2020-08-25 15:48:17
«ΚΟΝΑΝΟΣ ΜΕ ΕΓΚΑΤΕΛΙΠΕΝ,
ΑΓΑΠΗΣΑΣ ΤΟΝ ΝΥΝ ΑΙΩΝΑ»!
(πρβλ. Β΄ Τιμ. 4, 10)
«Μήπως θέλετε να φύγετε κι εσείς από Μένα;» (Ιωάν. 6, 67), είχε ρωτήσει κάποτε ο Χριστός τους μαθητές Του σεβόμενος την αδυναμία και το άστατο της ανθρώπινης φύσης τους. Δεν μπορούσε κανείς από τον Ιουδαϊκό λαό να δεχτεί ότι Αυτός είναι «ο Άρτος ο εκ του ουρανού καταβάς» και θεωρούσαν ότι ήταν «σκληρός ο λόγος» αυτός.
«Πού αλλού να πάμε, Κύριε; Εσύ έχεις ρήματα αιωνίου ζωής!» (Ιωάν. 6, 68) του απάντησαν αυτοί. Κι όμως! Τα πράγματα δεν σφράγισαν καθόλου τα λόγια τους, αλλά μάλλον απέδειξαν την αστάθεια και τον κλονισμό τους. Και Τον άφησαν και Τον πρόδωσαν και Τον αρνήθηκαν.
Το ίδιο άραγε δεν συμβαίνει με όλους μας λίγο-πολύ σήμερα; Και ιδίως μ’ εμάς τους Κληρικούς που φέρουμε τη δική Του Ιερωσύνη, την Ιερωσύνη του Χριστού; Σήμερα λέμε και αύριο ξελέμε. Οι διακυμάνσεις και οι παλινωδίες της φύσης μας εναντιώνονται στη θεία Χάρη. Σήμερα πράττουμε τάχα ένα καλό, το οποίο το παίρνει χαμπάρι ο ντουνιάς και το βλέπει όλος ο κόσμος, μας επευφημεί σχεδόν υπερμεσσιανικά γι’ αυτό και, αύριο, αυτό το υπερθεματισμένο καλό το παραχώνουμε με την άρνηση που πηγάζει εξολοκλήρου από τον παλαιό εαυτό μας.
Η Εκκλησία μάς εμπιστεύεται την Ιερωσύνη της πανάγιας Κεφαλής της, που είναι ο Χριστός, ισόβια, δηλαδή παντοτινά. Αυτό το «παντοτινά» έρχεται τις περισσότερες φορές να θραύσει τη διβουλία και τη διψυχία μας, τη μετριότητα, την ασοφία, την υποκρισία, την επιφανειακότητα, την αβάθειά μας, τη δηθενίλα μας, την ωραία και ατσαλάκωτη εικόνα μας, αυτό που φαίνεται σαν «πνευματικό» στους πολλούς, αλλά για τον Χριστό είναι ψεκτή θυσία, αδιαφορία, έλλειψη αγάπης και ζήλου, πνευματικό κενό, θλιβερή πτώση αθέατη και αμάρτυρη.
Αιώνια η Ιερωσύνη του Χριστού· ατελείς, φθαρτοί, παροδικοί και επιπόλαιοι οι άνθρωποι που φέρουν αυτή την Ιερωσύνη. Αυτό και μόνο, αυτό από μόνο του, συνιστά άθλο, μαρτύριο και μαρτυρία, ομολογία, πόνο, εξουθένωση, σύνθλιψη, άσκηση, υπομονή, καρτερία, προσευχή, ταπείνωση. Τα έχουμε όλα αυτά; Ή, αν
δεν τα έχουμε όλα αυτά, κάνουμε έναν προσωπικό αγώνα να τα έχουμε, και αν όχι όλα, τουλάχιστον κάτι από αυτά εκ μέρους; Και γιατί να κάνουμε αυτόν τον αγώνα; Γιατί να αποκτήσουμε όλα τα παραπάνω ή κάποια από τα παραπάνω, που εύκολα δεν είναι, παρά μόνο δυσχερή, δυσκατόρθωτα και πολυώδυνα; Για να προλάβουμε να θωρακιστούμε. Τι να προλάβουμε και από τι να θωρακιστούμε; Από τον ίδιο τον παλαιό εαυτό μας, τη φύση του και τη λογική του. Όταν έρθει ο καιρός ενός ψυχοσωματικού, εξωτερικού ή εσωτερικού πειρασμού, ο μόνος που δεν θα είναι σύμμαχος και συνδρομητής μας, αυτός θα είναι ο παλαιός εαυτός μας και η ίδια η λογική μας.
«Πάμε να φύγουμε! Δε βλέπεις, ο κόσμος σιγά-σιγά μας “τρώει”!», μου είχε πει σοβαρά και διαπιστωτικά πριν από πάρα-πάρα πολλά χρόνια ο πνευματικός μου. Πόση αξία έχει για την ιερατική καρδιά ένας τέτοιος λόγος!
