2016-10-16 09:03:53
ΒΑΣΙΛΗΣ ΓΑΛΟΥΠΗΣ
Οι συζητήσεις για την Ευρωπαϊκή Αμυντική Ένωση των χωρών της Ε.Ε. άρχισαν κι επίσημα. Η ιδέα, άλλωστε, για τη δημιουργία ευρωστρατού είναι τόσο παλιά όσο και η ιδέα για μια ενωμένη Ευρώπη.
Το 1952 τα έξι ιδρυτικά μέλη της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Άνθρακα και Χάλυβα, που ουσιαστικά αποτέλεσε το «έμβρυο» της σημερινής Ε.Ε., συμφώνησαν να δημιουργήσουν μια υπερεθνική ευρωπαϊκή στρατιωτική δύναμη. Το σχέδιο, όμως, δεν προχώρησε γιατί το καταψήφισε το γαλλικό Κοινοβούλιο. Μετά από αυτό, οι χώρες επικεντρώθηκαν στη σταδιακή οικονομική ολοκλήρωση.
Τώρα, όμως, που η Ευρωπαϊκή Ένωση αντιμετωπίζει πολλαπλές προκλήσεις και η Βρετανία ψήφισε να αποχωρήσει, η ιδέα της στρατιωτικής ενσωμάτωσης ήρθε ξανά στο προσκήνιο. Οι Βρυξέλλες βάζουν την άμυνα στην κορυφή της ατζέντας τους για μια πληθώρα λόγων: την τρομοκρατία, την επιθετικότητα της Ρωσίας, το χάος στη Μ. Ανατολή, αλλά και την πιθανότητα να αναλάβει ο Ντόναλντ Τραμπ την προεδρία των ΗΠΑ.
Μέχρι στιγμής οι χώρες εμφανίζονται διχασμένες για τη μορφή της κοινής ευρωπαϊκής άμυνας. Κάποιες μιλούν για μια κανονική Ευρωπαϊκή Ένωση Αμύνης. Άλλες, έχοντας ως πρότυπο τη Συνθήκη Σένγκεν, θα επιθυμούσαν μια «Σένγκεν για την Άμυνα».
Μόλις η Βρετανία αποχωρήσει από την Ε.Ε., αυτόματα φεύγει από τη μέση το μεγαλύτερο εμπόδιο για την αμυντική «ολοκλήρωση» της Ευρώπης, αφού οι Βρετανοί ήταν αυτοί που εξέφραζαν τις μεγαλύτερες αντιρρήσεις. Μετά το Brexit, η Γαλλία θα αποτελεί τη μεγαλύτερη στρατιωτική δύναμη της Ε.Ε. Οι Γάλλοι, μάλιστα, καλοβλέπουν την ευκαιρία να διεκδικήσουν την ηγεσία από τη Γερμανία, όχι στο οικονομικό, αλλά στο στρατιωτικό σκέλος.
Ο πρόεδρος της Κομισιόν Ζαν Κλοντ Γιούνκερ στην ετήσια ομιλία του για την Κατάσταση της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο Ευρωκοινοβούλιο στις 14 Σεπτεμβρίου είπε πως «η Ευρώπη πρέπει να σκληρύνει, ειδικά στην αμυντική πολιτική της».
Ο Γιούνκερ είναι σταθερά υπέρ της δημιουργίας ενός κανονικού ευρωστρατού, αλλά στην παρούσα φάση αναφέρθηκε σε πιο άμεσους στόχους. Οι στόχοι αυτοί σχηματοποιήθηκαν από τους υπουργούς Άμυνας της Γαλλίας και της Γερμανίας και κατόπιν συζητήθηκαν στη Σύνοδο των 27 ηγετών στην Μπρατισλάβα τον προηγούμενο μήνα. Οι υπουργοί Άμυνας των χωρών της Ε.Ε. θα συνεχίσουν τις συζητήσεις ώστε να έχουν έτοιμο έναν κατάλογο προτάσεων μέχρι την επόμενη σύνοδο τον Δεκέμβριο.
Οι περισσότερες από τις προτάσεις που βρίσκονται στο τραπέζι αφορούν αρχικά τη στενότερη συνεργασία μεταξύ των στρατών των κρατών - μελών.
Οι μέχρι στιγμής στόχοι του γαλλογερμανικού σχεδίου, που ήδη αποτελούν τον οδικό χάρτη της συζήτησης, είναι οι εξής:
Μόνιμο στρατιωτικό αρχηγείο
Η δημιουργία ενός μόνιμου ευρωπαϊκού στρατιωτικού αρχηγείου για τον σχεδιασμό και την πραγματοποίηση στρατιωτικών επιχειρήσεων και επιχειρήσεων ασφαλείας.
Στη συγκεκριμένη ιδέα προέβαλλε πάντοτε βέτο η Βρετανία υπό τον φόβο ότι κάτι τέτοιο θα ήταν δαπανηρό, θα αντέγραφε πρακτικά τη δομή και τις λειτουργίες που ήδη διαθέτει το πιο έμπειρο κι αποτελεσματικό ΝΑΤΟ και, κυρίως, ότι θα δημιουργούσε κλυδωνισμούς στην Ατλαντική Συμμαχία.
