2017-01-15 19:37:44
Τι αλλάζει στο Λύκειο και στην είσοδο στο Πανεπιστήμιο
Στους θεσμούς και την κρίση που διέρχεται η Ευρώπη αποδίδει ο υπουργός Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων, Κώστας Γαβρόγλου το γεγονός ότι δεν έχει κλείσει μέχρι στιγμής η αξιολόγηση, τονίζοντας πως «η Ευρώπη περνά κρίση ταυτότητας». «Θα δούμε πολλές αγριότητες στην Ευρώπη και δεν εννοώ μόνο στο πολιτικό σύστημα, αλλά και στο κοινωνικό, πριν ξαναβρεθεί μια νέα ισορροπία», σημειώνει με νόημα. Επιμένει ότι οι κάλπες δεν είναι λύση, ενώ αναφερόμενος στη σημασία των πολιτικών συναινέσεων τονίζει: «Εμείς ως Αριστερά θα είμαστε οι πρώτοι που θα τις χειροκροτήσουμε και θα κάνουμε τη δική μας αυτοκριτική».
Σε ό,τι αφορά τις αλλαγές στο Λύκειο και το σύστημα εισαγωγής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, ο κ. Γαβρόγλου υπογραμμίζει ότι σήμερα υπάρχει ευτελισμός του Απολυτηρίου, προσθέτοντας πως οι πανελλαδικές εξετάσεις μπορεί να είναι ένα λειτουργικά άψογο σύστημα, αλλά είναι «παιδαγωγικά διάτρητες, αφού έχουν καταφέρει να ισοπεδώσουν τους 18χρονους και να τινάξουν στον αέρα το Λύκειο» Κύριε υπουργέ, κατά πόσο θεωρείτε ότι είναι εφικτό το κλείσιμο της αξιολόγησης χωρίς τη λήψη επιπλέον μέτρων από την κυβέρνηση;
Είναι κάτι για το οποίο τα έχω χάσει κι εγώ. Από πλευράς μας, είναι απολύτως εφικτό το κλείσιμο της αξιολόγησης διότι έχουμε ολοκληρώσει τις υποχρεώσεις μας. Τώρα, γιατί οι Θεσμοί δεν θέλουν, αυτό νομίζω ότι θα πρέπει να αναζητηθεί στην κρίση που περνά η Ευρώπη ώστε να μπορεί να ρίξει το βάρος της στην αντιπαράθεση με το ΔΝΤ. Όποιος θεωρεί ότι σήμερα στην Ευρώπη τα πράγματα είναι μια χαρά, εθελοτυφλεί. Η Ευρώπη περνά τη μεγαλύτερη κρίση μετά το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Και δεν πρόκειται μόνο για μια οικονομική κρίση, αλλά για μια κρίση ταυτότητας. Βλέπετε τι γίνεται με τα πολιτικά κόμματα, έχουμε μια αναβίωση της Ακροδεξιάς και ένα απίστευτο εθνικιστικό κλίμα στη «δημοκρατική» Ευρώπη, στην Ευρώπη του «διαφωτισμού». Και, βεβαίως, έχουμε ένα σύστημα που το μόνο το οποίο έχει καταφέρει μέχρι τώρα είναι να παράγει φτωχούς. Κι αυτό, έχει επιπτώσεις και στην πολιτική σκηνή. Νομίζω, λοιπόν, ότι αυτό το μπρος - πίσω που βλέπουμε κι εμείς με τους Θεσμούς αντανακλά εν πολλοίς αυτή την κρίση στην Ευρώπη.
Αν τα πράγματα δεν εξελιχθούν όπως επιθυμεί η ελληνική κυβέρνηση, θεωρείτε ότι οι κάλπες αποτελούν λύση;
Οι κάλπες δεν είναι λύση. Σε μία διαπραγμάτευση από την αρχή ο καθένας έχει στο μυαλό του πώς θα πορευθεί. Υπάρχει μια έκφραση που την χρησιμοποιεί πολύ συχνά ο κ. Τσακαλώτος που λέει ότι είμαστε αντιμέτωποι με μια πραγματικότητα που μας παρουσιάζεται σε τρία καλάθια: το πρώτο περιέχει αυτά που συμφωνήσαμε, το δεύτερο είναι αυτά τα οποία είναι διαπραγματεύσιμα και το τρίτο είναι το δικό μας παράλληλο πρόγραμμα. Τα συμφωνηθέντα είναι συμφωνηθέντα και πρέπει να τα τηρήσουμε. Για τα υπόλοιπα δύο έχουμε να κάνουμε πάρα πολλή δουλειά εμείς. Έχουμε, όμως, καταφέρει να ανοίξουμε πολλές χαραμάδες και να κάνουμε πολλά βήματα, δειλά μεν, αλλά πολύ αποφασιστικά, για το παράλληλο πρόγραμμα. Νομίζω ότι αυτό έχει αναστατώσει κάποιους. Υπάρχει στους κυρίαρχους κύκλους της Ευρώπης μια αντίσταση για την πορεία της χώρας μας με κοινωνικό πρόσωπο. Θα δούμε πολλές αγριότητες, έχω την αίσθηση, πριν ξαναβρούμε την ισορροπία μας. Και δεν εννοώ μόνο στο πολιτικό σύστημα, αλλά και στο κοινωνικό. Ας ελπίσουμε στον τόπο μας ότι τα πράγματα θα εξελιχθούν με διαφορετικό τρόπο. Κι αυτό, θα γίνει μόνο αν θα μπορέσει να συγκροτηθεί ξανά κάποιου είδους κοινωνικό κράτος.
Είστε αισιόδοξος για την επόμενη ημέρα στον χώρο της εκπαίδευσης;
Για να βελτιωθεί η κατάσταση στον χώρο της εκπαίδευσης απαιτείται ένας συνδυασμός τουλάχιστον τριών πραγμάτων. Το πρώτο είναι ότι προφανώς αν έχεις περισσότερα λεφτά μπορείς να κάνεις περισσότερα πράγματα. Περισσότερα λεφτά δεν έχουμε αν και, βεβαίως, για πρώτη φορά φέτος μετά από έξι χρόνια υπήρξε αύξηση στον προϋπολογισμό για την Παιδεία.
Το δεύτερο είναι θέμα πολιτικής και κοινωνικής συναίνεσης. Αν αυτό δεν υπάρχει, δεν νομίζω να μπορεί κανείς να κάνει οτιδήποτε στην εκπαίδευση. Συναίνεση δεν σημαίνει συμφωνούμε σε όλα, αλλά δεν σημαίνει ότι είμαστε αδιάφοροι για όλα. Και εδώ η πολιτική κουλτούρα, στην οποία και η Αριστερά έχει συμβάλει, είναι μια κουλτούρα που μόνο τα δικά σου θεωρούνται ως οι σωστές λύσεις των προβλημάτων.
Το τρίτο είναι ακόμη κι αν έχεις λεφτά, ακόμη κι αν έχεις μία πολιτική και κοινωνική συναίνεση, αν δεν αλλάξουν νοοτροπίες, από τον δάσκαλο και τον καθηγητή μέχρι τον υπουργό, από τους γονείς μέχρι τους μαθητές, δεν μπορείς να πας πουθενά. Γιατί η εκπαίδευση είναι ένας κατεξοχήν ιστορικός θεσμός. Ξέρουμε ότι υπάρχουν θέματα για τα οποία υπεύθυνοι είμαστε συλλογικά. Για παράδειγμα, μπορεί να εξηγείται το φαινόμενο, αλλά μην μου πείτε ότι η απαξίωση του δημόσιου σχολείου δεν πέρασε μέσα και από τη συναίνεση πολλών γονέων, διαφορετικών πολιτικών πεποιθήσεων. Πάντως και για τα τρία παραπάνω ζητήματα υπάρχουν κάποιες αισιόδοξες προοπτικές. Πολλές κοινωνικές ομάδες είναι πια έτοιμες για ένα τέτοιο βήμα. Εμείς ως Αριστερά θα είμαστε οι πρώτοι που θα το χειροκροτήσουμε και θα κάνουμε τη δική μας αυτοκριτική.