Ένας άλλος αγιορείτης Πνευματικός και Γέροντας μεγάλης συνοδείας, μου είχε αναφέρει τα πόσα εσωτερικά και εξωτερικά προβλήματα δημιουργούνται, όταν δεν προσέχουμε τους εαυτούς μας από την επέλαση του κόσμου στη ζωή μας. «Μας στύβουν σαν το λεμόνι οι άνθρωποι και μετά φεύγουν», είπε χαρακτηριστικά. Ελάχιστοι από το λιβάδι του κόσμου ζητούν και διψούν πραγματικά τη Σωτηρία. Ελάχιστοι πάλι από τους κληρικούς δεν ταυτίζονται επ’ ουδενί με το μυστήριο της Σωτηρίας, για να μην κάνουν κακό στον εαυτό τους και απωλέσουν τη ψυχή τους. «Δεν έχεις καταλάβει ότι δεν θέλουν όλοι οι άνθρωποι να σωθούν;», μου είχε πει αφυπνιστικά ένας όλβιος και πολύσοφος Γέροντας. Γνώρισα πνευματικούς που, πίσω από το μυστήριο της Εξομολογήσεως, τις εμφανίσεις τους και την περιοδεία των ομιλιών τους, έκρυβαν τον φοβερά νάρκισσο εαυτό τους και, μετά, δεν μπορούσε να τους μαζέψει η διοικούσα τοπική και συνοδική εκκλησία. Πόσα πολλά προβλήματα και θέματα ανακύπτουν όταν δεν προσέχουμε, όταν δεν προσέχουμε για να έχουμε. Τι να έχουμε; Χάρη και δύναμη Χριστού. «Η Εκκλησία είναι αγία, αμαρτωλά και αδύναμα όμως τα τέκνα της!», έλεγε χαρακτηριστικά ο άγιος Ιωάννης της Κρονστάνδης. Σε αυτή τη νευραλγική αντινομία κρύβεται ο πόλεμος, οι ήττες και οι νίκες μας.
Το άσχημο ξέρετε πότε και ποιο είναι; Όταν επιτρέπουμε τους ανθρώπους να μας ειδωλοποιήσουν μέσα στην αγαθότητα, την απειρία, την άγνοια, το ζήλο, την προσωπολατρία, την αδιακρισία τους. Από εδώ ξεκινάει ένας πολύ ιδιαίτερος θάνατος που, αργά ή γρήγορα, πρόκειται να σαρώσει τους υπαιτίους και πρωταγωνιστές του. Άκουγα κάποτε με φρίκη και αποτροπιασμό τις κολακείες, τις εκθειάσεις και τους οχληρά υπερβολικούς λόγους ενός λαϊκού προς έναν ιερέα. Γυρίζει ανάμεσα στα άλλα και του λέει με τον πιο γλοιώδη τρόπο: «Είσαι θεός! Είσαι θεός!». Και ο ιερέας δεχόταν παθητικά και αυτάρεσκα αυτόν τον άθλιο χαρακτηρισμό, χωρίς να του επιτρέπουν οι χαλαρές πνευματικές του αντιστάσεις να αντιληφθεί ότι εκείνη την ώρα κατάπινε σιωπηλά το δηλητήριο που του πρόσφερε ο πειρασμός. Αυτή τη στιγμή υπάρχει σελίδα ενός ιερωμένου, όπου κάθε του λόγος στέφεται με χιλιάδες likes. Και το θέμα φυσικά δεν είναι ούτε τα likes ούτε και η σελίδα του. Είναι που ο λόγος του μια φορά πνευματικός δεν είναι, είναι και που ο κόσμος δεν καταλαβαίνει τι ζημιά τού γίνεται και τι ζημιά επιτελεί με την εκεί «προσκυνηματική» παρουσία του. Οι δε φωτογραφίες του, είναι τόσο «πειραγμένες», λες και προβάλλουν έναν τηλεοπτικά σταρ από τούρκικα σίριαλ!
Λαμβάνουμε την Ιερωσύνη του Χριστού και μετά από μια σχετικά σύντομη περίοδο ταπεινοφροσύνης, ταπεινοσχημίας και ταπεινής συναίσθησης των πραγμάτων, πραγματώνουμε στο τέλος την αυτοθεοποίησή μας. Κοντά στη θεία Ιερωσύνη τολμούμε και υλοποιούμε εκείνο του κοσμικού άσματος: «Νά ’μουνα θεός για λίγο!». Και μετά από αυτό, τα πάντα μέσα μας αρχίζουν να αποδομούνται και να καταρρέουν. Αλλά αυτό δεν θα το δει προς προβληματισμό του κανένας κόσμος και κανένας κοσμάκης.
«Μην οχλοποιήσεις ποτέ την Ιερωσύνη που σου έδωσε ο Θεός!» θυμάμαι ότι είχε πει εντελώς συμβουλευτικά ένας Κληρικός προς έναν Πνευματικό που είχε πλήθος πνευματικών παιδιών. «Τι σημαίνει αυτό;» «Να μην παραδώσεις τη μυστική ουσία του έργου σου στην κενοδοξία και την παράνοια του κόσμου». Η Ιερωσύνη αναζωπυρώνεται με την Προσευχή, την ησυχία και καθαρότητα του νου και την προσεκτική ζωή.
«Γίνε λίγο “large”!», μας λέει συχνά ο κόσμος. Άντε και με τα πολλά γινόμαστε “large”! Και αυτό που εμφανίζεται σαν αποτέλεσμα είναι μια φιέστα απωλείας. Σε αυτό το «large» κρύβεται ο ασπασμός της αμαρτίας, η καθομοίωσή μας προς την πονηρία του κόσμου, η συστοίχιση με την εκκοσμίκευση, που τόσο θεωρητικά αντιτασσόμαστε. Θεωρητικά. Και πληθαίνουν μετά οι εμφανίσεις μας στα κοσμικά κέντρα, στα πλούσια τραπεζώματα, στις δεξιώσεις, στα ξεφαντώματα, στις φιέστες. Στην αρένα του κόσμου βλέπουμε ανθρώπους να πεινάνε και να πετιούνται καθημερινά στους δρόμους, κι εμείς καμαρωτοί με τους επιστήθιους σταυρούς στα γεμάτα τραπέζια με τα χρυσά κουτάλια, χαρωποί και λαμπεροί στις κάμερες και στις φωτογραφήσεις, εκεί στις εκδηλώσεις «για καλό σκοπό». Υπερατλαντικά ταξίδια, χορηγίες, συνέδρια, πρωτοκλησίες, κομπασμοί, εναγή φιλήματα, αγαπολογίες. Πνευματική φτώχεια με όλο της το υπομεγαλείο. Προκαλούμε τη συνείδηση των ανθρώπων, δεν το καταλαβαίνουμε εγκαίρως αυτό ώστε να φρενάρουμε κάπως τον φιλόδοξο και φιλόδοξο εαυτό μας, και μετά αποδοκιμαζόμαστε ευθέως και τελεσίδικα από τον Θεό, τον Θεό που προσβάλλαμε επανειλημμένως με την απρόσεκτη και προπετή συμπεριφορά μας.
