2012-06-04 07:36:05
Τι θα μπορούσε να μειώσει τη ντροπή, στην οποία μοιραία βύθισε τον Μπαράκ Ομπάμα το πρόσφατο λεκτικό ατόπημά του για τα «πολωνικά στρατόπεδα θανάτου»; Πιθανότατα η σκέψη ότι σε πολλές ανάλογες γκάφες έχουν υποπέσει παλιότερα και άλλοι πρόεδροι των ΗΠΑ!
Προεδρική γκάφα βεβαίως μπορεί να συνιστά και η επιλογή κακού διερμηνέα. Αυτό το επιβεβαίωσε κάποτε ένα παλιότερο περιστατικό αμερικανο- πολωνικού μπερδέματος, απείρως ελαφρύτερο από το «νωπό» του Ομπάμα, με την τόσο βαριά ιστορική φόρτιση.
Πριν από 35 χρόνια ο αμήχανος Τζίμι Κάρτερ πάσχιζε να καταλάβει γιατί γελούσαν τρανταχτά οι πολωνοί αξιωματούχοι στη Βαρσοβία, έως ότου πληροφορήθηκε πώς ακριβώς είχε αποδώσει ο μεταφραστής τα λόγια συμπάθειας και εκτίμησης προς τους Πολωνούς: Ότι ο πρόεδρος των ΗΠΑ επιθυμούσε σαρκικά το πολωνικό λαό!
Ας τις πάρουμε όμως με χρονική σειρά τις - περισσότερο ή λιγότερο διάσημες - γκάφες αμερικάνων προέδρων. Γκάφες προεκλογικές και μη. Μοιραίες, ανώδυνες ή ακόμη και ... επωφελείς. Γκάφες με πολλή, λίγη ή ανύπαρκτη πολιτική ουσία. Από τον Τζόνσον μέχρι τον Ομπάμα.
Το πρώτο περιστατικό του ... καταλόγου αποδεικνύει ότι για να προκύψει γκάφα δεν χρειάζεται απαραιτήτως να ...ξεπηδήσουν «μαργαριτάρια» από κάποιο προεδρικό στόμα. Αρκεί ο ήχος ενός διακριτικού ...ροχαλητού.
ΑΠΡΙΛΙΟΣ 1967: Μην με ξυπνάτε, όνειρο βλέπω...
Στην Πούντα ντελ Έστε της Ουρουγουάης διεξάγεται η Παναμερικανική Διάσκεψη. Μιλά ο πρόεδρος της Αργεντινής, Χουάν Κάρλος Ονγκάνια, αλλά ολοένα και περισσότερα βλέμματα στρέφονται στον ομόλογό του των ΗΠΑ, τον Λίντον Τζόνσον.
Τα βλέμματα απορίας μετατρέπονται σε χαμόγελα. Ο πρόεδρος Τζόνσον κοιμάται βαθιά, «αφιερώνοντας» προς τη Διάσκεψη ένα ελαφρύ ροχαλητό.
Ο πρόεδρος Ονγκάνια είναι δικτάτορας, αλλά το επιτελείο του Τζόνσον δεν τολμά να ισχυριστεί ότι ο ύπνος του προέδρου αποτελούσε ένδειξη έμπρακτης περιφρόνησης προς τη χούντα της Αργεντινής. Η Ουάσινγκτον, βλέπετε, έχει πολύ καλές σχέσεις (και) με αυτή τη λατινοαμερικάνικη χούντα.
Στην Κεντρική και Νότια Αμερική ο προεδρικός υπνάκος εκλαμβάνεται ως ... σημειολογική ένδειξη του «ενδιαφέροντος» που τρέφουν οι ΗΠΑ για την υπόλοιπη - πλην Καναδά, ίσως- ήπειρο.
Κάπως έτσι, η γνωστή ρήση επιδέχεται μια μικρή επιμήκυνση: Αν «ο θεός ευλογεί την Αμερική», ο Μορφέας μπορεί ενίοτε να ... περιθάλπει τους προέδρους της. Ειδικά αν δεν έχουν τα νιάτα και τη ζωτικότητα που διέθετε ο Τζον Κένεντι, προκάτοχος του Τζόνσον.
Στα επόμενα περιστατικά, οι πρόεδροι -πρωταγωνιστές θα χρειαστεί να μιλήσουν, όχι να ροχαλίσουν...
Ας θυμηθούμε τα παθήματά τους, εξασκώντας όμως και τη φαντασία μας: Θα προσπαθήσουμε να μαντέψουμε τι θα συνέβαινε, εάν τέτοιες γκάφες λάμβαναν χώρα στη ... δική μας χώρα.
ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 1976: Έλα καημένε, όλοι δικοί μας είναι...
Στις ΗΠΑ διεξάγεται η δεύτερη τηλεοπτική μονομαχία ανάμεσα στον ένοικο του Λευκού Οίκου, Τζέραλντ Φορντ και τον υποψήφιο των Δημοκρατικών για την προεδρία, Τζίμι Κάρτερ.
Στο πρώτο debate, που είχε ως αντικείμενο την εσωτερική πολιτική, νικητής θεωρήθηκε ο Ρεπουμπλικάνος Φορντ. Αυτή τη φορά, όμως, ο διάδοχος του Νίξον στην προεδρία κάνει ένα αναπάντεχο δώρο στον Κάρτερ, εξ αιτίας του υπερβάλλοντος ζήλου με τον οποίο εξυμνεί τα αποτελέσματα της εξωτερικής πολιτικής που ασκεί η Ουάσιγκτον επί των ημερών του. Λέει ο Φορντ:
«Δεν νομίζω ότι οι Ρουμάνοι ή οι Πολωνοί έχουν την εντύπωση πως υφίσταται σοβιετικός έλεγχος επί της χώρας τους. Κάθε μία από τις χώρες αυτές είναι ανεξάρτητη και αυτόνομη. Δεν υπάρχει σοβιετική επικυριαρχία επί της Ανατολικής Ευρώπης, ούτε πρόκειται να υπάρξει, όσο πρόεδρος των ΗΠΑ είναι ο Τζέραλντ Φορντ».
Άφωνοι μένουν εκατομμύρια Αμερικανοί ακούγοντάς τον. Πολλοί θυμούνται μια παλιά, ουδόλως κολακευτική φράση του Λίντον Τζόνσον για τον νυν πρόεδρο Φορντ: «Είναι τόσο χαζός, ώστε δεν μπορεί την ίδια στιγμή να μασά τσίχλα και να πέρδεται».
Άμεση συνέπεια της γκάφας του: Βυθίζεται η δημοτικότητά του στο 30% και εκτοξεύεται εκείνη του Κάρτερ στο 54%.
Μέχρι τις εκλογές του Νοεμβρίου τα πράγματα αλλάζουν, όχι όμως τόσο, ώστε να αποτραπεί η επικράτηση του Κάρτερ, με «σκορ» 50,4% - 48,3%. Σχετικά μικρή η διαφορά, άρα -πιθανότατα- σημαντικό το ειδικό βάρος της γκάφας του Φορντ, που δεν έβλεπε σοβιετική επικυριαρχία στην Ανατολική Ευρώπη...
Το ελληνικό φανταστικό σενάριο...
Τι θα γινόταν εάν ο πρόεδρος Τζέραλντ Φορντ το έλεγε αυτό στην Ελλάδα του 1976, ας πούμε κατά τη διάρκεια κάποιας επίσκεψης;
Ίσως ο πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Καραμανλής σκεφτόταν να τροποποιήσει το δόγμα «ανήκομεν εις την Δύσιν». Εάν οι χώρες του Συμφώνου της Βαρσοβίας δεν βρίσκονταν καν στη σοβιετική «ζώνη επιρροής», τότε όλα - διεθνείς πόλοι και «στρατόπεδα»- θα ήταν ...λαπάς.
Πιθανόν όμως οι νέοι της ΟΝΝΕΔ να αντιδρούσαν στη ρήση του Φορντ, η οποία θα προκαλούσε τέτοια σύγχυση στο «δυτικό στρατόπεδο». Μπορούμε να τους φανταστούμε να διαμαρτύρονται, αποδίδοντας στα ελληνικά το όνομα του Φορντ. Τότε θα είχε ακουστεί από το '76 το σύνθημα «κάτσε καλά Γεράσιμε»...
ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 1977: «Sex and politics» - why not?
«Ωχ, τι είναι τούτος; Ακόμη και ο γερμανός Καγκελάριος Βίλι Μπραντ που θέσπισε την ostpolitik, την πολιτική προσέγγισης Ανατολής - Δύσης, δεν θα οραματιζόταν τόσο ... καυτό εναγκαλισμό των δύο κόσμων!»
Κάλλιστα θα μπορούσαν να τα λένε αυτά χαριτολογώντας οι γηγενείς αξιωματούχοι, στη Βαρσοβία, έχοντας ακούσει τον αμερικάνο διερμηνέα του προσκεκλημένου Τζίμι Κάρτερ να λέει πως ο πρόεδρος των ΗΠΑ επιθυμεί να ... κάνει σεξ με τον πολωνικό λαό!
