Υπόμνημα της Ε.Π.Ε. με θέσεις και προτάσεις για τα προβλήματα που υπάρχουν στο χώρο της Πληροφορικής
2016-02-21 12:49:06
Κύριες και Κύριοι Βουλευτές, Με το παρόν υπόμνημα, επιθυμούμε να σας ενημερώσουμε για τις θέσεις και τις προτάσεις της Ένωσης Πληροφορικών Ελλάδας (ΕΠΕ) για τα προβλήματα που υπάρχουν στο χώρο της Πληροφορικής. Η παρέμβασή μας αποτελεί προϊόν μελετών και έκφραση των παγίων αιτημάτων μας για την καθολική αναγνώριση της Επιστήμης της Πληροφορικής και των Επικοινωνιών και την αξιοποίησή της, διαμέσου της επίσημης Πολιτείας, ως του πλέον σημαντικού αναπτυξιακού κλάδου, που θα προσδώσει ώθηση στην προσπάθεια οικονομικής ανάταξης και ανάπτυξης της χώρας μας.
Προς:
την Πρόεδρο της Διαρκούς Επιτροπής Παραγωγής και Εμπορίου, κα Χαρά Καφαντάρη
τον Πρόεδρο της Ειδικής Μόνιμης Επιτροπής Έρευνας και Τεχνολογίας, κ. Σαντορινιό Νεκτάριο
τα μέλη της Διαρκούς Επιτροπής Παραγωγής και Εμπορίου
τα μέλη της Ειδικής Μόνιμης Επιτροπής Έρευνας και Τεχνολογίας
Κοινοποίηση:
Γραφείο Πρωθυπουργού,
Βουλευτές Πολιτικών Κομμάτων
Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης
Εκπρόσωποι Συνδικαλιστικών και Επαγγελματικών Φορέων
Φορείς Επιστημονικών Ενώσεων
Υπόμνημα
του Επιστημονικού και Επαγγελματικού Σωματείου πτυχιούχων ΑΕΙ Πληροφορικής με την επωνυμία «Ένωση Πληροφορικών Ελλάδας», Αθήνα.
Αθήνα, 20/2/2016
Κύριες και Κύριοι Βουλευτές,
Με το παρόν υπόμνημα, επιθυμούμε να σας ενημερώσουμε για τις θέσεις και τις προτάσεις της Ένωσης Πληροφορικών Ελλάδας (ΕΠΕ) για τα προβλήματα που υπάρχουν στο χώρο της Πληροφορικής. Η παρέμβασή μας αποτελεί προϊόν μελετών και έκφραση των παγίων αιτημάτων μας για την καθολική αναγνώριση της Επιστήμης της Πληροφορικής και των Επικοινωνιών και την αξιοποίησή της, διαμέσου της επίσημης Πολιτείας, ως του πλέον σημαντικού αναπτυξιακού κλάδου, που θα προσδώσει ώθηση στην προσπάθεια οικονομικής ανάταξης και ανάπτυξης της χώρας μας.
Πληροφορίες για την Ένωσή μας, τους γενικούς στόχους και τις δράσεις μας, από την ίδρυσή της το 2000 μέχρι και σήμερα, αναφέρονται αναλυτικά στο συνοδευτικό Θεματικό Φάκελο που επισυνάπτεται [1] στο παρόν.
Η ανάγκη διασφάλισης του καθολικού δικαιώματος συμμετοχής στην Κοινωνία της Πληροφορίας
Οι προτάσεις και οι παρεμβάσεις μας συνδέονται, μεταξύ των άλλων, και με τη συνταγματική επιταγή του άρθρου 5Α παρ. 2 του Συντάγματος1: Καθένας έχει δικαίωμα συμμετοχής στην Κοινωνία της Πληροφορίας. Η διευκόλυνση της πρόσβασης στις πληροφορίες που διακινούνται ηλεκτρονικά, καθώς και της παραγωγής, ανταλλαγής και διάδοσής τους αποτελεί υποχρέωση του Κράτους, τηρουμένων πάντοτε των εγγυήσεων των άρθρων 9, 9Α και 19.” Η διάταξη δεν περιορίζεται στην αναγνώριση του καθολικού δικαιώματος συμμετοχής στην Κοινωνία της Πληροφορίας, αλλά θεσπίζει και ανάλογη υποχρέωση του Κράτους για τη διευκόλυνση της πρόσβασης στις πληροφορίες που διακινούνται ηλεκτρονικά. Μια υποχρέωση που απαιτείται να εξειδικευτεί με τις κανονιστικές ρυθμίσεις, ώστε να διασφαλίζεται για όλους τους πολίτες η πρόσβαση στις πληροφορίες που διακινούνται ηλεκτρονικά, καθώς επίσης και η υποστήριξη της παραγωγής, της ανταλλαγής και της απρόσκοπτης διάδοσής τους.
Τα παραπάνω πρέπει να υπόκεινται στις διατάξεις, τόσο του Εθνικού όσο και του Ευρωπαϊκού δικαίου, ώστε να υλοποιούνται σε στέρεη, αξιόπιστη και ασφαλή βάση, ενδυναμώνοντας την προστασία της προσωπικότητας, της ελευθερίας έκφρασης, του απορρήτου των επικοινωνιών και των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα. Είναι, δε, κρίσιμο να επισημανθεί ότι η προσθήκη στο Σύνταγμα της ειδικής διάταξης που συνιστά το άρθρο 5 Α(2), έχει ως αποτέλεσμα την αναγνώριση αυτόνομου και όχι παρεπόμενου δικαιώματος. Το δικαίωμα αυτό δεν εξαρτάται και δεν προϋποθέτει, τυπικά, κανένα άλλο δικαίωμα. Ούτε υποχωρεί το δικαίωμα αυτό έναντι κανενός άλλου δικαιώματος, με εξαίρεση εκείνα για τα οποία η ίδια η διάταξη προβλέπει ρητές επιφυλάξεις.
Σε αυτό το πλαίσιο, σας κοινοποιούμε τις προτάσεις μας, ευελπιστώντας σε θετική ανταπόκριση από το σύνολο των μελών της Εθνικής Αντιπροσωπείας με την αναγνώριση και μελέτη των αιτημάτων μας και την ανάληψη νομοθετικών και άλλων πρωτοβουλιών στο πλαίσιο της θεσμικής τους αρμοδιότητας για τη διαμόρφωση ενός σύγχρονου κράτους που θα ανταποκρίνεται στις ανάγκες των καιρών και τις επιταγές του Συντάγματος.
Ανθρώπινο κεφάλαιο: Το μεγάλο συγκριτικό πλεονέκτημα της χώρας μας στην Πληροφορική
Οι διαχρονικές και συνεχείς παρεμβάσεις της Ένωσης Πληροφορικών Ελλάδας έχουν ως μοναδικό γνώμονα την προστασία του δημοσίου συμφέροντος και την επίλυση των χρόνιων προβλημάτων που αντιμετωπίζει ο κλάδος, ώστε να μπορέσει να διαδραματίσει αποτελεσματικά τον καίριο ρόλο του στη διαμόρφωση της Κοινωνίας της Πληροφορίας στην πατρίδα μας, με όρους κοινωνικής δικαιοσύνης, τεχνικής αρτιότητας και επιστημονικής επάρκειας. Επιθυμούμε, ως υπεύθυνοι επιστήμονες και παραγωγικοί συντελεστές, να συμβάλλουμε θετικά στην αναπτυξιακή προσπάθεια της χώρας μας και θεωρούμε δεδομένο ότι αυτό αποτελεί και κύριο στόχο του συνόλου των μελών της Εθνικής Αντιπροσωπείας Τα ποσοτικά και ποιοτικά στοιχεία του κλάδου μας αναδεικνύουν ένα ισχυρό συγκριτικό πλεονέκτημα της χώρας μας έναντι των άλλων Ευρωπαϊκών χωρών, καθώς διαθέτουμε ικανό πλήθος επιστημόνων πληροφορικής με υπερ-επαρκή γνωσιακά και τεχνικά εφόδια, σε αντίθεση με την μεγάλη έλλειψη αντίστοιχου επιστημονικού δυναμικού που αντιμετωπίζουν πολλές από τις αναπτυγμένες χώρες στην Ευρώπη, στην Αμερική και στην Ασία. Ζητούμε από την Πολιτεία να αποφασίσει να επενδύσει δυναμικά σε αυτό το ισχυρό ανθρώπινο κεφάλαιο που διαθέτει η πατρίδα μας: επιστήμονες εξαιρετικά καταρτισμένους, με καινοτόμες ιδέες, παγκόσμιες διακρίσεις και συμμετοχές σε πρωτοποριακές δράσεις διεθνώς.
Ενδεικτικά για ιδρύματα της Τριτοβάθμιας:
1,ΕΚΠΑ
2, ΕΜΠ/Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχ/κών και Μηχ/κών Η/Υ
3, Πανεπ. Κρήτης
4, ΑΠΘ/Τμήμα Πληροφορικής
5, ΤΕΙ Λάρισας/Τμήμα Μηχ. Η/Υ και Πληροφορικής
6, κ.α. Όσον αφορά σε διακεκριμένους Έλληνες Πληροφορικούς, μερικά μόνο ονόματα: Ιωσήφ Σηφάκης, βραβείο Turing
7, Χρήστος Παπαδημητρίου, γνωστός στους Πληροφορικούς ανά την υφήλιο όσο ο Καραθεοδωρή στους Μαθηματικούς
8, Κωσταντίνος Δασκαλάκης, πολυβραβευμένος στον τομέα της Θεωρίας Παιγνίων
9, Μανώλης Κατεβαίνης, βραβείο ACM καλύτερης διδακτορικής διατριβής
10, Αντρέας Μόσχοβος, ο καλύτερος Αρχιτέκτονας Υπολογιστών παγκοσμίως για το 2010
11, Χριστόφορος Κοζυράκης, ομοίως για το 2015
12 (δύο από τους συνολικά 18 καλύτερους Αρχιτέκτονες Η/Υ είναι Έλληνες και πρόκειται για τους δυο προαναφερθέντες – και οι δυο απόφοιτοι του Τμήματος Επιστήμης Η/Υ του Παν. Κρήτης). Εννοείται πως η παραπάνω λίστα θα μπορούσε να μεγαλώσει ακόμη πάρα πολύ.
Παρόλα αυτά, η σημερινή διείσδυση των τεχνολογιών είναι πολύ κάτω του αναμενόμενου γενικά στην Ε.Ε. και η χώρα μας μένει ολοένα και περισσότερο πίσω στις εξελίξεις
13. Ο ψηφιακός αναλφαβητισμός είναι πλέον φαινόμενο
14, που πλήττει περισσότερο τις ευάλωτες και οικονομικά ασθενέστερες ομάδες του πληθυσμού, ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια της σοβαρότατης οικονομικής κρίσης. Η τεχνολογία και η πρόσβαση στο διαδίκτυο φαίνεται να ευνοεί όσους ήδη έχουν τα απαραίτητα επιστημονικά και επαγγελματικά εφόδια
15, διευρύνοντας ακόμα περισσότερο το χάσμα μεταξύ αυτών και των λιγότερο καταρτισμένων στις νέες τεχνολογίες.
Η ενίσχυση της Πληροφορικής μπορεί να αποτελέσει πολλαπλασιαστικό παράγοντα στην προσπάθεια ανάκαμψης της Οικονομίας, καθώς αποτελεί όχι μόνο αυτόνομο παραγωγικό τομέα αλλά ταυτόχρονα και μέσο περαιτέρω βελτίωσης της ποιότητας και της παραγωγικότητας σε κάθε άλλο τομέα. Ως αυτόνομος παραγωγικός τομέας, η ανάπτυξη Τεχνολογιών Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών (ΤΠΕ), ιδιαίτερα η ανάπτυξη λογισμικού (software engineering), εμφανίζει σημαντικότατα πλεονεκτήματα συγκριτικά με άλλους παραγωγικούς τομείς επειδή:
απαιτεί ελάχιστη υποδομή και ουσιαστικά μηδαμινές “πρώτες ύλες”, μόνο αξιοποίηση χρόνου εργασίας ως παροχή υπηρεσίας,
δεν απαιτεί κοστοβόρες και χρονοβόρες εξαγωγικές διαδικασίες για πρόσβαση στην παγκόσμια αγορά, μια και αυτό γίνεται άμεσα μέσω των τηλεπικοινωνιακών δικτύων
η χώρα διαθέτει ήδη ανθρώπινο δυναμικό με την απαραίτητη τεχνογνωσία, τόσο σε επίπεδο αρχιτεκτονικής και σχεδίασης, όσο και πρακτικής υλοποίησης λύσεων.
Επιπρόσθετα, η ανάπτυξη εργαλείων ΤΠΕ υψηλής τεχνολογίας προσφέρει βελτιστοποίηση των διαδικασιών
16 (εμπορικής) προτυποποίησης, εφοδιαστικής/διαχειριστικής μέριμνας (logistics), διασφάλισης ποιότητας (QA), ηλεκτρονικών εμπορικών συναλλαγών, καθώς και σημαντική ενίσχυση της συνολικής εξωστρέφειας κάθε είδους εμπορικής δραστηριότητας μέσω του διαδικτύου.
Στο ζήτημα του ανθρώπινου δυναμικού, η ανάπτυξη του τομέα των ΤΠΕ μπορεί να αντιστρέψει το διαρκώς επιδεινούμενο φαινόμενο του “brain drain”, δηλαδή της αναγκαστικής μετανάστευσης νέων επιστημόνων στο εξωτερικό
17, θέτοντας το ισχυρό ανθρώπινο κεφάλαιο των Πληροφορικών στην υπηρεσία της χώρας και ανοίγοντας νέες αναπτυξιακές προοπτικές για την κοινωνία και την οικονομία μας.
