Ροφοειδή: Kάθετη μείωση στις ελληνικές θάλασσες αλλά και σε όλη τη Μεσόγειο. Αποτελεί ψάρι-στόχο για ερασιτέχνες αλιείς που το ψαρεύουν παράνομα για εμπορικούς σκοπούς.

Φαγκρί: Μείωση του αποθέματος λόγω υπεραλίευσης.
Πηγή
Tromaktiko