Ιστορία και προέλευση
Οι ρίζες της τέχνης του Μπονσάϊ χάνονται στην αρχαία Κίνα, όπου η πρακτική του Penjing, η καλλιέργεια δέντρων σε δοχεία που συνοδευόνταν από στοιχεία αναπαράστασης τοπίου, ξεκίνησε πριν από πάνω από χίλια χρόνια. Το Penjing περιλαμβάνει όχι μόνο δέντρα αλλά και μικροσκοπικά τοπία με βουνά, ποτάμια, ακόμη και φιγούρες, που αναπαριστώνται με τα τμήματα του δέντρου όπως τις εμφανείς ρίζες και τον κορμό ή και με προσθήκη άλλων φυσικών στοιχείων. Όταν αυτή η τέχνη εξαπλώθηκε στην Ιαπωνία, εξελίχθηκε στο Μπονσάϊ με την μορφή που το γνωρίζουμε σήμερα και εστιάζει στα ίδια τα δέντρα.
Μέχρι τον 12ο αιώνα το Μπονσάϊ είχε εξελιχθεί σε δημοφιλή μορφή εκλεπτυσμένης τέχνης που απευθυνόταν αποκλειστικά στην Ιαπωνική ελίτ ενώ στην συνέχεια επεκτάθηκε σε όλα τα κοινωνικά στρώματα του πληθυσμού. Σήμερα η τέχνη του Μπονσάϊ εκτιμάται παγκοσμίως όχι μόνο για την ομορφιά των συγκεκριμένων δέντρων αλλά και την πρόκληση που θέτει στον κηπουρό.
Η φιλοσοφία του Μπονσάϊ
Το Μπονσάϊ αντιπροσωπεύει μια ολόκληρη φιλοσοφία που εστιάζει στην σημασία της υπομονής, της πειθαρχίας και της επίγνωσης. Ο στόχος του δεν είναι απλώς να μιμηθεί τη φύση αλλά να προκαλέσει την ουσία της. Ένα σωστά αναπτυγμένο δέντρο Μπονσάϊ αντιπροσωπεύει την αρμονική ισορροπία μεταξύ της φυσικής ανάπτυξης του δέντρου και του οράματος του καλλιτέχνη.
Τα δέντρα Μπονσάϊ απεικονίζουν πιστά αλλά σε μικρογραφία την εικόνα ενός δέντρου κανονικού μεγέθους, ακολουθώντας τις ίδιες αναλογίες και σχήματα. Αυτή η πρακτική αντανακλά τα Ζεν Βουδιστικά ιδανικά της απλότητας και της παροδικότητας, υπενθυμίζοντας στους ασκούμενους ότι τα πάντα στη φύση αλλάζουν με την πάροδο του χρόνου. Η φροντίδα και η προσοχή που απαιτείται κατά την καλλιέργεια ενός Μπονσάϊ ενσωματώνουν επίσης την αξία της ανατροφής των ζωντανών όντων αργά και προσεκτικά.
Στυλ Μπονσάϊ
Υπάρχουν πολλά στυλ Μπονσάϊ, καθένα από τα οποία δίνει στο δέντρο διαφορετική όψη, αντίστοιχα με την μορφή που τα ίδια είδη αναπτύσσονται στη φύση.
Κάποια από τα πιο δημοφιλή στυλ :
Κάθε στυλ απαιτεί μια μοναδική προσέγγιση στο κλάδεμα, την καθοδήγηση των κλαδιών και την γενική διαμόρφωση του δέντρου για να επιτευχθεί το επιθυμητό αποτέλεσμα.
Τεχνικές Ανάπτυξης και Διαμόρφωσης
Η καλλιέργεια απαιτεί έναν συνδυασμό τεχνικών με στόχο ουσιαστικά την "εκπαίδευση" του δέντρου ώστε αναπτυσσόμενο κανονικά να διατηρεί το μικροσκοπικό του μέγεθος, αφού ένα Μπονσάϊ δεν μπορεί να υπερβαίνει σε ύψος το ένα μέτρο.
Οι πιο κοινές τεχνικές διατήρησης των Μπονσάϊ σε μικροσκοπικό μέγεθος περιλαμβάνουν:
Πότισμα: Το πότισμα αλλά και η εναλλαγή και διατήρηση ποσοστών υγρασίας - ξηρασίας όλων των τμημάτων του δέντρου στα απαιτούμενα επίπεδα και σε αντιστοιχία με τις ανάγκες κάθε είδους σε κανονική ανάπτυξη, τις συνθήκες του περιβάλλοντος και το μέγεθος ριζών - βλαστών είναι μια καίρια διαδικασία για την υγιή ανάπτυξη ενός δέντρου Μπονσάϊ
Κάθε είδος δέντρου ασφαλώς ανταποκρίνεται διαφορετικά σε αυτές τις τεχνικές και η επιτυχημένη καλλιέργεια Μπονσάϊ βασίζεται στην κατανόηση και γνώση των ειδικών αναγκών κάθε είδους.
Δημοφιλή είδη δέντρων Μπονσάϊ
Το Μπονσάϊ μπορεί να δημιουργηθεί από πολλούς διαφορετικούς τύπους δέντρων και θάμνων. Μερικά από τα πιο δημοφιλή είδη Μπονσάϊ παγκοσμίως:
Ιαπωνικό σφενδάμι (Acer palmatum): Γνωστό για τα εντυπωσιακά φθινοπωρινά του χρώματα, αυτό το είδος είναι αγαπημένο για μπονσάι.Juniper (Juniperus): Ένα ανθεκτικό αειθαλές φυτό που εκπαιδεύεται και διαμορφώνεται σχετικά εύκολα, καθιστώντας το ιδανικό για αρχάριους.Ficus (Ficus retusa): Τροπικό είδος που προσαρμόζεται καλά σε εσωτερικούς χώρους.Πεύκο (Pinus): Ένα παραδοσιακό δέντρο Μπονσάϊ που συμβολίζει την ανθεκτικότητα και τη μακροζωία.Διαφορετικά είδη απαιτούν ασφαλώς διαφορετικές φροντίδες ενώ η επιλογή θα πρέπει να γίνεται πρωτίστως με βάση την καταλληλότητα κάθε είδους ανάλογα με το κλίμα και το περιβάλλον που θα καλλιεργηθεί.