Οφείλουμε να σας γνωστοποιήσουμε ότι το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίζουμε διαχρονικά ως κλάδος είναι η σχεδόν ολοσχερής έλλειψη θεσμοθετημένων επαγγελματικών και εργασιακών δικαιωμάτων των αποφοίτων Πληροφορικής
18. Τυπικά, τα απαραίτητα προσόντα και τα επαγγελματικά αντικείμενα για τους αποφοίτους ΑΕΙ Πληροφορικής και Μηχανικών Η/Υ οριοθετούνται κυρίως από τα εξής Π.Δ.19,20:
“Προσόντα διορισμού στον Κλάδο ΠΕ Πληροφορικής σε θέσεις φορέων του Δημοσίου” (Π.Δ. 347/2003, ΦΕΚ 315/A'/31-12-2003).
“Προσόντα διορισμού στους Κλάδους ΠΕ19 Πληροφορικής, Εκπαιδευτικού Προσωπικού” Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης του Υπουργείου Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων (Π.Δ. 268/2004, ΦΕΚ 268/A'/28-12-2004).
“Επαγγελματική Κατοχύρωση των Διπλωματούχων Μηχανικών και των Πτυχιούχων Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης στα αντικείμενα Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών” (Π.Δ. 44/2009, ΦΕΚ 58/8-4-2009).
Παρότι τα τελευταία χρόνια η στελέχωση θέσεων στην Παιδεία συμβαδίζει με τα παραπάνω Π.Δ. σχετικά με την απαίτηση για κατοχή πτυχίου ΑΕΙ Πληροφορικής (κλάδοι ΠΕ19/ΠΕ20), εντούτοις ακόμα και σήμερα υπάρχουν καθηγητές στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση χωρίς τέτοιο πτυχίο, λόγω διορισμών τους πριν το 2004. Επιπλέον, παρά τις προβλέψεις του σχετικού Π.Δ. 44/2009 (ΦΕΚ 58/8-4-2009)21, σήμερα δεν υπάρχει καμιά διασφάλιση ποιότητας για την άσκηση του επαγγέλματος του Πληροφορικού, δεν υπάρχουν διασφαλισμένα επαγγελματικά δικαιώματα όπως σε κάθε άλλο επιστημονικό κλάδο και δεν έχουν θεσμοθετηθεί συγκεκριμένα επιστημονικά και επαγγελματικά κριτήρια (όχι απαραίτητα άδεια) άσκησης των αντίστοιχων εμπορικών δραστηριοτήτων, τόσο από εταιρίες (κριτήρια ελάχιστης στελέχωσης) όσο και από μεμονωμένους επιτηδευματίες. Αντίθετα, υπάρχει μια αντιεπιστημονική προσπάθεια υποκατάστασης της επιστημονικής γνώσης από τις λεγόμενες “ψηφιακές δεξιότητες” (e-skills) και τα κάθε είδους πιστοποιητικά γνώσης συγκεκριμένων τεχνολογιών ή εμπορικών πακέτων λογισμικού.
Τα στοιχεία αυτά αποτελούν τροχοπέδη στην ενασχόληση και την επαγγελματική δραστηριοποίηση των χιλιάδων αποφοίτων των Τμημάτων του κλάδου, τα οποία έχουν ιδρυθεί σε όλα τα Δημόσια Ιδρύματα Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης της χώρας μας.
Δεν κουραζόμαστε να επαναλαμβάνουμε ότι επιδιώκουμε την ουσιαστική και ενεργή συμμετοχή της Ένωσής μας σε κάθε θεσμικό όργανο, με ουσιαστικές αρμοδιότητες, για την αξιοποίηση της Πληροφορικής και των συναφών τεχνολογιών, ως οι γνήσιοι εκφραστές και εξειδικευμένοι γνώστες του αντικειμένου.
Δεν πιστεύουμε ότι κάθε δραστηριότητα που εμπεριέχει έστω και στο ελάχιστο Τεχνολογίες Πληροφορικής & Τηλεπικοινωνιών (ΤΠΕ) πρέπει να ασκείται αποκλειστικά και μόνο από πτυχιούχους ΑΕΙ Πληροφορικής και Μηχανικών Η/Υ – άλλωστε κάτι τέτοιο θα ήταν ανεδαφικό, καθώς οι ΤΠΕ εμπλέκονται σήμερα άμεσα ή έμμεσα σε κάθε άλλο επιστημονικό και επαγγελματικό κλάδο. Όμως, πιστεύουμε ακράδαντα, όπως και όλοι οι διεθνείς οργανισμοί και φορείς ΤΠΕ σήμερα, ότι η Πληροφορική είναι μια καλώς ορισμένη, αυτόνομη επιστήμη, με πλήρες αντικείμενο και εκτενέστατο θεωρητικό υπόβαθρο, εδώ και πάνω από πέντε δεκαετίες22. Συνεπώς, κάποιες δραστηριότητες πρέπει να ασκούνται αποκλειστικά και μόνο από πτυχιούχους ΑΕΙ Πληροφορικής, όπως σε κάθε άλλη επιστήμη. Τέτοιες δραστηριότητες είναι αυτές που θεωρούνται “κρίσιμες για την ασφάλεια” (safety-critical systems), δηλαδή στις περιπτώσεις όπου υπάρχει εν δυνάμει κίνδυνος για ανθρώπινη ζωή ή σημαντική χρηματική ή περιβαλλοντική ζημιά, όπως για παράδειγμα τα ψηφιακά συστήματα ΤΠΕ υποστήριξης ιατρικών συσκευών, τραπεζικών συναλλαγών, αυτόματων συστημάτων αυτοκινήτων, διαβαθμισμένων τηλεπικοινωνιών, βιομηχανικής παραγωγής, εγκαταστάσεων εξόρυξης μεταλλευμάτων/καυσίμων, αερομεταφορών, εθνικών υποδομών (π.χ. μεταφορές, ενέργεια), κτλ23,24,25.
Είμαστε αποφασισμένοι να συμβάλλουμε με όλες μας τις δυνάμεις στη θεμελίωση μιας σύγχρονης Κοινωνίας της Πληροφορίας και της Γνώσης, προς όφελος του συνόλου των Πολιτών.
Ειδικότερες προτάσεις
Κατανοούμε πλήρως την οικονομική συγκυρία της χώρας και για το λόγο αυτό σας γνωρίζουμε ότι το σύνολο των αιτημάτων μας όχι μόνο δεν επιβαρύνει σε καμία περίπτωση τον Γενικό Προϋπολογισμό του Κράτους, αλλά αναμένεται να συμβάλλει και θετικά και σε αυτόν. Σκοπός και στόχος μας είναι η ενίσχυση της Πληροφορικής, η επένδυση του ίδιου του Κράτους σε δομές με τη χρήση Τ.Π.Ε., που θα προσδώσουν τεχνολογική και οικονομική υπεραξία, θα δημιουργήσουν και θα αυξήσουν θέσεις εργασίας και θα προβάλλουν τα έργα και τις επιχειρήσεις των ανθρώπων της Πληροφορικής, εντός και εκτός Ελλάδας, προσδίδοντας τεχνολογικό πλεονέκτημα και αναγνώριση διεθνώς, επιτρέποντας και προτρέποντας ουσιαστικά σε ευρύτερες αναπτυξιακές επενδύσεις.
Ενδεικτικά, παραθέτουμε σημαντικό μέρος των κύριων θεμάτων που απασχολούν την Ένωση Πληροφορικών Ελλάδας τη δεδομένη χρονική περίοδο:
Διατλαντικές Συμφωνίες Ε.Ε. - Η.Π.Α
Η Συμφωνία Safe Harbour 2: Η Συμφωνία Safe Harbour 2 προβλέπει ουσιαστικά την ελεύθερη μεταφορά δεδομένων μεταξύ Η.Π.Α. και Ευρωπαϊκής Ένωσης, ενώ δημιουργεί συνθήκες αθέμιτου ανταγωνισμού μεταξύ των επιχειρήσεων, σε αμφότερα τα συμβαλλόμενα μέρη, με τα κριτήρια που ενσωματώνονται 26.
Νέο καθεστώς χρήσης υπερσυνδέσμων (hyperlinks): Στην Ε.Ε. προωθούνται νέοι περιοριστικοί κανόνες σχετικά με τη χρήση υπερσυνδέσμων (hyperlinks)27,28, καθώς επίσης και τη δυνατότητα αυτόματης απόρριψης πρόσβασης σε ιστοτόπους που υπάρχουν υπόνοιες για παραβίαση της νομοθεσίας περί προστασίας πνευματικών δικαιωμάτων29.
Η Συμφωνία TTIP (Transatlantic Trade and Investment Partnership):
Η συμφωνία TTIP, όπως και οι συμπληρωματικές TiSA30,31 και CISA32,33 είναι κατά βάση μια συμφωνία η οποία συγκρούεται με κάθε έννοια δημοκρατικού βίου και ευνοεί συγκεκριμένους μεγάλους παγκόσμιους επιχειρηματικούς κύκλους και κάθε είδους νεοφιλελεύθερες “απορρυθμίσεις” της αγοράς. Αποτελεί την αντίστοιχη διατλαντική συμφωνία ανάλογη με την ΤΡΡ34 που πρόσφατα συμφωνήθηκε μεταξύ των μεγάλων οικονομιών του Ειρηνικού ωκεανού. Ήδη είναι τουλάχιστον ύποπτο το γεγονός πως όλες οι συζητήσεις/ζυμώσεις κατά τη διαμόρφωσή της έγιναν και γίνονται με μεγάλη μυστικότητα35,36. Μόνο χάρη στις άφθονες διαρροές διαπιστώσαμε ότι με την εν λόγω συμφωνία θα είναι ευκολότερο για τις επιχειρήσεις να μετακινούνται από τη μια χώρα στην άλλη. Αυτό δίνει περισσότερη δύναμη σ’ αυτές παρά στις δημοκρατικά εκλεγμένες Κυβερνήσεις.
Επίσης, το τμήμα αυτής της συμφωνίας με τον τίτλο I.S.D.S. (Investor-State Dispute Statement) δίνει τη δυνατότητα σε εταιρείες να μηνύουν Κυβερνήσεις οποτεδήποτε οι πρώτες θεωρούν πως ζημιώνονται π.χ. από νόμους που προστατεύουν το περιβάλλον, τη Δημόσια υγεία ή βελτιώνουν την ποιότητα της ζωής κλπ. Ήδη από τώρα αφθονούν τα σχετικά παραδείγματα. Το ζήτημα έχει επισημανθεί και επίσημα από την ελληνική κυβέρνηση37, καθώς και από τους περισσότερους νομικούς και άλλους φορείς, ως το πλέον επικίνδυνο στοιχείο της ΤΤΙΡ, ιδιαίτερα για τη μορφή και την παρούσα κατάσταση της ελληνικής Οικονομίας.
Πέρα από την απορρύθμιση των αγορών, η TTIP αποσκοπεί παράλληλα στην αύξηση των κερδών των επιχειρήσεων με τον περιορισμό της πρόσβασης των πολιτών στην πληροφόρηση. Είναι πολύ πιθανό το κεφάλαιο του TTIP για την “πνευματική ιδιοκτησία” (ειρήσθω εν παρόδω ο όρος αυτός καθεαυτόν είναι παραπλανητικός38) να περιέχει διατάξεις για τα λεγόμενα “πνευματικά δικαιώματα”, τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας και τα εμπορικά σήματα με σκοπό την ενίσχυση του ελέγχου της γνώσης εκ μέρους των επιχειρήσεων εις βάρος της ελεύθερης πρόσβασης σε αυτήν στην Ε.Ε. και τις Η.Π.Α.. Η πολύ σημαντική εξαίρεση των σχολείων, των βιβλιοθηκών, των ατόμων με αναπηρία και της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης από τη συμμόρφωση στους κανονισμούς περί πνευματικής ιδιοκτησίας κινδυνεύει να αρθεί.
Κατόπιν διαρροών πάντα, υπάρχουν ανησυχίες ότι μέσω της TTIP θα επανέλθουν βασικές διατάξεις της ACTA. Πρόκειται για την Εμπορική Συμφωνία κατά της Παραποίησης που απορρίφθηκε από το Ευρωκοινοβούλιο το 2012, ενώ καταγγέλθηκε σε όλη την Ευρώπη ως μια επίθεση στις ατομικές ελευθερίες.
Τέλος, η TTIP θα αποδυναμώσει τη νομοθεσία για τα προσωπικά δεδομένα, καθιστώντας ευκολότερη την πρόσβαση των επιχειρήσεων σε αυτά για εμπορική χρήση39.
Οικονομία – Ερευνητικά και Ακαδημαϊκά θέματα
Μνημόνιο-ΙΙΙ40: Σύμφωνα με το Νόμο “Συνταξιοδοτικές διατάξεις - Κύρωση του Σχεδίου Σύμβασης Οικονομικής Ενίσχυσης από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας και ρυθμίσεις για την υλοποίηση της Συμφωνίας Χρηματοδότησης” (Ν.4336/13.08.2015, ΦΕΚ 94 A'/14.08.2015)41, γνωστός και ως η συμφωνία “Μνημόνιο-ΙΙΙ”42 που ψηφίστηκε στη Βουλή το περασμένο καλοκαίρι, έχουν ήδη δρομολογηθεί πλήθος συγκεκριμένων δεσμεύσεων ως “προαπαιτούμενα” για την εκταμίευση δόσεων οικονομικής ενίσχυσης της χώρας. Σε ότι αφορά τις ΤΠΕ, η Ένωσή μας έχει ήδη εντοπίσει και σχολιάσει τα ζητήματα που χρήζουν προσοχής και προσεκτικής προσέγγισης από το Κοινοβούλιο και τα αρμόδια υπουργεία. Συγκεριμένα αναφέρουμε:
Είσπραξη ΦΠΑ και ηλεκτρονικές κατασχέσεις: Ήδη έχουν δρομολογηθεί και οι δύο αυτές δράσεις. Ειδικότερα για το πρώτο, προβλέπεται επανενεργοποίηση της νομοθεσίας που παλαιότερα επιχειρούσε να επιβάλλει άμεση διασύνδεση (online) όλων των ταμειακών μηχανών της χώρας με τη ΓΓΠΣ και που τελικά εγκαταλείφθηκε λόγω σχεδιαστικής και τεχνικής ανεφικτότητας, καθώς επίσης και προμήθεια αντίστοιχων πακέτων λογισμικού και μάλιστα με διαδικασίες απευθείας ανάθεσης σε εταιρίες-προμηθευτές.
