2016-01-22 21:10:15
[Απομαγνητοφωνημένο απόσπασμα της Συνέντευξης
του Πανοσιολ. Καθηγουμένου της Ι.Μ. Σίμωνος Πέτρας Αρχιμ. Ελισαίου
στο Διευθυντή Σύνταξης της Πεμπτουσίας κ. Νικόλαο Κόιο]
ΝΚ – Γέροντα, εσείς πρoΐστασθε εδώ και αρκετά χρόνια πνευματικά του κοινοβίου της Σιμωνόπετρας και θέλουμε να μας πείτε από την εμπειρία σας ως πνευματικός: Τελικά τι χρειάζεται, ποια είναι η ουσία του πράγματος που χρειάζεται ο άνθρωπος για να να προχωρήσει στην πνευματική ζωή; Και διαφέρουν οι απαιτήσεις της πνευματικής ζωής από τα παλαιότερα χρόνια με τις απαιτήσεις της πνευματικής ζωής σήμερα; Αυτό είναι ένα πράγμα που απασχολεί πολλούς.
ΓΕ – Βεβαίως δεν υπάρχει μια συνταγή για την πνευματική ζωή.
Ο άνθρωπος πρέπει να ξεκαθαρίσει με σαφήνεια μέσα του, κατά τη γνώμη μου, δύο πράγματα.
Το ένα είναι ότι την πνευματική ζωή κάποιος την επιθυμεί, δηλαδή ο άνθρωπος, ο πιστός, ο μοναχός, και δεν υπάρχει διαφορά μεταξύ του μοναχού και του πιστού όσον αφορά την επιθυμία, τον πόθο, όπως λέμε, της πνευματικής ζωής, διότι κάθε άνθρωπος έχει αυτό τον έμφυτο πόθο της στροφής προς τον Θεό
. Αυτό είναι κλασικό και δεν διαψεύδεται από κανέναν. Το πρώτο είναι αυτό, αλλά υπάρχει και ο άλλος πόλος. Αυτός που δίνει την πνευματική ζωή, δηλαδή ο Θεός. Ένας επιθυμεί και ο άλλος δίνει. Επομένως η πνευματική ζωή είναι μία δωρεά στον άνθρωπο από τον Ίδιο τον Θεό. Αυτό έχει πολύ μεγάλη σημασία, για να αποσαφηνίζει ο άνθρωπος μέσα του τι επιδιώκει στην πνευματική ζωή.
Η πνευματική ζωή είναι η ζωή του πνεύματος, αυτό που μας χαρίζει το Άγιο Πνεύμα. Άλλωστε είναι τόσο γνωστό, βιβλικώς και πατερικώς, ότι η ζωή είναι μία Χάρις, μία χαρά, μία ευλογία, ένα χάρισμα που δίνεται στον άνθρωπο, μία δωρεά∙ εξάλλου δωρεάν είναι η σωτηρία μας. Και για αυτό τον λόγο δεν πρέπει να μπερδεύεται ο άνθρωπος και να αναζητεί πράγματα, τα οποία ποτέ δεν θα τα πετύχει. Τι ζητάει λοιπόν ο Θεός από τον άνθρωπο; Ζητάει τον κόπο του. Κοπιάζεις; «Τα καλά κόποις κτώνται», λέει το αρχαίο ρητό. Κοπιάζεις; Ο Θεός θα σου χαρίσει την πνευματική ζωή. Πόσο κοπιάζεις; Όσο μπορείς. Δεν υπάρχει ένας κώδικας, δεν υπάρχει μία, ας πούμε, μέθοδος, στην οποία θα πεις: ξέρεις, άμα κάνεις αυτά, έχεις την πνευματική ζωή. Μπορεί να μην κάνεις τίποτα και να έχεις την πνευματική ζωή, διότι π.χ. είσαι ταπεινός, διότι έχεις χάρισμα από τους γονείς σου να έχεις καθαρή καρδιά. Κόπος; Ο κόπος είναι ότι κρατάς την καθαρή καρδιά σου. Αυτός είναι ο κόπος σου. Άλλος κοπιάζει, άλλος ασκείται και κοπιάζει, διότι είτε μπορεί είτε χρειάζεται να κοπιάσει για τα πάθη του και για τις αμαρτίες του.
