2020-10-19 20:11:53
Πόσο συχνά δίνει σεισμό το ρήγμα της Πάρνηθας; Τι μέγεθος μπορεί να δώσει; Πόσο μεγάλο είναι; Τα παραπάνω ήταν μερικές από τις δεκάδες ερωτήσεις που κλήθηκε να απαντήσει ο δρ Γεράσιμος Παπαδόπουλος επικεφαλής της επιστημονικής ομάδας «Natural Hazards Society» μέλος της Επιτροπής Σεισμικού Κινδύνου και επιστημονικός συνεργάτης της Unesco, κατά τη χθεσινή ξενάγηση στο ρήγμα της Πάρνηθας ή ρήγμα της Φυλής όπως είναι πιο σωστά να λέγεται, το οποιό το 1999 είχε δώσει τον φονικό σεισμό των 5,9 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ με αποτέλεσμα το θάνατο 143 συνανθρώπων μας και τεράστιες καταστροφές.
Ήταν η δεύτερη ξενάγηση που πραγματοποίησε το καθηγητής κ. Παπαδόπουλος σε φοιτητές, απλούς πολίτες, αλλά και διασωστικές ομάδες προκείμενου να ενημερωθούν για το συγκεκριμένο ενεργό ρήγμα. Λόγω της πανδημίας του κορωνοϊού οι συμμετοχές ήταν πολύ λιγότερες από εκείνη της πρώτης φοράς πριν από ένα χρόνο, ενώ τηρήθηκαν όλα τα μέτρα προστασίας.
“Η τελευταία φορά που έδωσε ισχυρό σεισμό το συγκεκριμένο ρήγμα ήταν πριν από ένα χρόνο με επίκεντρο τη Μαγούλα. Θα μπορούσαμε επιστημονικά να πούμε ότι ήταν ένας καθυστερημένος κατά είκοσι χρόνια μετασεισμός του 1999” είπε ο κ. Παπαδόπουλος και αποκάλυψε ότι ο σεισμός του 1999, σύμφωνα με την επιστημονική έρευνα που πραγματοποίησε ο ίδιος σε συνεργασία με τους καθηγητές Αθανάσιο Γκανά και Σπύρο Παυλίδη από το 1999 και ύστερα – για την έρευνα αυτή του ρήγματος της Πάρνηθας έχουν βραβευτεί – ήταν ένας σεισμός ο οποίος θα γινόταν δυο χρόνια αργότερα, δηλαδή το 2001, αλλά επιταχύνθηκε εξαιτίας του σεισμού της Τουρκίας που είχε γίνει τον Αύγουστο του 1999.
Ενώ επισήμανε πως το ρήγμα παραμένει ενεργό αλλά κανείς με βεβαιότητα δεν μπορεί να πει πότε θα ξαναδώσει ισχυρό σεισμό και αυτό γιατί το συγκεκριμένο ρήγμα ήταν σχεδόν άγνωστο μέχρι το 1999 . “Ο σεισμός αυτός υπήρξε σταθμός για την πρωτεύουσα. Όχι μόνο για τη μεγάλη έκταση της καταστροφής, αλλά και για το ότι προήλθε από μια σεισμική εστία που οι σεισμολόγοι τη γνώριζαν πολύ λίγο. Η επιστημονική έρευνα στα επόμενα 2-3 χρόνια απέδειξε ότι ένα ενεργό γεωλογικό ρήγμα στις νοτιοδυτικές παρυφές της Πάρνηθας ήταν υπεύθυνο για το σεισμό. Η ερευνητική μας ομάδα το ονόμασε ρήγμα της Φυλής γιατί το ρήγμα είναι ορατό στην επιφάνεια της γης στις πλαγιές της Πάρνηθας ακριβώς πάνω από τη Φυλή (Χασιά). Για πρώτη φορά το ρήγμα της Φυλής, ή της Πάρνηθας όπως το μάθαμε, μελετήθηκε λεπτομερώς μετά το σεισμό και οι μελέτες της ερευνητικής μας ομάδας για το ρήγμα και το σεισμό απέσπασαν το 2002 το Ειδικό Βραβείο που τότε θέσπισε η Ακαδημία Αθηνών για την καλύτερη μελέτη του σεισμού του 1999» λέει ο κ. Παπαδόπουλος.
