2021-02-27 09:15:14
Μια ασυνήθιστη γραμμή εύρους 750 mm (το σύνηθες εύρος των γραμμών στην Ουκρανία είναι 1520 mm) ξεκινά από το σταθμό της Αντόνιβκα (στην περιοχή Πολίσσια*) και τερματίζει 106 χμ μακριά, στο σταθμό Ζαρίτσνε (Zarichne). Είναι ο μακρύτερος σιδηρόδρομος στενού εύρους της Ευρώπης.
Η διαδρομή προσφέρει την παρθένα ομορφιά των δρυοδασών, γαλάζιες λίμνες και ελάχιστα γνωστά αξιοθέατα για τους τουρίστες. Αυτή η γραμμή έχει συμμετάσχει άμεσα στην ιστορία της ανάπτυξης των μεταφορών του 19ου και 20ου αιώνα. Σήμερα, η ιστορία προστατεύεται προσεκτικά από τους κατοίκους. Και όχι μόνο διατηρείται, αλλά αναπτύσσεται και περισσότερο.
Οσιδηρόδρομος Αντόνιβκα-Ζαρίτσνε (οι ντόπιοι τον αποκαλούν “τραινάκι”, “στενό”, “το τραμ της Πολίσσια” ή “κούκο”) λειτουργεί για περισσότερο από 115 χρόνια. Στην αρχή χρησιμοποιήθηκε για μεταφορά ξυλείας και αργότερα τύρφης. Κατά τη διάρκεια του 1ου παγκοσμίου πολέμου, απέκτησε μεγάλη στρατηγική σημασία. Έγινε το επίκεντρο έντονων μαχών, διότι ήταν το μοναδικό γρήγορο μέσο για τη μεταφορά στρατευμάτων και πολεμοφοδίων μέσα από αδιαπέραστα βαλτώδη εδάφη.
Κατά τη διάρκεια του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου, ο σιδηρόδρομος καταστράφηκε. Δεκαετίες αργότερα, στα 1970-1980, πήρε σύγχρονη μορφή. Οι ατμάμαξες αντικαταστάθηκαν από ντιζελάμαξες, οι παλιές επιβατάμαξες ανακαινίστηκαν. Σαν αποτέλεσμα, χτίστηκε ένα νέο μηχανοστάσιο και στρώθηκε μια νέα γραμμή που ένωσε δύο επαρχίες της Πολίσσια: Βολοντιμιρέτσκι και Ζαριτσνιάνσκι.
Λόγω της οικονομικής κρίσης τη δεκαετία του ‘90, η εμπορική κυκλοφορία σταμάτησε. Σχεδόν όλες οι ντιζελάμαξες κόπηκαν για σκραπ. Τέθηκε θέμα κλεισίματος του σιδηροδρόμου. Εντούτοις, λαμβάνοντας υπόψη το γεγονός ότι ο σιδηρόδρομος της Πολίσσια ήταν το πιο σημαντικό μέσο επικοινωνίας με τα κέντρα των επαρχιών, συνέχισε να λειτουργεί και ακόμη μεταφέρει επιβάτες καθημερινά.
Ο επιβατικός συρμός, που αποτελείται από μια ντιζελάμαξα σειράς ΤΥ-2 και αρκετά βαγόνια, διασχίζει τη μοναδική στην Ουκρανία και τη μακρύτερη στην Ευρώπη, ξύλινη σιδηροδρομική γέφυρα πάνω από τον ποταμό Στιρ.
Η Αντόνιβκα ιδρύθηκε αρχικά ως σταθμός. Ποτέ δεν υπήρξε ένα απλό χωριό. Στην αρχή, μικρά σπίτια, που θεμελιώθηκαν το 1903, χτίστηκαν κοντά στο σταθμό. Έτσι, πριν τη δημιουργία του σιδηροδρόμου, σχηματίστηκε εκεί η υποδομή.
Οι Μέλνικ: Μια δυναστεία σιδηροδρομικών
Η Λιουντμίλα Μέλνικ και ο Ολεκσάντρ Μέλνικ είναι δημόσιοι ακτιβιστές και μέλη του Συλλόγου για τη Διατήρηση της Ουκρανικής Σιδηροδρομικής Ιστορίας. Οι Μέλνικ συντηρούν το σιδηρόδρομο Αντόνιβκα- Ζαρίτσνε γιατί πασχίζουν να διατηρήσουν την ιστορία του και να εξασφαλίσουν την καθημερινή του λειτουργία. Όπως και πριν από πολλά χρόνια, αυτός ο σιδηρόδρομος έχει στρατηγική σημασία γιατί κάποιοι οικισμοί κατά μήκος της γραμμής έχουν μόνο αυτή την επιβατική σύνδεση.
Το κτήμα της οικογένειας βρίσκεται κοντά στο μηχανοστάσιο και τις παλιές στενές γραμμές του 1895. Δεν αποτελεί έκπληξη, γιατί η ιστορία της οικογένειας των Μέλνικ είναι στενά συνδεδεμένη με το σιδηρόδρομο.
Για παράδειγμα, όλη οικογένεια της Λιουτμίλα εργαζόταν σε αυτό το σιδηροδρομικό σταθμό.
— Ο προ-προ-πάππους της μητέρας μου διορίστηκε εδώ ως ειδικός στις ατμομηχανές από την περιοχή του Χμελνίτσκι. Στην πραγματικότητα, ολόκληρη η οικογένεια της μητέρας μου, οι Γιάρμοσικ είναι ιδρυτές αυτού του σιδηροδρόμου. Ο πρώτος σταθμάρχης μεταπολεμικά (1945) ήταν Γιάρμοσικ. Ο παππούς μου και όλη μου η οικογένεια δούλευαν εδώ, στο μηχανοστάσιο. Πολλά ξαδέλφια της μητέρας μου ήταν εδώ μηχανοδηγοί ή αρχιμηχανικοί. Είναι μια ενδιαφέρουσα οικογενειακή παράδοση. Όλη μου η ζωή είναι συνδεδεμένη με αυτό το σιδηρόδρομο.
Δείτε το βίντεο 360 μοιρών:
Η Λιουντμίλα λέει ότι το ταξίδι μπορούσε να καθυστερήσει λόγω τεχνικών προβλημάτων. Αλλά η μητέρα της ήταν πάντοτε έτοιμη για τέτοιες καταστάσεις:
— Πάντοτε έπαιρνε μαζί μια μεγάλη σακούλα με τρόφιμα. Μπορεί να ήταν φέτες σαλό (λαρδί), κονσέρβες φαγητού και ψωμί. Είναι καλό που η απόσταση μεταξύ των χωριών δεν είναι τόσο μεγάλη (με τη βοήθεια του σιδηροδρόμου, φυσικά).
Previous
Δεν ήταν απίθανο να μένουν για μερικές ημέρες στη μέση του δάσους φυλάγοντας το τραίνο και ταΐζοντας τους επιβάτες.
— Δεν υπήρχαν εναλλακτικοί τρόποι μεταφοράς, μόνο ένα μικρό τραίνο και κανένας δρόμος. Μερικές φορές, όταν το τραίνο χάλαγε, οι άνθρωποι περίμεναν, ακόμη και έμεναν εκεί. Οι σιδηροδρομικοί και οι μηχανοδηγοί περίμεναν κάποιον να τους βοηθήσει να φύγουν.
Μια φορά, στο βαγόνι όπου βρισκόταν η Λιουντμίλα, ταξίδευαν κάποιοι κυβερνητικοί εκπρόσωποι από το Κίεβο.
— Σε όλη τη διαδρομή μιλούσαν και η μητέρα μου πήγαινε εκδρομή. Η μαμά ήξερε τα πάντα για αυτόν τον τόπο και τους άρεσε τόσο πολύ που της πρότειναν να δουλέψει (ως ξεναγός) για ένα εξάμηνο. Στην πραγματικότητα, η μητέρα μου ήταν ιδρύτρια αυτού του τουριστικού κινήματος, αυτών των εκδρομών με τραίνο. Ήξερε τέλεια την ιστορία του και όταν δε γνώριζε κάτι, ρωτούσε τους ντόπιους για αυτό.
Η Λιουντμίλα χαίρεται να μοιράζεται τις παιδικές της μνήμες για τα ταξίδια με το σιδηρόδρομο.