Έλεγε χαρακτηριστικά ο Άγιος Παΐσιος: «Όταν πέσει πολύ δόξα στον άνθρωπο (και δη στον κληρικό), τότε έχουμε λόξα από ’δω, λόξα από ’κει!». Τι, δεν είναι αλήθεια; Να πω και τι άλλο είναι αλήθεια: Κάναμε τη ψυχοσωτήρια διδαχή του Χριστού, ληγμένες καραμελίτσες, έτσι για να γλυκαίνονται προσωρινά οι φρούδες και αβαθείς καρδιές. Ενθουσιάσαμε με την αγαπολογία μας τα πλήθη, προσφέραμε σε ανίδεους ανθρώπους αμέτρητα γοητευτικά «Άρλεκιν», τους ντοπαρίσαμε με έναν λόγο που ούτε πνευματικότητα υπαινίσσεται ούτε θεολογία φανερώνει. Γίναμε οι λατρεμένοι γκουρού των μαζών, σερβίροντας στον κόσμο έξυπνους θωπευτικούς λόγους μιας έωλης και βραχείας ψυχοάνωσης. Ενισχύσαμε με τη ρηχότητα των θεμάτων μας το υπερεγώ των ακροατών μας και με αστείες αναπτύξεις, που μόνο εξόφθαλμη ανθρωπαρέσκεια θύμιζαν, εκτινάξαμε ανώφελα στα ύψη ενός ψεύτικου ουρανού όλους τους θλιμμένους και απογοητευμένους. Πόσο φόβο είχαμε και έχουμε να μη μας φύγουν οι άνθρωποι, να μη μείνουμε μόνοι στον αγώνα εντός του ταμείου της καρδιάς μας, στον αγώνα που θα τους αλλοίωνε χριστοκεντρικά! Αλλοιώσαμε τον μετάρσιο χαρακτήρα του κηρύγματος, βάζοντας σαν κοσμική τροχοπέδη τις πνευματικές εκπτώσεις που προϋπήρχαν στη δική μας πάμφτωχη διάνοια. Θρηνήσαμε, βλέποντας ένα Σάββατο απόγευμα ή βράδυ, σμήνος ανθρώπων να προκρίνουν την παρουσία τους στα στάδια ή στα συνεδριακά κέντρα των ομιλιών από τη παρουσία τους στη θεία Λειτουργία. «Εδώ παπάς – εκεί Χριστός – κι εμείς στο τίποτα!».
«Γιατί αυτόν τον παπά τον βλέπουμε να χορεύει στην πίστα κι εσένα όχι;»… Ο κόσμος βλέπει, συγκρίνει, απορεί, ρωτά, αλλά και πάλι πάντα «άρτο και θεάματα» θέλει. Αν θέλουμε να είμαστε οι τέλειοι γητευτές του, τότε θα πρέπει να επιδοθούμε και να εξαντληθούμε στην αγαπολογία. Αγαπολογία κόντρα στην αγαπολογία. Όλο το κρυμμένο μίσος της υποκρισίας, της δικής μας υποκρισίας και του κόσμου, κρύβεται μέσα σε αυτή την επάρατη αγαπολογία. Είναι σαν να σου δίνουν μια υπέροχη πάστα που έχει μέσα της δυο σταγόνες δηλητήριο. Κι εμείς, έχουμε και την πάστα και το δηλητήριο μαζί, και αυτά προσφέρουμε στην τελική, γιατί αυτά μας συμφέρουν, γιατί αυτά ανεβάζουν τον πήχη της γοητείας μας.
«Ποιος είναι ο σκοπός της Ιερωσύνης;»
– «Να σώσουμε τους ανθρώπους»
– «Όχι· να “θεραπεύσουμε” τον Θεό (“θεραπεύω” εδώ σημαίνει υπηρετώ, διακονώ, αναπαύω) με όλη τη δύναμη της ψυχής μας. Και μέσα από αυτή την καρδιακή και άμωμη λατρεία επέρχεται μετά η πληροφορία, η μεταρσίωση και ο αγιασμός των ψυχών».
Αν στη θέση του Θεού μπει ο κόσμος, το κέντρο αλλάζει, στη θέση της αφθαρσίας έρχεται η φθορά, το ξεθώριασμα, η αναπόφευκτη χάση του προσώπου μας. Ο Θεός θέλει μόνο Αυτός να εισέρχεται στην καρδιά των Ιερέων Του, αρκεί αυτή η ιερατική καρδιά να μην προτιμήσει κανέναν άλλον θεό στον κόσμο. Γύρω από την Ιερωσύνη που μας δόθηκε «άχρι καιρού», εμείς φτιάξαμε και τοποθετήσαμε πολλά είδωλα: όνομα, αξίωμα, έργο, αναγνώριση, επιδοκιμασία, οπαδοποίηση, χειραγώγηση, πνευματικότητα δίχως αντίκρυσμα, χαρίσματα δίχως αλήθεια, προσόντα δίχως ταπείνωση, αρετές δίχως χάρη Θεού, φήμη δίχως ευλογία. Όλα αυτά ξέρετε τι σημαίνουν; Θεό που δεν βιώνουμε και Εκκλησία που δεν υπηρετούμε πια.