Και επομένως αυτό που ζητάει, όπως λέει και ο γέροντας Αιμιλιανός, διότι δεν είναι δικά μου λόγια αυτά, είναι μια βιωματική εμπειρία. Ο γέροντας λέει, για να ξεκινήσεις την πνευματική ζωή χρειάζεται να καταλάβεις ότι είσαι αμαρτωλός. Μα πώς το καταλαβαίνεις αυτό; Δεν μπορείς και αυτό να το καταλάβεις ακόμα! Λες ότι είμαι αμαρτωλός αλλά δεν το αισθάνεσαι! Τι μπορείς να αισθανθείς; Τον κόπο! Π.χ. η εκκλησία έχει κανόνες. Γιατί τους έχει; Για να σε βοηθήσει. Λέει, να πας στην εκκλησία. Είναι κόπος την Κυριακή, στην σύγχρονη εποχή να πας στην εκκλησία. Αν εντάξεις μέσα και τον κόπο αυτόν, καταλαβαίνεις ότι αυτό χρειάζεται ο Θεός από σένα. Και δεν χρειάζεται να πεις, «θα ακολουθήσω μία μέθοδο στην πνευματική ζωή». Η πνευματική ζωή είναι ποικιλία χάριτος του Θεού και θα δοθεί στον καθένα που κοπιάζει με ταπεινή και απλή καρδιά, χωρίς να αποβλέπει ότι οπωσδήποτε το αντάλλαγμα του κόπου του θα είναι αυτή η πνευματική ζωή. Θα είναι η πνευματική ζωή που του χρειάζεται, που την αντέχει, που την δέχεται.
Διότι ο Απόστολος Παύλος λέει: επιδιώκετε, διώκετε τα χαρίσματα και τα μείζονα χαρίσματα. Γιατί, λέει, διώκετε αυτά και τα μείζονα, δηλαδή δεν λέει για όλους! Άλλος αυτό, άλλος εκείνο, μείζον δε η αγάπη. Για να αποκτήσεις αυτή την αγάπη όμως πρέπει να δώσεις τα πάντα από τον εαυτό σου. Ο Θεός είναι μπροστά σου και δίνει κατά την επιθυμία σου, κατά τον κόπο σου, κατά την χωρητικότητα, όσο αντέχεις∙ σου λέει, «παιδί μου δεν χρειάζεσαι περισσότερο εσύ, ούτε πνεύμα, ούτε κάτι άλλο, διότι θα πάρουν τα μυαλά σου αέρα π.χ. ή δεν θα σε ωφελήσει εκεί ή θα πέσεις από κει. Τώρα θα κάνουμε αυτό». Γι’ αυτό λοιπόν να το ξεκαθαρίσουμε και να το απλοποιήσουμε για τους ανθρώπους: υπάρχει αυτός που επιθυμεί και αυτός που δίνει. Ο Θεός έχει τους θησαυρούς. Εμείς τι κάνουμε; Κοπιάζουμε! Δίνουμε τον κόπο και τον ιδρώτα μας. Αυτό βλέπει ο Θεός και μας ετοιμάζει και για την πνευματική ζωή και για την βασιλεία.
ΝΚ – Ακριβώς στη συνέχεια των όσων μας είπατε, τα οποία ήταν πολύ διαφωτιστικά, γέροντα, σας άκουσα εγώ ο ίδιος και σας ακούσαμε και άλλοι στο μεγάλο συνέδριο του 2007 για τον γέροντα Σωφρόνιο να αναλύετε το ζήτημα της πνευματικής πατρότητας ως μυστήριο. Πείτε μας λίγο για το θέμα αυτό. Τι σημαίνει πνευματική πατρότητα για την πνευματική ζωή και των μοναχών και των λαϊκών, και γενικότερα για την πνευματική ζωή της εκκλησίας.
ΓΕ – Τώρα δεν θυμάμαι ακριβώς το συνέδριο, πώς ήταν το θέμα ακριβώς, εσείς ίσως να το διατηρείτε καλύτερα στο μυαλό σας και πράγματι τότε μιλήσαμε για την πνευματική πατρότητα. Βέβαια θα το βρείτε πώς το ανέλυε, εγώ δεν μπορώ να το πω αυτό ακριβώς πώς αισθανόταν. Εμείς από την μικρή μας εμπειρία και από την παράδοση του γέροντος Αιμιλιανού μπορούμε νά πούμε κάτι.
