2016-07-18 20:10:09
Στις 17 Ιουλίου 1967, έφυγε από τη ζωή ο χαρισματικός σαξοφωνίστας, συνθέτης και πρωτοπόρος της τζαζ Τζον Κολτρέιν (John Coltrane) Τα πρώτα χρόνια και η αναγνώριση από τους μεγάλους της τζαζ
Ο Κολτρέιν γεννήθηκε στις 23 Σεπτεμβρίου 1926. Άρχισε να ασχολείται με τη μουσική από νωρίς και να παίζει επαγγελματικά από το 1947. Ο Ντίζι Γκιλέσπι τον άκουσε να παίζει, αναγνώρισε το ταλέντο του και το 1949 τον προσκάλεσε στην μπάντα του.
Το 1955 μπήκε στο κουιντέτο του Μάιλς Ντέβις και έγινε διάσημος με το σόλο του στο κομμάτι Round Midnight. Ένα χρόνο αργότερα ο Ντέιβις έδιωξε τον Κολτρέιν από το συγκρότημα, γιατί έπαιρνε ηρωίνη (ο ίδιος ο Ντέιβις είχε απεξαρτηθεί μόλις το 1954), αλλά τον δέχτηκε ξανά το 1957. Συνεργάστηκαν μαζί σε πολλά άλμπουμ, δύο από τα οποία, Kind of Blue και Milestones, άφησαν εποχή. Το εκρηκτικό σαξόφωνο του Κολτρέιν δένει απόλυτα με τη λυρική τρομπέτα του Ντέιβις στο Milestones:
Ο Κολτρέιν είχε μια επίσης εξαιρετική συνεργασία με τον Τελόνιους Μονκ, με τον οποίο έκαναν μια αξέχαστη παράσταση στο Carnegie Hall της Νέας Υόρκης το 1957. Ένα μικρό δείγμα είναι το Bye-Ya:
Τα απαράμιλλα «sheets of sound»
Εκείνη την εποχή ο Κολτρέιν ανέπτυξε το στυλ το οποίο μετέπειτα χαρακτηρίστηκε από τον κριτικό της τζαζ Ira Gitler «στρώματα ήχου» (sheets of sound): «οι νότες έπεφταν σαν βροχή, .... αλλά κάθε νότα αρθρώνονταν ξεχωριστά». Ένα τυπικό παράδειγμα αυτής της τεχνικής του Κολτρέιν προσφέρει το πιο δημοφιλές του άλμπουμ, Blue Train (1957), με το ομώνυμο κομμάτι.
Η τεχνική του εξελισσόταν συνέχεια: όπως είχε σχολιάσει η πιανίστρια Zita Carno, «το μόνο που μπορεί και πρέπει να προσμένει κανείς από τον Κολτρέιν είναι το απρόσμενο», κάτι που ισχύει για κάθε στάδιο της μουσικής του καριέρας.
Ο Κόλτρειν ήταν δεξιοτέχνης όχι μόνο με το τενόρο, αλλά και με το σοπράνο σαξόφωνο. Ένα εξαιρετικό δείγμα προσφέρει το δημοφιλές του κομμάτι My Favorite Things (1960), το οποίο αποτέλεσε την πρώτη μεγάλη εμπορική επιτυχία του Κολτρέιν.
Η στροφή στη free τζαζ και η θρησκευτική «αφύπνιση»
Ο Κολτρέιν εξελίχθηκε σε έναν από τους «μαέστρους» του hard bop στυλ της τζαζ, προτού αρχίσει να πειραματίζεται με ένα πιο «ελεύθερο» τρόπο απόδοσης της μουσικής, και τελικά στραφεί προς την «απελευθερωμένη από τη φόρμα» free τζαζ κατά τα τέλη της δεκαετίας του 1950.
Από το 1960 άρχισε να ενδιαφέρεται επίσης για την ισπανική, την ανατολίτικη, την ινδική και την αφρικανική μουσική, ένα ενδιαφέρον που αντικατοπτρίζεται στα άλμπουμ του «Olé Coltrane» (1961), «Africa/Brass» (1961) και «Impressions» (1963). Το 1964/65 στράφηκε προς την αβάν-γκαρντ της τζαζ, μια στροφή που αποτέλεσε έκπληξη για τον κόσμο της τζαζ και επισφραγίστηκε με ένα κοντσέρτο free τζαζ που έδωσε το Μάρτιο 1965. Οι καινοτομίες που εισήγαγε ο Κολτρέιν είχαν μακροχρόνια επίδραση και άλλαξαν τις μουσικές αντιλήψεις της τζαζ.
