2018-09-04 14:25:50
![Φωτογραφία για Πατρικαί Νουθεσίαι Γέροντος Εφραίμ Φιλοθεΐτου - «Περί Υπακοής, Παρακοής και Εκκοπής Θελήματος» [Επιστολή 1η - 17η]](https://images.newsnowgr.com/118/1185499/patrikai-nouthesiai-gerontos-efraim-filothetou---peri-ypakois-parakois-kai-ekkopis-thelimatos-epistoli-1i---17i-1-315x236.jpg)
Εύχομαι πάντα εις τον καλόν μας Θεόν να βαδίζετε την αληθινήν οδόν της μοναχικής ζωής, μη ξεχνάτε προς ποίον εχθρόν τον πόλεμον και τας μάχας διεξάγομεν, διότι η σωτηρία δεν πρέπει επιπόλαια να αναζητήται, βιάζεσθε, σκεφθήτε τον σκοπόν δια τον οποίον εμονάσαμεν.
Ο μακαριστός Γέροντας Εφραίμ Κατουνακιώτης με τον Γέροντα Εφραίμ.
Αφήσαμε γονείς, αδελφούς, αδελφάς, εάν όμως δεν αφήσωμεν και τα θελήματά μας, και δεν κάμνωμεν υπακοήν, να κόψωμεν το θέλημά μας, δεν θέλομεν εύρει έλεος, όταν θα κρίνωνται αι ψυχαί μας. Σκεφθήτε την αιώνιον κόλασιν, μη λησμονήτε τον παράδεισον, διότι ένα εκ των δύο θα κερδίσωμεν.
Ο Χριστός έκαμνε τελείαν υπακοήν εις τον Ουράνιον Πατέρα Του, ως και εις την κατά σάρκα Μητέρα Του, την Παναγίαν μας, και εις τον μνήστορα Ιωσήφ χάριν ημών των αναξίων. Πόσον μάλλον ημείς οφείλομεν εκκοπήν του θελήματός μας και υπακοήν εις τον πνευματικόν μας πατέρα ένεκεν των αμαρτιών μας! Οι μάρτυρες θα παρουσιάσουν ως καρπόν της ευσεβείας των τα τρομερά των μαρτύρια, οι ομολογηταί την αγίαν ομολογίαν των, οι άγιοι ιεράρχαι τους κόπους εναντίον των αιρέσεων, οι όσιοι τους ασκητικούς των αγώνας, ημείς ( πρώτος εγώ ) τι θα παρουσιάσωμεν; Εάν όμως κάμνωμεν υπακοήν και κόπτωμεν το θέλημά μας δια την αγάπην του Χριστού μας, ιδού ότι και ημείς εκάναμε καρπόν, κάτι και ημείς θα προσφέρωμεν, ώστε να μην πάμε με άδεια χέρια ωσάν τον οκνηρόν δούλον.
2η Επιστολή
Προσέχετε την υπακοήν σας, εάν καλώς την εργασθήτε, δι’ αυτής θα κερδίσετε την αιώνιον ζωήν, εάν κακώς, η κόλασις θα είναι το τέλος
. Λοιπόν ξυπνάτε από την λήθην και την ραθυμίαν, καιρός εξ ύπνου αμελείας να εγερθώμεν, διότι το τέλος της ζωής μας άδηλον και πότε θα ξυπνήσωμεν; Όταν έλθη ο Αρχάγγελος να πάρη την ψυχήν μας; Τότε το ξύπνημα εκείνο δεν ωφελεί. Καιρός στεφάνων ο μέλλων αιών, ο νυν, αγώνος, κόπου και πάλης.
Βιάζεσθε, λέγετε την ευχήν, παύσατε τας αργολογίας, κλείσατε το στόμα σας από την κατάκρισιν, βάλετε θύραν και κλείθρα εις τα περιττά λόγια. Ο καιρός περνά και οπίσω δεν γυρίζει και αλλοίμονόν μας, εάν χωρίς πνευματικά κέρδη φύγη ο χρόνος. Αυτά σας γράφω, αυτά να μελετάτε, αυτά να πράσσετε, και ο Θεός της αγάπης να είναι μαζί σας και η γλυκειά μας Παναγία να σας δυναμώνη, να σας φωτίζη και να σας προθυμοποιή εις τον αγώνα.
3η Επιστολή
Κάμνε υπακοήν, δίωκε τους λογισμούς αμέσως, γίνε έσχατος, εάν θέλης να γίνης πρώτος. Όταν δεν γίνεται υπακοή εις τον πνευματικόν πατέρα και στενοχωρήται, τότε λυπείται και ο Θεός. Ο Χριστός μας εμπράκτως, μας έδειξε το μεγαλείον της αγίας υπακοής, διότι εθυσίασε τον εαυτόν Του χάριν της υπακοής προς τον εαυτού Πατέρα, « διο και εχαρίσατο Αυτώ όνομα το υπέρ παν όνομα» (Φιλιπ. 2,9).
Όντως ο έχων υπακοήν τελείαν θα αξιωθή να λάβη όνομα μέγα εις τον ουρανόν, όνομα υιοθεσίας, όπου και των αγγέλων θα είναι αιδέσιμον, διπλούν στέφανον εις την άνω δόξαν. Ο Άγιος Παλάμων
έλεγεν: « Ο υποτασσόμενος καλώς, ουκ έχει χρείαν προσέχειν εντολάς Χριστού». Διατί; Διότι η τελεία υπακοή εφήρμοσε όλας τας εντολάς του Χριστού, οπότε δεν χρειάζεται να ερωτά, εάν τας εξετέλεσε. Η υπακοή έχει εις τους κόλπους της, την γνησίαν ταπείνωσιν. Όπου ταπείνωσις, εκεί οσμή Χριστού, ευωδία Θεού.
4η Επιστολή
Νομιμώτατος αγών λέγεται εκείνος που έχει ως κινητήριον δύναμιν την απόλυτον υπακοήν, την απερίεργον, την τυφλήν κατά τους αγίους Πατέρας. Αυτός ο αγών είναι ο πιο τέλειος και ο πιο ασφαλής, και τούτο, διότι η υπακοή περιέχει ταπείνωσιν και όπου ταπείνωσις εκεί και νομιμότης και ασφάλεια. Ασπάσου, παιδί μου, την τελείαν υπακοήν και ταπείνωσιν και τότε να ξέρης, ότι νομίμως αγωνίζεσαι. Υπακοή δεν εννοείται μόνον εις το διακόνημα, αλλά κυρίως ευπείθεια εις τας συμβουλάς που δίδει ο Γέροντας, δηλαδή να υπακούης εις ό,τι σε συμβουλεύει δια πνευματικόν αγώνα. Να μη κάνης κανένα αγώνα χωρίς να το ηξεύρη ο Γέροντάς σου. Παλαιά οι υποτακτικοί όσες γουλιές νερό ήθελαν να πιούν, το ανέφεραν εις τον Γέροντά τους, ώστε να ηξεύρη ο Γέροντας τα πάντα, δια να μη πλανηθούν και πάνε οι κόποι τους χαμένοι.