Γέλια, ψίθυροι, σχόλια και μουρμουρητά διαδέχονται αυτήν την ατάκα. Ο Κάρτερ δεν αργεί να συνειδητοποιήσει τι συμβαίνει. Είπαμε, όμως: Τη γκάφα τη χρεώνεται ο πρόεδρος, ή τουλάχιστον το επιτελείο του, που επέλεξε τον μεταφραστή.
Πάλι καλά που τα κυβερνητικά στελέχη στην Πολωνία δεν διάβαζαν το «Play Boy», διότι τότε ίσως να έπαιρναν στα σοβαρά την «απειλή» του προέδρου των ΗΠΑ...
Από το '76 ο Κάρτερ είχε εξομολογηθεί στο περιοδικό ότι ήταν ...κατά φαντασίαν μπερμπάντης, άρα και «αποθήκη» απωθημένων: «Πολλές φορές έχω μοιχεύσει, αλλά μόνο στα τρίσβαθα της καρδιάς μου»!
Ο Κάρτερ τότε ήταν υποψήφιος πρόεδρος. Αυτό που είπε στο «Play Boy»- προφανώς για να δείξει ειλικρίνεια και υπόσταση γήινη, ανθρώπινη- μπορεί να ήταν επιτομή της κοινοτοπίας, αλλά προκάλεσε οργή (!) στο συντηρητικό, αμερικανικό Νότο, συμπεριλαμβανομένης και της δικής του Πολιτείας, της Τζόρτζια.
Ηχεί απίστευτο, αλλά εκείνη η συνέντευξη στο «Play Boy» λίγο έλειψε να καταστρέψει την πολιτική του καριέρα.
Οι πολωνικές αρχές πάντως, δεν «το έδεσαν κόμπο». Σε αντίθετη περίπτωση, έπειτα από λίγα χρόνια θα κατηγορούσαν τον Λεχ Βαλέσα ότι οδηγούσε στα κρεβάτια του πολωνικού λαού τους ιμπεριαλιστές, επίδοξους βιαστές του.
Το ελληνικό φανταστικό σενάριο...
Τι θα γινόταν εάν ο πρόεδρος Τζίμι Κάρτερ «χαντακωνόταν» κατά τον ίδιο, ακριβώς τρόπο, από τον διερμηνέα του, στην Ελλάδα του 1976;
Θα ... έσπαγε η μονοτονία στη δουλειά των ελλήνων σκιτσογράφων! Θα ζωγράφιζαν τον Κάρτερ ως αρχαίο σάτυρο, αντί να τον σκιτσάρουν με ...φουστανέλα.
Γιατί το έκαναν αυτό οι σκιτσογράφοι; Διότι στην Ελλάδα είχαν προκαλέσει ενθουσιασμό οι δηλώσεις που είχε κάνει ο Κάρτερ για το Κυπριακό, πριν από τις αμερικανικές εκλογές, αλλά και στην πρώιμη μετεκλογική περίοδο.
Είχε ταχθεί υπέρ μιας λύσης βασισμένης στο διεθνές δίκαιο και τα ψηφίσματα του ΟΗΕ. Είχε προειδοποιήσει μάλιστα την Άγκυρα ότι θα τερματιζόταν η παροχή αμερικανικής βοήθειας προς αυτήν, εάν δεν σημειωνόταν ουσιαστική πρόοδος στο Κυπριακό.
Για αυτούς τους λόγους η είδηση της νίκης του Κάρτερ στις εκλογές του '76, στη μεν Κύπρο έγινε δεκτή με κωδωνοκρουσίες, στη δε Ελλάδα σχολιάστηκε από τον Τύπο με τίτλους όπως «εις νέας βάσεις αι σχέσεις Ελλάδος - ΗΠΑ». Το τι έγινε τελικά με το Κυπριακό είναι άλλη υπόθεση...
Το άλλο θα γινόταν όμως στην Ελλάδα, εάν ο διερμηνέας του Κάρτερ μας «προειδοποιούσε» για την αχαλίνωτη σεξουαλική επιθετικότητα του προέδρου; Εκτός από τους σκιτσογράφους, τρομερή έμπνευση θα είχαν και οι σεναριογράφοι επιθεωρήσεων.
Θυμηθείτε πχ ότι το προσωνύμιο του Κάρτερ εδώ ήταν «φυστικάς» - λόγω των επιχειρηματικών του ενασχολήσεων. Σκεφθείτε την εγχώρια έννοια των λέξων «φιστικώνω», «φιστίκωμα» και φανταστείτε πόσα περιθώρια να ... μεγαλουργήσουν θα είχε η σάτιρα όλων των ειδών με αυτόν τον «σάτυρο»...
ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 1982: Πού είπαμε, βρε παιδιά, ότι βρισκόμαστε;
Δεν μπορεί, κάποια μυστήρια επίδραση θα ασκεί αυτός ο μήνας στους προέδρους των ΗΠΑ που επισκέπτονται χώρες του εξωτερικού!
Εν αντιθέσει προς τον Κάρτερ που έπεσε - προ πενταετίας - θύμα του διερμηνέα του, ο Ρόναλντ Ρίγκαν δεν μπορεί να ενοχοποιήσει κανέναν, το Δεκέμβριο του '82. Δεν χρειάζεται κανένας συνεργάτης για να σου πει πως όταν βρίσκεσαι στην Μπραζίλια, την πρωτεύουσα της Βραζιλίας, την ώρα που σηκώνεις το ποτήρι σου για την καθιερωμένη πρόταση δεν πρέπει να φωνάξεις «ζήτω η Βολιβία!»...
Αμήχανοι το άκουσαν οι παρευρισκόμενοι. Κάποιοι κακεντρεχείς ψέλλισαν «πάλι καλά, παρέμεινε στη Λατινική Αμερική».
Το ελληνικό φανταστικό σενάριο...
Τι θα συνέβαινε στην Ελλάδα, εάν ο πρόεδρος Ρόναλντ Ρίγκαν έκανε ανάλογο λάθος εδώ, το 1982;
Η αλήθεια είναι ότι πολύ δύσκολα ο Ρίγκαν θα επισκεπτόταν το '82 την Ελλάδα, αλλά αυτό ας το παρακάμψουμε.
Αν έκανε εδώ τέτοιο λάθος ο Ρίγκαν, το ΠΑΣΟΚ φυσικά θα θύμιζε σε όλους τους τόνους πως «Η Ελλάδα ανήκει στους Έλληνες». Άλλες παρενέργειες; Εξαρτάται από τη χώρα, με την οποία θα μας είχε μπερδέψει ο αμερικανός πρόεδρος.
Το βέβαιο είναι ότι ο Τύπος θα αντιδιέστειλε με ικανοποίηση την αδυναμία του Ρίγκαν να «μπαλώσει» τα πράγματα, προς το παμπάλαιο - πλην διάσημο- περιστατικό, το οποίο είχε ως πρωταγωνιστή τον Γεώργιο Παπανδρέου, τον παππού του ΓΑΠ.
«Λαέ της Λάρισας» είπε, αρχίζοντας μια προεκλογική συγκέντρωση στο Βόλο κι όταν συνειδητοποίησε το λάθος του (πιθανότατα του το είπαν, αμέσως) συνέχισε με την ... ίδια προσφώνηση, αλλά διαφορετική κατάληξη: «Λαέ της Λάρισας... Πού είσαι να θαυμάσεις τη μεγαλειώδη συγκέντρωση του λαού του Βόλου»...
Στα κατοπινά χρόνια, τέτοιο λάθος οποιουδήποτε προέδρου των ΗΠΑ θα είχε ... άκρως ενδιαφέρουσες παρενέργειες.
Τις ελαφρύτερες θα τις βιώναμε εάν μας αποκαλούσε «Γιουγκοσλαβία»: Οι μισές ομάδες μπάσκετ θα έσπευδαν την επόμενη μέρα στην αμερικανική Πρεσβεία για να ζητήσουν πιστοποιητικά ελληνικότητας των γιουγκοσλάβων παικτών τους.
ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 1984: Ραδιο- φονικά και άλλα
Στο ράντσο του, στη Σάντα Μπάρμπαρα, ο Ρόναλντ Ρίγκαν κάνει δοκιμές πριν από την καθιερωμένη σαββατιάτικη ομιλία του προς τον αμερικανικό λαό.
Αγνοεί ότι βρίσκεται «στον αέρα» κι έτσι οι Αμερικανοί «πληροφορούνται» ότι ο πρόεδρος έχει δώσει εντολή να βομβαρδιστεί «σε πέντε λεπτά» η Σοβιετική Ένωση, ώστε να «εξαλειφθεί δια παντός από προσώπου γης».