Προώθηση ηλεκτρονικών συναλλαγών: Προβλέπεται η ενίσχυση της χρήσης διατραπεζικών συναλλαγών και “πλαστικού χρήματος” (χρεωστικών και πιστωτικών καρτών), κάτι που ήδη έχει εξαγγελθεί σε ανώτατο κυβερνητικό επίπεδο και μάλιστα με συγκεκριμένες ρήτρες, όπως π.χ. αποκλειστική σύνδεση με το αφορολόγητο όριο. Παρόλα αυτά, η Ένωσή μας έχει επισημάνει πολλές φορές στο παρελθόν ότι παρόμοιες δράσεις, αν και θετικές, δεν μπορούν να γίνουν αγνοώντας την αναπόφευκτα σταδιακή διαδικασία εκπαίδευσης όλων κοινωνικών ομάδων στις νέες αυτές πρακτικές, τις απαραίτητες προβλέψεις ασφάλειας σε επίπεδο τεχνικών υποδομών αλλά και εκπαίδευσης των καταναλωτών43, καθώς επίσης και τα εξαιρετικά υψηλά κόστη προμήθειας του απαραίτητου εξοπλισμού (POS) από τις επιχειρήσεις και των ποσοστών παρακράτησης από τις τράπεζες.
Τομέας Υγείας: Υπάρχουν σαφέστατες προβλέψεις για την ενοποίηση συστημάτων και τη διασύνδεση των βάσεων δεδομένων όλων των επιμέρους φορέων Υγείας της χώρας, καθώς επίσης τη δημιουργία “ηλεκτρονικής κάρτας ασφαλισμένου” και τη δυνατότητα πρόσβασης στα δεδομένα αυτά από τρίτους (ιδιωτικούς) φορείς. Η Ένωσή μας επισημαίνει με τον πιο κατηγορηματικό τρόπο τους κινδύνους παραβίασης της εμπιστευτικότητας των προσωπικών δεδομένων. Δεν έχει περάσει πολύς καιρός από τότε που η ΑΠΔΠΧ επέβαλλε στην ΓΓΠΣ, στο μεγαλύτερο ίσως κρατικό πληροφοριακό φορέα της χώρας (βλ. TAXIS) το ανώτατο προβλεπόμενο από το Νόμο πρόστιμο, μετά την καταδίκη44 για σημαντικότατες αμέλειες και τεχνικές ανεπάρκειες που το 2013 οδήγησαν στη μαζική διαρροή του συνόλου των φορολογικών δεδομένων 9 εκατ. πολιτών και επιχειρήσεων, δηλαδή ολόκληρης της φορολογικής βάσης της χώρας. Σύμφωνα με το (ανώτατο) πρόστιμο, η αποτίμηση της ζημιάς σε προσωπικό επίπεδο κάθε ένα Έλληνα πολίτη ή επιχείρησης αντιστοιχεί τελικά σε λιγότερο από 0,017 €.
Τομέας Δικαιοσύνης: Προβλέπεται περαιτέρω μηχανογράφηση και ψηφιοποίηση των αρχείων σε ότι αφορά της διαχείριση δικογραφιών, καθώς και διασύνδεσης με τα αντίστοιχα συστήματα διασταύρωσης στοιχείων της ΕΛ.ΑΣ. Προφανώς οι δράσεις αυτές είναι προς τη σωστή κατεύθυνση, όπως και πάλι, λόγω της ιδιαιτερότητας των δεδομένων, χρειάζεται πολύ μεγάλη προσοχή στη σχεδίαση και στους μηχανισμούς διασφάλισης της εμπιστευτικότητας σε αυτά τα συστήματα.
Προϋπολογισμός 2016 για τα ΑΕΙ45: Μετά την υπογραφή της συμφωνίας του Ιουλίου 2015, η χώρα μας ανέλαβε πολύ συγκεκριμένες δημοσιονομικές υποχρεώσεις και έδωσε υπόσχεση για περαιτέρω μέτρα προσαρμογής, τα οποία οδηγούν αναμφίβολα σε περαιτέρω περιορισμό δαπανών και συνέχιση (αν όχι ενίσχυση) των πολιτικών λιτότητας. Σε αυτό το πλαίσιο, ο Γενικός Προϋπολογισμός για το 2016 προβλέπει περαιτέρω μείωση της κρατικής χρηματοδότησης των ακαδημαϊκών ιδρυμάτων της χώρας, τόσο των Πανεπιστημίων όσο και των ΤΕΙ, σε βαθμό που πλέον είναι αμφίβολο αν μπορούν να λειτουργήσουν έστω και στοιχειωδώς. Παρόλα αυτά, τα μεγαλύτερα Πανεπιστήμια της χώρας εξακολουθούν να βρίσκονται σε εξαιρετικά υψηλό εκπαιδευτικό και ακαδημαϊκό επίπεδο, όπως π.χ. το Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών που πρόσφατα αξιολογήθηκε από εξωτερικό φορέα (διεθνή επιτροπή αξιολογητών) ως εξαιρετικό46 σε όλους τους τομείς, παρά τις σοβαρότατες οικονομικές δυσχέρειες. Δεν είναι δυνατό από τη μια πλευρά να απαιτείται (ορθώς) αξιολόγηση των ακαδημαϊκών και ερευνητικών ιδρυμάτων της χώρας στο υψηλότατο διεθνές επίπεδο και ταυτόχρονα να συρρικνώνεται με ραγδαίο ρυθμό την οικονομική τους επιβίωση.
Ακαδημαϊκές βιβλιοθήκες (ΣΕΑΒ) και Έρευνα: Σύσσωμη η ακαδημαϊκή κοινότητα, μετά από χρόνια, δεν έχει καμία πρόσβαση σε βιβλιογραφικές πηγές, καθώς δεν έχουν εξευρεθεί τα σχετικά κονδύλια για την ανανέωση της συνδρομής. Ως εκ τούτου, η μη αποπληρωμή συνδρομών προς τους εκδότες έχει ως επακόλουθο να δυσχεραίνεται σημαντικότατα η ερευνητική και διδακτική διαδικασία, καθώς και η ολοκλήρωση συγγραφής συγγραμμάτων, πανεπιστημιακών σημειώσεων, πτυχιακών εργασιών και δημοσιεύσεων, ως συνέπεια του ότι η πρόσβαση στη διεθνή βιβλιογραφία είναι εξαιρετικά δύσκολη ως αδύνατη. Παρόλα αυτά, το ζήτημα αυτό εξακολουθεί να μην έχει γίνει απόλυτα κατανοητό, στην πραγματική έκταση και τη σοβαρότητά του, ακόμα και σήμερα47. Ο νέος Νόμος για την Έρευνα περιλαμβάνει κάποιες διορθώσεις σε ότι αφορά την αποτελεσματική οργάνωση και χρηματοδότηση των δομών48,49,50, όμως τα προβλήματα εξακολουθούν να υφίστανται και να αντιμετωπίζονται σχεδόν αποκλειστικά υπό το πρίσμα της βάναυσης δημοσιονομικής προσαρμογής ήδη εδώ και μια δεκαετία.
Νέα Κοινοτική Οδηγία για τις ηλεκτρονικές υπηρεσίες πληρωμών51,52: Σύμφωνα με τη νέα Κοινοτική Οδηγία, προωθείται η ενοποίηση της Ψηφιακής Αγοράς τόσο σε επίπεδο προϊόντων όσο και υπηρεσιών. Συγκεκριμένα, επισημαίνεται η ανάγκη ομογενοποίησης της νομοθεσίας των κρατών-μελών σε ότι αφορά τη θεσμοθέτηση σε κάθε επίπεδο των ηλεκτρονικών συναλλαγών, δηλαδή το φορολογικό καθεστώς, τη διασφάλιση των καταναλωτών, κτλ. Παράλληλα, σε διαβουλεύσεις που λαμβάνουν χώρα μεταξύ των ενδιαφερόμενων φορέων (π.χ. τραπεζών) επισημαίνεται η ανάγκη σταδιακής μετάβασης σε νέα αναβαθμισμένα πρωτόκολλα ασφάλειας53,54,55, κάτι που μέχρι στιγμής δεν έχει επισημανθεί επαρκώς και με τη δέουσα σοβαρότητα του ζητήματος. Επιπροσθέτως, το θέμα αυτό συνδέεται άμεσα με την ανάγκη πλήρους υιοθέτησης πλέον στο Δημόσιο τομέα των πολιτικών χρήσης Ανοικτών Προτύπων σε κάθε επίπεδο, δηλαδή λογισμικού τύπου ΕΛ/ΛΑΚ, πρωτοκόλλων που επιτρέπουν τη διαφάνεια και τη διαλειτουργικότητα καθώς και του “ανοίγματος” των δεδομένων (βλ. φιλοσοφία “open data”) του Δημοσίου προς τρίτους αλλά με σαφέστατη σχεδίαση και προστασία των προσωπικών δεδομένων. Κάτι τέτοιο όχι μόνο θα διασφαλίσει τη σωστή διοικητική λειτουργία των φορέων, αλλά ταυτόχρονα θα ενισχύσει και την εγχώρια Οικονομία στον τομέα της ανάπτυξης εφαρμογών λογισμικού σε κάθε συναφή δραστηριότητα.
Θέματα χρηματοδότησης ΤΠΕ: Το ελάχιστο που μπορούμε να πούμε εδώ είναι ότι επικρατεί εντυπωσιακός παραλογισμός. Η Πολιτεία δαπανά σημαντικό ποσοστό από τα -πενιχρά λόγω Μνημονίων- ποσά του προϋπολογισμού σε έργα όπως εκπαίδευση/πιστοποίηση e-Skills (ουσιαστικά εδώ μιλάμε για χρήση ΤΠΕ) και ελάχιστα σε Έρευνα και Ανάπτυξη Τεχνολογιών αιχμής. Άλλο παράδειγμα: Έχουμε portals Δήμων με κόστη εκατομμυρίων ευρώ αλλά απλήρωτους λογαριασμούς, από υπηρεσίες φιλοξενίας ιστοτόπων (web hosting) ως και παροχής ρεύματος (ΔΕΗ), σε Πανεπιστημιακά ιδρύματα και Ινστιτούτα Τεχνολογίας που σχετίζονται με την Τριτοβάθμια Εκπαίδευση.
ΤΠΕ για Κοινωνική Μέριμνα & Ανάπτυξη: Οι δράσεις Κοινωνικής Μέριμνας και Ανάπτυξης (ICT4D)56 αποτελούν αναπόσπαστο μέρος των νέων ψηφιακών τεχνολογιών, καθώς τα νέα μέσα προφέρουν για δυνατότητες που είναι για πρώτη φορά διαθέσιμες στον άνθρωπο. Πρόσφατα η ΕΠΕ ανέλαβε διεθνή πρωτοβουλία57 για την ενίσχυση του συντονισμού και της διοικητικής μέριμνας (logistics) των ομάδων εθελοντών και των ΜΚΟ που δραστηριοποιούνται τον τελευταίο χρόνο στα νησιά πρώτης υποδοχής προσφύγων και μεταναστών. Η πλατφόρμα Sahana58,59,60 είναι ένα διεθνώς βραβευμένο διαδικτυακό εργαλείο λογισμικού που υλοποιεί ακριβώς τέτοιες δράσεις, προσφέροντας ανοικτή πρόσβαση σε όλους, με σκοπό την καλύτερη επιχειρησιακή υποστήριξη και οργάνωση των ομάδων αρωγής, τόσο των εθελοντών όσο και των κρατικών φορέων (εφόσον το επιθυμούν). Η πρωτοβουλία αυτή έχει ήδη λάβει πολύ θετικά σχόλια και πρόθεση συνεργασίας από όλους όσοι έχουν έρθει σε επαφή με τη αρμόδια συντονιστική ομάδα της ΕΠΕ, όμως η δράση είναι ακόμα στην αρχή (ξεκίνησε τέλος Οκτωβρίου 2015) και χρειάζεται την υποστήριξη και κυρίως τη συνεργασία των αρμόδιων κρατικών φορέων. Ήδη στη Χίο έχει αναπτυχθεί με τη συνεισφορά της ΕΠΕ μια εναλλακτική απλούστερη πλατφόρμα61 με παρόμοια χαρακτηριστικά, η οποία ήδη λειτουργεί εδώ και λίγες εβδομάδες σε επιχειρησιακό επίπεδο, ενώ αντίστοιχη εναλλακτική πλατφόρμα είναι ήδη υπό εγκατάσταση/δοκιμή στη Λέσβο και στη Σάμο. Με την απαραίτητη ανταπόκριση και συνεργασία με τους βασικούς φορείς αρωγής (π.χ. UNHCR) και τις δημοτικές Αρχές (προσφορά φιλοξενίας ιστοτόπου), το αμέσως επόμενο διάστημα όλα τα νησιά πρώτης υποδοχής θα διαθέτουν αντίστοιχα εργαλεία ανοικτής πρόσβασης για το συντονισμό των ομάδων αρωγής και διαχείρισης της ανθρωπιστικής βοήθειας, πολύ πιο αποτελεσματικά από ό,τι γίνεται μέχρι σήμερα.
