2016-05-03 12:04:07
Ρεπορτάζ του newsbeast.gr για το ακανθώδες ζήτημα του Εθνικού Συστήματος Υγείας
Η διαδρομή που θα σας περιγράψουμε στη συνέχεια παρουσιάζει πολλές διακλαδώσεις. Πρόκειται για την υπόθεση κατασκευής του εργοστασίου κλασματοποίησης πλάσματος στους Θρακομακεδόνες Αττικής, η οποία ξεκίνησε να ξετυλίγεται το 1999.
Ρεπορτάζ: Γιώργος Λαμπίρης
Φωτογραφίες: Γιάννης Κέμμος
Τότε συγχρηματοδοτήθηκε από το Β’ Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά και από εθνικούς πόρους η κατασκευή του Εθνικού Κέντρου Αιμοδοσίας, το νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου στο οποίο υπάγεται το Εργοστάσιο Πλάσματος.
Η σύσταση του Κέντρου Αιμοδοσίας και το πρόστιμο από την Ε.Ε.
Σε ό,τι αφορά τη σύσταση του Κέντρου Αιμοδοσίας συστάθηκε με χαρακτηριστική καθυστέρηση το 2005, ενώ τα εγκαίνιά το πραγματοποιήθηκαν το 2006. Σχετικά με τη λειτουργία του ψηφίστηκε νόμος, ο οποίος προέβλεπε τη «θέσπιση προτύπων ποιότητας και ασφάλειας για τη συλλογή, τον έλεγχο, την αποθήκευση και τη διανομή ανθρώπινου αίματος και συστατικών του αίματος», κατά τα ευρωπαϊκά πρότυπα.
Μάλιστα, για την καθυστέρηση ένταξης της κοινοτικής οδηγίας 2002/98/ΕΚ στην ελληνική νομοθεσία το ελληνικό δημόσιο κλήθηκε να πληρώσει πρόστιμο.
Η χρηματοδότηση του Εργοστασίου Πλάσματος δεν προβλεπόταν ποτέ να γίνει από την Ευρώπη
Σε ό,τι αφορά το Εργοστάσιο Κλασματοποίησης Πλάσματος χτίστηκε στις ίδιες εγκαταστάσεις χωρίς έως και σήμερα να λειτουργήσει ποτέ. Και παρά το γεγονός ότι αρκετοί έχουν την εντύπωση ότι το έργο προβλεπόταν από το Β’ Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης, στην πραγματικότητα δεν αναφερόταν σε κανένα σημείο ότι τα χρήματα που θα δίνονταν από την Ευρωπαϊκή Ένωση για τη συγχρηματοδότηση του έργου, θα προορίζονταν και για τη δημιουργία του Εργοστασίου Πλάσματος.
Χαρακτηριστική άλλωστε είναι η ερώτηση της πρώην ευρωβουλευτίνας του ΠΑΣΟΚ, Μαρίας Ματσούκα, το 2007 προς την επίτροπο Hubner. Στην ερώτησή της η ελληνίδα ευρωβουλευτής έθετε ερωτήματα αναφορικά με τη λειτουργία και τις ελλείψεις του Εθνικού Κέντρου Αιμοδοσίας.
Στην απάντησή της η επίτροπος ανέφερε χαρακτηριστικά ότι: «Οι επιχειρησιακές δραστηριότητες του κέντρου, όπως η μεταφορά και η αποθήκευση ανθρώπινου πλάσματος στις οποίες αναφέρεται η αξιότιμη βουλευτής, δεν αποτέλεσαν αντικείμενο κοινοτικής συγχρηματοδότησης. Κατά συνέπεια πρέπει να απευθύνεται στις ελληνικές αρχές».
Ήταν αναγκαία η κατασκευή του Εργοστασίου Πλάσματος;
Από το γεγονός αυτό, όσο και από τις διατάξεις περί χρηματοδότησης του Β’ ΚΠΣ για τις εγκαταστάσεις του Εθνικού Κέντρου Αιμοδοσίας, προκύπτουν εύλογα ερωτήματα που αφορούν στην αναγκαιότητα ή όχι της κατασκευής του Εργοστασίου Πλάσματος. Μήπως δημιουργήθηκε για λόγους πολιτικού εντυπωσιασμού θα αναρωτηθείτε ενδεχομένως; Ίσως για λόγους που σχετίζονται με άλλου είδους σκοπιμότητες, ίσως να σπεύσετε να ρωτήσετε κάποιοι άλλοι; Τα αναπάντητα ερωτήματα που προκύπτουν από τη συγκεκριμένη υπόθεση είναι πολλά και ετερόκλητα.
Παραλαβή του Εργοστασίου Πλάσματος μόνο στα χαρτιά
Ένα ακόμα ζήτημα που αναδύεται στην επιφάνεια από τη συγκεκριμένη υπόθεση, αφορά στο γεγονός ότι -όπως σημειώνει η σημερινή πρόεδρος του ΕΚΕΑ, Χάρις Ματσούκα- μπορεί διοικητικά το Εργοστάσιο Πλάσματος να έχει παραληφθεί από το Ε.ΚΕ.Α., ωστόσο επισήμως δεν υπάρχει κανένα έγγραφο, το οποίο να αποδεικνύει ότι το έργο έχει αποπερατωθεί. Όταν ρωτάμε την πρόεδρο κατά πόσο η παραλαβή του Εργοστασίου από το Κέντρο Αιμοδοσίας έγινε μόνο στα χαρτιά, εκείνη απαντάει θετικά.
«Θεωρητικά το Εργοστάσιο έχει ολοκληρωθεί. Ωστόσο ένα χαρτί που να βεβαιώνει ότι έχει ολοκληρωθεί δεν υπάρχει», σημειώνει χαρακτηριστικά.
Στη συνέχεια του ρεπορτάζ ανακύπτουν αρκετά ακόμα ζητήματα. Όπως το εάν θα μπορούσε η Ελλάδα να υποστηρίξει τις 100.000 μονάδες πλάσματος αίματος το χρόνο -με βάση τον πληθυσμό της- καθώς αυτή θα ήταν η παραγωγική δυναμική του Εργοστασίου Πλάσματος. Ένα ακόμα ζήτημα όμως είναι και το εάν η χώρα μας θα είχε τελικά συμφέρον από τη λειτουργία του εργοστασίου ή όχι.
Βουλευτές Ποταμιού: Εξοικονόμηση 80.000.000 το χρόνο
Σε ερώτηση τους πάντως, 4 βουλευτές του Ποταμιού (Αμυράς, Δανέλλης, Μπαργιώτας, Ψαριανός) υποστηρίζουν ότι το εργοστάσιο θα μπορούσε να εξοικονομεί 80.000.000 το χρόνο. Όσα δηλαδή δαπανά για την εισαγωγή προϊόντων πλάσματος από το εξωτερικό αυτή τη στιγμή.
Οι συμβάσεις συντήρησης με κόστος 120.000 ευρώ το μήνα
Οι ίδιοι βουλευτές υποστηρίζουν ότι εκτός από την καθυστέρηση λειτουργίας του Ε.ΚΕ.Α. ακολούθησαν μία σειρά από γεγονότα. Όπως η ανάθεση της συντήρησής του από το 2005 και ύστερα, με την πρώτη τρίμηνη ανάθεση συντήρησης των εγκαταστάσεων στον κατασκευαστή. Στη συνέχεια οι διοικήσεις του Κέντρου Αιμοδοσίας ανανέωσαν την αρχική σύμβαση συντήρησης έως το τέλος του 2008 με μηνιαίο κόστος συντήρησης 120.000 ευρώ το μήνα, με απευθείας ανάθεση.
Ετήσιο κόστος συντήρησης 999.000 ευρώ
Ακολούθησε ανοιχτός διαγωνισμός το 2008 από το υπουργείο Υγείας για την εκ νέου ανάθεση της συντήρησης και προϋπολογισμό 999.000 ανά έτος. Όπως σημειώνουν οι βουλευτές, ο προϋπολογισμός του έργου ήταν κατά 1.000 ευρώ μικρότερος από το όριο του νόμου για τη διενέργεια προσυμβατικού ελέγχου από το Ελεγκτικό Συνέδριο.
Τελικά η σύμβαση συντήρησης υπεγράφη με τον ανάδοχο, ο οποίος εγκαταστάθηκε τον Αύγουστο του 2009 με ισχύ 1+1 χρόνο και προέβλεπε ότι θα διέθετε στο ΕΚΕΑ προσωπικό 18 ατόμων διαφόρων ειδικοτήτων.