5η Επιστολή
Τι μακαριώτερον της κατά Θεόν υπακοής! Και ποία ασφαλεστέρα πνευματική πορεία πλην ταύτης! Διο χαίροντες τρέχετε, όπως καταλάβετε ταύτης τον αμάραντον στέφανον, δι’ ου θα κοσμήση κάθε κεφαλήν αθλήσαντος υποτακτικού ο πρωταθλητής της υψίστης υπακοής, Ιησούς. Υπακούετε εις τον Γέροντα, ως τω Κυρίω.
Βιάζεσθε εις τα πνευματικά σας, κυρίως εις την υπακοήν, που είναι το στολίδι του υποτακτικού, διότι ο υποτακτικός χωρίς υπακοήν είναι στείρα μήτρα, ενώ όταν τον στολίζη η υπακοή και η εκκοπή παντός θελήματος, τότε λογίζεται πολύτεκνος μήτρα. Ο υποτακτικός πλεονεκτεί εις την εξεύρεσιν του θελήματος του Θεού άνετα μέσω του Γέροντός του. Ω, τι μέγα κέρδος τούτο!
Πελαγώνουν οι άνθρωποι και διερωτώνται, τούτο να πράξω ή το άλλο; Υποφέρουν κυριολεκτικώς, μένουν αναποφάσιστοι, χάνουν τον καιρόν των, διότι σήμερον δια της πτωχής προσευχής μας σπανίζει να ευρεθή εύστοχα το θείον θέλημα, δι’ αυτό έχομεν και συνεχή ναυάγια.
Δια τούτο, τέκνα μου, αφού η αγάπη του Θεού τόσον σας ηλέησε, ώστε χωρίς κόπον να ευρίσκετε το θέλημα του Θεού, σπεύσατε λοιπόν με πίστιν και εμπιστοσύνην εις την υπακοήν, που θα σας δείχνη
συνεχώς του Θεού το θέλημα, όπου είναι η αιώνιος ζωή και η μακαρία ανάπαυσις των ψυχών.
Συνεχώς νύκτα και ημέραν, εξομολογώ κόσμον, και τι δεν ακούω και τι δεν μαθαίνω!
Προβλήματα χωρίς τελειωμόν και λύσιν, και οίδα τι θρίαμβον κάμνει η υπακοή μετ’ εμπιστοσύνης εις τον οδηγόν, και τι κλυδώνια και ναυάγια υπομένουν, όσοι στηρίζονται εις την αυτοπεποίθησιν δια τον εγωϊσμόν των. Και το αποτέλεσμα να μεταβαίνουν από σκότους εις σκότους, και από το μικρότερον σφάλμα εις το μεγαλύτερον, πλανώμενοι εξ οιήσεως.
6η Επιστολή
Ω, υπακοή χιλιοευλογημένη, τι μεγαλεία κρύβεις! Όποιος σε ηγάπησε, επλούτισε από την ωραιότητά σου και γέγονε νήπιος εν Χριστώ και εταπείνωσεν ως παιδίον τον εαυτόν του, δια τούτο και θα εισέλθη εις την Βασιλείαν των Ουρανών χαίρων. Όπως ακριβώς είπεν και ο Κύριος : «εάν μη στραφήτε και γένησθε ως τα παιδία, ου μη εισέλθητε εις την βασιλείαν των ουρανών». Το παιδίον το χαρακτηρίζει κυρίως η απλότης, η ακακία και η υπακοή προς την μανούλα του. Η υπακοή λοιπόν πνευματικά νήπια κατεργάζεται, νηπιάζοντα εις την κακίαν, πλουτίζοντα εις την φιλοσοφίαν του Θεού.
7η Επιστολή
Ακολούθα, παιδί μου, πιστά οπίσω μου και μη φοβού, φύλαττε υπακοήν, κυρίως την πνευματικήν. Ο έχων την υπακοήν έχει ζωήν αιώνιον, διότι εν τη τελεία υπακοή, περικλείονται όλαι αι αρεταί, κυρίως η ελευθερία της ψυχής από τας ευθύνας.
Παιδί μου, πρέπει να κάνη ο υποτακτικός τελείαν υπακοήν εις τον Γέροντά του με θυσίαν και προθυμίαν, ωσάν να βλέπη τον Χριστόν μπροστά του. Πρόσεχε, παιδί μου, η υπακοή σου να είναι ειλικρινής και τελεία, μίσησε το ίδιον θέλημα ως θάνατον της αθανάτου ψυχής σου.
Ως παράδειγμα λάβε τους πρωτοπλάστους, οι οποίοι παρήκουσαν το θείον θέλημα και υπέστησαν τον κανόνα της εξορίας. Μην αντιλογής εις τον Γέροντα, σκέψου ότι αντιπροσωπεύει το θείον θέλημα.
Πάσα παράβασις και παρακοή τιμωρείται ανάλογα της αμαρτίας. Ο υποτακτικός οφείλει να κρατά την θέσιν του σταθερά, δια να μη σαλευθή, να κάμνη υπακοήν εις όποιαν θέσιν τοποθετηθή, να πεθάνη επάνω εις το καθήκον. Αυτό θα ειπή υπακοή μέχρι θανάτου, θανάτου δε Σταυρού.
8η Επιστολή
Τέκνα μου αγαπητά εν Χριστώ, η χάρις του Χριστού μας μαζί σας και αι άγιαι ευχαί του αγίου πατρός μου Ιωσήφ να σας φρουρήσουν κραταιώς εν τη απουσία μου, διότι εις τον καλόν υποτακτικόν ουδέποτε παύει η πνευματική εν Χριστώ ένωσις μετά του Γέροντος αυτού.
