2018-06-17 21:41:15
Ποια είναι η κοιτίδα των Σλάβων – Πότε έγιναν οι πρώτες επιδρομές των Σλάβων στο Βυζάντιο; - Οι μαρτυρίες για τους Σλάβους στη Μακεδονία
Με το θέμα της ονομασίας της FYROM στην πρώτη γραμμή, ακούσαμε και διαβάσαμε πολλά και διάφορα για τη συμφωνία της χώρας μας με το κράτος των Σκοπίων. Και ως συνήθως, υπάρχουν εκατέρωθεν τεκμηριωμένες απόψεις, αφορισμοί αλλά και έωλα επιχειρήματα χωρίς καμία απολύτως αξία.
Εκείνο που μας προξένησε τεράστια έκπληξη, είναι το επιχείρημα (;) του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα, με το οποίο προσπάθησε να δικαιολογήσει κάποια τμήματα της συμφωνίας.
Είπε λοιπόν τα εξής, στη διάρκεια της τηλεοπτικής του συνέντευξης στην Ε.Ρ.Τ. την περασμένη Πέμπτη:
“Βέβαια όπου χρησιμοποιούν αυτοί (σημ. οι Σκοπιανοί), τον όρο “Makedonski”, δεν εννοούν την ιστορία της Μακεδονίας, της ελληνικής Μακεδονίας η οποία είναι η ιστορία της αρχαίας Μακεδονίας, του αρχαίου ελληνικού κόσμου. Δεν εννοούν τη δική μας πολιτιστική κληρονομιά, αλλά εννοούν τα χαρακτηριστικά ενός λαού που βρέθηκε στην ευρύτερη γεωγραφική περιοχή της Μακεδονίας και από τα μέσα του 18ου αιώνα και μετά απέκτησε και εθνοτικά χαρακτηριστικά”.
Θα σχολιάσουμε τα λόγια του πρωθυπουργού στο τέλος του άρθρου. Μας κάνει ιδιαίτερη εντύπωση αυτό που ανέφερε ο κύριος Τσίπρας, ότι ο λαός (είναι άραγε ένας ή αποτελεί ένα συμπίλημα Σέρβων, Βουλγάρων, Αλβανών, Ελλήνων, Τούρκων κλπ.) της FYROM “από τα μέσα του 18ου αιώνα (!!!) απέκτησε και εθνοτικά χαρακτηριστικά”. Επειδή ούτε η Δώρα Αναγνωστοπούλου, ούτε ο Αλέξης Παπαχελάς, ούτε ο Τάσος Παππάς τον ρώτησαν αν έχει στοιχεία για την “εμφάνιση” εθνοτικής ομάδας στην περιοχή των Σκοπίων από τα μέσα του 18ου αιώνα, αναζητήσαμε περισσότερα στοιχεία, αλλά δυστυχώς δεν βρήκαμε κάτι που να αποδεικνύει την αλήθεια των λεγομένων του κυρίου Τσίπρα. Περισσότερα, στη συνέχεια. Προς το παρόν ας δούμε καινούργια στοιχεία για τους Σλάβους στην Ελλάδα και, κυρίως, στην περιοχή της Μακεδονίας.
Ποια είναι η κοιτίδα των Σλάβων;
Οι Σλάβοι ήταν αρχικά ένας λαός με ενιαία γλώσσα που κατοικούσαν από την αρχαιότητα στην περιοχή μεταξύ του ποταμού Βιστούλα, των ελών του Πριπέτ και του μέσου Δνείπερου. Τον λαό αυτό αποτελούσαν επιμέρους φυλές με στοιχειώδη οργάνωση και πρωτόγονους πολιτειακούς θεσμούς. Κύριες οικονομικές τους δραστηριότητες ήταν η γεωργία και η κτηνοτροφία, ενώ είχαν και ορισμένες γνώσεις ξυλουργικής και χειροποίητης κεραμικής. Γνώριζαν επίσης μερικά βασικά στοιχεία για τη ναυσιπλοΐα καθώς μετακινούνταν σε περιοχές με ποτάμια και έλη.
Η διάλυση του κράτους των Ούννων, μετά τον θάνατο του Αττίλα (453), στους οποίους ήταν υποτελείς οι Σλάβοι, όπως και η ραγδαία αύξηση του πληθυσμού τους, είχαν σαν αποτέλεσμα τη μετακίνηση του “κορμού” των Σλάβων σε τρεις βασικές κατευθύνσεις. Μια ομάδα κινήθηκε δυτικά προς την Κεντρική Ευρώπη, μια δεύτερη νότια και νοτιοδυτικά προς τον Δούναβη και μια τρίτη ανατολικά και νοτιοανατολικά, προς τις ρωσικές στέπες και τη σημερινή Ουκρανία. Από τις τρεις αυτές ομάδες προέκυψαν πολύ αργότερα οι διάφοροι σλαβικοί λαοί με τις γλώσσες τους, όπως τις ξέρουμε σήμερα.
Πολωνοί, Τσέχοι και Σλοβάκοι από τη δυτική ομάδα, Σέρβοι, Κροάτες, Σλοβένοι και Βούλγαροι από τη νότια, Ρώσοι, Λευκορώσοι και Ουκρανοί από την ανατολική. Οι Σλάβοι που κινήθηκαν προς τα Βαλκάνια, από τα χρόνια του Ιουστινιανού (527-565), άρχισαν τις επιδρομές στο Βυζάντιο. Ουσιαστικά, πρόκειται για ένα συνονθύλευμα λαών, συχνά με εχθρικές σχέσεις μεταξύ τους. Η έλευση των Αβάρων, ασιατικού λαού με στέρεη κρατική δομή, οι οποίοι το τελευταίο τέταρτο του 6ου αιώνα ίδρυσαν ισχυρό κράτος βόρεια του Δούναβη άλλαξε τα δεδομένα. Οι Σλάβοι έγιναν υποτελείς στον Χαγάνο των Αβάρων και υποχρεώθηκαν να τον ακολουθούν στις εκστρατείες του.
Οι εκστρατείες αυτές, τις δυο τελευταίες δεκαετίες του 6ου αιώνα έγιναν, κυρίως, εναντίον του Βυζαντίου και στη συνέχεια κλιμακώθηκαν και επεκτάθηκαν μέχρι τη Νότια Θράκη και τη Μακεδονία. Η Θεσσαλονίκη πολιορκήθηκε δυο φορές κατά τον 6ο και 7ο αιώνα. Το 626, οι Άβαροι πολιόρκησαν την Κωνσταντινούπολη. Η πανωλεθρία τους σε συνδυασμό με διάφορα εσωτερικά προβλήματα που αντιμετώπισαν, είχαν σαν αποτέλεσμα να πάψουν ν’ αποτελούν απειλή για το Βυζάντιο.
Αντίθετα ο σλαβικός κίνδυνος συνεχίστηκε. Ήδη από τα τέλη του 6ου αιώνα και σίγουρα μετά το 603, τα βυζαντινά σύνορα στον Δούναβη παύουν να υπάρχουν. Σλαβικά στίφη, ξεφεύγοντας από τη χαλαρή κυριαρχία των Αβάρων εγκαταστάθηκαν μόνιμα στην περιοχή του Αίμου. Άλλες σλαβικές ομάδες έφτασαν ακόμα νοτιότερα, διείσδυσαν στη Μακεδονία και τον υπόλοιπο ελλαδικό χώρο, όπου και εγκαταστάθηκαν οριστικά.
Οι Σλάβοι στη Μακεδονία – Οι πολιορκίες της Θεσσαλονίκης
Για τον ερχομό και την εγκατάσταση των πρώτων σλαβικών φυλών στον μακεδονικό χώρο, βασική πηγή είναι τα “Θαύματα του Αγίου Δημητρίου”.
Να σημειώσουμε ότι παρά τις αμφιβολίες για την αξιοπιστία του σε κάποια σημεία, το έργο αυτό μας δίνει πολύτιμες πληροφορίες για τις σλαβικές επιδρομές στη Μακεδονία.
