2016-09-16 07:58:12
Φωτογραφία για Ομιλία Α’ αντιπροέδρου της Βουλής Τάσου Κουράκη για την Παγκόσμια Ημέρα Δημοκρατίας
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, εκ μέρους του Προεδρείου της Βουλής των Ελλήνων θα ήθελα να καταθέσω ορισμένες σκέψεις σχετικά με τη Διεθνή Ημέρα Δημοκρατίας, την οποία τιμούμε σήμερα. Ο εορτασμός της Διεθνούς Ημέρας Δημοκρατίας αποτελεί μια πρωτοβουλία της Διακοινοβουλευτικής Ένωσης ενός παγκόσμιου φορέα δράσης, στον οποίο συμμετέχουν τα Κοινοβούλια πάρα πολλών χωρών του πλανήτη, μεταξύ των οποίων βέβαια και η Βουλή των Ελλήνων.

Η Διεθνής Ημέρα Δημοκρατίας έχει ως στόχο της τον συντονισμό των θεσμών της Δημοκρατίας παγκοσμίως και φυσικά των πολιτών στην κατεύθυνση της διεκδίκησης δημοκρατικών ελευθεριών και της ισχυροποίησης των δημοκρατικών θεσμικών κεκτημένων, όπως είναι φυσικά ο κοινοβουλευτισμός και η λαϊκή κυριαρχία. Ταυτοχρόνως, αποτίουμε φόρο τιμής και στους αγωνιστές της Δημοκρατίας, χάρη στους οποίους απολαμβάνουμε τα αγαθά της ελευθερίας, της ειρήνης και της πολιτικής σταθερότητας, τουλάχιστον εκεί όπου υπάρχουν και ευδοκιμούν.


Η επέτειος αυτή μας αναγκάζει να αναστοχαστούμε την έννοια και το περιεχόμενο της Δημοκρατίας, να αναμετρηθούμε με το φαινομενικά αντιφατικό, ότι δηλαδή η Δημοκρατία για πρώτη φορά στον μακρό ιστορικό χρόνο να χαίρει σχεδόν οικουμενικής κανονιστικής αποδοχής και πολιτειακής σταθερότητας, τουλάχιστον στον αυτοαποκαλούμενο ανεπτυγμένο κόσμο, και ταυτόχρονα να είναι διάχυτη μια αίσθηση ανεπάρκειας, αναποτελεσματικότητας και απαξίωσής της πολιτικά και ηθικά στις συνειδήσεις των πολιτών, οι οποίοι κατανοούν ότι οι καίριες αποφάσεις για το παρόν και το μέλλον τους έχουν μετατοπιστεί και μετατοπίζονται καθημερινά ολοένα και περισσότερο από τον χώρο της συνταγματικά κατοχυρωμένης λαϊκής κυριαρχίας και των αιρετών εκπροσώπων τους σε μια ανεξέλεγκτη παγκοσμιοποιημένη καπιταλιστική αγορά, υπό την καθοδήγηση των μη ελεγχόμενων άρα και μη δημοκρατικά νομιμοποιημένων υπερκρατικών οργανισμών, καθώς και των χρηματοοικονομικών παιχνιδιών χρηματιστηρίων, τραπεζών και ανεξέλεγκτων παγκοσμιοποιημένων επιχειρηματικών δραστηριοτήτων.

Στο σημείο αυτό καλό θα ήταν να επανέλθουμε στην αρχική σημασία της λέξεως «Δημοκρατία». Δημοκρατία δεν σημαίνει, για παράδειγμα, τα ανθρώπινα δικαιώματα ή την έλλειψη λογοκρισίας ή εκλογές. Πρέπει να σας πω ότι στην αρχαία Ελλάδα δεν ήταν ταυτισμένη η έννοια της Δημοκρατίας με τις εκλογές, καθώς η ανάδειξη των αρχόντων γινόταν με κλήρο και εκλογές είχαμε μόνο όταν είχαμε ορισμένες ειδικότητες εξειδικευμένες, όπως στρατηγοί ή κατασκευαστές κ.λπ..

