ΝΕΑ VIDEO NEA PHOTO NEA

 | 

Ο σκηνοθέτης του «Ιησού από τη Ναζαρέτ», Φράνκο Τζεφιρέλι [photos]

Όταν ο ιταλός μαέστρος αποφάσισε να γυρίσει τη μίνι σειρά το 1973, ήθελε να δοκιμάσει τον Ρόμπερτ Πάουελ στον ρόλο του Ιούδα, όταν ένα σαρκαστικό αστείο του παραγωγού κόλλησε στον σκηνοθέτη και αποφάσισε να τον δει για τον ρόλο του Ιησού.

Ο βρετανός ηθοποιός ντύθηκε λοιπόν στα γρήγορα με τον μανδύα και του φόρεσαν μια ψεύτικη γενειάδα, όταν και παρουσιάστηκε μπροστά στην κάμερα του Νανούτζι.

Ο Τζεφιρέλι τον πρωτοαντίκρισε λοιπόν μέσα από το βιζέρ της κινηματογραφικής μηχανής και όλοι έμειναν άναυδοι. Η βοηθός ενδυματολόγου έκανε αμέσως τον σταυρό της λέγοντας «Ω, Θεέ μου!», αναγκάζοντας τον Τζεφιρέλι να αναφωνήσει «ποιος είμαι εγώ να διαφωνήσω;»! Το αποτέλεσμα ήταν άμεσο και πασιφανές: ο Πάουελ ήταν ο Ιησούς.

Ο σπουδαίος φλωρεντινός σκηνοθέτης, σκηνογράφος και ενδυματολόγος δεν περιορίστηκε βέβαια μόνο στη σειρά-αρχέτυπο που λατρεύτηκε παγκοσμίως, καθώς στις δεκαετίες του ’80 και του ’90 όργωνε τις όπερες του κόσμου σκηνοθετώντας τις μεγαλύτερες ίσως στιγμές της.

Μεγαλομανής και βιρτουόζος, ο Τζεφιρέλι έφτιαξε βαρυφορτωμένες όπερες και εξίσου φτιασιδωμένες σεξπιρικές ταινίες, δημιουργώντας με τις παραγωγές του ολότελα νέους κόσμους. Κι όλα αυτά από έναν νεαρό ηθοποιό που μεταπήδησε στη σκηνογραφία και λειτούργησε ως βοηθός σε μεγάλους ιταλούς σκηνοθέτες, όπως ο Βισκόντι, ο Αντονιόνι και ο Ροσελίνι.

Αν και η μεγαλύτερη κινηματογραφική στιγμή του έμελλε να είναι ο «Ιησούς από τη Ναζαρέτ», η κορυφαία θρησκευτική παραγωγή στην ιστορία της μικρής και μεγάλης οθόνης που διηγήθηκε με την καθαρή ματιά του Τζεφιρέλι τη γέννηση, τα πάθη και την ανάσταση του Ιησού, δίνοντας έμφαση στις Γραφές και σεβόμενος απολύτως την ιερότητα του θέματος. Όσο για τα γυρίσματα, κράτησαν τέσσερα χρόνια και έγιναν σε αυθεντικούς χώρους Πρώτα χρόνια

Ο Τζιανφράνκο Τζεφιρέλι γεννιέται στις 12 Φεβρουαρίου 1923 στα περίχωρα της Φλωρεντίας ως εξώγαμος καρπός μιας σχεδιάστριας μόδας και ενός εισαγωγέα υφασμάτων. Καθώς και οι δύο τους ήταν παντρεμένοι, το παιδί δεν μπορούσε να πάρει το επίθετο κανενός, κι έτσι κατέληξαν στο «Τζεφιρέτι», αν και από λάθος του δημοτικού υπαλλήλου θα γραφεί τελικά στα δημοτολόγια ως «Τζεφιρέλι».