Θέματα Τ.Π.Ε.
EU Digital Agenda: Ήδη είναι σε εξέλιξη η διαβούλευση για τα μέτρα κατάργησης των τελών περιαγωγής δεδομένων (roaming), με την εφαρμογή της Οδηγίας 2015/2120 της 25ης Νοεμβρίου 201562.
e-Skills: Το θέμα των e-skills (ψηφιακών δεξιοτήτων) είναι εξαιρετικά σοβαρό θέμα, καθώς συγκεκριμένα συμφέροντα προωθούν και επιθυμούν την de facto αναγνώριση γνώσεων Πληροφορικής, από εξειδικευμένους “εργάτες”, οι οποίοι κατέχουν πιστοποιητικά γνώσεων Πληροφορικής, συγκεκριμένων τομέων και κατευθύνσεων, υποκαθιστώντας το επιστημονικό υπόβαθρο των πτυχιούχων Ανωτάτων Σχολών Πληροφορικής. Δεν θα πρέπει σε καμία περίπτωση να συγχέεται η ευχέρεια χρήσης εργαλείων προγραμματισμού με την ευχέρεια εκμάθησης του ίδιου του προγραμματισμού ή με την ορθότητα/ποιότητα του αποτελέσματος (λογισμικό)63,64,65.
Net Neutrality: Πριν μερικούς μήνες, τον Οκτώβριο του 2015, το Ευρωκοινοβούλιο υιοθέτησε ένα νέο ρυθμιστικό πλαίσιο για την “ουδετερότητα” διαχείρισης των δεδομένων στα τηλεπικοινωνιακά δίκτυα και στο Internet66. Όμως ήδη επισημαίνονται σημαντικότατες παραλλείψεις και προβλήματα, τα οποία εν δυνάμει μπορούν να οδηγήσουν στα ακριβώς αντίθετα αποτελέσματα67,68. Απαιτείται επανεξέταση του πλαισίου αυτού και θεσμική διασφάλιση της αρχής του net neutrality, ως βασικό ψηφιακό αγαθό στην Ε.Ε.
Προβλήματα αναγνώρισης - οργάνωσης του κλάδου: Τα προβλήματα με την αναγνώριση του κλάδου της Πληροφορικής και του επαγγέλματος του Πληροφορικού, είναι πολλά και αποτελούν κύριο μέλημα της ΕΠΕ. Το πλέον χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η ανεξέλεγκτη και χωρίς κανέναν περιορισμό άσκηση του επαγγέλματος του Πληροφορικού, χωρίς καμία εποπτεία από κάποιον αρμόδιο επαγγελματικό, εργασιακό, επιστημονικό ή άλλο φορέα, είναι το κυριότερο θέμα που ταλαιπωρεί τον κλάδο και χρήζει επίλυσης, ώστε να προσφέρει την απαιτούμενη ώθηση στο συγκεκριμένο επάγγελμα.
Διαχρονικά θεσμικά αιτήματα
Τα διαχρονικά θεσμικά αιτήματα της ΕΠΕ εδώ και πάνω από 15 χρόνια είναι μεταξύ άλλων:
Θεσμοθέτηση και Ασφάλεια:
Καθιέρωση και παγίωση Ανωτάτου Κυβερνητικού Οργάνου Πληροφορικής και Επικοινωνιών, ώστε να διασφαλιστεί ο συντονισμός των δημοσίων αρχών σε θέματα Πληροφορικής και Επικοινωνιών. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο στρατηγικός ρόλος της Πληροφορικής και η ανάγκη συντονισμού των δημοσίων αρχών είχε αναγνωριστεί ήδη από τη δεκαετία του ‘80 με τη θεσμοθέτηση του “Κυβερνητικού Συμβουλίου Πληροφορικής” (Κ.Υ.Σ.Υ.Π.)69,70. Έκτοτε δημιουργήθηκαν αντίστοιχα όργανα (ως και σχετικό υφυπουργείο), καταργώντας προηγούμενα χωρίς να λειτουργήσουν ποτέ ουσιαστικά. Συνακόλουθα, παραμένει σε εκκρεμότητα το ζήτημα. Πριν λίγες εβδομάδες ανακοινώθηκε η σύσταση ενός νέου οργάνου με τίτλο “Γενική Γραμματεία Ψηφιακής Πολιτικής”71,72. Η δημόσια διαβούλευση73 του σχετικού ν/σ του Υπουργείου Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης ολοκληρώθηκε στις 17/2. Η ΕΠΕ αναμένει την κατάθεση και συζήτηση στη Βουλή, καθώς και την ενεργοποίηση του οργάνου, ώστε να διαπιστωθεί αν πράγματι καλύπτει τις παραπάνω ανάγκες.
Εξάλειψη προβλημάτων αναγνώρισης και οργάνωσης του κλάδου της Πληροφορικής και θέσπιση κριτηρίων για την άσκηση του επαγγέλματος του Πληροφορικού αντίστοιχη με τη θεσμοθέτηση που υπάρχει σε πάρα πολλά άλλα επαγγέλματα για την άσκηση των οποίων απαιτούνται ειδικές σπουδές ή/και αδειοδότηση.
Χάραξη εθνικής στρατηγικής για την υψηλή και αποτελεσματική ασφάλεια δικτύων και πληροφοριών74,75, καθώς επίσης και αξιοποίηση του συγκριτικού πλεονεκτήματος που έχει η χώρα από το γεγονός ότι φιλοξενεί τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό για την Ασφάλεια Δικτύων και Πληροφοριών - E.N.I.S.A. (με έδρα το Ηράκλειο Κρήτης). O E.N.I.S.A. διασφαλίζει τη σωστή λειτουργία της Κοινωνίας της Πληροφορίας στην Ευρώπη και θεωρούμε ότι η πατρίδα μας μπορεί να πρωταγωνιστήσει σε Ευρωπαϊκό επίπεδο στα θέματα της αρμοδιότητας του.
Δημιουργία Εθνικού Επιμελητηρίου Πληροφορικής και Επικοινωνιών – ΕΘΕΠΕ. (Πρόταση νόμου για την ίδρυση Εθνικού Επιμελητηρίου Πληροφορικής και Επικοινωνιών76), το οποίο θα λειτουργεί ως φορέας στήριξης και κινητοποίησης του επιστημονικού δυναμικού του κλάδου εντός και εκτός Ελλάδας για την υποστήριξη των εθνικών στρατηγικών που συνδέονται με την Κοινωνία της Πληροφορίας συνδράμοντας το έργο των κρατικών θεσμών (ανώτατο κυβερνητικό όργανο Πληροφορικής και Επικοινωνιών, συναφείς Ανεξάρτητες Αρχές).
Πληροφορική Παιδεία77:
Δεξιότητες κλειδιά για τη δια βίου μάθηση, δημιουργικότητα και σύγχρονες μαθητοκεντρικές παιδαγωγικές προσεγγίσεις: Η Πληροφορική Παιδεία έχει συνδεθεί διεθνώς με την ανάγκη να αποκτήσει η πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση τα απαραίτητα ποιοτικά χαρακτηριστικά που θα συμβάλλουν στη διαμόρφωση ενός εκπαιδευτικού κλίματος το οποίο θα προωθεί και θα ενθαρρύνει τη δημιουργικότητα και την καινοτομία προσφέροντας ευκαιρίες εμβάθυνσης σε όλα τα επί μέρους γνωστικά αντικείμενα καθώς και της διασύνδεσης τους στα πλαίσια σύγχρονων μαθητοκεντρικών παιδαγωγικών προσεγγίσεων. Ως καλές πρακτικές που συνδέονται με αυτή την ανάγκη μπορούμε να αναφέρουμε ενδεικτικά τα μαθητικά συνέδρια Πληροφορικής που διεξάγονται τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας καθώς και το Φεστιβάλ Μαθητικής Ψηφιακής Δημιουργίας. Οι δράσεις αυτές χρειάζονται την ενεργότερη στήριξη της Πολιτείας σε συνδυασμό με την αναβάθμιση των μαθημάτων Πληροφορικής στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση με στρατηγική στόχευση στις δεξιότητες κλειδιά για τη δια βίου μάθηση78. Συναφής είναι και η διεθνής τάση ενίσχυση της Πληροφορικής Παιδείας, σε όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης, και η ανάδειξη του προγραμματισμού ως αναγκαίου εφοδίου ενεργούς συμμετοχής στην Κοινωνία της Πληροφορίας για όλους (βλέπε και σχετικές πρωτοβουλίες όπως η Ώρα το Κώδικα και η Ευρωπαϊκή Ώρα το Κώδικα που προωθούνται από τις κεντρικές αρχές στις ΗΠΑ και άλλες χώρες καθώς και από την Ευρωπαϊκή Ένωση).
Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση: Θεσμοθέτηση υποχρεωτικού μαθήματος Πληροφορικής στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση με σκοπό την εξοικείωση των μαθητών με τις βασικές αρχές της Πληροφορικής, σύμφωνα με τις σχετικές διακηρύξεις περί Ψηφιακής Στρατηγικής, τόσο στην Ε.Ε.79 όσο και στις ΗΠΑ80,81. Συγκεκριμένα, θα πρέπει να περιλαμβάνει την ιστορία των υπολογιστικών συστημάτων, τα βασικά χαρακτηριστικά των Η/Υ και των περιφερειακών τους συσκευών, τα βασικά στοιχεία του λογισμικού των Η/Υ, τα λειτουργικά συστήματα, τις εφαρμογές, καθώς και την εκπαίδευση σε θέματα υγείας, εργονομίας και ασφαλούς χρήσης του Διαδικτύου. Παράλληλα, με αφετηρία την πρωτοβάθμια εκπαίδευση και ανάλογη εξέλιξη στις επόμενες βαθμίδες, πρέπει να δίνεται έμφαση στη δημιουργική αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών για την εμπλοκή των μαθητών σε διαθεματικές μαθησιακές δραστηριότητες που θα αναδεικνύουν την Πληροφορική και ως μέσο δημιουργικής έκφρασης και επανασύνδεσης των κατακερματισμένων επιστημονικών αντικειμένων του παραδοσιακού σχολείου (γλώσσα, μαθηματικά, ανθρωπιστικές επιστήμες, φυσικές επιστήμες, αισθητική αγωγή).
Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση: Γυμνάσιο: Άμεση αλλαγή των εβδομαδιαίων ωρών διδασκαλίας του μαθήματος Πληροφορικής των τριών τάξεων του Γυμνασίου από 1 ώρα/εβδομάδα σε 2 ώρες/εβδομάδα ώστε να είναι δυνατή η σωστή διδασκαλία του μαθήματος. Γενικό Λύκειο: Θεσμοθέτηση υποχρεωτικού μαθήματος Πληροφορικής σε κάθε τάξη του Λυκείου ώστε όλοι οι μαθητές, σε μία ώριμη μαθησιακά ηλικία, να έχουν τη δυνατότητα να γνωρίσουν τις τεχνολογίες επικοινωνιών και πληροφορικής τις οποίες χρησιμοποιούν ήδη σε καθημερινή βάση (ενσύρματα, ασύρματα δίκτυα και δίκτυα κινητής, σύγχρονες υπηρεσίες πληροφορικής και επικοινωνιών, υπηρεσίες ασφαλείας, εφαρμογές πολυμέσων κλπ) αλλά και ο βαθμός αξιοποίησή τους ως πολίτες, φοιτητές, επιστήμονες, καταναλωτές, δημιουργοί και επαγγελματίες θα καθορίσει και το βαθμό συμμετοχής τους στην κοινωνία της Πληροφορίας και της Γνώσης. Επίσης θα δοθεί σε όλους τους μαθητές η δυνατότητα να γνωρίσουν την αλγοριθμική και τον προγραμματισμό, τη νέα γλώσσα σκέψης και επικοινωνίας, και μέσα από αυτά να μάθουν να σκέφτονται, να αναλύουν, να σχεδιάζουν και να μοντελοποιούν προβλήματα, καταστάσεις και διαδικασίες με μοναδικά σημαντικά οφέλη για την μελλοντική τους εξέλιξη όποιον κλάδο και να επιλέξουν. Επαγγελματικό Λύκειο: Διαρκή εξέλιξη του προγράμματος σπουδών των μαθημάτων των ειδικοτήτων του τομέα Πληροφορικής των ΕΠΑ.Λ. και συνεχή ανανέωση των συγγραμμάτων και του υποστηρικτικού υλικού (υποδομές υλικού, λογισμικού, πρόσβαση σε επιπλέον συγγράμματα, ηλεκτρονικές βιβλιοθήκες κλπ) ώστε να είναι δυνατή η γνωριμία και η ενασχόληση των μαθητών με τεχνολογίες αιχμής που ζητούνται από την αγορά εργασίας και που θα παρέχουν τα απαραίτητα εφόδια στους μαθητές για να ξεκινήσουν την επαγγελματική τους πορεία με την ολοκλήρωση του λυκείου.
Μεταδευτεροβάθμια Εκπαίδευση: (ΙΕΚ) Διαρκή εξέλιξη των προγραμμάτων σπουδών των μαθημάτων των ειδικοτήτων του τομέα Πληροφορικής και συνεχής επικαιροποίησή τους, υποστηρικτικό υλικό (hardware, λογισμικό, πρόσβαση σε επιπλέον συγγράμματα, ηλεκτρονικές βιβλιοθήκες, κλπ), ώστε να είναι δυνατή η εξοικείωση των σπουδαστών με τεχνολογίες αιχμής που ζητούνται από την αγορά εργασίας, στα πλαίσια μιας σύγχρονης επαγγελματικής κατάρτισης.