Το Brexit, όμως, καθιστά πλέον το ευρωπαϊκό στρατιωτικό αρχηγείο πιο πιθανό. Από την πλευρά του το ΝΑΤΟ δεν φαίνεται στην παρούσα φάση να προβληματίζεται, δεδομένου ότι το ευρωπαϊκό εγχείρημα θα είναι σχετικά μικρής εμβέλειας, με κάποιες εκατοντάδες προσωπικό συγκριτικά με τους 8.500 του ΝΑΤΟ που απασχολούνται σε τέτοιου είδους επιχειρήσεις. Για την Ε.Ε., πάντως, δεν μοιάζει εύκολο να βρει τα χρήματα ακόμη και για ένα σχετικά μικρό αρχηγείο.
Ο αρχικός πυρήνας
Η δημιουργία της λεγόμενης «μόνιμης διαρθρωμένης συνεργασίας» ή PESCO (Permanent Structured Co-operation). Αυτό θα επιτρέπει σε έναν αρχικό πυρήνα χωρών να κάνει κινήσεις προς τη μεγαλύτερη ενσωμάτωση των στρατιωτικών δυνατοτήτων του κάθε κράτους χωριστά.
Τα λεφτά
Η δημιουργία ενός ευρωπαϊκού κονδυλίου για τη χρηματοδότηση έρευνας και ανάπτυξης πάνω στην άμυνα. Θα αρχίσει από χαμηλά ποσά, αλλά ο στόχος είναι να φτάσει στα 3,5 δισ. ευρώ μέσα σε λίγα χρόνια. Εδώ το πρακτικό πρόβλημα έγκειται στο να βάλουν οι χώρες - μέλη τα κεφάλαια.
Στρατιωτικός εξοπλισμός
Περισσότερη έμφαση στην κοινή χρήση στρατιωτικού εξοπλισμού. Πρόκειται για έναν πάγιο στόχο και της Ευρώπης και του ΝΑΤΟ. Αυτή η επιδίωξη, όμως, αποδεικνύεται προβληματική στην πράξη αφού οι κυβερνήσεις φοβούνται μη χάσουν μέρος του ελέγχου των δικών τους στρατιωτικών δυνάμεων. Το κλειδί βρίσκεται στον σαφή καθορισμό για το πώς θα χρησιμοποιείται τι και από ποιον σε περιπτώσεις κρίσεων.
Ουσιαστικά, πάντως, η μεγαλύτερη αδυναμία στην ευρωπαϊκή άμυνα δεν εντοπίζεται στη δομή της, αλλά στις δυνατότητες που έχει. Το Πεντάγωνο μονίμως ζητάει από τους Ευρωπαίους συμμάχους να μη μειώνουν τον προϋπολογισμό για την άμυνα και να διοχετεύουν τις στρατιωτικές δαπάνες για σύγχρονο εξοπλισμό, όχι για να διογκώνουν δομές γραφειοκρατίας.
Το 2015 οι αμυντικοί προϋπολογισμοί των περισσοτέρων ευρωπαϊκών χωρών σταμάτησαν να μειώνονται. Όμως, ακόμη κι έτσι, μόνο τέσσερα από τα 25 ευρωπαϊκά κράτη - μέλη του ΝΑΤΟ πληρούν τον μίνιμουμ στόχο της συμμαχίας για δαπάνες στο 2% του ΑΕΠ: η Ελλάδα, η Βρετανία, η Εσθονία και η Πολωνία.
Από αυτήν την άποψη, αν η τωρινή ώθηση στην Ευρωπαϊκή Άμυνα μεταφραστεί σε μεγαλύτερες δαπάνες για εξοπλισμό, τότε οι Αμερικανοί θα είναι ικανοποιημένοι. Αν όχι, η δυσαρέσκειά τους θα ενισχυθεί.
Στη Βρετανία, τη μεγαλύτερη στρατιωτική δύναμη της Ε.Ε., πολλά think tanks θεωρούν ότι αυτή η κινητοποίηση της Ευρώπης προς μεγαλύτερη στρατιωτική ενσωμάτωση είναι σημάδι πανικού μπροστά στο γεγονός ότι το κράτος - μέλος με τον ικανότερο στρατό σύντομα θα αποχωρήσει από το κλαμπ. Κατ’ αυτούς, τις Βρυξέλλες θα έπρεπε ήδη να απασχολεί η εύρεση τρόπου ώστε να παραμείνει η Βρετανία όσο το δυνατόν πιο εμπλεκόμενη κι ενεργή στην άμυνα της Ευρώπης.
Οι λόγοι και τα ρίσκα
Η συνήθως δυσκίνητη και άτολμη σε πολλά Ευρώπη έφτασε να επιχειρεί να κάνει περισσότερα στο θέμα της άμυνας λόγω συγκυρίας.
