Αναμένοντας τις ανακοινώσεις των βραβείων Νόμπελ 2023 την επόμενη εβδομάδα, ο καθηγητής πληροφορικής στο Πανεπιστήμιο της Ιντιάνα, Santo Fortunato, στράφηκε στο σύστημα τεχνητής νοημοσύνης ChatGPT, που μπορεί να δώσει μια ρεαλιστική απάντηση μέσα σε δευτερόλεπτα σχεδόν, σε οποιοδήποτε ερώτημα του τεθεί. Ρωτώντας την δωρεάν έκδοση του ChatGPT «ποιοί θα κερδίσουν τα βραβεία Νόμπελ το 2023;»,πήρε την απάντηση: «Δεν μπορώ να προβλέψω το μέλλον, συμπεριλαμβανομένων των νικητών του βραβείου Νόμπελ για το 2023 ή οποιαδήποτε άλλη χρονιά». Απτόητος, ο Fortunato και οι φοιτητές ζήτησαν από την τεχνητή νοημοσύνη να προσδιορίσει τις τρεις μεγαλύτερες ανακαλύψεις στη φυσική, τη χημεία και την ιατρική – τις τρεις κατηγορίες των βραβείων Νόμπελ της επιστήμης – που έγιναν από επιστήμονες που βρίκονται εν ζωή και δεν έχουν ήδη βραβευθεί με Νόμπελ.
Οι δωρεάν εκδόσεις της τεχνητής νοημοσύνης πρότειναν σημαντικές ανακαλύψεις, από την ανάπτυξη του εργαλείου επεξεργασίας γονιδίων CRISPR έως την ανακάλυψη του δισδιάστατου υλικού γραφενίου, αλλά υπήρχαν πολλά λάθη στις απαντήσεις τους. Σε ορισμένες περιπτώσεις, τα chatbots έδωσαν ανακαλύψεις για τις οποίες οι επιστήμονες έχουν ήδη κερδίσει βραβείο Νόμπελ (όπως για το γραφένιο). Και δεν ήταν αυτό το μόνο πρόβλημα. «Ζήτησα ζωντανούς επιστήμονες και έδωσαν επιστήμονες που είχαν πεθάνει», λέει ο Fortunato.
Για να δημιουργηθεί μια τεχνητή νοημοσύνη που θα προβλέπει τα Νόμπελ, πρέπει να τροποποιηθεί και να εκπαιδευτεί σε κατάλληλα δεδομένα. Η τεχνητή νοημοσύνη θα μπορούσε να ενισχύσει τις υπάρχουσες προσπάθειες για τον εντοπισμό των μελλοντικών νικητών. Όπως για παράδειγμα την μεθοδολογία της εταιρείας ανάλυσης Clarivate, που την περασμένη εβδομάδα, δημοσίευσε την ετήσια λίστα με τους πιθανούς υποψήφιους για βραβείο Νόμπελ:
Οι προβλέψεις της Clarivate για το Νόμπελ Φυσικής1) Federico Capasso, για την πρωτοποριακή του έρευνα σχετικά με τη φωτονική, την πλασμονική, τις μεταεπιφάνειες, καθώς και τη συμβολή στην εφεύρεση του QCL (Quantum Cascade Laser), ένα λέιζερ ημιαγωγών που εκπέμπει ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία στο υπέρυθρο.
2) Sharon C. Glotzer, για την ανάδειξη του ρόλου της εντροπίας στην αυτοσυναρμολόγηση της ύλης και για την εισαγωγή στρατηγικών για τον έλεγχο της διαδικασίας συναρμολόγησης για την κατασκευή νέων υλικών
3) Stuart S. P. Parkin,για την έρευνά του σχετικά με την σπιντρονική και συγκεκριμένα την ανάπτυξη τρισδιάστατης μαγνητικής μνήμης (racetrack memory), για αυξημένη πυκνότητα αποθήκευσης δεδομένων
Η Clarivate έχει προβλέψει με επιτυχία περισσότερους από 70 βραβευθέντες με Νόμπελ τις τελευταίες δύο δεκαετίες, αναλύοντας κυρίως τις αναφορές των δημοσιεύσεών τους (αν και αυτή η ανάλυση πολλές φορές δεν καταφέρνει να προβλέψει το έτος που θα βραβευθούν). Εντοπίζονται οι ερευνητές που έχουν δημοσιεύσει εργασίες, οι οποίες διαθέτουν πάνω από 2.000 αναφορές, κάτι που συνέβη με τους περισσότερους βραβευμένους με Νόμπελ επιστήμονες. Η ανάλυση της Clarivate εξετάζει επίσης αν οι συγγραφείς αυτών των δημοσιεύσεων έχουν κάνει πρωτοποριακές ανακαλύψεις και έχουν ήδη κερδίσει αξιόλογα βραβεία. Οι ερευνητές που μπήκαν στη λίστα φέτος έχουν συνεισφέρει σημαντικά σε τομείς όπως η ανοσοθεραπεία του καρκίνου, η συνθετική βιολογία και η επιστήμη των υλικών. Η Clarivate έχει ήδη αρχίσει να διερευνά το πώς τεχνητή νοημοσύνη θα μπορούσε να βοηθήσει την δική της μέθοδο προς μια ακριβέστερη πρόβλεψη των μελλοντικών νικητών του βραβείου Νόμπελ.