Μέσα στην Εκκλησία σημαίνεται το έργο της Σωτηρίας διά των Μυστηρίων, των Ευχών, της θείας Λατρείας, της αγωγής των θείων αρετών, της χρηστοήθειας. Δεν υπάρχει «έργο» κανενός «εαυτού». Όλοι οι «εαυτοί» κρύβονται ή μάλλον αποσοβούνται στον έσχατο βαθμό, γιατί μέσα στην εκκλησία ζούμε και πρέπει να ζούμε την Ταπείνωση του Χριστού. Αυτή η Ταπείνωση λαξεύει τα πρόσωπα και τις καρδιές. Δίχως Ταπείνωση, τίποτα δεν ευλογείται και τίποτα δεν ευοδώνεται. Την Ταπείνωση όμως δεν μας την προσφέρει ποτέ ο κόσμος, το χειροκρότημά του, η επευφημία του, η ακολουθία του, η υποστήριξή του, η χρηματοδότησή του, τα προσκυνήματά του. Τίποτα και κανένας από τον κόσμο. Παρά μόνο ο σιωπηλός και αφανής Χριστός. Το Θέμα είναι ποιος από εμάς αντέχει και ποιος θέλει και ποιος προτιμά να βρει και να ζήσει Αυτόν τον σιωπηλό και αφανή Χριστό. Το ότι απωθούμε τη χριστοειδή κρυπτότητα, την αφάνεια, τη ζωοποιό νέκρωση φανερώνει την αδυναμία του κληρικού εαυτού μας. Εδώ βρίσκεται η ασθένεια η δική μας, εδώ βρίσκεται και η αβελτηρία μας.
«Ο Δημάς με εγκατέλειψε!», λέει με βαθύ παράπονο ο Απόστολος Παύλος για τη φυγή, την εγκατάλειψη και την προδοσία του μαθητή του και συνεχίζει: «Γιατί αγάπησε την παρούσα ζωή» (Β΄ Τιμ. 4, 10).
Πόσο πρέπει να παρακαλάμε τον Χριστό, ώστε με τη δύναμη της αγάπης Του να μην αγαπήσουμε «τον νυν αιώνα», τον απατεώνα! Πόσο πρέπει να αυξηθούμε στην αγάπη Του, μόνο και μόνο για να μην Τον εγκαταλείψουμε, να μην Τον αφήσουμε, για να μη μας κοιτάξει με παράπονο ποτέ. Πολλές οι εγκαταλείψεις των μαθητών σήμερα. Μας λείπει το σθένος του βάθους και η υπομονή της θεωρίας του Προσώπου Του. Κάθε μέρα και κάθε στιγμή καλούμαστε να δώσουμε αιματηρές εξετάσεις. Μία είναι η Ιερωσύνη, μία και αιώνια. Και αξίζει τελικά να είμαστε εκτός από ετοιμοπόλεμοι και …«ετοιμόπτωτοι»: «Σήμερα πέφτει ο αδελφός, αύριο πέφτω εγώ και, μάλιστα, πολύ χειρότερα και πολύ βαρύτερα από αυτόν!». Οι επικρίσεις και οι κατακρίσεις εν προκειμένω είναι γι’ αυτούς που χαίρονται μικρόψυχα με την κάθε εμφανή πτώση του αδελφού και όχι με την αφανή του μετάνοια.
Και μια επισήμανση: Σε αντίθεση με τον γνωστό και κάπως σπασμωδικά γραφικό π. Ιάσονα, είναι σημαντικό και παρήγορο που εκεί στον λόγο της παραίτησής του δεν διακρίνουμε επιθετικότητα και μένος. Αυτό αν μη τι άλλο φανερώνει ήθος· ουμανιστικό μεν ήθος, αλλά έστω ήθος. Σφάλει στον λόγο του, όταν λέει αυτοενθαρρυντικά: «Φεύγω από κληρικός, προχωρώ παρακάτω». Όταν «φεύγεις από κληρικός», ποτέ, μα ποτέ, ΔΕΝ «προχωράς παρακάτω». Γιατί; Γιατί το πλάτος, το ύψος, το βάθος και το κράτος της Πνευματικότητας, έχουν δωρηθεί μόνο μέσα στη θεία Ιερωσύνη που του εμπιστεύτηκε κάποτε η Εκκλησία. Επομένως, ΔΕΝ υπάρχει γι’ αυτόν άλλο προχώρημα. Δεν γίνεται να αφήνεις το ύψος της Χάριτος για την κοσμική εξέλιξη και αυτό να το εκλαμβάνεις ότι «προχωρώ παρακάτω». Το αξιοθρήνητο αστείο είναι και με τους ανθρώπους που σχολιάζουν την απόφασή του, οι οποίοι σαφέστατα δεν κατανοούν την πτώση του, αλλά μάλλον τον ενθαρρύνουν και τον παρηγορούν κολάσιμα. Χαϊδέματα στον Χάιδο! Κάποιος όμως ας του μηνύσει ότι η Ιερωσύνη είναι ανεξάλειπτη από την καρδιά και τη ζωή του (το ξέρει καλά και ο ίδιος, βέβαια) και ότι αυτή η Ιερωσύνη δεν παίρνει χαμπάρι από θυμώδεις παραιτήσεις αδάμαστων και ακράτητων αγανακτήσεων. Οφείλει να επανέλθει σε αυτήν, γιατί την Παρακαταθήκη της Χάριτος, από την ώρα της χειροτονίας του δεν την έλαβε στη ζωή του παρενθετικά και περιστασιακά. Φρονούμε ότι κάτι ή κάποιος αλαζόνας ή σκληροτράχηλος μέσα από τη διοίκηση θα πρέπει «ανθρωπίνως» να τον αδίκησε και να τον πίκρανε εξαιρετικά πολύ· οπωσδήποτε, φέρει και αυτός στο ακέραιο την εφάμαρτη ευθύνη της παραίτησής του. Πάντως, η εστία του Πατέρα είναι πάντα ανοικτή για τους επιστρέφοντες μετανοούντες. Για χάρη αυτής της βαρυσήμαντης προοπτικής, έχει και θα έχει την ταπεινή προσευχή μας μαζί του.