ΝΚ – Να σας το πω ίσως και λίγο διαφορετικά. Όταν αναζητά κάποιος έναν πνευματικό πατέρα, ποια είναι τα χαρακτηριστικά εκείνα τα οποία πρέπει να έχει στο νου του, όταν θα αναζητήσει ας πούμε τον πνευματικό του πατέρα;
ΓΕ –Δύο πράγματα πρέπει να αναζητά στον πνευματικό πατέρα. Δεν πρέπει να αναζητήσει κανένα χάρισμα, πρέπει να αισθανθεί εμπιστοσύνη και αγάπη. Αν αισθανθεί αυτά, έχει όλα τα χαρίσματα, έχει όλες τις δυνατότητες που θα του δώσει ο πνευματικός του πατέρας. Ο πνευματικός πατέρας είναι μία δωρεά και αυτή από τον Θεό. Δίνει την εξουσία ο Θεός ο πνευματικός πατέρας να συγχωρεί αμαρτίες. Ποιος είσαι που συγχωρείς αμαρτίες; Ο Μόνος που συγχωρεί αμαρτίες είναι ο Θεός. Σου δίνει τή δυνατότητα να απαλλάσσεις τους ανθρώπους από πάθη, να τους παρηγορείς, να τους κάνεις διάφορα. Αυτό είναι ένα χάρισμα από τον Θεό. Και βλέπετε ότι αυτό πρέπει πράγματι να το έχεις από τον Θεό. Και βλέπεις ανθρώπους απλούς, που πετυχαίνουν στην πνευματική τους πατρότητα και άλλους που είναι πάρα πολύ σπουδαίοι και δεν πετυχαίνουν, διότι εκείνοι βάζουν τον εαυτό τους και όχι το χάρισμα. Αυτός που ψάχνει για τον πατέρα, δεν πρέπει να ψάχνει, πρέπει να μην έχει τίποτα στο μυαλό του, να θέλει τον πνευματικό πατέρα γιατί είναι ο μεσάζων, ο μεσίτης, ο οδηγός, αλλά να νοιώσει την εμπιστοσύνη, την ανάπαυση όπως λέμε, και την αγάπη. Τα ένοιωσε αυτά; Θα δείτε ότι τον πνευματικό πατέρα θα τον αγαπάει και όταν είναι καλός και όταν είναι αυστηρός, θα τον αγαπάει και όταν είναι σκυθρωπός και όταν είναι χαμογελαστός, θα τον αγαπάει και στον έπαινο και στην κρίση και στην αυστηρότητα, διότι θα έχει κατακτήσει την πραγματική σχέση του με τον πνευματικό πατέρα.
Πού στηρίζεται αυτή η σχέση; Διότι όσα είπαμε παραπάνω είναι από την πλευρά του αναζητούντος. Από την πλευρά του πνευματικού πατρός, αυτός δηλαδή που δέχεται, πρέπει να ξέρει ότι αυτό το παιδί, ο μοναχός που έρχεται, δεν είναι δικό του κτήμα. Αυτός έχει ρόλο να τον οδηγήσει, όπως λέμε, για να μην πω θεωρητικές κουβέντες, στον Θεό, δηλαδή στην ελευθερία των τέκνων του Θεού· έχει σκοπό όχι να αποκτήσει πνευματικά παιδιά, αλλά να μάθει τα πνευματικά παιδιά του να ζουν όχι εξαρτημένα από τον ίδιο, αλλά με μία μέθοδο που θα τά αφήσει να πετάξουν μόνα τους. Αυτό είναι πολύ σημαντικό καί για τον εξής λόγο: λέμε ότι στην οικογένεια, εάν ο πατέρας παρακολουθεί τα παιδιά του μέχρι να γεράσουν, το δέχονται τα παιδιά αυτό;
ΝΚ – Όχι βέβαια.
ΓΕ – Επομένως γιατί έναν πνευματικό πατέρα πρέπει να τον δεχθούν έτσι με αυτή την έννοια; Δηλαδή να τον έχουν και να λένε ο πνευματικός μου πατέρας; Ποιος είναι ο πνευματικός πατέρας; Ο πνευματικός πατέρας, είναι αυτός που σε γέννησε; Δεν αλλάζει. Θα πας σε έναν εξομολόγο μετά. Θα πας σε εξομολόγο, γιατί ο πνευματικός πατέρας δεν θα φύγει ποτέ από το μυαλό σου.
Εσύ έχεις εμπειρία Νίκο, διότι έχεις τον γέροντα και τώρα έχεις πνευματικό πατέρα εξομολόγο. Αλλά δεν είναι ίδια η σχέση· η πατρική σχέση είναι μία, μία φορά σε γέννησε ο πατέρας σου, μία φορά σε γεννάει ο πνευματικός σου πατέρας. Επομένως αυτό μένει σαν ένας δεσμός, που κυλάει μέσα στην ζωή σου. Συνεχίζεις αλλά όχι με τον ίδιο τρόπο. Τι σου έχει μάθει, όμως, ο πνευματικός σου πατέρας; Ότι σε αυτόν που θα πας μετά πρέπει να υπακούς, πρέπει να τον ευγνωμονείς, ότι βρέθηκε και ένας άλλος που συνεχίζεις. Άρα τον υπακούς και συνεχίζεις αυτό που σου έμαθε. Άρα δεν μπορείς να αλλάξεις την σχέση αυτή, την ζύμωση, αυτή την καρδιακή σχέση δεν θα μπορέσεις να την αλλάξεις. Έτσι δέν αλλοιώνεται η πρώτη γέννηση, αλλά καί συνεχίζεται η παράδοση καί η ζωή τής Εκκλησίας. Ακόμη ένας πνευματικός πατήρ πρέπει να διακρίνει μεταξύ του μυστηρίου και του διαλόγου. Άλλο ο διάλογος, άλλο το μυστήριο.