Οι δυο πρώτες εμφανίσεις Σλάβων στην περιοχή της Θεσσαλονίκης, υπάρχουν στο α΄ μέρος της Συλλογής των Θαυμάτων, το οποίο φέρεται να έχει γραφτεί από τον αρχιεπίσκοπο Θεσσαλονίκης Ιωάννη.
Χρονολογούνται δε από την εποχή που οι Σλάβοι βρίσκονταν κάτω από τις διαταγές των Αβάρων. Η πρώτη επιδρομή, έγινε στα περίχωρα της Θεσσαλονίκης και δεν δημιούργησε προβλήματα. Η δεύτερη ωστόσο, είναι πολύ σοβαρότερη καθώς επικεφαλής της ήταν ο ίδιος ο Άβαρος Χαγάνος, ενώ η Θεσσαλονίκη πολιορκήθηκε. Πάντως δεν υπάρχει καμία αναφορά για μόνιμη εγκατάσταση Σλάβων στην περιοχή της Μακεδονίας.
Αυτό έγινε αργότερα, σύμφωνα με το β΄ μέρος της Συλλογής των Θαυμάτων, που γράφτηκε από άλλον, άγνωστο συγγραφέα. Τότε έχουμε και την πρώτη αναφορά σε μια ομάδα σλαβικών φυλών, τα οποία μετά από μια σειρά καταστροφικών επιδρομών σε διάφορες περιοχές της αυτοκρατορίας, έφτασαν στη Μακεδονία και πολιόρκησαν τη Θεσσαλονίκη. Γράφει χαρακτηριστικά ο ανώνυμος συγγραφέας στο προοίμιο του 1ου Θαύματος του β΄ μέρους: “εγένετο τοίνυν… επί της εν οσία τη μνήμη επισκοπής Ιωάννου, το των Σκλαβίνων (Σλάβων) επαρθήναι έθνος, πλήθος άπειρον συναχθέν από τε των Δρουγουβιτών, Σαγουδάτων, Βελεγεζητών, Βαϊουνητών, Βερζητών και λοιπών εθνών…”
Στη συνέχεια, περιγράφεται η επίθεση των φύλων αυτών εναντίον της Θεσσαλονίκης, η οποία αποτυγχάνει χάρη στην επέμβαση του Αγίου Δημητρίου. Τα ίδια φύλα, συμπράττοντας με τα στρατεύματα του Άβαρου χαγάνου, επιτέθηκαν εναντίον της Θεσσαλονίκης, χωρίς αποτέλεσμα.
Με αυτή την πολιορκία, θα ασχοληθούμε εκτενέστερα. Ο Φαίδων Μαλιγκούδης, τη χρονολογεί το 615. Πρόκειται για επιχείρηση ευρείας κλίμακας, που επιχείρησαν οι “Δρογουβίται, Σαγουδάτοι, Βελεγεζήται, Βαϊουνήται (οι οποίοι αναφέρονται εδώ για πρώτη και τελευταία φορά), Βερζήται και τα λοιπά έθνη”.
Η απόφαση για την πολιορκία της Θεσσαλονίκης, πάρθηκε μετά τη σύγκληση μιας συνάθροισης (πρόκειται για τον πολιτειακό θεσμό της πρώιμης σλαβικής περιόδου, vetje). Η ένωση αυτή αποδείχθηκε εφήμερη, καθώς μετά την αποτυχία της πολιορκίας, το κάθε φύλο επανέκαμψε στο παλιό πολιτειακό του καθεστώς.
Ως “έξαρχος” των επιτιθέμενων φυλών, επιλέχθηκε ο Χάτζων, ο οποίος μετά την αποτυχημένη απόπειρα κατά της Θεσσαλονίκης, έγινε έρμαιο στα χέρια των γυναικών της και βρήκε τον θάνατο “από λιθοβολισμό στα στενορύμια της πόλης”, γράφει ο Φ. Μαλιγκούδης.
Επανερχόμαστε στα “Θαύματα του Αγίου Δημητρίου”. Στο 3ο Θαύμα, περιγράφεται ένας μεγάλος σεισμός που προκάλεσε πολλές καταστροφές και μεγάλη αναστάτωση στη Θεσσαλονίκη, κάτι που επιχείρησαν να εκμεταλλευτούν οι Σλάβοι χωρίς επιτυχία.
Επειδή οι ιστορικοί δυσκολεύονται να χρονολογήσουν ακριβώς την ημερομηνία της επίθεσης αυτής, ανατρέξαμε στο βιβλίο των Βασίλη και Κατερίνας Παπαζάχου “ΟΙ ΣΕΙΣΜΟΙ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ”, Γ΄ έκδοση.
Σ’ αυτό, διαβάζουμε ότι ο σεισμός έγινε το 620, ένα μήνα μετά τον θάνατο του Αρχιεπισκόπου της Θεσσαλονίκης Ιωάννου (συγγραφέα του Α΄ μέρους των Θαυμάτων). “Ήταν πολύ ισχυρός, τόσο που η πόλη κουνιόταν σα θάλασσα και τα περισσότερα σπίτια πήγαιναν και έρχονταν σαν καράβια σε καιρό τρικυμίας. Έπεσε μέρος των τειχών και οι πύλες άνοιξαν. Πολλά κτίρια στην παλαιά αγορά καταστράφηκαν και αυτή από τότε έχασε τη μνημειακή μορφή της και μετατράπηκε σ’ ένα ανοικτό χώρο. Η ατμόσφαιρα της πόλης γέμισε από τη σκόνη των οικοδομών που έπεφταν και ο ουρανός σκοτείνιασε. Η αψίδα της Ροτόντας, ο πρόπυλος και άλλα κτίρια στην περιοχή του τόξου του Γαλέριου καταστράφηκαν. Ακολουθήθηκε από μετασεισμούς”.
Ο σεισμός υπολογίζεται ότι είχε μέγεθος 6,8R και η μέγιστη έντασή του, ήταν VII(της κλίμακας Μερκάλι), στην πόλη της Θεσσαλονίκης.
Στο 4ο Θαύμα, περιγράφεται μια ακόμα μεγάλη επίθεση, που έγινε ενώ τα σλαβικά φύλα είχαν ήδη εγκατασταθεί στη Μακεδονία και μετείχαν σ’ αυτή οι Δρουγουβίτες, οι Σαγουδάτοι, οι Στρυμονίτες και οι Ρυγχίνοι, που προκάλεσαν ευρύτερη αναστάτωση με επιδρομές στα ανατολικότερα ευρωπαϊκά εδάφη του Βυζαντίου και σε νησιά του ΒΔ Αιγαίου και της Προποντίδας. Τελικά, αυτοκρατορικά στρατεύματα, συνέτριψαν στη διάρκεια μεγάλης μάχης τους επιδρομείς Σλάβους.
Στο 5ο θαύμα, γίνεται λόγος για τον μεικτό εθνολογικά λαό των Σερμησιάνων, που προερχόταν από τους ελληνικής προέλευσης πληθυσμούς που αιχμαλωτίστηκαν παλαιότερα από τους Άβαρους και είχαν μεταφερθεί στην περιοχή του Σιρμίου (σήμερα Σρέμσκα Μιτρόβιτσα της Σερβίας).
Εκεί αναμείχθηκαν με διάφορα βαρβαρικά στοιχεία και τελικά, μετά από 60 χρόνια δραπέτευσαν από το αβαρικό κράτος και με αρχηγό τον Κούβερ, έφτασαν στη Θεσσαλονίκη.
Τέλος στο 6ο Θαύμα, γίνεται λόγος για τον επίσκοπο της αφρικανικής πόλης των Θηνών Κυπριανό, ο οποίος στη διάρκεια ενός ταξιδιού του στην Ελλάδα, αιχμαλωτίστηκε από Σλάβους, αλλά σώθηκε τελικά μετά από επέμβαση του Αγίου Δημητρίου.