Είδη που ευνοούνται από τις κλιματολογικές συνθήκες της χώρας μας και μπορούν να αναπτυχθούν με μορφή Μπονσάϊ είναι η αγριελιά, η ελιά, το πεύκο, η βουκαμβίλια, το πυξάρι, ο φίκος, η μυρτιά, ο σφένδαμος.
Οι 4 πιο συνήθεις παρανοήσεις σχετικά με τα Μπονσάϊ
Το Μπονσάϊ είναι είδος δέντρουΌχι. Το Μπονσάϊ είναι η τέχνη της καλλιέργειας δέντρων και διατήρησής τους ως μικρογραφία ενός κανονικού. Σε μορφή Μπονσάϊ μπορεί θεωρητικά να αναπτυχθεί κάθε είδους δέντρο, θάμνος ή ακόμη και καλλωπιστικά ανθοφόρα που αναπτύσσουν κορμό.Καλλιεργούνται σε εσωτερικό χώρο
Όχι. Αν και οι περισσότεροι πριν ασχοληθούν με την τέχνη του Μπονσάϊ θεωρούν ότι πρόκειται για είδη εσωτερικού χώρου που θα πρέπει να προστατεύονται από τις καιρικές συνθήκες στην πραγματικότητα ισχύει το εντελώς αντίθετο.
Εκτός από ελάχιστα τροπικά και ιδιαίτερα ευαίσθητα είδη που θα πρέπει να παραμένουν σε εσωτερικό χώρο, κάποιες τουλάχιστον εποχές του χρόνου, όλα τα υπόλοιπα δέντρα Μπονσάϊ χρειάζεται να είναι εκτεθειμένα στο εξωτερικό φυσικό περιβάλλον του δέντρου ώστε όχι μόνο αρχικά αλλά και μακροπρόσθεμα να μπορέσουν να αναπτυχθούν σωστά. Κάθε μικρό δέντρο φυτεμένο σε δοχείο είναι Μπονσάϊ
Όχι. Η τέχνη του Μπονσάϊ συνίσταται την διαμόρφωση του δέντρου με τον χρόνο σύμφωνα με τα στυλ Mπονσάϊ, όπως αναφέρονται παραπάνω. Δεν είναι απαραίτητο ένα Μπονσάϊ να έχει όψη ηλικιωμένου δέντρου, όπως προκύπτει με τα χρόνια, όμως σε καμιά περίπτωση μινιατούρες φυτεμένες απλώς σε μικρά δοχεία φύτευσης δεν θεωρούνται Μπονσάϊ. Υπάρχουν στην αγορά οικονομικά έτοιμα Μπονσάϊ
Όχι. Ένα Μπονσάϊ απαιτεί φροντίδα και χρόνο, συχνά πολλά χρόνια, για να φτάσει στην όψη που όλοι θαυμάζουμε μπροστά στις εικόνες δέντρων Μπονσάϊ γι΄αυτό και τα αυθεντικά ανήκουν στα πιο ακριβά είδη φυτών. Παγκοσμίως οι τιμές των αυθεντικών Μπονσάϊ είναι αντίστοιχες εκείνες έργων τέχνης, ανάλογα με την ηλικία και την μοναδικότητα της διαμόρφωσής τους, αφού ένα Μπονσάϊ είναι ένα ζωντανό έργο τέχνης και μάλιστα διαρκώς εξελισσόμενο.
Οι οικονομικές απομιμήσεις είναι στην πραγματικότητα Mallsai δηλαδή μικρογραφίες φυτών μαζικής παραγωγής που από Ασιατικές χώρες εξάγονται σε ολόκληρο τον κόσμο και διαθέτουν το ίδιο ακριβώς μέγεθος και σχηματισμό, συνήθως παρουσιάζουν την ίδια ακριβώς καμπύλη - κύρτωμα στον κορμό. Τα δέντρα αυτά δεν έχουν κανένα στοιχείο μοναδικότητας, συχνά δε και η αντοχή τους στο χρόνο είναι μειωμένη.
Φροντίδα
Η σωστή φροντίδα ενός Μπονσάϊ από ερασιτέχνες κηπουρούς είναι ομολογουμένως μια περίπλοκη διαδικασία. Η κηπουρική Μπονσάϊ απαιτεί γνώσεις, χρόνο και κυρίως υπομονή.
Αν όμως φτάσει έως τα χέρια σας ένα τέτοιο δημιούργημα ασφαλώς αξίζει τον κόπο να προσπαθήσετε να το διατηρήσετε, να το βοηθήσετε να εξελιχθεί και να αποκτήσει σταδιακά την όψη που εσείς έχετε φανταστεί.
Αν πραγματικά σας ελκύει αυτή η αργή και υπομονετική διαδικασία, αν σας φαίνεται θελκτική η φιλοσοφία του Μπονσάϊ και θέλετε να ασχοληθείτε παραπάνω με αυτό αναζητείστε βοήθεια και εξειδικευμένες συμβουλές από όσους διαθέτουν ανάλογη εμπειρία. Η Ελληνική Λέσχη Μπονσάϊ είναι ο καταλληλότερος χώρος γι' αυτό.
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ
bonsaiempire
soulouposeto