1 Η Ρωσία θεωρείται ότι εξελίσσεται σε αυξανόμενη απειλή. Σε περίπτωση εκλογής του Ντόναλντ Τραμπ, μάλιστα, εκτιμάται ότι η Αμερική θα οδηγηθεί σε έναν τέτοιο απομονωτισμό που θα μπορούσε να διαλύσει το ΝΑΤΟ. Αλλά και η Χίλαρι Κλίντον επιθυμεί να κάνουν περισσότερα οι Ευρωπαίοι σε ζητήματα άμυνας.
2 Από την πλευρά της η Ευρώπη κατανοεί ότι ακόμη και οι μεγαλύτερες στρατιωτικές δυνάμεις της δεν μπορούν να τα βγάλουν πέρα μόνες τους, όπως διαπίστωσαν Βρετανία και Γαλλία στη Λιβύη το 2011.
3 Η Ε.Ε., εξάλλου, θεωρεί ότι είναι σε θέση να αντιμετωπίσει πολλές μοντέρνες απειλές, από την τρομοκρατία και την κυβερνοασφάλεια μέχρι τον ενεργειακό εκβιασμό, καλύτερα από το ΝΑΤΟ.
4 Η Ευρώπη θα μπορούσε να λειτουργήσει ως προθάλαμος για τις ουδέτερες σκανδιναβικές χώρες (Σουηδία και Φινλανδία), ώστε να εμπλακούν περισσότερο στην άμυνα των ευάλωτων χωρών της Βαλτικής και τελικώς να ενταχθούν στο ΝΑΤΟ.
5 Με το να διαθέσει κεφάλαια για έρευνες στην άμυνα και την ασφάλεια, η Κομισιόν θα μπορεί να ελέγχει τους εθνικούς αμυντικούς προϋπολογισμούς, όπως ελέγχει τα ελλείμματα.
Το ρίσκο αυτών των σχεδιασμών για την Ευρωπαϊκή Αμυντική Ένωση δεν είναι αν θα απειλήσει τη συνοχή και τον ρόλο του ΝΑΤΟ. Οι ίδιοι οι αξιωματούχοι της Συμμαχίας θεωρούν ότι ο κίνδυνος η Ε.Ε. να υποσκελίσει το ΝΑΤΟ είναι πολύ μικρός. Ο βασικός φόβος είναι ότι οι Ευρωπαίοι ηγέτες, πάνω στη βιασύνη τους για γρήγορα αποτελέσματα, θα επικεντρωθούν περισσότερο στους συμβολισμούς μιας στρατιωτικής ενοποίησης, παρά στην ουσία της, αποκαλύπτοντας για μια ακόμα φορά τις αδυναμίες της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης.
Κάτι τέτοιο θα μεγιστοποιούσε δυο βασικές απειλές για την ασφάλεια της Ευρώπης. Την αποθράσυνση της Ρωσίας, αλλά και την εγκατάλειψη της Ε.Ε. από μια εκνευρισμένη, αν όχι εξοργισμένη, Αμερική.
Η μεγαλύτερη δομική αλλαγή στον τουρκικό στρατό
Μετά το επιχειρηθέν πραξικόπημα του Ιουλίου στην Τουρκία, ο στρατός βρίσκεται υπό ασφυκτικό έλεγχο. Παράλληλα, πραγματοποιείται μια μαζική αλλαγή φρουράς και πρωτοφανείς δομικές αλλαγές στις ένοπλες δυνάμεις.
Πριν από λίγα χρόνια εκατοντάδες αξιωματικοί είχαν φυλακιστεί λόγω κατηγοριών – συχνά χαλκευμένων – από εισαγγελείς προσκείμενους στο κίνημα Γκιουλέν. Τώρα είναι οι γκιουλενιστές αυτοί που πέφτουν θύματα των μαζικών εκκαθαρίσεων από το κόμμα του Ερντογάν, του προστάτη τους στο παρελθόν.
Συνολικά 70.000 δημόσιοι υπάλληλοι, συμπεριλαμβανομένων δικαστών, εισαγγελέων και δασκάλων, απολύθηκαν ή συνελήφθησαν μετά το πραξικόπημα, συχνά με διάτρητα αποδεικτικά στοιχεία. Τουλάχιστον 32.000 άτομα, ανάμεσά τους και πάνω από 100 δημοσιογράφοι, βρίσκονται στη φυλακή.
Η καταστολή στην Τουρκία έχει δημιουργήσει τεράστια αναταραχή στον στρατό. Ο τουρκικός στρατός, ο δεύτερος μεγαλύτερος του ΝΑΤΟ, εκκαθαρίζεται από τον Ερντογάν ακριβώς τη στιγμή που υποτίθεται θα έπρεπε να πολεμάει με όλο του το δυναμικό στη Συρία απωθώντας τους τζιχαντιστές του ISIS και τις κουρδικές πολιτοφυλακές.
Τουλάχιστον 5.000 στρατιωτικοί και σχεδόν οι μισοί απ’ όλους τους ναυάρχους και στρατηγούς του τουρκικού στρατού έχουν είτε απολυθεί είτε συλληφθεί. Η πολεμική αεροπορία έχασε τουλάχιστον 265 πιλότους κι έτσι αυτήν τη στιγμή η Τουρκία διαθέτει λιγότερους πιλότους απ’ ό,τι μαχητικά αεροσκάφη. Οι ειδικοί αναλυτές υπολογίζουν ότι για την αντικατάστασή τους θα χρειαστούν περίπου δέκα χρόνια, αλλά το τουρκικό υπουργείο Άμυνας ισχυρίζεται ότι θα τα καταφέρει μέσα σε μόλις μια τριετία.