Για την αξιοπιστία των “Θαυμάτων του Αγίου Δημητρίου”, ο Νεκτάριος Δαπέργολας στο βιβλίο του “ΣΛΑΒΙΚΕΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΣΤΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΟΝ 7Ο ΕΩΣ ΚΑΙ ΤΟΝ 9Ο ΑΙΩΝΑ”, γράφει:
“Τα τελικά συμπεράσματα επομένως που προκύπτουν απ’ όλα τα παραπάνω είναι ότι δεν υπάρχει κανένα σοβαρό στοιχείο, βάσει του οποίου θα μπορούσε να αμφισβητηθεί τόσο η ιστορικότητα του προσώπου του Ιωάννη, όσο και η ιδιότητά του ως συντάκτη του α΄ μέρους των θαυμάτων…”. Και στη συνέχεια:
“Όπως και αν έχει όμως, δεν υπάρχουν περιθώρια για να αμφισβητηθεί ότι η αφήγηση αυτή (το β΄ μέρος των Θαυμάτων) μνημονεύει υπαρκτά γεγονότα, αλλά και ότι αυτά τα γεγονότα συνέβησαν στη διάρκεια της αρχιερατείας του Ιωάννη, συγγραφέα του α΄ μέρους της Συλλογής. Η τελευταία αυτή διαπίστωση, όπως θα δούμε στη συνέχεια, έχει πρωταρχική σημασία, όσον αφορά τη χρονολόγηση των γεγονότων”.
Από τις λεπτομερείς αυτές αναφορές, προκύπτει ότι οι σλαβικές επιδρομές εναντίον της Θεσσαλονίκης, έγιναν από τις αρχές του 6ου αιώνα έως περίπου το 676-677, οπότε υπολογίζεται ότι οι Σερμησιάνοι με επικεφαλής τον Κούβερ, πολιόρκησαν τη Θεσσαλονίκη.
Οι αυτοκράτορες του Βυζαντίου κατά τον 7ο αιώνα, ήταν απασχολημένοι με τους πολέμους στα ανατολικά σύνορα της αυτοκρατορίας (Πέρσες, Άραβες). Φαίνεται ότι η πρώτη οργανωμένη από την Κωνσταντινούπολη εκστρατεία εναντίον των Σλάβων, έγινε από τον Κωνσταντίνο Δ΄, γύρω στο 678. Λίγο πριν, οι Σλάβοι είχαν επιτεθεί στη Θεσσαλονίκη. Η εκστρατεία αυτή, έχει μεγάλη συμβολή στην καθυπόταξη των Σλάβων, όπως και εκείνη του Ιουστινιανού Β΄, που έγινε το 688.
Έτσι, οι Σλάβοι, οι Σκλαβίνοι των βυζαντινών πηγών, υποτάχθηκαν σε μεγάλο βαθμό στην αυτοκρατορική εξουσία. Κάποιες μεμονωμένες εξεγέρσεις τους ως και το πρώτο μισό του 9ου αιώνα, δεν φαίνεται να δημιούργησαν ιδιαίτερα προβλήματα.
Από τον “Βίο του Γρηγορίου Δεκαπολίτη”, μαθαίνουμε ότι ο άγιος αυτός, αποφάσισε γύρω στο 825, να μονάσει, συνοδευόμενος από έναν μαθητή του, έξω από τη Θεσσαλονίκη “προς τα των Σκλαβηνών μέρη”. Εκείνη την εποχή, η ενσωμάτωση των Σλάβων έχει προχωρήσει σε μεγάλο βαθμό. Όσοι από αυτούς, είναι εγκατεστημένοι στη Μακεδονία, έχουν ενσωματωθεί διοικητικά στο σύστημα της βυζαντινής αυτοκρατορίας, ενώ έχει ξεκινήσει και η διαδικασία εκχριστιανισμού τους, που ολοκληρώθηκε από τους Θεσσαλονικείς Κύριλλο και Μεθόδιο.
Λόγω ακέφαλης πολιτειακής τους οργάνωσης οι Σλάβοι, αλλά κυρίως, επειδή εγκαταστάθηκαν σε ένα οργανωμένο κράτος το οποίο δεν μπορούσαν να καταλύσουν, ενσωματώθηκαν στο διοικητικό σύστημα του Βυζαντίου, χάνοντας βαθμιαία και την εθνογλωσσική τους ταυτότητα, όπως πολύ εύστοχα παρατηρεί ο Φαίδων Μαλιγκούδης.
Για τους Σλάβους της Μακεδονίας, όπως και για τους Σλάβους στην υπόλοιπη Ελλάδα, ισχύει αυτό που αναφέρει στα “Τακτικά” του, ο αυτοκράτορας Λέων Στ΄ ο Σοφός, γιος και διάδοχος του, ιδρυτή της μακεδονικής δυναστείας Βασιλείου Α΄ για τον πατέρα του:
“…των αρχαίων ηθών έπεισε μεταστήναι και γραικώσας και άρχουσι κατά τον ρωμαϊκόν τύπον υποτάξας και βαπτίσματι τιμήσας, της τε δουλείας των ηλευθέρωσε των εαυτών αρχόντων και στρατεύεσθαι κατά των Ρωμαίοις πολεμούντων εχθρών εξεπαίδευσεν”.
(“…τα έπεισε (τα Σλαβικά έθνη) να εγκαταλείψουν τα παλαιά τους ήθη και δίδαξε σε αυτά την «γραικική» γλώσσα, τα έκανε υπήκοα αρχόντων κατά τον ρωμαϊκό τύπο, τα τίμησε με το βάπτισμα, τα ελευθέρωσε από την δουλεία στους δικούς τους δυνάστες και τα εκπαίδευσε να εκστρατεύουν εναντίον των εχθρών των Ρωμαίων”.)
Όπως γράφει ο Γ. Τσάρας στο “Το νόημα του γραικώσας στα Τακτικά Λέοντος του Σοφού”, Βυζαντινά 1 (1968),σελ. 135-137, η μετοχή “γραικώσας” που σκόπιμα επιλέγει ο αυτοκράτορας – συγγραφέας, έχει την έννοια ότι οι επήλυδες Σλάβοι έχουν πλέον χάσει τη “βαρβαρική” τους ιδιότητα αφού έχουν βαπτιστεί και είναι υπήκοοι του αυτοκράτορα “κατά τον ρωμαϊκόν τύπον”. Αν και δεν γίνεται λόγος για απώλεια της γλωσσικής τους ταυτότητας, καταγράφεται αναμφίβολα ένα προχωρημένο στάδιο στη διεργασία ενσωμάτωσης των Σλάβων του ελλαδικού χώρου στη Βυζαντινή αυτοκρατορία.
Ίσως αναρωτηθούν πολλές και πολλοί, εύλογα μάλιστα, “τι σημασία έχουν όλα αυτά κλπ.”. Πέρα από την ιστορική τους αξία σαν γεγονότα όσα παραθέσαμε, αποδεικνύουν περίτρανα ότι οι Σλάβοι στη Μακεδονία, εμφανίστηκαν στα τέλη του 6ου ή στις αρχές του 7ου αιώνα. Αναφορά για πολιορκία της Θεσσαλονίκης από τους Σλάβους γίνεται, έμμεσα, σε κώδικα μονής (ενθύμηση), που αναφέρει ο Μερτζίδης το 1885. Ένας φοβερός σεισμός, μεγέθους 6,7R, άλλαξε τον ρου του Στρυμόνα κοντά στην Αμφίπολη! Εκείνη τη νύχτα, του 597, σύμφωνα με την ενθύμηση, οι Σλάβοι πολιορκούσαν τη Θεσσαλονίκη, όπως και το 620!
