2017-08-07 09:24:36
Την Δευτέρα το βράδυ (στις 7 Αυγούστου) θα μπορέσουμε να δούμε ένα αρκετά σπάνιο φαινόμενο του νυχτερινού ουρανού. Πρόκειται, φυσικά, για την μερική έκλειψη της Σελήνης που θα είναι ορατή από τη χώρα μας αμέσως μετά την δύση του Ήλιου. Στην περίπτωση της μερικής έκλειψης της Δευτέρας το φαινόμενο θα ξεκινήσει στις 18:50 (όταν η Σελήνη θα βρίσκεται ακόμη κάτω από τον ορίζοντα), θα φτάσει στη μέγιστη φάση της στις 21:20 (όταν η Σελήνη θα βρίσκεται 10 μόνο μοίρες πάνω από τον ανατολικό ορίζοντα) και θα τελειώσει στις 23:50. Δυστυχώς λόγω του ότι το τμήμα της Σελήνης που θα βρεθεί στην κύρια σκιά της Γης μας θα είναι πάρα πολύ μικρό το φαινόμενο δεν θα φαίνεται και τόσο εντυπωσιακό όσο στην περίπτωση μίας ολικής Σεληνιακής έκλειψης ή, ακόμη περισσότερο, όσο μια ολική έκλειψη του Ήλιου. Μία τέτοια ηλιακή έκλειψη αναμένεται με ιδιαίτερο ενδιαφέρον στις 21 Αυγούστου επειδή θα είναι ορατό από μια πυκνοκατοικημένη περιοχή των ΗΠΑ, αν και αόρατο από την Ελλάδα. Η επόμενη ολική έκλειψη της Σελήνης, πάντως, που θα είναι ορατή από την Ελλάδα θα συμβεί σ’ ένα χρόνο, το βράδυ της 27/28ης Ιουλίου 2018.
Στη διάρκεια μιας έκλειψης έχουμε τρεις συνολικά πρωταγωνιστές: τον Ήλιο, τη Σελήνη και τη Γη. Για να συμβεί όμως μία έκλειψη χρειάζεται τα τρία αυτά σώματα να βρίσκονται σε ευθεία γραμμή. Έτσι παρ’ όλο που η Σελήνη περιφέρεται γύρω από τη Γη μία σχεδόν φορά το μήνα, δεν έχουμε εκλείψεις κάθε μήνα. Για να κατανοήσουμε γιατί συμβαίνει κάτι τέτοιο ας υποθέσουμε ότι μία ευθεία γραμμή περνάει από το κέντρο του Ήλιου και της Γης και εκτείνεται στην άλλη της πλευρά. Αν η Σελήνη στη διαδρομή της γύρω από τη Γη περνούσε ακριβώς πάνω στη γραμμή θα είχαμε εκλείψεις κάθε μήνα και ηλιακές και σεληνιακές. Η Σελήνη όμως δεν ταξιδεύει με αυτό τον τρόπο, αλλά αντίθετα, στην περιφορά της γύρω από την Γη, περνάει είτε πιο πάνω, είτε πιο κάτω από την υποθετική αυτή γραμμή. Όταν τα τρία αυτά σώματα δε βρίσκονται στην ίδια ευθεία, οι σκιές και της Γης και της Σελήνης χάνονται στο διάστημα και δε γίνονται εκλείψεις.
Στις σεληνιακές εκλείψεις διακρίνει κανείς εύκολα το σχήμα της σκιάς της Γης πάνω στη Σελήνη γεγονός που φανέρωσε στους αρχαίους έλληνες φιλοσόφους το σφαιρικό σχήμα του πλανήτη μας. Ας σημειώσουμε επίσης ότι μια έκλειψη Σελήνης συμβαίνει μόνο κατά τη διάρκεια της Πανσελήνου και μόνον όταν η Σελήνη τύχει να περάσει μέσα από τη σκιά που ρίχνει η Γη στο διάστημα, αφού οι Σεληνιακές εκλείψεις συμβαίνουν όταν ο δορυφόρος μας, στην τροχιά του γύρω από την Γη, μπαίνει στην περιοχή της γήινης σκιάς. Για να διασχίσει τη σκοτεινή αυτή περιοχή χρειάζεται δύο σχεδόν ώρες, αφού διανύσει 10.000 περίπου χιλιόμετρα. Αντίθετα στις Ηλιακές εκλείψεις η Σελήνη καλύπτει τον φωτεινό δίσκο του Ήλιου ρίχνοντας την σκιά της πάνω σε έναν μικρό διάδρομο της Γης μας.