— Δεν ήταν τόσο ενδιαφέρον να ταξιδεύεις τη νύχτα. Αλλά τα πρωινά, όταν ανέτειλε ο ήλιος, ήταν όπως στις ταινίες: δάσος, ιστοί αράχνης και οι δροσοσταλίδες πάνω τους. Κάποτε είδα πολλά μεγάλα ελάφια. Αυτή είναι η πιο έντονη ανάμνηση. Μικρά και μεγάλα ελάφια. Υπήρχαν τόσα πολλά ζώα.
Ο σιδηρόδρομος είναι το κύριο, αλλά όχι το πρώτο επάγγελμα της Λιουντμίλα. Αφού έκανε νομικές σπουδές, ολοκλήρωσε επίσης την εκπαίδευση για συνοδός τραίνου.
— Σκέφτηκα: ποιος ξέρει, ίσως να πρέπει να συνεχίσω την επιχείρηση της μητέρας μου Ο Ολεκσάντρ, ο σύζυγος της Λιουντμίλα, από μικρό παιδί προετοιμαζόταν για να ακολουθήσει το επάγγελμα του σιδηροδρομικού, που ήταν σε μεγάλη ζήτηση εκείνη την εποχή. Ο παππούς του, ο πατέρας του και ο μεγαλύτερος αδελφός του δούλευαν και αυτοί στα τραίνα.
— Το ήξερα ότι θα γινόμουν σιδηροδρομικός. Στην αρχή ήμουν επόπτης τραίνων: έτρεχα γρήγορα με τον ασύρματο, έδενα τα βαγόνια, κουνούσα τη σημαία. Και μετά, βήμα-βήμα, έγινα ειδικός στην επισκευή των ντιζελαμαξών. Όλα αυτά ήρθαν φυσικά με τον καιρό.
Η Λιουντμίλλα προσθέτει:
— Ο άντρας μου είναι περισσότερο τεχνικός. Στην πραγματικότητα, αυτή (η ντιζελομηχανή) το παιδί του. Έπιασε δουλειά το 2008. Εκείνη την εποχή υπήρχαν δύο χαλασμένες μηχανές και του έδωσαν και μια τρίτη. Τελικά, έφτιαξε όμορφο τροχαίο υλικό από αυτές τις τρεις μηχανές.
Ο Ολεκσάντρ λέει για το έργο του σιδηροδρόμου τη δεκαετία του 2000, όταν υπήρχαν αρκετές εμπορευματικές μεταφορές:
— Ο σιδηρόδρομος δεν ήταν πάντα αυτός εδώ με τα 2 επιβατικά βαγόνια. Χρησιμοποιούνταν για να μεταφέρει σχεδόν τα πάντα: ξυλεία, κονσέρβες φαγητού, ντίζελ, βενζίνη, πετρελαϊκά προϊόντα. Ο σιδηρόδρομος είχε 4 αμαξοστοιχίες την ημέρα, 2 εμπορικές και 2 επιβατικές. Υπήρχαν 6 ντιζελάμαξες. Ήταν πραγματικά μεγάλος σιδηρόδρομος.
Κάποτε, ο Ολεκσάντρ ήταν αντιπρόεδρος του δημοτικού συμβουλίου και πρότεινε να ενταθεί το έργο του σιδηροδρόμου με την προσθήκη της μεταφοράς φορτίων τύρφης:
— Ήθελα να κάνω το σιδηρόδρομο να παράγει έσοδα. Για παράδειγμα, στην Αντόνιβκα η τύρφη εισάγεται ως πρώτη ύλη. Συμπιέζεται εδώ και έχουμε ένα σημείο μετάβασης από τη στενή γραμμή στην κανονική. Όσο ακόμη το οδόστρωμα δεν έχει καταστραφεί, μπορούμε να μεταφορτώσουμε την τύρφη σε πλατιά βαγόνια ή να την μεταφέρουμε στις τριγύρω περιοχές. Σήμερα, το θέμα των εναλλακτικών καυσίμων είναι πολύ σημαντικό για το κράτος μας. Λέγεται ότι δεν έχουμε αρκετό καύσιμο ούτε αρκετές πρώτες ύλες. Αυτό (η τύρφη) βρίσκεται στο χώμα, αλλά κανείς δεν το μαζεύει.
Ο κ. Μέλνικ είπε ότι στο γειτονικό χωριό Λούκο βρίσκεται ένα μεγάλο κοίτασμα τύρφης (370 εκτάρια), όπου έγινε αποστράγγιση των υπογείων υδάτων. Αλλά η διαδικασία σταμάτησε όταν τέθηκε το ερώτημα της μεταφοράς, γιατί δεν υπάρχουν δρόμοι προς αυτό το σημείο.
Η πρόταση του Ολεκσάντρ για τη χρήση του σιδηροδρόμου ήταν οικονομικά βιώσιμη στο βαλτότοπο και κοινωνικά στοχευμένη, διότι θα μπορούσε να κάνει πιο φθηνή τη μεταφορά και να δημιουργήσει νέες θέσεις εργασίας και εισροή επενδύσεων. Ο Ολεκσάντρ εξηγεί την αποδοτικότητα της υλοποίησης του σχεδίου του με απλά παραδείγματα:
— Η σιδηροδρομικές μεταφορές είναι πολύ φθηνές. Για να μεταφέρεις ένα φορτίο 10 τόνων για 100 χιλιόμετρα, ένα φορτηγό θα ξοδέψει 50 λίτρα καυσίμου. Και το τραίνο μπορεί να μεταφέρει 200 τόνους και να κάψει μόνο 100 λίτρα καυσίμου. Είναι πολύ εύκολο να φτιάξεις ένα σιδηρόδρομο στενού εύρους: γραμμές και στρωτήρες. Είναι πολύ φθηνότερο από το στρώσιμο ενός ασφαλτοστρωμένου δρόμου.
Παρά ταύτα, η τοπική αυτοδιοίκηση δεν υποστήριξε αυτήν την ιδέα:
— Η αυτοδιοίκηση απέρριψε την ιδέα γιατί ήθελαν να φτιάξουν 60 χιλιόμετρα ασφαλτοστρωμένου δρόμου για να εξάγουν τύρφη. Στηρίχθηκαν στο γεγονός ότι ο καινούργιος δρόμος θα ήταν μεγάλο πλεονέκτημα για την περιοχή. Αλλά το θέμα είναι ότι το κράτος δεν έχει τη δυνατότητα να ρίξει χρήματα για κατασκευή δρόμου στο βάλτο.
Υπαίθριο μουσείο
Μια ογκώδης κόκκινη ντιζελάμαξα σειράς ΤΥ-6 βρίσκεται στην αυλή του Ολεκσάντρ. Αυτή η μηχανή διαφέρει από τις άλλες στο μηχανισμό μετάδοσης, στην αποδοτικότητα και την ευκολία στο χειρισμό.
Η Λιουντμίλα μας λέει ότι τη μηχανή έφερε εδώ ο Ντμιτρό Μπαμπάρικ. Κάποτε επισκέφθηκε την περιοχή και γοητεύτηκε από την ιδέα της προστασίας του σιδηροδρόμου. Εκείνο τον καιρό ήταν μαθητευόμενος υπάλληλος στις μεταφορές, ο οποίος ενδιαφέρθηκε για το σπάνιο τραίνο της Πολίσσια και ήταν σίγουρος για τις προοπτικές της ανάπτυξής του:
— Τώρα (ο Ντμιτρό) είναι αντιπρόεδρος του Συλλόγου Διατήρησης της Ουκρανικής Σιδηροδρομικής Ιστορίας. Είναι πολύ ευγενικός και ανοιχτόκαρδος. Εκείνη την εποχή ήταν μόνο 20 χρονών. Μας επισκεπτόταν συχνά και πηγαίναμε μαζί βόλτες με το τραίνο και έτσι έγινε πραγματικός θαυμαστής του.
Το 2006 ήταν δύσκολοι καιροί για το σιδηρόδρομο. Οι ντιζελάμαξες ήταν εκτός υπηρεσίας και υπήρχε έλλειψη ανταλλακτικών. Ο Ντμιτρό, με τη βοήθεια ομοϊδεατών του, αγόρασε μια μηχανή από την επαρχία Ζακαρπάτια. Αγόρασαν επίσης καινούργια ανταλλακτικά για αυτήν. Πολίτες από το Κίεβο, Λβιβ, Ντονέτσκ ήρθαν στην Αντονίβκα για να πάρουν μέρος στην αποκατάσταση της ιστορίας. Ύστερα, εθελοντές από την Πολωνία, τη Ρωσία και τη Γερμανία συνεισέφεραν στην πρωτοβουλία μας.