Και το, πραγματικά απίστευτο; Στο βιβλίο των Β. και Κ. Παπαζάχου, διαβάζουμε ότι και στην πολιορκία της Θεσσαλονίκης από τους Σλάβους (και όχι τους Αβάρους, όπως αναγράφεται), το 677, ένας μεγάλος σεισμός, μεγέθους 6,4R, “χτύπησε” τη νύμφη του Θερμαϊκού, με αποτέλεσμα να πέσουν τα τείχη της! Θεϊκές συμπτώσεις ή τυχαία γεγονότα άραγε;
Από το μνημειώδες έργο του Δ.Α. Ζακυθηνού “ΟΙ ΣΛΑΒΟΙ ΕΝ ΕΛΛΑΔΙ” (1945), βλέπουμε ότι τα σλαβικά φύλα στην περιοχή της Μακεδονίας, ήταν τα εξής:
Οι Στρυμονίτες, οι Σλάβοι του Στρυμόνα, που εγκαταστάθηκαν στην περιοχή γύρω από τον ποταμό τον 7ο αιώνα. Ο Ιουστινιανός Β΄ τους υπέταξε και έστειλε πολλούς από αυτούς στο θέμα του Οψικίου στη Μικρά Ασία. “Υπολείμματα τούτων, αναμεμειγμένα πιθανότατα μετά Βουλγάρων επηλύδων, συνήντησεν ο Νικηφόρος Γρηγορός κατά το έτος 1325”, γράφει ο Δ. Ζακυθηνός.
Ανάμεσα στη Βέροια και τη Θεσσαλονίκη, κατοικούσαν οι Δραγουβίτες (ή Δρογοβίτες ή Δρουγουβίτες) και οι Σαγουδάτοι, που πήραν μέρος στην τρίτη πολιορκία της Θεσσαλονίκης. Ανατολικά της Θεσσαλονίκης, βρίσκεται ο ποταμός Ρήχιος. Στην περιοχή του, στη σημερινή Ρεντίνα, ζούσε μια ακόμα σλαβική φυλή, οι Ρυγχίνοι ή Ρηχίνοι, που πήραν το όνομά τους από τον ποταμό. Κατά τον Monnier, οι Ρηχίνοι ήταν Σλάβοι αναμεμειγμένοι με Βλάχους, γι’ αυτό άλλωστε σε νεοελληνικό κείμενο ονομάζονται Βλαχορρηχίνοι.
Άλλες σλαβικές φυλές, στην ευρύτερη περιοχή της Μακεδονίας, ήταν οι Βαϊουνίτες, οι Βερζίτες, οι Βελεγεζίτες και οι Σλάβοι της Σουβδελιτίας. Κλείνουμε το κεφάλαιο αυτό με όσα γράφει ο Δ.Α. Ζακυθηνός για την αφομοίωση των Σλάβων.
“Το Βυζάντιον… δια της κοινής παιδείας, δια της κοινής πίστεως, παρασκεύασε τα πλαίσια δια την δημιουργόν επιρροήν του, δια την ακτινοβολίαν του ελληνικού πολιτισμού. Μεταξύ των δυο ηπείρων, λέγει ο Αλφρέδος Rambaud, η Κωνσταντινούπολις κείται ως ζωντανός βλαστός εν τω μέσω δυο κοτυληδόνων… Εις τους κόλπους της προσφεύγουν εκ Δυσμών τυχοδιώκται Δαλματοί, Έλληνες, Θράκες, Σλάβοι, Ιταλοί, εξ Ανατολών, τυχοδιώκται Ίσαυροι, Φρύγες, Αρμένιοι, Καυκάσιοι, Άραβες. Εν μικρώ του χρόνου διαστήματι μεταβάλλει αυτούς εις Έλληνας. Λησμονούν τα βάρβαρα ιδιώματά των και αποδέχονται την αβράν γλώσσαν του Βυζαντίου… Το Βυζάντιον δέχεται αυτούς αξέστους και βαρβάρους και τους αποδίδει εις τους “δρόμους της τεράστιας Αυτοκρατορίας εγγράμματους, σοφούς, θεολόγους, ικανούς διοικητάς και ευστρόφουςλειτουργούς” Το ατόπημα Τσίπρα που πέρασε απαρατήρητο
Επανερχόμαστε τώρα στο φραστικό ατόπημα του πρωθυπουργού, στην τηλεοπτική του συνέντευξη. Έρχεται να τον διαψεύσει ο ίδιος ο πρωθυπουργός της FYROM Ζόραν Ζάεφ, ο οποίος δήλωσε: “Στεκόμαστε με υπερηφάνεια μπροστά στον Κύριλλο και Μεθόδιο, τον Κλίμεντ και τον Ναούμ, τον Κρστε Πέτκοβ Μισίρκοβ, τον Γκότσε Ντέλτσεφ, τον Μπλάζε Κονέσκι, τον Κότσο Ρασίν” (13/06/2018, protothema.gr)
Εκτός από τους Θεσσαλονικείς, γιους Βυζαντινού αξιωματούχου, δρουγγάριου συγκεκριμένα, Κωνσταντίνο, που βαφτίστηκε Κύριλλος ένα χρόνο πριν τον θάνατό του και Μεθόδιο, τους “απόστολους των Σλάβων”, στεκόμαστε στον Κρστε Πέτκοβ Μισίρκοβ. Πρόκειται για ένα φιλόλογο, ιστορικό και εθνογράφο, που γεννήθηκε το 1874 και πέθανε το 1926.
Ο Misirkov, μεταξύ 1903 και 1907, επιβεβαίωσε (affirmed) την ύπαρξη “Μακεδονικής εθνικής ταυτότητας”, ξεχωριστής, διαφορετικής από τα άλλα βαλκανικά έθνη και επιχείρησε να κωδικοποιήσει μια τυποποιημένη “μακεδονική” γλώσσα, βασισμένη στις “κεντρικές μακεδονικές διαλέκτους”.
Ο Misirkov, θεωρείται ο σημαντικότερος “Μακεδόνας” του 20ου αιώνα (Πηγή: Wikipedia).
Ο Misirkov, είναι αυτός ο οποίος ουσιαστικά έβαλε τα θεμέλια για τη δημιουργία ξεχωριστής “μακεδονικής” εθνότητας και προσπάθησε πρώτος να κωδικοποιήσει τη “μακεδονική γλώσσα”, στις αρχές του 20ου αιώνα. Δηλαδή, από τότε ξεκινά η δημιουργία “μακεδονικής εθνικής συνείδησης”στους κατοίκους της γειτονικής χώρας. Όταν ο Έλληνας πρωθυπουργός, βγαίνει δημόσια και μιλά για την απόκτηση από τα μέσα του 18ου αιώνα, εθνοτικών χαρακτηριστικών από τους κατοίκους της FYROM, πέφτει σε τεράστιο ατόπημα, δίνει επιχειρήματα και υπόσταση σε ανύπαρκτες, τουλάχιστον μέχρι πριν 100 χρόνια εθνότητες και δείχνει, δυστυχώς, για μια ακόμα φορά, ότι αγνοεί στοιχειώδη ιστορικά γεγονότα. Αν βέβαια ο κύριος Τσίπρας ή κάποιος αναγνώστης έχει στοιχεία για απόκτηση εθνοτικών χαρακτηριστικών από τους γείτονες, από τα μέσα του 18ου αιώνα, τεκμηριωμένα βέβαια, πολύ ευχαρίστως να τα παραθέσουμε και να τα μάθουμε κι εμείς Πηγές: ΔΙΟΝ. Α. ΖΑΚΥΘΗΝΟΥ, “ΟΙ ΣΛΑΒΟΙ ΕΝ ΕΛΛΑΔΙ”, “ΑΕΤΟΣ” Α.Ε. – ΑΘΗΝΑΙ 1945
ΦΑΙΔΩΝ ΜΑΛΙΓΚΟΥΔΗΣ, “ΣΛΑΒΟΙ ΣΤΗ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗ ΕΛΛΑΔΑ”, ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΥΡΙΑΚΙΔΗ
ΝΕΚΤΑΡΙΟΣ ΔΑΠΕΡΓΟΛΑΣ, “ΣΛΑΒΙΚΕΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΣΤΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΟΝ 7Ο ΕΩΣ ΚΑΙ ΤΟΝ 9Ο ΑΙΩΝΑ” ,ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΒΑΝΙΑΣ.
anatakti
Με το θέμα της ονομασίας της FYROM στην πρώτη γραμμή, ακούσαμε και διαβάσαμε πολλά και διάφορα για τη συμφωνία της χώρας μας με το κράτος των Σκοπίων. Και ως συνήθως, υπάρχουν εκατέρωθεν τεκμηριωμένες απόψεις, αφορισμοί αλλά και έωλα επιχειρήματα χωρίς καμία απολύτως αξία.