Μοριοδότηση αποφοίτων Πληροφορικής σε γνώσεις Τ.Π.Ε.: Δεν προβλέπεται καμία μοριοδότηση των αποφοίτων Πληροφορικής σε γνώσεις Τ.Π.Ε., κατά την προκήρυξη θέσεων εργασίας, με αποτέλεσμα άλλες ή συναφείς ειδικότητες να μοριοδοτούνται για γνώσεις Τ.Π.Ε., απο Tromaktiko
Προς:
την Πρόεδρο της Διαρκούς Επιτροπής Παραγωγής και Εμπορίου, κα Χαρά Καφαντάρη
τον Πρόεδρο της Ειδικής Μόνιμης Επιτροπής Έρευνας και Τεχνολογίας, κ. Σαντορινιό Νεκτάριο
τα μέλη της Διαρκούς Επιτροπής Παραγωγής και Εμπορίου
τα μέλη της Ειδικής Μόνιμης Επιτροπής Έρευνας και Τεχνολογίας
Κοινοποίηση:
Γραφείο Πρωθυπουργού,
Βουλευτές Πολιτικών Κομμάτων
Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης
Εκπρόσωποι Συνδικαλιστικών και Επαγγελματικών Φορέων
Φορείς Επιστημονικών Ενώσεων
Υπόμνημα
του Επιστημονικού και Επαγγελματικού Σωματείου πτυχιούχων ΑΕΙ Πληροφορικής με την επωνυμία «Ένωση Πληροφορικών Ελλάδας», Αθήνα.
Αθήνα, 20/2/2016
Κύριες και Κύριοι Βουλευτές,
Με το παρόν υπόμνημα, επιθυμούμε να σας ενημερώσουμε για τις θέσεις και τις προτάσεις της Ένωσης Πληροφορικών Ελλάδας (ΕΠΕ) για τα προβλήματα που υπάρχουν στο χώρο της Πληροφορικής. Η παρέμβασή μας αποτελεί προϊόν μελετών και έκφραση των παγίων αιτημάτων μας για την καθολική αναγνώριση της Επιστήμης της Πληροφορικής και των Επικοινωνιών και την αξιοποίησή της, διαμέσου της επίσημης Πολιτείας, ως του πλέον σημαντικού αναπτυξιακού κλάδου, που θα προσδώσει ώθηση στην προσπάθεια οικονομικής ανάταξης και ανάπτυξης της χώρας μας.
Πληροφορίες για την Ένωσή μας, τους γενικούς στόχους και τις δράσεις μας, από την ίδρυσή της το 2000 μέχρι και σήμερα, αναφέρονται αναλυτικά στο συνοδευτικό Θεματικό Φάκελο που επισυνάπτεται [1] στο παρόν.
Η ανάγκη διασφάλισης του καθολικού δικαιώματος συμμετοχής στην Κοινωνία της Πληροφορίας
Οι προτάσεις και οι παρεμβάσεις μας συνδέονται, μεταξύ των άλλων, και με τη συνταγματική επιταγή του άρθρου 5Α παρ. 2 του Συντάγματος1: Καθένας έχει δικαίωμα συμμετοχής στην Κοινωνία της Πληροφορίας. Η διευκόλυνση της πρόσβασης στις πληροφορίες που διακινούνται ηλεκτρονικά, καθώς και της παραγωγής, ανταλλαγής και διάδοσής τους αποτελεί υποχρέωση του Κράτους, τηρουμένων πάντοτε των εγγυήσεων των άρθρων 9, 9Α και 19.” Η διάταξη δεν περιορίζεται στην αναγνώριση του καθολικού δικαιώματος συμμετοχής στην Κοινωνία της Πληροφορίας, αλλά θεσπίζει και ανάλογη υποχρέωση του Κράτους για τη διευκόλυνση της πρόσβασης στις πληροφορίες που διακινούνται ηλεκτρονικά. Μια υποχρέωση που απαιτείται να εξειδικευτεί με τις κανονιστικές ρυθμίσεις, ώστε να διασφαλίζεται για όλους τους πολίτες η πρόσβαση στις πληροφορίες που διακινούνται ηλεκτρονικά, καθώς επίσης και η υποστήριξη της παραγωγής, της ανταλλαγής και της απρόσκοπτης διάδοσής τους.
Τα παραπάνω πρέπει να υπόκεινται στις διατάξεις, τόσο του Εθνικού όσο και του Ευρωπαϊκού δικαίου, ώστε να υλοποιούνται σε στέρεη, αξιόπιστη και ασφαλή βάση, ενδυναμώνοντας την προστασία της προσωπικότητας, της ελευθερίας έκφρασης, του απορρήτου των επικοινωνιών και των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα. Είναι, δε, κρίσιμο να επισημανθεί ότι η προσθήκη στο Σύνταγμα της ειδικής διάταξης που συνιστά το άρθρο 5 Α(2), έχει ως αποτέλεσμα την αναγνώριση αυτόνομου και όχι παρεπόμενου δικαιώματος. Το δικαίωμα αυτό δεν εξαρτάται και δεν προϋποθέτει, τυπικά, κανένα άλλο δικαίωμα. Ούτε υποχωρεί το δικαίωμα αυτό έναντι κανενός άλλου δικαιώματος, με εξαίρεση εκείνα για τα οποία η ίδια η διάταξη προβλέπει ρητές επιφυλάξεις.
Σε αυτό το πλαίσιο, σας κοινοποιούμε τις προτάσεις μας, ευελπιστώντας σε θετική ανταπόκριση από το σύνολο των μελών της Εθνικής Αντιπροσωπείας με την αναγνώριση και μελέτη των αιτημάτων μας και την ανάληψη νομοθετικών και άλλων πρωτοβουλιών στο πλαίσιο της θεσμικής τους αρμοδιότητας για τη διαμόρφωση ενός σύγχρονου κράτους που θα ανταποκρίνεται στις ανάγκες των καιρών και τις επιταγές του Συντάγματος.
Ανθρώπινο κεφάλαιο: Το μεγάλο συγκριτικό πλεονέκτημα της χώρας μας στην Πληροφορική
Οι διαχρονικές και συνεχείς παρεμβάσεις της Ένωσης Πληροφορικών Ελλάδας έχουν ως μοναδικό γνώμονα την προστασία του δημοσίου συμφέροντος και την επίλυση των χρόνιων προβλημάτων που αντιμετωπίζει ο κλάδος, ώστε να μπορέσει να διαδραματίσει αποτελεσματικά τον καίριο ρόλο του στη διαμόρφωση της Κοινωνίας της Πληροφορίας στην πατρίδα μας, με όρους κοινωνικής δικαιοσύνης, τεχνικής αρτιότητας και επιστημονικής επάρκειας. Επιθυμούμε, ως υπεύθυνοι επιστήμονες και παραγωγικοί συντελεστές, να συμβάλλουμε θετικά στην αναπτυξιακή προσπάθεια της χώρας μας και θεωρούμε δεδομένο ότι αυτό αποτελεί και κύριο στόχο του συνόλου των μελών της Εθνικής Αντιπροσωπείας Τα ποσοτικά και ποιοτικά στοιχεία του κλάδου μας αναδεικνύουν ένα ισχυρό συγκριτικό πλεονέκτημα της χώρας μας έναντι των άλλων Ευρωπαϊκών χωρών, καθώς διαθέτουμε ικανό πλήθος επιστημόνων πληροφορικής με υπερ-επαρκή γνωσιακά και τεχνικά εφόδια, σε αντίθεση με την μεγάλη έλλειψη αντίστοιχου επιστημονικού δυναμικού που αντιμετωπίζουν πολλές από τις αναπτυγμένες χώρες στην Ευρώπη, στην Αμερική και στην Ασία. Ζητούμε από την Πολιτεία να αποφασίσει να επενδύσει δυναμικά σε αυτό το ισχυρό ανθρώπινο κεφάλαιο που διαθέτει η πατρίδα μας: επιστήμονες εξαιρετικά καταρτισμένους, με καινοτόμες ιδέες, παγκόσμιες διακρίσεις και συμμετοχές σε πρωτοποριακές δράσεις διεθνώς.
Ενδεικτικά για ιδρύματα της Τριτοβάθμιας:
1,ΕΚΠΑ
2, ΕΜΠ/Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχ/κών και Μηχ/κών Η/Υ
3, Πανεπ. Κρήτης
4, ΑΠΘ/Τμήμα Πληροφορικής
5, ΤΕΙ Λάρισας/Τμήμα Μηχ. Η/Υ και Πληροφορικής
6, κ.α. Όσον αφορά σε διακεκριμένους Έλληνες Πληροφορικούς, μερικά μόνο ονόματα: Ιωσήφ Σηφάκης, βραβείο Turing
7, Χρήστος Παπαδημητρίου, γνωστός στους Πληροφορικούς ανά την υφήλιο όσο ο Καραθεοδωρή στους Μαθηματικούς
8, Κωσταντίνος Δασκαλάκης, πολυβραβευμένος στον τομέα της Θεωρίας Παιγνίων
9, Μανώλης Κατεβαίνης, βραβείο ACM καλύτερης διδακτορικής διατριβής
10, Αντρέας Μόσχοβος, ο καλύτερος Αρχιτέκτονας Υπολογιστών παγκοσμίως για το 2010
11, Χριστόφορος Κοζυράκης, ομοίως για το 2015
12 (δύο από τους συνολικά 18 καλύτερους Αρχιτέκτονες Η/Υ είναι Έλληνες και πρόκειται για τους δυο προαναφερθέντες – και οι δυο απόφοιτοι του Τμήματος Επιστήμης Η/Υ του Παν. Κρήτης). Εννοείται πως η παραπάνω λίστα θα μπορούσε να μεγαλώσει ακόμη πάρα πολύ.
Παρόλα αυτά, η σημερινή διείσδυση των τεχνολογιών είναι πολύ κάτω του αναμενόμενου γενικά στην Ε.Ε. και η χώρα μας μένει ολοένα και περισσότερο πίσω στις εξελίξεις
13. Ο ψηφιακός αναλφαβητισμός είναι πλέον φαινόμενο
14, που πλήττει περισσότερο τις ευάλωτες και οικονομικά ασθενέστερες ομάδες του πληθυσμού, ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια της σοβαρότατης οικονομικής κρίσης. Η τεχνολογία και η πρόσβαση στο διαδίκτυο φαίνεται να ευνοεί όσους ήδη έχουν τα απαραίτητα επιστημονικά και επαγγελματικά εφόδια
15, διευρύνοντας ακόμα περισσότερο το χάσμα μεταξύ αυτών και των λιγότερο καταρτισμένων στις νέες τεχνολογίες.
Η ενίσχυση της Πληροφορικής μπορεί να αποτελέσει πολλαπλασιαστικό παράγοντα στην προσπάθεια ανάκαμψης της Οικονομίας, καθώς αποτελεί όχι μόνο αυτόνομο παραγωγικό τομέα αλλά ταυτόχρονα και μέσο περαιτέρω βελτίωσης της ποιότητας και της παραγωγικότητας σε κάθε άλλο τομέα. Ως αυτόνομος παραγωγικός τομέας, η ανάπτυξη Τεχνολογιών Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών (ΤΠΕ), ιδιαίτερα η ανάπτυξη λογισμικού (software engineering), εμφανίζει σημαντικότατα πλεονεκτήματα συγκριτικά με άλλους παραγωγικούς τομείς επειδή:
απαιτεί ελάχιστη υποδομή και ουσιαστικά μηδαμινές “πρώτες ύλες”, μόνο αξιοποίηση χρόνου εργασίας ως παροχή υπηρεσίας,
δεν απαιτεί κοστοβόρες και χρονοβόρες εξαγωγικές διαδικασίες για πρόσβαση στην παγκόσμια αγορά, μια και αυτό γίνεται άμεσα μέσω των τηλεπικοινωνιακών δικτύων
η χώρα διαθέτει ήδη ανθρώπινο δυναμικό με την απαραίτητη τεχνογνωσία, τόσο σε επίπεδο αρχιτεκτονικής και σχεδίασης, όσο και πρακτικής υλοποίησης λύσεων.
Επιπρόσθετα, η ανάπτυξη εργαλείων ΤΠΕ υψηλής τεχνολογίας προσφέρει βελτιστοποίηση των διαδικασιών
16 (εμπορικής) προτυποποίησης, εφοδιαστικής/διαχειριστικής μέριμνας (logistics), διασφάλισης ποιότητας (QA), ηλεκτρονικών εμπορικών συναλλαγών, καθώς και σημαντική ενίσχυση της συνολικής εξωστρέφειας κάθε είδους εμπορικής δραστηριότητας μέσω του διαδικτύου.
Στο ζήτημα του ανθρώπινου δυναμικού, η ανάπτυξη του τομέα των ΤΠΕ μπορεί να αντιστρέψει το διαρκώς επιδεινούμενο φαινόμενο του “brain drain”, δηλαδή της αναγκαστικής μετανάστευσης νέων επιστημόνων στο εξωτερικό
17, θέτοντας το ισχυρό ανθρώπινο κεφάλαιο των Πληροφορικών στην υπηρεσία της χώρας και ανοίγοντας νέες αναπτυξιακές προοπτικές για την κοινωνία και την οικονομία μας.
Οφείλουμε να σας γνωστοποιήσουμε ότι το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίζουμε διαχρονικά ως κλάδος είναι η σχεδόν ολοσχερής έλλειψη θεσμοθετημένων επαγγελματικών και εργασιακών δικαιωμάτων των αποφοίτων Πληροφορικής
18. Τυπικά, τα απαραίτητα προσόντα και τα επαγγελματικά αντικείμενα για τους αποφοίτους ΑΕΙ Πληροφορικής και Μηχανικών Η/Υ οριοθετούνται κυρίως από τα εξής Π.Δ.19,20:
“Προσόντα διορισμού στον Κλάδο ΠΕ Πληροφορικής σε θέσεις φορέων του Δημοσίου” (Π.Δ. 347/2003, ΦΕΚ 315/A'/31-12-2003).