Το συμβάν καθιστά ακόμη πιο ψυχρές τις σχέσεις με τη Μόσχα, που διαμαρτύρεται. Ο Λευκός Οίκος απαντά ότι ήταν μόνο ένας αστεϊσμός που κατά λάθος έγινε ... διάγγελμα. Το σοβιετικό πρακτορείο «Τας» ανταπαντά πως τα αστεία του Ρίγκαν είναι ενδεικτικά για το ποιόν και τις προθέσεις του.
Στο εξωτερικό το «διάγγελμα» του Ρίγκαν προκαλεί εντυπώσεις κακές, έως και αλγεινές. Στο εσωτερικό, όμως, μοιάζει να συντελείται σε ... ιδανικό timing!
Η ραδιοφωνική γκάφα γίνεται μία ημέρα προτού λήξουν οι Ολυμπιακοί Αγώνες τους Λος Αντζελες. Οι Αγώνες που προκάλεσαν στις ΗΠΑ βαθύτατα «αισθήματα εθνικής υπερηφάνειας» και τους οποίους είχαν σαμποτάρει οι Ανατολικοί, πλην Ρουμάνων και Γιουγκοσλάβων, «απαντώντας» έτσι στο δυτικό «μποϊκοτάζ» των προηγούμενων Ολυμπιακών, της Μόσχας.
Εννέα μήνες νωρίτερα η Ουάσιγκτον είχε κάνει την «κορυφαία» επίδειξη πυγμής της εποχής Ρίγκαν: Τη στρατιωτική εισβολή στο μικροσκοπικό νησάκι της Γρενάδας, με τη φαιδρή δικαιολογία πως τα αμερικανικά συμφέροντα κινδύνευαν, επειδή εκεί μαρξιστές ανέτρεψαν και εκτέλεσαν τον ... επίσης μαρξιστή πρόεδρο Μπίσοπ!
Το Νοέμβριο του '84 θα διεξάγονταν στις ΗΠΑ εκλογές. Η «εθνο-πατριωτική» τόνωση - στα όρια της ... παράκρουσης- της εποχής ήταν το «κύμα», που θα έδινε δεύτερη εκλογική νίκη στον Ρίγκαν. Η γκάφα του προέδρου είναι τόσο ... ταιριαστή με το όλο κλίμα της εποχής, ώστε ορισμένοι αμφιβάλλουν κατά πόσο ήταν ακούσια.
Για την ιστορία: Το Νοέμβριο του '84, στις εκλογές ο Ρίγκαν συγκεντρώνει 59%, κατατροπώνοντας τον υποψήφιο των Δημοκρατικών, Μοντέιλ.
Το ελληνικό φανταστικό σενάριο...
Τι θα συνέβαινε στην Ελλάδα, εάν πχ ο πρωθυπουργός είχε ανάλογο πάθημα εδώ, το 1984;
Μάλλον αυτό που θα συνέβαινε σε κάθε εποχή. Θα υπέβαλε την παραίτησή του ο εκπρόσωπος Τύπου (τότε ήταν ο Δημήτρης Μαρούδας), αλλά αυτή δεν θα γινόταν δεκτή.
Στη συνέχεια θα γινόμασταν μάρτυρες ομηρικών συζητήσεων, για να εξακριβωθεί ποιοι είχαν την ευθύνη: Ο πρωθυπουργός και το περιβάλλον του που είναι ανίκανοι να συντονιστούν, η μήπως η προηγούμενη κυβέρνηση, η οποία επί σειρά ετών αδιαφορούσε για την ποιότητα στις σπουδές των ηχοληπτών;
ΜΑΡΤΙΟΣ 1987: Δεν αντέχεται τόση ...σαφήνεια
Στις ΗΠΑ ολόκληρο το έτος κυλά στη δίνη του σκανδάλου «Ιρανγκέιτ». Η κυβέρνηση Ρίγκαν επί χρόνια πουλούσε όπλα στο εχθρικό Ιράν και με τα χρήματα αυτής της συναλλαγής ενίσχυε τους Κόντρας, τους ακροδεξιούς αντάρτες που μάχονταν για να ανατρέψουν την κυβέρνηση των Σαντινίστας, στη Νικαράγουα.
Καταβεβλημένος ο Ρίγκαν, καταφεύγει σε τηλεοπτικό διάγγελμα για να πείσει ότι δεν έχει πει ψέματα. Πρώτα σπάει το ...ποσοτικό ρεκόρ των αντιφάσεων και κατόπιν κονιορτοποιεί και το «ποιοτικό», με μια μνημειώδη φράση:
«Πριν από λίγους μήνες»!
Με αυτό το ... λογικό «αριστούργημα», ο πρόεδρος περιέρχεται σε ακόμη δυσχερέστερη θέση. Στην ουσία ομολογεί ότι είπε ψέματα, αλλά δείχνει πως δεν έχει το σθένος να το πει ανοικτά: Χειρότερα δεν γινόταν!
Προφανώς για τη γκάφα δεν ευθύνεται μόνον ο ίδιος ο Ρίγκαν: Είναι αδύνατον να μην ρώτησε τη γνώμη συμβούλων του, προτού καθορίσει το περιεχόμενο της ομιλίας, την οποία πιθανότατα παρέλαβε γραμμένη. Το αποτέλεσμα, όμως, αυτόν βαραίνει...
Συνειδητοποιώντας αυτά ακριβώς τα αποτελέσματα, οι σύμβουλοί του φροντίζουν ώστε στο εξής ο πρόεδρος να μην μείνει λεπτό μόνος του, με δημοσιογράφους. Η ιδιότυπη αυτή καραντίνα διαρκεί μήνες.
Το ελληνικό φανταστικό σενάριο...
Τι θα συνέβαινε στην Ελλάδα, εάν ακούγαμε τέτοιο «ήξεις -αφήξεις»;
Δύσκολο να το φανταστείς, για ένα τόσο μεγάλο σκάνδαλο. Διότι κατά τα άλλα και εκείνη την εποχή, όπως και στις προγενέστερες και μεταγενέστερες (εποχές και δεκαετίες), στα «ήξεις - αφήξεις» μάλλον εθισμένοι ήμασταν.
Σε εκείνη τη δεκαετία, πάντως, πολλά «ήξεις -αφήξεις» κανόνιζε το θεωρητικό σχήμα του ΠΑΣΟΚ «άλλο το εφικτό κι άλλο το όραμα». Αλλά το ... όραμα που είδε ο Ρίγκαν και έμεινε μετέωρος ανάμεσα στα γεγονότα και την καρδιά του, μάλλον δεν έχει ταίρι.
ΜΑΡΤΙΟΣ 1990: Καλά τα είπαμε, αλλά δεν συστηθήκαμε...
Πάλι εμπλέκεται το Ιράν... Ο πρόεδρος Τζορτζ Μπους - ο πατέρας -σηκώνει το τηλέφωνο γεμάτος περιέργεια και ελπίδα. Εφ' όσον θέλει να του μιλήσει ο ιρανός ομόλογός του Χασεμί Ραφσανζανί, κάτι καλό μπορεί να προκύψει για τους Αμερικανούς, τους οποίους κρατά ομήρους στο Λίβανο η «Χεζμπολάχ». Και οι πέτρες ξέρουν ότι η Τεχεράνη ελέγχει την οργάνωση αυτή.
Εκείνο που δεν ξέρουν οι άνθρωποι του προέδρου, ούτε φυσικά ο ίδιος, είναι η πραγματική ιδιότητα του συνομιλητή. Ο δήθεν Ραφσανζανί είναι ... φαρσέρ. Αρκετά ικανός και αληθοφανής, όπως αποδεικνύει το γεγονός ότι ο Μπους κάνει μαζί του πολύωρη, «σοβαρή» συζήτηση!
Πάλι καλά που ο Μπους δεν είχε τη φαεινή ιδέα να προτείνει καμία λύση τύπου «Ιρανγκέιτ». Σκεφθείτε να συνέβαινε κάτι τέτοιο κι ο φαρσέρ να ηχογραφούσε τη «διαπραγμάτευση»...
Το ελληνικό φανταστικό σενάριο...
Τι θα συνέβαινε εδώ στην Ελλάδα, τότε, εάν κάποιος ικανός φαρσέρ έθετε στο στόχαστρο τον πρωθυπουργό;
Τις ημέρες εκείνες του Μαρτίου 1990 η Ελλάδα βρισκόταν σε προεκλογική περίοδο. Ο υπέργηρος Ξενοφών Ζολώτας δεν ήταν πλέον ο επικεφαλής της «οικουμενικής» κυβέρνησης. Ήταν υπηρεσιακός πρωθυπουργός.
Ένας επιτήδειος φαρσέρ, αν είχε διάθεση και χρόνο, θα μπορούσε να παίρνει τηλέφωνο συνεχώς τον Ζολώτα, υποδυόμενος κάθε φορά διαφορετικό πολιτικό αρχηγό και γκρινιάζοντας για ό,τι ... τραβούσε η ψυχή του.
