2018-12-24 10:13:26
Η πολιτική διάσταση της σύγκρουσης, αποτυπωμένη σε μια γλάστρα
Λίγο καιρό πριν από την αποχώρηση των γερμανικών στρατευμάτων από την Αθήνα (Οκτώβριος 1944) ο Πέτρος Κ. Μαυρομιχάλης συντηρητικός πολιτικός, βασιλόφρων, σε
επιστολή του (που υπάρχει στο αρχείο της εξόριστης ελληνικής κυβέρνησης στο ΥΠΕΞ) προς τον εξόριστο μονάρχη Γεώργιο Β επιχειρούσε να του εξηγήσει τους λόγους που η πλειοψηφία της ελληνικής κοινής γνώμης δεν έβλεπε με καλό μάτι την προετοιμαζόμενη επιστροφή του –τουλάχιστον όχι πριν από τη διεξαγωγή μιας αδιαμφισβήτητης διαδικασίας νομιμοποίησης της.
Παρά τη (υπό βρετανική επίβλεψη) συμφωνία όλων των πολιτικών δυνάμεων της εποχής να τηρηθεί ένα είδος οργανογράμματος προς αποκατάσταση μιας κοινά αποδεκτής μεταπολεμικής πολιτικής και πολιτειακής συνθήκης, τα πράγματα εξελίχθηκαν διαφορετικά. Η καχυποψία ανάμεσα σε έναν πολιτικό κόσμο (και πολιτειακό θεσμό) που είχε τις ρίζες του σε μια μακρά παράδοση και που επιθυμούσε να διασφαλίσει τη συνέχεια του και έναν νεότερο που είχε ισχυροποιηθεί στα χρόνια της Κατοχής και προσδοκούσε μερίδιο εξουσίας, ήταν τέτοια που σύντομα οδήγησε σε ρήξη.
Το πώς και το γιατί ξέσπασαν οι πρώτες εμφύλιες μάχες στην Αθήνα, ποιος ευθύνεται περισσότερο ή λιγότερο, έχουν απασχολήσει αρκετά την ιστορική έρευνα και τον δημόσιο διάλογο. Δεν θα σταθούμε σε αυτά. Τα Δεκεμβριανά υπήρξαν τόσο μία εν θερμώ αντίδραση των εμπλεκομένων, όσο και προδιαγεγραμμένη κατάληξη μίας αλληλουχίας γεγονότων που προηγήθηκαν. Στη μακρά ιστορία του ελληνικού εμφυλίου έχουν καταγραφεί ως το επίσημο προοίμιο του.
Η ιστορία της πόλης για τα Δεκεμβριανά συμπυκνώθηκε σε ίχνη που παρέμειναν για αρκετές δεκαετίες στις προσόψεις των κτιρίων(μικρές τρύπες από σφαίρες συνήθως σε εξωτερικούς τοίχους). Και μαζί με τις αφηγήσεις των βιωμάτων των Αθηναίων διαμόρφωσαν τη συλλογική μνήμη. Τα ζητήματα που αφορούσαν στο πολιτικό διακύβευμα των Δεκεμβριανών πέρασαν στην αρμοδιότητα της επιστημονικής ανάλυσης.
Το μόνο ίσως τεκμήριο αυτού του διακυβεύματος, προσβάσιμο από όλους, ορατό δια γυμνού οφθαλμού βρίσκεται στα παλαιό βασιλικό κτήμα του Τατοϊου. Πρόκειται για μία από τις υπερμεγέθεις μεταλλικές ανθοδόχους (γλάστρα δηλαδή) που τοποθετήθηκαν στον χώρο από τον πρώτο μονάρχη της δυναστείας των Γκλύξμπουργκ, Γεώργιο Α. Η ανθοδόχη φέρει στο πλευρό τα αρχικά του βασιλιά και το στέμμα. Σύμβολα που δέχτηκαν αντάρτικες ριπές στα τέλη του καλοκαιριού του 1944. Μια κίνηση με σημασία που προεξοφλούσε τη συνέχεια.
Πηγές-Βιβλιογραφία
Ιστορικό και Διπλωματικό Αρχείο Υπουργείου Εξωτερικών, Κεντρική Υπηρεσία, Φακ.14, 1944.
Κ. Μ. Σταματόπουλος, «Το Χρονικό του Τατοΐου», εκδ. Καπόν, Αθήνα 2004.
Μ. Σαμπατακάκη, Η μοναρχία στην Ελλάδα, Η εξέλιξη ενός αμφιλεγόμενου θεσμού, εκδ. Περισκόπιο, 2008.