Η επιμονή του προέδρου Ερντογάν να τονίζει ότι το πραξικόπημα ήταν αποτέλεσμα μιας μικρής κλίκας εντός του στρατεύματος «πέτυχε» ώστε η υπόληψη του στρατού στην Τουρκία να αμαυρωθεί σχετικά ελαφρά. Σε έρευνα που πραγματοποιήθηκε τον Αύγουστο καταγράφεται ότι το 66% των Τούρκων συνεχίζει να εμπιστεύεται τις ένοπλες δυνάμεις της χώρας. Στο ίδιο ερώτημα, πάντως, στις αρχές του χρόνου η εμπιστοσύνη ήταν στο 78%.
Πολλοί από τους εκδιωχθέντες στρατηγούς έχουν ήδη αντικατασταθεί, ωστόσο αυτές οι μαζικές αλλαγές προκαλούν δυσλειτουργίες. Η αεροπορία της Τουρκίας θεωρείται ότι παραμένει σε θέση να τα βγάζει πέρα, εκτός από την περίπτωση που θα χρειαζόταν να αντιμετωπίσει άμεσα έναν κανονικό, πλήρους κλίμακας, πόλεμο.
Μάλιστα πιλότοι που είχαν φυλακιστεί το 2013 από το κίνημα Γκιουλέν αποφυλακίστηκαν άρον - άρον και τοποθετήθηκαν ξανά στην πολεμική αεροπορία, σε μια προσπάθεια να βουλώσουν οι τρύπες που δημιούργησε αυτήν τη φορά η καρατόμηση των γκιουλενιστών πιλότων.
Παρ’ όλα αυτά, οι επιτυχίες του τουρκικού στρατού στη Συρία αποκατέστησαν την αυτοπεποίθηση και ο Ερντογάν υπονοεί τώρα ότι ο στρατός θα προωθηθεί ακόμη νοτιότερα για να πολεμήσει το ISIS. Η νέα πρόκληση, πάντως, έχει να κάνει με ένα επείγον διάταγμα που εξουσιοδοτεί τον πρόεδρο και τον πρωθυπουργό να εκδίδουν εντολές στους διοικητές του στρατού.
Στρατιωτικές σχολές έκλεισαν ώστε να ανοίξει ο δρόμος για μια εθνική ακαδημία άμυνας που θα διοικείται από την κυβέρνηση. Δύο υπουργεία, το Άμυνας και το Εσωτερικών, πήραν τώρα τον έλεγχο δύο ξεχωριστών κλάδων των ενόπλων δυνάμεων. Στο εξής, στα συμβούλια που αποφασίζουν για τους στρατιωτικούς διορισμούς, οι υπουργοί θα υπερτερούν αριθμητικά από τους στρατηγούς.
Όπως τονίζει το EDAM, think tank της Κωνσταντινούπολης, πρόκειται για τις πιο βαθιές αλλαγές που έχουν γίνει στη δομή του στρατού από την ίδρυση της Τουρκίας. Σύμφωνα με το EDAM, ο στρατός στην Τουρκία απολάμβανε επί δεκαετίες ένα «παρακρατικό δικαίωμα» να ανατρέπει κυβερνήσεις, πράγμα που έκανε σε τέσσερις περιπτώσεις. Ο τωρινός βαθμός πολιτικού ελέγχου υποτίθεται πως θα τον αποτρέψει από το να ξανακάνει κάτι τέτοιο στο μέλλον.
«Εκφοβισμένοι» στρατηγοί θα καλούνται στο εξής να δίνουν πλήρη αναφορά για βασικά ζητήματα στον Ερντογάν. Με τον «σουλτάνο», από την πλευρά του, να μη δίνει λογαριασμό σε κανέναν πολιτικό συνεργάτη του, άλλο κόμμα ή θεσμό και να αποφασίζει καθαρά προσωποκεντρικά κι αυταρχικά, καταργώντας επί της ουσίας βασικές δημοκρατικές αρχές.
Αυτό που ανησυχεί πολλούς στρατιωτικούς στην Τουρκία είναι ότι τα νέα μέτρα δίνουν το περιθώριο στην κυβέρνηση, ή πιο σωστά στον Ερντογάν, να παρακάμπτει την ιεραρχία δημιουργώντας σύγχυση στη λήψη των αποφάσεων. Ανώτατοι Τούρκοι στρατιωτικοί εν αποστρατεία φοβούνται ότι αυτό θα είχε αποτέλεσμα τη σταδιακή διάβρωση της μαχητικής ικανότητας του στρατού.
ΠΗΓΗ: http://www.topontiki.gr/article/189485/stin-piesi-gia-eyrostrato-i-ee
Οι συζητήσεις για την Ευρωπαϊκή Αμυντική Ένωση των χωρών της Ε.Ε. άρχισαν κι επίσημα. Η ιδέα, άλλωστε, για τη δημιουργία ευρωστρατού είναι τόσο παλιά όσο και η ιδέα για μια ενωμένη Ευρώπη.