Η συντήρηση που κόστιζε 120.000 το μήνα, ξαφνικά κόστισε 15.000 ευρώ
Τον Ιούνιο του 2010, με βάση τα ίδια στοιχεία, η τεχνική υπηρεσία του ΕΚΕΑ εισηγείται στην πολιτική ηγεσία του υπουργείου Υγείας την ανανέωση της σύμβασης που έληγε για έναν ακόμα χρόνο. Η πρόταση προέβλεπε τη μείωση προσωπικού του εργολάβου καθώς και χαμηλότερο κόστος κατά 250.000 ευρώ σε σχέση με την προηγούμενη σύμβαση των 999.000 ευρώ. Τότε το υπουργείο ζήτησε την επαναπροκήρυξη του σχετικού διαγωνισμού, δεδομένου ότι θεώρησε πως η χρηματική προσφορά ανάληψης του έργου συντήρησης ήταν ιδιαίτερα υψηλή. Έτσι, μετά το νέο διαγωνισμό που πραγματοποιήθηκε, ο ίδιος εργολάβος υπέγραψε σύμβαση με προσφορά μόλις 15.000 ευρώ το μήνα, σε αντίθεση με την αρχική σύμβαση των 120.000 ευρώ το μήνα.
Ξένος εμπειρογνώμονας για να κρίνει τη λειτουργικότητα ενός εγκαταλειμμένου έργου
Αυτή τη στιγμή πάντως όπως ανέφερε στο newsbeast.gr, η πρόεδρος του Ε.ΚΕ.Α., Χάρις Ματσούκα, ήρθε στην Ελλάδα ολλανδός εμπειρογνώμονας της Διεθνούς Ένωσης Κλασματοποίησης Πλάσματος (International Plasma Fractionation Association). Σκοπός της επίσκεψής του ήταν να διαπιστώσει και να δώσει αναφορά -η οποία αναμένεται- για το εάν μπορεί να λειτουργήσει μετά από τόσα χρόνια απραξίας το εργοστάσιο, εάν είναι συμφέρουσα η λειτουργία του και τι χρειάζεται για να λειτουργήσει, εφόσον κάτι τέτοιο συμβεί.
Όπως υποστηρίζει μεταξύ άλλων η πρόεδρος του ΕΚΕΑ, ο συγκεκριμένος άνθρωπος ήρθε στην Ελλάδα αμισθί και εφόσον χρειαστεί θα ανατεθεί σε ειδική επιτροπή εμπειρογνομώνων επ’ αμοιβή η συνεκτίμηση της κατάστασης.
«Έρευνες αγοράς» για το εάν συμφέρει η κλασματοποίηση πλάσματος
Ωστόσο δεν είναι η πρώτη φορά όλα αυτά τα χρόνια που ειδική επιτροπή πληρώνεται για να εκτιμήσει τη λειτουργικότητα του Εργοστασίου Κλασματοποίησης Πλάσματος.
Το Μάρτιο του 2011 αποφασίζεται η έγκριση δαπάνης 10.000 ευρώ πλέον ΦΠΑ για την «εξεύρεση βέλτιστης οικονομικά λύσης για την κλασματοποίηση του ελληνικού πλάσματος».
Δείτε εδώ το σχετικό έγγραφο.
Λίγο αργότερα, τον Απρίλιο του 2011, όπως προκύπτει από σχετικό έγγραφο, εγκρίθηκε δαπάνη 15.000 ευρώ πλέον ΦΠΑ για την «υλοποίηση έρευνας αγοράς και την εξεύρεση βέλτιστης οικονομικά λύσης για την κλασματοποίηση του ελληνικού πλάσματος».
Δείτε εδώ το σχετικό έγγραφο.
Ερώτηση Χουντή στην Κομισιόν για «όργιο κακοδιαχείρισης και σπατάλης»
Πρόσφατα, ο ανεξάρτητος ευρωβουλευτής, Νίκος Χουντής, απηύθυνε και εκείνος ερώτηση προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, καταγγέλλοντας «όργιο κακοδιαχείρισης και σπατάλης». Ο ίδιος υποστήριζε ότι συνολικά δαπανήθηκαν μέχρι στιγμής για την κατασκευή και τη συντήρησή του Εργοστασίου, 16 εκατομμύρια ευρώ. Αυτή τη στιγμή πάντως αναμένεται η σχετική απάντηση της Επιτροπής.
Σε κάθε περίπτωση όταν ζητήσαμε από εκείνον περισσότερες πληροφορίες μας παρέπεμψε αποκλειστικά στο περιεχόμενο της ερώτησής του χωρίς να σχολιάσει το παραμικρό πέραν αυτής.
Τι απαντάει η πρόεδρος του Εθνικού Κέντρου Αιμοδοσίας
Στο πλαίσιο του ρεπορτάζ -όπως προείπαμε- επικοινωνήσαμε με την πρόεδρο του ΕΚΕΑ, Μαρία Ματσούκα, αναζητώντας απαντήσεις. Παραθέτουμε τόσο τις ερωτήσεις που τέθηκαν στην ίδια όσο και τις απαντήσεις που έδωσε εκείνη, αυτολεξεί, έτσι ώστε να μην υπάρξει καμία παρερμηνεία γύρω από το ακανθώδες αυτό ζήτημα.
- Κυρία Ματσούκα γιατί μέχρι στιγμής δεν έχει λειτουργήσει το Εργοστάσιο Κλασματοποίησης Πλάσματος, παρά το γεγονός ότι η κατασκευή του ολοκληρώθηκε το Σεπτέμβριο του 2002;
«Το Εθνικό Κέντρο Αιμοδοσίας παρέλαβε διοικητικά το έργο το 2005. Ωστόσο επίσημη περαίωση του έργου δεν έχει γίνει από τη ΔΕΠΑΝΟΜ (Δημόσια Επιχείρηση Ανέγερσης Νοσηλευτικών Μονάδων). (Διευκρίνιση: Η ΔΕΠΑΝΟΜ έχει καταργηθεί καθότι συγχωνεύθηκε με τροπολογία μαζί με τον ΟΣΚ και τη ΘΕΜΙΣ στον νέο ενιαίο φορέα με τη ονομασία Κτιριακές Εγκαταστάσεις το 2013)».
- Αυτό τι σημαίνει πρακτικά κυρία Ματσούκα;
«Ό,τι καταλαβαίνετε… Έχει γίνει διοικητική παραλαβή -μόνο στα χαρτιά- το 2006».
- Επομένως από αυτό καταλαβαίνω -με βάση τα όσα μου λέτε- ότι το Εργοστάσιο Κλασματοποίησης δεν έχει καν ολοκληρωθεί;
«Δεν είμαστε σε θέση να το γνωρίζουμε. Θεωρητικά έχει ολοκληρωθεί. Ωστόσο ένα χαρτί που να βεβαιώνει το γεγονός ότι έχει ολοκληρωθεί δεν υπάρχει.
Σε κάθε περίπτωση το υπουργείο Υγείας, από πέρυσι, με εντολή του κυρίου Ξανθού, ο οποίος τότε ήταν αναπληρωτής υπουργός, έχει μεριμνήσει για τη διερεύνηση του θέματος του εργοστασίου, έτσι ώστε να κληθούν εμπειρογνώμονες από το εξωτερικό να το ελέγξουν. Διάθεση του υπουργείου είναι να διερευνηθεί το πού ακριβώς βρισκόμαστε αναφορικά με τη συγκεκριμένη υπόθεση».
- Ήρθαν εμπειρογνώμονες;
«Αυτό που μπορώ να σας πω είναι ότι ανέλαβα τη διοίκηση από τον Ιούλιο του 2015. Κινήσαμε άμεσα τη διαδικασία, είχαμε πολλές επαφές με τους ξένους, και ήρθε ένας από αυτούς πριν από μία εβδομάδα, παρουσία εκπροσώπου του υπουργείου. Ο συγκεκριμένος άνθρωπος είδε το εργοστάσιο και αναμένουμε αναφορά σχετικά με την κατάστασή του. Στη συνέχεια θα εισηγηθούμε και εμείς στο υπουργείο για το πώς πρέπει να προχωρήσουμε».
- Από ποιο φορέα προερχόταν ο συγκεκριμένος εμπειρογνώμονας;
«Ο συγκεκριμένος συνάδελφος ήταν από τη Διεθνή Ένωση Κλασματοποίησης Πλάσματος (International Plasma Fractionation Association) με έδρα την Ολλανδία. Σε αυτήν υπάγονται όλοι οι δημόσιοι οργανισμοί των χωρών που διαθέτουν εργοστάσια πλάσματος».
- Πώς από τη στιγμή που υποτίθεται ότι το Εθνικό Κέντρο Αιμοδοσίας έχει παραλάβει διοικητικά ένα έργο, το εργοστάσιο επί της ουσίας δεν μπορεί να λειτουργήσει;
«Εγώ δεν είπα εάν είναι ή δεν είναι έτοιμο. Δεν το γνωρίζω. Δεν διαθέτω ικανότητα εμπειρογνωμοσύνης στα εργοστάσια κλασματοποίησης πλάσματος. Είναι κάτι που πρέπει να εκτιμηθεί από ειδικούς εμπειρογνώμονες. Πρόκειται για ένα έργο πολλών ετών, το οποίο δεν έχει τεθεί ποτέ σε λειτουργία».