Από την πλευρά του το γνωστό περιοδικό PhysicsWorld για να μαντέψει τα φετινά Νόμπελ Φυσικής δημιούργησε το παρακάτω διάγραμμα που αντιστοιχεί τα μέχρι πέρυσι βραβεία Νόμπελ με τους διαφόρους τομείς της Φυσικής:
Είναι λογικό η επιτροπή των Νόμπελ να προσπαθεί να μοιράσει τα βραβεία έτσι ώστε να μην φαίνεται ότι κάποιος τομέας ευνοείται. Αλλά επειδή οι συζητήσεις της επιτροπής κρατούνται άκρως μυστικές για 50 χρόνια, δεν έχουμε ιδέα αν αυτό γίνεται αυτή τη στιγμή. Από το διάγραμμα βλέπουμε ότι στα τρία από τα τελευταία έξι χρόνια, τα βραβεία έχουν πάει σε φυσικούς που εργάζονται στην αστρονομία, την αστροφυσική και την κοσμολογία. Επομένως, η πρώτη μας εντύπωση είναι ότι οι νικητές του 2023 δεν θα εργάζονται σε αυτούς τους τομείς. Αυτό ίσως να αποκλείει ένα βραβείο που σχετίζεται με το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb.
Το περσινό βραβείο ήταν στην κβαντική φυσική, οπότε ίσως να μην φαίνεται συνετή μια πρόβλεψη γι ακόμα ένα βραβείο σε αυτόν τον τομέα. Ωστόσο, οι κβαντικοί υπολογιστές έχουν αναπτυχθεί αλματωδώς τις τελευταίες δεκαετίες, επομένως είναι λογική μια πρόβλεψη για ένα βραβείο στην ανάπτυξη των θεωρητικών θεμελίων των κβαντικών υπολογιστών. Οι πιθανοί υποψήφιοι είναι: Ignacio Cirac, David Deutsch, Peter Shor και Peter Zoller.
Ας σημειωθεί ότι βραβείο Νόμπελ, επίσης σχετικό με την Κβαντική Φυσική, αναμένεται κάθε χρόνο να απονεμηθεί στους Yakir Aharonov και τον Michael Berry για τις ανακαλύψεις που φέρουν τα ονόματά τους – το φαινόμενο Aharonov-Bohm και την φάση Berry – δύο αλλόκοτες και σημαντικές συνέπειες των μαθηματικών της κβαντικής θεωρίας. Αλλά η εν λόγω πρόβλεψη κάθε χρόνο διαψεύδεται!
Επιπλέον, το παραπάνω διάγραμμα μας δείχνει ότι δεν έχει υπάρξει πρόσφατα βραβείο σχετικό με την φυσική της συμπυκνωμένης ύλης. Το 2016 και το 2018 ήταν η τελευταίες φορές που δόθηκε βραβείο Νόμπελ στην ατομική, μοριακή και οπτική φυσική. Θα μπορούσαν να βραβευθούν φέτος κάποιοι φυσικοί που εργάζονται σ’ αυτούς τους τομείς, όπως ο Federico Capasso για τη σημαντική συνεισφορά του στη φωτονική (βλέπε σε προηγούμενο ένθετο τις προβλέψεις της εταιρείας Clarivate), η Lena Hau για την εργασία της σχετικά με την επιβράδυνση μιας δέσμης φωτός; και του Pablo Jarillo-Herrero για την έρευνά του σχετικά με την συστροφή στρωμάτων δισδιάστατων υλικών όπως το γραφένιο.
Ένα άλλο μέρος για να αναζητήσετε πιθανούς νικητές του βραβείου Νόμπελ, είναι η λίστα με τα Βραβεία Wolf στη Φυσική. Και οι πιο πρόσφατοι νικητές ήταν οι: Paul Corkum, Ferenc Krausz και Anne L’Huillier «για την πρωτοποριακή συνεισφορά τους στην επιστήμη των υπερταχέων λέιζερ και στη φυσική του attosecond».
Επισημαίνεται ότι οι 3 προβλέψεις της Clarivate και οι 12 (!) του περιοδικού Physics World για τους πιθανούς υποψηφίους για το Νόμπελ Φυσικής, συμπίπτουν σε ένα μόνο όνομα: του Federico Capasso.
Όμως όλα τα παραπάνω θα παραμείνουν εικασίες, μέχρι την Τρίτη 3 Οκτωβρίου όταν θα ανακοινωθεί το φετινό βραβείο Νόμπελ Φυσικής, δίνοντάς μας την ευκαιρία να μάθουμε περισσότερα για την έρευνα επιστημόνων που ίσως να μην είχαμε ακούσει ποτέ το όνομά τους από τα ΜΜΕ.
πηγές:
1. Can AI predict who will win a Nobel Prize?
2. Who will win the Nobel Prize for Physics? Our predictions for 2023
https://physicsgg.me/2023/
tinanantsou.blogspot.gr