Όλα τα προηγούμενα είναι επακόλουθα της Δημοκρατίας. Δημοκρατία είναι το κράτος του δήμου και δήμος είναι ο λαός. Άρα, Δημοκρατία είναι η εξουσία του δήμου, στον οποίο ανήκει οντολογικά σε όλες τις μορφές της Δημοκρατίας η κυριαρχία, η οποία μέσω της αγοράς -με την κλασσική έννοια της λέξης- δηλαδή της ελεύθερης δημόσιας συλλογικής διαβούλευσης, συγκροτεί τη δημόσια πολιτική σφαίρα, τον συμβολικό τόπο όπου αυτή η κυριαρχία ασκείται. Χωρίς αγορά δεν υπάρχει πολιτική, δεν υπάρχουν πολίτες, παρά μόνο άμορφες μάζες, πολιτικά ανύπαρκτες.

Όταν ο Θουκυδίδης θέλει να χαρακτηρίσει μια πόλη ως ελεύθερη, τη χαρακτηρίζει ως αυτόνομον, αυτόδικον και αυτοτελή. Είναι αυτόνομος αυτός που δίνει ο ίδιος στον εαυτό του τους νόμους, που δεν τους δέχεται από κάποιον άλλον. Είναι αυτόδικος μια πόλη που δικάζει η ίδια, δηλαδή έχει τα δικά της δικαστήρια, μόνη αρχή επιφορτισμένη να ελέγχει τον σεβασμό των νόμων. Και είναι αυτοτελής στο μέτρο που αυτοκυβερνάται. Έτσι, η εξουσία με την έννοια της Κυβέρνησης στα αρχαία ελληνικά «εν τω τέλει» είναι οι κυβερνώντες, δηλαδή μια πολιτεία, ένα σύνολο πολιτών που κυβερνούν οι ίδιοι των εαυτό τους.

Συνεπώς, εάν δεν είμαστε αυτόνομοι, αυτόδικοι και αυτοτελείς, δεν μπορούμε να ζούμε σε Δημοκρατία, δεν μπορούμε να πούμε ότι ζούμε σε Δημοκρατία. Αυτή είναι μια θεωρία όχι του διαχωρισμού, αλλά της διασύνδεσης των εξουσιών, που διαφέρει από τη σύγχρονη αντίληψη της διαίρεσης της εξουσίας σε νομοθετική, δικαστική και εκτελεστική.

 Η διαίρεση του Θουκυδίδη είναι πολύ πιο πλήρης, διότι διακρίνει μέσα στην εξουσία τη νομοθετική, τη δικαστική και την κυβερνητική λειτουργία, καθώς αυτό που στις μέρες μας ονομάζεται εκτελεστική εξουσία, στην πραγματικότητα συγχωνεύει αυτή την καθαρά κυβερνητική εξουσία με μια διοικητική λειτουργία, καθαρά εκτελεστική, που συνίσταται στη συγκεκριμενοποίηση επιλογών οι οποίες καθορίζονται στο γενικό τους πλαίσιο από τον νόμο.

Άρα, λοιπόν, σήμερα έχουμε κυβερνητική εξουσία και όχι εκτελεστική με το νόημα που δίνουμε. Έτσι, λοιπόν, μέσα στον διευρυνόμενο οργανωμένο δήμο, συγκροτείται και η βασική αξιακή δημοκρατική επιταγή για ελευθερία και ισότητα και κοινωνική αλληλεγγύη, η οποία παραμένει σε μεγάλο βαθμό αιτούμενο.