- Ενδέχεται να χρειαστούν επιπλέον χρήματα για να μπορέσει να λειτουργήσει η συγκεκριμένη εγκατάσταση;
«Φαντάζομαι πως ναι…»
- Θα επιμείνω στο προηγούμενο ερώτημά μου. Γιατί δεν λειτούργησε έως και σήμερα; Με δεδομένο το γεγονός ότι βρίσκεστε στη θέση της προέδρου του Εθνικού Κέντρου Αιμοδοσίας από τον Ιούλιο του 2015 πιστεύω πως γνωρίζετε το γιατί «Δεν μπορώ να σας το απαντήσω αυτό. Φαντάζομαι ότι είναι ένα πολιτικό θέμα και πολιτικά θα πρέπει να λυθεί. Εκτιμώ ότι η πολιτική ηγεσία θα επιληφθεί».
- Υπήρξαν όμως και δαπάνες συντήρησης σε όλο αυτό το διάστημα…
«Κοιτάξτε. Υπάρχει ένας ηλεκτρομηχανικός μηχανισμός ο οποίος λειτουργεί, υπάρχουν ψυγεία τα οποία λειτουργούν. Υπό αυτή την έννοια (το Εργοστάσιο) έχει κάποιο κόστος συντήρησης. Έχουμε ψυγεία τα οποία βρίσκονται σε λειτουργία. Βεβαίως το εργοστάσιο πλάσματος έχει κοινό ηλεκτροδοτικό μηχανισμό με όλο το έργο (με το Εθνικό Κέντρο Αιμοδοσίας).
Οπότε για να έχουμε και εμείς ρεύμα αλλά και για να λειτουργεί το κέντρο αίματος το οποίο έχει σημαντική παραγωγή και ελέγχει τις μισές ποσότητες αίματος της χώρας, οφείλει να λειτουργεί και να συντηρείται και το εργοστάσιο πλάσματος».
- Πόσα χρήματα χάνουμε από τη μη παραγωγή πλάσματος, κι ενώ είμαστε αναγκασμένοι να εισάγουμε τα παράγωγά του από το εξωτερικό;
«Δεν είναι κάτι εύκολα αποτιμήσιμο αυτό που με ρωτάτε. Προφανώς προμηθευόμαστε προϊόντα από τη διεθνή φαρμακοβιομηχανία. Πρέπει όμως να σας πως ότι επρόκειτο για ένα μεγαλεπήβολο έργο όταν δημιουργήθηκε. Το εργοστάσιο πλάσματος για να λειτουργεί επωφελώς όμως, θα πρέπει να χειρίζεται μεγάλο όγκο πλασμάτος, κάτι που δεν ήταν προφανές ότι θα μπορούσε η χώρα μας να συγκεντρώσει. Επομένως θα χρειάζονταν συνεργασία και με άλλες χώρες».
- Κάτι που σημαίνει ότι θα έπρεπε ούτως ή άλλως να φέρναμε πλάσμα από το εξωτερικό.
«Ενδεχομένως….»
- Δεν αποκλείεται όμως η λειτουργία του να μας είχε απαλλάξει από ένα μέρος εξόδων, τα οποία μας επιβαρύνουν αυτή τη στιγμή.
«Πιθανότατα ναι. Η ακριβής αποτίμηση δεν μπορεί να είναι σαφής, καθώς αποτελεί συνισταμένη πολλών παραγόντων».
- Εισάγουμε πάντως ποσότητες πλάσματος αυτή τη στιγμή. Έτσι δεν είναι;
«Όχι. Δεν εισάγουμε πλάσμα. Για την ακρίβεια αγοράζουμε φαρμακευτικά προϊόντα, τα οποία είναι παράγωγα πλάσματος, όπως η γ’ σφαιρίνη, λευκωματίνη, παράγοντες πήξεως».
- Τι συμβαίνει με την εισαγωγή αίματος; Είναι κάτι για το οποίο επίσης έχουν ακουστεί πολλά.
«Επειδή ακούγεται πάρα πολύ το θέμα με την εισαγωγή αίματος και με ενοχλεί, θα σας απαντήσω ότι εισάγουμε -δυστυχώς- κάποιες ποσότητες από τον ελβετικό Ερυθρό Σταυρό. Ωστόσο οι ποσότητες είναι μικρές. Παρόά αυτά το γεγονός δεν είναι προς τιμήν μας και θα πρέπει σταδιακά να μπορέσουμε να σταματήσουμε να εισάγουμε. Το ποσοστό εισαγωγής ανέρχεται στο 5% της συνολικής ποσότητας του αίματος που συλλέγεται και χρησιμοποιείται στη χώρα, το οποίο ανέρχεται στις 550.000 μονάδες. Από τις 550.000 μονάδες, οι 26.000 από αυτές αποτελούν προϊόν εισαγωγής.
Αυτό το αίμα χρησιμοποιείται για ασθενείς με μεσογειακή αναιμία και είναι μία παλιά σύμβαση της χώρας μας με τον ελβετικό Ερυθρό Σταυρό, η οποία ξεκίνησε στη δεκαετία του ’70, όταν σταμάτησε η αμειβόμενη αιμοδοσία στην Ελλάδα. Τότε επειδή επικρατούσε το δικαιολογημένο άγχος ότι δεν θα καλύπτονταν οι ανάγκες των ασθενών με μεσογειακή αναιμία από τους εθελοντές, υπεγράφη η συγκεκριμένη σύμβαση. Αυτή τη στιγμή το ¼ των μονάδων αίματος που απαιτούνται πανελλαδικά, χρησιμοποιούνται για τις ανάγκες των ατόμων που πάσχουν από μεσογειακή αναιμία».
- Στέλνουμε προς φύλαξη πλάσμα στο εξωτερικό;
«Όχι δεν στέλνουμε».
- Δηλαδή δεν υπάρχει καμία δαπάνη για φύλαξη πλάσματος σε άλλες χώρες;
«Παλαιότερα είχαμε ένα συμβόλαιο κλασματοποίησης πλάσματος με έναν ελβετικό οργανισμό, το οποίο δεν υφίσταται πλέον».
- Πέρα από τους πολιτικούς λόγους, ποιοι άλλοι λόγοι εμπόδισαν τη λειτουργία του εργοστασίου πλάσματος στην Ελλάδα;
«Δε λειτούργησε ποτέ. Δεν μπορώ όμως να γνωρίζω το γιατί».
- Σας ρωτάω καθότι βρίσκεστε σε μία νευραλγική θέση και δεν μπορεί να μη γνωρίζετε τι συμβαίνει.
«Δεν είναι αρμοδιότητά μου να σας απαντήσω σε αυτή την ερώτηση. Πρόκειται για μία ιστορία δεκαετίας. Μπορείτε να αντιληφθείτε ότι προφανώς υπάρχουν ευθύνες για το γεγονός ότι παραμένει ακόμα κλειστό. Ελπίζω ότι αυτή τη στιγμή το υπουργείο Υγείας θέλει να δώσει λύση στο συγκεκριμένο ζήτημα. Πρέπει να αποτιμήσουμε προσεκτικά ποια είναι η κατάσταση, τι κόστος και τι όφελος θα υπάρξει και να ληφθεί μία απόφαση, η οποία θα είναι η καλύτερη για τη χώρα».
- Αναλαμβάνοντας τη θέση της προέδρου του ΕΚΕΑ, δεν γνωρίζατε πως ακριβώς έχει η κατάσταση;
«Γνώριζα ένα μεγάλο μέρος της όλης ιστορίας. Ήρθα αποφασισμένη να κάνω ό,τι μπορώ για να δοθεί λύση».
- Γιατί αναλάβατε;
«Ανέλαβα επειδή μου ανέθεσε το υπουργείο Υγείας τη συγκεκριμένη ευθύνη».
- Παρά το γεγονός ότι γνωρίζατε τι συμβαίνει, εσείς προτιμήσατε να δεχθείτε τη θέση;
«Πιστεύω ότι η αιμοδοσία της χώρας πρέπει να γίνει αντάξια αιμοδοσιών του εξωτερικού. Το σύστημα χρειάζεται αναδιοργάνωση στο σύνολό του, στο πλαίσιο ενός συνολικού σχεδιασμού για την αναδιοργάνωση του συστήματος υγείας, την οποία ήδη επιχειρούμε. Νομίζω ότι το κομμάτι της αιμοδοσίας είναι νευραλγικό, δεδομένου ότι αποτελεί τον ιστό του συστήματος υγείας. Δεν μπορεί να υπάρξει χειρουργείο χωρίς αιμοδοσία, δεν μπορεί να υπάρχει κάλυψη πολυτραυματιών, δεν μπορούν να καλυφθούν οι αιματολογικοί και ογκολογικοί ασθενείς. Η αιμοδοσία είναι ο ιστός, πάνω στον οποίο κινούνται όλα τα νοσοκομεία. Νομίζω ότι είναι μεγάλο έργο το να καταφέρουμε να κάνουμε το συγκεκριμένο τομέα καλύτερο».