Με αγάπη Χριστού·π.Δαμιανός Σαράντης
proskynitis
ΑΓΑΠΗΣΑΣ ΤΟΝ ΝΥΝ ΑΙΩΝΑ»!
(πρβλ. Β΄ Τιμ. 4, 10)
«Μήπως θέλετε να φύγετε κι εσείς από Μένα;» (Ιωάν. 6, 67), είχε ρωτήσει κάποτε ο Χριστός τους μαθητές Του σεβόμενος την αδυναμία και το άστατο της ανθρώπινης φύσης τους. Δεν μπορούσε κανείς από τον Ιουδαϊκό λαό να δεχτεί ότι Αυτός είναι «ο Άρτος ο εκ του ουρανού καταβάς» και θεωρούσαν ότι ήταν «σκληρός ο λόγος» αυτός.
«Πού αλλού να πάμε, Κύριε; Εσύ έχεις ρήματα αιωνίου ζωής!» (Ιωάν. 6, 68) του απάντησαν αυτοί. Κι όμως! Τα πράγματα δεν σφράγισαν καθόλου τα λόγια τους, αλλά μάλλον απέδειξαν την αστάθεια και τον κλονισμό τους. Και Τον άφησαν και Τον πρόδωσαν και Τον αρνήθηκαν.
Το ίδιο άραγε δεν συμβαίνει με όλους μας λίγο-πολύ σήμερα; Και ιδίως μ’ εμάς τους Κληρικούς που φέρουμε τη δική Του Ιερωσύνη, την Ιερωσύνη του Χριστού; Σήμερα λέμε και αύριο ξελέμε. Οι διακυμάνσεις και οι παλινωδίες της φύσης μας εναντιώνονται στη θεία Χάρη. Σήμερα πράττουμε τάχα ένα καλό, το οποίο το παίρνει χαμπάρι ο ντουνιάς και το βλέπει όλος ο κόσμος, μας επευφημεί σχεδόν υπερμεσσιανικά γι’ αυτό και, αύριο, αυτό το υπερθεματισμένο καλό το παραχώνουμε με την άρνηση που πηγάζει εξολοκλήρου από τον παλαιό εαυτό μας.
Η Εκκλησία μάς εμπιστεύεται την Ιερωσύνη της πανάγιας Κεφαλής της, που είναι ο Χριστός, ισόβια, δηλαδή παντοτινά. Αυτό το «παντοτινά» έρχεται τις περισσότερες φορές να θραύσει τη διβουλία και τη διψυχία μας, τη μετριότητα, την ασοφία, την υποκρισία, την επιφανειακότητα, την αβάθειά μας, τη δηθενίλα μας, την ωραία και ατσαλάκωτη εικόνα μας, αυτό που φαίνεται σαν «πνευματικό» στους πολλούς, αλλά για τον Χριστό είναι ψεκτή θυσία, αδιαφορία, έλλειψη αγάπης και ζήλου, πνευματικό κενό, θλιβερή πτώση αθέατη και αμάρτυρη.
Αιώνια η Ιερωσύνη του Χριστού· ατελείς, φθαρτοί, παροδικοί και επιπόλαιοι οι άνθρωποι που φέρουν αυτή την Ιερωσύνη. Αυτό και μόνο, αυτό από μόνο του, συνιστά άθλο, μαρτύριο και μαρτυρία, ομολογία, πόνο, εξουθένωση, σύνθλιψη, άσκηση, υπομονή, καρτερία, προσευχή, ταπείνωση. Τα έχουμε όλα αυτά; Ή, αν
δεν τα έχουμε όλα αυτά, κάνουμε έναν προσωπικό αγώνα να τα έχουμε, και αν όχι όλα, τουλάχιστον κάτι από αυτά εκ μέρους; Και γιατί να κάνουμε αυτόν τον αγώνα; Γιατί να αποκτήσουμε όλα τα παραπάνω ή κάποια από τα παραπάνω, που εύκολα δεν είναι, παρά μόνο δυσχερή, δυσκατόρθωτα και πολυώδυνα; Για να προλάβουμε να θωρακιστούμε. Τι να προλάβουμε και από τι να θωρακιστούμε; Από τον ίδιο τον παλαιό εαυτό μας, τη φύση του και τη λογική του. Όταν έρθει ο καιρός ενός ψυχοσωματικού, εξωτερικού ή εσωτερικού πειρασμού, ο μόνος που δεν θα είναι σύμμαχος και συνδρομητής μας, αυτός θα είναι ο παλαιός εαυτός μας και η ίδια η λογική μας.
«Πάμε να φύγουμε! Δε βλέπεις, ο κόσμος σιγά-σιγά μας “τρώει”!», μου είχε πει σοβαρά και διαπιστωτικά πριν από πάρα-πάρα πολλά χρόνια ο πνευματικός μου. Πόση αξία έχει για την ιερατική καρδιά ένας τέτοιος λόγος!
Ένας άλλος αγιορείτης Πνευματικός και Γέροντας μεγάλης συνοδείας, μου είχε αναφέρει τα πόσα εσωτερικά και εξωτερικά προβλήματα δημιουργούνται, όταν δεν προσέχουμε τους εαυτούς μας από την επέλαση του κόσμου στη ζωή μας. «Μας στύβουν σαν το λεμόνι οι άνθρωποι και μετά φεύγουν», είπε χαρακτηριστικά. Ελάχιστοι από το λιβάδι του κόσμου ζητούν και διψούν πραγματικά τη Σωτηρία. Ελάχιστοι πάλι από τους κληρικούς δεν ταυτίζονται επ’ ουδενί με το μυστήριο της Σωτηρίας, για να μην κάνουν κακό στον εαυτό τους και απωλέσουν τη ψυχή τους. «Δεν έχεις καταλάβει ότι δεν θέλουν όλοι οι άνθρωποι να σωθούν;», μου είχε πει αφυπνιστικά ένας όλβιος και πολύσοφος Γέροντας. Γνώρισα πνευματικούς που, πίσω από το μυστήριο της Εξομολογήσεως, τις εμφανίσεις τους και την περιοδεία των ομιλιών τους, έκρυβαν τον φοβερά νάρκισσο εαυτό τους και, μετά, δεν μπορούσε να τους μαζέψει η διοικούσα τοπική και συνοδική εκκλησία. Πόσα πολλά προβλήματα και θέματα ανακύπτουν όταν δεν προσέχουμε, όταν δεν προσέχουμε για να έχουμε. Τι να έχουμε; Χάρη και δύναμη Χριστού. «Η Εκκλησία είναι αγία, αμαρτωλά και αδύναμα όμως τα τέκνα της!», έλεγε χαρακτηριστικά ο άγιος Ιωάννης της Κρονστάνδης. Σε αυτή τη νευραλγική αντινομία κρύβεται ο πόλεμος, οι ήττες και οι νίκες μας.