Το 1952 τα έξι ιδρυτικά μέλη της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Άνθρακα και Χάλυβα, που ουσιαστικά αποτέλεσε το «έμβρυο» της σημερινής Ε.Ε., συμφώνησαν να δημιουργήσουν μια υπερεθνική ευρωπαϊκή στρατιωτική δύναμη. Το σχέδιο, όμως, δεν προχώρησε γιατί το καταψήφισε το γαλλικό Κοινοβούλιο. Μετά από αυτό, οι χώρες επικεντρώθηκαν στη σταδιακή οικονομική ολοκλήρωση.
Τώρα, όμως, που η Ευρωπαϊκή Ένωση αντιμετωπίζει πολλαπλές προκλήσεις και η Βρετανία ψήφισε να αποχωρήσει, η ιδέα της στρατιωτικής ενσωμάτωσης ήρθε ξανά στο προσκήνιο. Οι Βρυξέλλες βάζουν την άμυνα στην κορυφή της ατζέντας τους για μια πληθώρα λόγων: την τρομοκρατία, την επιθετικότητα της Ρωσίας, το χάος στη Μ. Ανατολή, αλλά και την πιθανότητα να αναλάβει ο Ντόναλντ Τραμπ την προεδρία των ΗΠΑ.
Μέχρι στιγμής οι χώρες εμφανίζονται διχασμένες για τη μορφή της κοινής ευρωπαϊκής άμυνας. Κάποιες μιλούν για μια κανονική Ευρωπαϊκή Ένωση Αμύνης. Άλλες, έχοντας ως πρότυπο τη Συνθήκη Σένγκεν, θα επιθυμούσαν μια «Σένγκεν για την Άμυνα».
Μόλις η Βρετανία αποχωρήσει από την Ε.Ε., αυτόματα φεύγει από τη μέση το μεγαλύτερο εμπόδιο για την αμυντική «ολοκλήρωση» της Ευρώπης, αφού οι Βρετανοί ήταν αυτοί που εξέφραζαν τις μεγαλύτερες αντιρρήσεις. Μετά το Brexit, η Γαλλία θα αποτελεί τη μεγαλύτερη στρατιωτική δύναμη της Ε.Ε. Οι Γάλλοι, μάλιστα, καλοβλέπουν την ευκαιρία να διεκδικήσουν την ηγεσία από τη Γερμανία, όχι στο οικονομικό, αλλά στο στρατιωτικό σκέλος.
Ο πρόεδρος της Κομισιόν Ζαν Κλοντ Γιούνκερ στην ετήσια ομιλία του για την Κατάσταση της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο Ευρωκοινοβούλιο στις 14 Σεπτεμβρίου είπε πως «η Ευρώπη πρέπει να σκληρύνει, ειδικά στην αμυντική πολιτική της».
Ο Γιούνκερ είναι σταθερά υπέρ της δημιουργίας ενός κανονικού ευρωστρατού, αλλά στην παρούσα φάση αναφέρθηκε σε πιο άμεσους στόχους. Οι στόχοι αυτοί σχηματοποιήθηκαν από τους υπουργούς Άμυνας της Γαλλίας και της Γερμανίας και κατόπιν συζητήθηκαν στη Σύνοδο των 27 ηγετών στην Μπρατισλάβα τον προηγούμενο μήνα. Οι υπουργοί Άμυνας των χωρών της Ε.Ε. θα συνεχίσουν τις συζητήσεις ώστε να έχουν έτοιμο έναν κατάλογο προτάσεων μέχρι την επόμενη σύνοδο τον Δεκέμβριο.
Οι περισσότερες από τις προτάσεις που βρίσκονται στο τραπέζι αφορούν αρχικά τη στενότερη συνεργασία μεταξύ των στρατών των κρατών - μελών.
Οι μέχρι στιγμής στόχοι του γαλλογερμανικού σχεδίου, που ήδη αποτελούν τον οδικό χάρτη της συζήτησης, είναι οι εξής:
Μόνιμο στρατιωτικό αρχηγείο
Η δημιουργία ενός μόνιμου ευρωπαϊκού στρατιωτικού αρχηγείου για τον σχεδιασμό και την πραγματοποίηση στρατιωτικών επιχειρήσεων και επιχειρήσεων ασφαλείας.
Στη συγκεκριμένη ιδέα προέβαλλε πάντοτε βέτο η Βρετανία υπό τον φόβο ότι κάτι τέτοιο θα ήταν δαπανηρό, θα αντέγραφε πρακτικά τη δομή και τις λειτουργίες που ήδη διαθέτει το πιο έμπειρο κι αποτελεσματικό ΝΑΤΟ και, κυρίως, ότι θα δημιουργούσε κλυδωνισμούς στην Ατλαντική Συμμαχία.