Ο Ντμιτρό και οι φίλοι του ακόμη βοηθούν για να βρεθούν οι απαραίτητες λεπτομέρειες για το σιδηρόδρομο και να οργανώσουν τουριστικές εκδρομές. Το τραίνο συνένωσε πολλούς διαφορετικούς ανθρώπους. Τέτοια αυθεντικά αντικείμενα όπως οι μηχανές και τα βαγόνια απέκτησαν τεράστια σημασία. Οι Μέλνικ λένε ότι πρωτύτερα, όλα αυτά τα υλικά έμοιαζαν απλώς με μέταλλα για σκραπ.
Το 2007 μια παλιά δρεζίνα έγινε το πρώτο έκθεμα του μουσείου. Χρησιμοποιούταν για μεταφορά προσωπικού, για επιθεώρηση της γραμμής και διάφορες εργασίες επισκευών. Ο Ολεκσάντρ μόνος του έσωσε το όχημα που σάπιζε στα χωράφια. Τη μάζεψε και την αποκατέστησε πλήρως. Η πλήρης ανακατασκευή της έγινε δυνατή χάρη στη χρηματοδότηση του Wolfram Vendelin (από την Αυστρία), μέλους του Ευρωπαϊκού Συλλόγου για την Προστασία των Σιδηροδρόμων Στενού Εύρους.
Είναι ενδιαφέρον ότι όταν ο Ολεκσάντρ πρότεινε στον Αυστριακό συνεργάτη του να τοποθετήσουν ένα κάθισμα από Μερσεντές στη δρεζίνα, ο Vendelin αρνήθηκε αρκετά κατηγορηματικά: “Τα πάντα πρέπει να μείνουν όπως είναι”. Έτσι, ο Ολεκσάντρ συμφώνησε με αυτή την άποψη, ότι τα αντικείμενα πρέπει να έχουν μια άθικτη μορφή και να δείχνουν όσο γίνεται πιο κοντά στο πρωτότυπο.
Άλλο ένα διασωθέν έκθεμα είναι ένας κουβάς. Κάποτε γέμιζε με κάρβουνο στο έδαφος, ανυψωνόταν με γερανό και τοποθετούνταν στην ατμομηχανή. Ο Ολεκσάντρ είναι ειλικρινά ευτυχής να έχει τέτοιο έκθεμα στη συλλογή του, γιατί στην πορεία του χρόνου, η αξία του θα ανέβει.
Το μηχανοστάσιο
Φαίνεται ότι οι ζωή των ντόπιων συγκεντρωνόταν γύρω από το σιδηρόδρομο:
— Ο σιδηρόδρομος είναι ζωή. Αυτό είναι το πιο σπουδαίο. Εδώ περάσαμε όλα μας τα παιδικά χρόνια. Ήταν ο πιο επιφανής δρόμος. Όταν κοβόταν το ρεύμα, τα φώτα ποτέ δεν έσβηναν σε αυτή την οδό, οπότε όλοι οι νέοι έρχονταν εδώ. Ζούσαν πολλά κορίτσια στο δρόμο μας και πολλά αγόρια στο χωριό. Και όλοι έρχονταν εδώ να παίξουν τυφλόμυγα και κρυφτό. Ήταν η νεότερη γενιά, εμείς ήμασταν μεγαλύτεροι και αναρωτιόμασταν τι έκαναν εκεί. Ήταν στην τελευταία τάξη του σχολείου αλλά έκαναν σα μικρά παιδιά.
Οι Μέλνικ μας δείχνουν παλιές φωτογραφίες όπου βλέπουμε το μηχανοστάσιο που ήταν ξύλινο εκείνες τις εποχές. Το μηχανοστάσιο πήρε τη σύγχρονη μορφή του το 1945.
Στο μηχανοστάσιο, κάθε έκθεμα – είτε μια τεράστια μηχανή ή μια μικρή λεπτομέρεια – είναι σαν παλιός φίλος. Φίλοι που τους ξέρουν καλά και τους τιμούν εδώ. Οι άνθρωποι είναι περήφανοι για αυτά και έτοιμοι να μιλήσουν με ενθουσιασμό για τα πολυάριθμα πλεονεκτήματά τους.
Ο Ολεκσάντρ μιλά για τις μηχανές και υπογραμμίζει τα προτερήματά τους:
— Για παράδειγμα, εδώ βλέπετε τη μηχανή μας ΤΥ-7. Η μηχανή αυτή δεν έχει ούτε ηλεκτρική, ούτε μηχανική, αλλά υδραυλική μετάδοση. Γενικά, αυτός είναι ο τρίτος τύπος μηχανών. Αλλά δεν είναι τόσο απλή όσο η ΤΥ-6 με μηχανική μετάδοση. Και εδώ είναι ένα σύστημα ηλεκτρικής κίνησης. Γιατί έχει ηλεκτρική μετάδοση; Είναι η πιο σύγχρονη γιατί η ηλεκτρική ισχύς δίνει πιο ομαλή λειτουργία και εκκίνηση. Η μηχανική μετάδοση δεν είναι τόσο ομαλή. Μπορεί να συμβεί ανθρώπινο λάθος, για παράδειγμα το πόδι μπορεί να γλιστρήσει από το πετάλι και να προκαλέσει ταρακούνημα. Σαν αποτέλεσμα, οι επιβάτες μπορεί να πέσουν. Η ηλεκτρική μετάδοση παρέχει ομαλότερη κίνηση και οι επιβάτες δε νιώθουν τέτοια ενόχληση.
Ο Ολεκσάντρ μας δείχνει μια σπάνια μηχανή ηλεκτροσυγκόλλησης:
— Κοιτάξτε, έχουμε μια γεννήτρια-μετατροπέα, μια μηχανή ηλεκτροσυγκόλλησης. Γιατί είναι μοναδική; Με την πρώτη ματιά δεν έχει κάτι το ειδικό, αλλά είναι μοναδική γιατί κατασκευάστηκε στη Γερμανία το 1942. Και ίσως αυτή η μηχανή να συναρμολογούσε τα “Tiger” (βαριά γερμανικά τεθωρακισμένα που χρησιμοποιήθηκαν στο Β’ΠΠ), πυργίσκους τεθωρακισμένων, τη θωράκιση. Ή με αυτή να κολλούσαν τα πετάλια των ποδηλάτων.
Ο κεχριμπαρένιος δρόμος
Από το 2007 η Αντόνιβκα φιλοξενεί το φεστιβάλ “Ο κεχριμπαρένιος δρόμος”, όπου ο τοπικός σιδηρόδρομος μετέχει ενεργά. Το φεστιβάλ είναι μια τριήμερη δράση με συναυλίες έθνικ μουσικής και εργαστήρια ουκρανικής λαϊκής τέχνης. Κατά τη διάρκεια του φεστιβάλ, το τραίνο χρησιμοποιείται για τη μεταφορά τουριστών από την Αντόνιβκα στο Μπίλε. Η Λιουντμίλα και ο Ολεκσάντρ, ως ξεναγοί και διοργανωτές του φεστιβάλ, προσφέρουν εκδρομές στο μουσείο ιστορίας του σιδηροδρόμου στενού εύρους, λέγοντας ιστορίες για την Πολίσσια και το μηχανοστάσιο της Αντόνιβκα. Οι εκδρομές τους δεν περιλαμβάνουν μόνο ενδιαφέρουσες ιστορίες για το σιδηρόδρομο αλλά και διάφορα τοπικά ρητά και ανέκδοτα. Ο Ολεκσάντρ και η Λιουνμίλα κάνουν τις ξεναγήσεις με μεγάλο ενθουσιασμό, δεδομένης της πολύχρονης εμπειρίας τους:
— Στην πραγματικότητα, το φεστιβάλ ιδρύθηκε χάρη στη γυναίκα μου, που υπέβαλε αυτή την ιδέα στην τοπική αυτοδιοίκηση. Η πρόταση εξετάστηκε, παρά το γεγονός ότι το 2007 η αυτοδιοίκηση ήθελε να κλείσει το σιδηρόδρομο. Κατόπιν, για να γίνει ο σιδηρόδρομος δημόσιος, εγκρίθηκε η πρόταση για να διοργανωθεί το φεστιβάλ. Θέλαμε να τον προωθήσουμε, να κάνουμε το σιδηρόδρομο γνωστό σε όλους. Μετά από τέτοια δημοσιότητα και διαφήμιση, ο σιδηρόδρομος έγινε ένα από τα επτά θαύματα της περιφέρειας του Ρίβνε.