Το άσχημο ξέρετε πότε και ποιο είναι; Όταν επιτρέπουμε τους ανθρώπους να μας ειδωλοποιήσουν μέσα στην αγαθότητα, την απειρία, την άγνοια, το ζήλο, την προσωπολατρία, την αδιακρισία τους. Από εδώ ξεκινάει ένας πολύ ιδιαίτερος θάνατος που, αργά ή γρήγορα, πρόκειται να σαρώσει τους υπαιτίους και πρωταγωνιστές του. Άκουγα κάποτε με φρίκη και αποτροπιασμό τις κολακείες, τις εκθειάσεις και τους οχληρά υπερβολικούς λόγους ενός λαϊκού προς έναν ιερέα. Γυρίζει ανάμεσα στα άλλα και του λέει με τον πιο γλοιώδη τρόπο: «Είσαι θεός! Είσαι θεός!». Και ο ιερέας δεχόταν παθητικά και αυτάρεσκα αυτόν τον άθλιο χαρακτηρισμό, χωρίς να του επιτρέπουν οι χαλαρές πνευματικές του αντιστάσεις να αντιληφθεί ότι εκείνη την ώρα κατάπινε σιωπηλά το δηλητήριο που του πρόσφερε ο πειρασμός. Αυτή τη στιγμή υπάρχει σελίδα ενός ιερωμένου, όπου κάθε του λόγος στέφεται με χιλιάδες likes. Και το θέμα φυσικά δεν είναι ούτε τα likes ούτε και η σελίδα του. Είναι που ο λόγος του μια φορά πνευματικός δεν είναι, είναι και που ο κόσμος δεν καταλαβαίνει τι ζημιά τού γίνεται και τι ζημιά επιτελεί με την εκεί «προσκυνηματική» παρουσία του. Οι δε φωτογραφίες του, είναι τόσο «πειραγμένες», λες και προβάλλουν έναν τηλεοπτικά σταρ από τούρκικα σίριαλ!
Λαμβάνουμε την Ιερωσύνη του Χριστού και μετά από μια σχετικά σύντομη περίοδο ταπεινοφροσύνης, ταπεινοσχημίας και ταπεινής συναίσθησης των πραγμάτων, πραγματώνουμε στο τέλος την αυτοθεοποίησή μας. Κοντά στη θεία Ιερωσύνη τολμούμε και υλοποιούμε εκείνο του κοσμικού άσματος: «Νά ’μουνα θεός για λίγο!». Και μετά από αυτό, τα πάντα μέσα μας αρχίζουν να αποδομούνται και να καταρρέουν. Αλλά αυτό δεν θα το δει προς προβληματισμό του κανένας κόσμος και κανένας κοσμάκης.
«Μην οχλοποιήσεις ποτέ την Ιερωσύνη που σου έδωσε ο Θεός!» θυμάμαι ότι είχε πει εντελώς συμβουλευτικά ένας Κληρικός προς έναν Πνευματικό που είχε πλήθος πνευματικών παιδιών. «Τι σημαίνει αυτό;» «Να μην παραδώσεις τη μυστική ουσία του έργου σου στην κενοδοξία και την παράνοια του κόσμου». Η Ιερωσύνη αναζωπυρώνεται με την Προσευχή, την ησυχία και καθαρότητα του νου και την προσεκτική ζωή.
«Γίνε λίγο “large”!», μας λέει συχνά ο κόσμος. Άντε και με τα πολλά γινόμαστε “large”! Και αυτό που εμφανίζεται σαν αποτέλεσμα είναι μια φιέστα απωλείας. Σε αυτό το «large» κρύβεται ο ασπασμός της αμαρτίας, η καθομοίωσή μας προς την πονηρία του κόσμου, η συστοίχιση με την εκκοσμίκευση, που τόσο θεωρητικά αντιτασσόμαστε. Θεωρητικά. Και πληθαίνουν μετά οι εμφανίσεις μας στα κοσμικά κέντρα, στα πλούσια τραπεζώματα, στις δεξιώσεις, στα ξεφαντώματα, στις φιέστες. Στην αρένα του κόσμου βλέπουμε ανθρώπους να πεινάνε και να πετιούνται καθημερινά στους δρόμους, κι εμείς καμαρωτοί με τους επιστήθιους σταυρούς στα γεμάτα τραπέζια με τα χρυσά κουτάλια, χαρωποί και λαμπεροί στις κάμερες και στις φωτογραφήσεις, εκεί στις εκδηλώσεις «για καλό σκοπό». Υπερατλαντικά ταξίδια, χορηγίες, συνέδρια, πρωτοκλησίες, κομπασμοί, εναγή φιλήματα, αγαπολογίες. Πνευματική φτώχεια με όλο της το υπομεγαλείο. Προκαλούμε τη συνείδηση των ανθρώπων, δεν το καταλαβαίνουμε εγκαίρως αυτό ώστε να φρενάρουμε κάπως τον φιλόδοξο και φιλόδοξο εαυτό μας, και μετά αποδοκιμαζόμαστε ευθέως και τελεσίδικα από τον Θεό, τον Θεό που προσβάλλαμε επανειλημμένως με την απρόσεκτη και προπετή συμπεριφορά μας.