- Πόσο πιθανό είναι να μπει ιδιώτης για να λειτουργήσει το εργοστάσιο πλάσματος;
«Δεν θα το κρίνω εγώ αυτό. Είναι απόφαση της πολιτικής ηγεσίας. Τα ΣΔΙΤ είναι ένας τρόπος να λειτουργούν διάφοροι τομείς της οικονομίας. Είναι προφανώς ένα ενδεχόμενο».
- Ποιος είναι ο ρόλος του ΕΚΕΑ;
«Το Εθνικό Κέντρο Αιμοδοσίας είναι ένα Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου, ο οποίος βρίσκεται υπό τη σκέπη του υπουργείου Υγείας. Ο ρόλος του είναι η ανάπτυξη και η εισήγηση ενός εθνικού συστήματος αιμοδοσίας προς τον υπουργό Υγείας. Όλα δηλαδή όσα αφορούν τον τρόπο με τον οποίο συλλέγεται το αίμα, προσελκύονται οι αιμοδότες, ελέγχεται το αίμα αναφορικά με τις εθνικές προδιαγραφές και την εναρμόνισή του με τις ευρωπαϊκές οδηγίες. Όλα όσα σας ανέφερα σε συνδυασμό με το σχεδιασμό των αιμοδοσιών της χώρας είναι αρμοδιότητες του Εθνικού Κέντρου Αιμοδοσίας.
Μέχρι στιγμής διαθέταμε ένα σύστημα αιμοδοσίας πολυδιασπασμένομ παρά το γεγονός ότι είχαμε μερικά φωτεινά παραδείγματα αιμοδοσίας στην Ελλάδα. Ωστόσο δεν υπήρχε μία συγκεντρωποιημένη δομή κάτι που αποτελούσε υποχρέωσή μας με βάση τις ευρωπαϊκές ντιρεκτίβες, εδώ και πολλά χρόνια και μέχρι στιγμής δεν έχει υλοποιηθεί. Θεωρώ ωστόσο ότι βρισκόμαστε σε καλό δρόμο για να το πετύχουμε.
Αυτή τη στιγμή έχουμε συγκεντρωποιήσει το σύστημα, εξορθολογίζοντας τις δαπάνες. Είναι γεγονός ο συγκεντροποιημένος έλεγχος του αίματος με μοριακές τεχνικές για ιούς και μεταδιδόμενα νοσήματα, κάτι που ξεκίνησε από το 2012 και ολοκληρώθηκε το 2013. Η συγκεκριμένη διαδικασία ακολουθείται σε τέσσερα κέντρα αίματος της Ελλάδας: στην Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη,την Κρήτη και την Πάτρα. Μέχρι στιγμής από το μοριακό έλεγχο εξοικονομήθηκαν 25.000.000 ευρώ.
Παράλληλα βρίσκεται σε εξέλιξη διαγωνισμός για τη συγκεντροποίηση του ελέγχου του αίματος με ορολογικές τεχνικές. Από τον ορολογικό έλεγχο θα αναμένεται να εξοικονομηθούν περίπου 15.000.000 ευρώ ανά έτος.
Μόνο το 52% στην Ελλάδα είναι εθελοντές αιμοδότες
Πρόθεσή μας είναι, με τη στήριξη του υπουργείου Υγείας να προχωρήσουμε στον επανασχεδιασμό του συστήματος αιμοδοσίας της χώρας. Ευελπιστούμε ότι θα αποκτήσουμε καλύτερες υπηρεσίες, βελτιωμένες μεθόδους συλλογής και ελέγχου του αίματος, ενώ αναμένουμε την αύξηση του αριθμού των εθελοντών δοτών. Είναι χαρακτηριστικό ότι η χώρα μας είναι αρκετά πίσω σε αυτό τον τομέα σε σχέση με το εξωτερικό. Μόλις το 52% των αιμοδοτών είναι εθελοντές, ενώ διαθέτουμε ποσοστό 48% σε δότες αντικατάστασης (συγγενείς). Αντιθέτως στην Ευρώπη το 100% της αιμοδοσίας αποτελείται από εθελοντές δότες. Αυτή τη στιγμή αναπτύσσουμε ένα ηλεκτρονικό μητρώο καταγραφής των εθελοντών, γεγονός το οποίο μας διευκολύνει να έχουμε σαφή αποτίμηση των αιμοδοτών».
Τι απαντάει για το θέμα ο βουλευτής του Ποταμιού, Σπύρος Δανέλλης
Ο κύριος Δανέλλης ήταν ένας από τους 4 βουλευτές, οι οποίοι κατέθεσαν ερώτηση απευθυνόμενοι στον αναπληρωτή υπουργό Υγείας, Παύλο Πολάκη, αναφορικά με την υπόθεση. Ο ίδιος εκτιμά ότι υπάρχουν πολλές πιθανότητες η συγκεκριμένη υπόθεση να υποκινείται από συγκεκριμένες σκοπιμότητες.
- Κύριε Δανέλλη υπήρξατε ένας από τους τέσσερις βουλευτές που είχατε καταθέσει ερώτηση για το συγκεκριμένο θέμα στη Βουλή. Πώς φτάσατε και γιατί στη συγκεκριμένη κίνηση;
«Για ένα έργο το οποίο σχεδιάζεται το 1999, ολοκληρώνεται το 2002 και μέχρι σήμερα δεν έχει λειτουργήσει καθόλου, έχοντας κοστίσει περισσότερα από 11.000.000 ευρώ, ενώ η χώρα δαπανά ετησίως περί τα 80.000.000 ευρώ για εισαγωγή προϊόντων πλάσματος, όσο καλόπιστος και αν είναι κανείς, δεν μπορεί να μη σκεφτεί κανείς πως αυτή η εγκληματική αδιαφορία ίσως οφείλεται στην ανεπάρκεια και την ανικανότητα της ελληνικής γραφειοκρατίας. Ίσως όμως και σε σκοπιμότητες.
Ούτως ή άλλως το υπουργείο Υγείας και συγκεκριμένα ο πολυπράγμων αναπληρωτής υπουργός, κύριος Πολάκης, οφείλουν να εξετάσουν τι πραγματικά συμβαίνει και να πράξουν τα δέοντα».
- Έχετε λάβει κάποιες διαβεβαιώσεις σχετικά προσπάθειες που γίνονται για να λειτουργήσουν οι συγκεκριμένες εγκαταστάσεις;
«Μας είπαν -τουλάχιστον ρητορικά- ότι υπάρχει η βούληση. Και πώς θα μπορούσαν από πλευράς του υπουργείου Υγείας να απαντήσουν διαφορετικά; Συγκεκριμένες κινήσεις όμως δεν υπάρχουν».
- Έχετε διαπιστώσει συγκεκριμένες ενέργειες, οι οποίες μπορεί να αποδώσουν ευθύνες σε πολιτικά πρόσωπα και όχι μόνο;
«Δεν έχω τέτοια στοιχεία. Όμως, όπως είπα και νωρίτερα, η λογική οδηγεί στο να σκεφτεί κανείς πως όλα αυτά δεν οφείλονται στη γνωστή ανεπάρκεια και αδιαφορία, που μας οδήγησαν στη χρεοκοπία. Είναι πολύ πιθανό ότι υπάρχουν σκοπιμότητες, οι οποίες εξυπηρετούνται από τη μη λειτουργία του εργοστασίου.
Το γεγονός πάντως ότι στον ένα χρόνο από τη στιγμή που ανέλαβε η συγκεκριμένη κυβέρνηση, το μόνο που έχει γίνει είναι να συγκροτείται επιστημονική επιτροπή, η οποία θα διαπιστώσει σε ποια κατάσταση βρίσκεται το εργοστάσιο και αν μπορεί να λειτουργήσει μετά από τόσα χρόνια απραξίας, προφανώς δεν αρκεί».
- Υπάρχει συγκεκριμένη κίνηση από την πλευρά της Ευρωπαϊκής Ένωσης;
«Αναμένουμε απάντηση στην ερώτηση που κατέθεσε πρόσφατα και ο ευρωβουλευτής, Νίκος Χουντής, αναφορικά με την απραξία και την εγκληματική αμέλεια στο συγκεκριμένο ζήτημα. Προφανώς όμως το θέμα δεν έχει κλείσει. Το θέμα τώρα ανοίγει».
- Αναφερόμενος σε πιθανές σκοπιμότητες, τι όφελος θα μπορούσε να έχει κάποιος από τη μη λειτουργία του Εργοστασίου;
«Το ύψος της δαπάνης που ανέφερα προηγουμένως – περί τα 80.000.000 –αφορά στην εισαγωγή πλάσματος από το εξωτερικό. Καταλαβαίνετε ότι δημιουργεί ένα πλέγμα συμφερόντων, το οποίο θα είχε ενδιαφέρον και συμφέρον να μη λειτουργήσει ποτέ το Εργοστάσιο. Η λογική οδηγεί σε όλα αυτά που αναφέρω. Γι' αυτό το λόγο οφείλονται υπεύθυνες απαντήσεις».
medispin
Η διαδρομή που θα σας περιγράψουμε στη συνέχεια παρουσιάζει πολλές διακλαδώσεις. Πρόκειται για την υπόθεση κατασκευής του εργοστασίου κλασματοποίησης πλάσματος στους Θρακομακεδόνες Αττικής, η οποία ξεκίνησε να ξετυλίγεται το 1999.