Το 1878 δημοσιεύτηκε ο περίφημος «Κανόνας των Εκλείψεων» του Τ. Ρ. Οπόλζερ ο οποίος υπολόγισε τις ημερομηνίες των εκλείψεων και των διαδρομών 8.000 ηλιακών και 5.200 σεληνιακών εκλείψεων που περιλαμβάνονται μεταξύ των ετών 1207 π.Χ. και 2161 μ.Χ. Με βάση τους υπολογισμούς αυτούς ο μεγαλύτερος αριθμός σεληνιακών και ηλιακών εκλείψεων που μπορεί να παρατηρηθούν στη διάρκεια ενός χρόνου είναι 7 (όπως έγινε το 1935 με 5 ηλιακές και 2 σεληνιακές και το 1982 με 4 ηλιακές και 3 σεληνιακές) και ο μικρότερος 2, οπότε και οι δύο θα είναι οπωσδήποτε ηλιακές όπως έγινε το 1984. Και παρ’ όλο που συνήθως οι σεληνιακές εκλείψεις ακολουθούν ή προηγούνται κατά 15 περίπου ημέρες τις ηλιακές εκλείψεις, εν τούτοις οι ηλιακές εκλείψεις είναι πολύ πιο συχνές από τις σεληνιακές. Ο μεγαλύτερος αριθμός σεληνιακών εκλείψεων στη διάρκεια ενός ημερολογιακού έτους δεν υπερβαίνει τις τρεις (όπως έγινε το 1917 και το 1982). Αντίθετα ο μέγιστος αριθμός των ηλιακών εκλείψεων μπορεί να φτάσει τους πέντε όπως έγινε το 1934.
Ο υπολογισμός των λεπτομερειών μιας έκλειψης γίνεται σήμερα με μεγάλη ακρίβεια αν και η βασική τους πρόβλεψη δεν είναι κάτι το πρόσφατο και ανάγεται στην αρχαιότητα όταν ανακαλύφτηκε για πρώτη φορά η περιοδικότητά τους που ονομάστηκε Σάρος. Η περίοδος αυτή των 6.585,321 ημερών, ή 18 ετών και 11 ημερών, βοηθάει εύκολα στην πρόβλεψη των σεληνιακών εκλείψεων όχι όμως και στην ακριβή πρόβλεψη των ηλιακών. Οι υπολογισμοί που έγιναν διαπίστωσαν ότι η μέση διάρκεια της περιοδικότητας μιας σειράς εκλείψεων διαρκεί 1.315 χρόνια.
Περισσότερα όμως για τις εκλείψεις όταν θα πλησιάζουμε στην ολική έκλειψη του Ήλιου της 21ης Αυγούστου.
Στη διάρκεια μιας έκλειψης έχουμε τρεις συνολικά πρωταγωνιστές: τον Ήλιο, τη Σελήνη και τη Γη. Για να συμβεί όμως μία έκλειψη χρειάζεται τα τρία αυτά σώματα να βρίσκονται σε ευθεία γραμμή. Έτσι παρ’ όλο που η Σελήνη περιφέρεται γύρω από τη Γη μία σχεδόν φορά το μήνα, δεν έχουμε εκλείψεις κάθε μήνα. Για να κατανοήσουμε γιατί συμβαίνει κάτι τέτοιο ας υποθέσουμε ότι μία ευθεία γραμμή περνάει από το κέντρο του Ήλιου και της Γης και εκτείνεται στην άλλη της πλευρά. Αν η Σελήνη στη διαδρομή της γύρω από τη Γη περνούσε ακριβώς πάνω στη γραμμή θα είχαμε εκλείψεις κάθε μήνα και ηλιακές και σεληνιακές. Η Σελήνη όμως δεν ταξιδεύει με αυτό τον τρόπο, αλλά αντίθετα, στην περιφορά της γύρω από την Γη, περνάει είτε πιο πάνω, είτε πιο κάτω από την υποθετική αυτή γραμμή. Όταν τα τρία αυτά σώματα δε βρίσκονται στην ίδια ευθεία, οι σκιές και της Γης και της Σελήνης χάνονται στο διάστημα και δε γίνονται εκλείψεις.