Έλεγε χαρακτηριστικά ο Άγιος Παΐσιος: «Όταν πέσει πολύ δόξα στον άνθρωπο (και δη στον κληρικό), τότε έχουμε λόξα από ’δω, λόξα από ’κει!». Τι, δεν είναι αλήθεια; Να πω και τι άλλο είναι αλήθεια: Κάναμε τη ψυχοσωτήρια διδαχή του Χριστού, ληγμένες καραμελίτσες, έτσι για να γλυκαίνονται προσωρινά οι φρούδες και αβαθείς καρδιές. Ενθουσιάσαμε με την αγαπολογία μας τα πλήθη, προσφέραμε σε ανίδεους ανθρώπους αμέτρητα γοητευτικά «Άρλεκιν», τους ντοπαρίσαμε με έναν λόγο που ούτε πνευματικότητα υπαινίσσεται ούτε θεολογία φανερώνει. Γίναμε οι λατρεμένοι γκουρού των μαζών, σερβίροντας στον κόσμο έξυπνους θωπευτικούς λόγους μιας έωλης και βραχείας ψυχοάνωσης. Ενισχύσαμε με τη ρηχότητα των θεμάτων μας το υπερεγώ των ακροατών μας και με αστείες αναπτύξεις, που μόνο εξόφθαλμη ανθρωπαρέσκεια θύμιζαν, εκτινάξαμε ανώφελα στα ύψη ενός ψεύτικου ουρανού όλους τους θλιμμένους και απογοητευμένους. Πόσο φόβο είχαμε και έχουμε να μη μας φύγουν οι άνθρωποι, να μη μείνουμε μόνοι στον αγώνα εντός του ταμείου της καρδιάς μας, στον αγώνα που θα τους αλλοίωνε χριστοκεντρικά! Αλλοιώσαμε τον μετάρσιο χαρακτήρα του κηρύγματος, βάζοντας σαν κοσμική τροχοπέδη τις πνευματικές εκπτώσεις που προϋπήρχαν στη δική μας πάμφτωχη διάνοια. Θρηνήσαμε, βλέποντας ένα Σάββατο απόγευμα ή βράδυ, σμήνος ανθρώπων να προκρίνουν την παρουσία τους στα στάδια ή στα συνεδριακά κέντρα των ομιλιών από τη παρουσία τους στη θεία Λειτουργία. «Εδώ παπάς – εκεί Χριστός – κι εμείς στο τίποτα!».
«Γιατί αυτόν τον παπά τον βλέπουμε να χορεύει στην πίστα κι εσένα όχι;»… Ο κόσμος βλέπει, συγκρίνει, απορεί, ρωτά, αλλά και πάλι πάντα «άρτο και θεάματα» θέλει. Αν θέλουμε να είμαστε οι τέλειοι γητευτές του, τότε θα πρέπει να επιδοθούμε και να εξαντληθούμε στην αγαπολογία. Αγαπολογία κόντρα στην αγαπολογία. Όλο το κρυμμένο μίσος της υποκρισίας, της δικής μας υποκρισίας και του κόσμου, κρύβεται μέσα σε αυτή την επάρατη αγαπολογία. Είναι σαν να σου δίνουν μια υπέροχη πάστα που έχει μέσα της δυο σταγόνες δηλητήριο. Κι εμείς, έχουμε και την πάστα και το δηλητήριο μαζί, και αυτά προσφέρουμε στην τελική, γιατί αυτά μας συμφέρουν, γιατί αυτά ανεβάζουν τον πήχη της γοητείας μας.
«Ποιος είναι ο σκοπός της Ιερωσύνης;»
– «Να σώσουμε τους ανθρώπους»
– «Όχι· να “θεραπεύσουμε” τον Θεό (“θεραπεύω” εδώ σημαίνει υπηρετώ, διακονώ, αναπαύω) με όλη τη δύναμη της ψυχής μας. Και μέσα από αυτή την καρδιακή και άμωμη λατρεία επέρχεται μετά η πληροφορία, η μεταρσίωση και ο αγιασμός των ψυχών».
Αν στη θέση του Θεού μπει ο κόσμος, το κέντρο αλλάζει, στη θέση της αφθαρσίας έρχεται η φθορά, το ξεθώριασμα, η αναπόφευκτη χάση του προσώπου μας. Ο Θεός θέλει μόνο Αυτός να εισέρχεται στην καρδιά των Ιερέων Του, αρκεί αυτή η ιερατική καρδιά να μην προτιμήσει κανέναν άλλον θεό στον κόσμο. Γύρω από την Ιερωσύνη που μας δόθηκε «άχρι καιρού», εμείς φτιάξαμε και τοποθετήσαμε πολλά είδωλα: όνομα, αξίωμα, έργο, αναγνώριση, επιδοκιμασία, οπαδοποίηση, χειραγώγηση, πνευματικότητα δίχως αντίκρυσμα, χαρίσματα δίχως αλήθεια, προσόντα δίχως ταπείνωση, αρετές δίχως χάρη Θεού, φήμη δίχως ευλογία. Όλα αυτά ξέρετε τι σημαίνουν; Θεό που δεν βιώνουμε και Εκκλησία που δεν υπηρετούμε πια.