Φάνηκε ότι εκείνη την εποχή, μόνο λίγοι άνθρωποι ήξεραν για την ύπαρξη του σιδηροδρόμου και, επιπλέον, ακόμη λιγότεροι τον είχαν δει.
— Αρχικά, σχεδιάζαμε να ονομάσουμε αυτό το φεστιβάλ “Το τραμ της Πολίσσια”, χρησιμοποιώντας το όνομα της διαδρομής των Καρπαθίων. Αλλά η τοπική αυτοδιοίκηση αποφάσισε να το ονομάσει “Ο κεχριμπαρένιος δρόμος”. Και αυτό το όνομα είναι αρκετά σχετικό. Θα το καταλάβετε αν ταξιδέψετε με το τραίνο μέχρι το τέλος της διαδρομής. Θα το δείτε αυτό το όνομα. Θα δείτε τα βαθουλώματα και τις πτυχώσεις. Υπάρχει ένας κεχριμπαρένιος δρόμος κατά μήκος της διαδρομής.
Χάρη στις προσπάθειες των ακτιβιστών, το φεστιβάλ πραγματοποιείται σε τοπικό επίπεδο. Οι ακτιβιστές πιστεύουν ότι αν αρκετοί άνθρωποι δουν αυτά τα γραφικά μέρη και ταξιδέψουν με το τραίνο, ένας από τους τρεις λειτουργικούς σιδηροδρόμους στενού εύρους της Ουκρανίας θα έχει περισσότερες πιθανότητες να λάβει το “πράσινο φως”.
Οι ιδέες της αλλαγής
Σήμερα, η Λιουντμίλα και ο Ολεκσάντρ είναι σίγουροι ότι ο σιδηρόδρομος δεν θα πρέπει να αναπτυχθεί μόνο για μεταφορά επιβατών, αλλά και για τουρισμό και ειδικότερα, σε διεθνές επίπεδο. Σύμφωνα με τα λόγια τους, η Αντόνιβκα δέχεται επισκέψεις από πολλούς ευρωπαίους πολίτες από Αυστρία, Πολωνία, Σερβία, Σλοβακία, Γαλλία, Γερμανία και ακόμη και από τον Καναδά. Τώρα, η οργάνωση των περιηγητικών εκδρομών και η γνωριμία των τουριστών με την ουκρανική κουζίνα υποστηρίζεται από τις προσπάθειες δημόσιων ακτιβιστών:
— Θέλω οι άνθρωποι να έρχονται εδώ με την ψυχή τους. Τώρα είμαστε απασχολημένοι με τη δημιουργία μιας ένωσης για τη διατήρηση της ιστορικής και πολιτισμικής κληρονομιάς της Πολίσσια, η οποία ονομάζεται “Ροντίνα” (Οικογένεια). Γιατί οικογένεια; Γιατί όποιος έρχεται σε μας, πρέπει να ξεχνάει αμέσως ότι είναι επισκέπτης εδώ. Γίνεται μέλος της οικογένειάς μας. Και θα πρέπει να ξέρει ότι έρχεται εδώ στον αδελφό του, την αδελφή του, τους στενούς του συγγενείς. Και πάνω σε αυτό εργαζόμαστε.
Ο Ολεκσάντρ μοιράζεται τις ιδέες του για την ανοικοδόμηση του τραίνου. Η πρώτη ιδέα είναι να μετασκευάσουν ένα βαγόνι σε υψηλότερης θέσης με πιο άνετες συνθήκες.
— Το χειμώνα έχει πολύ κρύο στα βαγόνια και το καλοκαίρι έχει πολύ ζέστη. Είναι σκληρά και η ηχομόνωση δεν αντέχει. Όταν ήμουν αντιδήμαρχος, πρότεινα να κάνουμε ένα από τα βαγόνια πιο άνετο, με μαλακά καθίσματα, γεννήτρια στους τροχούς, κλιματισμό και βίντεο σε διάφορες γλώσσες. Το εισιτήριο για το Ζαρίτσνε, για 100 χιλιόμετρα διαδρομής είναι 11 ή 12 γρίβνες, όσο κοστίζει το αστικό λεωφορείο στο Κίεβο για δυο στάσεις. Από την άλλη, μπορούν να ανεβάσουμε το εισιτήριο στις 100 γρίβνες για τη διαδρομή ως το Ζαρίτσνε, αλλά να παρέχουμε πιο άνετες συνθήκες. Μπορούμε να κεράσουμε λεμονάδα τους τουρίστες ή κάτι αντίστοιχο. Τα πάντα είναι δυνατά. Όταν έξω έχει ζέστη, μέσα στο βαγόνι θα έχει κανονική θερμοκρασία. Αν θέλει (ο τουρίστας) θα μπορεί να δει βίντεο ή να πιει κβας (ποτό από ζύμωση ψωμιού σίκαλης, μαγιά ή μούρα).
Ο Ολεκσάντρ θεωρεί ότι το ταξίδι με το τραίνο είναι δυνατό για διαφορετικές κατηγορίες του πληθυσμού. Διαβεβαιώνει ότι υπάρχουν πολλοί επισκέπτες από τη Δύση, που έχουν τη διάθεση να πληρώσουν ένα μεγάλο ποσό για να νοικιάσουν ολόκληρη τη μηχανή ή τα βαγόνια για ταξίδια και εκδρομές. Και πάλι, χρειαζόμαστε υποστήριξη από τους κρατικούς σιδηροδρόμους για αυτό το σκοπό:
— Δεν υπάρχουν πολλοί τουρίστες σαν αυτούς, αλλά είναι έτοιμοι να πληρώσουν πολλά λεφτά και αυτά μπορούν να σώσουν τους Ουκρανικούς Σιδηροδρόμους από τα εκατομμύρια των ζημιών. Μακροπρόθεσμα, ο σιδηρόδρομος θα αρχίσει να φέρνει κέρδη από τον τουρισμό. Η αύξηση της δημοτικότητας είναι ένα πράγμα, και το να φτιάξεις ένα άνετο βαγόνι είναι ένα άλλο. Για παράδειγμα, υπάρχουν δύο βαγόνια και το τρίτο είναι αυτό με τις μεγαλύτερες ανέσεις. Και θα φανεί ότι αν υπάρχουν δύο επιβάτες στο άνετο βαγόνι, θα φέρουν τα ίδια κέρδη με ένα γεμάτο βαγόνι της απλής θέσης. Αλλά στο βαγόνι της ανώτερης θέσης, θα έχουν τις ανέσεις τους και τα ποτά τους.
Σύμφωνα με τα λεγόμενα του Ολεκσάντρ, υπάρχουν πολλοί τουρίστες που ταξιδεύουν με το τραίνο μαζί με τα ποδήλατά τους. Δεν υπάρχουν ειδικές θέσεις ποδηλάτων στα βαγόνια, επομένως είναι απαραίτητο να σκεφτούν πώς θα παράσχουν άνετες συνθήκες σε τέτοιους ταξιδιώτες.
Υπάρχουν πολλοί τρόποι για την ανάπτυξη του σιδηροδρόμου στην Πολίσσια. Αυτή η γραμμή έχει ένα πραγματικά τεράστιο τουριστικό δυναμικό. Οι Μέλνικ είναι εξαιρετικά ευτυχείς που υπάρχουν πολλά ενεργά άτομα, τα οποία κάνουν το καλύτερο για την ανάπτυξη του σιδηροδρόμου, παρά το γεγονός ότι ο σιδηρόδρομος είχε αποφασιστεί να να μετατραπεί σε παλιοσίδερα. Η γραμμή του τραίνου, που είναι πάνω από εκατό χρονών, είναι ακόμη ζωντανή. Φέρνει κοντά πολλούς ανθρώπους. Οι πληροφορίες για αυτόν απλώνονται όχι μόνο στην Ουκρανία, αλλά και στο εξωτερικό. Η συνεχής ανάπτυξη του σιδηροδρόμου εξασφαλίζεται χάρη στις προσπάθειες των ντόπιων ενεργών πολιτών και τους εκπροσώπους της αυτοδιοίκησης.