Διαλέγομαι, σου λέω πράγματα τα οποία είναι σωστά, μπορεί να σου πω πράγματα που είναι λάθος, μπορεί να σου πω πράγματα που δεν πρέπει να τα αντιμετωπίσεις έτσι και σου αφήνω και την ελευθερία να κινηθείς, αλλά όταν επιτελώ το μυστήριο, αυτό είναι μυστήριο Χάριτος. Έρχεσαι σε μένα μου λες και σου αφαιρώ τις αμαρτίες σου. Αυτό είναι το μυστήριο. Άρα πρέπει να εξομολογείσαι ή δεν πρέπει; Λέμε πρέπει να προσέρχεσαι στο μυστήριο της εξομολογήσεως ως το μυστήριο της Θείας Κοινωνίας, διότι εισπράττεις την Χάρη του μυστηριακού χαρακτήρος του γεγονότος αυτού. Για αυτό ακριβώς. Άλλο να σου δώσω κατευθύνσεις μία, δύο, τρεις, πέντε φορές στη ζωή σου. Το μυστήριο όμως είναι άλλο, θα πεις, γέροντα, ήρθα για εξομολόγηση, αυτό που κρατάει δέκα λεπτά, ένα τέταρτο, μισή ώρα. Πώς πας στη Λειτουργία μία, μιάμιση ώρα; Πας στο μυστήριό της! Και μερικές φορές, άμα κοινωνείς, ολοκληρώνεις το μυστήριο, άμα δεν κοινωνήσεις, δεν το ολοκληρώνεις, αλλά είναι μία συμμετοχή σε αυτό το μυστήριο.
Έτσι είναι και η εξομολόγηση, να μη τα μπερδεύουμε. Άλλο συζήτηση και άλλο διάλογος. Οι παλιοί παπάδες πώς πετύχαιναν; Γιατί έκαναν το μυστήριο! Και λέμε, αυτός ήταν άγιος άνθρωπος γιατί έκανε την εξομολόγηση! Γιατί; Τί μου λέει το μυστήριο; Αυτό θα κάνω. Δεν καθόταν να σκεφτεί, και για αυτό γίνονταν και θαύματα. Τώρα περισσότερο συζητούν παρά εξομολογούνται οι άνθρωποι! Και επομένως δεν λύνονται και πολύ τα πράγματα. Μπερδεύονται ακόμη περισσότερο τα πνευματικά, τα ψυχολογικά, οι διαθέσεις των ανθρώπων. Ενώ ξεχωρίζουμε το μυστήριο από την υπόλοιπη κατεύθυνση, που μπορεί να δώσει ο γέροντας στον υποτακτικό του. Εις Χριστόν γίνεται αυτό το μυστήριο και είναι μία προαγωγή, πρόοδος· πώς λες αυτό πρέπει να κάνεις τώρα και μετά σου δίνω την ελευθερία νά ενεργήσεις μόνος σου. Έπειτα σου προσθέτω κάτι άλλο, καί σιγά-σιγά θα αποκτήσεις αυτή την ελευθερία. Δεν μπορώ κάθε μέρα να σου λέω πώς θα νικήσεις το κάθε πάθος σου, πρέπει να σου μάθω γενικά πώς να νικάς τα πάθη σου, πώς θα σου φεύγουν οι λογισμοί. Αυτό θα είναι η βάσις, η διδασκαλία.
ΝΚ – Μία μόρφωσις ΓΕ – Μία μόρφωσις, μία αγωγή πρέπει να δίνουμε ως πνευματικοί, δηλαδή μία αγωγή για να κάνουμε προσωπικότητες. Εκεί ξεχωρίζει η αγωγή. Δηλαδή, όταν έχω πνευματική ευθύνη και βλέπω συνέχεια τά παιδιά να είναι εξαρτημένα, σημαίνει ότι εγώ δεν τον έχω προωθήσει να γίνει προσωπικότητα. Για πόσο διάστημα ελέγχομε; Αυτό το κρίνει ο κάθε πνευματικός, λίγο, πολύ, περισσότερο. Αλλά δεν μπορεί ένας πνευματικός να καλύψει όλες τις ανάγκες. Γι’ αυτό διαμοιράζεται αυτά τα χαρίσματα· και σε ένα μοναστήρι τα αναθέτει καί σέ άλλους πατέρες.