Τέκνα μου ποθητά, η ευωδία της ελεεινής μου ψυχής, μνημονεύετε τους λόγους, ους ελάλησα εις υμάς ων μεθ’ υμών, διότι μνημονεύοντες τους λόγους μου και εκτελούντες αυτούς, ευρίσκεσθε εις την υπακοήν την πνευματικήν, την καλυτέραν τάξιν της υπακοής, και ο έχων τοιαύτην υπακοήν όμοιος τω Χριστώ Ιησού καθίσταται, διότι ο Χριστός εγένετο υπήκοος μέχρι θανάτου, θανάτου δε σταυρού, διο και ο Πατήρ Αυτόν υπερύψωσεν και εχαρίσατο το όνομα Ιησούς και εν τω ονόματι Ιησού φρίττουσι και τρέμουσι πάσαι αι δυνάμεις του σκότους.
Ο έχων υπακοήν ευρίσκεται εν τη ζωή ταύτη εις την ζωήν του Πνεύματος, ήτις θα συνεχισθή και μετά θάνατον εις τους αιώνας των αιώνων. Ας σκεφθώμεν ότι ημείς δεν εσταυρώθημεν δια τον Χριστόν μας, δια τον Σωτήρα μας, ενώ Αυτός δι’ ημάς τα εκτρώματα υπέστη Σταυρόν, Σταυρόν δια την υπακοήν.
Αγαπήσατε την ηγιασμένην υπακοήν, η οποία ποιεί τον έχοντα ταύτην να γίνη εν Χριστώ νήπιον και να τρέφεται με το άδολον γάλα της χάριτος και να αξιώνεται του μακαρισμού: « Εάν μη γένησθε ώσπερ τα παιδία, ου μη εισέλθητε εις την Βασιλείαν των Ουρανών». Ναι, ο καλός υποτακτικός, ο ταπεινός υποτακτικός, ωσάν το άκακον κατά Χριστόν παιδίον, θα αξιωθή να κατοικήση εις την ουράνιον κατοικίαν του ουρανίου μας Πατρός ως « κληρονόμος του Θεού, συγκληρονόμος δε Χριστού».
9η Επιστολή
Δεν υπάρχει καλύτερος δρόμος από την υπακοήν, διότι χαρίζει εις τον εραστήν της, χαράν, ανάπαυσιν, ανευθυνίαν, συγχώρησιν και πλήθος άλλα καλά, πρωτίστως δε την σκέπην από τας παγίδας του Σατανά, διότι καθοδηγείται ασφαλώς από την πείραν του πνευματικού και ούτω χωρίς πολλά εμπόδια βαδίζει τον δρόμον της πνευματικής ζωής.
10η Επιατολή
Όσοι υποτακτικοί αποκόπτουν το ίδιον θέλημα και κατά πάντα αναπαύουν τον Γέροντά των, ούτοι λογίζονται μάρτυρες τη προαιρέσει, χωρίς να υποστούν τον ποικίλον σωματικόν βασανισμόν. Το πλείστον των μαρτύρων εις ελάχιστον χρόνον μαρτυρικής τυραννίας ετελείωσεν την ζωήν, ενώ το μαρτύριον της μοναχικής υπακοής διενεργείται εφ’ όρου ζωής και επομένως είναι και λογίζεται μαρτύριον συνειδήσεως. Δια τούτο παρακαλώ την αγάπην σας να προσέχετε την υπακοήν σας, η υπακοή σας αύτη, δια του Γέροντος αναφέρεται εις τον Θεόν.
Τι θα μας ωφελήση, εάν αφήσαμεν τον κόσμον και τους οικείους και δεν εκτελούμεν όσα υπεσχέθημεν εις τον Θεόν; Μήπως εις ανθρώπους έχομεν δώσει υπόσχεσιν ζωής κατά Θεόν; Τι λόγον θα δώσωμεν; Ας βαδίσωμεν ολοψύχως λοιπόν τον δρόμον της απολύτου υπακοής και ούτω θα κερδηθούν αι ψυχαί ημών χάριτι Θεού.
11η Επιατολή
Όστις φυλάττει τα όσα νουθετεί ο πνευματικός πατήρ, έχει την ευχήν του, όστις δεν φυλάττει τα όσα νουθετείται, δεν έχει την ευχήν του Γέροντα ούτε εδώ ούτε εις τον άλλον κόσμον. Όστις καταφρονεί όσα παραγγέλλεται, όστις δεν θεωρεί ωσάν νόμον τα όσα νουθετείται και δεν προσπαθεί να τα εφαρμόση καταφρονώντάς τα, πρέπει να γνωρίζη ότι κόλασις θα επέλθη…!
Φοβήσου, τέκνον, τον δίκαιον Κριτήν και πειθάρχησε εις ό,τι σε νουθετεί ο πνευματικός σου πατήρ, διότι ο Γέροντας θέλει την σωτηρίαν της ψυχής σου, ενώ ο διάβολος με τον εγωϊσμόν και την ανυπακοήν θέλει να σε κάμνη ιδικόν του.
12η Επιατολή
Υπάκουε, παρακαλώ άνευ δισταγμών και ιδιοτροπιών, προσπάθησε να αναπαύσης τον κατά πνεύμα πατέρα σου, με αυτόν ζης και θα ζήσης, διατί τον λυπείς; Δεν συμφέρει εις την ψυχήν σου, να αναστενάζη εναντίον σου, δεν οικοδομείσαι έτσι, ερείπια θα είσαι μέχρι τέλους, εάν την υπακοήν σου δεν διορθώσης.
Κοίταξε πως έλαμψαν οι αρχαίοι υποτακτικοί: Τα πάντα εθυσίασαν επάνω εις τον βωμόν της υπακοής και ανέπαυον τα σπλάγχνα των πνευματικών αυτών οδηγών, εν τελεία πίστει και αγάπη προς αυτούς, ενώ εσύ θα εξετάσης πρώτα, θα δουλέψουν μέσα σου τα λόγια του Γέροντος και μετά αναλόγως θα κάμνης υπακοήν ή παρακοήν. Τέτοια υπακοή είναι «δια βράσιμο και πέταμα!». Όχι λογισμοί, έργον! Όχι δεύτερος λόγος, θάνατος! Θάνατος δια την υπακοήν! Μόνον έτσι θα δικαιωθώμεν έναντι του Θεού επί τη εφαρμογή του καθήκοντος.
13η Επιστολή
Η υπακοή είναι το « εγκόλπιον» του υποτακτικού, όπως το « εγκόλπιον» διακρίνει τον επίσκοπον από τον ιερέα, ούτω και η υπακοή φανερώνει τον καλόν υποτακτικόν από τον ανυπότακτον. Αγαπάτε τον πνευματικόν σας πατέρα και υπακούετε εις αυτόν, ως εις τον Θεόν, διότι ούτος έχει διαδοχικήν θέσιν ιεραρχικώς. Μεγάλην χάριν θα εύρητε υπακούοντας δια τον Θεόν εις τον Γέροντάς σας. Μη τον πικραίνετε, ίνα μη λυπήτε το Πνεύμα το Άγιον, όπου τον έχρισε διάδοχον των Αποστόλων. Οι Γέροντες είναι οι τελευταίοι διάδοχοι Αυτών, δια τούτο ιεραρχικώς κατέχουν δι’ Αγίου Πνεύματος την θέσιν αυτήν και επομένως οι λυπούντες αυτούς, λυπούν το Άγιον Πνεύμα.