Πώς φτιάξαμε το βίντεο
Δείτε το video blog μας για την προετοιμασία και το ξεκίνημα της αποστολής στην Πολίσσια, για το ταξίδι μας στην Αντόνιβκα, τον πρώτο σταθμό της αποστολής μας και ιδιαιτέρως για το ταξίδι μας με το σιδηρόδρομο Αντόνιβκα-Ζαρίτσνε.
ukrainer.net/to-traivo-polissja/
Επιμέλεια: Χρήστος Γιαννακίδης
sidirodromikanea.blogspot.com
Η διαδρομή προσφέρει την παρθένα ομορφιά των δρυοδασών, γαλάζιες λίμνες και ελάχιστα γνωστά αξιοθέατα για τους τουρίστες. Αυτή η γραμμή έχει συμμετάσχει άμεσα στην ιστορία της ανάπτυξης των μεταφορών του 19ου και 20ου αιώνα. Σήμερα, η ιστορία προστατεύεται προσεκτικά από τους κατοίκους. Και όχι μόνο διατηρείται, αλλά αναπτύσσεται και περισσότερο.
Οσιδηρόδρομος Αντόνιβκα-Ζαρίτσνε (οι ντόπιοι τον αποκαλούν “τραινάκι”, “στενό”, “το τραμ της Πολίσσια” ή “κούκο”) λειτουργεί για περισσότερο από 115 χρόνια. Στην αρχή χρησιμοποιήθηκε για μεταφορά ξυλείας και αργότερα τύρφης. Κατά τη διάρκεια του 1ου παγκοσμίου πολέμου, απέκτησε μεγάλη στρατηγική σημασία. Έγινε το επίκεντρο έντονων μαχών, διότι ήταν το μοναδικό γρήγορο μέσο για τη μεταφορά στρατευμάτων και πολεμοφοδίων μέσα από αδιαπέραστα βαλτώδη εδάφη.
Κατά τη διάρκεια του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου, ο σιδηρόδρομος καταστράφηκε. Δεκαετίες αργότερα, στα 1970-1980, πήρε σύγχρονη μορφή. Οι ατμάμαξες αντικαταστάθηκαν από ντιζελάμαξες, οι παλιές επιβατάμαξες ανακαινίστηκαν. Σαν αποτέλεσμα, χτίστηκε ένα νέο μηχανοστάσιο και στρώθηκε μια νέα γραμμή που ένωσε δύο επαρχίες της Πολίσσια: Βολοντιμιρέτσκι και Ζαριτσνιάνσκι.
Λόγω της οικονομικής κρίσης τη δεκαετία του ‘90, η εμπορική κυκλοφορία σταμάτησε. Σχεδόν όλες οι ντιζελάμαξες κόπηκαν για σκραπ. Τέθηκε θέμα κλεισίματος του σιδηροδρόμου. Εντούτοις, λαμβάνοντας υπόψη το γεγονός ότι ο σιδηρόδρομος της Πολίσσια ήταν το πιο σημαντικό μέσο επικοινωνίας με τα κέντρα των επαρχιών, συνέχισε να λειτουργεί και ακόμη μεταφέρει επιβάτες καθημερινά.
Ο επιβατικός συρμός, που αποτελείται από μια ντιζελάμαξα σειράς ΤΥ-2 και αρκετά βαγόνια, διασχίζει τη μοναδική στην Ουκρανία και τη μακρύτερη στην Ευρώπη, ξύλινη σιδηροδρομική γέφυρα πάνω από τον ποταμό Στιρ.
Η Αντόνιβκα ιδρύθηκε αρχικά ως σταθμός. Ποτέ δεν υπήρξε ένα απλό χωριό. Στην αρχή, μικρά σπίτια, που θεμελιώθηκαν το 1903, χτίστηκαν κοντά στο σταθμό. Έτσι, πριν τη δημιουργία του σιδηροδρόμου, σχηματίστηκε εκεί η υποδομή.
Οι Μέλνικ: Μια δυναστεία σιδηροδρομικών
Η Λιουντμίλα Μέλνικ και ο Ολεκσάντρ Μέλνικ είναι δημόσιοι ακτιβιστές και μέλη του Συλλόγου για τη Διατήρηση της Ουκρανικής Σιδηροδρομικής Ιστορίας. Οι Μέλνικ συντηρούν το σιδηρόδρομο Αντόνιβκα- Ζαρίτσνε γιατί πασχίζουν να διατηρήσουν την ιστορία του και να εξασφαλίσουν την καθημερινή του λειτουργία. Όπως και πριν από πολλά χρόνια, αυτός ο σιδηρόδρομος έχει στρατηγική σημασία γιατί κάποιοι οικισμοί κατά μήκος της γραμμής έχουν μόνο αυτή την επιβατική σύνδεση.
Το κτήμα της οικογένειας βρίσκεται κοντά στο μηχανοστάσιο και τις παλιές στενές γραμμές του 1895. Δεν αποτελεί έκπληξη, γιατί η ιστορία της οικογένειας των Μέλνικ είναι στενά συνδεδεμένη με το σιδηρόδρομο.
Για παράδειγμα, όλη οικογένεια της Λιουτμίλα εργαζόταν σε αυτό το σιδηροδρομικό σταθμό.
— Ο προ-προ-πάππους της μητέρας μου διορίστηκε εδώ ως ειδικός στις ατμομηχανές από την περιοχή του Χμελνίτσκι. Στην πραγματικότητα, ολόκληρη η οικογένεια της μητέρας μου, οι Γιάρμοσικ είναι ιδρυτές αυτού του σιδηροδρόμου. Ο πρώτος σταθμάρχης μεταπολεμικά (1945) ήταν Γιάρμοσικ. Ο παππούς μου και όλη μου η οικογένεια δούλευαν εδώ, στο μηχανοστάσιο. Πολλά ξαδέλφια της μητέρας μου ήταν εδώ μηχανοδηγοί ή αρχιμηχανικοί. Είναι μια ενδιαφέρουσα οικογενειακή παράδοση. Όλη μου η ζωή είναι συνδεδεμένη με αυτό το σιδηρόδρομο.
Δείτε το βίντεο 360 μοιρών:
Η Λιουντμίλα λέει ότι το ταξίδι μπορούσε να καθυστερήσει λόγω τεχνικών προβλημάτων. Αλλά η μητέρα της ήταν πάντοτε έτοιμη για τέτοιες καταστάσεις:
— Πάντοτε έπαιρνε μαζί μια μεγάλη σακούλα με τρόφιμα. Μπορεί να ήταν φέτες σαλό (λαρδί), κονσέρβες φαγητού και ψωμί. Είναι καλό που η απόσταση μεταξύ των χωριών δεν είναι τόσο μεγάλη (με τη βοήθεια του σιδηροδρόμου, φυσικά).
Previous
Δεν ήταν απίθανο να μένουν για μερικές ημέρες στη μέση του δάσους φυλάγοντας το τραίνο και ταΐζοντας τους επιβάτες.
— Δεν υπήρχαν εναλλακτικοί τρόποι μεταφοράς, μόνο ένα μικρό τραίνο και κανένας δρόμος. Μερικές φορές, όταν το τραίνο χάλαγε, οι άνθρωποι περίμεναν, ακόμη και έμεναν εκεί. Οι σιδηροδρομικοί και οι μηχανοδηγοί περίμεναν κάποιον να τους βοηθήσει να φύγουν.
Μια φορά, στο βαγόνι όπου βρισκόταν η Λιουντμίλα, ταξίδευαν κάποιοι κυβερνητικοί εκπρόσωποι από το Κίεβο.
— Σε όλη τη διαδρομή μιλούσαν και η μητέρα μου πήγαινε εκδρομή. Η μαμά ήξερε τα πάντα για αυτόν τον τόπο και τους άρεσε τόσο πολύ που της πρότειναν να δουλέψει (ως ξεναγός) για ένα εξάμηνο. Στην πραγματικότητα, η μητέρα μου ήταν ιδρύτρια αυτού του τουριστικού κινήματος, αυτών των εκδρομών με τραίνο. Ήξερε τέλεια την ιστορία του και όταν δε γνώριζε κάτι, ρωτούσε τους ντόπιους για αυτό.
Η Λιουντμίλα χαίρεται να μοιράζεται τις παιδικές της μνήμες για τα ταξίδια με το σιδηρόδρομο.
— Δεν ήταν τόσο ενδιαφέρον να ταξιδεύεις τη νύχτα. Αλλά τα πρωινά, όταν ανέτειλε ο ήλιος, ήταν όπως στις ταινίες: δάσος, ιστοί αράχνης και οι δροσοσταλίδες πάνω τους. Κάποτε είδα πολλά μεγάλα ελάφια. Αυτή είναι η πιο έντονη ανάμνηση. Μικρά και μεγάλα ελάφια. Υπήρχαν τόσα πολλά ζώα.