http://www.pemptousia.gr
του Πανοσιολ. Καθηγουμένου της Ι.Μ. Σίμωνος Πέτρας Αρχιμ. Ελισαίου
στο Διευθυντή Σύνταξης της Πεμπτουσίας κ. Νικόλαο Κόιο]
ΝΚ – Γέροντα, εσείς πρoΐστασθε εδώ και αρκετά χρόνια πνευματικά του κοινοβίου της Σιμωνόπετρας και θέλουμε να μας πείτε από την εμπειρία σας ως πνευματικός: Τελικά τι χρειάζεται, ποια είναι η ουσία του πράγματος που χρειάζεται ο άνθρωπος για να να προχωρήσει στην πνευματική ζωή; Και διαφέρουν οι απαιτήσεις της πνευματικής ζωής από τα παλαιότερα χρόνια με τις απαιτήσεις της πνευματικής ζωής σήμερα; Αυτό είναι ένα πράγμα που απασχολεί πολλούς.
ΓΕ – Βεβαίως δεν υπάρχει μια συνταγή για την πνευματική ζωή.
Ο άνθρωπος πρέπει να ξεκαθαρίσει με σαφήνεια μέσα του, κατά τη γνώμη μου, δύο πράγματα.
Το ένα είναι ότι την πνευματική ζωή κάποιος την επιθυμεί, δηλαδή ο άνθρωπος, ο πιστός, ο μοναχός, και δεν υπάρχει διαφορά μεταξύ του μοναχού και του πιστού όσον αφορά την επιθυμία, τον πόθο, όπως λέμε, της πνευματικής ζωής, διότι κάθε άνθρωπος έχει αυτό τον έμφυτο πόθο της στροφής προς τον Θεό
Η πνευματική ζωή είναι η ζωή του πνεύματος, αυτό που μας χαρίζει το Άγιο Πνεύμα. Άλλωστε είναι τόσο γνωστό, βιβλικώς και πατερικώς, ότι η ζωή είναι μία Χάρις, μία χαρά, μία ευλογία, ένα χάρισμα που δίνεται στον άνθρωπο, μία δωρεά∙ εξάλλου δωρεάν είναι η σωτηρία μας. Και για αυτό τον λόγο δεν πρέπει να μπερδεύεται ο άνθρωπος και να αναζητεί πράγματα, τα οποία ποτέ δεν θα τα πετύχει. Τι ζητάει λοιπόν ο Θεός από τον άνθρωπο; Ζητάει τον κόπο του. Κοπιάζεις; «Τα καλά κόποις κτώνται», λέει το αρχαίο ρητό. Κοπιάζεις; Ο Θεός θα σου χαρίσει την πνευματική ζωή. Πόσο κοπιάζεις; Όσο μπορείς. Δεν υπάρχει ένας κώδικας, δεν υπάρχει μία, ας πούμε, μέθοδος, στην οποία θα πεις: ξέρεις, άμα κάνεις αυτά, έχεις την πνευματική ζωή. Μπορεί να μην κάνεις τίποτα και να έχεις την πνευματική ζωή, διότι π.χ. είσαι ταπεινός, διότι έχεις χάρισμα από τους γονείς σου να έχεις καθαρή καρδιά. Κόπος; Ο κόπος είναι ότι κρατάς την καθαρή καρδιά σου. Αυτός είναι ο κόπος σου. Άλλος κοπιάζει, άλλος ασκείται και κοπιάζει, διότι είτε μπορεί είτε χρειάζεται να κοπιάσει για τα πάθη του και για τις αμαρτίες του.
Και επομένως αυτό που ζητάει, όπως λέει και ο γέροντας Αιμιλιανός, διότι δεν είναι δικά μου λόγια αυτά, είναι μια βιωματική εμπειρία. Ο γέροντας λέει, για να ξεκινήσεις την πνευματική ζωή χρειάζεται να καταλάβεις ότι είσαι αμαρτωλός. Μα πώς το καταλαβαίνεις αυτό; Δεν μπορείς και αυτό να το καταλάβεις ακόμα! Λες ότι είμαι αμαρτωλός αλλά δεν το αισθάνεσαι! Τι μπορείς να αισθανθείς; Τον κόπο! Π.χ. η εκκλησία έχει κανόνες. Γιατί τους έχει; Για να σε βοηθήσει. Λέει, να πας στην εκκλησία. Είναι κόπος την Κυριακή, στην σύγχρονη εποχή να πας στην εκκλησία. Αν εντάξεις μέσα και τον κόπο αυτόν, καταλαβαίνεις ότι αυτό χρειάζεται ο Θεός από σένα. Και δεν χρειάζεται να πεις, «θα ακολουθήσω μία μέθοδο στην πνευματική ζωή». Η πνευματική ζωή είναι ποικιλία χάριτος του Θεού και θα δοθεί στον καθένα που κοπιάζει με ταπεινή και απλή καρδιά, χωρίς να αποβλέπει ότι οπωσδήποτε το αντάλλαγμα του κόπου του θα είναι αυτή η πνευματική ζωή. Θα είναι η πνευματική ζωή που του χρειάζεται, που την αντέχει, που την δέχεται.