14η Επιστολή
Η υπακοή δια ταπεινώσεως και ευχαριστίας εις το Θεόν αναπληρώνει την άσκησιν της νηστείας, μεγάλη η ωφέλεια της αυτομεμψίας, εν καιρώ, που ο άνθρωπος λόγω ασθένειας δεν δύναται να
νηστεύση. Φύλαττε υπακοήν, παιδί μου, κυρίως την πνευματικήν υπακοήν. Όστις έχει υπακοήν, έχει την ζωήν την αιώνιον, διότι εν τη τελεία υπακοή, περιλκείονται όλαι αι αρεταί, κυρίως η ελευθερία της ψυχής από τας ευθύνας. Αγάπησε, παιδί μου, την ένδοξον υπακοήν, που αγιάζει τον άνθρωπον και μη λυπής το Άγιον Πνεύμα στενοχωρώντας τον πνευματικόν σου πατέρα με την μη πρέπουσαν μοναχικήν
σου συμπεριφοράν. Ταπεινώσου και μη θέλης να στήσης το ίδιόν σου θέλημα.
15η Επιστολή
Εσείς τέκνα μου, ό,τι παρελάβατε, φροντίσατε να τα φυλάξητε άμεικτα και καθαρά. Προσέξατε να τηρήσητε την όλην τάξιν, καθώς σας την παρέδωκα. Διότι κάθε παράβασις και παρακοή λαμβάνει—κατά τον Απόστολον Παύλον—«ένδικον μισθαποδοσίαν». Φοβηθήτε το κρίμα της παρακοής. Όποιος παρακούει, ομοιάζει με τον εωσφόρον, που αντάρτευσε κατά του Θεού και με τον παρήκοον Αδάμ, που και οι δύο τους εξέπεσαν του Θεού οικτρώς. Ο αββάς Βαρσανούφιος λέγει, ότι όποιος υποτακτικός παρακούει του Γέροντός του, είναι «υιός διαβόλου».
Σας εύχομαι από την καρδιά μου να γίνετε τέλειοι υποτακτικοί, δια να λάμψετε εν μέσω των αγγέλων του Θεού ως άγγελοι, δια να υμνολογήτε, και να εύχεσθε και δι’ εμένα τον ελεεινόν και ανάξιον Γέροντά σας, που διδάσκει, χωρίς να πράττη τίποτε απολύτως από τα διδασκόμενα.
16η Επιστολή
Όποιος δεν κάμνει υπακοήν, είναι χαρακτηριστικόν ότι δεν έχει ταπείνωσιν και κρυφά κλέπτεται από υπερηφάνειαν. Και πως είναι δυνατόν η υπερηφάνεια να φέρη ορθήν κρίσιν, και να εκλέξη το συμφέρον της ψυχής; Δια τούτο πρέπει να είμεθα ταπεινοί, όπως επέλθη θεία φώτισις, διότι εις τους ταπεινούς έρχεται η σοφία και η διάκρισις, ενώ οι υπερήφανοι αποκτούν την πονηράν και διεστραμμένην συνείδησιν. Δια τούτο και παρανοούν τα κείμενα της θείας Γραφής και των αγίων Πατέρων, διότι τους λείπει η ταπείνωσις με την αγνήν και φωτισμένην συνείδησιν.
«Άνθρωπος αυτοσύμβουλος πολέμιος εαυτώ». Δηλαδή, όποιος ακούει ό,τι του λέγει ο λογισμός του, και δεν ακούει τας συμβουλάς των ανωτέρων του, εκείνος γίνεται εχθρός ο ίδιος εις τον εαυτόν του. Δια τούτο προσέχετε, παιδιά μου, και μη κάμνετε απολύτως τίποτε, χωρίς την συμβουλήν του Γέροντος, εάν θέλετε επιτυχώς να βαδίσετε τον μοναχικόν δρόμον, διότι, εάν κάμνετε το θέλημά σας, να ηξεύρετε «στραβά» θα βαδίζετε και όσον θα περνά ο καιρός, τόσον και θα ισχυροποιήται το «στράβωμα» και έτσι θα έλθη καιρός που θα θέλετε να «ξεστραβώσετε» και δεν θα μπορήτε.
17η Επιστολή
Εγώ εύχομαι, όσοι έχετε υπακοήν εις τον Γέροντά σας, να έχετε την ευλογίαν και την χάριν του Αγίου Πνεύματος, να ιδήτε πρόσωπον Θεού, με τους αγγέλους του ουρανού να κατασκηνώσετε αιώνια. Όσοι δε παρακούετε και αντιλογείτε και φιλονικείτε και καταφρονείτε την συνείδησίν σας, ο Θεός να σας ραπίση, δια να συμμορφωθήτε και να συνέλθετε, διότι «εκεί όπου δεν πίπτει λόγος, πίπτει ράβδος».
Η πολλή πατρική αγάπη, ο πόνος της διορθώσεως και ο πόθος της σωτηρίας σας με αναγκάζει να φερθώ αυστηρά, οσάκις παραστρατούν τινες, διότι, εάν μείνη ανεξέλεγκτον και ατιμώρητον το κακόν, ακολουθεί ευθύνη εις αμφοτέρους, προεστώτας και υποτασσομένους.
Από το βιβλίο ΠΑΤΡΙΚΑΙ ΝΟΥΘΕΣΙΑΙ του Γέροντος Εφραίμ
Ψηφιοποίηση κειμένου Κώστας Αργυρακόπουλος
Πηγή
paraklisi
Ο μακαριστός Γέροντας Εφραίμ Κατουνακιώτης με τον Γέροντα Εφραίμ.
Αφήσαμε γονείς, αδελφούς, αδελφάς, εάν όμως δεν αφήσωμεν και τα θελήματά μας, και δεν κάμνωμεν υπακοήν, να κόψωμεν το θέλημά μας, δεν θέλομεν εύρει έλεος, όταν θα κρίνωνται αι ψυχαί μας. Σκεφθήτε την αιώνιον κόλασιν, μη λησμονήτε τον παράδεισον, διότι ένα εκ των δύο θα κερδίσωμεν.