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, όταν μιλάμε για ισότητα, δεν μιλάμε για ομοιομορφία των ατόμων μέσα στην κοινωνία. Μιλάμε για την ισότητα εκείνη η οποία είναι πολιτικά σημαντική, δηλαδή για την ισότητα των δυνατοτήτων που παρέχονται σε όλους να συμμετέχουν πραγματικά στη θέσμιση της κοινωνίας και στην άσκηση οποιωνδήποτε εξουσιών υπάρχουν μέσα σε αυτήν την κοινωνία. Γνωρίζετε ότι η ισότητα που πραγματώνεται εντός του υπάρχοντος συστήματος παραμένει πάντα δυνάμει μόνο τυπική, καθώς ανάγεται στις υποτιθέμενα παρεχόμενες ίσες ευκαιρίες. Γνωρίζετε ότι οι ίσες ευκαιρίες δεν έχουν αντίκρισμα, όταν προσφέρονται σε άτομα που ξεκινούν από άνισες αφετηρίες ή, όπως έλεγε ο Αριστοτέλης, «δεν υπάρχει τίποτα πιο άνισο από την ίση μεταχείριση των ανίσων». Με βάση τα παραπάνω, δεν ξέρω τι περιεχόμενο δικαιούμαστε να δώσουμε στην Παγκόσμια Ημέρα της Δημοκρατίας σήμερα.

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, τώρα που είμαστε πάνω από πέντε δισεκατομμύρια άνθρωποι στη Γη, γνωρίζετε ότι είναι ζήτημα αν υπάρχουν πεντακόσια, εξακόσια ή το πολύ επτακόσια εκατομμύρια ανθρώπων που ζουν σε χώρες όπου η πείνα δεν είναι καθημερινό πρόβλημα, όπου η καταδίωξη, η φυλάκιση, η ανελευθερία δεν είναι καθημερινή πραγματικότητα. Ακόμη και σε αυτές τις οικονομικά αναπτυγμένες και πολιτικά, ας πούμε, φιλελεύθερες χώρες, η κατάσταση, ενώ φαίνεται περίπου βιώσιμη, είναι στην πραγματικότητα απελπιστική. Και είναι απελπιστική, γιατί ο καθένας δυστυχώς δεν κοιτάει πιο μακριά από τη μύτη του. Τα προβλήματα που αντιμετωπίζει σήμερα η ανθρωπότητα είναι τεράστια.

Θεωρώ ότι τα έξι έβδομα, αν όχι τα επτά όγδοα του κόσμου, ζουν σήμερα σε ένα καθεστώς φτώχειας και τεράστιας καταπίεσης. Ακόμη υπάρχουν καθεστώτα που αυτοαποκαλούνται δημοκρατίες, καθώς εκεί είναι δυνατό οποιοσδήποτε Αφρικανός δεκανέας με δέκα μυδραλιοβόλα και είκοσι τζιπ να καταλάβει την εξουσία, να σφάξει τους αντιπάλους του και να αφιονίσει τον λαό του.

Πέρα από αυτά, διερωτώμαι: Μπορούμε να μιλάμε για δημοκρατία αγνοώντας την οικολογική διάσταση στον πλανήτη; Μπορούμε να μην αναφερόμαστε στην κυριαρχία της τεχνοεπιστήμης, στην αλλαγή του γενετικού υλικού -βλέπε γενετικά τροποποιημένα τρόφιμα-, στην εκτροφή κλωνοποιημένων ζώων και να μην θέτουμε το ζήτημα του ελέγχου και εν γένει ποιος είναι αυτός που ασκεί αυτή την εξουσία, το οποίο δεν αφορά κάποιες πληθυσμιακές ομάδες, αλλά το μέλλον τηw βιόσφαιρας;

Γνωρίζετε ότι ο εν δυνάμει κίνδυνος για όλη την ανθρωπότητα δεν είναι απλά ένας παγκόσμιος ή ακόμη και πυρηνικός πόλεμος, αλλά η αλλαγή του γενετικού υλικού φυτών, ζώων και μια εξουσία που δεν θα ελέγχονται δημοκρατικά οι αποφάσεις και τα όριά της.

Γνωρίζετε ότι ο άνθρωπος είναι ικανός για το καλύτερο και το χειρότερο. Στην ιστορία της ανθρωπότητας έχουν καταγραφεί υπέροχες στιγμές, όπως είναι οι αρχαίες τραγωδίες, η γαλλική επανάσταση και πολλά άλλα, αλλά και τεράστιες στιγμές πτώσης, όπως είναι η Χιροσίμα, το Άουσβιτς, τo Γκουαντάναμο κλπ.