Εκείνο που μας προξένησε τεράστια έκπληξη, είναι το επιχείρημα (;) του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα, με το οποίο προσπάθησε να δικαιολογήσει κάποια τμήματα της συμφωνίας.
Είπε λοιπόν τα εξής, στη διάρκεια της τηλεοπτικής του συνέντευξης στην Ε.Ρ.Τ. την περασμένη Πέμπτη:
“Βέβαια όπου χρησιμοποιούν αυτοί (σημ. οι Σκοπιανοί), τον όρο “Makedonski”, δεν εννοούν την ιστορία της Μακεδονίας, της ελληνικής Μακεδονίας η οποία είναι η ιστορία της αρχαίας Μακεδονίας, του αρχαίου ελληνικού κόσμου. Δεν εννοούν τη δική μας πολιτιστική κληρονομιά, αλλά εννοούν τα χαρακτηριστικά ενός λαού που βρέθηκε στην ευρύτερη γεωγραφική περιοχή της Μακεδονίας και από τα μέσα του 18ου αιώνα και μετά απέκτησε και εθνοτικά χαρακτηριστικά”.
Θα σχολιάσουμε τα λόγια του πρωθυπουργού στο τέλος του άρθρου. Μας κάνει ιδιαίτερη εντύπωση αυτό που ανέφερε ο κύριος Τσίπρας, ότι ο λαός (είναι άραγε ένας ή αποτελεί ένα συμπίλημα Σέρβων, Βουλγάρων, Αλβανών, Ελλήνων, Τούρκων κλπ.) της FYROM “από τα μέσα του 18ου αιώνα (!!!) απέκτησε και εθνοτικά χαρακτηριστικά”. Επειδή ούτε η Δώρα Αναγνωστοπούλου, ούτε ο Αλέξης Παπαχελάς, ούτε ο Τάσος Παππάς τον ρώτησαν αν έχει στοιχεία για την “εμφάνιση” εθνοτικής ομάδας στην περιοχή των Σκοπίων από τα μέσα του 18ου αιώνα, αναζητήσαμε περισσότερα στοιχεία, αλλά δυστυχώς δεν βρήκαμε κάτι που να αποδεικνύει την αλήθεια των λεγομένων του κυρίου Τσίπρα. Περισσότερα, στη συνέχεια. Προς το παρόν ας δούμε καινούργια στοιχεία για τους Σλάβους στην Ελλάδα και, κυρίως, στην περιοχή της Μακεδονίας.
Ποια είναι η κοιτίδα των Σλάβων;
Οι Σλάβοι ήταν αρχικά ένας λαός με ενιαία γλώσσα που κατοικούσαν από την αρχαιότητα στην περιοχή μεταξύ του ποταμού Βιστούλα, των ελών του Πριπέτ και του μέσου Δνείπερου. Τον λαό αυτό αποτελούσαν επιμέρους φυλές με στοιχειώδη οργάνωση και πρωτόγονους πολιτειακούς θεσμούς. Κύριες οικονομικές τους δραστηριότητες ήταν η γεωργία και η κτηνοτροφία, ενώ είχαν και ορισμένες γνώσεις ξυλουργικής και χειροποίητης κεραμικής. Γνώριζαν επίσης μερικά βασικά στοιχεία για τη ναυσιπλοΐα καθώς μετακινούνταν σε περιοχές με ποτάμια και έλη.
Η διάλυση του κράτους των Ούννων, μετά τον θάνατο του Αττίλα (453), στους οποίους ήταν υποτελείς οι Σλάβοι, όπως και η ραγδαία αύξηση του πληθυσμού τους, είχαν σαν αποτέλεσμα τη μετακίνηση του “κορμού” των Σλάβων σε τρεις βασικές κατευθύνσεις. Μια ομάδα κινήθηκε δυτικά προς την Κεντρική Ευρώπη, μια δεύτερη νότια και νοτιοδυτικά προς τον Δούναβη και μια τρίτη ανατολικά και νοτιοανατολικά, προς τις ρωσικές στέπες και τη σημερινή Ουκρανία. Από τις τρεις αυτές ομάδες προέκυψαν πολύ αργότερα οι διάφοροι σλαβικοί λαοί με τις γλώσσες τους, όπως τις ξέρουμε σήμερα.
Πολωνοί, Τσέχοι και Σλοβάκοι από τη δυτική ομάδα, Σέρβοι, Κροάτες, Σλοβένοι και Βούλγαροι από τη νότια, Ρώσοι, Λευκορώσοι και Ουκρανοί από την ανατολική. Οι Σλάβοι που κινήθηκαν προς τα Βαλκάνια, από τα χρόνια του Ιουστινιανού (527-565), άρχισαν τις επιδρομές στο Βυζάντιο. Ουσιαστικά, πρόκειται για ένα συνονθύλευμα λαών, συχνά με εχθρικές σχέσεις μεταξύ τους. Η έλευση των Αβάρων, ασιατικού λαού με στέρεη κρατική δομή, οι οποίοι το τελευταίο τέταρτο του 6ου αιώνα ίδρυσαν ισχυρό κράτος βόρεια του Δούναβη άλλαξε τα δεδομένα. Οι Σλάβοι έγιναν υποτελείς στον Χαγάνο των Αβάρων και υποχρεώθηκαν να τον ακολουθούν στις εκστρατείες του.
Οι εκστρατείες αυτές, τις δυο τελευταίες δεκαετίες του 6ου αιώνα έγιναν, κυρίως, εναντίον του Βυζαντίου και στη συνέχεια κλιμακώθηκαν και επεκτάθηκαν μέχρι τη Νότια Θράκη και τη Μακεδονία. Η Θεσσαλονίκη πολιορκήθηκε δυο φορές κατά τον 6ο και 7ο αιώνα. Το 626, οι Άβαροι πολιόρκησαν την Κωνσταντινούπολη. Η πανωλεθρία τους σε συνδυασμό με διάφορα εσωτερικά προβλήματα που αντιμετώπισαν, είχαν σαν αποτέλεσμα να πάψουν ν’ αποτελούν απειλή για το Βυζάντιο.
Αντίθετα ο σλαβικός κίνδυνος συνεχίστηκε. Ήδη από τα τέλη του 6ου αιώνα και σίγουρα μετά το 603, τα βυζαντινά σύνορα στον Δούναβη παύουν να υπάρχουν. Σλαβικά στίφη, ξεφεύγοντας από τη χαλαρή κυριαρχία των Αβάρων εγκαταστάθηκαν μόνιμα στην περιοχή του Αίμου. Άλλες σλαβικές ομάδες έφτασαν ακόμα νοτιότερα, διείσδυσαν στη Μακεδονία και τον υπόλοιπο ελλαδικό χώρο, όπου και εγκαταστάθηκαν οριστικά.
Οι Σλάβοι στη Μακεδονία – Οι πολιορκίες της Θεσσαλονίκης
Για τον ερχομό και την εγκατάσταση των πρώτων σλαβικών φυλών στον μακεδονικό χώρο, βασική πηγή είναι τα “Θαύματα του Αγίου Δημητρίου”.
Να σημειώσουμε ότι παρά τις αμφιβολίες για την αξιοπιστία του σε κάποια σημεία, το έργο αυτό μας δίνει πολύτιμες πληροφορίες για τις σλαβικές επιδρομές στη Μακεδονία.
Οι δυο πρώτες εμφανίσεις Σλάβων στην περιοχή της Θεσσαλονίκης, υπάρχουν στο α΄ μέρος της Συλλογής των Θαυμάτων, το οποίο φέρεται να έχει γραφτεί από τον αρχιεπίσκοπο Θεσσαλονίκης Ιωάννη.
Χρονολογούνται δε από την εποχή που οι Σλάβοι βρίσκονταν κάτω από τις διαταγές των Αβάρων. Η πρώτη επιδρομή, έγινε στα περίχωρα της Θεσσαλονίκης και δεν δημιούργησε προβλήματα. Η δεύτερη ωστόσο, είναι πολύ σοβαρότερη καθώς επικεφαλής της ήταν ο ίδιος ο Άβαρος Χαγάνος, ενώ η Θεσσαλονίκη πολιορκήθηκε. Πάντως δεν υπάρχει καμία αναφορά για μόνιμη εγκατάσταση Σλάβων στην περιοχή της Μακεδονίας.