Και προσθέτε: “Εκεί μπροστά στο ρήγμα εξηγήσαμε ότι στο εσωτερικό της γης ασκούνται τεράστιες δυνάμεις οι οποίες όταν υπερβούν την αντοχή των πετρωμάτων τα σπάνε απότομα και τότε δημιουργούνται τα ρήγματα και οι σεισμοί. Όσο μεγαλύτερο το σπάσιμο τόσο μεγαλύτερο το μέγεθος του σεισμού. Το ρήγμα της Πάρνηθας ή ρήγμα της Φυλής μοιάζει με ένα βραχώδες τείχος που εκτείνεται σε μήκος 10 – 12 χιλιομέτρων από τα βορειοδυτικά της Φυλής μέχρι τις Αχαρνές. Είναι το ορατό διά γυμνού οφθαλμού κομμάτι, όπως έχει διαμορφωθεί από τους σεισμούς εδώ και εκατομμύρια χρόνια, σύμφωνα με τις εξηγήσεις του σεισμολόγου. Οι δύο «επιφάνειες», δηλαδή το τείχος και το έδαφος, σπρώχνει η μία την άλλη, με αποτέλεσμα το έδαφος σε κάθε σεισμό να «βυθίζεται» και το τείχος να ανεβαίνει προς τα πάνω. Το τείχος αυτό έχει ύψος σήμερα περίπου 15 μέτρα και το βάθος του μέσα στη γη υπολογίζεται στα 15 χιλιόμετρα. Με το σεισμό της Πάρνηθας, το έδαφος όλης της περιοχής από τη Φυλή μέχρι τον Σαρωνικό, «βυθίστηκε» 6 – 8 εκατοστά. Οι διαστάσεις του ρήγματος μας δείχνουν ότι το μέγιστο μέγεθος σεισμού που μπορούμε να αναμένουμε από το ρήγμα αυτό είναι περίπου 6,0. Δηλαδή το 1999 το ρήγμα έφθασε σχεδόν στα όριά του. Φαίνεται ότι κυρίως με το σεισμό του 1999 και δευτερευόντος του 2019 το δυναμικό του ρήγματος έχει εκτονωθεί και δε μπορεί να ξαναδώσει σεισμό μεγέθους περίπου 6,0 τις επόμενες δεκαετίες. Αλλά στο απώτερο μέλλον και πάλι θα δώσει ισχυρό σεισμό. Αυτές οι εκτιμήσεις αναφέρονται στο τι είναι το πιο πιθανό να συμβεί, αλλά δεν παρέχουν βεβαιότητα γιατί, απλούστατα, τα σεισμικά φαινόμενα είναι εξαιρετικά πολύπλοκα”.
Εκτός από την ξενάγηση στο ρήγμα της Πάρνηθας ο καθηγητής Παπαδόπουλος ξενάγησε τους συμμετέχοντες και στο Κάστρο της Φυλής, όπου για πρώτη φορά έδειξε τα “σημάδια” που άφησε ο σεισμός του 1999, ενώ επισήμανε ότι πριν από το 1999 το συγκεκριμένο ρήγμα να είχε δώσει ακόμη δυο ισχυρούς σεισμούς, με το στοιχείο αυτό να βασίζεται σε γεωλογικές και αρχαιολογικές ενδείξεις.
anatakti
Ήταν η δεύτερη ξενάγηση που πραγματοποίησε το καθηγητής κ. Παπαδόπουλος σε φοιτητές, απλούς πολίτες, αλλά και διασωστικές ομάδες προκείμενου να ενημερωθούν για το συγκεκριμένο ενεργό ρήγμα. Λόγω της πανδημίας του κορωνοϊού οι συμμετοχές ήταν πολύ λιγότερες από εκείνη της πρώτης φοράς πριν από ένα χρόνο, ενώ τηρήθηκαν όλα τα μέτρα προστασίας.
“Η τελευταία φορά που έδωσε ισχυρό σεισμό το συγκεκριμένο ρήγμα ήταν πριν από ένα χρόνο με επίκεντρο τη Μαγούλα. Θα μπορούσαμε επιστημονικά να πούμε ότι ήταν ένας καθυστερημένος κατά είκοσι χρόνια μετασεισμός του 1999” είπε ο κ. Παπαδόπουλος και αποκάλυψε ότι ο σεισμός του 1999, σύμφωνα με την επιστημονική έρευνα που πραγματοποίησε ο ίδιος σε συνεργασία με τους καθηγητές Αθανάσιο Γκανά και Σπύρο Παυλίδη από το 1999 και ύστερα – για την έρευνα αυτή του ρήγματος της Πάρνηθας έχουν βραβευτεί – ήταν ένας σεισμός ο οποίος θα γινόταν δυο χρόνια αργότερα, δηλαδή το 2001, αλλά επιταχύνθηκε εξαιτίας του σεισμού της Τουρκίας που είχε γίνει τον Αύγουστο του 1999.