Ο σιδηρόδρομος είναι το κύριο, αλλά όχι το πρώτο επάγγελμα της Λιουντμίλα. Αφού έκανε νομικές σπουδές, ολοκλήρωσε επίσης την εκπαίδευση για συνοδός τραίνου.
— Σκέφτηκα: ποιος ξέρει, ίσως να πρέπει να συνεχίσω την επιχείρηση της μητέρας μου Ο Ολεκσάντρ, ο σύζυγος της Λιουντμίλα, από μικρό παιδί προετοιμαζόταν για να ακολουθήσει το επάγγελμα του σιδηροδρομικού, που ήταν σε μεγάλη ζήτηση εκείνη την εποχή. Ο παππούς του, ο πατέρας του και ο μεγαλύτερος αδελφός του δούλευαν και αυτοί στα τραίνα.
— Το ήξερα ότι θα γινόμουν σιδηροδρομικός. Στην αρχή ήμουν επόπτης τραίνων: έτρεχα γρήγορα με τον ασύρματο, έδενα τα βαγόνια, κουνούσα τη σημαία. Και μετά, βήμα-βήμα, έγινα ειδικός στην επισκευή των ντιζελαμαξών. Όλα αυτά ήρθαν φυσικά με τον καιρό.
Η Λιουντμίλλα προσθέτει:
— Ο άντρας μου είναι περισσότερο τεχνικός. Στην πραγματικότητα, αυτή (η ντιζελομηχανή) το παιδί του. Έπιασε δουλειά το 2008. Εκείνη την εποχή υπήρχαν δύο χαλασμένες μηχανές και του έδωσαν και μια τρίτη. Τελικά, έφτιαξε όμορφο τροχαίο υλικό από αυτές τις τρεις μηχανές.
Ο Ολεκσάντρ λέει για το έργο του σιδηροδρόμου τη δεκαετία του 2000, όταν υπήρχαν αρκετές εμπορευματικές μεταφορές:
— Ο σιδηρόδρομος δεν ήταν πάντα αυτός εδώ με τα 2 επιβατικά βαγόνια. Χρησιμοποιούνταν για να μεταφέρει σχεδόν τα πάντα: ξυλεία, κονσέρβες φαγητού, ντίζελ, βενζίνη, πετρελαϊκά προϊόντα. Ο σιδηρόδρομος είχε 4 αμαξοστοιχίες την ημέρα, 2 εμπορικές και 2 επιβατικές. Υπήρχαν 6 ντιζελάμαξες. Ήταν πραγματικά μεγάλος σιδηρόδρομος.
Κάποτε, ο Ολεκσάντρ ήταν αντιπρόεδρος του δημοτικού συμβουλίου και πρότεινε να ενταθεί το έργο του σιδηροδρόμου με την προσθήκη της μεταφοράς φορτίων τύρφης:
— Ήθελα να κάνω το σιδηρόδρομο να παράγει έσοδα. Για παράδειγμα, στην Αντόνιβκα η τύρφη εισάγεται ως πρώτη ύλη. Συμπιέζεται εδώ και έχουμε ένα σημείο μετάβασης από τη στενή γραμμή στην κανονική. Όσο ακόμη το οδόστρωμα δεν έχει καταστραφεί, μπορούμε να μεταφορτώσουμε την τύρφη σε πλατιά βαγόνια ή να την μεταφέρουμε στις τριγύρω περιοχές. Σήμερα, το θέμα των εναλλακτικών καυσίμων είναι πολύ σημαντικό για το κράτος μας. Λέγεται ότι δεν έχουμε αρκετό καύσιμο ούτε αρκετές πρώτες ύλες. Αυτό (η τύρφη) βρίσκεται στο χώμα, αλλά κανείς δεν το μαζεύει.
Ο κ. Μέλνικ είπε ότι στο γειτονικό χωριό Λούκο βρίσκεται ένα μεγάλο κοίτασμα τύρφης (370 εκτάρια), όπου έγινε αποστράγγιση των υπογείων υδάτων. Αλλά η διαδικασία σταμάτησε όταν τέθηκε το ερώτημα της μεταφοράς, γιατί δεν υπάρχουν δρόμοι προς αυτό το σημείο.
Η πρόταση του Ολεκσάντρ για τη χρήση του σιδηροδρόμου ήταν οικονομικά βιώσιμη στο βαλτότοπο και κοινωνικά στοχευμένη, διότι θα μπορούσε να κάνει πιο φθηνή τη μεταφορά και να δημιουργήσει νέες θέσεις εργασίας και εισροή επενδύσεων. Ο Ολεκσάντρ εξηγεί την αποδοτικότητα της υλοποίησης του σχεδίου του με απλά παραδείγματα:
— Η σιδηροδρομικές μεταφορές είναι πολύ φθηνές. Για να μεταφέρεις ένα φορτίο 10 τόνων για 100 χιλιόμετρα, ένα φορτηγό θα ξοδέψει 50 λίτρα καυσίμου. Και το τραίνο μπορεί να μεταφέρει 200 τόνους και να κάψει μόνο 100 λίτρα καυσίμου. Είναι πολύ εύκολο να φτιάξεις ένα σιδηρόδρομο στενού εύρους: γραμμές και στρωτήρες. Είναι πολύ φθηνότερο από το στρώσιμο ενός ασφαλτοστρωμένου δρόμου.
Παρά ταύτα, η τοπική αυτοδιοίκηση δεν υποστήριξε αυτήν την ιδέα:
— Η αυτοδιοίκηση απέρριψε την ιδέα γιατί ήθελαν να φτιάξουν 60 χιλιόμετρα ασφαλτοστρωμένου δρόμου για να εξάγουν τύρφη. Στηρίχθηκαν στο γεγονός ότι ο καινούργιος δρόμος θα ήταν μεγάλο πλεονέκτημα για την περιοχή. Αλλά το θέμα είναι ότι το κράτος δεν έχει τη δυνατότητα να ρίξει χρήματα για κατασκευή δρόμου στο βάλτο.
Υπαίθριο μουσείο
Μια ογκώδης κόκκινη ντιζελάμαξα σειράς ΤΥ-6 βρίσκεται στην αυλή του Ολεκσάντρ. Αυτή η μηχανή διαφέρει από τις άλλες στο μηχανισμό μετάδοσης, στην αποδοτικότητα και την ευκολία στο χειρισμό.
Η Λιουντμίλα μας λέει ότι τη μηχανή έφερε εδώ ο Ντμιτρό Μπαμπάρικ. Κάποτε επισκέφθηκε την περιοχή και γοητεύτηκε από την ιδέα της προστασίας του σιδηροδρόμου. Εκείνο τον καιρό ήταν μαθητευόμενος υπάλληλος στις μεταφορές, ο οποίος ενδιαφέρθηκε για το σπάνιο τραίνο της Πολίσσια και ήταν σίγουρος για τις προοπτικές της ανάπτυξής του:
— Τώρα (ο Ντμιτρό) είναι αντιπρόεδρος του Συλλόγου Διατήρησης της Ουκρανικής Σιδηροδρομικής Ιστορίας. Είναι πολύ ευγενικός και ανοιχτόκαρδος. Εκείνη την εποχή ήταν μόνο 20 χρονών. Μας επισκεπτόταν συχνά και πηγαίναμε μαζί βόλτες με το τραίνο και έτσι έγινε πραγματικός θαυμαστής του.
Το 2006 ήταν δύσκολοι καιροί για το σιδηρόδρομο. Οι ντιζελάμαξες ήταν εκτός υπηρεσίας και υπήρχε έλλειψη ανταλλακτικών. Ο Ντμιτρό, με τη βοήθεια ομοϊδεατών του, αγόρασε μια μηχανή από την επαρχία Ζακαρπάτια. Αγόρασαν επίσης καινούργια ανταλλακτικά για αυτήν. Πολίτες από το Κίεβο, Λβιβ, Ντονέτσκ ήρθαν στην Αντονίβκα για να πάρουν μέρος στην αποκατάσταση της ιστορίας. Ύστερα, εθελοντές από την Πολωνία, τη Ρωσία και τη Γερμανία συνεισέφεραν στην πρωτοβουλία μας.