Ο μητέρα του τον δίνει σε ανάδοχη οικογένεια και δύο χρόνια αργότερα που πεθαίνει ο σύζυγός της, τον παίρνει επιτέλους στο σπίτι της, αν και οι περιπέτειες του νεαρού αγοριού μόνο τέλος δεν θα έπαιρναν. Στα έξι του θα χάσει τη μητέρα του από φυματίωση και θα πάει να ζήσει με μια ξαδέλφη του πατέρα του σε ένα χωριουδάκι της Φλωρεντίας, όπου θα έρθει σε επαφή με τους περιπλανώμενους θιάσους και τα τσίρκο.

Ο Φράνκο αρχίζει να φτιάχνει σκηνικά και αυτοσχέδιες παραστάσεις κουκλοθέατρου και όταν βλέπει την πρώτη του όπερα, παρά το γεγονός ότι δεν καταλαβαίνει τίποτα, μαγεύεται μια για πάντα! Ήταν βέβαια τα χρόνια του φασισμού του Μουσολίνι και η ζωή μόνο εύκολη δεν ήταν. Ολοκληρώνοντας το σχολείο κατά τα χρόνια του Β’ Παγκοσμίου, γίνεται δεκτός στο Τμήμα Αρχιτεκτονικής του Πανεπιστημίου της Φλωρεντίας, όταν θα εμπλακεί στα πόδια του η συλλογική Ιστορία: την ώρα που οι περισσότεροι συμφοιτητές του στρατεύονται, εκείνος επιλέγει να γίνει αντάρτης και παίρνει τα βουνά.

Αφού κατάφερε να ξεφύγει από τα χέρια των ιταλών φασιστών, εντάχθηκε στις τάξεις των Συμμάχων ως διερμηνέας, οργανώνοντας ταυτοχρόνως παραστάσεις για την ψυχαγωγία των βρετανών στρατιωτών.

Μέχρι να επιστρέψει στη Φλωρεντία, ο Τζεφιρέλι είναι πια ένας αλλιώτικος άνθρωπος. Τώρα ζει με τον πατέρα του και βλέπει κάποια στιγμή τον «Ερρίκο Δ’» του Λόρενς Ολίβιε, όταν και συνειδητοποιεί ότι το θέατρο είναι όλη του η ζωή…

Τα χρόνια της μαθητείας

Η καθοριστική στιγμή στη ζωή του θα έρθει το 1946, όταν θα μετακομίσει στη Ρώμη και θα βρει δουλειά ως ντεκορατέρ στη θεατρική εταιρία του σπουδαίου «κόκκινου κόμη» Λουκίνο Βισκόντι. Η στενή σχέση των δύο αντρών, καθώς ο Βισκόντι θα γίνει ο μέντοράς του, θα μετρήσει εννιά χρόνια αγαστής συνεργασίας και θα ωθήσει τον Τζεφιρέλι να ασχοληθεί με ό,τι και ο δάσκαλός του: όπερα, θέατρο και κινηματογράφο.

Η καριέρα του Φράνκο άρχισε να απογειώνεται στη δεκαετία του 1950, όταν έγινε διεθνώς γνωστός ως σκηνογράφος θεάτρου και όπερας. Μέσα σε μια δεκαετία θα κάνει όλες τις φημισμένες παραστάσεις του στην όπερα και τον Σέξπιρ, αλλά και την πρώτη κινηματογραφική του επιτυχία, τον «Ρωμαίο και Ιουλιέτα» (1968).

Οι όπερες του Τζεφιρέλι γίνονται θρυλικές και τον ενθρονίζουν στην κορυφή των σκηνοθετών, καθώς η μεγαλομανία και η τελειομανία του αφήνουν γερή παρακαταθήκη στο κλασικό τραγούδι. Ακόμα και ζωντανά ζώα πλαισίωναν τις στρατιές των τραγουδιστών και χορευτών του, για τέτοιο πρωτόγνωρο υπερθέαμα μιλάμε. Η Metropolitan Opera της Νέας Υόρκης του ανήκει πια! Την ίδια εποχή γίνεται καρδιακός φίλος με τη Μαρία Κάλλας και μαζί οργώνουν τώρα τις μεγαλύτερες λυρικές σκηνές Ευρώπης και ΗΠΑ.

