2017-08-07 09:30:14
Δημοσιεύουμε μια ενδιαφέρουσα συνέντευξη που έδωσε ο δραστήριος και πολυγραφότατος γεωγράφος, μελετητής και εκλαϊκευτής του έργου του Μαρξ, ο Ντέιβιντ Χάρβει, στην ιταλική ηλεκτρονική εφημερίδα Contropiano με αφορμή μια σειρά σεμιναρίων που έδωσε στο Πανεπιστήμιο της Μπολόνια με θέμα «Κυριαρχία, κοινωνικά κινήματα και το δικαίωμα στην πόλη».
Πώς βλέπετε την πορεία του καπιταλισμού; Πιο συγκεκριμένα, υπάρχει ακόμη η τάση προς την παγκοσμιοποίηση; Ή έχουμε να κάνουμε με μια περίοδο εσωστρέφειας, επιστροφής στον προστατευτισμό και γενικά μια αύξηση του ανταγωνισμού ανάμεσα σε καπιταλιστικές μακρο-περιοχές;
Ίσως μπορούμε να ξεκινήσουμε αναλύοντας την παγκοσμιοποίηση του κεφαλαίου, γιατί το κεφάλαιο εμφανίζεται με τρεις μορφές: η πρώτη είναι οι παραγωγικές δραστηριότητες, η δεύτερη είναι τα εμπορεύματα και η τρίτη μορφή το χρήμα. Καθεμία από αυτές έχει μια διαφορετική ικανότητα γεωγραφικής κινητικότητας: η παραγωγή μετακινείται πολύ αργά, τα εμπορεύματα μπορούν να μετακινηθούν, σήμερα, πολύ γρήγορα
. Αυτό όμως που μπορεί να μετακινηθεί σε κλάσματα του δευτερολέπτου είναι σίγουρα το χρήμα. Όταν λέμε πως πρέπει να μπει φρένο σε ό,τι κινείται, οι περισσότεροι περιορισμοί στους οποίους αναφερόμαστε αφορούν τη μορφή εμπόρευμα, και σε ένα βαθμό την παραγωγή. Το δύσκολο είναι να επιβάλεις περιορισμούς στη ροή του χρήματος. Έτσι όταν ο Τραμπ μιλά για εμπορικές συμφωνίες και για αλλαγές, εννοεί τα εμπορεύματα και τον χάλυβα, αφού δεν υπάρχει τρόπος να περιορίσει κανείς την παγκόσμια ροή του χρήματος.
Εγώ πιστεύω ότι τα τελευταία περίπου σαράντα χρόνια σημειώθηκε ένας ξεκάθαρος διαχωρισμός ανάμεσα σε αυτό που ο Μαρξ αποκαλούσε παραγωγή αξίας, που είναι η κοινωνικά απαραίτητη εργασία για την κατασκευή και την δημιουργία των πραγμάτων, και στην έκφραση-εκδήλωση αυτής της αξίας στη νομισματική της μορφή. Τότε υπήρχε ένας περιορισμός επειδή η νομισματική μορφή εξαρτιόταν από τα αποθέματα χρυσού, αλλά το 1971 η ισοτιμία χρυσού καταργήθηκε, και από τότε το χρήμα είναι αποδεσμευμένο από κάθε είδους έλεγχο σε σχέση με την αξίας του, με αποτέλεσμα το νομισματικό σύστημα σήμερα να έχει κυριαρχήσει.
Συνεπώς, αν σε αυτό αναφερόσαστε, η παγκοσμιοποίηση δεν έκλεισε τον κύκλο της, αλλά σήμερα βρίσκεται σε ένα ασταθές περιβάλλον, εξού και η ερώτηση: και ποια είναι η αξία που στηρίζει όλο το χρήμα που κυκλοφορεί; Είναι πολύ πιθανόν να υπάρξει κάποιου είδους νομισματική κρίση, και πράγματι βλέπουμε διαρκώς εκφάνσεις της κρίσης αυτής, που θα έχει πολύ δραματικά αποτελέσματα, και στη ζήτηση, που με τη σειρά της θα έχει επιπτώσεις και στην λεγόμενη «πραγματική οικονομία», και που θα προκαλέσει μαζική ανεργία σε όλο τον κόσμο. Αυτός ο κίνδυνος είναι υπαρκτός. Σήμερα ο τρόπος με τον οποίο αντιμετωπίζεται, είναι η κυκλοφορία όλο και περισσότερου νομίσματος από τις κεντρικές τράπεζες, η λεγόμενη ποσοτική χαλάρωση, και άλλα παρόμοια.
Όμως πού πηγαίνει όλο αυτό το επιπλέον χρήμα; Ένα μεγάλο μέρος του πηγαίνει σε τομείς όπως η κερδοσκοπία των ακινήτων, με αποτέλεσμα οι τιμές των ακινήτων, σε σχεδόν όλες τις μεγαλουπόλεις του πλανήτη να εκτοξεύονται σε τέτοιο σημείο που να γίνονται απλησίαστες για τους περισσότερους. Έτσι προκαλείται κρίση ακινήτων που να έχουν προσιτή τιμή, και διάφορες παράπλευρες συνέπειες της συνακόλουθης νομισματοποίησης της οικονομίας και της απασφάλισης του νομισματικού και τιμολογιακού συστήματος, λόγω του ότι χάνει τον έλεγχο η πραγματική παραγωγή, που έχει τις ρίζες της στην κατάργηση της ισοτιμίας χρυσού το 1971.