Διότι ο Απόστολος Παύλος λέει: επιδιώκετε, διώκετε τα χαρίσματα και τα μείζονα χαρίσματα. Γιατί, λέει, διώκετε αυτά και τα μείζονα, δηλαδή δεν λέει για όλους! Άλλος αυτό, άλλος εκείνο, μείζον δε η αγάπη. Για να αποκτήσεις αυτή την αγάπη όμως πρέπει να δώσεις τα πάντα από τον εαυτό σου. Ο Θεός είναι μπροστά σου και δίνει κατά την επιθυμία σου, κατά τον κόπο σου, κατά την χωρητικότητα, όσο αντέχεις∙ σου λέει, «παιδί μου δεν χρειάζεσαι περισσότερο εσύ, ούτε πνεύμα, ούτε κάτι άλλο, διότι θα πάρουν τα μυαλά σου αέρα π.χ. ή δεν θα σε ωφελήσει εκεί ή θα πέσεις από κει. Τώρα θα κάνουμε αυτό». Γι’ αυτό λοιπόν να το ξεκαθαρίσουμε και να το απλοποιήσουμε για τους ανθρώπους: υπάρχει αυτός που επιθυμεί και αυτός που δίνει. Ο Θεός έχει τους θησαυρούς. Εμείς τι κάνουμε; Κοπιάζουμε! Δίνουμε τον κόπο και τον ιδρώτα μας. Αυτό βλέπει ο Θεός και μας ετοιμάζει και για την πνευματική ζωή και για την βασιλεία.
ΝΚ – Ακριβώς στη συνέχεια των όσων μας είπατε, τα οποία ήταν πολύ διαφωτιστικά, γέροντα, σας άκουσα εγώ ο ίδιος και σας ακούσαμε και άλλοι στο μεγάλο συνέδριο του 2007 για τον γέροντα Σωφρόνιο να αναλύετε το ζήτημα της πνευματικής πατρότητας ως μυστήριο. Πείτε μας λίγο για το θέμα αυτό. Τι σημαίνει πνευματική πατρότητα για την πνευματική ζωή και των μοναχών και των λαϊκών, και γενικότερα για την πνευματική ζωή της εκκλησίας.
ΓΕ – Τώρα δεν θυμάμαι ακριβώς το συνέδριο, πώς ήταν το θέμα ακριβώς, εσείς ίσως να το διατηρείτε καλύτερα στο μυαλό σας και πράγματι τότε μιλήσαμε για την πνευματική πατρότητα. Βέβαια θα το βρείτε πώς το ανέλυε, εγώ δεν μπορώ να το πω αυτό ακριβώς πώς αισθανόταν. Εμείς από την μικρή μας εμπειρία και από την παράδοση του γέροντος Αιμιλιανού μπορούμε νά πούμε κάτι.