Αυτό έγινε αργότερα, σύμφωνα με το β΄ μέρος της Συλλογής των Θαυμάτων, που γράφτηκε από άλλον, άγνωστο συγγραφέα. Τότε έχουμε και την πρώτη αναφορά σε μια ομάδα σλαβικών φυλών, τα οποία μετά από μια σειρά καταστροφικών επιδρομών σε διάφορες περιοχές της αυτοκρατορίας, έφτασαν στη Μακεδονία και πολιόρκησαν τη Θεσσαλονίκη. Γράφει χαρακτηριστικά ο ανώνυμος συγγραφέας στο προοίμιο του 1ου Θαύματος του β΄ μέρους: “εγένετο τοίνυν… επί της εν οσία τη μνήμη επισκοπής Ιωάννου, το των Σκλαβίνων (Σλάβων) επαρθήναι έθνος, πλήθος άπειρον συναχθέν από τε των Δρουγουβιτών, Σαγουδάτων, Βελεγεζητών, Βαϊουνητών, Βερζητών και λοιπών εθνών…”
Στη συνέχεια, περιγράφεται η επίθεση των φύλων αυτών εναντίον της Θεσσαλονίκης, η οποία αποτυγχάνει χάρη στην επέμβαση του Αγίου Δημητρίου. Τα ίδια φύλα, συμπράττοντας με τα στρατεύματα του Άβαρου χαγάνου, επιτέθηκαν εναντίον της Θεσσαλονίκης, χωρίς αποτέλεσμα.
Με αυτή την πολιορκία, θα ασχοληθούμε εκτενέστερα. Ο Φαίδων Μαλιγκούδης, τη χρονολογεί το 615. Πρόκειται για επιχείρηση ευρείας κλίμακας, που επιχείρησαν οι “Δρογουβίται, Σαγουδάτοι, Βελεγεζήται, Βαϊουνήται (οι οποίοι αναφέρονται εδώ για πρώτη και τελευταία φορά), Βερζήται και τα λοιπά έθνη”.
Η απόφαση για την πολιορκία της Θεσσαλονίκης, πάρθηκε μετά τη σύγκληση μιας συνάθροισης (πρόκειται για τον πολιτειακό θεσμό της πρώιμης σλαβικής περιόδου, vetje). Η ένωση αυτή αποδείχθηκε εφήμερη, καθώς μετά την αποτυχία της πολιορκίας, το κάθε φύλο επανέκαμψε στο παλιό πολιτειακό του καθεστώς.
Ως “έξαρχος” των επιτιθέμενων φυλών, επιλέχθηκε ο Χάτζων, ο οποίος μετά την αποτυχημένη απόπειρα κατά της Θεσσαλονίκης, έγινε έρμαιο στα χέρια των γυναικών της και βρήκε τον θάνατο “από λιθοβολισμό στα στενορύμια της πόλης”, γράφει ο Φ. Μαλιγκούδης.
Επανερχόμαστε στα “Θαύματα του Αγίου Δημητρίου”. Στο 3ο Θαύμα, περιγράφεται ένας μεγάλος σεισμός που προκάλεσε πολλές καταστροφές και μεγάλη αναστάτωση στη Θεσσαλονίκη, κάτι που επιχείρησαν να εκμεταλλευτούν οι Σλάβοι χωρίς επιτυχία.
Επειδή οι ιστορικοί δυσκολεύονται να χρονολογήσουν ακριβώς την ημερομηνία της επίθεσης αυτής, ανατρέξαμε στο βιβλίο των Βασίλη και Κατερίνας Παπαζάχου “ΟΙ ΣΕΙΣΜΟΙ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ”, Γ΄ έκδοση.
Σ’ αυτό, διαβάζουμε ότι ο σεισμός έγινε το 620, ένα μήνα μετά τον θάνατο του Αρχιεπισκόπου της Θεσσαλονίκης Ιωάννου (συγγραφέα του Α΄ μέρους των Θαυμάτων). “Ήταν πολύ ισχυρός, τόσο που η πόλη κουνιόταν σα θάλασσα και τα περισσότερα σπίτια πήγαιναν και έρχονταν σαν καράβια σε καιρό τρικυμίας. Έπεσε μέρος των τειχών και οι πύλες άνοιξαν. Πολλά κτίρια στην παλαιά αγορά καταστράφηκαν και αυτή από τότε έχασε τη μνημειακή μορφή της και μετατράπηκε σ’ ένα ανοικτό χώρο. Η ατμόσφαιρα της πόλης γέμισε από τη σκόνη των οικοδομών που έπεφταν και ο ουρανός σκοτείνιασε. Η αψίδα της Ροτόντας, ο πρόπυλος και άλλα κτίρια στην περιοχή του τόξου του Γαλέριου καταστράφηκαν. Ακολουθήθηκε από μετασεισμούς”.
Ο σεισμός υπολογίζεται ότι είχε μέγεθος 6,8R και η μέγιστη έντασή του, ήταν VII(της κλίμακας Μερκάλι), στην πόλη της Θεσσαλονίκης.
Στο 4ο Θαύμα, περιγράφεται μια ακόμα μεγάλη επίθεση, που έγινε ενώ τα σλαβικά φύλα είχαν ήδη εγκατασταθεί στη Μακεδονία και μετείχαν σ’ αυτή οι Δρουγουβίτες, οι Σαγουδάτοι, οι Στρυμονίτες και οι Ρυγχίνοι, που προκάλεσαν ευρύτερη αναστάτωση με επιδρομές στα ανατολικότερα ευρωπαϊκά εδάφη του Βυζαντίου και σε νησιά του ΒΔ Αιγαίου και της Προποντίδας. Τελικά, αυτοκρατορικά στρατεύματα, συνέτριψαν στη διάρκεια μεγάλης μάχης τους επιδρομείς Σλάβους.
Στο 5ο θαύμα, γίνεται λόγος για τον μεικτό εθνολογικά λαό των Σερμησιάνων, που προερχόταν από τους ελληνικής προέλευσης πληθυσμούς που αιχμαλωτίστηκαν παλαιότερα από τους Άβαρους και είχαν μεταφερθεί στην περιοχή του Σιρμίου (σήμερα Σρέμσκα Μιτρόβιτσα της Σερβίας).
Εκεί αναμείχθηκαν με διάφορα βαρβαρικά στοιχεία και τελικά, μετά από 60 χρόνια δραπέτευσαν από το αβαρικό κράτος και με αρχηγό τον Κούβερ, έφτασαν στη Θεσσαλονίκη.
Τέλος στο 6ο Θαύμα, γίνεται λόγος για τον επίσκοπο της αφρικανικής πόλης των Θηνών Κυπριανό, ο οποίος στη διάρκεια ενός ταξιδιού του στην Ελλάδα, αιχμαλωτίστηκε από Σλάβους, αλλά σώθηκε τελικά μετά από επέμβαση του Αγίου Δημητρίου.
Για την αξιοπιστία των “Θαυμάτων του Αγίου Δημητρίου”, ο Νεκτάριος Δαπέργολας στο βιβλίο του “ΣΛΑΒΙΚΕΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΣΤΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΟΝ 7Ο ΕΩΣ ΚΑΙ ΤΟΝ 9Ο ΑΙΩΝΑ”, γράφει:
“Τα τελικά συμπεράσματα επομένως που προκύπτουν απ’ όλα τα παραπάνω είναι ότι δεν υπάρχει κανένα σοβαρό στοιχείο, βάσει του οποίου θα μπορούσε να αμφισβητηθεί τόσο η ιστορικότητα του προσώπου του Ιωάννη, όσο και η ιδιότητά του ως συντάκτη του α΄ μέρους των θαυμάτων…”. Και στη συνέχεια:
“Όπως και αν έχει όμως, δεν υπάρχουν περιθώρια για να αμφισβητηθεί ότι η αφήγηση αυτή (το β΄ μέρος των Θαυμάτων) μνημονεύει υπαρκτά γεγονότα, αλλά και ότι αυτά τα γεγονότα συνέβησαν στη διάρκεια της αρχιερατείας του Ιωάννη, συγγραφέα του α΄ μέρους της Συλλογής. Η τελευταία αυτή διαπίστωση, όπως θα δούμε στη συνέχεια, έχει πρωταρχική σημασία, όσον αφορά τη χρονολόγηση των γεγονότων”.