Αλλαγή νοοτροπίας απαιτείται και για την εφαρμογή της αξιολόγησης των εκπαιδευτικών που αποτελεί προαπαιτούμενο από τους Θεσμούς
Δεν θεωρώ ότι πρέπει να φοβόμαστε τις λέξεις. Είναι γεγονός ότι η λέξη αξιολόγηση κουβαλάει μια ιστορία που δεν μας έχει βγει σε καλό. Μην ξεχνάμε την εποχή των επιθεωρητών που ήταν στα σχολεία μετά τον Εμφύλιο. Ήταν, υποτίθεται, αξιολόγηση των εκπαιδευτικών, αλλά αποσκοπούσε καθαρά στην καταγραφή των πολιτικών τους φρονημάτων. Από την άλλη μεριά, όμως, αν υπάρχει ένας τρόπος που μπορούμε να βελτιωθούμε να τον πούμε. Νομίζω ότι ως πρώτο βήμα η αυτοαξιολόγηση των σχολείων θα λειτουργήσει πολύ θετικά για τη βελτίωση της ποιότητας της εκπαίδευσης. Μπορεί να πέφτουμε έξω. Ας το δοκιμάσουμε, όμως, με δεδομένο ότι δεν «παίζεται» η δουλειά κανενός. Δεν υπάρχει ο κίνδυνος ούτε απόλυσης ούτε πειθαρχικών διώξεων.
Εμείς, λέμε, να αυτοαξιολογηθούν τα σχολεία και μέσα από αυτή τη διαδικασία να προσπαθήσουμε να κάνουμε και άλλα δυο πράγματα. Το πρώτο είναι να γίνουν γνωστές οι καλές πρακτικές, διότι στην Ελλάδα γίνονται και πολλά καλά πράγματα για τα οποία δεν παίρνουμε είδηση. Συνήθως, γιατί αυτοί που τα κάνουν είναι πολύ σεμνοί άνθρωποι, είτε είναι στα σχολεία εκπαιδευτικοί είτε είναι στα πανεπιστήμια καθηγητές. Το δεύτερο είναι πως όταν υπάρχει αυτοαξιολόγηση, πρέπει να υπάρχει ταυτόχρονα και αξιολόγηση της ίδιας της πολιτείας. Δεν μπορεί η πολιτεία να ζητάει αξιολόγηση όταν οι αξιολογούμενοι δεν αξιολογούν την προϊστάμενη αρχή. Θα πρέπει λοιπόν να δούμε τις υποχρεώσεις όλων μας προς το κοινωνικό σύνολο, της πολιτείας συμπεριλαμβανομένης.
Ανακοινώσατε πρόσφατα ότι θα γίνουν διορισμοί εκπαιδευτικών. Έχετε αποφασίσει ποιο θα είναι το σύστημα διορισμού;
Το νέο σύστημα διορισμού των εκπαιδευτικών θα αποφασιστεί μετά από ευρύ διάλογο με τις ομοσπονδίες των δασκάλων και των καθηγητών. Θα πρέπει, ωστόσο, να συνδυάζει δύο πράγματα: Αφενός θα πρέπει να ακολουθεί δογματικά την υπάρχουσα νομοθεσία και νομολογία. Το λέω αυτό διότι δεν έχει κανένα νόημα να προχωρήσουμε σε ρυθμίσεις και μετά να αρχίσουν ενστάσεις και να τινάξουν το σύστημα στον αέρα. Άρα θα ακολουθήσουμε αυτά που μας λένε οι νόμοι και θα εξαντλήσουμε, στο πλαίσιο αυτό, την όποια δυνατότητα έχουμε για να ενισχύσουμε όλους εκείνους τους αναπληρωτές που τόσο καιρό στηρίζουν την εκπαίδευση και οι οποίοι θα πρέπει οπωσδήποτε να δουν τον εαυτό τους μέσα σ΄ αυτούς τους διορισμούς.
Την επόμενη εβδομάδα θα αρχίσει στην Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής η συζήτηση για την αναμόρφωση του Λυκείου. Ποια είναι, κατά τη γνώμη σας, οι μεγαλύτερες «πληγές» του σήμερα;
Μέχρι την Α΄ Λυκείου τα πράγματα κυλούν σχετικά ικανοποιητικά. Όμως, η Β΄ αλλά κυρίως η Γ΄ τάξη του Λυκείου είναι, σε μεγάλο βαθμό, εκπαιδευτικά ακυρωμένες. Δεν είναι ευθύνη των εκπαιδευτικών αυτό και το εννοώ ειλικρινώς, αλλά όλου αυτού του συστήματος. Ας αρχίσουμε λοιπόν τη συζήτηση με τις πολιτικές και κοινωνικές δυνάμεις με το να συμφωνήσουμε ποια είναι τα προβλήματα που θέλουμε να λύσουμε. Το πρώτο, είναι ότι θα πρέπει το σχολείο να έχει έναν ενιαίο εκπαιδευτικό χαρακτήρα μέχρι και τη Γ΄ Λυκείου. Το δεύτερο, είναι τι πτυχίο παίρνει κανείς όταν τελειώνει το Λύκειο. Τι ακριβώς παίρνουν τα παιδιά σήμερα; Οι γνώσεις που έχουν είναι δυστυχώς πολύ προβληματικές και αυτό το βλέπουμε όταν γίνονται οι ενδοσχολικές εξετάσεις για να πάρουν Απολυτήριο. Πρόκειται για κάτι μη σοβαρό στη συνείδηση των μαθητών. Υπάρχει ένας ευτελισμός του Απολυτηρίου. Δεν έχει κάποιο αντίκρισμα, κάποια αξία ή κοινωνική υπόσταση. Πρόκειται, στην ουσία, για μια «σκιά» του Απολυτηρίου.
Το τρίτο ζήτημα είναι αν θεωρούμε τις πανελλαδικές ένα επιτυχημένο εξεταστικό σύστημα. Οι πανελλήνιες έχουν καταφέρει δύο πράγματα: να ισοπεδώσουν τους νεολαίους και να τινάξουν στον αέρα το Λύκειο. Δεν μπορούμε λοιπόν να λέμε ότι είναι ένα επιτυχημένο σύστημα. Μπορούμε να πούμε ότι είναι ένα λειτουργικά άψογο και αδιάβλητο σύστημα, κι αυτό όντως είναι πολύ σημαντικό σε μια χώρα όπου πολλά δεν λειτουργούν. Δεν είναι, όμως, καν αξιόπιστο διότι όλο βασίζεται στο πόσο καλά μπορείς να απομνημονεύσεις αυτά που έχεις διαβάσει.
Πρόκειται για ένα σύστημα παιδαγωγικά διάτρητο. Εμένα μου φαίνεται αδιανόητο να είσαι 18 ετών, να πηγαίνεις το πρωί στο σχολείο που δεν σου προσφέρει τίποτα στη Γ΄ Λυκείου, να βαριέσαι όλη την ώρα και να περιμένεις να τελειώσει ώστε να πας στο φροντιστήριο για να απομνημονεύσεις την ύλη, να έρχεσαι αργά το βράδυ για να προετοιμαστείς για την επόμενη ημέρα και αν βγεις κανένα Σάββατο για ποτό να είσαι γεμάτος ενοχές. Έχει μια κοινωνία το δικαίωμα να ισοπεδώνει με αυτόν τον τρόπο τα 18χρονά της και να ακυρώνει τους αυριανούς πολίτες της;
Η Ευρώπη σε κρίση
Όποιος θεωρεί ότι σήμερα στην Ευρώπη τα πράγματα είναι μια χαρά, εθελοτυφλεί. Η Ευρώπη περνά τη μεγαλύτερη κρίση μετά το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Και δεν πρόκειται μόνο για μια οικονομική κρίση, αλλά για μια κρίση ταυτότητας.