Το Brexit, όμως, καθιστά πλέον το ευρωπαϊκό στρατιωτικό αρχηγείο πιο πιθανό. Από την πλευρά του το ΝΑΤΟ δεν φαίνεται στην παρούσα φάση να προβληματίζεται, δεδομένου ότι το ευρωπαϊκό εγχείρημα θα είναι σχετικά μικρής εμβέλειας, με κάποιες εκατοντάδες προσωπικό συγκριτικά με τους 8.500 του ΝΑΤΟ που απασχολούνται σε τέτοιου είδους επιχειρήσεις. Για την Ε.Ε., πάντως, δεν μοιάζει εύκολο να βρει τα χρήματα ακόμη και για ένα σχετικά μικρό αρχηγείο.
Ο αρχικός πυρήνας
Η δημιουργία της λεγόμενης «μόνιμης διαρθρωμένης συνεργασίας» ή PESCO (Permanent Structured Co-operation). Αυτό θα επιτρέπει σε έναν αρχικό πυρήνα χωρών να κάνει κινήσεις προς τη μεγαλύτερη ενσωμάτωση των στρατιωτικών δυνατοτήτων του κάθε κράτους χωριστά.
Τα λεφτά
Η δημιουργία ενός ευρωπαϊκού κονδυλίου για τη χρηματοδότηση έρευνας και ανάπτυξης πάνω στην άμυνα. Θα αρχίσει από χαμηλά ποσά, αλλά ο στόχος είναι να φτάσει στα 3,5 δισ. ευρώ μέσα σε λίγα χρόνια. Εδώ το πρακτικό πρόβλημα έγκειται στο να βάλουν οι χώρες - μέλη τα κεφάλαια.
Στρατιωτικός εξοπλισμός
Περισσότερη έμφαση στην κοινή χρήση στρατιωτικού εξοπλισμού. Πρόκειται για έναν πάγιο στόχο και της Ευρώπης και του ΝΑΤΟ. Αυτή η επιδίωξη, όμως, αποδεικνύεται προβληματική στην πράξη αφού οι κυβερνήσεις φοβούνται μη χάσουν μέρος του ελέγχου των δικών τους στρατιωτικών δυνάμεων. Το κλειδί βρίσκεται στον σαφή καθορισμό για το πώς θα χρησιμοποιείται τι και από ποιον σε περιπτώσεις κρίσεων.
Ουσιαστικά, πάντως, η μεγαλύτερη αδυναμία στην ευρωπαϊκή άμυνα δεν εντοπίζεται στη δομή της, αλλά στις δυνατότητες που έχει. Το Πεντάγωνο μονίμως ζητάει από τους Ευρωπαίους συμμάχους να μη μειώνουν τον προϋπολογισμό για την άμυνα και να διοχετεύουν τις στρατιωτικές δαπάνες για σύγχρονο εξοπλισμό, όχι για να διογκώνουν δομές γραφειοκρατίας.
Το 2015 οι αμυντικοί προϋπολογισμοί των περισσοτέρων ευρωπαϊκών χωρών σταμάτησαν να μειώνονται. Όμως, ακόμη κι έτσι, μόνο τέσσερα από τα 25 ευρωπαϊκά κράτη - μέλη του ΝΑΤΟ πληρούν τον μίνιμουμ στόχο της συμμαχίας για δαπάνες στο 2% του ΑΕΠ: η Ελλάδα, η Βρετανία, η Εσθονία και η Πολωνία.
Από αυτήν την άποψη, αν η τωρινή ώθηση στην Ευρωπαϊκή Άμυνα μεταφραστεί σε μεγαλύτερες δαπάνες για εξοπλισμό, τότε οι Αμερικανοί θα είναι ικανοποιημένοι. Αν όχι, η δυσαρέσκειά τους θα ενισχυθεί.
Στη Βρετανία, τη μεγαλύτερη στρατιωτική δύναμη της Ε.Ε., πολλά think tanks θεωρούν ότι αυτή η κινητοποίηση της Ευρώπης προς μεγαλύτερη στρατιωτική ενσωμάτωση είναι σημάδι πανικού μπροστά στο γεγονός ότι το κράτος - μέλος με τον ικανότερο στρατό σύντομα θα αποχωρήσει από το κλαμπ. Κατ’ αυτούς, τις Βρυξέλλες θα έπρεπε ήδη να απασχολεί η εύρεση τρόπου ώστε να παραμείνει η Βρετανία όσο το δυνατόν πιο εμπλεκόμενη κι ενεργή στην άμυνα της Ευρώπης.
Οι λόγοι και τα ρίσκα
Η συνήθως δυσκίνητη και άτολμη σε πολλά Ευρώπη έφτασε να επιχειρεί να κάνει περισσότερα στο θέμα της άμυνας λόγω συγκυρίας.
1 Η Ρωσία θεωρείται ότι εξελίσσεται σε αυξανόμενη απειλή. Σε περίπτωση εκλογής του Ντόναλντ Τραμπ, μάλιστα, εκτιμάται ότι η Αμερική θα οδηγηθεί σε έναν τέτοιο απομονωτισμό που θα μπορούσε να διαλύσει το ΝΑΤΟ. Αλλά και η Χίλαρι Κλίντον επιθυμεί να κάνουν περισσότερα οι Ευρωπαίοι σε ζητήματα άμυνας.