Θα γινόταν πιστευτός, γιατί ο Ζολώτας είχε συνηθίσει - από την αρχή του έτους - να ακούει τις γκρίνιες των κομμάτων που είχαν «συγκολληθεί» τεχνητά στην «οικουμενική» και τα οποία πολύ σύντομα άρχισαν να διαφωνούν μεταξύ τους, σχεδόν για όλα τα σημαντικά θέματα.
Λίγο αργότερα, το έργο των επίδοξων φαρσέρ -αυτού του είδους- θα γινόταν δυσκολότερο, στην Ελλάδα: Οι έλληνες πολιτικοί έμαθαν να φυλάσσονται, διότι έτσι τους ...εκπαίδευσαν τα «Κακά Παιδιά» του Sky...
Αυτές είναι οι επτά σημαντικότερες γκάφες του παρελθόντος. Τώρα προστίθεται κι αυτή του Ομπάμα...
ΜΑΪΟΣ 2012: Όταν η Γεωγραφία «σκοτώνει» την Ιστορία
Μπροστά σε ακροατήριο πολωνών αξιωματούχων, ο Μπαράκ Ομπάμα εκφωνεί λόγο, κατά τη διάρκεια τελετής μνήμης και απότισης φόρου τιμής στον Γιαν Κάρσκι. Τον παλιό πολωνό αξιωματικό, ο οποίος έδωσε τις πρώτες πληροφορίες σχετικά με την εξόντωση των Εβραίων από τους ναζί.
Λέει ο πρόεδρος των ΗΠΑ:
«Πριν από ένα ταξίδι δια μέσου των εχθρικών γραμμών, αντιστασιακοί τού διηγήθηκαν ότι οι Εβραίοι εξοντώνονταν μαζικά, τον πέρασαν στο εσωτερικό του γκέτο της Βαρσοβίας και σε ένα πολωνικό στρατόπεδο θανάτου για να διαπιστώσει με τα μάτια του τι συμβαίνει»
Στο ...«διαπιστώσει» όλοι διαπιστώνουν ότι η «παγωμάρα», η ενόχληση, η δυσφορία είναι έκδηλη στα πρόσωπα των Πολωνών. Ο Ομπάμα έχει πει αυτό που δεν αντέχουν να ακούν οι Πολωνοί...
Εκ παραδόσεως η Βαρσοβία είναι ιδιαίτερα ευαίσθητη σε τέτοια θέματα. Θεωρεί άκρως ενοχλητικά όσα λάθη προκαλούνται από τη διάθεση να προσδιοριστούν γεωγραφικά τα ναζιστικά στρατόπεδα, καθώς - όπως πιστεύει- τέτοιου είδους σφάλματα διαμορφώνουν την εντύπωση ότι η Πολωνία φέρει μερίδιο ευθύνης για τις θηριωδίες του Τρίτου Ράιχ.
«Εκφράζουμε τη λύπη μας για το φραστικό λάθος που δεν πρέπει να σκιάσει την καθαρή μας πρόθεση να τιμήσουμε τον κ. Κάρσκι και τους γενναίους πολίτες που υπερασπίσθηκαν την ανθρώπινη αξιοπρέπεια απέναντι στην τυραννία», λεει ο Τόμι Βίτορ, εκπρόσωπος του κ. Ομπάμα στο Συμβούλιο Εθνικής Ασφαλείας.
Γράφοντας στο Twitter, ο υπουργός Εξωτερικών της Πολωνίας, Ράντοσλαβ Σικόρσκι, δείχνει κάποια διάθεση να ... απαλλάξει τον Ομπάμα από μέρος της ευθύνης. Τονίζει ότι για κάτι τέτοια φταίνε οι συντάκτες των προεδρικών ομιλιών.
Όλοι αντιλαμβάνονται ότι ο Σικόρσκι κάνει μια κίνηση διπλωματικής αβροφροσύνης, ίσως για να διευκολύνει την έκφραση μιας σαφέστερης «συγγνώμης» από τον Λευκό Οίκο. Επί της ουσίας είναι αδύνατον να «απαλλάξεις» τον Ομπάμα.
Θα πρέπει να ... απαγγέλλει εντελώς μηχανικά κάποιος πρόεδρος μια ομιλία, για να μην αντιληφθεί τέτοιο σφάλμα. Οιοσδήποτε ... μη αδαής, εάν διάβαζε μία φορά το κείμενο προτού το εκφωνήσει, πιθανότατα θα αντιλαμβανόταν τη «χοντράδα».
Για την ιστορία: Ο Γιαν Κάρσκι πέθανε στην Ουάσινγκτον, σε ηλικία 86 ετών το έτος 2000. Διετέλεσε καθηγητής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Georgetown.
Δεν είναι βεβαίως αυτές οι μοναδικές Made In USA προεδρικές γκάφες, είναι όμως οι μεγαλύτερες.
Όπως μπορεί κανείς να παρατηρήσει, τα παθήματα αυτού του είδους έχουν «αραιώσει» πολύ κατά τις τελευταίες δεκαετίες. Οι πρόεδροι είναι πιο προσεκτικοί, η «ασπίδα» που ορθώνουν γύρω τους σύμβουλοι και «περιβάλλον» αποδεικνύεται αρτιότερη.
Έτσι, φραστικές γκάφες χρεώνονται ευκολότερα πολιτικοί που δεν έχουν αναρριχηθεί μέχρι το προεδρικό θώκο, ή πρόσωπα τα οποία θα γίνονταν πρόεδροι σε χρόνο μεταγενέστερο των λεκτικών ολισθημάτων τους. Τρία παραδείγματα:
Οι ... ράπερΤαλιμπάν, η Χίλαρι που φαντάζεται «ελεύθερους σκοπευτές»
Τζορτζ Μπους «τζούνιορ»: Στην προεκλογική περίοδο του 2000 ρωτήθηκε από δημοσιογράφο τι πιστεύει για τους Ταλιμπάν. Από την αμίμητη απάντησή του, κατέστη σαφές ότι πίστευε πως οι Ταλιμπάν ήταν ...συγκρότημα χιπ-χοπ!
Χίλαρι Κλίντον: Τον Μάρτιο του 2008, όταν διεκδικούσε το χρίσμα των Δημοκρατικών για τις προεδρικές εκλογές, θέλησε να παρουσιαστεί περίπου ως ... μπαρουτοκαπνισμένη.
Κατά τη διάρκεια μιας ομιλίας της στο Ιράκ, η Χίλαρι είπε ότι το 1996 η ίδια και η κόρη της, η Τσέλσι, προσγειώθηκαν σε αεροδρόμιο της Βοσνίας, «υπό τα πυρά ελεύθερων σκοπευτών» κι ενώ παντού κυριαρχούσε πανικός και φόβος.
Είπε επί λέξει:
«Θυμάμαι όταν προσγειωθήκαμε υπό τα πυρά των ελεύθερων σκοπευτών. Αντί για την προγραμματισμένη τελετή υποδοχής, εμείς τρέξαμε με χαμηλά το κεφάλι για να μπούμε στα αυτοκίνητα και να πάμε στην στρατιωτική μας βάση»
Γέλασε όμως και το ...παρδαλό κατσίκι, όταν το CBS πρόβαλε βίντεο από την επίσκεψη της Χίλαρι Κλίντον στη Βοσνία, το 1996.
Η άφιξη της τότε (1996) «πρώτης κυρίας των ΗΠΑ» ήταν ήρεμη, με χειραψίες και χαμόγελα. Το αεροσκάφος προσγειώθηκε κανονικά στο αεροδρόμιο και τα περί τρόμου και ελεύθερων σκοπευτών ήταν ...μπαρούφες.
Η Χίλαρι Κλίντον αναγκαστικά παραδέχθηκε ότι είπε ... παραμύθι, αλλά προσπάθησε να το δικαιολογήσει: «Ναι, εκφράστηκα λάθος. Μας είχαν πει να φορέσουμε αλεξίσφαιρα γιλέκα λόγω των ελεύθερων σκοπευτών»
«Εκφραστικό λάθος σε προετοιμασμένη ομιλία δεν νοείται», απάντησε- λογικά- το επιτελείο του Ομπάμα, του έτερου διεκδικητή του χρίσματος των Δημοκρατικών.
Τζον Μακέιν: Ο υποψήφιος των Ρεπουμπλικάνων κι αντίπαλος του Ομπάμα στις εκλογές του 2008 δεν μπορούσε να σταματήσει να μπερδεύει τους σουνίτες και τους σιίτες.
Τρομερή αδυναμία, εάν θέλεις να επιβλέπεις και να αξιολογείς τον τρόπο με τον οποίο η κυβέρνησή σου ασκεί πολιτική στη Μέση Ανατολή.
Αλλά πάλι, σε σύγκριση με τον υιό Μπους που νόμιζε ότι οι Ταλιμπάν έπαιζαν χιπ- χοπ, όλα τα υπόλοιπα φάνταζαν απλά πταίσματα, ήσσονος σημασίας!...