Παραγωγή φτωχών
Έχουμε μια αναβίωση της Ακροδεξιάς και ένα απίστευτο εθνικιστικό κλίμα στη «δημοκρατική» Ευρώπη, στην Ευρώπη του «διαφωτισμού». Και, βεβαίως, έχουμε ένα σύστημα που το μόνο το οποίο έχει καταφέρει μέχρι τώρα είναι να παράγει φτωχούς. Κι αυτό, έχει επιπτώσεις και στην πολιτική σκηνή. Νομίζω, λοιπόν, ότι αυτό το μπρος - πίσω που βλέπουμε κι εμείς με τους Θεσμούς αντανακλά εν πολλοίς αυτή την κρίση στην Ευρώπη.
Νοοτροπίες...
Ακόμη κι αν έχεις λεφτά, ακόμη κι αν έχεις μία πολιτική και κοινωνική συναίνεση, αν δεν αλλάξουν νοοτροπίες, από τον δάσκαλο και τον καθηγητή μέχρι τον υπουργό, από τους γονείς μέχρι τους μαθητές, δεν μπορείς να πας πουθενά.
Τι αλλάζει στο Λύκειο και στην είσοδο στο Πανεπιστήμιο
Ριζικές αλλαγές στη δομή του Λυκείου με στόχο την αναβάθμιση του Απολυτηρίου το οποίο θα αποτελεί «διαβατήριο» για την εισαγωγή στην τριτοβάθμια εκπαίδευση από το 2020, προβλέπει η πρόταση της Επιτροπής του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής.
Ο αριθμός των μαθημάτων στις δύο τελευταίες τάξεις του Λυκείου θα μειωθεί σημαντικά, σήμερα διδάσκονται 18 μαθήματα στη Β΄ Λυκείου και 15 στη Γ’ Λυκείου τα οποία, σύμφωνα με πληροφορίες, θα μειωθούν σχεδόν κατά το ήμισυ, ενώ η εισαγωγή στο Πανεπιστήμιο θα γίνεται με βάση τον βαθμό του Απολυτηρίου, ο οποίος θα διαμορφώνεται σε ποσοστό 80% από τα δύο τετράμηνα της Γ΄ τάξης, δηλαδή τον αποκαλούμενο «προφορικό» βαθμό και κατά 20% από τη συμμετοχή των υποψηφίων σε τελικές εξετάσεις πανελλαδικού χαρακτήρα.
Επίσης, προτείνονται η δημιουργία κοινής Α΄ τάξης Γενικού Λυκείου και Επαγγελματικού Λυκείου με πολυκλαδικό χαρακτήρα, καθώς και σημαντικές αλλαγές στο πρόγραμμα σπουδών της Β΄ και Γ΄ τάξης με ενοποίηση των διδακτικών αντικειμένων, αύξηση των ωρών διδασκαλίας π.χ. ένα συνεχές δίωρο αντί για μία σχολική ώρα των 45 λεπτών, καθιέρωση εκπόνησης μιας εκτεταμένης εργασίας και ένταξη δραστηριοτήτων πολιτιστικού, αθλητικού ή και κοινωνικού χαρακτήρα.
Οι βασικές αλλαγές
Ειδικότερα, η πρόταση της Επιτροπής του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής για τον επανασχεδιασμό του Λυκείου, η οποία θα αποτελέσει τη βάση του διαλόγου που θα ξεκινήσει στην Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής από την ερχόμενη εβδομάδα, προβλέπει τα εξής:
Α΄ τάξη Λυκείου: Προτείνεται η δημιουργία μιας κοινής Α’ τάξης Γενικού και Επαγγελματικού Λυκείου με πολυκλαδικό χαρακτήρα. Το πρόγραμμα σπουδών, δηλαδή, αυτής της τάξης θα φέρει ισχυρά τα χαρακτηριστικά τόσο της αντίστοιχης τάξης του Γενικού Λυκείου όσο και αυτής του Τεχνικού -Επαγγελματικού. Στόχος είναι οι μαθητές να εξοικειωθούν με τα γνωστικά αντικείμενα και των δύο υφιστάμενων σήμερα τύπων εκπαίδευσης και να επιλέξουν αυτόν που ταιριάζει καλύτερα σε αυτούς. Μετά την ολοκλήρωση της Α΄ Λυκείου, δεν θα υπάρχει κάποιου είδους φίλτρο ή πρόσκομμα για τη μετάβαση των μαθητών στη Β’ Λυκείου.
Βεβαίως, βασικές προϋποθέσεις για την υλοποίηση αυτής της αλλαγής είναι η εναρμόνιση των προγραμμάτων σπουδών των Γενικών και Επαγγελματικών Λυκείων, καθώς και η αναβάθμιση της τεχνικής - επαγγελματικής εκπαίδευσης με τρόπο, σύμφωνα με την πρόταση, που να επιτυγχάνεται η σύνδεσή της με την εθνική οικονομία και τις αναπτυξιακές ανάγκες και δυνατότητες της χώρας.
Προς συζήτηση βρίσκονται, εξάλλου, εναλλακτικές ή και συμπληρωματικές προτάσεις που αφορούν, για παράδειγμα, την επέκταση των επιλογών μεταλυκειακών σπουδών απ’ όλους τους τύπους λυκείων, την προνομιακή είσοδο για αποφοίτους Επαγγελματικών Λυκείων σε συγκεκριμένα τμήματα ΤΕΙ και την αναβάθμιση του Σχολικού Επαγγελματικού Προσανατολισμού και ένταξή του στο πρόγραμμα σπουδών και των Γενικών Λυκείων.
Βάσει της πρότασης, η κοινή, ως προς τη δομή, τάξη της Α΄ Λυκείου θα συνιστούσε ένα βήμα προς την καθιέρωση 11ετούς υποχρεωτικής εκπαίδευσης, δηλαδή, 1 χρόνος Νηπιαγωγείο, 6 χρόνια Δημοτικό, 3 χρόνια Γυμνάσιο, 1 χρόνος Λύκειο. Παράλληλα, το «μοντέλο» της Α΄ τάξης θα μπορούσε, υπό προϋποθέσεις που διερευνώνται, να εφαρμοστεί και στις υπόλοιπες δύο.
Β΄ και Γ΄ τάξη Λυκείου: Η βασική αλλαγή που εισηγείται η Επιτροπή είναι η σημαντική μείωση, σχεδόν κατά το ήμισυ, σύμφωνα με πληροφορίες, του αριθμού των μαθημάτων στις δύο τελευταίες τάξεις του Λυκείου με στόχο τον εξορθολογισμό του προγράμματος σπουδών.
«Οι μαθητές βρίσκονται αντιμέτωποι με ένα πολύ μεγάλο αριθμό μαθημάτων, 18 στη Β΄ Λυκείου, 15 στη Γ΄ Λυκείου, γεγονός που οδηγεί σε έναν κατακερματισμό της εκπαιδευτικής διαδικασίας και την καθιστά λιγότερο αποτελεσματική. Με τον περιορισμό του αριθμού των μαθημάτων το περιεχόμενο της Λυκειακής εκπαίδευσης μπορεί να καταστεί ουσιαστικό και να επενδυθεί με το ενδιαφέρον των μαθητών, εφόσον ο κορμός της ουσιαστικής παιδείας και γνώσης παραμένει και ενισχύεται», τονίζεται στην πρόταση.
Πιο συγκεκριμένα, στη Β΄ Λυκείου η Επιτροπή εισηγείται να παραμείνει ένας ισχυρός κορμός υποχρεωτικών μαθημάτων που θα παρέχουν στους μαθητές ένα κρίσιμο φάσμα γνώσεων πριν προβούν στη Γ΄ Λυκείου στην επιλογή πιο συγκεκριμένης επιστημονικής κατεύθυνσης.