Μέσα στην Εκκλησία σημαίνεται το έργο της Σωτηρίας διά των Μυστηρίων, των Ευχών, της θείας Λατρείας, της αγωγής των θείων αρετών, της χρηστοήθειας. Δεν υπάρχει «έργο» κανενός «εαυτού». Όλοι οι «εαυτοί» κρύβονται ή μάλλον αποσοβούνται στον έσχατο βαθμό, γιατί μέσα στην εκκλησία ζούμε και πρέπει να ζούμε την Ταπείνωση του Χριστού. Αυτή η Ταπείνωση λαξεύει τα πρόσωπα και τις καρδιές. Δίχως Ταπείνωση, τίποτα δεν ευλογείται και τίποτα δεν ευοδώνεται. Την Ταπείνωση όμως δεν μας την προσφέρει ποτέ ο κόσμος, το χειροκρότημά του, η επευφημία του, η ακολουθία του, η υποστήριξή του, η χρηματοδότησή του, τα προσκυνήματά του. Τίποτα και κανένας από τον κόσμο. Παρά μόνο ο σιωπηλός και αφανής Χριστός. Το Θέμα είναι ποιος από εμάς αντέχει και ποιος θέλει και ποιος προτιμά να βρει και να ζήσει Αυτόν τον σιωπηλό και αφανή Χριστό. Το ότι απωθούμε τη χριστοειδή κρυπτότητα, την αφάνεια, τη ζωοποιό νέκρωση φανερώνει την αδυναμία του κληρικού εαυτού μας. Εδώ βρίσκεται η ασθένεια η δική μας, εδώ βρίσκεται και η αβελτηρία μας.
«Ο Δημάς με εγκατέλειψε!», λέει με βαθύ παράπονο ο Απόστολος Παύλος για τη φυγή, την εγκατάλειψη και την προδοσία του μαθητή του και συνεχίζει: «Γιατί αγάπησε την παρούσα ζωή» (Β΄ Τιμ. 4, 10).
Πόσο πρέπει να παρακαλάμε τον Χριστό, ώστε με τη δύναμη της αγάπης Του να μην αγαπήσουμε «τον νυν αιώνα», τον απατεώνα! Πόσο πρέπει να αυξηθούμε στην αγάπη Του, μόνο και μόνο για να μην Τον εγκαταλείψουμε, να μην Τον αφήσουμε, για να μη μας κοιτάξει με παράπονο ποτέ. Πολλές οι εγκαταλείψεις των μαθητών σήμερα. Μας λείπει το σθένος του βάθους και η υπομονή της θεωρίας του Προσώπου Του. Κάθε μέρα και κάθε στιγμή καλούμαστε να δώσουμε αιματηρές εξετάσεις. Μία είναι η Ιερωσύνη, μία και αιώνια. Και αξίζει τελικά να είμαστε εκτός από ετοιμοπόλεμοι και …«ετοιμόπτωτοι»: «Σήμερα πέφτει ο αδελφός, αύριο πέφτω εγώ και, μάλιστα, πολύ χειρότερα και πολύ βαρύτερα από αυτόν!». Οι επικρίσεις και οι κατακρίσεις εν προκειμένω είναι γι’ αυτούς που χαίρονται μικρόψυχα με την κάθε εμφανή πτώση του αδελφού και όχι με την αφανή του μετάνοια.
Και μια επισήμανση: Σε αντίθεση με τον γνωστό και κάπως σπασμωδικά γραφικό π. Ιάσονα, είναι σημαντικό και παρήγορο που εκεί στον λόγο της παραίτησής του δεν διακρίνουμε επιθετικότητα και μένος. Αυτό αν μη τι άλλο φανερώνει ήθος· ουμανιστικό μεν ήθος, αλλά έστω ήθος. Σφάλει στον λόγο του, όταν λέει αυτοενθαρρυντικά: «Φεύγω από κληρικός, προχωρώ παρακάτω». Όταν «φεύγεις από κληρικός», ποτέ, μα ποτέ, ΔΕΝ «προχωράς παρακάτω». Γιατί; Γιατί το πλάτος, το ύψος, το βάθος και το κράτος της Πνευματικότητας, έχουν δωρηθεί μόνο μέσα στη θεία Ιερωσύνη που του εμπιστεύτηκε κάποτε η Εκκλησία. Επομένως, ΔΕΝ υπάρχει γι’ αυτόν άλλο προχώρημα. Δεν γίνεται να αφήνεις το ύψος της Χάριτος για την κοσμική εξέλιξη και αυτό να το εκλαμβάνεις ότι «προχωρώ παρακάτω». Το αξιοθρήνητο αστείο είναι και με τους ανθρώπους που σχολιάζουν την απόφασή του, οι οποίοι σαφέστατα δεν κατανοούν την πτώση του, αλλά μάλλον τον ενθαρρύνουν και τον παρηγορούν κολάσιμα. Χαϊδέματα στον Χάιδο! Κάποιος όμως ας του μηνύσει ότι η Ιερωσύνη είναι ανεξάλειπτη από την καρδιά και τη ζωή του (το ξέρει καλά και ο ίδιος, βέβαια) και ότι αυτή η Ιερωσύνη δεν παίρνει χαμπάρι από θυμώδεις παραιτήσεις αδάμαστων και ακράτητων αγανακτήσεων. Οφείλει να επανέλθει σε αυτήν, γιατί την Παρακαταθήκη της Χάριτος, από την ώρα της χειροτονίας του δεν την έλαβε στη ζωή του παρενθετικά και περιστασιακά. Φρονούμε ότι κάτι ή κάποιος αλαζόνας ή σκληροτράχηλος μέσα από τη διοίκηση θα πρέπει «ανθρωπίνως» να τον αδίκησε και να τον πίκρανε εξαιρετικά πολύ· οπωσδήποτε, φέρει και αυτός στο ακέραιο την εφάμαρτη ευθύνη της παραίτησής του. Πάντως, η εστία του Πατέρα είναι πάντα ανοικτή για τους επιστρέφοντες μετανοούντες. Για χάρη αυτής της βαρυσήμαντης προοπτικής, έχει και θα έχει την ταπεινή προσευχή μας μαζί του.
Με αγάπη Χριστού·π.Δαμιανός Σαράντης
proskynitis
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Το ταμείο στο Prime time... (24/8/2020)
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