Ο Χριστός έκαμνε τελείαν υπακοήν εις τον Ουράνιον Πατέρα Του, ως και εις την κατά σάρκα Μητέρα Του, την Παναγίαν μας, και εις τον μνήστορα Ιωσήφ χάριν ημών των αναξίων. Πόσον μάλλον ημείς οφείλομεν εκκοπήν του θελήματός μας και υπακοήν εις τον πνευματικόν μας πατέρα ένεκεν των αμαρτιών μας! Οι μάρτυρες θα παρουσιάσουν ως καρπόν της ευσεβείας των τα τρομερά των μαρτύρια, οι ομολογηταί την αγίαν ομολογίαν των, οι άγιοι ιεράρχαι τους κόπους εναντίον των αιρέσεων, οι όσιοι τους ασκητικούς των αγώνας, ημείς ( πρώτος εγώ ) τι θα παρουσιάσωμεν; Εάν όμως κάμνωμεν υπακοήν και κόπτωμεν το θέλημά μας δια την αγάπην του Χριστού μας, ιδού ότι και ημείς εκάναμε καρπόν, κάτι και ημείς θα προσφέρωμεν, ώστε να μην πάμε με άδεια χέρια ωσάν τον οκνηρόν δούλον.
2η Επιστολή
Προσέχετε την υπακοήν σας, εάν καλώς την εργασθήτε, δι’ αυτής θα κερδίσετε την αιώνιον ζωήν, εάν κακώς, η κόλασις θα είναι το τέλος
Βιάζεσθε, λέγετε την ευχήν, παύσατε τας αργολογίας, κλείσατε το στόμα σας από την κατάκρισιν, βάλετε θύραν και κλείθρα εις τα περιττά λόγια. Ο καιρός περνά και οπίσω δεν γυρίζει και αλλοίμονόν μας, εάν χωρίς πνευματικά κέρδη φύγη ο χρόνος. Αυτά σας γράφω, αυτά να μελετάτε, αυτά να πράσσετε, και ο Θεός της αγάπης να είναι μαζί σας και η γλυκειά μας Παναγία να σας δυναμώνη, να σας φωτίζη και να σας προθυμοποιή εις τον αγώνα.
3η Επιστολή
Κάμνε υπακοήν, δίωκε τους λογισμούς αμέσως, γίνε έσχατος, εάν θέλης να γίνης πρώτος. Όταν δεν γίνεται υπακοή εις τον πνευματικόν πατέρα και στενοχωρήται, τότε λυπείται και ο Θεός. Ο Χριστός μας εμπράκτως, μας έδειξε το μεγαλείον της αγίας υπακοής, διότι εθυσίασε τον εαυτόν Του χάριν της υπακοής προς τον εαυτού Πατέρα, « διο και εχαρίσατο Αυτώ όνομα το υπέρ παν όνομα» (Φιλιπ. 2,9).
Όντως ο έχων υπακοήν τελείαν θα αξιωθή να λάβη όνομα μέγα εις τον ουρανόν, όνομα υιοθεσίας, όπου και των αγγέλων θα είναι αιδέσιμον, διπλούν στέφανον εις την άνω δόξαν. Ο Άγιος Παλάμων
έλεγεν: « Ο υποτασσόμενος καλώς, ουκ έχει χρείαν προσέχειν εντολάς Χριστού». Διατί; Διότι η τελεία υπακοή εφήρμοσε όλας τας εντολάς του Χριστού, οπότε δεν χρειάζεται να ερωτά, εάν τας εξετέλεσε. Η υπακοή έχει εις τους κόλπους της, την γνησίαν ταπείνωσιν. Όπου ταπείνωσις, εκεί οσμή Χριστού, ευωδία Θεού.
4η Επιστολή
Νομιμώτατος αγών λέγεται εκείνος που έχει ως κινητήριον δύναμιν την απόλυτον υπακοήν, την απερίεργον, την τυφλήν κατά τους αγίους Πατέρας. Αυτός ο αγών είναι ο πιο τέλειος και ο πιο ασφαλής, και τούτο, διότι η υπακοή περιέχει ταπείνωσιν και όπου ταπείνωσις εκεί και νομιμότης και ασφάλεια. Ασπάσου, παιδί μου, την τελείαν υπακοήν και ταπείνωσιν και τότε να ξέρης, ότι νομίμως αγωνίζεσαι. Υπακοή δεν εννοείται μόνον εις το διακόνημα, αλλά κυρίως ευπείθεια εις τας συμβουλάς που δίδει ο Γέροντας, δηλαδή να υπακούης εις ό,τι σε συμβουλεύει δια πνευματικόν αγώνα. Να μη κάνης κανένα αγώνα χωρίς να το ηξεύρη ο Γέροντάς σου. Παλαιά οι υποτακτικοί όσες γουλιές νερό ήθελαν να πιούν, το ανέφεραν εις τον Γέροντά τους, ώστε να ηξεύρη ο Γέροντας τα πάντα, δια να μη πλανηθούν και πάνε οι κόποι τους χαμένοι.
5η Επιστολή
Τι μακαριώτερον της κατά Θεόν υπακοής! Και ποία ασφαλεστέρα πνευματική πορεία πλην ταύτης! Διο χαίροντες τρέχετε, όπως καταλάβετε ταύτης τον αμάραντον στέφανον, δι’ ου θα κοσμήση κάθε κεφαλήν αθλήσαντος υποτακτικού ο πρωταθλητής της υψίστης υπακοής, Ιησούς. Υπακούετε εις τον Γέροντα, ως τω Κυρίω.
Βιάζεσθε εις τα πνευματικά σας, κυρίως εις την υπακοήν, που είναι το στολίδι του υποτακτικού, διότι ο υποτακτικός χωρίς υπακοήν είναι στείρα μήτρα, ενώ όταν τον στολίζη η υπακοή και η εκκοπή παντός θελήματος, τότε λογίζεται πολύτεκνος μήτρα. Ο υποτακτικός πλεονεκτεί εις την εξεύρεσιν του θελήματος του Θεού άνετα μέσω του Γέροντός του. Ω, τι μέγα κέρδος τούτο!
Πελαγώνουν οι άνθρωποι και διερωτώνται, τούτο να πράξω ή το άλλο; Υποφέρουν κυριολεκτικώς, μένουν αναποφάσιστοι, χάνουν τον καιρόν των, διότι σήμερον δια της πτωχής προσευχής μας σπανίζει να ευρεθή εύστοχα το θείον θέλημα, δι’ αυτό έχομεν και συνεχή ναυάγια.