Στη Γ’ Λυκείου, ωστόσο, τα υποχρεωτικά μαθήματα θα είναι εξαιρετικά περιορισμένα, ενώ θα είναι έντονη η παρουσία των μαθημάτων συγκεκριμένης κατεύθυνσης. Η κεντρική λογική είναι η ύπαρξη μιας ενότητας επιλογών που θα δίνει τη δυνατότητα προσανατολισμού στους μαθητές σε συνδυασμό με μία ελεύθερη επιλογή εκτός ειδίκευσης.
Παράλληλα, προτείνεται να αυξηθούν οι ώρες διδασκαλίας των μαθημάτων του ωρολογίου προγράμματος της Β΄ και Γ΄ Λυκείου, προκειμένου να δοθεί η δυνατότητα της εμβάθυνσης της γνώσης. «Είναι κοινά παραδεκτό ότι κανένα μάθημα δεν διδάσκεται με ουσιαστικό τρόπο όταν σε αυτό αφιερώνονται λίγες ώρες την εβδομάδα και μάλιστα όταν αυτό είναι ένα μάθημα σε ένα ωρολόγιο πρόγραμμα πολλών μαθημάτων», σημειώνει η Επιτροπή.
Στο πλαίσιο αυτό, το πρόγραμμα σπουδών θα διαμορφωθεί με τέτοιο τρόπο ώστε τα διδακτικά αντικείμενα να υπαχθούν στις ευρύτερες επιστημονικές τους περιοχές και να διδάσκονται εντός ενοποιημένων πεδίων. Σύμφωνα με την Επιτροπή, η λογική αυτή μπορεί να λειτουργήσει καλύτερα εάν τα ενοποιημένα πεδία διδάσκονται σε μεγαλύτερες χρονικές ενότητες, π.χ. ένα συνεχές δίωρο αντί για μία σχολική ώρα των 45 λεπτών, ώστε να είναι δυνατή η προσέγγιση των ζητημάτων σε μεγαλύτερες ενότητες, με ενεργητική συμμετοχή των μαθητών, εκπόνηση ερευνητικών εργασιών και δυνατότητα μεγαλύτερης εμβάθυνσης εντός του σχολικού χώρου και χρόνου.
Επίσης, η Επιτροπή εισηγείται την καθιέρωση εκπόνησης μιας εκτεταμένης εργασίας ως μέρους του προγράμματος σπουδών ύστερα από προσεκτική προετοιμασία σε πολλά επίπεδα (εκπόνηση, αξιολόγηση κ.ά.), καθώς και την ένταξη στο πρόγραμμα σπουδών ελεύθερων δραστηριοτήτων, π.χ. συλλογικών δράσεων πολιτιστικού, αθλητικού ή και κοινωνικού χαρακτήρα, οι οποίες θα σχεδιάζονται και θα υλοποιούνται από τους μαθητές υπό την καθοδήγηση των υπευθύνων εκπαιδευτικών και θα αξιολογούνται με τρόπο που θα συνάδει στην εκπαιδευτική φύση τους. Οι αλλαγές αυτές θα συμβαδίσουν και με περαιτέρω αλλαγές στη φιλοσοφία διδασκαλίας των αντικειμένων με στόχο να καλλιεργείται η κριτική σκέψη και να αναπτύσσουν οι μαθητές αναλυτικές και συνθετικές ικανότητες. Παράλληλα, θα μεταβληθεί ο τρόπος αξιολόγησης των μαθητών, με την υιοθέτηση, για παράδειγμα, της περιγραφικής αξιολόγησης ώστε να αποφευχθεί η εστίαση στους βαθμούς.
«Κρίνεται σημαντικό η μεταρρύθμιση του υπάρχοντος συστήματος να υλοποιηθεί βαθμηδόν» τονίζει η Επιτροπή, προσθέτοντας ότι θα πρέπει να υπάρχει μία σταδιακή εφαρμογή των αλλαγών. Βασικός στόχος της πρότασής της, όπως υπογραμμίζει, αποτελεί η αναβάθμιση του Απολυτηρίου ώστε να αποκτήσει κύρος και νόημα. «Είναι κοινή παραδοχή ότι το Λύκειο ως βαθμίδα έχει σε μεγάλο βαθμό ακυρωθεί. Οι μαθητές, δυστυχώς, πολύ συχνά αδιαφορούν για την εκπαιδευτική πράξη, θεωρούν πως λίγα έχουν να αποκομίσουν από το σχολείο και στρέφονται στα φροντιστήρια για να προετοιμαστούν για τις πανελλαδικές εξετάσεις.
Έτσι, μεγάλο μέρος του επίσημου σχολικού προγράμματος απαξιώνεται, υπονομεύεται ο κρίσιμος δεσμός μεταξύ μαθητών και εκπαιδευτικών και η εκπαιδευτική διαδικασία συνδέεται με τη ρουτίνα, τον καταναγκασμό, την έλλειψη νοήματος» επισημαίνεται στην πρόταση.
Εντός αυτής της συνθήκης, επισημαίνει η Επιτροπή, πολλά μαθήματα «θυσιάζονται» στο βωμό των πανελλαδικών εξετάσεων, αρκετά διδάσκονται με ένα τρόπο τυπικό, μόνο και μόνο γιατί περιλαμβάνονται στο πρόγραμμα σπουδών, ενώ ακόμα και όσα συνδέονται με το στόχο των τελικών εξετάσεων δεν συγκεντρώνουν πάντα το ενδιαφέρον των μαθητών. Αποτέλεσμα είναι, όπως αναφέρει η Επιτροπή, να ευνοείται η αποστήθιση σε βάρος της κριτικής γνώσης και η ελληνική οικογένεια να υποβάλλεται σε σοβαρή οικονομική αφαίμαξη για να καλύψει τα δίδακτρα των φροντιστηρίων.
Η επιτυχής φοίτηση στο Λύκειο θα οδηγεί στην απόκτηση του Απολυτηρίου, το οποίο θα αποτελεί «διαβατήριο» για την εισαγωγή στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Η Επιτροπή έκρινε πως για τη λήψη του Απολυτηρίου είναι σημαντικό ο βαθμός να διαμορφώνεται από δύο παράγοντες: Τόσο από τα δύο τετράμηνα της Γ’ Λυκείου, ο αποκαλούμενος «προφορικός βαθμός», όσο και από τη συμμετοχή σε τελικές εξετάσεις πανελλαδικού χαρακτήρα. Ο βαθμός συμμετοχής των εξετάσεων θα προσμετράται σε ποσοστό 20% στον βαθμό του Απολυτηρίου, ενώ το υπόλοιπο 80% θα εξάγεται από τα δύο τετράμηνα της Γ' Λυκείου. Προς το παρόν, είναι καθοριστικής σημασίας, κατά την κρίση της επιτροπής, οι τελικές εξετάσεις να συνεχίσουν να οργανώνονται πανελλαδικά με κοινά θέματα ώστε «να διατηρήσουν τα χαρακτηριστικά της αντικειμενικότητας και του αδιάβλητου και εν τέλει την εμπιστοσύνη των πολιτών».
«Η μετάβαση σε μία άλλη μορφή, αμιγώς ενδοσχολικών εξετάσεων πρέπει να γίνει με προσεκτικά, καλά σχεδιασμένα βήματα. Υπό αυτό το πρίσμα, σε βάθος χρόνου και όταν ενισχυθεί η εκπαιδευτική διαδικασία, αποκτήσει πάγια, ανεξάρτητα και αυτόνομα χαρακτηριστικά και γίνει αποδεκτή από την κοινωνία θα είναι δυνατόν οι τελικές (πανελλαδικά οργανωμένες) εξετάσεις να αντικατασταθούν από τις ενδοσχολικές εξετάσεις ή και από εργασίες που θα κάνουν οι μαθητές και μαθήτριες για τη λήψη του Απολυτηρίου», αναφέρει η Επιτροπή.