24wro
Προεδρική γκάφα βεβαίως μπορεί να συνιστά και η επιλογή κακού διερμηνέα. Αυτό το επιβεβαίωσε κάποτε ένα παλιότερο περιστατικό αμερικανο- πολωνικού μπερδέματος, απείρως ελαφρύτερο από το «νωπό» του Ομπάμα, με την τόσο βαριά ιστορική φόρτιση.
Πριν από 35 χρόνια ο αμήχανος Τζίμι Κάρτερ πάσχιζε να καταλάβει γιατί γελούσαν τρανταχτά οι πολωνοί αξιωματούχοι στη Βαρσοβία, έως ότου πληροφορήθηκε πώς ακριβώς είχε αποδώσει ο μεταφραστής τα λόγια συμπάθειας και εκτίμησης προς τους Πολωνούς: Ότι ο πρόεδρος των ΗΠΑ επιθυμούσε σαρκικά το πολωνικό λαό!
Ας τις πάρουμε όμως με χρονική σειρά τις - περισσότερο ή λιγότερο διάσημες - γκάφες αμερικάνων προέδρων. Γκάφες προεκλογικές και μη. Μοιραίες, ανώδυνες ή ακόμη και ... επωφελείς. Γκάφες με πολλή, λίγη ή ανύπαρκτη πολιτική ουσία. Από τον Τζόνσον μέχρι τον Ομπάμα.
Το πρώτο περιστατικό του ... καταλόγου αποδεικνύει ότι για να προκύψει γκάφα δεν χρειάζεται απαραιτήτως να ...ξεπηδήσουν «μαργαριτάρια» από κάποιο προεδρικό στόμα. Αρκεί ο ήχος ενός διακριτικού ...ροχαλητού.
ΑΠΡΙΛΙΟΣ 1967: Μην με ξυπνάτε, όνειρο βλέπω...
Στην Πούντα ντελ Έστε της Ουρουγουάης διεξάγεται η Παναμερικανική Διάσκεψη. Μιλά ο πρόεδρος της Αργεντινής, Χουάν Κάρλος Ονγκάνια, αλλά ολοένα και περισσότερα βλέμματα στρέφονται στον ομόλογό του των ΗΠΑ, τον Λίντον Τζόνσον.
Τα βλέμματα απορίας μετατρέπονται σε χαμόγελα. Ο πρόεδρος Τζόνσον κοιμάται βαθιά, «αφιερώνοντας» προς τη Διάσκεψη ένα ελαφρύ ροχαλητό.
Ο πρόεδρος Ονγκάνια είναι δικτάτορας, αλλά το επιτελείο του Τζόνσον δεν τολμά να ισχυριστεί ότι ο ύπνος του προέδρου αποτελούσε ένδειξη έμπρακτης περιφρόνησης προς τη χούντα της Αργεντινής. Η Ουάσινγκτον, βλέπετε, έχει πολύ καλές σχέσεις (και) με αυτή τη λατινοαμερικάνικη χούντα.
Στην Κεντρική και Νότια Αμερική ο προεδρικός υπνάκος εκλαμβάνεται ως ... σημειολογική ένδειξη του «ενδιαφέροντος» που τρέφουν οι ΗΠΑ για την υπόλοιπη - πλην Καναδά, ίσως- ήπειρο.
Κάπως έτσι, η γνωστή ρήση επιδέχεται μια μικρή επιμήκυνση: Αν «ο θεός ευλογεί την Αμερική», ο Μορφέας μπορεί ενίοτε να ... περιθάλπει τους προέδρους της. Ειδικά αν δεν έχουν τα νιάτα και τη ζωτικότητα που διέθετε ο Τζον Κένεντι, προκάτοχος του Τζόνσον.
Στα επόμενα περιστατικά, οι πρόεδροι -πρωταγωνιστές θα χρειαστεί να μιλήσουν, όχι να ροχαλίσουν...
Ας θυμηθούμε τα παθήματά τους, εξασκώντας όμως και τη φαντασία μας: Θα προσπαθήσουμε να μαντέψουμε τι θα συνέβαινε, εάν τέτοιες γκάφες λάμβαναν χώρα στη ... δική μας χώρα.
ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 1976: Έλα καημένε, όλοι δικοί μας είναι...
Στις ΗΠΑ διεξάγεται η δεύτερη τηλεοπτική μονομαχία ανάμεσα στον ένοικο του Λευκού Οίκου, Τζέραλντ Φορντ και τον υποψήφιο των Δημοκρατικών για την προεδρία, Τζίμι Κάρτερ.
Στο πρώτο debate, που είχε ως αντικείμενο την εσωτερική πολιτική, νικητής θεωρήθηκε ο Ρεπουμπλικάνος Φορντ. Αυτή τη φορά, όμως, ο διάδοχος του Νίξον στην προεδρία κάνει ένα αναπάντεχο δώρο στον Κάρτερ, εξ αιτίας του υπερβάλλοντος ζήλου με τον οποίο εξυμνεί τα αποτελέσματα της εξωτερικής πολιτικής που ασκεί η Ουάσιγκτον επί των ημερών του. Λέει ο Φορντ:
«Δεν νομίζω ότι οι Ρουμάνοι ή οι Πολωνοί έχουν την εντύπωση πως υφίσταται σοβιετικός έλεγχος επί της χώρας τους. Κάθε μία από τις χώρες αυτές είναι ανεξάρτητη και αυτόνομη. Δεν υπάρχει σοβιετική επικυριαρχία επί της Ανατολικής Ευρώπης, ούτε πρόκειται να υπάρξει, όσο πρόεδρος των ΗΠΑ είναι ο Τζέραλντ Φορντ».
Άφωνοι μένουν εκατομμύρια Αμερικανοί ακούγοντάς τον. Πολλοί θυμούνται μια παλιά, ουδόλως κολακευτική φράση του Λίντον Τζόνσον για τον νυν πρόεδρο Φορντ: «Είναι τόσο χαζός, ώστε δεν μπορεί την ίδια στιγμή να μασά τσίχλα και να πέρδεται».
Άμεση συνέπεια της γκάφας του: Βυθίζεται η δημοτικότητά του στο 30% και εκτοξεύεται εκείνη του Κάρτερ στο 54%.
Μέχρι τις εκλογές του Νοεμβρίου τα πράγματα αλλάζουν, όχι όμως τόσο, ώστε να αποτραπεί η επικράτηση του Κάρτερ, με «σκορ» 50,4% - 48,3%. Σχετικά μικρή η διαφορά, άρα -πιθανότατα- σημαντικό το ειδικό βάρος της γκάφας του Φορντ, που δεν έβλεπε σοβιετική επικυριαρχία στην Ανατολική Ευρώπη...
Το ελληνικό φανταστικό σενάριο...
Τι θα γινόταν εάν ο πρόεδρος Τζέραλντ Φορντ το έλεγε αυτό στην Ελλάδα του 1976, ας πούμε κατά τη διάρκεια κάποιας επίσκεψης;
Ίσως ο πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Καραμανλής σκεφτόταν να τροποποιήσει το δόγμα «ανήκομεν εις την Δύσιν». Εάν οι χώρες του Συμφώνου της Βαρσοβίας δεν βρίσκονταν καν στη σοβιετική «ζώνη επιρροής», τότε όλα - διεθνείς πόλοι και «στρατόπεδα»- θα ήταν ...λαπάς.
Πιθανόν όμως οι νέοι της ΟΝΝΕΔ να αντιδρούσαν στη ρήση του Φορντ, η οποία θα προκαλούσε τέτοια σύγχυση στο «δυτικό στρατόπεδο». Μπορούμε να τους φανταστούμε να διαμαρτύρονται, αποδίδοντας στα ελληνικά το όνομα του Φορντ. Τότε θα είχε ακουστεί από το '76 το σύνθημα «κάτσε καλά Γεράσιμε»...
ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 1977: «Sex and politics» - why not?
«Ωχ, τι είναι τούτος; Ακόμη και ο γερμανός Καγκελάριος Βίλι Μπραντ που θέσπισε την ostpolitik, την πολιτική προσέγγισης Ανατολής - Δύσης, δεν θα οραματιζόταν τόσο ... καυτό εναγκαλισμό των δύο κόσμων!»
Κάλλιστα θα μπορούσαν να τα λένε αυτά χαριτολογώντας οι γηγενείς αξιωματούχοι, στη Βαρσοβία, έχοντας ακούσει τον αμερικάνο διερμηνέα του προσκεκλημένου Τζίμι Κάρτερ να λέει πως ο πρόεδρος των ΗΠΑ επιθυμεί να ... κάνει σεξ με τον πολωνικό λαό!
Γέλια, ψίθυροι, σχόλια και μουρμουρητά διαδέχονται αυτήν την ατάκα. Ο Κάρτερ δεν αργεί να συνειδητοποιήσει τι συμβαίνει. Είπαμε, όμως: Τη γκάφα τη χρεώνεται ο πρόεδρος, ή τουλάχιστον το επιτελείο του, που επέλεξε τον μεταφραστή.