“Προσόντα διορισμού στους Κλάδους ΠΕ19 Πληροφορικής, Εκπαιδευτικού Προσωπικού” Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης του Υπουργείου Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων (Π.Δ. 268/2004, ΦΕΚ 268/A'/28-12-2004).
“Επαγγελματική Κατοχύρωση των Διπλωματούχων Μηχανικών και των Πτυχιούχων Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης στα αντικείμενα Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών” (Π.Δ. 44/2009, ΦΕΚ 58/8-4-2009).
Παρότι τα τελευταία χρόνια η στελέχωση θέσεων στην Παιδεία συμβαδίζει με τα παραπάνω Π.Δ. σχετικά με την απαίτηση για κατοχή πτυχίου ΑΕΙ Πληροφορικής (κλάδοι ΠΕ19/ΠΕ20), εντούτοις ακόμα και σήμερα υπάρχουν καθηγητές στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση χωρίς τέτοιο πτυχίο, λόγω διορισμών τους πριν το 2004. Επιπλέον, παρά τις προβλέψεις του σχετικού Π.Δ. 44/2009 (ΦΕΚ 58/8-4-2009)21, σήμερα δεν υπάρχει καμιά διασφάλιση ποιότητας για την άσκηση του επαγγέλματος του Πληροφορικού, δεν υπάρχουν διασφαλισμένα επαγγελματικά δικαιώματα όπως σε κάθε άλλο επιστημονικό κλάδο και δεν έχουν θεσμοθετηθεί συγκεκριμένα επιστημονικά και επαγγελματικά κριτήρια (όχι απαραίτητα άδεια) άσκησης των αντίστοιχων εμπορικών δραστηριοτήτων, τόσο από εταιρίες (κριτήρια ελάχιστης στελέχωσης) όσο και από μεμονωμένους επιτηδευματίες. Αντίθετα, υπάρχει μια αντιεπιστημονική προσπάθεια υποκατάστασης της επιστημονικής γνώσης από τις λεγόμενες “ψηφιακές δεξιότητες” (e-skills) και τα κάθε είδους πιστοποιητικά γνώσης συγκεκριμένων τεχνολογιών ή εμπορικών πακέτων λογισμικού.
Τα στοιχεία αυτά αποτελούν τροχοπέδη στην ενασχόληση και την επαγγελματική δραστηριοποίηση των χιλιάδων αποφοίτων των Τμημάτων του κλάδου, τα οποία έχουν ιδρυθεί σε όλα τα Δημόσια Ιδρύματα Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης της χώρας μας.
Δεν κουραζόμαστε να επαναλαμβάνουμε ότι επιδιώκουμε την ουσιαστική και ενεργή συμμετοχή της Ένωσής μας σε κάθε θεσμικό όργανο, με ουσιαστικές αρμοδιότητες, για την αξιοποίηση της Πληροφορικής και των συναφών τεχνολογιών, ως οι γνήσιοι εκφραστές και εξειδικευμένοι γνώστες του αντικειμένου.
Δεν πιστεύουμε ότι κάθε δραστηριότητα που εμπεριέχει έστω και στο ελάχιστο Τεχνολογίες Πληροφορικής & Τηλεπικοινωνιών (ΤΠΕ) πρέπει να ασκείται αποκλειστικά και μόνο από πτυχιούχους ΑΕΙ Πληροφορικής και Μηχανικών Η/Υ – άλλωστε κάτι τέτοιο θα ήταν ανεδαφικό, καθώς οι ΤΠΕ εμπλέκονται σήμερα άμεσα ή έμμεσα σε κάθε άλλο επιστημονικό και επαγγελματικό κλάδο. Όμως, πιστεύουμε ακράδαντα, όπως και όλοι οι διεθνείς οργανισμοί και φορείς ΤΠΕ σήμερα, ότι η Πληροφορική είναι μια καλώς ορισμένη, αυτόνομη επιστήμη, με πλήρες αντικείμενο και εκτενέστατο θεωρητικό υπόβαθρο, εδώ και πάνω από πέντε δεκαετίες22. Συνεπώς, κάποιες δραστηριότητες πρέπει να ασκούνται αποκλειστικά και μόνο από πτυχιούχους ΑΕΙ Πληροφορικής, όπως σε κάθε άλλη επιστήμη. Τέτοιες δραστηριότητες είναι αυτές που θεωρούνται “κρίσιμες για την ασφάλεια” (safety-critical systems), δηλαδή στις περιπτώσεις όπου υπάρχει εν δυνάμει κίνδυνος για ανθρώπινη ζωή ή σημαντική χρηματική ή περιβαλλοντική ζημιά, όπως για παράδειγμα τα ψηφιακά συστήματα ΤΠΕ υποστήριξης ιατρικών συσκευών, τραπεζικών συναλλαγών, αυτόματων συστημάτων αυτοκινήτων, διαβαθμισμένων τηλεπικοινωνιών, βιομηχανικής παραγωγής, εγκαταστάσεων εξόρυξης μεταλλευμάτων/καυσίμων, αερομεταφορών, εθνικών υποδομών (π.χ. μεταφορές, ενέργεια), κτλ23,24,25.
Είμαστε αποφασισμένοι να συμβάλλουμε με όλες μας τις δυνάμεις στη θεμελίωση μιας σύγχρονης Κοινωνίας της Πληροφορίας και της Γνώσης, προς όφελος του συνόλου των Πολιτών.
Ειδικότερες προτάσεις
Κατανοούμε πλήρως την οικονομική συγκυρία της χώρας και για το λόγο αυτό σας γνωρίζουμε ότι το σύνολο των αιτημάτων μας όχι μόνο δεν επιβαρύνει σε καμία περίπτωση τον Γενικό Προϋπολογισμό του Κράτους, αλλά αναμένεται να συμβάλλει και θετικά και σε αυτόν. Σκοπός και στόχος μας είναι η ενίσχυση της Πληροφορικής, η επένδυση του ίδιου του Κράτους σε δομές με τη χρήση Τ.Π.Ε., που θα προσδώσουν τεχνολογική και οικονομική υπεραξία, θα δημιουργήσουν και θα αυξήσουν θέσεις εργασίας και θα προβάλλουν τα έργα και τις επιχειρήσεις των ανθρώπων της Πληροφορικής, εντός και εκτός Ελλάδας, προσδίδοντας τεχνολογικό πλεονέκτημα και αναγνώριση διεθνώς, επιτρέποντας και προτρέποντας ουσιαστικά σε ευρύτερες αναπτυξιακές επενδύσεις.
Ενδεικτικά, παραθέτουμε σημαντικό μέρος των κύριων θεμάτων που απασχολούν την Ένωση Πληροφορικών Ελλάδας τη δεδομένη χρονική περίοδο:
Διατλαντικές Συμφωνίες Ε.Ε. - Η.Π.Α
Η Συμφωνία Safe Harbour 2: Η Συμφωνία Safe Harbour 2 προβλέπει ουσιαστικά την ελεύθερη μεταφορά δεδομένων μεταξύ Η.Π.Α. και Ευρωπαϊκής Ένωσης, ενώ δημιουργεί συνθήκες αθέμιτου ανταγωνισμού μεταξύ των επιχειρήσεων, σε αμφότερα τα συμβαλλόμενα μέρη, με τα κριτήρια που ενσωματώνονται 26.
Νέο καθεστώς χρήσης υπερσυνδέσμων (hyperlinks): Στην Ε.Ε. προωθούνται νέοι περιοριστικοί κανόνες σχετικά με τη χρήση υπερσυνδέσμων (hyperlinks)27,28, καθώς επίσης και τη δυνατότητα αυτόματης απόρριψης πρόσβασης σε ιστοτόπους που υπάρχουν υπόνοιες για παραβίαση της νομοθεσίας περί προστασίας πνευματικών δικαιωμάτων29.
Η Συμφωνία TTIP (Transatlantic Trade and Investment Partnership):
Η συμφωνία TTIP, όπως και οι συμπληρωματικές TiSA30,31 και CISA32,33 είναι κατά βάση μια συμφωνία η οποία συγκρούεται με κάθε έννοια δημοκρατικού βίου και ευνοεί συγκεκριμένους μεγάλους παγκόσμιους επιχειρηματικούς κύκλους και κάθε είδους νεοφιλελεύθερες “απορρυθμίσεις” της αγοράς. Αποτελεί την αντίστοιχη διατλαντική συμφωνία ανάλογη με την ΤΡΡ34 που πρόσφατα συμφωνήθηκε μεταξύ των μεγάλων οικονομιών του Ειρηνικού ωκεανού. Ήδη είναι τουλάχιστον ύποπτο το γεγονός πως όλες οι συζητήσεις/ζυμώσεις κατά τη διαμόρφωσή της έγιναν και γίνονται με μεγάλη μυστικότητα35,36. Μόνο χάρη στις άφθονες διαρροές διαπιστώσαμε ότι με την εν λόγω συμφωνία θα είναι ευκολότερο για τις επιχειρήσεις να μετακινούνται από τη μια χώρα στην άλλη. Αυτό δίνει περισσότερη δύναμη σ’ αυτές παρά στις δημοκρατικά εκλεγμένες Κυβερνήσεις.
Επίσης, το τμήμα αυτής της συμφωνίας με τον τίτλο I.S.D.S. (Investor-State Dispute Statement) δίνει τη δυνατότητα σε εταιρείες να μηνύουν Κυβερνήσεις οποτεδήποτε οι πρώτες θεωρούν πως ζημιώνονται π.χ. από νόμους που προστατεύουν το περιβάλλον, τη Δημόσια υγεία ή βελτιώνουν την ποιότητα της ζωής κλπ. Ήδη από τώρα αφθονούν τα σχετικά παραδείγματα. Το ζήτημα έχει επισημανθεί και επίσημα από την ελληνική κυβέρνηση37, καθώς και από τους περισσότερους νομικούς και άλλους φορείς, ως το πλέον επικίνδυνο στοιχείο της ΤΤΙΡ, ιδιαίτερα για τη μορφή και την παρούσα κατάσταση της ελληνικής Οικονομίας.
Πέρα από την απορρύθμιση των αγορών, η TTIP αποσκοπεί παράλληλα στην αύξηση των κερδών των επιχειρήσεων με τον περιορισμό της πρόσβασης των πολιτών στην πληροφόρηση. Είναι πολύ πιθανό το κεφάλαιο του TTIP για την “πνευματική ιδιοκτησία” (ειρήσθω εν παρόδω ο όρος αυτός καθεαυτόν είναι παραπλανητικός38) να περιέχει διατάξεις για τα λεγόμενα “πνευματικά δικαιώματα”, τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας και τα εμπορικά σήματα με σκοπό την ενίσχυση του ελέγχου της γνώσης εκ μέρους των επιχειρήσεων εις βάρος της ελεύθερης πρόσβασης σε αυτήν στην Ε.Ε. και τις Η.Π.Α.. Η πολύ σημαντική εξαίρεση των σχολείων, των βιβλιοθηκών, των ατόμων με αναπηρία και της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης από τη συμμόρφωση στους κανονισμούς περί πνευματικής ιδιοκτησίας κινδυνεύει να αρθεί.
Κατόπιν διαρροών πάντα, υπάρχουν ανησυχίες ότι μέσω της TTIP θα επανέλθουν βασικές διατάξεις της ACTA. Πρόκειται για την Εμπορική Συμφωνία κατά της Παραποίησης που απορρίφθηκε από το Ευρωκοινοβούλιο το 2012, ενώ καταγγέλθηκε σε όλη την Ευρώπη ως μια επίθεση στις ατομικές ελευθερίες.
Τέλος, η TTIP θα αποδυναμώσει τη νομοθεσία για τα προσωπικά δεδομένα, καθιστώντας ευκολότερη την πρόσβαση των επιχειρήσεων σε αυτά για εμπορική χρήση39.
Οικονομία – Ερευνητικά και Ακαδημαϊκά θέματα
Μνημόνιο-ΙΙΙ40: Σύμφωνα με το Νόμο “Συνταξιοδοτικές διατάξεις - Κύρωση του Σχεδίου Σύμβασης Οικονομικής Ενίσχυσης από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας και ρυθμίσεις για την υλοποίηση της Συμφωνίας Χρηματοδότησης” (Ν.4336/13.08.2015, ΦΕΚ 94 A'/14.08.2015)41, γνωστός και ως η συμφωνία “Μνημόνιο-ΙΙΙ”42 που ψηφίστηκε στη Βουλή το περασμένο καλοκαίρι, έχουν ήδη δρομολογηθεί πλήθος συγκεκριμένων δεσμεύσεων ως “προαπαιτούμενα” για την εκταμίευση δόσεων οικονομικής ενίσχυσης της χώρας. Σε ότι αφορά τις ΤΠΕ, η Ένωσή μας έχει ήδη εντοπίσει και σχολιάσει τα ζητήματα που χρήζουν προσοχής και προσεκτικής προσέγγισης από το Κοινοβούλιο και τα αρμόδια υπουργεία. Συγκεριμένα αναφέρουμε:
Είσπραξη ΦΠΑ και ηλεκτρονικές κατασχέσεις: Ήδη έχουν δρομολογηθεί και οι δύο αυτές δράσεις. Ειδικότερα για το πρώτο, προβλέπεται επανενεργοποίηση της νομοθεσίας που παλαιότερα επιχειρούσε να επιβάλλει άμεση διασύνδεση (online) όλων των ταμειακών μηχανών της χώρας με τη ΓΓΠΣ και που τελικά εγκαταλείφθηκε λόγω σχεδιαστικής και τεχνικής ανεφικτότητας, καθώς επίσης και προμήθεια αντίστοιχων πακέτων λογισμικού και μάλιστα με διαδικασίες απευθείας ανάθεσης σε εταιρίες-προμηθευτές.