«ΗΜΕΡΗΣΙΑ»
''The New Daily Mail''
TheNewDailyMail
Στους θεσμούς και την κρίση που διέρχεται η Ευρώπη αποδίδει ο υπουργός Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων, Κώστας Γαβρόγλου το γεγονός ότι δεν έχει κλείσει μέχρι στιγμής η αξιολόγηση, τονίζοντας πως «η Ευρώπη περνά κρίση ταυτότητας». «Θα δούμε πολλές αγριότητες στην Ευρώπη και δεν εννοώ μόνο στο πολιτικό σύστημα, αλλά και στο κοινωνικό, πριν ξαναβρεθεί μια νέα ισορροπία», σημειώνει με νόημα. Επιμένει ότι οι κάλπες δεν είναι λύση, ενώ αναφερόμενος στη σημασία των πολιτικών συναινέσεων τονίζει: «Εμείς ως Αριστερά θα είμαστε οι πρώτοι που θα τις χειροκροτήσουμε και θα κάνουμε τη δική μας αυτοκριτική».
Σε ό,τι αφορά τις αλλαγές στο Λύκειο και το σύστημα εισαγωγής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, ο κ. Γαβρόγλου υπογραμμίζει ότι σήμερα υπάρχει ευτελισμός του Απολυτηρίου, προσθέτοντας πως οι πανελλαδικές εξετάσεις μπορεί να είναι ένα λειτουργικά άψογο σύστημα, αλλά είναι «παιδαγωγικά διάτρητες, αφού έχουν καταφέρει να ισοπεδώσουν τους 18χρονους και να τινάξουν στον αέρα το Λύκειο» Κύριε υπουργέ, κατά πόσο θεωρείτε ότι είναι εφικτό το κλείσιμο της αξιολόγησης χωρίς τη λήψη επιπλέον μέτρων από την κυβέρνηση;
Είναι κάτι για το οποίο τα έχω χάσει κι εγώ. Από πλευράς μας, είναι απολύτως εφικτό το κλείσιμο της αξιολόγησης διότι έχουμε ολοκληρώσει τις υποχρεώσεις μας. Τώρα, γιατί οι Θεσμοί δεν θέλουν, αυτό νομίζω ότι θα πρέπει να αναζητηθεί στην κρίση που περνά η Ευρώπη ώστε να μπορεί να ρίξει το βάρος της στην αντιπαράθεση με το ΔΝΤ. Όποιος θεωρεί ότι σήμερα στην Ευρώπη τα πράγματα είναι μια χαρά, εθελοτυφλεί. Η Ευρώπη περνά τη μεγαλύτερη κρίση μετά το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Και δεν πρόκειται μόνο για μια οικονομική κρίση, αλλά για μια κρίση ταυτότητας. Βλέπετε τι γίνεται με τα πολιτικά κόμματα, έχουμε μια αναβίωση της Ακροδεξιάς και ένα απίστευτο εθνικιστικό κλίμα στη «δημοκρατική» Ευρώπη, στην Ευρώπη του «διαφωτισμού». Και, βεβαίως, έχουμε ένα σύστημα που το μόνο το οποίο έχει καταφέρει μέχρι τώρα είναι να παράγει φτωχούς. Κι αυτό, έχει επιπτώσεις και στην πολιτική σκηνή. Νομίζω, λοιπόν, ότι αυτό το μπρος - πίσω που βλέπουμε κι εμείς με τους Θεσμούς αντανακλά εν πολλοίς αυτή την κρίση στην Ευρώπη.
Αν τα πράγματα δεν εξελιχθούν όπως επιθυμεί η ελληνική κυβέρνηση, θεωρείτε ότι οι κάλπες αποτελούν λύση;
Οι κάλπες δεν είναι λύση. Σε μία διαπραγμάτευση από την αρχή ο καθένας έχει στο μυαλό του πώς θα πορευθεί. Υπάρχει μια έκφραση που την χρησιμοποιεί πολύ συχνά ο κ. Τσακαλώτος που λέει ότι είμαστε αντιμέτωποι με μια πραγματικότητα που μας παρουσιάζεται σε τρία καλάθια: το πρώτο περιέχει αυτά που συμφωνήσαμε, το δεύτερο είναι αυτά τα οποία είναι διαπραγματεύσιμα και το τρίτο είναι το δικό μας παράλληλο πρόγραμμα. Τα συμφωνηθέντα είναι συμφωνηθέντα και πρέπει να τα τηρήσουμε. Για τα υπόλοιπα δύο έχουμε να κάνουμε πάρα πολλή δουλειά εμείς. Έχουμε, όμως, καταφέρει να ανοίξουμε πολλές χαραμάδες και να κάνουμε πολλά βήματα, δειλά μεν, αλλά πολύ αποφασιστικά, για το παράλληλο πρόγραμμα. Νομίζω ότι αυτό έχει αναστατώσει κάποιους. Υπάρχει στους κυρίαρχους κύκλους της Ευρώπης μια αντίσταση για την πορεία της χώρας μας με κοινωνικό πρόσωπο. Θα δούμε πολλές αγριότητες, έχω την αίσθηση, πριν ξαναβρούμε την ισορροπία μας. Και δεν εννοώ μόνο στο πολιτικό σύστημα, αλλά και στο κοινωνικό. Ας ελπίσουμε στον τόπο μας ότι τα πράγματα θα εξελιχθούν με διαφορετικό τρόπο. Κι αυτό, θα γίνει μόνο αν θα μπορέσει να συγκροτηθεί ξανά κάποιου είδους κοινωνικό κράτος.
Είστε αισιόδοξος για την επόμενη ημέρα στον χώρο της εκπαίδευσης;
Για να βελτιωθεί η κατάσταση στον χώρο της εκπαίδευσης απαιτείται ένας συνδυασμός τουλάχιστον τριών πραγμάτων. Το πρώτο είναι ότι προφανώς αν έχεις περισσότερα λεφτά μπορείς να κάνεις περισσότερα πράγματα. Περισσότερα λεφτά δεν έχουμε αν και, βεβαίως, για πρώτη φορά φέτος μετά από έξι χρόνια υπήρξε αύξηση στον προϋπολογισμό για την Παιδεία.
Το δεύτερο είναι θέμα πολιτικής και κοινωνικής συναίνεσης. Αν αυτό δεν υπάρχει, δεν νομίζω να μπορεί κανείς να κάνει οτιδήποτε στην εκπαίδευση. Συναίνεση δεν σημαίνει συμφωνούμε σε όλα, αλλά δεν σημαίνει ότι είμαστε αδιάφοροι για όλα. Και εδώ η πολιτική κουλτούρα, στην οποία και η Αριστερά έχει συμβάλει, είναι μια κουλτούρα που μόνο τα δικά σου θεωρούνται ως οι σωστές λύσεις των προβλημάτων.
Το τρίτο είναι ακόμη κι αν έχεις λεφτά, ακόμη κι αν έχεις μία πολιτική και κοινωνική συναίνεση, αν δεν αλλάξουν νοοτροπίες, από τον δάσκαλο και τον καθηγητή μέχρι τον υπουργό, από τους γονείς μέχρι τους μαθητές, δεν μπορείς να πας πουθενά. Γιατί η εκπαίδευση είναι ένας κατεξοχήν ιστορικός θεσμός. Ξέρουμε ότι υπάρχουν θέματα για τα οποία υπεύθυνοι είμαστε συλλογικά. Για παράδειγμα, μπορεί να εξηγείται το φαινόμενο, αλλά μην μου πείτε ότι η απαξίωση του δημόσιου σχολείου δεν πέρασε μέσα και από τη συναίνεση πολλών γονέων, διαφορετικών πολιτικών πεποιθήσεων. Πάντως και για τα τρία παραπάνω ζητήματα υπάρχουν κάποιες αισιόδοξες προοπτικές. Πολλές κοινωνικές ομάδες είναι πια έτοιμες για ένα τέτοιο βήμα. Εμείς ως Αριστερά θα είμαστε οι πρώτοι που θα το χειροκροτήσουμε και θα κάνουμε τη δική μας αυτοκριτική.