Δια τούτο, τέκνα μου, αφού η αγάπη του Θεού τόσον σας ηλέησε, ώστε χωρίς κόπον να ευρίσκετε το θέλημα του Θεού, σπεύσατε λοιπόν με πίστιν και εμπιστοσύνην εις την υπακοήν, που θα σας δείχνη
συνεχώς του Θεού το θέλημα, όπου είναι η αιώνιος ζωή και η μακαρία ανάπαυσις των ψυχών.
Συνεχώς νύκτα και ημέραν, εξομολογώ κόσμον, και τι δεν ακούω και τι δεν μαθαίνω!
Προβλήματα χωρίς τελειωμόν και λύσιν, και οίδα τι θρίαμβον κάμνει η υπακοή μετ’ εμπιστοσύνης εις τον οδηγόν, και τι κλυδώνια και ναυάγια υπομένουν, όσοι στηρίζονται εις την αυτοπεποίθησιν δια τον εγωϊσμόν των. Και το αποτέλεσμα να μεταβαίνουν από σκότους εις σκότους, και από το μικρότερον σφάλμα εις το μεγαλύτερον, πλανώμενοι εξ οιήσεως.
6η Επιστολή
Ω, υπακοή χιλιοευλογημένη, τι μεγαλεία κρύβεις! Όποιος σε ηγάπησε, επλούτισε από την ωραιότητά σου και γέγονε νήπιος εν Χριστώ και εταπείνωσεν ως παιδίον τον εαυτόν του, δια τούτο και θα εισέλθη εις την Βασιλείαν των Ουρανών χαίρων. Όπως ακριβώς είπεν και ο Κύριος : «εάν μη στραφήτε και γένησθε ως τα παιδία, ου μη εισέλθητε εις την βασιλείαν των ουρανών». Το παιδίον το χαρακτηρίζει κυρίως η απλότης, η ακακία και η υπακοή προς την μανούλα του. Η υπακοή λοιπόν πνευματικά νήπια κατεργάζεται, νηπιάζοντα εις την κακίαν, πλουτίζοντα εις την φιλοσοφίαν του Θεού.
7η Επιστολή
Ακολούθα, παιδί μου, πιστά οπίσω μου και μη φοβού, φύλαττε υπακοήν, κυρίως την πνευματικήν. Ο έχων την υπακοήν έχει ζωήν αιώνιον, διότι εν τη τελεία υπακοή, περικλείονται όλαι αι αρεταί, κυρίως η ελευθερία της ψυχής από τας ευθύνας.
Παιδί μου, πρέπει να κάνη ο υποτακτικός τελείαν υπακοήν εις τον Γέροντά του με θυσίαν και προθυμίαν, ωσάν να βλέπη τον Χριστόν μπροστά του. Πρόσεχε, παιδί μου, η υπακοή σου να είναι ειλικρινής και τελεία, μίσησε το ίδιον θέλημα ως θάνατον της αθανάτου ψυχής σου.
Ως παράδειγμα λάβε τους πρωτοπλάστους, οι οποίοι παρήκουσαν το θείον θέλημα και υπέστησαν τον κανόνα της εξορίας. Μην αντιλογής εις τον Γέροντα, σκέψου ότι αντιπροσωπεύει το θείον θέλημα.
Πάσα παράβασις και παρακοή τιμωρείται ανάλογα της αμαρτίας. Ο υποτακτικός οφείλει να κρατά την θέσιν του σταθερά, δια να μη σαλευθή, να κάμνη υπακοήν εις όποιαν θέσιν τοποθετηθή, να πεθάνη επάνω εις το καθήκον. Αυτό θα ειπή υπακοή μέχρι θανάτου, θανάτου δε Σταυρού.
8η Επιστολή
Τέκνα μου αγαπητά εν Χριστώ, η χάρις του Χριστού μας μαζί σας και αι άγιαι ευχαί του αγίου πατρός μου Ιωσήφ να σας φρουρήσουν κραταιώς εν τη απουσία μου, διότι εις τον καλόν υποτακτικόν ουδέποτε παύει η πνευματική εν Χριστώ ένωσις μετά του Γέροντος αυτού.
Τέκνα μου ποθητά, η ευωδία της ελεεινής μου ψυχής, μνημονεύετε τους λόγους, ους ελάλησα εις υμάς ων μεθ’ υμών, διότι μνημονεύοντες τους λόγους μου και εκτελούντες αυτούς, ευρίσκεσθε εις την υπακοήν την πνευματικήν, την καλυτέραν τάξιν της υπακοής, και ο έχων τοιαύτην υπακοήν όμοιος τω Χριστώ Ιησού καθίσταται, διότι ο Χριστός εγένετο υπήκοος μέχρι θανάτου, θανάτου δε σταυρού, διο και ο Πατήρ Αυτόν υπερύψωσεν και εχαρίσατο το όνομα Ιησούς και εν τω ονόματι Ιησού φρίττουσι και τρέμουσι πάσαι αι δυνάμεις του σκότους.
Ο έχων υπακοήν ευρίσκεται εν τη ζωή ταύτη εις την ζωήν του Πνεύματος, ήτις θα συνεχισθή και μετά θάνατον εις τους αιώνας των αιώνων. Ας σκεφθώμεν ότι ημείς δεν εσταυρώθημεν δια τον Χριστόν μας, δια τον Σωτήρα μας, ενώ Αυτός δι’ ημάς τα εκτρώματα υπέστη Σταυρόν, Σταυρόν δια την υπακοήν.
Αγαπήσατε την ηγιασμένην υπακοήν, η οποία ποιεί τον έχοντα ταύτην να γίνη εν Χριστώ νήπιον και να τρέφεται με το άδολον γάλα της χάριτος και να αξιώνεται του μακαρισμού: « Εάν μη γένησθε ώσπερ τα παιδία, ου μη εισέλθητε εις την Βασιλείαν των Ουρανών». Ναι, ο καλός υποτακτικός, ο ταπεινός υποτακτικός, ωσάν το άκακον κατά Χριστόν παιδίον, θα αξιωθή να κατοικήση εις την ουράνιον κατοικίαν του ουρανίου μας Πατρός ως « κληρονόμος του Θεού, συγκληρονόμος δε Χριστού».
9η Επιστολή
Δεν υπάρχει καλύτερος δρόμος από την υπακοήν, διότι χαρίζει εις τον εραστήν της, χαράν, ανάπαυσιν, ανευθυνίαν, συγχώρησιν και πλήθος άλλα καλά, πρωτίστως δε την σκέπην από τας παγίδας του Σατανά, διότι καθοδηγείται ασφαλώς από την πείραν του πνευματικού και ούτω χωρίς πολλά εμπόδια βαδίζει τον δρόμον της πνευματικής ζωής.