2 Από την πλευρά της η Ευρώπη κατανοεί ότι ακόμη και οι μεγαλύτερες στρατιωτικές δυνάμεις της δεν μπορούν να τα βγάλουν πέρα μόνες τους, όπως διαπίστωσαν Βρετανία και Γαλλία στη Λιβύη το 2011.
3 Η Ε.Ε., εξάλλου, θεωρεί ότι είναι σε θέση να αντιμετωπίσει πολλές μοντέρνες απειλές, από την τρομοκρατία και την κυβερνοασφάλεια μέχρι τον ενεργειακό εκβιασμό, καλύτερα από το ΝΑΤΟ.
4 Η Ευρώπη θα μπορούσε να λειτουργήσει ως προθάλαμος για τις ουδέτερες σκανδιναβικές χώρες (Σουηδία και Φινλανδία), ώστε να εμπλακούν περισσότερο στην άμυνα των ευάλωτων χωρών της Βαλτικής και τελικώς να ενταχθούν στο ΝΑΤΟ.
5 Με το να διαθέσει κεφάλαια για έρευνες στην άμυνα και την ασφάλεια, η Κομισιόν θα μπορεί να ελέγχει τους εθνικούς αμυντικούς προϋπολογισμούς, όπως ελέγχει τα ελλείμματα.
Το ρίσκο αυτών των σχεδιασμών για την Ευρωπαϊκή Αμυντική Ένωση δεν είναι αν θα απειλήσει τη συνοχή και τον ρόλο του ΝΑΤΟ. Οι ίδιοι οι αξιωματούχοι της Συμμαχίας θεωρούν ότι ο κίνδυνος η Ε.Ε. να υποσκελίσει το ΝΑΤΟ είναι πολύ μικρός. Ο βασικός φόβος είναι ότι οι Ευρωπαίοι ηγέτες, πάνω στη βιασύνη τους για γρήγορα αποτελέσματα, θα επικεντρωθούν περισσότερο στους συμβολισμούς μιας στρατιωτικής ενοποίησης, παρά στην ουσία της, αποκαλύπτοντας για μια ακόμα φορά τις αδυναμίες της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης.
Κάτι τέτοιο θα μεγιστοποιούσε δυο βασικές απειλές για την ασφάλεια της Ευρώπης. Την αποθράσυνση της Ρωσίας, αλλά και την εγκατάλειψη της Ε.Ε. από μια εκνευρισμένη, αν όχι εξοργισμένη, Αμερική.
Η μεγαλύτερη δομική αλλαγή στον τουρκικό στρατό
Μετά το επιχειρηθέν πραξικόπημα του Ιουλίου στην Τουρκία, ο στρατός βρίσκεται υπό ασφυκτικό έλεγχο. Παράλληλα, πραγματοποιείται μια μαζική αλλαγή φρουράς και πρωτοφανείς δομικές αλλαγές στις ένοπλες δυνάμεις.
Πριν από λίγα χρόνια εκατοντάδες αξιωματικοί είχαν φυλακιστεί λόγω κατηγοριών – συχνά χαλκευμένων – από εισαγγελείς προσκείμενους στο κίνημα Γκιουλέν. Τώρα είναι οι γκιουλενιστές αυτοί που πέφτουν θύματα των μαζικών εκκαθαρίσεων από το κόμμα του Ερντογάν, του προστάτη τους στο παρελθόν.
Συνολικά 70.000 δημόσιοι υπάλληλοι, συμπεριλαμβανομένων δικαστών, εισαγγελέων και δασκάλων, απολύθηκαν ή συνελήφθησαν μετά το πραξικόπημα, συχνά με διάτρητα αποδεικτικά στοιχεία. Τουλάχιστον 32.000 άτομα, ανάμεσά τους και πάνω από 100 δημοσιογράφοι, βρίσκονται στη φυλακή.
Η καταστολή στην Τουρκία έχει δημιουργήσει τεράστια αναταραχή στον στρατό. Ο τουρκικός στρατός, ο δεύτερος μεγαλύτερος του ΝΑΤΟ, εκκαθαρίζεται από τον Ερντογάν ακριβώς τη στιγμή που υποτίθεται θα έπρεπε να πολεμάει με όλο του το δυναμικό στη Συρία απωθώντας τους τζιχαντιστές του ISIS και τις κουρδικές πολιτοφυλακές.
Τουλάχιστον 5.000 στρατιωτικοί και σχεδόν οι μισοί απ’ όλους τους ναυάρχους και στρατηγούς του τουρκικού στρατού έχουν είτε απολυθεί είτε συλληφθεί. Η πολεμική αεροπορία έχασε τουλάχιστον 265 πιλότους κι έτσι αυτήν τη στιγμή η Τουρκία διαθέτει λιγότερους πιλότους απ’ ό,τι μαχητικά αεροσκάφη. Οι ειδικοί αναλυτές υπολογίζουν ότι για την αντικατάστασή τους θα χρειαστούν περίπου δέκα χρόνια, αλλά το τουρκικό υπουργείο Άμυνας ισχυρίζεται ότι θα τα καταφέρει μέσα σε μόλις μια τριετία.