Αλλαγή νοοτροπίας απαιτείται και για την εφαρμογή της αξιολόγησης των εκπαιδευτικών που αποτελεί προαπαιτούμενο από τους Θεσμούς
Δεν θεωρώ ότι πρέπει να φοβόμαστε τις λέξεις. Είναι γεγονός ότι η λέξη αξιολόγηση κουβαλάει μια ιστορία που δεν μας έχει βγει σε καλό. Μην ξεχνάμε την εποχή των επιθεωρητών που ήταν στα σχολεία μετά τον Εμφύλιο. Ήταν, υποτίθεται, αξιολόγηση των εκπαιδευτικών, αλλά αποσκοπούσε καθαρά στην καταγραφή των πολιτικών τους φρονημάτων. Από την άλλη μεριά, όμως, αν υπάρχει ένας τρόπος που μπορούμε να βελτιωθούμε να τον πούμε. Νομίζω ότι ως πρώτο βήμα η αυτοαξιολόγηση των σχολείων θα λειτουργήσει πολύ θετικά για τη βελτίωση της ποιότητας της εκπαίδευσης. Μπορεί να πέφτουμε έξω. Ας το δοκιμάσουμε, όμως, με δεδομένο ότι δεν «παίζεται» η δουλειά κανενός. Δεν υπάρχει ο κίνδυνος ούτε απόλυσης ούτε πειθαρχικών διώξεων.
Εμείς, λέμε, να αυτοαξιολογηθούν τα σχολεία και μέσα από αυτή τη διαδικασία να προσπαθήσουμε να κάνουμε και άλλα δυο πράγματα. Το πρώτο είναι να γίνουν γνωστές οι καλές πρακτικές, διότι στην Ελλάδα γίνονται και πολλά καλά πράγματα για τα οποία δεν παίρνουμε είδηση. Συνήθως, γιατί αυτοί που τα κάνουν είναι πολύ σεμνοί άνθρωποι, είτε είναι στα σχολεία εκπαιδευτικοί είτε είναι στα πανεπιστήμια καθηγητές. Το δεύτερο είναι πως όταν υπάρχει αυτοαξιολόγηση, πρέπει να υπάρχει ταυτόχρονα και αξιολόγηση της ίδιας της πολιτείας. Δεν μπορεί η πολιτεία να ζητάει αξιολόγηση όταν οι αξιολογούμενοι δεν αξιολογούν την προϊστάμενη αρχή. Θα πρέπει λοιπόν να δούμε τις υποχρεώσεις όλων μας προς το κοινωνικό σύνολο, της πολιτείας συμπεριλαμβανομένης.
Ανακοινώσατε πρόσφατα ότι θα γίνουν διορισμοί εκπαιδευτικών. Έχετε αποφασίσει ποιο θα είναι το σύστημα διορισμού;
Το νέο σύστημα διορισμού των εκπαιδευτικών θα αποφασιστεί μετά από ευρύ διάλογο με τις ομοσπονδίες των δασκάλων και των καθηγητών. Θα πρέπει, ωστόσο, να συνδυάζει δύο πράγματα: Αφενός θα πρέπει να ακολουθεί δογματικά την υπάρχουσα νομοθεσία και νομολογία. Το λέω αυτό διότι δεν έχει κανένα νόημα να προχωρήσουμε σε ρυθμίσεις και μετά να αρχίσουν ενστάσεις και να τινάξουν το σύστημα στον αέρα. Άρα θα ακολουθήσουμε αυτά που μας λένε οι νόμοι και θα εξαντλήσουμε, στο πλαίσιο αυτό, την όποια δυνατότητα έχουμε για να ενισχύσουμε όλους εκείνους τους αναπληρωτές που τόσο καιρό στηρίζουν την εκπαίδευση και οι οποίοι θα πρέπει οπωσδήποτε να δουν τον εαυτό τους μέσα σ΄ αυτούς τους διορισμούς.
Την επόμενη εβδομάδα θα αρχίσει στην Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής η συζήτηση για την αναμόρφωση του Λυκείου. Ποια είναι, κατά τη γνώμη σας, οι μεγαλύτερες «πληγές» του σήμερα;
Μέχρι την Α΄ Λυκείου τα πράγματα κυλούν σχετικά ικανοποιητικά. Όμως, η Β΄ αλλά κυρίως η Γ΄ τάξη του Λυκείου είναι, σε μεγάλο βαθμό, εκπαιδευτικά ακυρωμένες. Δεν είναι ευθύνη των εκπαιδευτικών αυτό και το εννοώ ειλικρινώς, αλλά όλου αυτού του συστήματος. Ας αρχίσουμε λοιπόν τη συζήτηση με τις πολιτικές και κοινωνικές δυνάμεις με το να συμφωνήσουμε ποια είναι τα προβλήματα που θέλουμε να λύσουμε. Το πρώτο, είναι ότι θα πρέπει το σχολείο να έχει έναν ενιαίο εκπαιδευτικό χαρακτήρα μέχρι και τη Γ΄ Λυκείου. Το δεύτερο, είναι τι πτυχίο παίρνει κανείς όταν τελειώνει το Λύκειο. Τι ακριβώς παίρνουν τα παιδιά σήμερα; Οι γνώσεις που έχουν είναι δυστυχώς πολύ προβληματικές και αυτό το βλέπουμε όταν γίνονται οι ενδοσχολικές εξετάσεις για να πάρουν Απολυτήριο. Πρόκειται για κάτι μη σοβαρό στη συνείδηση των μαθητών. Υπάρχει ένας ευτελισμός του Απολυτηρίου. Δεν έχει κάποιο αντίκρισμα, κάποια αξία ή κοινωνική υπόσταση. Πρόκειται, στην ουσία, για μια «σκιά» του Απολυτηρίου.
Το τρίτο ζήτημα είναι αν θεωρούμε τις πανελλαδικές ένα επιτυχημένο εξεταστικό σύστημα. Οι πανελλήνιες έχουν καταφέρει δύο πράγματα: να ισοπεδώσουν τους νεολαίους και να τινάξουν στον αέρα το Λύκειο. Δεν μπορούμε λοιπόν να λέμε ότι είναι ένα επιτυχημένο σύστημα. Μπορούμε να πούμε ότι είναι ένα λειτουργικά άψογο και αδιάβλητο σύστημα, κι αυτό όντως είναι πολύ σημαντικό σε μια χώρα όπου πολλά δεν λειτουργούν. Δεν είναι, όμως, καν αξιόπιστο διότι όλο βασίζεται στο πόσο καλά μπορείς να απομνημονεύσεις αυτά που έχεις διαβάσει.
Πρόκειται για ένα σύστημα παιδαγωγικά διάτρητο. Εμένα μου φαίνεται αδιανόητο να είσαι 18 ετών, να πηγαίνεις το πρωί στο σχολείο που δεν σου προσφέρει τίποτα στη Γ΄ Λυκείου, να βαριέσαι όλη την ώρα και να περιμένεις να τελειώσει ώστε να πας στο φροντιστήριο για να απομνημονεύσεις την ύλη, να έρχεσαι αργά το βράδυ για να προετοιμαστείς για την επόμενη ημέρα και αν βγεις κανένα Σάββατο για ποτό να είσαι γεμάτος ενοχές. Έχει μια κοινωνία το δικαίωμα να ισοπεδώνει με αυτόν τον τρόπο τα 18χρονά της και να ακυρώνει τους αυριανούς πολίτες της;
Η Ευρώπη σε κρίση
Όποιος θεωρεί ότι σήμερα στην Ευρώπη τα πράγματα είναι μια χαρά, εθελοτυφλεί. Η Ευρώπη περνά τη μεγαλύτερη κρίση μετά το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Και δεν πρόκειται μόνο για μια οικονομική κρίση, αλλά για μια κρίση ταυτότητας.