Ρεπορτάζ: Γιώργος Λαμπίρης
Φωτογραφίες: Γιάννης Κέμμος
Τότε συγχρηματοδοτήθηκε από το Β’ Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά και από εθνικούς πόρους η κατασκευή του Εθνικού Κέντρου Αιμοδοσίας, το νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου στο οποίο υπάγεται το Εργοστάσιο Πλάσματος.
Η σύσταση του Κέντρου Αιμοδοσίας και το πρόστιμο από την Ε.Ε.
Σε ό,τι αφορά τη σύσταση του Κέντρου Αιμοδοσίας συστάθηκε με χαρακτηριστική καθυστέρηση το 2005, ενώ τα εγκαίνιά το πραγματοποιήθηκαν το 2006. Σχετικά με τη λειτουργία του ψηφίστηκε νόμος, ο οποίος προέβλεπε τη «θέσπιση προτύπων ποιότητας και ασφάλειας για τη συλλογή, τον έλεγχο, την αποθήκευση και τη διανομή ανθρώπινου αίματος και συστατικών του αίματος», κατά τα ευρωπαϊκά πρότυπα.
Μάλιστα, για την καθυστέρηση ένταξης της κοινοτικής οδηγίας 2002/98/ΕΚ στην ελληνική νομοθεσία το ελληνικό δημόσιο κλήθηκε να πληρώσει πρόστιμο.
Η χρηματοδότηση του Εργοστασίου Πλάσματος δεν προβλεπόταν ποτέ να γίνει από την Ευρώπη
Σε ό,τι αφορά το Εργοστάσιο Κλασματοποίησης Πλάσματος χτίστηκε στις ίδιες εγκαταστάσεις χωρίς έως και σήμερα να λειτουργήσει ποτέ. Και παρά το γεγονός ότι αρκετοί έχουν την εντύπωση ότι το έργο προβλεπόταν από το Β’ Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης, στην πραγματικότητα δεν αναφερόταν σε κανένα σημείο ότι τα χρήματα που θα δίνονταν από την Ευρωπαϊκή Ένωση για τη συγχρηματοδότηση του έργου, θα προορίζονταν και για τη δημιουργία του Εργοστασίου Πλάσματος.
Χαρακτηριστική άλλωστε είναι η ερώτηση της πρώην ευρωβουλευτίνας του ΠΑΣΟΚ, Μαρίας Ματσούκα, το 2007 προς την επίτροπο Hubner. Στην ερώτησή της η ελληνίδα ευρωβουλευτής έθετε ερωτήματα αναφορικά με τη λειτουργία και τις ελλείψεις του Εθνικού Κέντρου Αιμοδοσίας.
Στην απάντησή της η επίτροπος ανέφερε χαρακτηριστικά ότι: «Οι επιχειρησιακές δραστηριότητες του κέντρου, όπως η μεταφορά και η αποθήκευση ανθρώπινου πλάσματος στις οποίες αναφέρεται η αξιότιμη βουλευτής, δεν αποτέλεσαν αντικείμενο κοινοτικής συγχρηματοδότησης. Κατά συνέπεια πρέπει να απευθύνεται στις ελληνικές αρχές».
Ήταν αναγκαία η κατασκευή του Εργοστασίου Πλάσματος;
Από το γεγονός αυτό, όσο και από τις διατάξεις περί χρηματοδότησης του Β’ ΚΠΣ για τις εγκαταστάσεις του Εθνικού Κέντρου Αιμοδοσίας, προκύπτουν εύλογα ερωτήματα που αφορούν στην αναγκαιότητα ή όχι της κατασκευής του Εργοστασίου Πλάσματος. Μήπως δημιουργήθηκε για λόγους πολιτικού εντυπωσιασμού θα αναρωτηθείτε ενδεχομένως; Ίσως για λόγους που σχετίζονται με άλλου είδους σκοπιμότητες, ίσως να σπεύσετε να ρωτήσετε κάποιοι άλλοι; Τα αναπάντητα ερωτήματα που προκύπτουν από τη συγκεκριμένη υπόθεση είναι πολλά και ετερόκλητα.
Παραλαβή του Εργοστασίου Πλάσματος μόνο στα χαρτιά
Ένα ακόμα ζήτημα που αναδύεται στην επιφάνεια από τη συγκεκριμένη υπόθεση, αφορά στο γεγονός ότι -όπως σημειώνει η σημερινή πρόεδρος του ΕΚΕΑ, Χάρις Ματσούκα- μπορεί διοικητικά το Εργοστάσιο Πλάσματος να έχει παραληφθεί από το Ε.ΚΕ.Α., ωστόσο επισήμως δεν υπάρχει κανένα έγγραφο, το οποίο να αποδεικνύει ότι το έργο έχει αποπερατωθεί. Όταν ρωτάμε την πρόεδρο κατά πόσο η παραλαβή του Εργοστασίου από το Κέντρο Αιμοδοσίας έγινε μόνο στα χαρτιά, εκείνη απαντάει θετικά.
«Θεωρητικά το Εργοστάσιο έχει ολοκληρωθεί. Ωστόσο ένα χαρτί που να βεβαιώνει ότι έχει ολοκληρωθεί δεν υπάρχει», σημειώνει χαρακτηριστικά.
Στη συνέχεια του ρεπορτάζ ανακύπτουν αρκετά ακόμα ζητήματα. Όπως το εάν θα μπορούσε η Ελλάδα να υποστηρίξει τις 100.000 μονάδες πλάσματος αίματος το χρόνο -με βάση τον πληθυσμό της- καθώς αυτή θα ήταν η παραγωγική δυναμική του Εργοστασίου Πλάσματος. Ένα ακόμα ζήτημα όμως είναι και το εάν η χώρα μας θα είχε τελικά συμφέρον από τη λειτουργία του εργοστασίου ή όχι.
Βουλευτές Ποταμιού: Εξοικονόμηση 80.000.000 το χρόνο
Σε ερώτηση τους πάντως, 4 βουλευτές του Ποταμιού (Αμυράς, Δανέλλης, Μπαργιώτας, Ψαριανός) υποστηρίζουν ότι το εργοστάσιο θα μπορούσε να εξοικονομεί 80.000.000 το χρόνο. Όσα δηλαδή δαπανά για την εισαγωγή προϊόντων πλάσματος από το εξωτερικό αυτή τη στιγμή.
Οι συμβάσεις συντήρησης με κόστος 120.000 ευρώ το μήνα
Οι ίδιοι βουλευτές υποστηρίζουν ότι εκτός από την καθυστέρηση λειτουργίας του Ε.ΚΕ.Α. ακολούθησαν μία σειρά από γεγονότα. Όπως η ανάθεση της συντήρησής του από το 2005 και ύστερα, με την πρώτη τρίμηνη ανάθεση συντήρησης των εγκαταστάσεων στον κατασκευαστή. Στη συνέχεια οι διοικήσεις του Κέντρου Αιμοδοσίας ανανέωσαν την αρχική σύμβαση συντήρησης έως το τέλος του 2008 με μηνιαίο κόστος συντήρησης 120.000 ευρώ το μήνα, με απευθείας ανάθεση.
Ετήσιο κόστος συντήρησης 999.000 ευρώ
Ακολούθησε ανοιχτός διαγωνισμός το 2008 από το υπουργείο Υγείας για την εκ νέου ανάθεση της συντήρησης και προϋπολογισμό 999.000 ανά έτος. Όπως σημειώνουν οι βουλευτές, ο προϋπολογισμός του έργου ήταν κατά 1.000 ευρώ μικρότερος από το όριο του νόμου για τη διενέργεια προσυμβατικού ελέγχου από το Ελεγκτικό Συνέδριο.
Τελικά η σύμβαση συντήρησης υπεγράφη με τον ανάδοχο, ο οποίος εγκαταστάθηκε τον Αύγουστο του 2009 με ισχύ 1+1 χρόνο και προέβλεπε ότι θα διέθετε στο ΕΚΕΑ προσωπικό 18 ατόμων διαφόρων ειδικοτήτων.