Έκπληξη έκανε επίσης η άλλη μεγάλη στροφή του Κολτρέιν, προς τη θρησκευτικότητα. Το 1957 ο Κολτρέιν δήλωσε ότι ένοιωσε μια πνευματική αφύπνιση. Άρχισε να συνθέτει κομμάτια με τίτλους σαν το «Πατήρ, Υιός Και Άγιο Πνεύμα» και το «Spiritual», που δείχνει τη στροφή της μουσικής του Κολτρέιν προς το «πνευματικό» επίπεδο.
Ο «πνευματικός» της τζαζ αγιοποιείται
Το άλμπουμ του Κολτρέιν «A Love Supreme» (1964) προσδιόρισε σε μεγάλο βαθμό τη σχέση του με τη θρησκευτικότητα. Πρόκειται για μια «προσευχή υμνικής έντασης», την οποία ακολούθησε το άλμπουμ «Ascension» (Ανάληψη) το 1965.
Το ενδιαφέρον του Κολτρέιν για τη θρησκεία και πνευματικά θέματα είχε απήχηση πέρα από τον κόσμο της τζαζ. Ο Κολτρέιν αγιοποιήθηκε από την «Αφρικανική Ορθόδοξη Εκκλησία» και στο Σαν Φρανσίσκο των ΗΠΑ υπάρχει εκκλησία αφιερωμένη σε αυτόν, η Saint John Coltrane Church, με την παραπάνω εικόνα του «αγίου Ιωάννη» Κολτρέιν.
Η στροφή του Τζον Κολτρέιν προς τη θρησκευτικότητα και το αβάν-γκαρντ στυλ του κατά τα τελευταία χρόνια της ζωής του, εξέπληξαν αρκετούς από τους θαυμαστές του. Όμως η προσφορά του στην εξέλιξη της τζαζ είναι ανυπολόγιστη, και η μουσική παράδοση που ξεκίνησε ο «άγιος» της τζαζ συνεχίζει να ανοίγει νέους μουσικούς ορίζοντες.
Πηγή
Tromaktiko
Ο Κολτρέιν γεννήθηκε στις 23 Σεπτεμβρίου 1926. Άρχισε να ασχολείται με τη μουσική από νωρίς και να παίζει επαγγελματικά από το 1947. Ο Ντίζι Γκιλέσπι τον άκουσε να παίζει, αναγνώρισε το ταλέντο του και το 1949 τον προσκάλεσε στην μπάντα του.
Το 1955 μπήκε στο κουιντέτο του Μάιλς Ντέβις και έγινε διάσημος με το σόλο του στο κομμάτι Round Midnight. Ένα χρόνο αργότερα ο Ντέιβις έδιωξε τον Κολτρέιν από το συγκρότημα, γιατί έπαιρνε ηρωίνη (ο ίδιος ο Ντέιβις είχε απεξαρτηθεί μόλις το 1954), αλλά τον δέχτηκε ξανά το 1957. Συνεργάστηκαν μαζί σε πολλά άλμπουμ, δύο από τα οποία, Kind of Blue και Milestones, άφησαν εποχή. Το εκρηκτικό σαξόφωνο του Κολτρέιν δένει απόλυτα με τη λυρική τρομπέτα του Ντέιβις στο Milestones:
Ο Κολτρέιν είχε μια επίσης εξαιρετική συνεργασία με τον Τελόνιους Μονκ, με τον οποίο έκαναν μια αξέχαστη παράσταση στο Carnegie Hall της Νέας Υόρκης το 1957. Ένα μικρό δείγμα είναι το Bye-Ya:
Τα απαράμιλλα «sheets of sound»
Εκείνη την εποχή ο Κολτρέιν ανέπτυξε το στυλ το οποίο μετέπειτα χαρακτηρίστηκε από τον κριτικό της τζαζ Ira Gitler «στρώματα ήχου» (sheets of sound): «οι νότες έπεφταν σαν βροχή, .... αλλά κάθε νότα αρθρώνονταν ξεχωριστά». Ένα τυπικό παράδειγμα αυτής της τεχνικής του Κολτρέιν προσφέρει το πιο δημοφιλές του άλμπουμ, Blue Train (1957), με το ομώνυμο κομμάτι.