Ενώ επισήμανε πως το ρήγμα παραμένει ενεργό αλλά κανείς με βεβαιότητα δεν μπορεί να πει πότε θα ξαναδώσει ισχυρό σεισμό και αυτό γιατί το συγκεκριμένο ρήγμα ήταν σχεδόν άγνωστο μέχρι το 1999 . “Ο σεισμός αυτός υπήρξε σταθμός για την πρωτεύουσα. Όχι μόνο για τη μεγάλη έκταση της καταστροφής, αλλά και για το ότι προήλθε από μια σεισμική εστία που οι σεισμολόγοι τη γνώριζαν πολύ λίγο. Η επιστημονική έρευνα στα επόμενα 2-3 χρόνια απέδειξε ότι ένα ενεργό γεωλογικό ρήγμα στις νοτιοδυτικές παρυφές της Πάρνηθας ήταν υπεύθυνο για το σεισμό. Η ερευνητική μας ομάδα το ονόμασε ρήγμα της Φυλής γιατί το ρήγμα είναι ορατό στην επιφάνεια της γης στις πλαγιές της Πάρνηθας ακριβώς πάνω από τη Φυλή (Χασιά). Για πρώτη φορά το ρήγμα της Φυλής, ή της Πάρνηθας όπως το μάθαμε, μελετήθηκε λεπτομερώς μετά το σεισμό και οι μελέτες της ερευνητικής μας ομάδας για το ρήγμα και το σεισμό απέσπασαν το 2002 το Ειδικό Βραβείο που τότε θέσπισε η Ακαδημία Αθηνών για την καλύτερη μελέτη του σεισμού του 1999» λέει ο κ. Παπαδόπουλος.
Και προσθέτε: “Εκεί μπροστά στο ρήγμα εξηγήσαμε ότι στο εσωτερικό της γης ασκούνται τεράστιες δυνάμεις οι οποίες όταν υπερβούν την αντοχή των πετρωμάτων τα σπάνε απότομα και τότε δημιουργούνται τα ρήγματα και οι σεισμοί. Όσο μεγαλύτερο το σπάσιμο τόσο μεγαλύτερο το μέγεθος του σεισμού. Το ρήγμα της Πάρνηθας ή ρήγμα της Φυλής μοιάζει με ένα βραχώδες τείχος που εκτείνεται σε μήκος 10 – 12 χιλιομέτρων από τα βορειοδυτικά της Φυλής μέχρι τις Αχαρνές. Είναι το ορατό διά γυμνού οφθαλμού κομμάτι, όπως έχει διαμορφωθεί από τους σεισμούς εδώ και εκατομμύρια χρόνια, σύμφωνα με τις εξηγήσεις του σεισμολόγου. Οι δύο «επιφάνειες», δηλαδή το τείχος και το έδαφος, σπρώχνει η μία την άλλη, με αποτέλεσμα το έδαφος σε κάθε σεισμό να «βυθίζεται» και το τείχος να ανεβαίνει προς τα πάνω. Το τείχος αυτό έχει ύψος σήμερα περίπου 15 μέτρα και το βάθος του μέσα στη γη υπολογίζεται στα 15 χιλιόμετρα. Με το σεισμό της Πάρνηθας, το έδαφος όλης της περιοχής από τη Φυλή μέχρι τον Σαρωνικό, «βυθίστηκε» 6 – 8 εκατοστά. Οι διαστάσεις του ρήγματος μας δείχνουν ότι το μέγιστο μέγεθος σεισμού που μπορούμε να αναμένουμε από το ρήγμα αυτό είναι περίπου 6,0. Δηλαδή το 1999 το ρήγμα έφθασε σχεδόν στα όριά του. Φαίνεται ότι κυρίως με το σεισμό του 1999 και δευτερευόντος του 2019 το δυναμικό του ρήγματος έχει εκτονωθεί και δε μπορεί να ξαναδώσει σεισμό μεγέθους περίπου 6,0 τις επόμενες δεκαετίες. Αλλά στο απώτερο μέλλον και πάλι θα δώσει ισχυρό σεισμό. Αυτές οι εκτιμήσεις αναφέρονται στο τι είναι το πιο πιθανό να συμβεί, αλλά δεν παρέχουν βεβαιότητα γιατί, απλούστατα, τα σεισμικά φαινόμενα είναι εξαιρετικά πολύπλοκα”.
Εκτός από την ξενάγηση στο ρήγμα της Πάρνηθας ο καθηγητής Παπαδόπουλος ξενάγησε τους συμμετέχοντες και στο Κάστρο της Φυλής, όπου για πρώτη φορά έδειξε τα “σημάδια” που άφησε ο σεισμός του 1999, ενώ επισήμανε ότι πριν από το 1999 το συγκεκριμένο ρήγμα να είχε δώσει ακόμη δυο ισχυρούς σεισμούς, με το στοιχείο αυτό να βασίζεται σε γεωλογικές και αρχαιολογικές ενδείξεις.
anatakti
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΕΠΟΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
«Παιχνίδια» της Τουρκίας με τους χάρτες
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