Η συντήρηση που κόστιζε 120.000 το μήνα, ξαφνικά κόστισε 15.000 ευρώ
Τον Ιούνιο του 2010, με βάση τα ίδια στοιχεία, η τεχνική υπηρεσία του ΕΚΕΑ εισηγείται στην πολιτική ηγεσία του υπουργείου Υγείας την ανανέωση της σύμβασης που έληγε για έναν ακόμα χρόνο. Η πρόταση προέβλεπε τη μείωση προσωπικού του εργολάβου καθώς και χαμηλότερο κόστος κατά 250.000 ευρώ σε σχέση με την προηγούμενη σύμβαση των 999.000 ευρώ. Τότε το υπουργείο ζήτησε την επαναπροκήρυξη του σχετικού διαγωνισμού, δεδομένου ότι θεώρησε πως η χρηματική προσφορά ανάληψης του έργου συντήρησης ήταν ιδιαίτερα υψηλή. Έτσι, μετά το νέο διαγωνισμό που πραγματοποιήθηκε, ο ίδιος εργολάβος υπέγραψε σύμβαση με προσφορά μόλις 15.000 ευρώ το μήνα, σε αντίθεση με την αρχική σύμβαση των 120.000 ευρώ το μήνα.
Ξένος εμπειρογνώμονας για να κρίνει τη λειτουργικότητα ενός εγκαταλειμμένου έργου
Αυτή τη στιγμή πάντως όπως ανέφερε στο newsbeast.gr, η πρόεδρος του Ε.ΚΕ.Α., Χάρις Ματσούκα, ήρθε στην Ελλάδα ολλανδός εμπειρογνώμονας της Διεθνούς Ένωσης Κλασματοποίησης Πλάσματος (International Plasma Fractionation Association). Σκοπός της επίσκεψής του ήταν να διαπιστώσει και να δώσει αναφορά -η οποία αναμένεται- για το εάν μπορεί να λειτουργήσει μετά από τόσα χρόνια απραξίας το εργοστάσιο, εάν είναι συμφέρουσα η λειτουργία του και τι χρειάζεται για να λειτουργήσει, εφόσον κάτι τέτοιο συμβεί.
Όπως υποστηρίζει μεταξύ άλλων η πρόεδρος του ΕΚΕΑ, ο συγκεκριμένος άνθρωπος ήρθε στην Ελλάδα αμισθί και εφόσον χρειαστεί θα ανατεθεί σε ειδική επιτροπή εμπειρογνομώνων επ’ αμοιβή η συνεκτίμηση της κατάστασης.
«Έρευνες αγοράς» για το εάν συμφέρει η κλασματοποίηση πλάσματος
Ωστόσο δεν είναι η πρώτη φορά όλα αυτά τα χρόνια που ειδική επιτροπή πληρώνεται για να εκτιμήσει τη λειτουργικότητα του Εργοστασίου Κλασματοποίησης Πλάσματος.
Το Μάρτιο του 2011 αποφασίζεται η έγκριση δαπάνης 10.000 ευρώ πλέον ΦΠΑ για την «εξεύρεση βέλτιστης οικονομικά λύσης για την κλασματοποίηση του ελληνικού πλάσματος».
Δείτε εδώ το σχετικό έγγραφο.
Λίγο αργότερα, τον Απρίλιο του 2011, όπως προκύπτει από σχετικό έγγραφο, εγκρίθηκε δαπάνη 15.000 ευρώ πλέον ΦΠΑ για την «υλοποίηση έρευνας αγοράς και την εξεύρεση βέλτιστης οικονομικά λύσης για την κλασματοποίηση του ελληνικού πλάσματος».
Δείτε εδώ το σχετικό έγγραφο.
Ερώτηση Χουντή στην Κομισιόν για «όργιο κακοδιαχείρισης και σπατάλης»
Πρόσφατα, ο ανεξάρτητος ευρωβουλευτής, Νίκος Χουντής, απηύθυνε και εκείνος ερώτηση προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, καταγγέλλοντας «όργιο κακοδιαχείρισης και σπατάλης». Ο ίδιος υποστήριζε ότι συνολικά δαπανήθηκαν μέχρι στιγμής για την κατασκευή και τη συντήρησή του Εργοστασίου, 16 εκατομμύρια ευρώ. Αυτή τη στιγμή πάντως αναμένεται η σχετική απάντηση της Επιτροπής.
Σε κάθε περίπτωση όταν ζητήσαμε από εκείνον περισσότερες πληροφορίες μας παρέπεμψε αποκλειστικά στο περιεχόμενο της ερώτησής του χωρίς να σχολιάσει το παραμικρό πέραν αυτής.
Τι απαντάει η πρόεδρος του Εθνικού Κέντρου Αιμοδοσίας
Στο πλαίσιο του ρεπορτάζ -όπως προείπαμε- επικοινωνήσαμε με την πρόεδρο του ΕΚΕΑ, Μαρία Ματσούκα, αναζητώντας απαντήσεις. Παραθέτουμε τόσο τις ερωτήσεις που τέθηκαν στην ίδια όσο και τις απαντήσεις που έδωσε εκείνη, αυτολεξεί, έτσι ώστε να μην υπάρξει καμία παρερμηνεία γύρω από το ακανθώδες αυτό ζήτημα.
- Κυρία Ματσούκα γιατί μέχρι στιγμής δεν έχει λειτουργήσει το Εργοστάσιο Κλασματοποίησης Πλάσματος, παρά το γεγονός ότι η κατασκευή του ολοκληρώθηκε το Σεπτέμβριο του 2002;
«Το Εθνικό Κέντρο Αιμοδοσίας παρέλαβε διοικητικά το έργο το 2005. Ωστόσο επίσημη περαίωση του έργου δεν έχει γίνει από τη ΔΕΠΑΝΟΜ (Δημόσια Επιχείρηση Ανέγερσης Νοσηλευτικών Μονάδων). (Διευκρίνιση: Η ΔΕΠΑΝΟΜ έχει καταργηθεί καθότι συγχωνεύθηκε με τροπολογία μαζί με τον ΟΣΚ και τη ΘΕΜΙΣ στον νέο ενιαίο φορέα με τη ονομασία Κτιριακές Εγκαταστάσεις το 2013)».
- Αυτό τι σημαίνει πρακτικά κυρία Ματσούκα;
«Ό,τι καταλαβαίνετε… Έχει γίνει διοικητική παραλαβή -μόνο στα χαρτιά- το 2006».
- Επομένως από αυτό καταλαβαίνω -με βάση τα όσα μου λέτε- ότι το Εργοστάσιο Κλασματοποίησης δεν έχει καν ολοκληρωθεί;
«Δεν είμαστε σε θέση να το γνωρίζουμε. Θεωρητικά έχει ολοκληρωθεί. Ωστόσο ένα χαρτί που να βεβαιώνει το γεγονός ότι έχει ολοκληρωθεί δεν υπάρχει.
Σε κάθε περίπτωση το υπουργείο Υγείας, από πέρυσι, με εντολή του κυρίου Ξανθού, ο οποίος τότε ήταν αναπληρωτής υπουργός, έχει μεριμνήσει για τη διερεύνηση του θέματος του εργοστασίου, έτσι ώστε να κληθούν εμπειρογνώμονες από το εξωτερικό να το ελέγξουν. Διάθεση του υπουργείου είναι να διερευνηθεί το πού ακριβώς βρισκόμαστε αναφορικά με τη συγκεκριμένη υπόθεση».
- Ήρθαν εμπειρογνώμονες;
«Αυτό που μπορώ να σας πω είναι ότι ανέλαβα τη διοίκηση από τον Ιούλιο του 2015. Κινήσαμε άμεσα τη διαδικασία, είχαμε πολλές επαφές με τους ξένους, και ήρθε ένας από αυτούς πριν από μία εβδομάδα, παρουσία εκπροσώπου του υπουργείου. Ο συγκεκριμένος άνθρωπος είδε το εργοστάσιο και αναμένουμε αναφορά σχετικά με την κατάστασή του. Στη συνέχεια θα εισηγηθούμε και εμείς στο υπουργείο για το πώς πρέπει να προχωρήσουμε».
- Από ποιο φορέα προερχόταν ο συγκεκριμένος εμπειρογνώμονας;
«Ο συγκεκριμένος συνάδελφος ήταν από τη Διεθνή Ένωση Κλασματοποίησης Πλάσματος (International Plasma Fractionation Association) με έδρα την Ολλανδία. Σε αυτήν υπάγονται όλοι οι δημόσιοι οργανισμοί των χωρών που διαθέτουν εργοστάσια πλάσματος».
- Πώς από τη στιγμή που υποτίθεται ότι το Εθνικό Κέντρο Αιμοδοσίας έχει παραλάβει διοικητικά ένα έργο, το εργοστάσιο επί της ουσίας δεν μπορεί να λειτουργήσει;
«Εγώ δεν είπα εάν είναι ή δεν είναι έτοιμο. Δεν το γνωρίζω. Δεν διαθέτω ικανότητα εμπειρογνωμοσύνης στα εργοστάσια κλασματοποίησης πλάσματος. Είναι κάτι που πρέπει να εκτιμηθεί από ειδικούς εμπειρογνώμονες. Πρόκειται για ένα έργο πολλών ετών, το οποίο δεν έχει τεθεί ποτέ σε λειτουργία».