Πάλι καλά που τα κυβερνητικά στελέχη στην Πολωνία δεν διάβαζαν το «Play Boy», διότι τότε ίσως να έπαιρναν στα σοβαρά την «απειλή» του προέδρου των ΗΠΑ...
Από το '76 ο Κάρτερ είχε εξομολογηθεί στο περιοδικό ότι ήταν ...κατά φαντασίαν μπερμπάντης, άρα και «αποθήκη» απωθημένων: «Πολλές φορές έχω μοιχεύσει, αλλά μόνο στα τρίσβαθα της καρδιάς μου»!
Ο Κάρτερ τότε ήταν υποψήφιος πρόεδρος. Αυτό που είπε στο «Play Boy»- προφανώς για να δείξει ειλικρίνεια και υπόσταση γήινη, ανθρώπινη- μπορεί να ήταν επιτομή της κοινοτοπίας, αλλά προκάλεσε οργή (!) στο συντηρητικό, αμερικανικό Νότο, συμπεριλαμβανομένης και της δικής του Πολιτείας, της Τζόρτζια.
Ηχεί απίστευτο, αλλά εκείνη η συνέντευξη στο «Play Boy» λίγο έλειψε να καταστρέψει την πολιτική του καριέρα.
Οι πολωνικές αρχές πάντως, δεν «το έδεσαν κόμπο». Σε αντίθετη περίπτωση, έπειτα από λίγα χρόνια θα κατηγορούσαν τον Λεχ Βαλέσα ότι οδηγούσε στα κρεβάτια του πολωνικού λαού τους ιμπεριαλιστές, επίδοξους βιαστές του.
Το ελληνικό φανταστικό σενάριο...
Τι θα γινόταν εάν ο πρόεδρος Τζίμι Κάρτερ «χαντακωνόταν» κατά τον ίδιο, ακριβώς τρόπο, από τον διερμηνέα του, στην Ελλάδα του 1976;
Θα ... έσπαγε η μονοτονία στη δουλειά των ελλήνων σκιτσογράφων! Θα ζωγράφιζαν τον Κάρτερ ως αρχαίο σάτυρο, αντί να τον σκιτσάρουν με ...φουστανέλα.
Γιατί το έκαναν αυτό οι σκιτσογράφοι; Διότι στην Ελλάδα είχαν προκαλέσει ενθουσιασμό οι δηλώσεις που είχε κάνει ο Κάρτερ για το Κυπριακό, πριν από τις αμερικανικές εκλογές, αλλά και στην πρώιμη μετεκλογική περίοδο.
Είχε ταχθεί υπέρ μιας λύσης βασισμένης στο διεθνές δίκαιο και τα ψηφίσματα του ΟΗΕ. Είχε προειδοποιήσει μάλιστα την Άγκυρα ότι θα τερματιζόταν η παροχή αμερικανικής βοήθειας προς αυτήν, εάν δεν σημειωνόταν ουσιαστική πρόοδος στο Κυπριακό.
Για αυτούς τους λόγους η είδηση της νίκης του Κάρτερ στις εκλογές του '76, στη μεν Κύπρο έγινε δεκτή με κωδωνοκρουσίες, στη δε Ελλάδα σχολιάστηκε από τον Τύπο με τίτλους όπως «εις νέας βάσεις αι σχέσεις Ελλάδος - ΗΠΑ». Το τι έγινε τελικά με το Κυπριακό είναι άλλη υπόθεση...
Το άλλο θα γινόταν όμως στην Ελλάδα, εάν ο διερμηνέας του Κάρτερ μας «προειδοποιούσε» για την αχαλίνωτη σεξουαλική επιθετικότητα του προέδρου; Εκτός από τους σκιτσογράφους, τρομερή έμπνευση θα είχαν και οι σεναριογράφοι επιθεωρήσεων.
Θυμηθείτε πχ ότι το προσωνύμιο του Κάρτερ εδώ ήταν «φυστικάς» - λόγω των επιχειρηματικών του ενασχολήσεων. Σκεφθείτε την εγχώρια έννοια των λέξων «φιστικώνω», «φιστίκωμα» και φανταστείτε πόσα περιθώρια να ... μεγαλουργήσουν θα είχε η σάτιρα όλων των ειδών με αυτόν τον «σάτυρο»...
ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 1982: Πού είπαμε, βρε παιδιά, ότι βρισκόμαστε;
Δεν μπορεί, κάποια μυστήρια επίδραση θα ασκεί αυτός ο μήνας στους προέδρους των ΗΠΑ που επισκέπτονται χώρες του εξωτερικού!
Εν αντιθέσει προς τον Κάρτερ που έπεσε - προ πενταετίας - θύμα του διερμηνέα του, ο Ρόναλντ Ρίγκαν δεν μπορεί να ενοχοποιήσει κανέναν, το Δεκέμβριο του '82. Δεν χρειάζεται κανένας συνεργάτης για να σου πει πως όταν βρίσκεσαι στην Μπραζίλια, την πρωτεύουσα της Βραζιλίας, την ώρα που σηκώνεις το ποτήρι σου για την καθιερωμένη πρόταση δεν πρέπει να φωνάξεις «ζήτω η Βολιβία!»...
Αμήχανοι το άκουσαν οι παρευρισκόμενοι. Κάποιοι κακεντρεχείς ψέλλισαν «πάλι καλά, παρέμεινε στη Λατινική Αμερική».
Το ελληνικό φανταστικό σενάριο...
Τι θα συνέβαινε στην Ελλάδα, εάν ο πρόεδρος Ρόναλντ Ρίγκαν έκανε ανάλογο λάθος εδώ, το 1982;
Η αλήθεια είναι ότι πολύ δύσκολα ο Ρίγκαν θα επισκεπτόταν το '82 την Ελλάδα, αλλά αυτό ας το παρακάμψουμε.
Αν έκανε εδώ τέτοιο λάθος ο Ρίγκαν, το ΠΑΣΟΚ φυσικά θα θύμιζε σε όλους τους τόνους πως «Η Ελλάδα ανήκει στους Έλληνες». Άλλες παρενέργειες; Εξαρτάται από τη χώρα, με την οποία θα μας είχε μπερδέψει ο αμερικανός πρόεδρος.
Το βέβαιο είναι ότι ο Τύπος θα αντιδιέστειλε με ικανοποίηση την αδυναμία του Ρίγκαν να «μπαλώσει» τα πράγματα, προς το παμπάλαιο - πλην διάσημο- περιστατικό, το οποίο είχε ως πρωταγωνιστή τον Γεώργιο Παπανδρέου, τον παππού του ΓΑΠ.
«Λαέ της Λάρισας» είπε, αρχίζοντας μια προεκλογική συγκέντρωση στο Βόλο κι όταν συνειδητοποίησε το λάθος του (πιθανότατα του το είπαν, αμέσως) συνέχισε με την ... ίδια προσφώνηση, αλλά διαφορετική κατάληξη: «Λαέ της Λάρισας... Πού είσαι να θαυμάσεις τη μεγαλειώδη συγκέντρωση του λαού του Βόλου»...
Στα κατοπινά χρόνια, τέτοιο λάθος οποιουδήποτε προέδρου των ΗΠΑ θα είχε ... άκρως ενδιαφέρουσες παρενέργειες.
Τις ελαφρύτερες θα τις βιώναμε εάν μας αποκαλούσε «Γιουγκοσλαβία»: Οι μισές ομάδες μπάσκετ θα έσπευδαν την επόμενη μέρα στην αμερικανική Πρεσβεία για να ζητήσουν πιστοποιητικά ελληνικότητας των γιουγκοσλάβων παικτών τους.
ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 1984: Ραδιο- φονικά και άλλα
Στο ράντσο του, στη Σάντα Μπάρμπαρα, ο Ρόναλντ Ρίγκαν κάνει δοκιμές πριν από την καθιερωμένη σαββατιάτικη ομιλία του προς τον αμερικανικό λαό.
Αγνοεί ότι βρίσκεται «στον αέρα» κι έτσι οι Αμερικανοί «πληροφορούνται» ότι ο πρόεδρος έχει δώσει εντολή να βομβαρδιστεί «σε πέντε λεπτά» η Σοβιετική Ένωση, ώστε να «εξαλειφθεί δια παντός από προσώπου γης».
Το συμβάν καθιστά ακόμη πιο ψυχρές τις σχέσεις με τη Μόσχα, που διαμαρτύρεται. Ο Λευκός Οίκος απαντά ότι ήταν μόνο ένας αστεϊσμός που κατά λάθος έγινε ... διάγγελμα. Το σοβιετικό πρακτορείο «Τας» ανταπαντά πως τα αστεία του Ρίγκαν είναι ενδεικτικά για το ποιόν και τις προθέσεις του.