10η Επιατολή
Όσοι υποτακτικοί αποκόπτουν το ίδιον θέλημα και κατά πάντα αναπαύουν τον Γέροντά των, ούτοι λογίζονται μάρτυρες τη προαιρέσει, χωρίς να υποστούν τον ποικίλον σωματικόν βασανισμόν. Το πλείστον των μαρτύρων εις ελάχιστον χρόνον μαρτυρικής τυραννίας ετελείωσεν την ζωήν, ενώ το μαρτύριον της μοναχικής υπακοής διενεργείται εφ’ όρου ζωής και επομένως είναι και λογίζεται μαρτύριον συνειδήσεως. Δια τούτο παρακαλώ την αγάπην σας να προσέχετε την υπακοήν σας, η υπακοή σας αύτη, δια του Γέροντος αναφέρεται εις τον Θεόν.
Τι θα μας ωφελήση, εάν αφήσαμεν τον κόσμον και τους οικείους και δεν εκτελούμεν όσα υπεσχέθημεν εις τον Θεόν; Μήπως εις ανθρώπους έχομεν δώσει υπόσχεσιν ζωής κατά Θεόν; Τι λόγον θα δώσωμεν; Ας βαδίσωμεν ολοψύχως λοιπόν τον δρόμον της απολύτου υπακοής και ούτω θα κερδηθούν αι ψυχαί ημών χάριτι Θεού.
11η Επιατολή
Όστις φυλάττει τα όσα νουθετεί ο πνευματικός πατήρ, έχει την ευχήν του, όστις δεν φυλάττει τα όσα νουθετείται, δεν έχει την ευχήν του Γέροντα ούτε εδώ ούτε εις τον άλλον κόσμον. Όστις καταφρονεί όσα παραγγέλλεται, όστις δεν θεωρεί ωσάν νόμον τα όσα νουθετείται και δεν προσπαθεί να τα εφαρμόση καταφρονώντάς τα, πρέπει να γνωρίζη ότι κόλασις θα επέλθη…!
Φοβήσου, τέκνον, τον δίκαιον Κριτήν και πειθάρχησε εις ό,τι σε νουθετεί ο πνευματικός σου πατήρ, διότι ο Γέροντας θέλει την σωτηρίαν της ψυχής σου, ενώ ο διάβολος με τον εγωϊσμόν και την ανυπακοήν θέλει να σε κάμνη ιδικόν του.
12η Επιατολή
Υπάκουε, παρακαλώ άνευ δισταγμών και ιδιοτροπιών, προσπάθησε να αναπαύσης τον κατά πνεύμα πατέρα σου, με αυτόν ζης και θα ζήσης, διατί τον λυπείς; Δεν συμφέρει εις την ψυχήν σου, να αναστενάζη εναντίον σου, δεν οικοδομείσαι έτσι, ερείπια θα είσαι μέχρι τέλους, εάν την υπακοήν σου δεν διορθώσης.
Κοίταξε πως έλαμψαν οι αρχαίοι υποτακτικοί: Τα πάντα εθυσίασαν επάνω εις τον βωμόν της υπακοής και ανέπαυον τα σπλάγχνα των πνευματικών αυτών οδηγών, εν τελεία πίστει και αγάπη προς αυτούς, ενώ εσύ θα εξετάσης πρώτα, θα δουλέψουν μέσα σου τα λόγια του Γέροντος και μετά αναλόγως θα κάμνης υπακοήν ή παρακοήν. Τέτοια υπακοή είναι «δια βράσιμο και πέταμα!». Όχι λογισμοί, έργον! Όχι δεύτερος λόγος, θάνατος! Θάνατος δια την υπακοήν! Μόνον έτσι θα δικαιωθώμεν έναντι του Θεού επί τη εφαρμογή του καθήκοντος.
13η Επιστολή
Η υπακοή είναι το « εγκόλπιον» του υποτακτικού, όπως το « εγκόλπιον» διακρίνει τον επίσκοπον από τον ιερέα, ούτω και η υπακοή φανερώνει τον καλόν υποτακτικόν από τον ανυπότακτον. Αγαπάτε τον πνευματικόν σας πατέρα και υπακούετε εις αυτόν, ως εις τον Θεόν, διότι ούτος έχει διαδοχικήν θέσιν ιεραρχικώς. Μεγάλην χάριν θα εύρητε υπακούοντας δια τον Θεόν εις τον Γέροντάς σας. Μη τον πικραίνετε, ίνα μη λυπήτε το Πνεύμα το Άγιον, όπου τον έχρισε διάδοχον των Αποστόλων. Οι Γέροντες είναι οι τελευταίοι διάδοχοι Αυτών, δια τούτο ιεραρχικώς κατέχουν δι’ Αγίου Πνεύματος την θέσιν αυτήν και επομένως οι λυπούντες αυτούς, λυπούν το Άγιον Πνεύμα.
14η Επιστολή
Η υπακοή δια ταπεινώσεως και ευχαριστίας εις το Θεόν αναπληρώνει την άσκησιν της νηστείας, μεγάλη η ωφέλεια της αυτομεμψίας, εν καιρώ, που ο άνθρωπος λόγω ασθένειας δεν δύναται να
νηστεύση. Φύλαττε υπακοήν, παιδί μου, κυρίως την πνευματικήν υπακοήν. Όστις έχει υπακοήν, έχει την ζωήν την αιώνιον, διότι εν τη τελεία υπακοή, περιλκείονται όλαι αι αρεταί, κυρίως η ελευθερία της ψυχής από τας ευθύνας. Αγάπησε, παιδί μου, την ένδοξον υπακοήν, που αγιάζει τον άνθρωπον και μη λυπής το Άγιον Πνεύμα στενοχωρώντας τον πνευματικόν σου πατέρα με την μη πρέπουσαν μοναχικήν
σου συμπεριφοράν. Ταπεινώσου και μη θέλης να στήσης το ίδιόν σου θέλημα.