Ο Ντμιτρό και οι φίλοι του ακόμη βοηθούν για να βρεθούν οι απαραίτητες λεπτομέρειες για το σιδηρόδρομο και να οργανώσουν τουριστικές εκδρομές. Το τραίνο συνένωσε πολλούς διαφορετικούς ανθρώπους. Τέτοια αυθεντικά αντικείμενα όπως οι μηχανές και τα βαγόνια απέκτησαν τεράστια σημασία. Οι Μέλνικ λένε ότι πρωτύτερα, όλα αυτά τα υλικά έμοιαζαν απλώς με μέταλλα για σκραπ.
Το 2007 μια παλιά δρεζίνα έγινε το πρώτο έκθεμα του μουσείου. Χρησιμοποιούταν για μεταφορά προσωπικού, για επιθεώρηση της γραμμής και διάφορες εργασίες επισκευών. Ο Ολεκσάντρ μόνος του έσωσε το όχημα που σάπιζε στα χωράφια. Τη μάζεψε και την αποκατέστησε πλήρως. Η πλήρης ανακατασκευή της έγινε δυνατή χάρη στη χρηματοδότηση του Wolfram Vendelin (από την Αυστρία), μέλους του Ευρωπαϊκού Συλλόγου για την Προστασία των Σιδηροδρόμων Στενού Εύρους.
Είναι ενδιαφέρον ότι όταν ο Ολεκσάντρ πρότεινε στον Αυστριακό συνεργάτη του να τοποθετήσουν ένα κάθισμα από Μερσεντές στη δρεζίνα, ο Vendelin αρνήθηκε αρκετά κατηγορηματικά: “Τα πάντα πρέπει να μείνουν όπως είναι”. Έτσι, ο Ολεκσάντρ συμφώνησε με αυτή την άποψη, ότι τα αντικείμενα πρέπει να έχουν μια άθικτη μορφή και να δείχνουν όσο γίνεται πιο κοντά στο πρωτότυπο.
Άλλο ένα διασωθέν έκθεμα είναι ένας κουβάς. Κάποτε γέμιζε με κάρβουνο στο έδαφος, ανυψωνόταν με γερανό και τοποθετούνταν στην ατμομηχανή. Ο Ολεκσάντρ είναι ειλικρινά ευτυχής να έχει τέτοιο έκθεμα στη συλλογή του, γιατί στην πορεία του χρόνου, η αξία του θα ανέβει.
Το μηχανοστάσιο
Φαίνεται ότι οι ζωή των ντόπιων συγκεντρωνόταν γύρω από το σιδηρόδρομο:
— Ο σιδηρόδρομος είναι ζωή. Αυτό είναι το πιο σπουδαίο. Εδώ περάσαμε όλα μας τα παιδικά χρόνια. Ήταν ο πιο επιφανής δρόμος. Όταν κοβόταν το ρεύμα, τα φώτα ποτέ δεν έσβηναν σε αυτή την οδό, οπότε όλοι οι νέοι έρχονταν εδώ. Ζούσαν πολλά κορίτσια στο δρόμο μας και πολλά αγόρια στο χωριό. Και όλοι έρχονταν εδώ να παίξουν τυφλόμυγα και κρυφτό. Ήταν η νεότερη γενιά, εμείς ήμασταν μεγαλύτεροι και αναρωτιόμασταν τι έκαναν εκεί. Ήταν στην τελευταία τάξη του σχολείου αλλά έκαναν σα μικρά παιδιά.
Οι Μέλνικ μας δείχνουν παλιές φωτογραφίες όπου βλέπουμε το μηχανοστάσιο που ήταν ξύλινο εκείνες τις εποχές. Το μηχανοστάσιο πήρε τη σύγχρονη μορφή του το 1945.
Στο μηχανοστάσιο, κάθε έκθεμα – είτε μια τεράστια μηχανή ή μια μικρή λεπτομέρεια – είναι σαν παλιός φίλος. Φίλοι που τους ξέρουν καλά και τους τιμούν εδώ. Οι άνθρωποι είναι περήφανοι για αυτά και έτοιμοι να μιλήσουν με ενθουσιασμό για τα πολυάριθμα πλεονεκτήματά τους.
Ο Ολεκσάντρ μιλά για τις μηχανές και υπογραμμίζει τα προτερήματά τους:
— Για παράδειγμα, εδώ βλέπετε τη μηχανή μας ΤΥ-7. Η μηχανή αυτή δεν έχει ούτε ηλεκτρική, ούτε μηχανική, αλλά υδραυλική μετάδοση. Γενικά, αυτός είναι ο τρίτος τύπος μηχανών. Αλλά δεν είναι τόσο απλή όσο η ΤΥ-6 με μηχανική μετάδοση. Και εδώ είναι ένα σύστημα ηλεκτρικής κίνησης. Γιατί έχει ηλεκτρική μετάδοση; Είναι η πιο σύγχρονη γιατί η ηλεκτρική ισχύς δίνει πιο ομαλή λειτουργία και εκκίνηση. Η μηχανική μετάδοση δεν είναι τόσο ομαλή. Μπορεί να συμβεί ανθρώπινο λάθος, για παράδειγμα το πόδι μπορεί να γλιστρήσει από το πετάλι και να προκαλέσει ταρακούνημα. Σαν αποτέλεσμα, οι επιβάτες μπορεί να πέσουν. Η ηλεκτρική μετάδοση παρέχει ομαλότερη κίνηση και οι επιβάτες δε νιώθουν τέτοια ενόχληση.
Ο Ολεκσάντρ μας δείχνει μια σπάνια μηχανή ηλεκτροσυγκόλλησης:
— Κοιτάξτε, έχουμε μια γεννήτρια-μετατροπέα, μια μηχανή ηλεκτροσυγκόλλησης. Γιατί είναι μοναδική; Με την πρώτη ματιά δεν έχει κάτι το ειδικό, αλλά είναι μοναδική γιατί κατασκευάστηκε στη Γερμανία το 1942. Και ίσως αυτή η μηχανή να συναρμολογούσε τα “Tiger” (βαριά γερμανικά τεθωρακισμένα που χρησιμοποιήθηκαν στο Β’ΠΠ), πυργίσκους τεθωρακισμένων, τη θωράκιση. Ή με αυτή να κολλούσαν τα πετάλια των ποδηλάτων.
Ο κεχριμπαρένιος δρόμος
Από το 2007 η Αντόνιβκα φιλοξενεί το φεστιβάλ “Ο κεχριμπαρένιος δρόμος”, όπου ο τοπικός σιδηρόδρομος μετέχει ενεργά. Το φεστιβάλ είναι μια τριήμερη δράση με συναυλίες έθνικ μουσικής και εργαστήρια ουκρανικής λαϊκής τέχνης. Κατά τη διάρκεια του φεστιβάλ, το τραίνο χρησιμοποιείται για τη μεταφορά τουριστών από την Αντόνιβκα στο Μπίλε. Η Λιουντμίλα και ο Ολεκσάντρ, ως ξεναγοί και διοργανωτές του φεστιβάλ, προσφέρουν εκδρομές στο μουσείο ιστορίας του σιδηροδρόμου στενού εύρους, λέγοντας ιστορίες για την Πολίσσια και το μηχανοστάσιο της Αντόνιβκα. Οι εκδρομές τους δεν περιλαμβάνουν μόνο ενδιαφέρουσες ιστορίες για το σιδηρόδρομο αλλά και διάφορα τοπικά ρητά και ανέκδοτα. Ο Ολεκσάντρ και η Λιουνμίλα κάνουν τις ξεναγήσεις με μεγάλο ενθουσιασμό, δεδομένης της πολύχρονης εμπειρίας τους:
— Στην πραγματικότητα, το φεστιβάλ ιδρύθηκε χάρη στη γυναίκα μου, που υπέβαλε αυτή την ιδέα στην τοπική αυτοδιοίκηση. Η πρόταση εξετάστηκε, παρά το γεγονός ότι το 2007 η αυτοδιοίκηση ήθελε να κλείσει το σιδηρόδρομο. Κατόπιν, για να γίνει ο σιδηρόδρομος δημόσιος, εγκρίθηκε η πρόταση για να διοργανωθεί το φεστιβάλ. Θέλαμε να τον προωθήσουμε, να κάνουμε το σιδηρόδρομο γνωστό σε όλους. Μετά από τέτοια δημοσιότητα και διαφήμιση, ο σιδηρόδρομος έγινε ένα από τα επτά θαύματα της περιφέρειας του Ρίβνε.
Φάνηκε ότι εκείνη την εποχή, μόνο λίγοι άνθρωποι ήξεραν για την ύπαρξη του σιδηροδρόμου και, επιπλέον, ακόμη λιγότεροι τον είχαν δει.