Στο εξωτερικό το «διάγγελμα» του Ρίγκαν προκαλεί εντυπώσεις κακές, έως και αλγεινές. Στο εσωτερικό, όμως, μοιάζει να συντελείται σε ... ιδανικό timing!
Η ραδιοφωνική γκάφα γίνεται μία ημέρα προτού λήξουν οι Ολυμπιακοί Αγώνες τους Λος Αντζελες. Οι Αγώνες που προκάλεσαν στις ΗΠΑ βαθύτατα «αισθήματα εθνικής υπερηφάνειας» και τους οποίους είχαν σαμποτάρει οι Ανατολικοί, πλην Ρουμάνων και Γιουγκοσλάβων, «απαντώντας» έτσι στο δυτικό «μποϊκοτάζ» των προηγούμενων Ολυμπιακών, της Μόσχας.
Εννέα μήνες νωρίτερα η Ουάσιγκτον είχε κάνει την «κορυφαία» επίδειξη πυγμής της εποχής Ρίγκαν: Τη στρατιωτική εισβολή στο μικροσκοπικό νησάκι της Γρενάδας, με τη φαιδρή δικαιολογία πως τα αμερικανικά συμφέροντα κινδύνευαν, επειδή εκεί μαρξιστές ανέτρεψαν και εκτέλεσαν τον ... επίσης μαρξιστή πρόεδρο Μπίσοπ!
Το Νοέμβριο του '84 θα διεξάγονταν στις ΗΠΑ εκλογές. Η «εθνο-πατριωτική» τόνωση - στα όρια της ... παράκρουσης- της εποχής ήταν το «κύμα», που θα έδινε δεύτερη εκλογική νίκη στον Ρίγκαν. Η γκάφα του προέδρου είναι τόσο ... ταιριαστή με το όλο κλίμα της εποχής, ώστε ορισμένοι αμφιβάλλουν κατά πόσο ήταν ακούσια.
Για την ιστορία: Το Νοέμβριο του '84, στις εκλογές ο Ρίγκαν συγκεντρώνει 59%, κατατροπώνοντας τον υποψήφιο των Δημοκρατικών, Μοντέιλ.
Το ελληνικό φανταστικό σενάριο...
Τι θα συνέβαινε στην Ελλάδα, εάν πχ ο πρωθυπουργός είχε ανάλογο πάθημα εδώ, το 1984;
Μάλλον αυτό που θα συνέβαινε σε κάθε εποχή. Θα υπέβαλε την παραίτησή του ο εκπρόσωπος Τύπου (τότε ήταν ο Δημήτρης Μαρούδας), αλλά αυτή δεν θα γινόταν δεκτή.
Στη συνέχεια θα γινόμασταν μάρτυρες ομηρικών συζητήσεων, για να εξακριβωθεί ποιοι είχαν την ευθύνη: Ο πρωθυπουργός και το περιβάλλον του που είναι ανίκανοι να συντονιστούν, η μήπως η προηγούμενη κυβέρνηση, η οποία επί σειρά ετών αδιαφορούσε για την ποιότητα στις σπουδές των ηχοληπτών;
ΜΑΡΤΙΟΣ 1987: Δεν αντέχεται τόση ...σαφήνεια
Στις ΗΠΑ ολόκληρο το έτος κυλά στη δίνη του σκανδάλου «Ιρανγκέιτ». Η κυβέρνηση Ρίγκαν επί χρόνια πουλούσε όπλα στο εχθρικό Ιράν και με τα χρήματα αυτής της συναλλαγής ενίσχυε τους Κόντρας, τους ακροδεξιούς αντάρτες που μάχονταν για να ανατρέψουν την κυβέρνηση των Σαντινίστας, στη Νικαράγουα.
Καταβεβλημένος ο Ρίγκαν, καταφεύγει σε τηλεοπτικό διάγγελμα για να πείσει ότι δεν έχει πει ψέματα. Πρώτα σπάει το ...ποσοτικό ρεκόρ των αντιφάσεων και κατόπιν κονιορτοποιεί και το «ποιοτικό», με μια μνημειώδη φράση:
«Πριν από λίγους μήνες»!
Με αυτό το ... λογικό «αριστούργημα», ο πρόεδρος περιέρχεται σε ακόμη δυσχερέστερη θέση. Στην ουσία ομολογεί ότι είπε ψέματα, αλλά δείχνει πως δεν έχει το σθένος να το πει ανοικτά: Χειρότερα δεν γινόταν!
Προφανώς για τη γκάφα δεν ευθύνεται μόνον ο ίδιος ο Ρίγκαν: Είναι αδύνατον να μην ρώτησε τη γνώμη συμβούλων του, προτού καθορίσει το περιεχόμενο της ομιλίας, την οποία πιθανότατα παρέλαβε γραμμένη. Το αποτέλεσμα, όμως, αυτόν βαραίνει...
Συνειδητοποιώντας αυτά ακριβώς τα αποτελέσματα, οι σύμβουλοί του φροντίζουν ώστε στο εξής ο πρόεδρος να μην μείνει λεπτό μόνος του, με δημοσιογράφους. Η ιδιότυπη αυτή καραντίνα διαρκεί μήνες.
Το ελληνικό φανταστικό σενάριο...
Τι θα συνέβαινε στην Ελλάδα, εάν ακούγαμε τέτοιο «ήξεις -αφήξεις»;
Δύσκολο να το φανταστείς, για ένα τόσο μεγάλο σκάνδαλο. Διότι κατά τα άλλα και εκείνη την εποχή, όπως και στις προγενέστερες και μεταγενέστερες (εποχές και δεκαετίες), στα «ήξεις - αφήξεις» μάλλον εθισμένοι ήμασταν.
Σε εκείνη τη δεκαετία, πάντως, πολλά «ήξεις -αφήξεις» κανόνιζε το θεωρητικό σχήμα του ΠΑΣΟΚ «άλλο το εφικτό κι άλλο το όραμα». Αλλά το ... όραμα που είδε ο Ρίγκαν και έμεινε μετέωρος ανάμεσα στα γεγονότα και την καρδιά του, μάλλον δεν έχει ταίρι.
ΜΑΡΤΙΟΣ 1990: Καλά τα είπαμε, αλλά δεν συστηθήκαμε...
Πάλι εμπλέκεται το Ιράν... Ο πρόεδρος Τζορτζ Μπους - ο πατέρας -σηκώνει το τηλέφωνο γεμάτος περιέργεια και ελπίδα. Εφ' όσον θέλει να του μιλήσει ο ιρανός ομόλογός του Χασεμί Ραφσανζανί, κάτι καλό μπορεί να προκύψει για τους Αμερικανούς, τους οποίους κρατά ομήρους στο Λίβανο η «Χεζμπολάχ». Και οι πέτρες ξέρουν ότι η Τεχεράνη ελέγχει την οργάνωση αυτή.
Εκείνο που δεν ξέρουν οι άνθρωποι του προέδρου, ούτε φυσικά ο ίδιος, είναι η πραγματική ιδιότητα του συνομιλητή. Ο δήθεν Ραφσανζανί είναι ... φαρσέρ. Αρκετά ικανός και αληθοφανής, όπως αποδεικνύει το γεγονός ότι ο Μπους κάνει μαζί του πολύωρη, «σοβαρή» συζήτηση!
Πάλι καλά που ο Μπους δεν είχε τη φαεινή ιδέα να προτείνει καμία λύση τύπου «Ιρανγκέιτ». Σκεφθείτε να συνέβαινε κάτι τέτοιο κι ο φαρσέρ να ηχογραφούσε τη «διαπραγμάτευση»...
Το ελληνικό φανταστικό σενάριο...
Τι θα συνέβαινε εδώ στην Ελλάδα, τότε, εάν κάποιος ικανός φαρσέρ έθετε στο στόχαστρο τον πρωθυπουργό;
Τις ημέρες εκείνες του Μαρτίου 1990 η Ελλάδα βρισκόταν σε προεκλογική περίοδο. Ο υπέργηρος Ξενοφών Ζολώτας δεν ήταν πλέον ο επικεφαλής της «οικουμενικής» κυβέρνησης. Ήταν υπηρεσιακός πρωθυπουργός.
Ένας επιτήδειος φαρσέρ, αν είχε διάθεση και χρόνο, θα μπορούσε να παίρνει τηλέφωνο συνεχώς τον Ζολώτα, υποδυόμενος κάθε φορά διαφορετικό πολιτικό αρχηγό και γκρινιάζοντας για ό,τι ... τραβούσε η ψυχή του.
Θα γινόταν πιστευτός, γιατί ο Ζολώτας είχε συνηθίσει - από την αρχή του έτους - να ακούει τις γκρίνιες των κομμάτων που είχαν «συγκολληθεί» τεχνητά στην «οικουμενική» και τα οποία πολύ σύντομα άρχισαν να διαφωνούν μεταξύ τους, σχεδόν για όλα τα σημαντικά θέματα.