Προώθηση ηλεκτρονικών συναλλαγών: Προβλέπεται η ενίσχυση της χρήσης διατραπεζικών συναλλαγών και “πλαστικού χρήματος” (χρεωστικών και πιστωτικών καρτών), κάτι που ήδη έχει εξαγγελθεί σε ανώτατο κυβερνητικό επίπεδο και μάλιστα με συγκεκριμένες ρήτρες, όπως π.χ. αποκλειστική σύνδεση με το αφορολόγητο όριο. Παρόλα αυτά, η Ένωσή μας έχει επισημάνει πολλές φορές στο παρελθόν ότι παρόμοιες δράσεις, αν και θετικές, δεν μπορούν να γίνουν αγνοώντας την αναπόφευκτα σταδιακή διαδικασία εκπαίδευσης όλων κοινωνικών ομάδων στις νέες αυτές πρακτικές, τις απαραίτητες προβλέψεις ασφάλειας σε επίπεδο τεχνικών υποδομών αλλά και εκπαίδευσης των καταναλωτών43, καθώς επίσης και τα εξαιρετικά υψηλά κόστη προμήθειας του απαραίτητου εξοπλισμού (POS) από τις επιχειρήσεις και των ποσοστών παρακράτησης από τις τράπεζες.
Τομέας Υγείας: Υπάρχουν σαφέστατες προβλέψεις για την ενοποίηση συστημάτων και τη διασύνδεση των βάσεων δεδομένων όλων των επιμέρους φορέων Υγείας της χώρας, καθώς επίσης τη δημιουργία “ηλεκτρονικής κάρτας ασφαλισμένου” και τη δυνατότητα πρόσβασης στα δεδομένα αυτά από τρίτους (ιδιωτικούς) φορείς. Η Ένωσή μας επισημαίνει με τον πιο κατηγορηματικό τρόπο τους κινδύνους παραβίασης της εμπιστευτικότητας των προσωπικών δεδομένων. Δεν έχει περάσει πολύς καιρός από τότε που η ΑΠΔΠΧ επέβαλλε στην ΓΓΠΣ, στο μεγαλύτερο ίσως κρατικό πληροφοριακό φορέα της χώρας (βλ. TAXIS) το ανώτατο προβλεπόμενο από το Νόμο πρόστιμο, μετά την καταδίκη44 για σημαντικότατες αμέλειες και τεχνικές ανεπάρκειες που το 2013 οδήγησαν στη μαζική διαρροή του συνόλου των φορολογικών δεδομένων 9 εκατ. πολιτών και επιχειρήσεων, δηλαδή ολόκληρης της φορολογικής βάσης της χώρας. Σύμφωνα με το (ανώτατο) πρόστιμο, η αποτίμηση της ζημιάς σε προσωπικό επίπεδο κάθε ένα Έλληνα πολίτη ή επιχείρησης αντιστοιχεί τελικά σε λιγότερο από 0,017 €.
Τομέας Δικαιοσύνης: Προβλέπεται περαιτέρω μηχανογράφηση και ψηφιοποίηση των αρχείων σε ότι αφορά της διαχείριση δικογραφιών, καθώς και διασύνδεσης με τα αντίστοιχα συστήματα διασταύρωσης στοιχείων της ΕΛ.ΑΣ. Προφανώς οι δράσεις αυτές είναι προς τη σωστή κατεύθυνση, όπως και πάλι, λόγω της ιδιαιτερότητας των δεδομένων, χρειάζεται πολύ μεγάλη προσοχή στη σχεδίαση και στους μηχανισμούς διασφάλισης της εμπιστευτικότητας σε αυτά τα συστήματα.
Προϋπολογισμός 2016 για τα ΑΕΙ45: Μετά την υπογραφή της συμφωνίας του Ιουλίου 2015, η χώρα μας ανέλαβε πολύ συγκεκριμένες δημοσιονομικές υποχρεώσεις και έδωσε υπόσχεση για περαιτέρω μέτρα προσαρμογής, τα οποία οδηγούν αναμφίβολα σε περαιτέρω περιορισμό δαπανών και συνέχιση (αν όχι ενίσχυση) των πολιτικών λιτότητας. Σε αυτό το πλαίσιο, ο Γενικός Προϋπολογισμός για το 2016 προβλέπει περαιτέρω μείωση της κρατικής χρηματοδότησης των ακαδημαϊκών ιδρυμάτων της χώρας, τόσο των Πανεπιστημίων όσο και των ΤΕΙ, σε βαθμό που πλέον είναι αμφίβολο αν μπορούν να λειτουργήσουν έστω και στοιχειωδώς. Παρόλα αυτά, τα μεγαλύτερα Πανεπιστήμια της χώρας εξακολουθούν να βρίσκονται σε εξαιρετικά υψηλό εκπαιδευτικό και ακαδημαϊκό επίπεδο, όπως π.χ. το Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών που πρόσφατα αξιολογήθηκε από εξωτερικό φορέα (διεθνή επιτροπή αξιολογητών) ως εξαιρετικό46 σε όλους τους τομείς, παρά τις σοβαρότατες οικονομικές δυσχέρειες. Δεν είναι δυνατό από τη μια πλευρά να απαιτείται (ορθώς) αξιολόγηση των ακαδημαϊκών και ερευνητικών ιδρυμάτων της χώρας στο υψηλότατο διεθνές επίπεδο και ταυτόχρονα να συρρικνώνεται με ραγδαίο ρυθμό την οικονομική τους επιβίωση.
Ακαδημαϊκές βιβλιοθήκες (ΣΕΑΒ) και Έρευνα: Σύσσωμη η ακαδημαϊκή κοινότητα, μετά από χρόνια, δεν έχει καμία πρόσβαση σε βιβλιογραφικές πηγές, καθώς δεν έχουν εξευρεθεί τα σχετικά κονδύλια για την ανανέωση της συνδρομής. Ως εκ τούτου, η μη αποπληρωμή συνδρομών προς τους εκδότες έχει ως επακόλουθο να δυσχεραίνεται σημαντικότατα η ερευνητική και διδακτική διαδικασία, καθώς και η ολοκλήρωση συγγραφής συγγραμμάτων, πανεπιστημιακών σημειώσεων, πτυχιακών εργασιών και δημοσιεύσεων, ως συνέπεια του ότι η πρόσβαση στη διεθνή βιβλιογραφία είναι εξαιρετικά δύσκολη ως αδύνατη. Παρόλα αυτά, το ζήτημα αυτό εξακολουθεί να μην έχει γίνει απόλυτα κατανοητό, στην πραγματική έκταση και τη σοβαρότητά του, ακόμα και σήμερα47. Ο νέος Νόμος για την Έρευνα περιλαμβάνει κάποιες διορθώσεις σε ότι αφορά την αποτελεσματική οργάνωση και χρηματοδότηση των δομών48,49,50, όμως τα προβλήματα εξακολουθούν να υφίστανται και να αντιμετωπίζονται σχεδόν αποκλειστικά υπό το πρίσμα της βάναυσης δημοσιονομικής προσαρμογής ήδη εδώ και μια δεκαετία.
Νέα Κοινοτική Οδηγία για τις ηλεκτρονικές υπηρεσίες πληρωμών51,52: Σύμφωνα με τη νέα Κοινοτική Οδηγία, προωθείται η ενοποίηση της Ψηφιακής Αγοράς τόσο σε επίπεδο προϊόντων όσο και υπηρεσιών. Συγκεκριμένα, επισημαίνεται η ανάγκη ομογενοποίησης της νομοθεσίας των κρατών-μελών σε ότι αφορά τη θεσμοθέτηση σε κάθε επίπεδο των ηλεκτρονικών συναλλαγών, δηλαδή το φορολογικό καθεστώς, τη διασφάλιση των καταναλωτών, κτλ. Παράλληλα, σε διαβουλεύσεις που λαμβάνουν χώρα μεταξύ των ενδιαφερόμενων φορέων (π.χ. τραπεζών) επισημαίνεται η ανάγκη σταδιακής μετάβασης σε νέα αναβαθμισμένα πρωτόκολλα ασφάλειας53,54,55, κάτι που μέχρι στιγμής δεν έχει επισημανθεί επαρκώς και με τη δέουσα σοβαρότητα του ζητήματος. Επιπροσθέτως, το θέμα αυτό συνδέεται άμεσα με την ανάγκη πλήρους υιοθέτησης πλέον στο Δημόσιο τομέα των πολιτικών χρήσης Ανοικτών Προτύπων σε κάθε επίπεδο, δηλαδή λογισμικού τύπου ΕΛ/ΛΑΚ, πρωτοκόλλων που επιτρέπουν τη διαφάνεια και τη διαλειτουργικότητα καθώς και του “ανοίγματος” των δεδομένων (βλ. φιλοσοφία “open data”) του Δημοσίου προς τρίτους αλλά με σαφέστατη σχεδίαση και προστασία των προσωπικών δεδομένων. Κάτι τέτοιο όχι μόνο θα διασφαλίσει τη σωστή διοικητική λειτουργία των φορέων, αλλά ταυτόχρονα θα ενισχύσει και την εγχώρια Οικονομία στον τομέα της ανάπτυξης εφαρμογών λογισμικού σε κάθε συναφή δραστηριότητα.
Θέματα χρηματοδότησης ΤΠΕ: Το ελάχιστο που μπορούμε να πούμε εδώ είναι ότι επικρατεί εντυπωσιακός παραλογισμός. Η Πολιτεία δαπανά σημαντικό ποσοστό από τα -πενιχρά λόγω Μνημονίων- ποσά του προϋπολογισμού σε έργα όπως εκπαίδευση/πιστοποίηση e-Skills (ουσιαστικά εδώ μιλάμε για χρήση ΤΠΕ) και ελάχιστα σε Έρευνα και Ανάπτυξη Τεχνολογιών αιχμής. Άλλο παράδειγμα: Έχουμε portals Δήμων με κόστη εκατομμυρίων ευρώ αλλά απλήρωτους λογαριασμούς, από υπηρεσίες φιλοξενίας ιστοτόπων (web hosting) ως και παροχής ρεύματος (ΔΕΗ), σε Πανεπιστημιακά ιδρύματα και Ινστιτούτα Τεχνολογίας που σχετίζονται με την Τριτοβάθμια Εκπαίδευση.
ΤΠΕ για Κοινωνική Μέριμνα & Ανάπτυξη: Οι δράσεις Κοινωνικής Μέριμνας και Ανάπτυξης (ICT4D)56 αποτελούν αναπόσπαστο μέρος των νέων ψηφιακών τεχνολογιών, καθώς τα νέα μέσα προφέρουν για δυνατότητες που είναι για πρώτη φορά διαθέσιμες στον άνθρωπο. Πρόσφατα η ΕΠΕ ανέλαβε διεθνή πρωτοβουλία57 για την ενίσχυση του συντονισμού και της διοικητικής μέριμνας (logistics) των ομάδων εθελοντών και των ΜΚΟ που δραστηριοποιούνται τον τελευταίο χρόνο στα νησιά πρώτης υποδοχής προσφύγων και μεταναστών. Η πλατφόρμα Sahana58,59,60 είναι ένα διεθνώς βραβευμένο διαδικτυακό εργαλείο λογισμικού που υλοποιεί ακριβώς τέτοιες δράσεις, προσφέροντας ανοικτή πρόσβαση σε όλους, με σκοπό την καλύτερη επιχειρησιακή υποστήριξη και οργάνωση των ομάδων αρωγής, τόσο των εθελοντών όσο και των κρατικών φορέων (εφόσον το επιθυμούν). Η πρωτοβουλία αυτή έχει ήδη λάβει πολύ θετικά σχόλια και πρόθεση συνεργασίας από όλους όσοι έχουν έρθει σε επαφή με τη αρμόδια συντονιστική ομάδα της ΕΠΕ, όμως η δράση είναι ακόμα στην αρχή (ξεκίνησε τέλος Οκτωβρίου 2015) και χρειάζεται την υποστήριξη και κυρίως τη συνεργασία των αρμόδιων κρατικών φορέων. Ήδη στη Χίο έχει αναπτυχθεί με τη συνεισφορά της ΕΠΕ μια εναλλακτική απλούστερη πλατφόρμα61 με παρόμοια χαρακτηριστικά, η οποία ήδη λειτουργεί εδώ και λίγες εβδομάδες σε επιχειρησιακό επίπεδο, ενώ αντίστοιχη εναλλακτική πλατφόρμα είναι ήδη υπό εγκατάσταση/δοκιμή στη Λέσβο και στη Σάμο. Με την απαραίτητη ανταπόκριση και συνεργασία με τους βασικούς φορείς αρωγής (π.χ. UNHCR) και τις δημοτικές Αρχές (προσφορά φιλοξενίας ιστοτόπου), το αμέσως επόμενο διάστημα όλα τα νησιά πρώτης υποδοχής θα διαθέτουν αντίστοιχα εργαλεία ανοικτής πρόσβασης για το συντονισμό των ομάδων αρωγής και διαχείρισης της ανθρωπιστικής βοήθειας, πολύ πιο αποτελεσματικά από ό,τι γίνεται μέχρι σήμερα.
Θέματα Τ.Π.Ε.
EU Digital Agenda: Ήδη είναι σε εξέλιξη η διαβούλευση για τα μέτρα κατάργησης των τελών περιαγωγής δεδομένων (roaming), με την εφαρμογή της Οδηγίας 2015/2120 της 25ης Νοεμβρίου 201562.
e-Skills: Το θέμα των e-skills (ψηφιακών δεξιοτήτων) είναι εξαιρετικά σοβαρό θέμα, καθώς συγκεκριμένα συμφέροντα προωθούν και επιθυμούν την de facto αναγνώριση γνώσεων Πληροφορικής, από εξειδικευμένους “εργάτες”, οι οποίοι κατέχουν πιστοποιητικά γνώσεων Πληροφορικής, συγκεκριμένων τομέων και κατευθύνσεων, υποκαθιστώντας το επιστημονικό υπόβαθρο των πτυχιούχων Ανωτάτων Σχολών Πληροφορικής. Δεν θα πρέπει σε καμία περίπτωση να συγχέεται η ευχέρεια χρήσης εργαλείων προγραμματισμού με την ευχέρεια εκμάθησης του ίδιου του προγραμματισμού ή με την ορθότητα/ποιότητα του αποτελέσματος (λογισμικό)63,64,65.