Στις σεληνιακές εκλείψεις διακρίνει κανείς εύκολα το σχήμα της σκιάς της Γης πάνω στη Σελήνη γεγονός που φανέρωσε στους αρχαίους έλληνες φιλοσόφους το σφαιρικό σχήμα του πλανήτη μας. Ας σημειώσουμε επίσης ότι μια έκλειψη Σελήνης συμβαίνει μόνο κατά τη διάρκεια της Πανσελήνου και μόνον όταν η Σελήνη τύχει να περάσει μέσα από τη σκιά που ρίχνει η Γη στο διάστημα, αφού οι Σεληνιακές εκλείψεις συμβαίνουν όταν ο δορυφόρος μας, στην τροχιά του γύρω από την Γη, μπαίνει στην περιοχή της γήινης σκιάς. Για να διασχίσει τη σκοτεινή αυτή περιοχή χρειάζεται δύο σχεδόν ώρες, αφού διανύσει 10.000 περίπου χιλιόμετρα. Αντίθετα στις Ηλιακές εκλείψεις η Σελήνη καλύπτει τον φωτεινό δίσκο του Ήλιου ρίχνοντας την σκιά της πάνω σε έναν μικρό διάδρομο της Γης μας.
Το 1878 δημοσιεύτηκε ο περίφημος «Κανόνας των Εκλείψεων» του Τ. Ρ. Οπόλζερ ο οποίος υπολόγισε τις ημερομηνίες των εκλείψεων και των διαδρομών 8.000 ηλιακών και 5.200 σεληνιακών εκλείψεων που περιλαμβάνονται μεταξύ των ετών 1207 π.Χ. και 2161 μ.Χ. Με βάση τους υπολογισμούς αυτούς ο μεγαλύτερος αριθμός σεληνιακών και ηλιακών εκλείψεων που μπορεί να παρατηρηθούν στη διάρκεια ενός χρόνου είναι 7 (όπως έγινε το 1935 με 5 ηλιακές και 2 σεληνιακές και το 1982 με 4 ηλιακές και 3 σεληνιακές) και ο μικρότερος 2, οπότε και οι δύο θα είναι οπωσδήποτε ηλιακές όπως έγινε το 1984. Και παρ’ όλο που συνήθως οι σεληνιακές εκλείψεις ακολουθούν ή προηγούνται κατά 15 περίπου ημέρες τις ηλιακές εκλείψεις, εν τούτοις οι ηλιακές εκλείψεις είναι πολύ πιο συχνές από τις σεληνιακές. Ο μεγαλύτερος αριθμός σεληνιακών εκλείψεων στη διάρκεια ενός ημερολογιακού έτους δεν υπερβαίνει τις τρεις (όπως έγινε το 1917 και το 1982). Αντίθετα ο μέγιστος αριθμός των ηλιακών εκλείψεων μπορεί να φτάσει τους πέντε όπως έγινε το 1934.
Ο υπολογισμός των λεπτομερειών μιας έκλειψης γίνεται σήμερα με μεγάλη ακρίβεια αν και η βασική τους πρόβλεψη δεν είναι κάτι το πρόσφατο και ανάγεται στην αρχαιότητα όταν ανακαλύφτηκε για πρώτη φορά η περιοδικότητά τους που ονομάστηκε Σάρος. Η περίοδος αυτή των 6.585,321 ημερών, ή 18 ετών και 11 ημερών, βοηθάει εύκολα στην πρόβλεψη των σεληνιακών εκλείψεων όχι όμως και στην ακριβή πρόβλεψη των ηλιακών. Οι υπολογισμοί που έγιναν διαπίστωσαν ότι η μέση διάρκεια της περιοδικότητας μιας σειράς εκλείψεων διαρκεί 1.315 χρόνια.
Περισσότερα όμως για τις εκλείψεις όταν θα πλησιάζουμε στην ολική έκλειψη του Ήλιου της 21ης Αυγούστου.
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΕΠΟΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Γενική πρόγνωση καιρού για Δευτέρα 7-8-2017
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