Λίγο αργότερα, το έργο των επίδοξων φαρσέρ -αυτού του είδους- θα γινόταν δυσκολότερο, στην Ελλάδα: Οι έλληνες πολιτικοί έμαθαν να φυλάσσονται, διότι έτσι τους ...εκπαίδευσαν τα «Κακά Παιδιά» του Sky...
Αυτές είναι οι επτά σημαντικότερες γκάφες του παρελθόντος. Τώρα προστίθεται κι αυτή του Ομπάμα...
ΜΑΪΟΣ 2012: Όταν η Γεωγραφία «σκοτώνει» την Ιστορία
Μπροστά σε ακροατήριο πολωνών αξιωματούχων, ο Μπαράκ Ομπάμα εκφωνεί λόγο, κατά τη διάρκεια τελετής μνήμης και απότισης φόρου τιμής στον Γιαν Κάρσκι. Τον παλιό πολωνό αξιωματικό, ο οποίος έδωσε τις πρώτες πληροφορίες σχετικά με την εξόντωση των Εβραίων από τους ναζί.
Λέει ο πρόεδρος των ΗΠΑ:
«Πριν από ένα ταξίδι δια μέσου των εχθρικών γραμμών, αντιστασιακοί τού διηγήθηκαν ότι οι Εβραίοι εξοντώνονταν μαζικά, τον πέρασαν στο εσωτερικό του γκέτο της Βαρσοβίας και σε ένα πολωνικό στρατόπεδο θανάτου για να διαπιστώσει με τα μάτια του τι συμβαίνει»
Στο ...«διαπιστώσει» όλοι διαπιστώνουν ότι η «παγωμάρα», η ενόχληση, η δυσφορία είναι έκδηλη στα πρόσωπα των Πολωνών. Ο Ομπάμα έχει πει αυτό που δεν αντέχουν να ακούν οι Πολωνοί...
Εκ παραδόσεως η Βαρσοβία είναι ιδιαίτερα ευαίσθητη σε τέτοια θέματα. Θεωρεί άκρως ενοχλητικά όσα λάθη προκαλούνται από τη διάθεση να προσδιοριστούν γεωγραφικά τα ναζιστικά στρατόπεδα, καθώς - όπως πιστεύει- τέτοιου είδους σφάλματα διαμορφώνουν την εντύπωση ότι η Πολωνία φέρει μερίδιο ευθύνης για τις θηριωδίες του Τρίτου Ράιχ.
«Εκφράζουμε τη λύπη μας για το φραστικό λάθος που δεν πρέπει να σκιάσει την καθαρή μας πρόθεση να τιμήσουμε τον κ. Κάρσκι και τους γενναίους πολίτες που υπερασπίσθηκαν την ανθρώπινη αξιοπρέπεια απέναντι στην τυραννία», λεει ο Τόμι Βίτορ, εκπρόσωπος του κ. Ομπάμα στο Συμβούλιο Εθνικής Ασφαλείας.
Γράφοντας στο Twitter, ο υπουργός Εξωτερικών της Πολωνίας, Ράντοσλαβ Σικόρσκι, δείχνει κάποια διάθεση να ... απαλλάξει τον Ομπάμα από μέρος της ευθύνης. Τονίζει ότι για κάτι τέτοια φταίνε οι συντάκτες των προεδρικών ομιλιών.
Όλοι αντιλαμβάνονται ότι ο Σικόρσκι κάνει μια κίνηση διπλωματικής αβροφροσύνης, ίσως για να διευκολύνει την έκφραση μιας σαφέστερης «συγγνώμης» από τον Λευκό Οίκο. Επί της ουσίας είναι αδύνατον να «απαλλάξεις» τον Ομπάμα.
Θα πρέπει να ... απαγγέλλει εντελώς μηχανικά κάποιος πρόεδρος μια ομιλία, για να μην αντιληφθεί τέτοιο σφάλμα. Οιοσδήποτε ... μη αδαής, εάν διάβαζε μία φορά το κείμενο προτού το εκφωνήσει, πιθανότατα θα αντιλαμβανόταν τη «χοντράδα».
Για την ιστορία: Ο Γιαν Κάρσκι πέθανε στην Ουάσινγκτον, σε ηλικία 86 ετών το έτος 2000. Διετέλεσε καθηγητής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Georgetown.
Δεν είναι βεβαίως αυτές οι μοναδικές Made In USA προεδρικές γκάφες, είναι όμως οι μεγαλύτερες.
Όπως μπορεί κανείς να παρατηρήσει, τα παθήματα αυτού του είδους έχουν «αραιώσει» πολύ κατά τις τελευταίες δεκαετίες. Οι πρόεδροι είναι πιο προσεκτικοί, η «ασπίδα» που ορθώνουν γύρω τους σύμβουλοι και «περιβάλλον» αποδεικνύεται αρτιότερη.
Έτσι, φραστικές γκάφες χρεώνονται ευκολότερα πολιτικοί που δεν έχουν αναρριχηθεί μέχρι το προεδρικό θώκο, ή πρόσωπα τα οποία θα γίνονταν πρόεδροι σε χρόνο μεταγενέστερο των λεκτικών ολισθημάτων τους. Τρία παραδείγματα:
Οι ... ράπερΤαλιμπάν, η Χίλαρι που φαντάζεται «ελεύθερους σκοπευτές»
Τζορτζ Μπους «τζούνιορ»: Στην προεκλογική περίοδο του 2000 ρωτήθηκε από δημοσιογράφο τι πιστεύει για τους Ταλιμπάν. Από την αμίμητη απάντησή του, κατέστη σαφές ότι πίστευε πως οι Ταλιμπάν ήταν ...συγκρότημα χιπ-χοπ!
Χίλαρι Κλίντον: Τον Μάρτιο του 2008, όταν διεκδικούσε το χρίσμα των Δημοκρατικών για τις προεδρικές εκλογές, θέλησε να παρουσιαστεί περίπου ως ... μπαρουτοκαπνισμένη.
Κατά τη διάρκεια μιας ομιλίας της στο Ιράκ, η Χίλαρι είπε ότι το 1996 η ίδια και η κόρη της, η Τσέλσι, προσγειώθηκαν σε αεροδρόμιο της Βοσνίας, «υπό τα πυρά ελεύθερων σκοπευτών» κι ενώ παντού κυριαρχούσε πανικός και φόβος.
Είπε επί λέξει:
«Θυμάμαι όταν προσγειωθήκαμε υπό τα πυρά των ελεύθερων σκοπευτών. Αντί για την προγραμματισμένη τελετή υποδοχής, εμείς τρέξαμε με χαμηλά το κεφάλι για να μπούμε στα αυτοκίνητα και να πάμε στην στρατιωτική μας βάση»
Γέλασε όμως και το ...παρδαλό κατσίκι, όταν το CBS πρόβαλε βίντεο από την επίσκεψη της Χίλαρι Κλίντον στη Βοσνία, το 1996.
Η άφιξη της τότε (1996) «πρώτης κυρίας των ΗΠΑ» ήταν ήρεμη, με χειραψίες και χαμόγελα. Το αεροσκάφος προσγειώθηκε κανονικά στο αεροδρόμιο και τα περί τρόμου και ελεύθερων σκοπευτών ήταν ...μπαρούφες.
Η Χίλαρι Κλίντον αναγκαστικά παραδέχθηκε ότι είπε ... παραμύθι, αλλά προσπάθησε να το δικαιολογήσει: «Ναι, εκφράστηκα λάθος. Μας είχαν πει να φορέσουμε αλεξίσφαιρα γιλέκα λόγω των ελεύθερων σκοπευτών»
«Εκφραστικό λάθος σε προετοιμασμένη ομιλία δεν νοείται», απάντησε- λογικά- το επιτελείο του Ομπάμα, του έτερου διεκδικητή του χρίσματος των Δημοκρατικών.
Τζον Μακέιν: Ο υποψήφιος των Ρεπουμπλικάνων κι αντίπαλος του Ομπάμα στις εκλογές του 2008 δεν μπορούσε να σταματήσει να μπερδεύει τους σουνίτες και τους σιίτες.
Τρομερή αδυναμία, εάν θέλεις να επιβλέπεις και να αξιολογείς τον τρόπο με τον οποίο η κυβέρνησή σου ασκεί πολιτική στη Μέση Ανατολή.
Αλλά πάλι, σε σύγκριση με τον υιό Μπους που νόμιζε ότι οι Ταλιμπάν έπαιζαν χιπ- χοπ, όλα τα υπόλοιπα φάνταζαν απλά πταίσματα, ήσσονος σημασίας!...
24wro
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
ΤΗ ΔΕΥΤΕΡΑ 11 ΙΟΥΝΙΟΥ ΠΙΘΑΝΟΤΑΤΑ ΤΟ DEBATE ΣΑΜΑΡΑ ΤΣΙΠΡΑ
ΕΠΟΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Αποκλεισμός έκπληξη της Αζαρένκα
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