Παρά το γεγονός ότι οι ταινίες του δεν θα συναντήσουν την ίδια ανεπανάληπτη απήχηση όπως τα θεατρικά του, η μίνι τηλεοπτική σειρά του «Ιησούς από τη Ναζαρέτ», που βγήκε σε πέντε επεισόδια το 1977, αποκάλυπτε όλα τα στοιχεία του έργου του: την εξαντλητική έρευνα, την έμφαση στη λεπτομέρεια και τον σεβασμό στην ιστορικότητα. Η σειρά θα γίνει όπως ξέρουμε ένα σύγχρονο κλασικό, καθώς παίζεται κάθε Πάσχα ανελλιπώς στα μήκη και τα πλάτη της οικουμένης…

Ο «Ιησούς από τη Ναζαρέτ»

Ήταν λίγο πριν από τα Χριστούγεννα του 1973 όταν ανέλαβε ο Τζεφιρέλι το πλέον μεγαλόπνοο έργο της καριέρας του, τη μεταφορά της ζωής του Ιησού Χριστού που ήθελε να χρηματοδοτήσει η κρατική ιταλική τηλεόραση. Ακόμα και ο Πάπας Παύλος ΣΤ’ είχε ευλογήσει την τηλεοπτική μεταφορά του Ιησού, η παραγωγή κρίθηκε λοιπόν νευραλγικής σημασίας (ο Τζεφιρέλι είπε αργότερα ότι η εμπλοκή του Ποντίφικα ήταν αποφασιστική για να υπερπηδούνται εμπόδια και να εξομαλύνεται η γνώριμη έλλειψη κονδυλίων!).

Οι ιταλοί παραγωγοί ήθελαν αρχικά τον περίφημο σουηδό σκηνοθέτη Ίνγκμαρ Μπέργκμαν να γυρίσει τη σειρά, αν και θεωρήθηκε τελικά πολύ αβάν-γκαρντ για την ιταλική τηλεόραση, κι έτσι προκρίθηκε η επιλογή του Τζεφιρέλι, ο οποίος είχε ήδη απολαύσει εμπορική και καλλιτεχνική επιτυχία με τις διασκευές στα σεξπιρικά «Το ημέρωμα της στρίγγλας» (1966) και «Ρωμαίος και Ιουλιέτα» (1968), αλλά και τη μεγάλη θεατρική και οπερετική του καριέρα.

Ο Τζεφιρέλι το σκεφτόταν μάλιστα αρχικά και δεν έλεγε να πει το μεγάλο «ναι», μέχρι να του κάνουν τουλάχιστον την οικονομική προσφορά που δεν σήκωνε «όχι». Όταν αποδέχτηκε την πρόταση, τα πράγματα κυλούσαν «σαν να είχαν ούριο άνεμο στα πανιά», όπως είπε σε συνέντευξή του το 2007. Ο Φράνκο δεσμεύτηκε να γυρίσει τη συνολικής διάρκειας 371 λεπτών βιογραφία του Ιησού με έμφαση στην ιστορική ακρίβεια, παρέχοντας μικρές λεπτομέρειες και στιγμιότυπα που θα φώτιζαν τη ζωή του Σωτήρα.

Ποτέ άλλοτε δεν είχαν επενδυθεί τέτοια ποσά στην αναβίωση της Μέσης Ανατολής του 1ου αιώνα, ούτε βέβαια και είχε ματαγίνει τέτοια έρευνα για τηλεοπτικό προϊόν: ιστορικοί ερευνητές και βιβλικοί μελετητές επιστρατεύτηκαν από τις τέσσερις γωνιές της οικουμένης, καθώς ο Τζεφιρέλι είχε δεσμευτεί να φτιάξει μια βιογραφία που θα ήταν «αποδεκτή απ’ όλα τα χριστιανικά δόγματα, τις θρησκείες, ακόμα και τους μη πιστούς».
Πηγή
Tromaktiko