Net Neutrality: Πριν μερικούς μήνες, τον Οκτώβριο του 2015, το Ευρωκοινοβούλιο υιοθέτησε ένα νέο ρυθμιστικό πλαίσιο για την “ουδετερότητα” διαχείρισης των δεδομένων στα τηλεπικοινωνιακά δίκτυα και στο Internet66. Όμως ήδη επισημαίνονται σημαντικότατες παραλλείψεις και προβλήματα, τα οποία εν δυνάμει μπορούν να οδηγήσουν στα ακριβώς αντίθετα αποτελέσματα67,68. Απαιτείται επανεξέταση του πλαισίου αυτού και θεσμική διασφάλιση της αρχής του net neutrality, ως βασικό ψηφιακό αγαθό στην Ε.Ε.
Προβλήματα αναγνώρισης - οργάνωσης του κλάδου: Τα προβλήματα με την αναγνώριση του κλάδου της Πληροφορικής και του επαγγέλματος του Πληροφορικού, είναι πολλά και αποτελούν κύριο μέλημα της ΕΠΕ. Το πλέον χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η ανεξέλεγκτη και χωρίς κανέναν περιορισμό άσκηση του επαγγέλματος του Πληροφορικού, χωρίς καμία εποπτεία από κάποιον αρμόδιο επαγγελματικό, εργασιακό, επιστημονικό ή άλλο φορέα, είναι το κυριότερο θέμα που ταλαιπωρεί τον κλάδο και χρήζει επίλυσης, ώστε να προσφέρει την απαιτούμενη ώθηση στο συγκεκριμένο επάγγελμα.
Διαχρονικά θεσμικά αιτήματα
Τα διαχρονικά θεσμικά αιτήματα της ΕΠΕ εδώ και πάνω από 15 χρόνια είναι μεταξύ άλλων:
Θεσμοθέτηση και Ασφάλεια:
Καθιέρωση και παγίωση Ανωτάτου Κυβερνητικού Οργάνου Πληροφορικής και Επικοινωνιών, ώστε να διασφαλιστεί ο συντονισμός των δημοσίων αρχών σε θέματα Πληροφορικής και Επικοινωνιών. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο στρατηγικός ρόλος της Πληροφορικής και η ανάγκη συντονισμού των δημοσίων αρχών είχε αναγνωριστεί ήδη από τη δεκαετία του ‘80 με τη θεσμοθέτηση του “Κυβερνητικού Συμβουλίου Πληροφορικής” (Κ.Υ.Σ.Υ.Π.)69,70. Έκτοτε δημιουργήθηκαν αντίστοιχα όργανα (ως και σχετικό υφυπουργείο), καταργώντας προηγούμενα χωρίς να λειτουργήσουν ποτέ ουσιαστικά. Συνακόλουθα, παραμένει σε εκκρεμότητα το ζήτημα. Πριν λίγες εβδομάδες ανακοινώθηκε η σύσταση ενός νέου οργάνου με τίτλο “Γενική Γραμματεία Ψηφιακής Πολιτικής”71,72. Η δημόσια διαβούλευση73 του σχετικού ν/σ του Υπουργείου Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης ολοκληρώθηκε στις 17/2. Η ΕΠΕ αναμένει την κατάθεση και συζήτηση στη Βουλή, καθώς και την ενεργοποίηση του οργάνου, ώστε να διαπιστωθεί αν πράγματι καλύπτει τις παραπάνω ανάγκες.
Εξάλειψη προβλημάτων αναγνώρισης και οργάνωσης του κλάδου της Πληροφορικής και θέσπιση κριτηρίων για την άσκηση του επαγγέλματος του Πληροφορικού αντίστοιχη με τη θεσμοθέτηση που υπάρχει σε πάρα πολλά άλλα επαγγέλματα για την άσκηση των οποίων απαιτούνται ειδικές σπουδές ή/και αδειοδότηση.
Χάραξη εθνικής στρατηγικής για την υψηλή και αποτελεσματική ασφάλεια δικτύων και πληροφοριών74,75, καθώς επίσης και αξιοποίηση του συγκριτικού πλεονεκτήματος που έχει η χώρα από το γεγονός ότι φιλοξενεί τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό για την Ασφάλεια Δικτύων και Πληροφοριών - E.N.I.S.A. (με έδρα το Ηράκλειο Κρήτης). O E.N.I.S.A. διασφαλίζει τη σωστή λειτουργία της Κοινωνίας της Πληροφορίας στην Ευρώπη και θεωρούμε ότι η πατρίδα μας μπορεί να πρωταγωνιστήσει σε Ευρωπαϊκό επίπεδο στα θέματα της αρμοδιότητας του.
Δημιουργία Εθνικού Επιμελητηρίου Πληροφορικής και Επικοινωνιών – ΕΘΕΠΕ. (Πρόταση νόμου για την ίδρυση Εθνικού Επιμελητηρίου Πληροφορικής και Επικοινωνιών76), το οποίο θα λειτουργεί ως φορέας στήριξης και κινητοποίησης του επιστημονικού δυναμικού του κλάδου εντός και εκτός Ελλάδας για την υποστήριξη των εθνικών στρατηγικών που συνδέονται με την Κοινωνία της Πληροφορίας συνδράμοντας το έργο των κρατικών θεσμών (ανώτατο κυβερνητικό όργανο Πληροφορικής και Επικοινωνιών, συναφείς Ανεξάρτητες Αρχές).
Πληροφορική Παιδεία77:
Δεξιότητες κλειδιά για τη δια βίου μάθηση, δημιουργικότητα και σύγχρονες μαθητοκεντρικές παιδαγωγικές προσεγγίσεις: Η Πληροφορική Παιδεία έχει συνδεθεί διεθνώς με την ανάγκη να αποκτήσει η πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση τα απαραίτητα ποιοτικά χαρακτηριστικά που θα συμβάλλουν στη διαμόρφωση ενός εκπαιδευτικού κλίματος το οποίο θα προωθεί και θα ενθαρρύνει τη δημιουργικότητα και την καινοτομία προσφέροντας ευκαιρίες εμβάθυνσης σε όλα τα επί μέρους γνωστικά αντικείμενα καθώς και της διασύνδεσης τους στα πλαίσια σύγχρονων μαθητοκεντρικών παιδαγωγικών προσεγγίσεων. Ως καλές πρακτικές που συνδέονται με αυτή την ανάγκη μπορούμε να αναφέρουμε ενδεικτικά τα μαθητικά συνέδρια Πληροφορικής που διεξάγονται τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας καθώς και το Φεστιβάλ Μαθητικής Ψηφιακής Δημιουργίας. Οι δράσεις αυτές χρειάζονται την ενεργότερη στήριξη της Πολιτείας σε συνδυασμό με την αναβάθμιση των μαθημάτων Πληροφορικής στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση με στρατηγική στόχευση στις δεξιότητες κλειδιά για τη δια βίου μάθηση78. Συναφής είναι και η διεθνής τάση ενίσχυση της Πληροφορικής Παιδείας, σε όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης, και η ανάδειξη του προγραμματισμού ως αναγκαίου εφοδίου ενεργούς συμμετοχής στην Κοινωνία της Πληροφορίας για όλους (βλέπε και σχετικές πρωτοβουλίες όπως η Ώρα το Κώδικα και η Ευρωπαϊκή Ώρα το Κώδικα που προωθούνται από τις κεντρικές αρχές στις ΗΠΑ και άλλες χώρες καθώς και από την Ευρωπαϊκή Ένωση).
Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση: Θεσμοθέτηση υποχρεωτικού μαθήματος Πληροφορικής στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση με σκοπό την εξοικείωση των μαθητών με τις βασικές αρχές της Πληροφορικής, σύμφωνα με τις σχετικές διακηρύξεις περί Ψηφιακής Στρατηγικής, τόσο στην Ε.Ε.79 όσο και στις ΗΠΑ80,81. Συγκεκριμένα, θα πρέπει να περιλαμβάνει την ιστορία των υπολογιστικών συστημάτων, τα βασικά χαρακτηριστικά των Η/Υ και των περιφερειακών τους συσκευών, τα βασικά στοιχεία του λογισμικού των Η/Υ, τα λειτουργικά συστήματα, τις εφαρμογές, καθώς και την εκπαίδευση σε θέματα υγείας, εργονομίας και ασφαλούς χρήσης του Διαδικτύου. Παράλληλα, με αφετηρία την πρωτοβάθμια εκπαίδευση και ανάλογη εξέλιξη στις επόμενες βαθμίδες, πρέπει να δίνεται έμφαση στη δημιουργική αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών για την εμπλοκή των μαθητών σε διαθεματικές μαθησιακές δραστηριότητες που θα αναδεικνύουν την Πληροφορική και ως μέσο δημιουργικής έκφρασης και επανασύνδεσης των κατακερματισμένων επιστημονικών αντικειμένων του παραδοσιακού σχολείου (γλώσσα, μαθηματικά, ανθρωπιστικές επιστήμες, φυσικές επιστήμες, αισθητική αγωγή).
Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση: Γυμνάσιο: Άμεση αλλαγή των εβδομαδιαίων ωρών διδασκαλίας του μαθήματος Πληροφορικής των τριών τάξεων του Γυμνασίου από 1 ώρα/εβδομάδα σε 2 ώρες/εβδομάδα ώστε να είναι δυνατή η σωστή διδασκαλία του μαθήματος. Γενικό Λύκειο: Θεσμοθέτηση υποχρεωτικού μαθήματος Πληροφορικής σε κάθε τάξη του Λυκείου ώστε όλοι οι μαθητές, σε μία ώριμη μαθησιακά ηλικία, να έχουν τη δυνατότητα να γνωρίσουν τις τεχνολογίες επικοινωνιών και πληροφορικής τις οποίες χρησιμοποιούν ήδη σε καθημερινή βάση (ενσύρματα, ασύρματα δίκτυα και δίκτυα κινητής, σύγχρονες υπηρεσίες πληροφορικής και επικοινωνιών, υπηρεσίες ασφαλείας, εφαρμογές πολυμέσων κλπ) αλλά και ο βαθμός αξιοποίησή τους ως πολίτες, φοιτητές, επιστήμονες, καταναλωτές, δημιουργοί και επαγγελματίες θα καθορίσει και το βαθμό συμμετοχής τους στην κοινωνία της Πληροφορίας και της Γνώσης. Επίσης θα δοθεί σε όλους τους μαθητές η δυνατότητα να γνωρίσουν την αλγοριθμική και τον προγραμματισμό, τη νέα γλώσσα σκέψης και επικοινωνίας, και μέσα από αυτά να μάθουν να σκέφτονται, να αναλύουν, να σχεδιάζουν και να μοντελοποιούν προβλήματα, καταστάσεις και διαδικασίες με μοναδικά σημαντικά οφέλη για την μελλοντική τους εξέλιξη όποιον κλάδο και να επιλέξουν. Επαγγελματικό Λύκειο: Διαρκή εξέλιξη του προγράμματος σπουδών των μαθημάτων των ειδικοτήτων του τομέα Πληροφορικής των ΕΠΑ.Λ. και συνεχή ανανέωση των συγγραμμάτων και του υποστηρικτικού υλικού (υποδομές υλικού, λογισμικού, πρόσβαση σε επιπλέον συγγράμματα, ηλεκτρονικές βιβλιοθήκες κλπ) ώστε να είναι δυνατή η γνωριμία και η ενασχόληση των μαθητών με τεχνολογίες αιχμής που ζητούνται από την αγορά εργασίας και που θα παρέχουν τα απαραίτητα εφόδια στους μαθητές για να ξεκινήσουν την επαγγελματική τους πορεία με την ολοκλήρωση του λυκείου.
Μεταδευτεροβάθμια Εκπαίδευση: (ΙΕΚ) Διαρκή εξέλιξη των προγραμμάτων σπουδών των μαθημάτων των ειδικοτήτων του τομέα Πληροφορικής και συνεχής επικαιροποίησή τους, υποστηρικτικό υλικό (hardware, λογισμικό, πρόσβαση σε επιπλέον συγγράμματα, ηλεκτρονικές βιβλιοθήκες, κλπ), ώστε να είναι δυνατή η εξοικείωση των σπουδαστών με τεχνολογίες αιχμής που ζητούνται από την αγορά εργασίας, στα πλαίσια μιας σύγχρονης επαγγελματικής κατάρτισης.
Μοριοδότηση αποφοίτων Πληροφορικής σε γνώσεις Τ.Π.Ε.: Δεν προβλέπεται καμία μοριοδότηση των αποφοίτων Πληροφορικής σε γνώσεις Τ.Π.Ε., κατά την προκήρυξη θέσεων εργασίας, με αποτέλεσμα άλλες ή συναφείς ειδικότητες να μοριοδοτούνται για γνώσεις Τ.Π.Ε., απο Tromaktiko
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
ΣΠΑΕΙ... ΟΛΑ ΤΑ ΡΕΚΟΡ Ο ΜΗΤΡΟΓΛΟΥ ΣΤΗΝ ΠΟΡΤΟΓΑΛΙΑ!
ΕΠΟΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
ΜΠΟΤΙΑ : ΜΠΟΡΟΥΜΕ ΝΑ ΤΑ ΚΑΤΑΦΕΡΟΥΜΕ ΣΤΗΝ ΕΔΡΑ ΜΑΣ!
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