15η Επιστολή
Εσείς τέκνα μου, ό,τι παρελάβατε, φροντίσατε να τα φυλάξητε άμεικτα και καθαρά. Προσέξατε να τηρήσητε την όλην τάξιν, καθώς σας την παρέδωκα. Διότι κάθε παράβασις και παρακοή λαμβάνει—κατά τον Απόστολον Παύλον—«ένδικον μισθαποδοσίαν». Φοβηθήτε το κρίμα της παρακοής. Όποιος παρακούει, ομοιάζει με τον εωσφόρον, που αντάρτευσε κατά του Θεού και με τον παρήκοον Αδάμ, που και οι δύο τους εξέπεσαν του Θεού οικτρώς. Ο αββάς Βαρσανούφιος λέγει, ότι όποιος υποτακτικός παρακούει του Γέροντός του, είναι «υιός διαβόλου».
Σας εύχομαι από την καρδιά μου να γίνετε τέλειοι υποτακτικοί, δια να λάμψετε εν μέσω των αγγέλων του Θεού ως άγγελοι, δια να υμνολογήτε, και να εύχεσθε και δι’ εμένα τον ελεεινόν και ανάξιον Γέροντά σας, που διδάσκει, χωρίς να πράττη τίποτε απολύτως από τα διδασκόμενα.
16η Επιστολή
Όποιος δεν κάμνει υπακοήν, είναι χαρακτηριστικόν ότι δεν έχει ταπείνωσιν και κρυφά κλέπτεται από υπερηφάνειαν. Και πως είναι δυνατόν η υπερηφάνεια να φέρη ορθήν κρίσιν, και να εκλέξη το συμφέρον της ψυχής; Δια τούτο πρέπει να είμεθα ταπεινοί, όπως επέλθη θεία φώτισις, διότι εις τους ταπεινούς έρχεται η σοφία και η διάκρισις, ενώ οι υπερήφανοι αποκτούν την πονηράν και διεστραμμένην συνείδησιν. Δια τούτο και παρανοούν τα κείμενα της θείας Γραφής και των αγίων Πατέρων, διότι τους λείπει η ταπείνωσις με την αγνήν και φωτισμένην συνείδησιν.
«Άνθρωπος αυτοσύμβουλος πολέμιος εαυτώ». Δηλαδή, όποιος ακούει ό,τι του λέγει ο λογισμός του, και δεν ακούει τας συμβουλάς των ανωτέρων του, εκείνος γίνεται εχθρός ο ίδιος εις τον εαυτόν του. Δια τούτο προσέχετε, παιδιά μου, και μη κάμνετε απολύτως τίποτε, χωρίς την συμβουλήν του Γέροντος, εάν θέλετε επιτυχώς να βαδίσετε τον μοναχικόν δρόμον, διότι, εάν κάμνετε το θέλημά σας, να ηξεύρετε «στραβά» θα βαδίζετε και όσον θα περνά ο καιρός, τόσον και θα ισχυροποιήται το «στράβωμα» και έτσι θα έλθη καιρός που θα θέλετε να «ξεστραβώσετε» και δεν θα μπορήτε.
17η Επιστολή
Εγώ εύχομαι, όσοι έχετε υπακοήν εις τον Γέροντά σας, να έχετε την ευλογίαν και την χάριν του Αγίου Πνεύματος, να ιδήτε πρόσωπον Θεού, με τους αγγέλους του ουρανού να κατασκηνώσετε αιώνια. Όσοι δε παρακούετε και αντιλογείτε και φιλονικείτε και καταφρονείτε την συνείδησίν σας, ο Θεός να σας ραπίση, δια να συμμορφωθήτε και να συνέλθετε, διότι «εκεί όπου δεν πίπτει λόγος, πίπτει ράβδος».
Η πολλή πατρική αγάπη, ο πόνος της διορθώσεως και ο πόθος της σωτηρίας σας με αναγκάζει να φερθώ αυστηρά, οσάκις παραστρατούν τινες, διότι, εάν μείνη ανεξέλεγκτον και ατιμώρητον το κακόν, ακολουθεί ευθύνη εις αμφοτέρους, προεστώτας και υποτασσομένους.
Από το βιβλίο ΠΑΤΡΙΚΑΙ ΝΟΥΘΕΣΙΑΙ του Γέροντος Εφραίμ
Ψηφιοποίηση κειμένου Κώστας Αργυρακόπουλος
Πηγή
paraklisi
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ
![Πατρικαί Νουθεσίαι Γέροντος Εφραίμ Φιλοθεΐτου - «Περί Υπακοής, Παρακοής και Εκκοπής Θελήματος» [Επιστολή 1η - 17η] - Φωτογραφία 1](https://images.newsnowgreece.com/118/1185499/patrikai-nouthesiai-gerontos-efraim-filothetou---peri-ypakois-parakois-kai-ekkopis-thelimatos-epistoli-1i---17i-1-124x78.jpg)
![Πατρικαί Νουθεσίαι Γέροντος Εφραίμ Φιλοθεΐτου - «Περί Υπακοής, Παρακοής και Εκκοπής Θελήματος» [Επιστολή 1η - 17η] - Φωτογραφία 2](https://images.newsnowgreece.com/118/1185499/patrikai-nouthesiai-gerontos-efraim-filothetou---peri-ypakois-parakois-kai-ekkopis-thelimatos-epistoli-1i---17i-2-124x78.jpg)
![Πατρικαί Νουθεσίαι Γέροντος Εφραίμ Φιλοθεΐτου - «Περί Υπακοής, Παρακοής και Εκκοπής Θελήματος» [Επιστολή 1η - 17η] - Φωτογραφία 3](https://images.newsnowgreece.com/118/1185499/patrikai-nouthesiai-gerontos-efraim-filothetou---peri-ypakois-parakois-kai-ekkopis-thelimatos-epistoli-1i---17i-3-124x78.jpg)
![Πατρικαί Νουθεσίαι Γέροντος Εφραίμ Φιλοθεΐτου - «Περί Υπακοής, Παρακοής και Εκκοπής Θελήματος» [Επιστολή 1η - 17η] - Φωτογραφία 4](https://images.newsnowgreece.com/118/1185499/patrikai-nouthesiai-gerontos-efraim-filothetou---peri-ypakois-parakois-kai-ekkopis-thelimatos-epistoli-1i---17i-4-124x78.jpg)
![Πατρικαί Νουθεσίαι Γέροντος Εφραίμ Φιλοθεΐτου - «Περί Υπακοής, Παρακοής και Εκκοπής Θελήματος» [Επιστολή 1η - 17η] - Φωτογραφία 5](https://images.newsnowgreece.com/118/1185499/patrikai-nouthesiai-gerontos-efraim-filothetou---peri-ypakois-parakois-kai-ekkopis-thelimatos-epistoli-1i---17i-5-124x78.jpg)
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Google: Σήμερα τα 20α γενέθλια του «ψαχτηριού» που άλλαξε τον κόσμο
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