Η τεχνική του εξελισσόταν συνέχεια: όπως είχε σχολιάσει η πιανίστρια Zita Carno, «το μόνο που μπορεί και πρέπει να προσμένει κανείς από τον Κολτρέιν είναι το απρόσμενο», κάτι που ισχύει για κάθε στάδιο της μουσικής του καριέρας.
Ο Κόλτρειν ήταν δεξιοτέχνης όχι μόνο με το τενόρο, αλλά και με το σοπράνο σαξόφωνο. Ένα εξαιρετικό δείγμα προσφέρει το δημοφιλές του κομμάτι My Favorite Things (1960), το οποίο αποτέλεσε την πρώτη μεγάλη εμπορική επιτυχία του Κολτρέιν.
Η στροφή στη free τζαζ και η θρησκευτική «αφύπνιση»
Ο Κολτρέιν εξελίχθηκε σε έναν από τους «μαέστρους» του hard bop στυλ της τζαζ, προτού αρχίσει να πειραματίζεται με ένα πιο «ελεύθερο» τρόπο απόδοσης της μουσικής, και τελικά στραφεί προς την «απελευθερωμένη από τη φόρμα» free τζαζ κατά τα τέλη της δεκαετίας του 1950.
Από το 1960 άρχισε να ενδιαφέρεται επίσης για την ισπανική, την ανατολίτικη, την ινδική και την αφρικανική μουσική, ένα ενδιαφέρον που αντικατοπτρίζεται στα άλμπουμ του «Olé Coltrane» (1961), «Africa/Brass» (1961) και «Impressions» (1963). Το 1964/65 στράφηκε προς την αβάν-γκαρντ της τζαζ, μια στροφή που αποτέλεσε έκπληξη για τον κόσμο της τζαζ και επισφραγίστηκε με ένα κοντσέρτο free τζαζ που έδωσε το Μάρτιο 1965. Οι καινοτομίες που εισήγαγε ο Κολτρέιν είχαν μακροχρόνια επίδραση και άλλαξαν τις μουσικές αντιλήψεις της τζαζ.
Έκπληξη έκανε επίσης η άλλη μεγάλη στροφή του Κολτρέιν, προς τη θρησκευτικότητα. Το 1957 ο Κολτρέιν δήλωσε ότι ένοιωσε μια πνευματική αφύπνιση. Άρχισε να συνθέτει κομμάτια με τίτλους σαν το «Πατήρ, Υιός Και Άγιο Πνεύμα» και το «Spiritual», που δείχνει τη στροφή της μουσικής του Κολτρέιν προς το «πνευματικό» επίπεδο.
Ο «πνευματικός» της τζαζ αγιοποιείται
Το άλμπουμ του Κολτρέιν «A Love Supreme» (1964) προσδιόρισε σε μεγάλο βαθμό τη σχέση του με τη θρησκευτικότητα. Πρόκειται για μια «προσευχή υμνικής έντασης», την οποία ακολούθησε το άλμπουμ «Ascension» (Ανάληψη) το 1965.
Το ενδιαφέρον του Κολτρέιν για τη θρησκεία και πνευματικά θέματα είχε απήχηση πέρα από τον κόσμο της τζαζ. Ο Κολτρέιν αγιοποιήθηκε από την «Αφρικανική Ορθόδοξη Εκκλησία» και στο Σαν Φρανσίσκο των ΗΠΑ υπάρχει εκκλησία αφιερωμένη σε αυτόν, η Saint John Coltrane Church, με την παραπάνω εικόνα του «αγίου Ιωάννη» Κολτρέιν.
Η στροφή του Τζον Κολτρέιν προς τη θρησκευτικότητα και το αβάν-γκαρντ στυλ του κατά τα τελευταία χρόνια της ζωής του, εξέπληξαν αρκετούς από τους θαυμαστές του. Όμως η προσφορά του στην εξέλιξη της τζαζ είναι ανυπολόγιστη, και η μουσική παράδοση που ξεκίνησε ο «άγιος» της τζαζ συνεχίζει να ανοίγει νέους μουσικούς ορίζοντες.
Πηγή
Tromaktiko
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Ο Ίβιτς δικαιώθηκε για τις επιλογές του
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