Από τις λεπτομερείς αυτές αναφορές, προκύπτει ότι οι σλαβικές επιδρομές εναντίον της Θεσσαλονίκης, έγιναν από τις αρχές του 6ου αιώνα έως περίπου το 676-677, οπότε υπολογίζεται ότι οι Σερμησιάνοι με επικεφαλής τον Κούβερ, πολιόρκησαν τη Θεσσαλονίκη.
Οι αυτοκράτορες του Βυζαντίου κατά τον 7ο αιώνα, ήταν απασχολημένοι με τους πολέμους στα ανατολικά σύνορα της αυτοκρατορίας (Πέρσες, Άραβες). Φαίνεται ότι η πρώτη οργανωμένη από την Κωνσταντινούπολη εκστρατεία εναντίον των Σλάβων, έγινε από τον Κωνσταντίνο Δ΄, γύρω στο 678. Λίγο πριν, οι Σλάβοι είχαν επιτεθεί στη Θεσσαλονίκη. Η εκστρατεία αυτή, έχει μεγάλη συμβολή στην καθυπόταξη των Σλάβων, όπως και εκείνη του Ιουστινιανού Β΄, που έγινε το 688.
Έτσι, οι Σλάβοι, οι Σκλαβίνοι των βυζαντινών πηγών, υποτάχθηκαν σε μεγάλο βαθμό στην αυτοκρατορική εξουσία. Κάποιες μεμονωμένες εξεγέρσεις τους ως και το πρώτο μισό του 9ου αιώνα, δεν φαίνεται να δημιούργησαν ιδιαίτερα προβλήματα.
Από τον “Βίο του Γρηγορίου Δεκαπολίτη”, μαθαίνουμε ότι ο άγιος αυτός, αποφάσισε γύρω στο 825, να μονάσει, συνοδευόμενος από έναν μαθητή του, έξω από τη Θεσσαλονίκη “προς τα των Σκλαβηνών μέρη”. Εκείνη την εποχή, η ενσωμάτωση των Σλάβων έχει προχωρήσει σε μεγάλο βαθμό. Όσοι από αυτούς, είναι εγκατεστημένοι στη Μακεδονία, έχουν ενσωματωθεί διοικητικά στο σύστημα της βυζαντινής αυτοκρατορίας, ενώ έχει ξεκινήσει και η διαδικασία εκχριστιανισμού τους, που ολοκληρώθηκε από τους Θεσσαλονικείς Κύριλλο και Μεθόδιο.
Λόγω ακέφαλης πολιτειακής τους οργάνωσης οι Σλάβοι, αλλά κυρίως, επειδή εγκαταστάθηκαν σε ένα οργανωμένο κράτος το οποίο δεν μπορούσαν να καταλύσουν, ενσωματώθηκαν στο διοικητικό σύστημα του Βυζαντίου, χάνοντας βαθμιαία και την εθνογλωσσική τους ταυτότητα, όπως πολύ εύστοχα παρατηρεί ο Φαίδων Μαλιγκούδης.
Για τους Σλάβους της Μακεδονίας, όπως και για τους Σλάβους στην υπόλοιπη Ελλάδα, ισχύει αυτό που αναφέρει στα “Τακτικά” του, ο αυτοκράτορας Λέων Στ΄ ο Σοφός, γιος και διάδοχος του, ιδρυτή της μακεδονικής δυναστείας Βασιλείου Α΄ για τον πατέρα του:
“…των αρχαίων ηθών έπεισε μεταστήναι και γραικώσας και άρχουσι κατά τον ρωμαϊκόν τύπον υποτάξας και βαπτίσματι τιμήσας, της τε δουλείας των ηλευθέρωσε των εαυτών αρχόντων και στρατεύεσθαι κατά των Ρωμαίοις πολεμούντων εχθρών εξεπαίδευσεν”.
(“…τα έπεισε (τα Σλαβικά έθνη) να εγκαταλείψουν τα παλαιά τους ήθη και δίδαξε σε αυτά την «γραικική» γλώσσα, τα έκανε υπήκοα αρχόντων κατά τον ρωμαϊκό τύπο, τα τίμησε με το βάπτισμα, τα ελευθέρωσε από την δουλεία στους δικούς τους δυνάστες και τα εκπαίδευσε να εκστρατεύουν εναντίον των εχθρών των Ρωμαίων”.)
Όπως γράφει ο Γ. Τσάρας στο “Το νόημα του γραικώσας στα Τακτικά Λέοντος του Σοφού”, Βυζαντινά 1 (1968),σελ. 135-137, η μετοχή “γραικώσας” που σκόπιμα επιλέγει ο αυτοκράτορας – συγγραφέας, έχει την έννοια ότι οι επήλυδες Σλάβοι έχουν πλέον χάσει τη “βαρβαρική” τους ιδιότητα αφού έχουν βαπτιστεί και είναι υπήκοοι του αυτοκράτορα “κατά τον ρωμαϊκόν τύπον”. Αν και δεν γίνεται λόγος για απώλεια της γλωσσικής τους ταυτότητας, καταγράφεται αναμφίβολα ένα προχωρημένο στάδιο στη διεργασία ενσωμάτωσης των Σλάβων του ελλαδικού χώρου στη Βυζαντινή αυτοκρατορία.
Ίσως αναρωτηθούν πολλές και πολλοί, εύλογα μάλιστα, “τι σημασία έχουν όλα αυτά κλπ.”. Πέρα από την ιστορική τους αξία σαν γεγονότα όσα παραθέσαμε, αποδεικνύουν περίτρανα ότι οι Σλάβοι στη Μακεδονία, εμφανίστηκαν στα τέλη του 6ου ή στις αρχές του 7ου αιώνα. Αναφορά για πολιορκία της Θεσσαλονίκης από τους Σλάβους γίνεται, έμμεσα, σε κώδικα μονής (ενθύμηση), που αναφέρει ο Μερτζίδης το 1885. Ένας φοβερός σεισμός, μεγέθους 6,7R, άλλαξε τον ρου του Στρυμόνα κοντά στην Αμφίπολη! Εκείνη τη νύχτα, του 597, σύμφωνα με την ενθύμηση, οι Σλάβοι πολιορκούσαν τη Θεσσαλονίκη, όπως και το 620!
Και το, πραγματικά απίστευτο; Στο βιβλίο των Β. και Κ. Παπαζάχου, διαβάζουμε ότι και στην πολιορκία της Θεσσαλονίκης από τους Σλάβους (και όχι τους Αβάρους, όπως αναγράφεται), το 677, ένας μεγάλος σεισμός, μεγέθους 6,4R, “χτύπησε” τη νύμφη του Θερμαϊκού, με αποτέλεσμα να πέσουν τα τείχη της! Θεϊκές συμπτώσεις ή τυχαία γεγονότα άραγε;
Από το μνημειώδες έργο του Δ.Α. Ζακυθηνού “ΟΙ ΣΛΑΒΟΙ ΕΝ ΕΛΛΑΔΙ” (1945), βλέπουμε ότι τα σλαβικά φύλα στην περιοχή της Μακεδονίας, ήταν τα εξής:
Οι Στρυμονίτες, οι Σλάβοι του Στρυμόνα, που εγκαταστάθηκαν στην περιοχή γύρω από τον ποταμό τον 7ο αιώνα. Ο Ιουστινιανός Β΄ τους υπέταξε και έστειλε πολλούς από αυτούς στο θέμα του Οψικίου στη Μικρά Ασία. “Υπολείμματα τούτων, αναμεμειγμένα πιθανότατα μετά Βουλγάρων επηλύδων, συνήντησεν ο Νικηφόρος Γρηγορός κατά το έτος 1325”, γράφει ο Δ. Ζακυθηνός.