- Ενδέχεται να χρειαστούν επιπλέον χρήματα για να μπορέσει να λειτουργήσει η συγκεκριμένη εγκατάσταση;
«Φαντάζομαι πως ναι…»
- Θα επιμείνω στο προηγούμενο ερώτημά μου. Γιατί δεν λειτούργησε έως και σήμερα; Με δεδομένο το γεγονός ότι βρίσκεστε στη θέση της προέδρου του Εθνικού Κέντρου Αιμοδοσίας από τον Ιούλιο του 2015 πιστεύω πως γνωρίζετε το γιατί «Δεν μπορώ να σας το απαντήσω αυτό. Φαντάζομαι ότι είναι ένα πολιτικό θέμα και πολιτικά θα πρέπει να λυθεί. Εκτιμώ ότι η πολιτική ηγεσία θα επιληφθεί».
- Υπήρξαν όμως και δαπάνες συντήρησης σε όλο αυτό το διάστημα…
«Κοιτάξτε. Υπάρχει ένας ηλεκτρομηχανικός μηχανισμός ο οποίος λειτουργεί, υπάρχουν ψυγεία τα οποία λειτουργούν. Υπό αυτή την έννοια (το Εργοστάσιο) έχει κάποιο κόστος συντήρησης. Έχουμε ψυγεία τα οποία βρίσκονται σε λειτουργία. Βεβαίως το εργοστάσιο πλάσματος έχει κοινό ηλεκτροδοτικό μηχανισμό με όλο το έργο (με το Εθνικό Κέντρο Αιμοδοσίας).
Οπότε για να έχουμε και εμείς ρεύμα αλλά και για να λειτουργεί το κέντρο αίματος το οποίο έχει σημαντική παραγωγή και ελέγχει τις μισές ποσότητες αίματος της χώρας, οφείλει να λειτουργεί και να συντηρείται και το εργοστάσιο πλάσματος».
- Πόσα χρήματα χάνουμε από τη μη παραγωγή πλάσματος, κι ενώ είμαστε αναγκασμένοι να εισάγουμε τα παράγωγά του από το εξωτερικό;
«Δεν είναι κάτι εύκολα αποτιμήσιμο αυτό που με ρωτάτε. Προφανώς προμηθευόμαστε προϊόντα από τη διεθνή φαρμακοβιομηχανία. Πρέπει όμως να σας πως ότι επρόκειτο για ένα μεγαλεπήβολο έργο όταν δημιουργήθηκε. Το εργοστάσιο πλάσματος για να λειτουργεί επωφελώς όμως, θα πρέπει να χειρίζεται μεγάλο όγκο πλασμάτος, κάτι που δεν ήταν προφανές ότι θα μπορούσε η χώρα μας να συγκεντρώσει. Επομένως θα χρειάζονταν συνεργασία και με άλλες χώρες».
- Κάτι που σημαίνει ότι θα έπρεπε ούτως ή άλλως να φέρναμε πλάσμα από το εξωτερικό.
«Ενδεχομένως….»
- Δεν αποκλείεται όμως η λειτουργία του να μας είχε απαλλάξει από ένα μέρος εξόδων, τα οποία μας επιβαρύνουν αυτή τη στιγμή.
«Πιθανότατα ναι. Η ακριβής αποτίμηση δεν μπορεί να είναι σαφής, καθώς αποτελεί συνισταμένη πολλών παραγόντων».
- Εισάγουμε πάντως ποσότητες πλάσματος αυτή τη στιγμή. Έτσι δεν είναι;
«Όχι. Δεν εισάγουμε πλάσμα. Για την ακρίβεια αγοράζουμε φαρμακευτικά προϊόντα, τα οποία είναι παράγωγα πλάσματος, όπως η γ’ σφαιρίνη, λευκωματίνη, παράγοντες πήξεως».
- Τι συμβαίνει με την εισαγωγή αίματος; Είναι κάτι για το οποίο επίσης έχουν ακουστεί πολλά.
«Επειδή ακούγεται πάρα πολύ το θέμα με την εισαγωγή αίματος και με ενοχλεί, θα σας απαντήσω ότι εισάγουμε -δυστυχώς- κάποιες ποσότητες από τον ελβετικό Ερυθρό Σταυρό. Ωστόσο οι ποσότητες είναι μικρές. Παρόά αυτά το γεγονός δεν είναι προς τιμήν μας και θα πρέπει σταδιακά να μπορέσουμε να σταματήσουμε να εισάγουμε. Το ποσοστό εισαγωγής ανέρχεται στο 5% της συνολικής ποσότητας του αίματος που συλλέγεται και χρησιμοποιείται στη χώρα, το οποίο ανέρχεται στις 550.000 μονάδες. Από τις 550.000 μονάδες, οι 26.000 από αυτές αποτελούν προϊόν εισαγωγής.
Αυτό το αίμα χρησιμοποιείται για ασθενείς με μεσογειακή αναιμία και είναι μία παλιά σύμβαση της χώρας μας με τον ελβετικό Ερυθρό Σταυρό, η οποία ξεκίνησε στη δεκαετία του ’70, όταν σταμάτησε η αμειβόμενη αιμοδοσία στην Ελλάδα. Τότε επειδή επικρατούσε το δικαιολογημένο άγχος ότι δεν θα καλύπτονταν οι ανάγκες των ασθενών με μεσογειακή αναιμία από τους εθελοντές, υπεγράφη η συγκεκριμένη σύμβαση. Αυτή τη στιγμή το ¼ των μονάδων αίματος που απαιτούνται πανελλαδικά, χρησιμοποιούνται για τις ανάγκες των ατόμων που πάσχουν από μεσογειακή αναιμία».
- Στέλνουμε προς φύλαξη πλάσμα στο εξωτερικό;
«Όχι δεν στέλνουμε».
- Δηλαδή δεν υπάρχει καμία δαπάνη για φύλαξη πλάσματος σε άλλες χώρες;
«Παλαιότερα είχαμε ένα συμβόλαιο κλασματοποίησης πλάσματος με έναν ελβετικό οργανισμό, το οποίο δεν υφίσταται πλέον».
- Πέρα από τους πολιτικούς λόγους, ποιοι άλλοι λόγοι εμπόδισαν τη λειτουργία του εργοστασίου πλάσματος στην Ελλάδα;
«Δε λειτούργησε ποτέ. Δεν μπορώ όμως να γνωρίζω το γιατί».
- Σας ρωτάω καθότι βρίσκεστε σε μία νευραλγική θέση και δεν μπορεί να μη γνωρίζετε τι συμβαίνει.
«Δεν είναι αρμοδιότητά μου να σας απαντήσω σε αυτή την ερώτηση. Πρόκειται για μία ιστορία δεκαετίας. Μπορείτε να αντιληφθείτε ότι προφανώς υπάρχουν ευθύνες για το γεγονός ότι παραμένει ακόμα κλειστό. Ελπίζω ότι αυτή τη στιγμή το υπουργείο Υγείας θέλει να δώσει λύση στο συγκεκριμένο ζήτημα. Πρέπει να αποτιμήσουμε προσεκτικά ποια είναι η κατάσταση, τι κόστος και τι όφελος θα υπάρξει και να ληφθεί μία απόφαση, η οποία θα είναι η καλύτερη για τη χώρα».
- Αναλαμβάνοντας τη θέση της προέδρου του ΕΚΕΑ, δεν γνωρίζατε πως ακριβώς έχει η κατάσταση;
«Γνώριζα ένα μεγάλο μέρος της όλης ιστορίας. Ήρθα αποφασισμένη να κάνω ό,τι μπορώ για να δοθεί λύση».
- Γιατί αναλάβατε;
«Ανέλαβα επειδή μου ανέθεσε το υπουργείο Υγείας τη συγκεκριμένη ευθύνη».
- Παρά το γεγονός ότι γνωρίζατε τι συμβαίνει, εσείς προτιμήσατε να δεχθείτε τη θέση;
«Πιστεύω ότι η αιμοδοσία της χώρας πρέπει να γίνει αντάξια αιμοδοσιών του εξωτερικού. Το σύστημα χρειάζεται αναδιοργάνωση στο σύνολό του, στο πλαίσιο ενός συνολικού σχεδιασμού για την αναδιοργάνωση του συστήματος υγείας, την οποία ήδη επιχειρούμε. Νομίζω ότι το κομμάτι της αιμοδοσίας είναι νευραλγικό, δεδομένου ότι αποτελεί τον ιστό του συστήματος υγείας. Δεν μπορεί να υπάρξει χειρουργείο χωρίς αιμοδοσία, δεν μπορεί να υπάρχει κάλυψη πολυτραυματιών, δεν μπορούν να καλυφθούν οι αιματολογικοί και ογκολογικοί ασθενείς. Η αιμοδοσία είναι ο ιστός, πάνω στον οποίο κινούνται όλα τα νοσοκομεία. Νομίζω ότι είναι μεγάλο έργο το να καταφέρουμε να κάνουμε το συγκεκριμένο τομέα καλύτερο».