Παραγωγή φτωχών
Έχουμε μια αναβίωση της Ακροδεξιάς και ένα απίστευτο εθνικιστικό κλίμα στη «δημοκρατική» Ευρώπη, στην Ευρώπη του «διαφωτισμού». Και, βεβαίως, έχουμε ένα σύστημα που το μόνο το οποίο έχει καταφέρει μέχρι τώρα είναι να παράγει φτωχούς. Κι αυτό, έχει επιπτώσεις και στην πολιτική σκηνή. Νομίζω, λοιπόν, ότι αυτό το μπρος - πίσω που βλέπουμε κι εμείς με τους Θεσμούς αντανακλά εν πολλοίς αυτή την κρίση στην Ευρώπη.
Νοοτροπίες...
Ακόμη κι αν έχεις λεφτά, ακόμη κι αν έχεις μία πολιτική και κοινωνική συναίνεση, αν δεν αλλάξουν νοοτροπίες, από τον δάσκαλο και τον καθηγητή μέχρι τον υπουργό, από τους γονείς μέχρι τους μαθητές, δεν μπορείς να πας πουθενά.
Τι αλλάζει στο Λύκειο και στην είσοδο στο Πανεπιστήμιο
Ριζικές αλλαγές στη δομή του Λυκείου με στόχο την αναβάθμιση του Απολυτηρίου το οποίο θα αποτελεί «διαβατήριο» για την εισαγωγή στην τριτοβάθμια εκπαίδευση από το 2020, προβλέπει η πρόταση της Επιτροπής του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής.
Ο αριθμός των μαθημάτων στις δύο τελευταίες τάξεις του Λυκείου θα μειωθεί σημαντικά, σήμερα διδάσκονται 18 μαθήματα στη Β΄ Λυκείου και 15 στη Γ’ Λυκείου τα οποία, σύμφωνα με πληροφορίες, θα μειωθούν σχεδόν κατά το ήμισυ, ενώ η εισαγωγή στο Πανεπιστήμιο θα γίνεται με βάση τον βαθμό του Απολυτηρίου, ο οποίος θα διαμορφώνεται σε ποσοστό 80% από τα δύο τετράμηνα της Γ΄ τάξης, δηλαδή τον αποκαλούμενο «προφορικό» βαθμό και κατά 20% από τη συμμετοχή των υποψηφίων σε τελικές εξετάσεις πανελλαδικού χαρακτήρα.
Επίσης, προτείνονται η δημιουργία κοινής Α΄ τάξης Γενικού Λυκείου και Επαγγελματικού Λυκείου με πολυκλαδικό χαρακτήρα, καθώς και σημαντικές αλλαγές στο πρόγραμμα σπουδών της Β΄ και Γ΄ τάξης με ενοποίηση των διδακτικών αντικειμένων, αύξηση των ωρών διδασκαλίας π.χ. ένα συνεχές δίωρο αντί για μία σχολική ώρα των 45 λεπτών, καθιέρωση εκπόνησης μιας εκτεταμένης εργασίας και ένταξη δραστηριοτήτων πολιτιστικού, αθλητικού ή και κοινωνικού χαρακτήρα.
Οι βασικές αλλαγές
Ειδικότερα, η πρόταση της Επιτροπής του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής για τον επανασχεδιασμό του Λυκείου, η οποία θα αποτελέσει τη βάση του διαλόγου που θα ξεκινήσει στην Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής από την ερχόμενη εβδομάδα, προβλέπει τα εξής:
Α΄ τάξη Λυκείου: Προτείνεται η δημιουργία μιας κοινής Α’ τάξης Γενικού και Επαγγελματικού Λυκείου με πολυκλαδικό χαρακτήρα. Το πρόγραμμα σπουδών, δηλαδή, αυτής της τάξης θα φέρει ισχυρά τα χαρακτηριστικά τόσο της αντίστοιχης τάξης του Γενικού Λυκείου όσο και αυτής του Τεχνικού -Επαγγελματικού. Στόχος είναι οι μαθητές να εξοικειωθούν με τα γνωστικά αντικείμενα και των δύο υφιστάμενων σήμερα τύπων εκπαίδευσης και να επιλέξουν αυτόν που ταιριάζει καλύτερα σε αυτούς. Μετά την ολοκλήρωση της Α΄ Λυκείου, δεν θα υπάρχει κάποιου είδους φίλτρο ή πρόσκομμα για τη μετάβαση των μαθητών στη Β’ Λυκείου.
Βεβαίως, βασικές προϋποθέσεις για την υλοποίηση αυτής της αλλαγής είναι η εναρμόνιση των προγραμμάτων σπουδών των Γενικών και Επαγγελματικών Λυκείων, καθώς και η αναβάθμιση της τεχνικής - επαγγελματικής εκπαίδευσης με τρόπο, σύμφωνα με την πρόταση, που να επιτυγχάνεται η σύνδεσή της με την εθνική οικονομία και τις αναπτυξιακές ανάγκες και δυνατότητες της χώρας.
Προς συζήτηση βρίσκονται, εξάλλου, εναλλακτικές ή και συμπληρωματικές προτάσεις που αφορούν, για παράδειγμα, την επέκταση των επιλογών μεταλυκειακών σπουδών απ’ όλους τους τύπους λυκείων, την προνομιακή είσοδο για αποφοίτους Επαγγελματικών Λυκείων σε συγκεκριμένα τμήματα ΤΕΙ και την αναβάθμιση του Σχολικού Επαγγελματικού Προσανατολισμού και ένταξή του στο πρόγραμμα σπουδών και των Γενικών Λυκείων.
Βάσει της πρότασης, η κοινή, ως προς τη δομή, τάξη της Α΄ Λυκείου θα συνιστούσε ένα βήμα προς την καθιέρωση 11ετούς υποχρεωτικής εκπαίδευσης, δηλαδή, 1 χρόνος Νηπιαγωγείο, 6 χρόνια Δημοτικό, 3 χρόνια Γυμνάσιο, 1 χρόνος Λύκειο. Παράλληλα, το «μοντέλο» της Α΄ τάξης θα μπορούσε, υπό προϋποθέσεις που διερευνώνται, να εφαρμοστεί και στις υπόλοιπες δύο.
Β΄ και Γ΄ τάξη Λυκείου: Η βασική αλλαγή που εισηγείται η Επιτροπή είναι η σημαντική μείωση, σχεδόν κατά το ήμισυ, σύμφωνα με πληροφορίες, του αριθμού των μαθημάτων στις δύο τελευταίες τάξεις του Λυκείου με στόχο τον εξορθολογισμό του προγράμματος σπουδών.
«Οι μαθητές βρίσκονται αντιμέτωποι με ένα πολύ μεγάλο αριθμό μαθημάτων, 18 στη Β΄ Λυκείου, 15 στη Γ΄ Λυκείου, γεγονός που οδηγεί σε έναν κατακερματισμό της εκπαιδευτικής διαδικασίας και την καθιστά λιγότερο αποτελεσματική. Με τον περιορισμό του αριθμού των μαθημάτων το περιεχόμενο της Λυκειακής εκπαίδευσης μπορεί να καταστεί ουσιαστικό και να επενδυθεί με το ενδιαφέρον των μαθητών, εφόσον ο κορμός της ουσιαστικής παιδείας και γνώσης παραμένει και ενισχύεται», τονίζεται στην πρόταση.
Πιο συγκεκριμένα, στη Β΄ Λυκείου η Επιτροπή εισηγείται να παραμείνει ένας ισχυρός κορμός υποχρεωτικών μαθημάτων που θα παρέχουν στους μαθητές ένα κρίσιμο φάσμα γνώσεων πριν προβούν στη Γ΄ Λυκείου στην επιλογή πιο συγκεκριμένης επιστημονικής κατεύθυνσης.