Ο Σοφοκλής λέει «πολλά τα δεινά κουδέν ανθρώπου δεινότερον πέλει». Δηλαδή, δεν υπάρχει τίποτε πιο φοβερό και πιο θαυμάσιο από τον ίδιο τον άνθρωπο. Κανένας ανθρώπινος ή θεϊκός νόμος δεν θα εμποδίσει τον άνθρωπο από το να αυτοκαταστραφεί, αν το επιθυμήσει. Αν θελήσει, θα το κάνει.                                          

Ο μόνος που μπορεί να αποτρέψει αυτήν την καταστροφή είναι ο ίδιος ο άνθρωπος.

Και λέει ο Σοφοκλής στην Αντιγόνη ότι αυτό που μπορεί να κάνει ο άνθρωπος για να αντιμετωπίσει όλες αυτές τις προκλήσεις είναι το φρονείν. Να μπορεί, δηλαδή, με σύνεση να αποφασίσει για το μέλλον του. Αλλά εκεί που φτάνει η αρχαία τραγωδία σε ύψιστο βαθμό είναι όταν λέει ότι όχι το μόνος φρονείν, μόνος του ο καθένας να συνεκτιμήσει τους παράγοντες για να πάρει τις αποφάσεις, αλλά το ίσον φρονείν, δηλαδή όλοι μαζί να συνέλθουν μια διαβούλευση στην αγορά –όπως είπα προηγουμένως- και με ελεύθερο και συλλογικό τρόπο να αποφασίσουν. Και ο καλύτερος τρόπος για να ασκείται το ίσον φρονείν είναι η Δημοκρατία σε όλες τις μορφές της.

Κλείνοντας αυτή τη μικρή αναφορά, θα έλεγα ότι είναι εξαιρετικά επείγον να δούμε πώς θα συμβάλλουμε ώστε να δημιουργηθεί μια ευρύτερη δυναμική ειρήνης και να τερματιστούν οι συγκρούσεις που ταλανίζουν πολλά ακόμη μέρη του πλανήτη.

Η σημερινή μέρα είναι -στο πλαίσιο που είπαμε- ημέρα διεθνούς δράσης. Η ειρήνη και η Δημοκρατία αποτελούν παγκόσμιους στόχους και σε πολλές περιπτώσεις κρίσιμες πλανητικές αναγκαιότητες. Ο τερματισμός των πολεμικών συγκρούσεων διεθνώς είναι ίσως ο πιο κρίσιμος αγώνας που θα πρέπει η παγκόσμια κοινότητα να δώσει αυτή τη στιγμή και να αντιμετωπίσει, όπως καταλαβαίνετε, πέρα απ’ όλα τα άλλα, το τεράστιο πρόβλημα των εκατομμυρίων ανθρώπων που χάνουν τις εστίες τους.

Σε αυτήν την κατεύθυνση και η Βουλή των Ελλήνων συντονίζει τη δράση της με πολλούς και σημαντικούς παγκόσμιους θεσμούς και fora και παίρνει διεθνείς πρωτοβουλίες συμμετέχοντας ενεργά στις δράσεις του παγκόσμιου κινήματος για την ειρήνη. Να σας θυμίσω ότι μια τέτοια πρωτοβουλία είναι και η αυριανή συζήτηση την Παρασκευή που διοργανώνουν οι κοινοβουλευτικές ομάδες φιλίας με τους επιζήσαντες των πυρηνικών ολοκαυτωμάτων της Ιαπωνίας, με ιδιαίτερο θέμα το εξαιρετικά επίκαιρο, δυστυχώς ακόμη, ζήτημα του διεθνούς αφοπλισμού.

Με αυτές τις σκέψεις, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, μνημονεύουμε και φέτος τη Διεθνή Ημέρα Δημοκρατίας με την ευχή ότι μέχρι την επόμενη 15η Σεπτεμβρίου τα βήματα που θα έχουν γίνει θα είναι ουσιαστικά για την παγκόσμια ειρήνη και για τη μεγαλύτερη θωράκιση των δημοκρατικών και κοινωνικών ελευθεριών σε ολόκληρο τον κόσμο.

Σας ευχαριστώ.
Tromaktiko
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΤΕ ΤΟ NEWSNOWGR.COM
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΑ ΑΡΘΡΑ