Ανάμεσα στη Βέροια και τη Θεσσαλονίκη, κατοικούσαν οι Δραγουβίτες (ή Δρογοβίτες ή Δρουγουβίτες) και οι Σαγουδάτοι, που πήραν μέρος στην τρίτη πολιορκία της Θεσσαλονίκης. Ανατολικά της Θεσσαλονίκης, βρίσκεται ο ποταμός Ρήχιος. Στην περιοχή του, στη σημερινή Ρεντίνα, ζούσε μια ακόμα σλαβική φυλή, οι Ρυγχίνοι ή Ρηχίνοι, που πήραν το όνομά τους από τον ποταμό. Κατά τον Monnier, οι Ρηχίνοι ήταν Σλάβοι αναμεμειγμένοι με Βλάχους, γι’ αυτό άλλωστε σε νεοελληνικό κείμενο ονομάζονται Βλαχορρηχίνοι.
Άλλες σλαβικές φυλές, στην ευρύτερη περιοχή της Μακεδονίας, ήταν οι Βαϊουνίτες, οι Βερζίτες, οι Βελεγεζίτες και οι Σλάβοι της Σουβδελιτίας. Κλείνουμε το κεφάλαιο αυτό με όσα γράφει ο Δ.Α. Ζακυθηνός για την αφομοίωση των Σλάβων.
“Το Βυζάντιον… δια της κοινής παιδείας, δια της κοινής πίστεως, παρασκεύασε τα πλαίσια δια την δημιουργόν επιρροήν του, δια την ακτινοβολίαν του ελληνικού πολιτισμού. Μεταξύ των δυο ηπείρων, λέγει ο Αλφρέδος Rambaud, η Κωνσταντινούπολις κείται ως ζωντανός βλαστός εν τω μέσω δυο κοτυληδόνων… Εις τους κόλπους της προσφεύγουν εκ Δυσμών τυχοδιώκται Δαλματοί, Έλληνες, Θράκες, Σλάβοι, Ιταλοί, εξ Ανατολών, τυχοδιώκται Ίσαυροι, Φρύγες, Αρμένιοι, Καυκάσιοι, Άραβες. Εν μικρώ του χρόνου διαστήματι μεταβάλλει αυτούς εις Έλληνας. Λησμονούν τα βάρβαρα ιδιώματά των και αποδέχονται την αβράν γλώσσαν του Βυζαντίου… Το Βυζάντιον δέχεται αυτούς αξέστους και βαρβάρους και τους αποδίδει εις τους “δρόμους της τεράστιας Αυτοκρατορίας εγγράμματους, σοφούς, θεολόγους, ικανούς διοικητάς και ευστρόφουςλειτουργούς” Το ατόπημα Τσίπρα που πέρασε απαρατήρητο
Επανερχόμαστε τώρα στο φραστικό ατόπημα του πρωθυπουργού, στην τηλεοπτική του συνέντευξη. Έρχεται να τον διαψεύσει ο ίδιος ο πρωθυπουργός της FYROM Ζόραν Ζάεφ, ο οποίος δήλωσε: “Στεκόμαστε με υπερηφάνεια μπροστά στον Κύριλλο και Μεθόδιο, τον Κλίμεντ και τον Ναούμ, τον Κρστε Πέτκοβ Μισίρκοβ, τον Γκότσε Ντέλτσεφ, τον Μπλάζε Κονέσκι, τον Κότσο Ρασίν” (13/06/2018, protothema.gr)
Εκτός από τους Θεσσαλονικείς, γιους Βυζαντινού αξιωματούχου, δρουγγάριου συγκεκριμένα, Κωνσταντίνο, που βαφτίστηκε Κύριλλος ένα χρόνο πριν τον θάνατό του και Μεθόδιο, τους “απόστολους των Σλάβων”, στεκόμαστε στον Κρστε Πέτκοβ Μισίρκοβ. Πρόκειται για ένα φιλόλογο, ιστορικό και εθνογράφο, που γεννήθηκε το 1874 και πέθανε το 1926.
Ο Misirkov, μεταξύ 1903 και 1907, επιβεβαίωσε (affirmed) την ύπαρξη “Μακεδονικής εθνικής ταυτότητας”, ξεχωριστής, διαφορετικής από τα άλλα βαλκανικά έθνη και επιχείρησε να κωδικοποιήσει μια τυποποιημένη “μακεδονική” γλώσσα, βασισμένη στις “κεντρικές μακεδονικές διαλέκτους”.
Ο Misirkov, θεωρείται ο σημαντικότερος “Μακεδόνας” του 20ου αιώνα (Πηγή: Wikipedia).
Ο Misirkov, είναι αυτός ο οποίος ουσιαστικά έβαλε τα θεμέλια για τη δημιουργία ξεχωριστής “μακεδονικής” εθνότητας και προσπάθησε πρώτος να κωδικοποιήσει τη “μακεδονική γλώσσα”, στις αρχές του 20ου αιώνα. Δηλαδή, από τότε ξεκινά η δημιουργία “μακεδονικής εθνικής συνείδησης”στους κατοίκους της γειτονικής χώρας. Όταν ο Έλληνας πρωθυπουργός, βγαίνει δημόσια και μιλά για την απόκτηση από τα μέσα του 18ου αιώνα, εθνοτικών χαρακτηριστικών από τους κατοίκους της FYROM, πέφτει σε τεράστιο ατόπημα, δίνει επιχειρήματα και υπόσταση σε ανύπαρκτες, τουλάχιστον μέχρι πριν 100 χρόνια εθνότητες και δείχνει, δυστυχώς, για μια ακόμα φορά, ότι αγνοεί στοιχειώδη ιστορικά γεγονότα. Αν βέβαια ο κύριος Τσίπρας ή κάποιος αναγνώστης έχει στοιχεία για απόκτηση εθνοτικών χαρακτηριστικών από τους γείτονες, από τα μέσα του 18ου αιώνα, τεκμηριωμένα βέβαια, πολύ ευχαρίστως να τα παραθέσουμε και να τα μάθουμε κι εμείς Πηγές: ΔΙΟΝ. Α. ΖΑΚΥΘΗΝΟΥ, “ΟΙ ΣΛΑΒΟΙ ΕΝ ΕΛΛΑΔΙ”, “ΑΕΤΟΣ” Α.Ε. – ΑΘΗΝΑΙ 1945
ΦΑΙΔΩΝ ΜΑΛΙΓΚΟΥΔΗΣ, “ΣΛΑΒΟΙ ΣΤΗ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗ ΕΛΛΑΔΑ”, ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΥΡΙΑΚΙΔΗ
ΝΕΚΤΑΡΙΟΣ ΔΑΠΕΡΓΟΛΑΣ, “ΣΛΑΒΙΚΕΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΣΤΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΟΝ 7Ο ΕΩΣ ΚΑΙ ΤΟΝ 9Ο ΑΙΩΝΑ” ,ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΒΑΝΙΑΣ.
anatakti
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Περιστέρι: Αιματηρή συμπλοκή με πυροβολισμούς σε πολυσύχναστο πεζόδρομο
ΕΠΟΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Οι Σλάβοι στη Μακεδονία
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
![Ο άτακτος θεατής πήρε το μάθημά του - Έβαλε χέρι σε τραγουδίστρια κι έφαγε κλωτσιά στο κεφάλι [video]](https://images.newsnowgreece.com/115/1155715/o-ataktos-theatis-pire-to-mathima-tou---evale-xeri-se-tragoudistria-ki-efage-klotsia-sto-kefali-video-1-124x78.jpg)
![Θα μείνετε! Αυτός ο πεζοναύτης άλλαξε φύλο και έγινε Θεά - Δείτε... [photos]](https://images.newsnowgreece.com/115/1155714/tha-meinete-aftos-o-pezonaftis-allaxe-fylo-kai-egine-thea---deite-photos-1-124x78.jpg)