ΝΚ – Να σας το πω ίσως και λίγο διαφορετικά. Όταν αναζητά κάποιος έναν πνευματικό πατέρα, ποια είναι τα χαρακτηριστικά εκείνα τα οποία πρέπει να έχει στο νου του, όταν θα αναζητήσει ας πούμε τον πνευματικό του πατέρα;
ΓΕ –Δύο πράγματα πρέπει να αναζητά στον πνευματικό πατέρα. Δεν πρέπει να αναζητήσει κανένα χάρισμα, πρέπει να αισθανθεί εμπιστοσύνη και αγάπη. Αν αισθανθεί αυτά, έχει όλα τα χαρίσματα, έχει όλες τις δυνατότητες που θα του δώσει ο πνευματικός του πατέρας. Ο πνευματικός πατέρας είναι μία δωρεά και αυτή από τον Θεό. Δίνει την εξουσία ο Θεός ο πνευματικός πατέρας να συγχωρεί αμαρτίες. Ποιος είσαι που συγχωρείς αμαρτίες; Ο Μόνος που συγχωρεί αμαρτίες είναι ο Θεός. Σου δίνει τή δυνατότητα να απαλλάσσεις τους ανθρώπους από πάθη, να τους παρηγορείς, να τους κάνεις διάφορα. Αυτό είναι ένα χάρισμα από τον Θεό. Και βλέπετε ότι αυτό πρέπει πράγματι να το έχεις από τον Θεό. Και βλέπεις ανθρώπους απλούς, που πετυχαίνουν στην πνευματική τους πατρότητα και άλλους που είναι πάρα πολύ σπουδαίοι και δεν πετυχαίνουν, διότι εκείνοι βάζουν τον εαυτό τους και όχι το χάρισμα. Αυτός που ψάχνει για τον πατέρα, δεν πρέπει να ψάχνει, πρέπει να μην έχει τίποτα στο μυαλό του, να θέλει τον πνευματικό πατέρα γιατί είναι ο μεσάζων, ο μεσίτης, ο οδηγός, αλλά να νοιώσει την εμπιστοσύνη, την ανάπαυση όπως λέμε, και την αγάπη. Τα ένοιωσε αυτά; Θα δείτε ότι τον πνευματικό πατέρα θα τον αγαπάει και όταν είναι καλός και όταν είναι αυστηρός, θα τον αγαπάει και όταν είναι σκυθρωπός και όταν είναι χαμογελαστός, θα τον αγαπάει και στον έπαινο και στην κρίση και στην αυστηρότητα, διότι θα έχει κατακτήσει την πραγματική σχέση του με τον πνευματικό πατέρα.
Πού στηρίζεται αυτή η σχέση; Διότι όσα είπαμε παραπάνω είναι από την πλευρά του αναζητούντος. Από την πλευρά του πνευματικού πατρός, αυτός δηλαδή που δέχεται, πρέπει να ξέρει ότι αυτό το παιδί, ο μοναχός που έρχεται, δεν είναι δικό του κτήμα. Αυτός έχει ρόλο να τον οδηγήσει, όπως λέμε, για να μην πω θεωρητικές κουβέντες, στον Θεό, δηλαδή στην ελευθερία των τέκνων του Θεού· έχει σκοπό όχι να αποκτήσει πνευματικά παιδιά, αλλά να μάθει τα πνευματικά παιδιά του να ζουν όχι εξαρτημένα από τον ίδιο, αλλά με μία μέθοδο που θα τά αφήσει να πετάξουν μόνα τους. Αυτό είναι πολύ σημαντικό καί για τον εξής λόγο: λέμε ότι στην οικογένεια, εάν ο πατέρας παρακολουθεί τα παιδιά του μέχρι να γεράσουν, το δέχονται τα παιδιά αυτό;
ΝΚ – Όχι βέβαια.
ΓΕ – Επομένως γιατί έναν πνευματικό πατέρα πρέπει να τον δεχθούν έτσι με αυτή την έννοια; Δηλαδή να τον έχουν και να λένε ο πνευματικός μου πατέρας; Ποιος είναι ο πνευματικός πατέρας; Ο πνευματικός πατέρας, είναι αυτός που σε γέννησε; Δεν αλλάζει. Θα πας σε έναν εξομολόγο μετά. Θα πας σε εξομολόγο, γιατί ο πνευματικός πατέρας δεν θα φύγει ποτέ από το μυαλό σου.
Εσύ έχεις εμπειρία Νίκο, διότι έχεις τον γέροντα και τώρα έχεις πνευματικό πατέρα εξομολόγο. Αλλά δεν είναι ίδια η σχέση· η πατρική σχέση είναι μία, μία φορά σε γέννησε ο πατέρας σου, μία φορά σε γεννάει ο πνευματικός σου πατέρας. Επομένως αυτό μένει σαν ένας δεσμός, που κυλάει μέσα στην ζωή σου. Συνεχίζεις αλλά όχι με τον ίδιο τρόπο. Τι σου έχει μάθει, όμως, ο πνευματικός σου πατέρας; Ότι σε αυτόν που θα πας μετά πρέπει να υπακούς, πρέπει να τον ευγνωμονείς, ότι βρέθηκε και ένας άλλος που συνεχίζεις. Άρα τον υπακούς και συνεχίζεις αυτό που σου έμαθε. Άρα δεν μπορείς να αλλάξεις την σχέση αυτή, την ζύμωση, αυτή την καρδιακή σχέση δεν θα μπορέσεις να την αλλάξεις. Έτσι δέν αλλοιώνεται η πρώτη γέννηση, αλλά καί συνεχίζεται η παράδοση καί η ζωή τής Εκκλησίας. Ακόμη ένας πνευματικός πατήρ πρέπει να διακρίνει μεταξύ του μυστηρίου και του διαλόγου. Άλλο ο διάλογος, άλλο το μυστήριο.