— Αρχικά, σχεδιάζαμε να ονομάσουμε αυτό το φεστιβάλ “Το τραμ της Πολίσσια”, χρησιμοποιώντας το όνομα της διαδρομής των Καρπαθίων. Αλλά η τοπική αυτοδιοίκηση αποφάσισε να το ονομάσει “Ο κεχριμπαρένιος δρόμος”. Και αυτό το όνομα είναι αρκετά σχετικό. Θα το καταλάβετε αν ταξιδέψετε με το τραίνο μέχρι το τέλος της διαδρομής. Θα το δείτε αυτό το όνομα. Θα δείτε τα βαθουλώματα και τις πτυχώσεις. Υπάρχει ένας κεχριμπαρένιος δρόμος κατά μήκος της διαδρομής.
Χάρη στις προσπάθειες των ακτιβιστών, το φεστιβάλ πραγματοποιείται σε τοπικό επίπεδο. Οι ακτιβιστές πιστεύουν ότι αν αρκετοί άνθρωποι δουν αυτά τα γραφικά μέρη και ταξιδέψουν με το τραίνο, ένας από τους τρεις λειτουργικούς σιδηροδρόμους στενού εύρους της Ουκρανίας θα έχει περισσότερες πιθανότητες να λάβει το “πράσινο φως”.
Οι ιδέες της αλλαγής
Σήμερα, η Λιουντμίλα και ο Ολεκσάντρ είναι σίγουροι ότι ο σιδηρόδρομος δεν θα πρέπει να αναπτυχθεί μόνο για μεταφορά επιβατών, αλλά και για τουρισμό και ειδικότερα, σε διεθνές επίπεδο. Σύμφωνα με τα λόγια τους, η Αντόνιβκα δέχεται επισκέψεις από πολλούς ευρωπαίους πολίτες από Αυστρία, Πολωνία, Σερβία, Σλοβακία, Γαλλία, Γερμανία και ακόμη και από τον Καναδά. Τώρα, η οργάνωση των περιηγητικών εκδρομών και η γνωριμία των τουριστών με την ουκρανική κουζίνα υποστηρίζεται από τις προσπάθειες δημόσιων ακτιβιστών:
— Θέλω οι άνθρωποι να έρχονται εδώ με την ψυχή τους. Τώρα είμαστε απασχολημένοι με τη δημιουργία μιας ένωσης για τη διατήρηση της ιστορικής και πολιτισμικής κληρονομιάς της Πολίσσια, η οποία ονομάζεται “Ροντίνα” (Οικογένεια). Γιατί οικογένεια; Γιατί όποιος έρχεται σε μας, πρέπει να ξεχνάει αμέσως ότι είναι επισκέπτης εδώ. Γίνεται μέλος της οικογένειάς μας. Και θα πρέπει να ξέρει ότι έρχεται εδώ στον αδελφό του, την αδελφή του, τους στενούς του συγγενείς. Και πάνω σε αυτό εργαζόμαστε.
Ο Ολεκσάντρ μοιράζεται τις ιδέες του για την ανοικοδόμηση του τραίνου. Η πρώτη ιδέα είναι να μετασκευάσουν ένα βαγόνι σε υψηλότερης θέσης με πιο άνετες συνθήκες.
— Το χειμώνα έχει πολύ κρύο στα βαγόνια και το καλοκαίρι έχει πολύ ζέστη. Είναι σκληρά και η ηχομόνωση δεν αντέχει. Όταν ήμουν αντιδήμαρχος, πρότεινα να κάνουμε ένα από τα βαγόνια πιο άνετο, με μαλακά καθίσματα, γεννήτρια στους τροχούς, κλιματισμό και βίντεο σε διάφορες γλώσσες. Το εισιτήριο για το Ζαρίτσνε, για 100 χιλιόμετρα διαδρομής είναι 11 ή 12 γρίβνες, όσο κοστίζει το αστικό λεωφορείο στο Κίεβο για δυο στάσεις. Από την άλλη, μπορούν να ανεβάσουμε το εισιτήριο στις 100 γρίβνες για τη διαδρομή ως το Ζαρίτσνε, αλλά να παρέχουμε πιο άνετες συνθήκες. Μπορούμε να κεράσουμε λεμονάδα τους τουρίστες ή κάτι αντίστοιχο. Τα πάντα είναι δυνατά. Όταν έξω έχει ζέστη, μέσα στο βαγόνι θα έχει κανονική θερμοκρασία. Αν θέλει (ο τουρίστας) θα μπορεί να δει βίντεο ή να πιει κβας (ποτό από ζύμωση ψωμιού σίκαλης, μαγιά ή μούρα).
Ο Ολεκσάντρ θεωρεί ότι το ταξίδι με το τραίνο είναι δυνατό για διαφορετικές κατηγορίες του πληθυσμού. Διαβεβαιώνει ότι υπάρχουν πολλοί επισκέπτες από τη Δύση, που έχουν τη διάθεση να πληρώσουν ένα μεγάλο ποσό για να νοικιάσουν ολόκληρη τη μηχανή ή τα βαγόνια για ταξίδια και εκδρομές. Και πάλι, χρειαζόμαστε υποστήριξη από τους κρατικούς σιδηροδρόμους για αυτό το σκοπό:
— Δεν υπάρχουν πολλοί τουρίστες σαν αυτούς, αλλά είναι έτοιμοι να πληρώσουν πολλά λεφτά και αυτά μπορούν να σώσουν τους Ουκρανικούς Σιδηροδρόμους από τα εκατομμύρια των ζημιών. Μακροπρόθεσμα, ο σιδηρόδρομος θα αρχίσει να φέρνει κέρδη από τον τουρισμό. Η αύξηση της δημοτικότητας είναι ένα πράγμα, και το να φτιάξεις ένα άνετο βαγόνι είναι ένα άλλο. Για παράδειγμα, υπάρχουν δύο βαγόνια και το τρίτο είναι αυτό με τις μεγαλύτερες ανέσεις. Και θα φανεί ότι αν υπάρχουν δύο επιβάτες στο άνετο βαγόνι, θα φέρουν τα ίδια κέρδη με ένα γεμάτο βαγόνι της απλής θέσης. Αλλά στο βαγόνι της ανώτερης θέσης, θα έχουν τις ανέσεις τους και τα ποτά τους.
Σύμφωνα με τα λεγόμενα του Ολεκσάντρ, υπάρχουν πολλοί τουρίστες που ταξιδεύουν με το τραίνο μαζί με τα ποδήλατά τους. Δεν υπάρχουν ειδικές θέσεις ποδηλάτων στα βαγόνια, επομένως είναι απαραίτητο να σκεφτούν πώς θα παράσχουν άνετες συνθήκες σε τέτοιους ταξιδιώτες.
Υπάρχουν πολλοί τρόποι για την ανάπτυξη του σιδηροδρόμου στην Πολίσσια. Αυτή η γραμμή έχει ένα πραγματικά τεράστιο τουριστικό δυναμικό. Οι Μέλνικ είναι εξαιρετικά ευτυχείς που υπάρχουν πολλά ενεργά άτομα, τα οποία κάνουν το καλύτερο για την ανάπτυξη του σιδηροδρόμου, παρά το γεγονός ότι ο σιδηρόδρομος είχε αποφασιστεί να να μετατραπεί σε παλιοσίδερα. Η γραμμή του τραίνου, που είναι πάνω από εκατό χρονών, είναι ακόμη ζωντανή. Φέρνει κοντά πολλούς ανθρώπους. Οι πληροφορίες για αυτόν απλώνονται όχι μόνο στην Ουκρανία, αλλά και στο εξωτερικό. Η συνεχής ανάπτυξη του σιδηροδρόμου εξασφαλίζεται χάρη στις προσπάθειες των ντόπιων ενεργών πολιτών και τους εκπροσώπους της αυτοδιοίκησης.
Πώς φτιάξαμε το βίντεο
Δείτε το video blog μας για την προετοιμασία και το ξεκίνημα της αποστολής στην Πολίσσια, για το ταξίδι μας στην Αντόνιβκα, τον πρώτο σταθμό της αποστολής μας και ιδιαιτέρως για το ταξίδι μας με το σιδηρόδρομο Αντόνιβκα-Ζαρίτσνε.
ukrainer.net/to-traivo-polissja/
Επιμέλεια: Χρήστος Γιαννακίδης
sidirodromikanea.blogspot.com
VIDEO
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Πρόσκληση στα σχολεία να μετατραπούν Πρότυπα ή Πειραματικά
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