Σε αυτό το πλαίσιο, ποιος είναι ο ρόλος της Ε.Ε.; Είναι σωστό να λέμε πως παρατηρείται ίσως στην ευρωπαϊκή πολιτική μια συνέχιση του νεοφιλελευθερισμού που θα μπορούσε να έρθει σε αντιπαράθεση με όσα συμβαίνουν σήμερα στις ΗΠΑ;
Συνέχειαhttp://anemosantistasis.blogspot.gr/2017/08/blog-post_67.html
Πώς βλέπετε την πορεία του καπιταλισμού; Πιο συγκεκριμένα, υπάρχει ακόμη η τάση προς την παγκοσμιοποίηση; Ή έχουμε να κάνουμε με μια περίοδο εσωστρέφειας, επιστροφής στον προστατευτισμό και γενικά μια αύξηση του ανταγωνισμού ανάμεσα σε καπιταλιστικές μακρο-περιοχές;
Ίσως μπορούμε να ξεκινήσουμε αναλύοντας την παγκοσμιοποίηση του κεφαλαίου, γιατί το κεφάλαιο εμφανίζεται με τρεις μορφές: η πρώτη είναι οι παραγωγικές δραστηριότητες, η δεύτερη είναι τα εμπορεύματα και η τρίτη μορφή το χρήμα. Καθεμία από αυτές έχει μια διαφορετική ικανότητα γεωγραφικής κινητικότητας: η παραγωγή μετακινείται πολύ αργά, τα εμπορεύματα μπορούν να μετακινηθούν, σήμερα, πολύ γρήγορα
Εγώ πιστεύω ότι τα τελευταία περίπου σαράντα χρόνια σημειώθηκε ένας ξεκάθαρος διαχωρισμός ανάμεσα σε αυτό που ο Μαρξ αποκαλούσε παραγωγή αξίας, που είναι η κοινωνικά απαραίτητη εργασία για την κατασκευή και την δημιουργία των πραγμάτων, και στην έκφραση-εκδήλωση αυτής της αξίας στη νομισματική της μορφή. Τότε υπήρχε ένας περιορισμός επειδή η νομισματική μορφή εξαρτιόταν από τα αποθέματα χρυσού, αλλά το 1971 η ισοτιμία χρυσού καταργήθηκε, και από τότε το χρήμα είναι αποδεσμευμένο από κάθε είδους έλεγχο σε σχέση με την αξίας του, με αποτέλεσμα το νομισματικό σύστημα σήμερα να έχει κυριαρχήσει.
Συνεπώς, αν σε αυτό αναφερόσαστε, η παγκοσμιοποίηση δεν έκλεισε τον κύκλο της, αλλά σήμερα βρίσκεται σε ένα ασταθές περιβάλλον, εξού και η ερώτηση: και ποια είναι η αξία που στηρίζει όλο το χρήμα που κυκλοφορεί; Είναι πολύ πιθανόν να υπάρξει κάποιου είδους νομισματική κρίση, και πράγματι βλέπουμε διαρκώς εκφάνσεις της κρίσης αυτής, που θα έχει πολύ δραματικά αποτελέσματα, και στη ζήτηση, που με τη σειρά της θα έχει επιπτώσεις και στην λεγόμενη «πραγματική οικονομία», και που θα προκαλέσει μαζική ανεργία σε όλο τον κόσμο. Αυτός ο κίνδυνος είναι υπαρκτός. Σήμερα ο τρόπος με τον οποίο αντιμετωπίζεται, είναι η κυκλοφορία όλο και περισσότερου νομίσματος από τις κεντρικές τράπεζες, η λεγόμενη ποσοτική χαλάρωση, και άλλα παρόμοια.
Όμως πού πηγαίνει όλο αυτό το επιπλέον χρήμα; Ένα μεγάλο μέρος του πηγαίνει σε τομείς όπως η κερδοσκοπία των ακινήτων, με αποτέλεσμα οι τιμές των ακινήτων, σε σχεδόν όλες τις μεγαλουπόλεις του πλανήτη να εκτοξεύονται σε τέτοιο σημείο που να γίνονται απλησίαστες για τους περισσότερους. Έτσι προκαλείται κρίση ακινήτων που να έχουν προσιτή τιμή, και διάφορες παράπλευρες συνέπειες της συνακόλουθης νομισματοποίησης της οικονομίας και της απασφάλισης του νομισματικού και τιμολογιακού συστήματος, λόγω του ότι χάνει τον έλεγχο η πραγματική παραγωγή, που έχει τις ρίζες της στην κατάργηση της ισοτιμίας χρυσού το 1971.
Σε αυτό το πλαίσιο, ποιος είναι ο ρόλος της Ε.Ε.; Είναι σωστό να λέμε πως παρατηρείται ίσως στην ευρωπαϊκή πολιτική μια συνέχιση του νεοφιλελευθερισμού που θα μπορούσε να έρθει σε αντιπαράθεση με όσα συμβαίνουν σήμερα στις ΗΠΑ;
Συνέχειαhttp://anemosantistasis.blogspot.gr/2017/08/blog-post_67.html
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
ΑΦΙΕΡΩΜΑ: Η επανάσταση που λέγεται τεχνητή νοημοσύνη
ΕΠΟΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Ημερίδα "Στρατιωτικών Λεσχών" στο ΓΕΣ
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