Στη Γ’ Λυκείου, ωστόσο, τα υποχρεωτικά μαθήματα θα είναι εξαιρετικά περιορισμένα, ενώ θα είναι έντονη η παρουσία των μαθημάτων συγκεκριμένης κατεύθυνσης. Η κεντρική λογική είναι η ύπαρξη μιας ενότητας επιλογών που θα δίνει τη δυνατότητα προσανατολισμού στους μαθητές σε συνδυασμό με μία ελεύθερη επιλογή εκτός ειδίκευσης.
Παράλληλα, προτείνεται να αυξηθούν οι ώρες διδασκαλίας των μαθημάτων του ωρολογίου προγράμματος της Β΄ και Γ΄ Λυκείου, προκειμένου να δοθεί η δυνατότητα της εμβάθυνσης της γνώσης. «Είναι κοινά παραδεκτό ότι κανένα μάθημα δεν διδάσκεται με ουσιαστικό τρόπο όταν σε αυτό αφιερώνονται λίγες ώρες την εβδομάδα και μάλιστα όταν αυτό είναι ένα μάθημα σε ένα ωρολόγιο πρόγραμμα πολλών μαθημάτων», σημειώνει η Επιτροπή.
Στο πλαίσιο αυτό, το πρόγραμμα σπουδών θα διαμορφωθεί με τέτοιο τρόπο ώστε τα διδακτικά αντικείμενα να υπαχθούν στις ευρύτερες επιστημονικές τους περιοχές και να διδάσκονται εντός ενοποιημένων πεδίων. Σύμφωνα με την Επιτροπή, η λογική αυτή μπορεί να λειτουργήσει καλύτερα εάν τα ενοποιημένα πεδία διδάσκονται σε μεγαλύτερες χρονικές ενότητες, π.χ. ένα συνεχές δίωρο αντί για μία σχολική ώρα των 45 λεπτών, ώστε να είναι δυνατή η προσέγγιση των ζητημάτων σε μεγαλύτερες ενότητες, με ενεργητική συμμετοχή των μαθητών, εκπόνηση ερευνητικών εργασιών και δυνατότητα μεγαλύτερης εμβάθυνσης εντός του σχολικού χώρου και χρόνου.
Επίσης, η Επιτροπή εισηγείται την καθιέρωση εκπόνησης μιας εκτεταμένης εργασίας ως μέρους του προγράμματος σπουδών ύστερα από προσεκτική προετοιμασία σε πολλά επίπεδα (εκπόνηση, αξιολόγηση κ.ά.), καθώς και την ένταξη στο πρόγραμμα σπουδών ελεύθερων δραστηριοτήτων, π.χ. συλλογικών δράσεων πολιτιστικού, αθλητικού ή και κοινωνικού χαρακτήρα, οι οποίες θα σχεδιάζονται και θα υλοποιούνται από τους μαθητές υπό την καθοδήγηση των υπευθύνων εκπαιδευτικών και θα αξιολογούνται με τρόπο που θα συνάδει στην εκπαιδευτική φύση τους. Οι αλλαγές αυτές θα συμβαδίσουν και με περαιτέρω αλλαγές στη φιλοσοφία διδασκαλίας των αντικειμένων με στόχο να καλλιεργείται η κριτική σκέψη και να αναπτύσσουν οι μαθητές αναλυτικές και συνθετικές ικανότητες. Παράλληλα, θα μεταβληθεί ο τρόπος αξιολόγησης των μαθητών, με την υιοθέτηση, για παράδειγμα, της περιγραφικής αξιολόγησης ώστε να αποφευχθεί η εστίαση στους βαθμούς.
«Κρίνεται σημαντικό η μεταρρύθμιση του υπάρχοντος συστήματος να υλοποιηθεί βαθμηδόν» τονίζει η Επιτροπή, προσθέτοντας ότι θα πρέπει να υπάρχει μία σταδιακή εφαρμογή των αλλαγών. Βασικός στόχος της πρότασής της, όπως υπογραμμίζει, αποτελεί η αναβάθμιση του Απολυτηρίου ώστε να αποκτήσει κύρος και νόημα. «Είναι κοινή παραδοχή ότι το Λύκειο ως βαθμίδα έχει σε μεγάλο βαθμό ακυρωθεί. Οι μαθητές, δυστυχώς, πολύ συχνά αδιαφορούν για την εκπαιδευτική πράξη, θεωρούν πως λίγα έχουν να αποκομίσουν από το σχολείο και στρέφονται στα φροντιστήρια για να προετοιμαστούν για τις πανελλαδικές εξετάσεις.
Έτσι, μεγάλο μέρος του επίσημου σχολικού προγράμματος απαξιώνεται, υπονομεύεται ο κρίσιμος δεσμός μεταξύ μαθητών και εκπαιδευτικών και η εκπαιδευτική διαδικασία συνδέεται με τη ρουτίνα, τον καταναγκασμό, την έλλειψη νοήματος» επισημαίνεται στην πρόταση.
Εντός αυτής της συνθήκης, επισημαίνει η Επιτροπή, πολλά μαθήματα «θυσιάζονται» στο βωμό των πανελλαδικών εξετάσεων, αρκετά διδάσκονται με ένα τρόπο τυπικό, μόνο και μόνο γιατί περιλαμβάνονται στο πρόγραμμα σπουδών, ενώ ακόμα και όσα συνδέονται με το στόχο των τελικών εξετάσεων δεν συγκεντρώνουν πάντα το ενδιαφέρον των μαθητών. Αποτέλεσμα είναι, όπως αναφέρει η Επιτροπή, να ευνοείται η αποστήθιση σε βάρος της κριτικής γνώσης και η ελληνική οικογένεια να υποβάλλεται σε σοβαρή οικονομική αφαίμαξη για να καλύψει τα δίδακτρα των φροντιστηρίων.
Η επιτυχής φοίτηση στο Λύκειο θα οδηγεί στην απόκτηση του Απολυτηρίου, το οποίο θα αποτελεί «διαβατήριο» για την εισαγωγή στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Η Επιτροπή έκρινε πως για τη λήψη του Απολυτηρίου είναι σημαντικό ο βαθμός να διαμορφώνεται από δύο παράγοντες: Τόσο από τα δύο τετράμηνα της Γ’ Λυκείου, ο αποκαλούμενος «προφορικός βαθμός», όσο και από τη συμμετοχή σε τελικές εξετάσεις πανελλαδικού χαρακτήρα. Ο βαθμός συμμετοχής των εξετάσεων θα προσμετράται σε ποσοστό 20% στον βαθμό του Απολυτηρίου, ενώ το υπόλοιπο 80% θα εξάγεται από τα δύο τετράμηνα της Γ' Λυκείου. Προς το παρόν, είναι καθοριστικής σημασίας, κατά την κρίση της επιτροπής, οι τελικές εξετάσεις να συνεχίσουν να οργανώνονται πανελλαδικά με κοινά θέματα ώστε «να διατηρήσουν τα χαρακτηριστικά της αντικειμενικότητας και του αδιάβλητου και εν τέλει την εμπιστοσύνη των πολιτών».
«Η μετάβαση σε μία άλλη μορφή, αμιγώς ενδοσχολικών εξετάσεων πρέπει να γίνει με προσεκτικά, καλά σχεδιασμένα βήματα. Υπό αυτό το πρίσμα, σε βάθος χρόνου και όταν ενισχυθεί η εκπαιδευτική διαδικασία, αποκτήσει πάγια, ανεξάρτητα και αυτόνομα χαρακτηριστικά και γίνει αποδεκτή από την κοινωνία θα είναι δυνατόν οι τελικές (πανελλαδικά οργανωμένες) εξετάσεις να αντικατασταθούν από τις ενδοσχολικές εξετάσεις ή και από εργασίες που θα κάνουν οι μαθητές και μαθήτριες για τη λήψη του Απολυτηρίου», αναφέρει η Επιτροπή.
«ΗΜΕΡΗΣΙΑ»
''The New Daily Mail''
TheNewDailyMail
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