Η επιμονή του προέδρου Ερντογάν να τονίζει ότι το πραξικόπημα ήταν αποτέλεσμα μιας μικρής κλίκας εντός του στρατεύματος «πέτυχε» ώστε η υπόληψη του στρατού στην Τουρκία να αμαυρωθεί σχετικά ελαφρά. Σε έρευνα που πραγματοποιήθηκε τον Αύγουστο καταγράφεται ότι το 66% των Τούρκων συνεχίζει να εμπιστεύεται τις ένοπλες δυνάμεις της χώρας. Στο ίδιο ερώτημα, πάντως, στις αρχές του χρόνου η εμπιστοσύνη ήταν στο 78%.
Πολλοί από τους εκδιωχθέντες στρατηγούς έχουν ήδη αντικατασταθεί, ωστόσο αυτές οι μαζικές αλλαγές προκαλούν δυσλειτουργίες. Η αεροπορία της Τουρκίας θεωρείται ότι παραμένει σε θέση να τα βγάζει πέρα, εκτός από την περίπτωση που θα χρειαζόταν να αντιμετωπίσει άμεσα έναν κανονικό, πλήρους κλίμακας, πόλεμο.
Μάλιστα πιλότοι που είχαν φυλακιστεί το 2013 από το κίνημα Γκιουλέν αποφυλακίστηκαν άρον - άρον και τοποθετήθηκαν ξανά στην πολεμική αεροπορία, σε μια προσπάθεια να βουλώσουν οι τρύπες που δημιούργησε αυτήν τη φορά η καρατόμηση των γκιουλενιστών πιλότων.
Παρ’ όλα αυτά, οι επιτυχίες του τουρκικού στρατού στη Συρία αποκατέστησαν την αυτοπεποίθηση και ο Ερντογάν υπονοεί τώρα ότι ο στρατός θα προωθηθεί ακόμη νοτιότερα για να πολεμήσει το ISIS. Η νέα πρόκληση, πάντως, έχει να κάνει με ένα επείγον διάταγμα που εξουσιοδοτεί τον πρόεδρο και τον πρωθυπουργό να εκδίδουν εντολές στους διοικητές του στρατού.
Στρατιωτικές σχολές έκλεισαν ώστε να ανοίξει ο δρόμος για μια εθνική ακαδημία άμυνας που θα διοικείται από την κυβέρνηση. Δύο υπουργεία, το Άμυνας και το Εσωτερικών, πήραν τώρα τον έλεγχο δύο ξεχωριστών κλάδων των ενόπλων δυνάμεων. Στο εξής, στα συμβούλια που αποφασίζουν για τους στρατιωτικούς διορισμούς, οι υπουργοί θα υπερτερούν αριθμητικά από τους στρατηγούς.
Όπως τονίζει το EDAM, think tank της Κωνσταντινούπολης, πρόκειται για τις πιο βαθιές αλλαγές που έχουν γίνει στη δομή του στρατού από την ίδρυση της Τουρκίας. Σύμφωνα με το EDAM, ο στρατός στην Τουρκία απολάμβανε επί δεκαετίες ένα «παρακρατικό δικαίωμα» να ανατρέπει κυβερνήσεις, πράγμα που έκανε σε τέσσερις περιπτώσεις. Ο τωρινός βαθμός πολιτικού ελέγχου υποτίθεται πως θα τον αποτρέψει από το να ξανακάνει κάτι τέτοιο στο μέλλον.
«Εκφοβισμένοι» στρατηγοί θα καλούνται στο εξής να δίνουν πλήρη αναφορά για βασικά ζητήματα στον Ερντογάν. Με τον «σουλτάνο», από την πλευρά του, να μη δίνει λογαριασμό σε κανέναν πολιτικό συνεργάτη του, άλλο κόμμα ή θεσμό και να αποφασίζει καθαρά προσωποκεντρικά κι αυταρχικά, καταργώντας επί της ουσίας βασικές δημοκρατικές αρχές.
Αυτό που ανησυχεί πολλούς στρατιωτικούς στην Τουρκία είναι ότι τα νέα μέτρα δίνουν το περιθώριο στην κυβέρνηση, ή πιο σωστά στον Ερντογάν, να παρακάμπτει την ιεραρχία δημιουργώντας σύγχυση στη λήψη των αποφάσεων. Ανώτατοι Τούρκοι στρατιωτικοί εν αποστρατεία φοβούνται ότι αυτό θα είχε αποτέλεσμα τη σταδιακή διάβρωση της μαχητικής ικανότητας του στρατού.
ΠΗΓΗ: http://www.topontiki.gr/article/189485/stin-piesi-gia-eyrostrato-i-ee
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Μάχη με τον καρκίνο: "Έκανα 9 επεμβάσεις για να είμαι εδώ!"
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
![Τρίκαλα: Ξεσηκώθηκαν στο Βαλτινό στο άκουσμα δημιουργίας μονάδας παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας [video]](https://images.newsnowgreece.com/97/972709/trikala-xesikothikan-sto-valtino-sto-akousma-dimiourgias-monadas-paragogis-ilektrikis-energeias-video-1-124x78.jpg)