Επιμέλεια: Μαρία Σαμπατακάκη - Ομάδα "hιστορισταί"
anatakti
επιστολή του (που υπάρχει στο αρχείο της εξόριστης ελληνικής κυβέρνησης στο ΥΠΕΞ) προς τον εξόριστο μονάρχη Γεώργιο Β επιχειρούσε να του εξηγήσει τους λόγους που η πλειοψηφία της ελληνικής κοινής γνώμης δεν έβλεπε με καλό μάτι την προετοιμαζόμενη επιστροφή του –τουλάχιστον όχι πριν από τη διεξαγωγή μιας αδιαμφισβήτητης διαδικασίας νομιμοποίησης της.
Παρά τη (υπό βρετανική επίβλεψη) συμφωνία όλων των πολιτικών δυνάμεων της εποχής να τηρηθεί ένα είδος οργανογράμματος προς αποκατάσταση μιας κοινά αποδεκτής μεταπολεμικής πολιτικής και πολιτειακής συνθήκης, τα πράγματα εξελίχθηκαν διαφορετικά. Η καχυποψία ανάμεσα σε έναν πολιτικό κόσμο (και πολιτειακό θεσμό) που είχε τις ρίζες του σε μια μακρά παράδοση και που επιθυμούσε να διασφαλίσει τη συνέχεια του και έναν νεότερο που είχε ισχυροποιηθεί στα χρόνια της Κατοχής και προσδοκούσε μερίδιο εξουσίας, ήταν τέτοια που σύντομα οδήγησε σε ρήξη.
Το πώς και το γιατί ξέσπασαν οι πρώτες εμφύλιες μάχες στην Αθήνα, ποιος ευθύνεται περισσότερο ή λιγότερο, έχουν απασχολήσει αρκετά την ιστορική έρευνα και τον δημόσιο διάλογο. Δεν θα σταθούμε σε αυτά. Τα Δεκεμβριανά υπήρξαν τόσο μία εν θερμώ αντίδραση των εμπλεκομένων, όσο και προδιαγεγραμμένη κατάληξη μίας αλληλουχίας γεγονότων που προηγήθηκαν. Στη μακρά ιστορία του ελληνικού εμφυλίου έχουν καταγραφεί ως το επίσημο προοίμιο του.
Η ιστορία της πόλης για τα Δεκεμβριανά συμπυκνώθηκε σε ίχνη που παρέμειναν για αρκετές δεκαετίες στις προσόψεις των κτιρίων(μικρές τρύπες από σφαίρες συνήθως σε εξωτερικούς τοίχους). Και μαζί με τις αφηγήσεις των βιωμάτων των Αθηναίων διαμόρφωσαν τη συλλογική μνήμη. Τα ζητήματα που αφορούσαν στο πολιτικό διακύβευμα των Δεκεμβριανών πέρασαν στην αρμοδιότητα της επιστημονικής ανάλυσης.
Το μόνο ίσως τεκμήριο αυτού του διακυβεύματος, προσβάσιμο από όλους, ορατό δια γυμνού οφθαλμού βρίσκεται στα παλαιό βασιλικό κτήμα του Τατοϊου. Πρόκειται για μία από τις υπερμεγέθεις μεταλλικές ανθοδόχους (γλάστρα δηλαδή) που τοποθετήθηκαν στον χώρο από τον πρώτο μονάρχη της δυναστείας των Γκλύξμπουργκ, Γεώργιο Α. Η ανθοδόχη φέρει στο πλευρό τα αρχικά του βασιλιά και το στέμμα. Σύμβολα που δέχτηκαν αντάρτικες ριπές στα τέλη του καλοκαιριού του 1944. Μια κίνηση με σημασία που προεξοφλούσε τη συνέχεια.
Πηγές-Βιβλιογραφία
Ιστορικό και Διπλωματικό Αρχείο Υπουργείου Εξωτερικών, Κεντρική Υπηρεσία, Φακ.14, 1944.
Κ. Μ. Σταματόπουλος, «Το Χρονικό του Τατοΐου», εκδ. Καπόν, Αθήνα 2004.
Μ. Σαμπατακάκη, Η μοναρχία στην Ελλάδα, Η εξέλιξη ενός αμφιλεγόμενου θεσμού, εκδ. Περισκόπιο, 2008.
Επιμέλεια: Μαρία Σαμπατακάκη - Ομάδα "hιστορισταί"
anatakti
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Ειδικά Μισθολόγια: Στη Δικαιοσύνη ξανά οι δικαιούχοι των αναδρομικών
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