- Πόσο πιθανό είναι να μπει ιδιώτης για να λειτουργήσει το εργοστάσιο πλάσματος;
«Δεν θα το κρίνω εγώ αυτό. Είναι απόφαση της πολιτικής ηγεσίας. Τα ΣΔΙΤ είναι ένας τρόπος να λειτουργούν διάφοροι τομείς της οικονομίας. Είναι προφανώς ένα ενδεχόμενο».
- Ποιος είναι ο ρόλος του ΕΚΕΑ;
«Το Εθνικό Κέντρο Αιμοδοσίας είναι ένα Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου, ο οποίος βρίσκεται υπό τη σκέπη του υπουργείου Υγείας. Ο ρόλος του είναι η ανάπτυξη και η εισήγηση ενός εθνικού συστήματος αιμοδοσίας προς τον υπουργό Υγείας. Όλα δηλαδή όσα αφορούν τον τρόπο με τον οποίο συλλέγεται το αίμα, προσελκύονται οι αιμοδότες, ελέγχεται το αίμα αναφορικά με τις εθνικές προδιαγραφές και την εναρμόνισή του με τις ευρωπαϊκές οδηγίες. Όλα όσα σας ανέφερα σε συνδυασμό με το σχεδιασμό των αιμοδοσιών της χώρας είναι αρμοδιότητες του Εθνικού Κέντρου Αιμοδοσίας.
Μέχρι στιγμής διαθέταμε ένα σύστημα αιμοδοσίας πολυδιασπασμένομ παρά το γεγονός ότι είχαμε μερικά φωτεινά παραδείγματα αιμοδοσίας στην Ελλάδα. Ωστόσο δεν υπήρχε μία συγκεντρωποιημένη δομή κάτι που αποτελούσε υποχρέωσή μας με βάση τις ευρωπαϊκές ντιρεκτίβες, εδώ και πολλά χρόνια και μέχρι στιγμής δεν έχει υλοποιηθεί. Θεωρώ ωστόσο ότι βρισκόμαστε σε καλό δρόμο για να το πετύχουμε.
Αυτή τη στιγμή έχουμε συγκεντρωποιήσει το σύστημα, εξορθολογίζοντας τις δαπάνες. Είναι γεγονός ο συγκεντροποιημένος έλεγχος του αίματος με μοριακές τεχνικές για ιούς και μεταδιδόμενα νοσήματα, κάτι που ξεκίνησε από το 2012 και ολοκληρώθηκε το 2013. Η συγκεκριμένη διαδικασία ακολουθείται σε τέσσερα κέντρα αίματος της Ελλάδας: στην Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη,την Κρήτη και την Πάτρα. Μέχρι στιγμής από το μοριακό έλεγχο εξοικονομήθηκαν 25.000.000 ευρώ.
Παράλληλα βρίσκεται σε εξέλιξη διαγωνισμός για τη συγκεντροποίηση του ελέγχου του αίματος με ορολογικές τεχνικές. Από τον ορολογικό έλεγχο θα αναμένεται να εξοικονομηθούν περίπου 15.000.000 ευρώ ανά έτος.
Μόνο το 52% στην Ελλάδα είναι εθελοντές αιμοδότες
Πρόθεσή μας είναι, με τη στήριξη του υπουργείου Υγείας να προχωρήσουμε στον επανασχεδιασμό του συστήματος αιμοδοσίας της χώρας. Ευελπιστούμε ότι θα αποκτήσουμε καλύτερες υπηρεσίες, βελτιωμένες μεθόδους συλλογής και ελέγχου του αίματος, ενώ αναμένουμε την αύξηση του αριθμού των εθελοντών δοτών. Είναι χαρακτηριστικό ότι η χώρα μας είναι αρκετά πίσω σε αυτό τον τομέα σε σχέση με το εξωτερικό. Μόλις το 52% των αιμοδοτών είναι εθελοντές, ενώ διαθέτουμε ποσοστό 48% σε δότες αντικατάστασης (συγγενείς). Αντιθέτως στην Ευρώπη το 100% της αιμοδοσίας αποτελείται από εθελοντές δότες. Αυτή τη στιγμή αναπτύσσουμε ένα ηλεκτρονικό μητρώο καταγραφής των εθελοντών, γεγονός το οποίο μας διευκολύνει να έχουμε σαφή αποτίμηση των αιμοδοτών».
Τι απαντάει για το θέμα ο βουλευτής του Ποταμιού, Σπύρος Δανέλλης
Ο κύριος Δανέλλης ήταν ένας από τους 4 βουλευτές, οι οποίοι κατέθεσαν ερώτηση απευθυνόμενοι στον αναπληρωτή υπουργό Υγείας, Παύλο Πολάκη, αναφορικά με την υπόθεση. Ο ίδιος εκτιμά ότι υπάρχουν πολλές πιθανότητες η συγκεκριμένη υπόθεση να υποκινείται από συγκεκριμένες σκοπιμότητες.
- Κύριε Δανέλλη υπήρξατε ένας από τους τέσσερις βουλευτές που είχατε καταθέσει ερώτηση για το συγκεκριμένο θέμα στη Βουλή. Πώς φτάσατε και γιατί στη συγκεκριμένη κίνηση;
«Για ένα έργο το οποίο σχεδιάζεται το 1999, ολοκληρώνεται το 2002 και μέχρι σήμερα δεν έχει λειτουργήσει καθόλου, έχοντας κοστίσει περισσότερα από 11.000.000 ευρώ, ενώ η χώρα δαπανά ετησίως περί τα 80.000.000 ευρώ για εισαγωγή προϊόντων πλάσματος, όσο καλόπιστος και αν είναι κανείς, δεν μπορεί να μη σκεφτεί κανείς πως αυτή η εγκληματική αδιαφορία ίσως οφείλεται στην ανεπάρκεια και την ανικανότητα της ελληνικής γραφειοκρατίας. Ίσως όμως και σε σκοπιμότητες.
Ούτως ή άλλως το υπουργείο Υγείας και συγκεκριμένα ο πολυπράγμων αναπληρωτής υπουργός, κύριος Πολάκης, οφείλουν να εξετάσουν τι πραγματικά συμβαίνει και να πράξουν τα δέοντα».
- Έχετε λάβει κάποιες διαβεβαιώσεις σχετικά προσπάθειες που γίνονται για να λειτουργήσουν οι συγκεκριμένες εγκαταστάσεις;
«Μας είπαν -τουλάχιστον ρητορικά- ότι υπάρχει η βούληση. Και πώς θα μπορούσαν από πλευράς του υπουργείου Υγείας να απαντήσουν διαφορετικά; Συγκεκριμένες κινήσεις όμως δεν υπάρχουν».
- Έχετε διαπιστώσει συγκεκριμένες ενέργειες, οι οποίες μπορεί να αποδώσουν ευθύνες σε πολιτικά πρόσωπα και όχι μόνο;
«Δεν έχω τέτοια στοιχεία. Όμως, όπως είπα και νωρίτερα, η λογική οδηγεί στο να σκεφτεί κανείς πως όλα αυτά δεν οφείλονται στη γνωστή ανεπάρκεια και αδιαφορία, που μας οδήγησαν στη χρεοκοπία. Είναι πολύ πιθανό ότι υπάρχουν σκοπιμότητες, οι οποίες εξυπηρετούνται από τη μη λειτουργία του εργοστασίου.
Το γεγονός πάντως ότι στον ένα χρόνο από τη στιγμή που ανέλαβε η συγκεκριμένη κυβέρνηση, το μόνο που έχει γίνει είναι να συγκροτείται επιστημονική επιτροπή, η οποία θα διαπιστώσει σε ποια κατάσταση βρίσκεται το εργοστάσιο και αν μπορεί να λειτουργήσει μετά από τόσα χρόνια απραξίας, προφανώς δεν αρκεί».
- Υπάρχει συγκεκριμένη κίνηση από την πλευρά της Ευρωπαϊκής Ένωσης;
«Αναμένουμε απάντηση στην ερώτηση που κατέθεσε πρόσφατα και ο ευρωβουλευτής, Νίκος Χουντής, αναφορικά με την απραξία και την εγκληματική αμέλεια στο συγκεκριμένο ζήτημα. Προφανώς όμως το θέμα δεν έχει κλείσει. Το θέμα τώρα ανοίγει».
- Αναφερόμενος σε πιθανές σκοπιμότητες, τι όφελος θα μπορούσε να έχει κάποιος από τη μη λειτουργία του Εργοστασίου;
«Το ύψος της δαπάνης που ανέφερα προηγουμένως – περί τα 80.000.000 –αφορά στην εισαγωγή πλάσματος από το εξωτερικό. Καταλαβαίνετε ότι δημιουργεί ένα πλέγμα συμφερόντων, το οποίο θα είχε ενδιαφέρον και συμφέρον να μη λειτουργήσει ποτέ το Εργοστάσιο. Η λογική οδηγεί σε όλα αυτά που αναφέρω. Γι' αυτό το λόγο οφείλονται υπεύθυνες απαντήσεις».
medispin
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Το ήξερες; Τι συμβαίνει στο σώμα μας όταν πίνουμε νερό νηστικοί;
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