Διαλέγομαι, σου λέω πράγματα τα οποία είναι σωστά, μπορεί να σου πω πράγματα που είναι λάθος, μπορεί να σου πω πράγματα που δεν πρέπει να τα αντιμετωπίσεις έτσι και σου αφήνω και την ελευθερία να κινηθείς, αλλά όταν επιτελώ το μυστήριο, αυτό είναι μυστήριο Χάριτος. Έρχεσαι σε μένα μου λες και σου αφαιρώ τις αμαρτίες σου. Αυτό είναι το μυστήριο. Άρα πρέπει να εξομολογείσαι ή δεν πρέπει; Λέμε πρέπει να προσέρχεσαι στο μυστήριο της εξομολογήσεως ως το μυστήριο της Θείας Κοινωνίας, διότι εισπράττεις την Χάρη του μυστηριακού χαρακτήρος του γεγονότος αυτού. Για αυτό ακριβώς. Άλλο να σου δώσω κατευθύνσεις μία, δύο, τρεις, πέντε φορές στη ζωή σου. Το μυστήριο όμως είναι άλλο, θα πεις, γέροντα, ήρθα για εξομολόγηση, αυτό που κρατάει δέκα λεπτά, ένα τέταρτο, μισή ώρα. Πώς πας στη Λειτουργία μία, μιάμιση ώρα; Πας στο μυστήριό της! Και μερικές φορές, άμα κοινωνείς, ολοκληρώνεις το μυστήριο, άμα δεν κοινωνήσεις, δεν το ολοκληρώνεις, αλλά είναι μία συμμετοχή σε αυτό το μυστήριο.
Έτσι είναι και η εξομολόγηση, να μη τα μπερδεύουμε. Άλλο συζήτηση και άλλο διάλογος. Οι παλιοί παπάδες πώς πετύχαιναν; Γιατί έκαναν το μυστήριο! Και λέμε, αυτός ήταν άγιος άνθρωπος γιατί έκανε την εξομολόγηση! Γιατί; Τί μου λέει το μυστήριο; Αυτό θα κάνω. Δεν καθόταν να σκεφτεί, και για αυτό γίνονταν και θαύματα. Τώρα περισσότερο συζητούν παρά εξομολογούνται οι άνθρωποι! Και επομένως δεν λύνονται και πολύ τα πράγματα. Μπερδεύονται ακόμη περισσότερο τα πνευματικά, τα ψυχολογικά, οι διαθέσεις των ανθρώπων. Ενώ ξεχωρίζουμε το μυστήριο από την υπόλοιπη κατεύθυνση, που μπορεί να δώσει ο γέροντας στον υποτακτικό του. Εις Χριστόν γίνεται αυτό το μυστήριο και είναι μία προαγωγή, πρόοδος· πώς λες αυτό πρέπει να κάνεις τώρα και μετά σου δίνω την ελευθερία νά ενεργήσεις μόνος σου. Έπειτα σου προσθέτω κάτι άλλο, καί σιγά-σιγά θα αποκτήσεις αυτή την ελευθερία. Δεν μπορώ κάθε μέρα να σου λέω πώς θα νικήσεις το κάθε πάθος σου, πρέπει να σου μάθω γενικά πώς να νικάς τα πάθη σου, πώς θα σου φεύγουν οι λογισμοί. Αυτό θα είναι η βάσις, η διδασκαλία.
ΝΚ – Μία μόρφωσις ΓΕ – Μία μόρφωσις, μία αγωγή πρέπει να δίνουμε ως πνευματικοί, δηλαδή μία αγωγή για να κάνουμε προσωπικότητες. Εκεί ξεχωρίζει η αγωγή. Δηλαδή, όταν έχω πνευματική ευθύνη και βλέπω συνέχεια τά παιδιά να είναι εξαρτημένα, σημαίνει ότι εγώ δεν τον έχω προωθήσει να γίνει προσωπικότητα. Για πόσο διάστημα ελέγχομε; Αυτό το κρίνει ο κάθε πνευματικός, λίγο, πολύ, περισσότερο. Αλλά δεν μπορεί ένας πνευματικός να καλύψει όλες τις ανάγκες. Γι’ αυτό διαμοιράζεται αυτά τα χαρίσματα· και σε ένα μοναστήρι τα αναθέτει καί σέ άλλους πατέρες.
http://www.pemptousia.gr
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΕΠΟΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Πάτρα: Γκρουπ – γίγαντας στο φετινό Καρναβάλι!
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
![ΠΡΙΝ ΛΙΓΟ: Τροχαίο με νεκρό και σοβαρά τραυματίες στο Άργος [video]](https://images.newsnowgreece.com/89/896989/prin-ligo-troxaio-me-nekro-kai-sovara-travmaties-sto-argos-video-1-124x78.jpg)
